Inleiding. Beste negende klasser,

Inleiding Beste negende klasser, Omdat je in de loop van dit jaar je niveaukeuze en (gedeeltelijke) vakkenkeuze gaat maken, krijg je dit informatieboekje. Hierin kun je lezen wat je de komende jaren kunt verwachten bij de diverse vakken. Voor ieder vak is aangegeven wat er op welk niveau wordt behandeld. Lees daarom dit boekje goed door en bespreek je bevindingen met je ouders. Je krijgt ook nog via je mentor en/of de keuzecoördinator uitleg over het keuzetraject in de negende klas. Vanuit de Middenbouw heb je een tempogroep-indicatie gekregen en jullie hebben ook tot nu toe voor diverse vaklessen in tempogroepen les gehad. Bij je eerste rapport van dit schooljaar kreeg je een niveau-indicatie. Deze indicaties zijn tot stand gekomen in de rapportvergaderingen waarin de leraren overlegd hebben over het werkniveau van alle negende klassers. Daarbij werd gekeken naar de tot dan toe door jou behaalde cijfers in de verschillende vakken, de toetsweekcijfers en je werkhouding. Met werkhouding bedoelen we dingen zoals het op tijd inleveren van je schriften en werkstukken, je huiswerk in orde hebben en goed kunnen werken in de les. Het is goed om die niveau-indicatie met je ouders te bespreken - als je dit nog niet gedaan hebt - en te bekijken of dit ook is wat jij wil en kan. Als je zelf iets anders in gedachten hebt, kun je dan tot en met de volgende toetsweek jezelf en anderen laten zien of dat ook een goede mogelijkheid is. Eind januari zal je gevraagd worden aan te geven op welk niveau je in de tweede toetsweek getoetst wil worden. Na de tweede toetsweek volgt weer een adviesvergadering. Uit deze vergadering volgt een voorlopig advies. Wanneer je het niet eens bent met het voorlopige advies, is er de mogelijkheid om dit toe te lichten in een brief aan de keuzecoördinator. Deze kan je dan (eventueel met je ouders) uitnodigen voor een gesprek als dat nodig is en zal in ieder geval de informatie meenemen naar de eindvergadering. In juni volgt de laatste toetsweek. Aan het eind van dit schooljaar is de eindvergadering, waarin opnieuw de tot dan toe behaalde cijfers, je werkhouding en je werkcompetenties (vaardigheden die je hebt ontwikkeld, zoals zelfstandig aan een opdracht beginnen, zelfstandig kunnen werken, opdrachten goed afronden, kunnen samenwerken) worden bekeken. Het is dus van belang, dat je gedurende het jaar ook laat zien wat je op dat gebied kunt. Je hebt het allemaal nodig voor je leren en werken hier op school en in je vervolgopleiding. Een definitief toelatingsbesluit zal na deze vergadering naar jou en je ouders worden gestuurd. Hier op school volg je ook na de 9e klas nog een flink aantal gemeenschappelijke lessen (vooral in de periodes), maar worden de meeste vaklessen op mavo- havo- of vwo-niveau gegeven. Leerlingen die het mavotraject volgen, doen in de tiende klas eindexamen, waarna ze doorstromen naar het middelbaar beroepsonderwijs, of in sommige gevallen het havo-traject gaan volgen in de 11e klas. Havoleerlingen doen tussendoor ook het mavo-examen in de 10e klas, stromen daarna (in principe allemaal) gewoon door naar de 11e klas en doen in de 12e klas hun havo-examen. Het examentraject voor vwo wordt in klas 10 ingezet, waarna de leerlingen in de 12e klas vwo-examen gaan doen. Aan het eind van dit schooljaar zal je gevraagd worden op te geven in welke vakken je eindexamen wilt doen. Je krijgt daarvoor ook nog informatie van de decaan in een periodeweek over studie- en beroepskeuze. We wensen je nu alvast veel plezier en inspiratie bij het lezen van dit vakkeninformatieboekje! De vakleraren hebben hun vak kort beschreven. Hopelijk krijg je een helder beeld van de verschillende vakken en ben je in staat om in de loop van het jaar een goede keuze te maken voor jou hier op school, zodat je je ook zo goed mogelijk kunt voorbereiden op je studieloopbaan. Over de vervolgopleidingen en wat je daar aan vakken voor nodig hebt, is ook al informatie te vinden via onze website (…/leerlingen/decaan). Mireille Scheffers Keuzecoördinator

Vakkenboekje 9e klas 2014-15; de beschreven onderdelen en urenverdelingen zijn onder voorbehoud van wijzigingen.


Aardrijkskunde Aardrijkskunde is meer dan topografie: het gaat over hedendaagse vraagstukken. Aardrijkskunde gaat over de aarde, over plaatsen en regio’s. Aardrijkskunde geeft inzicht in verschillen en overeenkomsten tussen plaatsen en gebieden in de wereld, daarin onderscheidt dit vak zich van andere vakken. Aardrijkskunde bestudeert de aarde met haar natuurlijke verscheidenheid en de wereld met haar variatie aan bewoonde gebieden en culturen. Aandacht wordt besteed aan mondialisering. Je leeft in Nederland niet op een eiland, maar bent op allerlei manieren verbonden met andere delen van de wereld. Aardrijkskunde vraagt aandacht voor de ruimte (lees: het landschap) in je eigen woongebied, de mogelijkheden en de bedreigingen. Bij aardrijkskunde kom je veel te weten over mondiale (= wereld) vraagstukken van duurzaamheid. Het gaat over thema’s zoals het gebruik van natuurlijke hulpbronnen en de gevolgen voor mens en milieu, de verdeling van de welvaart op aarde, het wereldvoedselvraagstuk enz. Aardrijkskunde maakt je duidelijk dat er een samenhang bestaat tussen plaatselijke en mondiale ontwikkelingen. Je ontdekt hoe de wereld in elkaar zit en je verwerft vaardigheden als atlas- en kaartgebruik. Daarnaast doe je veldwerk en onderzoek. Aardrijkskunde heb je nodig voor je algemene ontwikkeling en het vak komt je in diverse vervolgstudies uitstekend van pas. Naast de periodelessen die iedereen volgt, kun je ook kiezen voor aardrijkskunde als examenvak in het havo- of vwo-examen. De gebieden die aan bod komen zijn: je eigen omgeving, Nederland (en het water), ontwikkelingslanden, nieuwe opkomende economieën.   

