INLEIDING BIJBELSE FEESTEN
Hieronder worden in het kort de tien Feesten van JHWH1 en de twee ‘Joodse feesten’ Chanoeka en Poerim beschreven. Waarom deze tweedeling? Zijn het dan niet allemaal Joodse feesten? Nee, de feesten die beschreven staan in Leviticus 23 zijn de Feesten van JHWH, die hij aan Israël gaf, om ze te vieren, opdat ook de volkeren ze zouden volgen in het vieren. Want in deze feesten zit Gods verlossingsplan van Israël en de wereld opgesloten. De andere twee zijn feesten die ook in de Bijbel staan en door Joden gevierd worden, met een bijzondere betekenis.
Schepping Al voor de schepping van de mens schiep God de zon, maan en sterren, zoals vermeld in Genesis.1:14: ‘… om scheiding te maken tussen de dag en de nacht; en laten zij zijn tot aanduiding van vaste tijden en van dagen en jaren’
Kalender Gods kalender is een zon/maan kalender waarin de omloop van de maan wordt gevolgd. De omlooptijd is 29,5 dag en er zijn er 12 maanden van 29 of 30 dagen. Dit geeft een jaar van 354 dagen, waardoor er 11 dagen te kort zijn op een zonnejaar van 365 dagen. Daarom wordt er om de 2 of 3 jaar een schrikkelmaand ingelast. Dit om de voorjaarsfeesten in het voorjaar te houden en de najaarsfeesten2 in het najaar. Exodus 23:16: ‘Ook het Feest van de oogst, van de eerste vruchten van uw werk, van wat u op de akker gezaaid hebt. En het Feest van de inzameling aan het einde van het jaar3, wanneer u de vruchten van uw werk van het veld ingezameld hebt.’
1
JHWH is de Naam van God, de God van Israël. De meest gangbare uitsprak van JHWH is JaHWeH. Omdat er op bepaalde plaatsen Adonai JaHWeH staat, zijn de Joden uit respect voor de naam JHWH begonnen aan te spreken met Adonai. Dit is het Hebreeuws voor Heer(e). En
zo lezen we in vele vertalingen Heer(e), maar sommige
vertalingen lieten JHWH gewoon staan. De lezer weet zo dat dit Gods Naam is, maar kan zelf bepalen hoe dit gelezen en uitgesproken kan worden: Jahweh, Heere, Adonai, of anders. 2
Dit is het Loofhuttenfeest.
3
Letterlijk staat hier: ‘draaipunt’, dat is als de dag en nacht in het najaar even lang zijn. In de Astronomie noemt men dit: ‘nachtevening’.
DE BIJBELSE FEESTEN
Nieuwe maan
In Exodus12:2 lezen we over de instelling van het Bijbelse jaar: ‘Deze maand zal voor u het begin van de maanden zijn. Hij zal voor u de eerste zijn van de maanden van het jaar.’
Elke nieuwe maand van het Bijbelse jaar, begint met de nieuwe maan (letterlijk staat er: vernieuwing). Door deze dag te vieren, begint elke maand met JHWH God. De 1e Nisan (vroeger werd i.p.v. Nisan, de oude naam Abib gebruikt) is het godsdienstige nieuwjaar, en de 1e Tisjri, het burgernieuwjaar.
Sjabbat De zevende dag van de week, er wordt geen werk verricht want het is een Sjabbat voor JHWH. Een dag waarop je de schepping gedenkt en de uittocht gedenkt. Dat je na een 6 dagen arbeid tot rust mag komen, adem mag scheppen en in de vrijheid mag komen. Hieronder een aantal teksten die over de zevende dag -de Sjabbat- gaan. Exodus 20:8-11: ‘8 Gedenk de sabbatdag, dat u die heiligt. 9 Zes dagen zult u arbeiden en al uw werk doen, 10 maar de zevende dag is de sabbat van JHWH, uw God. Dan zult u geen enkel werk doen, u, noch uw zoon, noch uw dochter, noch uw slaaf, noch uw slavin, noch uw vee, noch uw vreemdeling die binnen uw poorten is.11 Want in zes dagen heeft JHWH de hemel en de aarde gemaakt, de zee, en al wat erin is, en Hij rustte op de zevende dag. Daarom zegende JHWH de sabbatdag, en heiligde die.’