Havo: het Middellandse-Zeegebied, Indonesië, grensgebied Mexico en de Verenigde Staten. Vwo: Zuidoost Azië, Afrika (voedselzekerheid), Middellandse-Zeegebied, stedelijke knooppunten. Mavo: aardrijkskunde wordt voor het mavo niet als examenvak gedaan; je krijgt het wel als periodevak in de tiende klas.

De thema’s: o het mondiale klimaatvraagstuk en de gevolgen voor de stijging van de zeespiegel o aardbevingen, vulkanisme, orkanen en andere natuurlijke gevaren o wereldvoedselvraagstuk, verdeling van welvaart en gevolgen voor mens/milieu o problemen rond scheiding tussen bevolkingsgroepen in vooral grote steden o de betekenis van samenwerking tussen EU-landen voor Nederland en andere Europese landen o de toekomstige (ruimtelijke) inrichting van Nederland o ontwikkelingen in je eigen omgeving rond leefbaarheid, stedelijke groei, behoud van het cultuurlandschap enz. o migratie, vluchtelingenstromen en de multiculturele samenleving o de strijd om en tegen het water in Nederland o samenhang en verscheidenheid in een veranderende wereld

**********************


Algemene Natuurwetenschappen (ANW) ANW is een verplicht (examen)vak voor havo en vwo op de Stichtse Vrije School. De lessen ANW bestaan uit verschillende onderdelen van de natuurwetenschappelijke vakken en worden uitsluitend in de periodelessen gegeven. Iedereen volgt deze lessen. In de 11e klas krijg je elektromagnetisme in de natuurkundeperiode, elementenleer in de scheikundeperiode en evolutie in de biologieperiode. Je hebt voor dit vak geen centraal examen. **********************

Biologie Bij ons op school wordt biologie aan iedereen gegeven in de periodes van klas 7 t/m 11. Daarbij staat in de eerste vier jaren de menskunde centraal:  In klas 7 voeding en gezondheid  In klas 8 het skelet en spieren  In klas 9 zintuigen en zenuwstelsel  In klas 10 de organen van borst- en buikholte en ook een week cellen + microscopie.  In de 11e gaan we ons bezighouden met processen in de cel, het DNA en de erfelijkheid, genetische modificatie en tot slot komt in de periode de evolutie aan bod. Via deze periodes maakt iedereen kennis met de enorme gevarieerdheid van het vak biologie en bovendien komen er actuele thema’s aan bod die belangrijk zijn voor iedereen. Wanneer je geïnteresseerd bent in de onderwerpen die bij biologie behandeld worden, kan het zijn dat je ook wilt kiezen voor de vaklessen biologie. Daarin wordt gewerkt met een boek en er komen ook nieuwe onderwerpen aan bod zoals gedrag, natuur en milieu, ecologie, immunologie, stofwisseling in de cel. Bovendien ga je dieper in op de al bekende onderwerpen. Naast theorie en vragen uit het boek zijn er ook een aantal praktische opdrachten waar je een verslag van moet maken. De biologieboeken die we op school gebruiken zijn aangepast aan het nieuwe eindexamenprogramma voor biologie (voor HAVO en VWO) In dat nieuwe programma start ieder hoofdstuk vanuit een concrete context en daarna worden alle bijbehorende onderdelen besproken. Het vak is veel abstracter dan de meesten denken en de vaklessen zijn niet goed te vergelijken met de periodelessen. Voor veel vervolgopleidingen is biologie een belangrijk vak om gedaan te hebben, denk aan opleidingen in de gezondheidszorg of landbouw. Mocht je hierover meer willen weten dan is er bij de decaan een handig boekje in te zien.  Biologie mavo In de tiende klas hebben alle mavoleerlingen naast de biologieperiode, gedurende het eerste half jaar 2 uur per week biologie. Je werkt daar met een boek. Er worden verschillende extra onderwerpen behandeld die nodig zijn voor het mavo-examen. Voor mavoleerlingen is biologie geen keuzevak. Iedereen volgt het.  Biologie havo In de 11e en in de 12e klas krijg je 3 uur per week biologie en je werkt in een rap tempo door alle examenstof heen. Dat vraagt een actieve en betrokken werkhouding om alle stof te kunnen begrijpen en volgen. Het volgen van scheikunde en wiskunde is een pre. Naast het


boek wordt er in de 12e klas ook veel gewerkt met de examenbundel ter voorbereiding op het Centraal Examen. Indien je in de 11e een CM of EM profiel gaat volgen en je kiest biologie als keuzevak dan ben je verplicht om een extra keuzevak te kiezen (zodat je biologie, indien het vak te moeilijk blijkt, kan laten vallen en je nog wel voldoende vakken overhoudt).

 Biologie vwo In de 10e, 11e en 12e klas krijg je 3 lesuren per week en je werkt dan in een rap tempo door alle drie de boeken heen. Dat vraagt een actieve en betrokken werkhouding om alle stof te kunnen begrijpen en volgen. Naast het boek wordt er in de 11e en 12e klas ook veel gewerkt met de examenbundel ter voorbereiding op het Centrale Examen. Sommige onderwerpen zijn scheikundig van aard, het is een voordeel als je scheikunde volgt, maar het is niet strikt noodzakelijk. Om biologie te kunnen volgen op vwo- niveau is het wel belangrijk dat je ook geïnteresseerd bent in scheikunde en voor bijvoorbeeld de onderwerpen energie, DNA en eiwitsynthese zal je meer moeten doen om het te kunnen volgen, als je geen scheikunde in je pakket hebt. Indien je in de 10e een CM of EM profiel gaat volgen en je kiest biologie als keuzevak dan ben je verplicht om een extra keuzevak te kiezen (zodat je biologie, indien het vak te moeilijk blijkt, kan laten vallen en je nog wel voldoende vakken overhoudt).


Culturele en Kunstzinnige vakken In de tweede fase krijg je te maken met een aantal nieuwe vakken waaronder CKV, Kunst Algemeen, Kunst Beeldend, Kunst Dans, Kunst Drama, Kunst Muziek. Omdat je keuzes moet gaan maken is het goed te weten waar deze vakken voor staan, wat je mag verwachten. Voor de leerlingen die het mavo-examen gaan doen, is er het vak Kunstvakken 1.  CKV (havo en vwo) CKV is een vak om leerlingen met cultuur kennis te laten maken. In het reguliere onderwijs is het een vak met een speciaal uur en een speciaal boek. Toen wij op school het vak in moesten voeren hebben we dat heel eigenwijs gedaan. We hebben gekeken en vastgesteld dat jullie dit vak qua inhoud sowieso al krijgen doordat in het leerplan van de vrijeschool bijna de hele inhoud van dit vak zit ingebakken. Voor CKV gelden nu de periodes Nibelungen (10 e klas) en Parzival (11e klas). Verder rekenen we tot CKV de periode muziekgeschiedenis in de elfde en de koorlessen in klas elf en twaalf. Zo hebben we veel van wat bij CKV hoort gedaan zonder ons leerplan om te gooien. Blijft er toch nog een onderdeel over dat nog moest worden ingevuld. Voor CKV moet je in de 10e klas een aantal culturele activiteiten ondernemen en daar een verslag van maken. Jullie voeren zelf 2 of meer keren een toneelstuk op en zingen verschillende keren mee met de kooruitvoeringen. We gaan er vanuit dat je regelmatig ook gaat kijken bij parallelklassen. Dan zijn er nog de euritmieuitvoeringen enzovoort. We hebben daarom de richtlijnen van het ministerie vertaald naar onze situatie en nu moet je nog 3 x (mavo/havo) of 6x (vwo) een externe, culturele activiteit ondernemen en daar verslag van doen. Wat een culturele activiteit is? Theaterbezoek, bioscoopbezoek, een museum etc. Voor de afwikkeling hiervan heb je kijken luisterwijzers op de schoolsite en is er de bekende witte brievenbus naast het prikbord met de affiches in de hal boven.  CKV krijgen alle havo- en vwo-leerlingen in het gemeenschappelijk deel.  Kunstvakken 1 (mavo) Voor de leerlingen die het mavo-traject volgen, worden voor het vak Kunstvakken 1 de resultaten uit de gemeenschappelijke kunstlessen in de 10 e klas meegeteld voor het examen. Daarnaast moet je (ook met de rest van de klas) de CKV-opdrachten uit de 10e klas doen.  Kunstvakken 1 krijgen alle mavoleerlingen in het gemeenschappelijk deel.  Kunst als keuze-examenvak (havo/vwo) Wanneer je kiest voor een kunstvak als examenvak doe je ook Centraal schriftelijk Examen (CE) in dit vak. In het profiel C&M kun je zelfs 2 kunstvakken kiezen; één als profielvak en één als keuzevak, maar één van beiden is dan verplicht Kunst Beeldende Vorming (of muziek in het vwo). In alle overige profielen kun je een kunstvak als keuzevak kiezen. Even voor alle duidelijkheid: of je nou wel of niet kiest voor een kunstvak als examenvak; je blijft alle kunstlessen die horen bij het Vrije Schoolprogramma tot en met de 12 e klas volgen.  Kunst Beeldend, Kunst Drama, Kunst Dans en Kunst Muziek Op de Stichtse worden alle vier de kunstvakken als examenvak aangeboden, namelijk: drama (KuDr), muziek (KuMu), beeldend (KuBV) of dans (KuDa). Zo’n kunstvak is altijd gekoppeld aan Kunst Algemeen (KuA) de theorie van de kunst. Als er zich te weinig leerlingen voor een specifiek kunstexamenvak aanmelden, kan de school besluiten om dat vak in dat jaar niet aan te bieden. De betreffende leerlingen moeten dan een ander (kunst)vak kiezen.


Wanneer je het profiel C&M doet mag je zoals gezegd twee kunstvakken kiezen, één als je profielvak en één als je extra profielvak. Voorwaarde voor een kunstvak als examenvak is een oprechte belangstelling en enig inzicht dan wel talent. Zo moet je bijvoorbeeld voor KuBV wel redelijk kunnen tekenen en voor muziek moet je enige tijd een instrument bespelen (bespeeld hebben). Als je niet zeker weet of het iets voor jou is, kun je natuurlijk de kunstleraren hierover bevragen.  Kunst Algemeen In voorbereiding op het examen krijg je vaklessen KuA. KuA is een soort kunstgeschiedenis maar dan specifiek over beeldende kunst, muziek, dans en drama. Het gaat erom dat je leert wat deze kunstvormen voor invloed hadden op de maatschappij en andersom. Met andere woorden, het draait om de maatschappelijke relevantie van kunst en cultuur. KuA wordt afgesloten met een Centraal Examen. - Let op: als je bijvoorbeeld Kunst Dans doet, volg je bij KuA ook net zo goed de lessen over beeldende kunstgeschiedenis en muziekgeschiedenis. KuA wordt niet opgedeeld in keuzevakken (al wordt het bij ons wel gegeven door 3 verschillenden vakleraren!)  Kunst Muziek Vwo: een uitzondering Alleen de vwo-leerlingen die kiezen voor muziek als examenvak volgen géén Kunst Algemeen; zij doen apart Centraal Examen Muziek. De Cultuur & Maatschappij leerlingen vwo die muziek doen kunnen daarom vrij kiezen voor een tweede kunstvak, dat hoeft geen Kunst Beeldend te zijn.  Kunst Muziek Havo De havo leerlingen die het vak muziek kiezen krijgen daar wel automatisch het vak Kunst Algemeen bij. Een tweede kunstvak is voor de havo muziekleerling dan altijd Kunst Beeldend. ********************** DUITS Waarom Duits leren? Duits = de meest gesproken moedertaal in Europa. In totaal zijn er in Europa zo’n 100 miljoen mensen die Duits als moedertaal spreken, de meest voorkomende moedertaal in Europa is Duits. Niet alleen in Duitsland – ons grootste buurland – spreken ze Duits. Ook in Oostenrijk, grote delen van Zwitserland en Noord-Italië, het kleine Liechtenstein en Luxemburg. Zelfs in België is Duits de moedertaal van enkele tienduizenden Belgen! Ter vergelijking: Engels is in Europa de moedertaal van ongeveer 55 miljoen mensen, voor Frans geldt hetzelfde. De kans dat je dus Duits tegenkomt op vakantie of in je werk is dus groot. Toch wel handig als je er iets van begrijpt! Duits is voor Nederlanders makkelijk Misschien had je er nog nooit zo bij stilgestaan, maar Duits is voor Nederlanders eigenlijk een makkie. Zonder één les Duits weet je al wat “Ich wohne in Amsterdam” of “Ich bin 14″ betekent. Veel Nederlandse en Duitse woorden lijken op elkaar. Als je een uurtje Duits hebt gehoord kun je het al een beetje praten. Echt goed Duits spreken kost natuurlijk nog wel wat