Deuteronomium 5:12-15, 12 Neem de sabbatdag in acht om die te heiligen, zoals JHWH, uw God, u geboden heeft. 13 Zes dagen zult u arbeiden en al uw werk doen, 14 maar de zevende dag is de sabbat van JHWH, uw God. Dan zult u geen enkel werk doen, u, noch uw zoon, noch uw dochter, noch uw slaaf, noch uw slavin, noch uw rund, noch uw ezel, noch enig vee van u, noch uw vreemdeling, die binnen uw poorten is, opdat uw slaaf en uw slavin rusten zoals u. 15 Want u zult in gedachten houden dat u slaaf geweest bent in het land Egypte en dat JHWH, uw God, u vandaar uitgeleid heeft met sterke hand en uitgestrekte arm. Daarom heeft JHWH, uw God, u geboden de dag van de sabbat te houden.
Exodus 31:12-17 12 Verder zei JHWH tegen Mozes: 13 U dan, spreek tot de Israëlieten en zeg: U moet zeker Mijn sabbatten in acht nemen, want dat is een teken tussen Mij en u, al uw generaties door, zodat men weet dat Ik JHWH ben, Die u heiligt. 14 Ja, u moet de sabbat in acht nemen, want die is voor u heilig. Wie hem ontheiligt, moet zeker gedood worden, ja, ieder die op die dag werk verricht, die persoon moet uitgeroeid worden uit het midden van zijn volksgenoten. 15 Zes dagen zal er werk verricht worden, maar op de zevende dag is het sabbat, een dag van volledige rust, heilig voor JHWH. Ieder die op de sabbatdag werk verricht, moet zeker gedood worden. 16 Laat de Israëlieten dan de sabbat in acht nemen, door de sabbat te houden, al hun generaties door, als een eeuwig verbond. 17 Hij zal tussen Mij en de Israëlieten voor eeuwig een teken zijn, want JHWH heeft in zes dagen de hemel en de aarde gemaakt, en op de zevende dag heeft Hij gerust en Zich verkwikt.
Het is Gods verlangen dat we uitzien naar de rust van Zijn eeuwige Sjabbat. Hebreeën 4:4-10, ‘4 Want Hij heeft ergens over de zevende dag als volgt gesproken: En God heeft op de zevende dag van al Zijn werken gerust. 5 En op deze plaats opnieuw: Zij zullen Mijn rust niet binnengaan! 6 Omdat dus het feit blijft dat sommigen deze rust binnengaan, en dat zij aan wie het Evangelie eerst verkondigd was, niet binnengegaan zijn vanwege hun ongehoorzaamheid, 7 bepaalt Hij opnieuw een zekere dag, namelijk heden, wanneer Hij zo lange tijd daarna door David zegt (zoals al eerder gezegd is): Heden, als u Zijn stem hoort, verhard dan uw hart niet. 8 Want als Jozua hen al in de rust gebracht had, zou God daarna niet gesproken hebben over een andere dag. 9 Er blijft dus nog een sabbatsrust over voor het volk van God, 10 want wie Zijn rust binnengegaan is, die heeft zelf ook van zijn werken gerust, zoals God van de Zijne.
Maar het is ook een schaduw van het komende Messiaanse vrederijk, zoals vermeld in Kolossenzen16-17 ‘16 Laat dus niemand u veroordelen inzake eten of drinken, of op het punt van een feestdag, een nieuwe maan of de sjabbatten. 17 Deze zaken zijn een schaduw van de toekomstige dingen, maar het lichaam van Christus.’
Pascha - Pesach Op de 14e dag na de 1e nieuwe maan (letterlijk staat hier vernieuwing, d.i. de vernieuwing van een nieuwe maan cyclus) is er het Pesach voor JHWH, dat is de maand Nisan/Abib. In Leviticus 23:5 staat: ‘In de eerste maand, op de veertiende dag van de maand, tegen het vallen van de avond (er staat letterlijk: tussen twee avonden, dat is de avondschemering), is het Pesach voor JHWH. Pesach betekend: overspringen, hinkelen. Het is het feest dat het voorbijgaan van de verderfengel gedenkt. Het sterven van de eerstgeborenen, ten behoeven van de bevrijding, lossing van de Israëlieten. Op deze dag moest destijds het volk, per gezin een lam slachten (shachat) tussen zonsondergang en de duisternis, en daarvan eten. In Exodus 12 vanaf vers 5 staat: 5 U moet een lam zonder enig gebrek hebben, een mannetje van een jaar oud. U moet het van de schapen of van de geiten nemen. 6 U moet het in bewaring houden tot de veertiende dag van deze maand, en heel de verzamelde gemeenschap van Israël zal het slachten (shachat) tegen het vallen van de avond (letterlijk staat hier: ‘tussen twee avonden’, dat is de avondschemering). Die nacht zou
de verderfengel door Egypte gaan en elke eerst geboren zoon doden, tenzij er bloed gestreken was op de deurposten. Jesjoea herdacht later dit moment met Zijn discipelen tijdens het laatste Pesach maal. In 1-Korinthiërs 11:24 staat dat Jesjoea een matse nam en zei: ‘Dit is mijn lichaam, dat voor u verbroken wordt’. En bij de derde beker van de Seder/Pesach maaltijd staat in Lucas 22:20 ‘Dit is mijn bloed dat voor u vergoten wordt. Het bloed van het nieuwe verbond.’