inspanning, maar je kunt als Nederlander vrij snel goed Duits leren. Dankzij Duits een baan! Je leeft in Europa en de tijd dat ieder land op zichzelf leefde is allang voorbij. Alle landen hebben dagelijks met elkaar te maken. In het moderne Europa “zonder grenzen” doen wij als Nederlanders zaken met allerlei landen, maar het meeste met Duitsland. Daar verdienen we in Nederland een groot deel van onze boterham mee! Ooit heb je iets met Duitsland of Duitsers te maken. Geen wonder, Duitsland is een enorm land, met een grote economie. Denk maar eens aan wereldconcerns als Thyssen Krupp, Siemens, Volkswagen, Bosch, Miele, Mercedes,, Porsche enzovoort. Verleg je grenzen, leer goed Duits! Duitsland: de handige vakantie om de hoek en een compliment erbij! OK, er zijn heel veel mooie vakantiebestemmingen. En bruin bakken aan het strand zal je niet als eerste in Duitsland doen. Maar Duitsland heeft veel te bieden. Je vindt er enorme natuurgebieden van wadden tot gebergtes, grote rivieren en meren, oude middeleeuwse stadjes en burchten, moderne steden als Frankfurt en historische steden als Berlijn en Keulen, een heleboel pretparken enz. enz. Duitsers houden ervan om hun zaakjes goed te regelen. … complimenten krijgen over je Duits Het lijkt vaak veel op Nederland en is voor ons dus wel zo makkelijk. Als je wat Duits kunt, merk je al snel dat Duitsers je complimenten geven over je Duits, dat je echt met ze in gesprek komt. Zelf vinden ze vreemde talen erg moeilijk, dus zijn ze hebben veel respect voor buitenlanders die hun best doen! Wat leer je bij Duits? Je leest boeken en kranten Je luistert naar Duitse programma’s Je kijkt naar Duitse programma’s Je oefent schrijven en lezen van teksten Je oefent spreken in verschillende situaties We werken aan de hand van deze vaardigheden aan woorden grammaticakennis Je maakt presentaties En nog veel meer!

**********************


ECONOMIE Economie is overal. Kijk om je heen en je ontdekt de sporen van het marktmechanisme, zoals: Waarom past er geen muntje van 5 eurocent in een supermarktkarretje? Omdat menigeen z’n karretje dan niet meer zou terugbrengen. (Onze opofferingsbereidheid is blijkbaar hoger dan 5 eurocent; maar weer lager dan 50 eurocent.) En: waarom wordt er gelijktijdig op verschillende zenders reclame uitgezonden? Omdat we dan niet weg kunnen zappen (adverteerders willen best betalen, maar alleen als de vraag “captured” is.) Als je economie bestudeert, leef je in feite in je eigen laboratorium. In de 9e klas heb je kennisgemaakt met het vak economie. Je leert in de 9e veel van de dagelijkse economische praktijk. Naast de vaklessen heb je een periode economie gehad. Verder heeft er de voorbereiding plaatsgevonden op een economische stage, namelijk de winkelstage. Je bent met belangrijke zaken in aanraking gekomen, zoals het beheren van je (zak)geld. Ook ging het om keuzes waar iedereen wel mee te maken krijgt, zoals sparen of beleggen, geld lenen of iets ‘kopen op afbetaling’: wat is voordeliger? Daarnaast zal het je duidelijk zijn dat wij allemaal verschillende ‘rollen spelen’: We zijn allemaal consument, producent en burger. Je zult daardoor vast bewuster met kosten, prijzen en inkomen omgaan. Economie in het examenjaar 10 mavo Binnen de mavo volgt iedereen het vak economie. De stof wordt op examenniveau afgesloten. Er is een duidelijk vervolg op de economie in de 9 e. Je praktische vaardigheden en inzichten worden verdiept. Onderwerpen die aan bod komen zijn bijvoorbeeld: de organisatie van een onderneming, arbeidsovereenkomsten, inkomstenbelasting, verzekeren, hypotheken. En natuurlijk komen er veel praktijkvoorbeelden uit het nieuws naar voren. Havo Het vak economie in de 10e klas verschilt behoorlijk met wat je in de negende klas gewend was. In de 10e gaan we dieper op de stof in. Je zult merken dat het veel meer om overzicht over, en verbanden tussen economische zaken gaat. De aanpak loopt via het in bepaalde contexten (situaties) leren hanteren van algemene hoofdconcepten zoals: schaarste, ruil, markt, ruilen over de tijd, samenwerken en onderhandelen, risico en informatie, welvaart en groei, en tot slot: goede tijden, slechte tijden. Zowel voor het havo als voor het vwo geldt, dat met de boeken van de gehanteerde methodes veel zelfstandig wordt gewerkt. De leraar zal hoofdlijnen benadrukken, uitleg geven en nieuwe onderwerpen aanreiken. Actuele onderwerpen, bekend van tv of uit de krant, komen regelmatig, ook via videofragmenten, aan bod. Naast de leerstof is er sprake van uit te voeren experimenten rond economische vraagstukken. Met experimenten spelen we bepaalde situaties in de klas na om zo niet alleen over de theorie te leren, maar de theorie ook mee te maken. Dat is niet alleen leuker, maar je leert de theorie zo ook beter begrijpen. Examen voor mavo en havo Aan het eind van de 10e klas doen alle havoleerlingen het mavo-examen. Naast de havo-stof wordt er in de 10e klas ook geoefend met mavo-examens. Ga je in de 11e klas door in het profiel EM, dan is economie een verplicht vak. Het is een keuzevak in alle andere profielen: CM, NG en NT. Bedenk dat je in ieder geval economie in de 10e gehad moet hebben, wil je er in de 11e mee door kunnen gaan. Let goed op of je het vak nodig hebt voor een vervolgstudie! Bij het HBO komt dat regelmatig voor.


Vwo De vwo-leerlingen kiezen aan het eind van de 9e klas voor een profiel. Bij het profiel EM is economie een verplicht vak. Bij alle andere profielen is het een keuzevak. Je moet het vak van het begin af aan volgen. Het vak economie biedt je op VWO niveau de kans om een nieuwe manier van denken aan te leren. Je leert om vanuit verschillende invalshoeken naar de maatschappij te kijken en oplossingen voor problemen te verzinnen. De inhoud In de 10e klas gaan we gaan echt diep op de stof in en kijken met een economische bril naar soms best ingewikkelde maatschappelijke problemen. Dat zal zeker in het begin even wennen zijn, maar je zal merken dat je van de vaardigheden die je leert bij het vak economie later (maar ook nu bij andere vakken) weer veel profijt hebt. Het leuke aan het vak economie is dat geen jaar hetzelfde is, ieder jaar doen zich namelijk weer nieuwe actuele gebeurtenissen voor die we tijdens de vaklessen onder de loep nemen. Zowel voor het havo als voor het vwo geldt, dat met de boeken van de gehanteerde methodes veel zelfstandig wordt gewerkt. De leraar zal hoofdlijnen benadrukken, uitleg geven en nieuwe onderwerpen aanreiken. Actuele onderwerpen, bekend van tv of uit de krant, komen regelmatig, ook via videofragmenten, aan bod. Naast de leerstof is er sprake van uit te voeren experimenten rond economische vraagstukken. Met experimenten spelen we bepaalde situaties in de klas na om zo niet alleen over de theorie te leren, maar de theorie ook mee te maken. Dat is niet alleen leuker, maar je leert de theorie zo ook beter begrijpen. Wat vragen we van je Economie is een vak waarbij je een nieuwe manier van denken aanleert. Dat is in het begin best pittig, maar ook erg leuk! Het is belangrijk dat je bereid bent om je samen met je klasgenoten en de leraar in de stof te verdiepen. Daarnaast is het ook belangrijk dat je beschikt over een goede rekenvaardigheid. Ook worden vakken als aardrijkskunde en geschiedenis toegepast binnen het vak economie. Dit alles wordt gemengd met veel voorbeelden uit de praktijk. Zo werk je aan begrip en het kunnen doorzien van samenhangen tussen allerlei economische verschijnselen in de samenleving. Al met al is het geen eenvoudig, maar wel een heel boeiend en mooi vak.


Engels Het vak Engels kent in de hogere klassen jaarthema’s. In klas 10 vormt de periode in de Engelse literatuur die de Romantiek wordt genoemd, de rode draad door het jaar heen. In klas 11 is het thema toneel en dan met name: William Shakespeare. Tegelijkertijd wordt er in de les ook gewerkt aan allerlei onderdelen uit de PTA’s (de programma’s van toetsing en afsluiting voor de examens), zodat je goed leert spreken (spreekbeurten, maar ook discussies), schrijven (brieven en essays) en luisteren (video- en luisteroefeningen). Natuurlijk wordt er ook gelezen voor de boekenlijst, want zowel havo als vwo sluit af met een mondeling examen over de gelezen boeken. Waar nodig wordt in de lessen nog teruggegrepen op de grammatica om onderdelen die zijn weggezakt weer helder te krijgen. Het laatste jaar staat zowel voor mavo als havo en vwo vooral in het teken van de voorbereiding op het centraal schriftelijk eindexamen en de afronding van het schoolexamen. Engels is een verplicht vak voor alle leerlingen. **********************

Frans Frans is een keuzevak na de negende klas. Voor het havo kies je tussen Frans en Duits als je een tweede moderne vreemde taal wilt doen. Voor het vwo kun je, als je het profiel CM volgt ook beide talen kiezen, al kan het zijn dat er dan lesuren overlappen en je voor een deel zelfstandig aan een vak moet werken. In de 10e t/m de 12e klas volg je het vak in niveaugroepen havo en vwo. Bij havo en bij vwo heb je 3 of 4 uur Frans per week. Tijdens de lessen worden de 4 vaardigheden geoefend, te weten leesvaardigheid, luistervaardigheid, schrijfvaardigheid en spreekvaardigheid. Dit gebeurt aan de hand van de diverse opdrachten uit de methode van Grandes Lignes en de examenbundel. Alle vaardigheden heb je nodig om je in het Frans te kunnen redden wanneer je in Frankrijk bent. In de 10e klas gaan we, indien mogelijk, vier dagen naar Frankrijk (meestal Parijs), waarbij je je mondelinge vaardigheden heel goed kunt oefenen in het gastgezin waar je drie nachten verblijft. Overdag bezoeken we diverse bezienswaardigheden en maak je kennis met de Franse cultuur en geschiedenis. Voor het oefenen van de Leesvaardigheid lees je teksten, e-mailberichten, reclamefolders, interviews etc., waarna je er vragen over beantwoordt in het Nederlands. Een keer per jaar krijg je een leestoets. In het examenjaar wordt de leesvaardigheid getoetst tijdens het Centraal Schriftelijk examen. Om de Luistervaardigheid te trainen, beluister je gesprekjes, interviews, reclames en radioberichten. Ook bekijk je (delen van) Franse films en interviews. Wanneer er een goede Franse film draait in een filmhuis in Zeist of Utrecht, proberen we er gezamenlijk heen te gaan. Tevens luister je tijdens spreek-luisteroefeningen naar presentaties van andere leerlingen. Eén keer per jaar krijg je een luistertoets. De Schrijfvaardigheid oefen je aan de hand van de vele opdrachten uit de methode, zoals het schrijven van e-mails, forumberichtjes, persoonlijke of zakelijke briefjes en verslagen of samenvattingen. Een deel van deze opdrachten lever je in en wordt beoordeeld met een cijfer. In het examenjaar wordt de schrijfvaardigheid afgesloten door middel van een toets waarbij je een formele of informele brief schrijft.


De Spreekvaardigheid wordt vaak in groepjes of tweetallen geoefend. Je bereidt een gesprekje voor en oefent in de klas. Tevens geeft iedere leerling één of meerdere keren per jaar een presentatie in het Frans over een onderwerp naar keuze en/of een mondeling. In het examenjaar wordt de spreekvaardigheid afgerond d.m.v. een mondelinge toets van ongeveer 25 minuten n.a.v. boeken die je hebt gelezen (drie Franse boeken bij havo en vier Franse boeken bij vwo). Literatuur bestaat uit het lezen van (delen van) boeken, gedichten en filmscripts, waarbij je opdrachten maakt in het Nederlands. Daarbij maak je kennis met schrijvers en dichters en de tijd waarin ze leefden, van teksten en opdrachten uit het literatuurboek. In het examenjaar lees je drie of vier literaire boeken waar je een mondeling over doet. **********************