De Pesach maaltijd wordt ook Sedermaaltijd genoemd omdat het volgens een ‘bepaalde orde’ (in het Hebreeuws: Seder) verloopt. Tijdens de maaltijd worden vier bekers wijn gebruikt, brood gegeten en het verhaal van de uittocht uit Egypte vertelt. De volgende dag, aan het eind van de 14e, tegen zonsondergang werd het Pesachoffer gebracht, Deuteronomium16:2, 5-6. 2 Dan moet u voor JHWH, uw God, het paaslam (letterlijk staat hier Pesach) slachten (zebach = offeren), kleinvee en runderen, op de plaats die JHWH zal uitkiezen om Zijn Naam daar te laten wonen. ... 5 U mag het paaslam niet slachten (zebach = offeren) binnen een van uw poorten die JHWH, uw God, u geeft. 6 Maar op de plaats die JHWH, uw God, zal uitkiezen om Zijn Naam daar te laten wonen, daar moet u het paaslam (letterlijk: Pesach) slachten (zebach = offeren), in de avond, als de zon ondergaat, op het tijdstip dat u uit Egypte trok.
Vele jaren later, juist op het moment dat het Pesach offer van schapen en runderen in Jeruzalem werd gebracht om te offeren, stierf Jesjoea aan het vloekhout.
Begrippen Matse Shachat/slachten Zebach/slachten Abib
Is het ongezuurde brood dat met Pesach gegeten wordt. Is het doden en slachten voor eigen gebruik. is het doden en slachten om te offeren. In het Hebreeuws: Aviv, was de naam van de eerste Israëlische maand voor de Babylonische Ballingschap. Israël had deze naam weer overgenomen van de Kanaänieten.
Ongezuurde broden - Chag HaMatsot Van 15 t/m 21 Nisan is er het feest van de ‘Ongezuurde Broden, zoals vermeld in Leviticus 23:6-8 ‘6 En op de vijftiende dag van die maand is het Feest van de ongezuurde broden voor JHWH. Zeven dagen lang moet u dan ongezuurde broden eten. 7 Op de eerste dag moet u een heilige samenkomst hebben. Geen enkel dienstwerk mag u dan doen. 8 Zeven dagen lang moet U JHWH een vuuroffer aanbieden. Op de zevende dag is er dan een heilige samenkomst. Geen enkel dienstwerk mag u dan doen.’
Het is het feest van de uittocht. In de nacht van de 15e Nisan vertrok Israël uit Egypte. Numeri 33:3 ‘Zij braken op van Rameses; in de eerste maand, op de vijftiende dag van de eerste maand, de dag na het Pascha, vertrokken de Israëlieten door een opgeheven hand, voor de ogen van alle Egyptenaren.’
Het is ook tijdens dit feest, dat Jesjoea later opstond uit de doden. En ook wij mogen gedenken dat het ook een feest is van opstanding, van nieuw leven, van vernieuwing en een nieuwe schepping. Zo werd ook Israël een nieuwe natie. Het is het feest dat ook ons oproept om ongezuurd te zijn en een heilige levenswandel te hebben. Zuurdesem staat ook voor zonde. Exodus 12:19 ‘Zeven dagen lang mag in uw huizen geen zuurdeeg gevonden worden.’ Ons huis te reinigen van zuurdesem is een praktische handeling, maar laten wij beseffen dat dit ook een geestelijk betekenis heeft. 1-Korrinthe 5:7-8, 7 Verwijder dan het oude zuurdeeg, opdat u een nieuw deeg zult zijn. U bent immers ongezuurd, want ook ons Paaslam is voor ons geslacht: Christus. 8 Laten wij dus feestvieren, niet met oud zuurdeeg, ook niet met zuurdeeg van slechtheid en boosaardigheid, maar met ongezuurde broden van oprechtheid en waarheid.
Beweeggarvedag - Jom HanaFat haOmer Op de eerste dag der week tijdens de ongezuurde broden, moest de priester een Omer (dat is een handvol) graan van de nieuwe oogst bewegen. Op en neer. Daarna mocht men van de nieuwe oogst eten. Leviticus 23:9-14 ‘9 JHWH sprak tot Mozes: 10 Spreek tot de Israëlieten, en zeg tegen hen: Wanneer u in het land komt dat Ik u geven zal, en u de oogst ervan binnen haalt, dan moet u de eerste schoof van uw oogst naar de priester brengen. 11 Hij moet de schoof voor het aangezicht van JHWH bewegen, opdat Hij een welgevallen in u vindt. Op de dag na de sabbat moet de priester de schoof bewegen. 12 U moet op de dag dat u de schoof beweegt, een lam zonder enig gebrek van een jaar oud als brandoffer voor JHWH bereiden, 13 met een bijbehorend graanoffer van twee tiende efa meelbloem, met olie gemengd, als een vuuroffer voor JHWH, een aangename geur, en een bijbehorend plengoffer van een kwart hin wijn. 14 U mag geen brood, geroosterd graan en vers graan eten tot op deze zelfde dag dat u de offergave van uw God gebracht hebt. Het is een eeuwige verordening, al uw generaties door, in al uw woongebieden.’
In Jesjoea zijn opstanding is er een nieuwe oogst gekomen. Hij is de eerste van vele broeders. Het is de oogst van de eerstelingen, net zo als destijds de eerstelingen aan de Here JHWH gewijd moesten worden, Exodus13:12-13, 12 dat u alles wat de baarmoeder opent, aan JHWH zult afstaan. Ook alles wat de baarmoeder opent van de dracht van het vee dat u toebehoort: de mannetjes zullen voor JHWH zijn. 13 Maar alles wat de baarmoeder van een ezelin opent, moet u vrijkopen met een lam. Als u het niet vrijkoopt, moet u het de nek breken. Maar wat de mensen betreft, moet u alle eerstgeborenen onder uw zonen vrijkopen. Jesjoea stierf voor allen die Zijn offer wilden aanvaarden, in het bijzonder voor Zijn eigen volk Israël in deze nieuwe verbondsrelatie met JHWH, Johannes 18:14 ‘Kajafas nu was het die de Joden de raad gegeven had dat het nuttig zou zijn dat één Mens voor het volk zou sterven.’
Het is de dag dat Jesjoea na Zijn opstanding opvoer naar Zijn Vader en aan het eind van de dag aan de leerlingen verschijnt. Johannes 20:16-19, 16 Jezus zei tegen haar: Maria! Zij keerde zich om en zei tegen Hem: Rabboeni; dat betekent: Meester. 17 Jezus zei tegen haar: Houd Mij niet vast, want Ik ben nog niet opgevaren naar Mijn Vader, maar ga naar Mijn broeders en zeg tegen hen: Ik vaar op naar Mijn Vader en uw Vader, en naar Mijn God en uw God. 18 Maria Magdalena ging en berichtte de discipelen dat zij de Heere gezien had en dat Hij dit tegen haar gezegd had. 19 Toen het nu avond was op die eerste dag van de week en de deuren van de plaats waar de discipelen bijeenwaren, uit vrees voor de Joden gesloten waren, kwam Jezus en Hij stond in hun midden en zei tegen hen: Vrede zij u!
Het is ook de eerste dag van de Omertelling Leviticus 23:15 ‘U moet dan vanaf de dag na de Sjabbat gaan tellen, vanaf de dag dat u de schoof van het beweegoffer gebracht hebt. Zeven volle weken (letterlijk: zeven Sjabbatten) zullen het zijn.’
Begrippen Beweeggarvedag De dag dat de Garve/Schoof van het eerste graan als een offer door de Priester bewogen moest worden.
Binnenkort volgt de rest van de Feesten
Wekenfeest - Sjawoe’ot Pinksteren
Bazuinendag - Jom Teroea
Grote Verzoendag - Jom Kippoer
Loofhuttenfeest - Soekot
De Achtste Dag - Sjemini Atzeret
Chanoeka - Inwijding
Poerim - Lotenfeest