Geschiedenis Het vak geschiedenis krijgt iedere leerling tot en met de elfde klas in de periodes. Daarin komen de belangrijkste tijdperken van de wereldgeschiedenis aan bod, van de oudheid tot en met de moderne geschiedenis. Iedere leerling krijgt zo een basiskennis van de wereldgeschiedenis, ook als je het vak niet als examenvak hebt. Wanneer je geschiedenis gaat doen als eindexamenvak, krijg je extra vaklessen waarin je je voorbereidt op de examenstof. Vanaf 2016 doen de leerlingen die vmbo-t of havo examen doen een Centraal Examen geschiedenis over de 20ste eeuw in de 10e klas. Ter voorbereiding hierop krijgen alle leerlingen in klas 9 en 10 vaklessen geschiedenis over de 20ste eeuw. De havoleerlingen krijgen in de klassen 11 en 12 vaklessen geschiedenis en de vwo-leerlingen krijgen in de klassen 10, 11 en 12 vaklessen geschiedenis. In deze lessen wordt de hele geschiedenis behandeld aan de hand van kenmerkende aspecten in verschillende tijdvakken. Beginnend bij de oudheid en eindigend bij de 21e eeuw. Je krijgt een goed inzicht in historische gebeurtenissen en leert daardoor ook de wereld van nu beter begrijpen. Daarnaast is het van belang dat je leert omgaan met informatiebronnen en een besef krijgt van hoe betrouwbaar informatie wel of niet is die we over het verleden hebben. Welke gezichtspunten waren er vroeger en nu over de loop van de gebeurtenissen en hoe vorm je je eigen visie? Je gaat ook praktische opdrachten maken, soms in samenwerking met het plaatselijk archief. Bij de eindexamens zal je worden getoetst op je kennis van en inzicht in de behandelde tijdvakken en op je vermogen deze kennis toe te passen op diverse historische bronnen. Hierbij worden ook geschiedkundige vaardigheden getoetst. **********************


Lichamelijke opvoeding In de doelstellingen voor het vak lichamelijke opvoeding richt de aandacht zich op de bewegende leerling. Binnen de Stichtse Vrije School staan in de lessen de lichamelijke, geestelijke, sociale ontwikkeling en het bewegen van de leerling centraal. Daarbij is het bewegen zowel het doel als een middel. In de 10e klas mavo en mavo/havo en in de tweede fase (havo en vwo klas 11 en 12) staan verschillende kerndoelen centraal. Je krijgt les met je eigen klas (gemixte niveaugroepen). In de lessen wordt uitgegaan van je ontwikkelingsfase. Door accenten te leggen per leerjaar wordt je aangesproken op de zaken die op dat moment belangrijk voor je zijn.  Bewegen, met o.a. verbeterde inzichten in spelen. Samen bewegen, leren samenwerken in teamverband, groepsopdrachten uitvoeren en kunnen afstemmen op de situatie en op de ander. Daarbij moet je een positieve attitude, vaardigheid en kennis ontwikkelen.  Bewegen en gezondheid, trainingprogramma’s kunnen opstellen (duurlopen 11e klas), blessures kunnen herkennen en ervaren wat de fysieke inspanning met je doet.  Bewegen en regelen, de leerling als organisator, scheidsrechter of als lesgever (12 e klas). Hierbij komen zoveel mogelijk bewegingsvarianten aan bod. Ook zal er regelmatig onderwezen worden in de specialismen binnen de sectie gymnastiek en we laten ook de sportwensen van leerlingen zelf goed tot hun recht komen.

**********************

Maatschappijleer Het vak maatschappijleer is een gemeenschappelijk vak; alle leerlingen volgen dit vak. Het gaat over de samenleving: wat zijn de structuren en afspraken in de samenleving, welke vraagstukken leven er in de samenleving? Hoe gaan we met elkaar om en wat is de rol van de overheid in onze maatschappij? Onderwerpen die besproken worden zijn o.a.: mensenrechten, parlement en regering, het koningshuis, politieke partijen, rechtspraak en de “verzorgingsstaat”. Maar ook maatschappelijke vraagstukken als criminaliteit, discriminatie, armoede en extreme rijkdom, het samenleven van verschillende culturen en levensovertuigingen, de vergrijzing van de samenleving, asielzoekers en allerlei actualiteiten komen aan bod. In de lessen leer je veel over de samenleving, maar je komt ook met elkaar in gesprek en er wordt gediscussieerd over verschillende standpunten. Je leert dus ook om goed te luisteren naar elkaars standpunt en om je eigen visie te verwoorden. Er wordt ook van je gevraagd om eigen keuzes te maken over onderwerpen en de voordelen en nadelen van een keuze goed op een rij te zetten. Naast de lessen zijn er ook de maatschappelijke stages. In de negende klas is er al de winkelstage, waarin je nog in een redelijk vertrouwde werkomgeving stage loopt (je ervaart het alleen wel van de andere kant van de toonbank). In de tiende is er een stage in zorginstellingen en in de 11e klas zijn er allerlei verschillende mogelijkheden voor het kiezen van een stage in binnen- of buitenland. Tijdens de stages leer je de samenleving weer op een


andere manier kennen. Je moet dan ook onderzoek doen, gesprekken voeren en er een verslag over schrijven, maar het belangrijkste is toch de werkervaring zelf. Buiten de les om zijn er ook allerlei mogelijkheden om mee te doen aan discussies over maatschappelijke vraagstukken. Je kunt bijvoorbeeld meedoen aan het Model European Parliament en er wordt regelmatig met een groepje deelgenomen aan verschillende andere activiteiten, zoals het Nationaal Jeugddebat of het Lagerhuis. Het vak maatschappijleer is een vast onderdeel van alle examenrichtingen. Voor het mavo krijg je in de tiende klas een uur met je eigen klas en een uur met alleen de mavo-groep. Voor het havo en het vwo is het een klassikaal vak van gemiddeld één uur per week, maar soms wordt het in de twaalfde klas ook in andere groepssamenstellingen gegeven. Je krijgt voor maatschappijleer toetsen, werkstukken en verslagen te maken die beoordeeld worden voor het examen. Er is voor dit vak geen centraal schriftelijk examen. **********************

Muziek Muziek heeft een prominente plaats binnen het lesaanbod op de Stichtse Vrije School. Er zijn veel leerlingen op school waarvoor muziek een belangrijke rol speelt. Vaak besteden zij in hun vrije tijd al veel aandacht aan een instrument of zang. Mede daardoor ligt het niveau voor het vak muziek hoog. Naast de klassikale muzieklessen en het bovenbouwkoor t/m de 12e klas (waar iedereen aan meedoet) kent het vak ook een examenklas (havo & vwo). Voor havisten geldt daarbij een andere opzet voor het examenvak dan voor de vwo-kandidaten. Havisten kiezen voor het vak kunst algemeen met de richting: muziek, beeldend, drama of dans.

 -

Het examenvak muziek havo bestaat uit twee onderdelen: het algemene theoretische deel waarbij je een centraal schriftelijk examen aflegt (in het vak kunst algemeen).


-

het praktijkgedeelte waarin er veel wordt gemusiceerd. Met je groepsgenoten ga je improviseren en maak je een groepscompositie. Tevens zijn er individuele muzikale presentaties. Je uiteindelijke praktische schoolexamen is het slotconcert dat je samen met de twee examenklassen gaat ontwikkelen en presenteren.

 -

Het examenvak muziek vwo bestaat uit twee onderdelen: het muziektheoretische deel waarin je aan de slag gaat met algemene muziekleer, solfège en je je een goed beeld vormt van de geschiedenis van muziek. Je neemt deel aan het centraal examen muziek het praktijkgedeelte waarin je met groepsgenoten gaat improviseren en een groepscompositie maakt. Tevens zijn er individuele muzikale presentaties. Je uiteindelijke praktische schoolexamen is het slotconcert dat je samen met de twee examenklassen gaat ontwikkelen en presenteren.

-

Dus: Is muziek belangrijk voor jou? Wil je jouw muzikale horizon verbreden? Hou je van samenspelen en sta je graag op het podium? Bedenk dan dat het kunstvak muziek iets voor jou kan zijn! **********************

Natuurkunde Bij ons op school wordt natuurkunde gegeven vanaf de zevende klas in de periodelessen voor alle leerlingen. Vanaf tweede helft klas 9 worden er ook vaklessen natuurkunde gegeven aan die leerlingen die belangstelling hebben voor een natuurprofiel. In de periode ligt het accent op het waarnemen, beschrijven en begrijpen van proeven en verschijnselen (kwalitatief). In de vaklessen verschuift het accent meer in de richting van meten, rekenen en werken met formules (kwantitatief).  Havo Natuurkunde is een verplicht vak in Natuur & Techniek (NT). Het kan niet bij een ander profiel gekozen worden. Het omvat 400 studielasturen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: - Domein A : Vaardigheden (bijv. informatie zoeken + verwerken, proeven uitvoeren, onderzoek doen). - Domein B : B1 Informatieoverdracht; B2 Medische beeldvorming; B3 Optica (o.a. brekingswetten, menselijk oog). - Domein C : Kracht en beweging (o.a. wetten van Newton, hefbomen, tandwielen, fietsen). C2 Energie omzettingen (kracht en energie in de sport). - Domein D : D1 eigenschappen van materialen; D2 Functionele materialen. - Domein E : E1 Zonnestelsel en heelal; E2 Aarde en klimaat. - Domein F : Menselijk Lichaam. - Domein G : G1 Gebruik van elektriciteit; G2 Technische automatisering. - Domein H : Natuurkunde en Technologie. De meeste onderwerpen zijn, zij het soms oppervlakkig, in klas 7, 8 en 9 al aan de orde geweest. Naast theorie is er veel aandacht voor praktische vaardigheden. Bij het doen van practica zul je zelfstandiger moeten werken dan in de middenbouw. Ook zul je veel praktische opdrachten individueel moeten uitvoeren.


 Vwo Het vak natuurkunde heeft een studielast van 480 studielasturen. Binnen profiel Natuur & Techniek (NT) is natuurkunde een vast profielvak. Het vak kan niet bij een ander profiel gekozen worden. Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en een schoolexamen. Het eindexamenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: - Domein A: Vaardigheden (A1 t/m 15): o.a. A5 Onderzoeken, A6 Ontwerpen, A7 Modelvorming. - Domein B: Golven: B1 Informatie overdracht, B2 Medische beeldvorming. - Domein C: Beweging en wisselwerking: C1 Kracht en beweging, C2 Energie en wisselwerking, C3 Gravitatie (zwaartekracht). - Domein D: Lading en veld: D1 Elektrische systemen; D2 Elektrische en magnetische velden. - Domein E: Straling en materie: E1 Eigenschappen van stoffen en materialen; E2 Elektromagnetische straling en materie. - Van de volgende vier subdomeinen worden er twee gekozen: E3 Kern- en deeltjes processen, F2 Relativiteitstheorie, G1 Biofysica, G2 Geofysica. Een aantal van deze onderwerpen is, zij het soms oppervlakkig, in klas 7, 8 en 9 al aan de orde geweest. Het examenprogramma natuurkunde werkt met “contexten”. Dit houdt in dat de natuurkundige regels (natuurkundige wetten en -definities) zoveel als mogelijk is worden toegepast in situaties uit de directe omgeving. Naast theorie is er aandacht voor praktische vaardigheden. Bij het doen van practica zul je veel zelfstandiger moeten werken dan in de middenbouw. Vwo-natuurkunde is een véél gevraagd (soms zelfs geëist, zoals bij medicijnen) vak voor vele vervolgstudies. Voor het goed kunnen volgen van natuurkunde is wiskunde B noodzakelijk. Wiskunde is ook één van de profielvakken. **********************


Nederlands Vanaf de 10e klas duiken we dieper in de Nederlandse literatuur. In de diverse literatuurperiodes staat de letterkunde centraal; van de middeleeuwen, via poëzie, naar film en wereldliteratuur. Literaire ontwikkeling gaat hand in hand met je voorbereiding op je mondeling eindexamen in het examenjaar. In de vaklessen komen alle taalvaardigheden aan bod. Er is gelukkig ook genoeg ruimte voor creatieve schrijfopdrachten. We werken vanaf de 11e klas steeds meer aan meningsvorming: we bespreken de actualiteit in de lessen, houden discussies, schrijven essays en betogen. Je ontdekt de Nederlandse taal opnieuw en vergroot je woordenschat. Tekstbegrip krijgt natuurlijk ook veel aandacht en we oefenen in het schrijven van verschillende zakelijke teksten. Iedere leerling volgt het vak Nederlands en doet daarin ook eindexamen.

**********************

Scheikunde Iedere leerling volgt scheikunde in de periodes in de 10e en 11e klas. Daarnaast zit het examenvak scheikunde zowel voor havo als voor vwo in de profielen NG en NT. Voor het mavo wordt scheikunde niet als examenvak gegeven. De scheikunde beschrijft en berekent de omzetting van processen. Bijvoorbeeld wat gebeurt er bij een verbranding. Welke stoffen zijn er nodig en welke stoffen ontstaan er. Je kunt dan een reactievergelijking opstellen en daarnaast ook een berekening uitvoeren hoeveel nieuwe stoffen er ontstaan zijn. Er wordt stof behandeld die in nauw contact staat met het dagelijkse leven. Daarnaast komen ook fundamentelere zaken aan de orde, bijvoorbeeld atoombouw. In de periodes werk je vooral vanuit de waarneming. In vergelijking met de perioden zijn de vaklessen theoretischer en leer je uit boeken. Daarnaast heb je ook nog practica, waarvan je een aantal keren per jaar ook een verslag moet schrijven. Onderwerpen die tot en met de examenklas aan de orde komen zijn:     

Organische chemie Zuren en basen Redoxreacties Reactiesnelheid en evenwichten Chemisch rekenen


   

Zouten Molecuulbouw Biochemie Polymeren

In klas 9 beginnen na de kerstvakantie de vaklessen scheikunde voor de vwo leerlingen die overwegen om in de 10e klas een profiel Natuur & Gezondheid (NG) of Natuur & Techniek (NT) te gaan volgen. Daarnaast zijn ook leerlingen welkom die een voorlopig Havo advies hebben gekregen maar denken ook wel Vwo aan te kunnen. In klas 10 beginnen de vaklessen scheikunde voor de havoleerlingen. Je kunt klas 9 (vwo) en klas 10 (havo) zien als een “snuffel”-periode of scheikunde een vak is waar je mee verder wil en eventueel examen in wil gaan doen. In heel veel studies heb je scheikunde nodig. Dat zijn natuurlijk de echte scheikundige studies zoals scheikunde, chemische technologie en farmacie. Maar ook een heleboel andere studies zoals biologie, geneeskunde, diergeneeskunde, milieukunde, bouwkunde, aardwetenschappen, voedingsmiddelentechnologie en verloskunde. Als je het precies wilt weten kan je ook naar de decaan gaan of via de schoolwebsite kijken of de decanenwebsite. **********************


Wiskunde Alle leerlingen volgen op de SVS wiskunde. Je krijgt wiskunde in de periodes, maar ook in vaklessen. Voor het MAVO is er één soort wiskunde voor iedereen, maar voor havo en vwo zijn er verschillende soorten om uit te kiezen. Alleen voor havoleerlingen die het profiel C&M kiezen is wiskunde (nog) niet als examenvak verplicht. Deze leerlingen volgen bij ons wel een vorm van wiskunde die voorbereidt op de rekentoets die alle leerlingen vanaf in het voortgezet onderwijs moeten afleggen en die meetelt voor het behalen van het examen. 

HAVO: welke wiskunde moet ik kiezen? Dit jaar moet je gaan kiezen welke wiskunde je wilt gaan volgen in klas 10, 11 en 12. Hieronder kun je lezen wat wiskunde A en B inhouden. Wiskunde is een verplicht vak bij de profielen EM (Economie en Maatschappij), NG (Natuur en Gezondheid) en NT (Natuur en Techniek).Als je CM (Cultuur en Maatschappij) kiest, hoef je op de havo niet verplicht wiskunde als eindexamenvak te doen. Je kunt het wel kiezen in je vrije deel. In klas 10 en 11 heb je in ieder geval altijd vaklessen en perioden wiskunde, ook als je CM doet. Op de Stichtse worden voor het havo twee soorten wiskunde aangeboden. Bij het profiel EM volg je wiskunde A, of eventueel B. Dat mag je vrij kiezen, maar wiskunde A sluit beter aan op de economie-stof. Bij het profiel NG volg je wiskunde B, of eventueel A. Dat mag je ook vrij kiezen, maar de wiskunde B sluit beter aan bij de scheikunde en de biologie. Bij het profiel NT volg je wiskunde B. Verder moeten alle leerlingen een rekentoets afleggen die meetelt voor het behalen van het examen. Bij wiskunde A gaat het om onderwerpen die je later misschien weer nodig hebt bij een vervolgopleiding. Bij studies zoals in de sector economie en natuur/milieu is wiskunde onmisbaar. In wiskunde A zit daarom een flink stuk statistiek en kansrekening. Ook moet je met functies en grafieken kunnen werken. Je moet op een wiskundige manier het verband tussen bijvoorbeeld vraag en aanbod weer kunnen geven. Ook bij sommige gezondheidsopleidingen komt enige wiskunde-kennis goed van pas. In wiskunde A zit geen meetkunde. Bij wiskunde B komen onderwerpen aan bod, die je later hard nodig zult hebben als je de exacte kant op gaat, bijvoorbeeld in de sectoren techniek of natuur-en milieu. Er wordt veel aandacht besteed aan functies, veranderingen, ruimtemeetkunde en algebra. Je leert hoe je van allerlei figuren en voorwerpen de oppervlakte en inhoud kunt uitrekenen. Hoe exacter en technischer je vervolgopleiding, des te meer je wiskunde B nodig zult hebben. Het zijn meestal opleidingen, waarvoor ook natuurkunde belangrijk of verplicht is. In wiskunde B zit geen statistiek en geen kansrekening. De meeste leerlingen vinden wiskunde B moeilijker, abstracter dan wiskunde A. Vraag je wiskundeleraar om advies bij je keuze.



VWO: welke wiskunde moet ik kiezen? Dit jaar moet je gaan kiezen welke wiskunde je wilt gaan volgen in klas 10, 11, 12. Hieronder kun je lezen wat wiskunde A, B, C en D inhouden. Wiskunde is een verplicht vak bij alle profielen.


Op de Stichtse Vrije school worden voor het vwo vier soorten wiskunde aangeboden. Als je het profiel EM (Economie en Maatschappij) kiest dan doe je wiskunde A of eventueel B. Dat mag je vrij kiezen, maar wiskunde A sluit beter aan op de economie-stof. Als je CM (Cultuur en Maatschappij) kiest, dan doe je wiskunde A of C. Bij het profiel NG volg je wiskunde B, of eventueel A. Dat mag je ook vrij kiezen, maar de wiskunde B sluit beter aan bij de scheikunde en de biologie. Bij het profiel NT volg je wiskunde B. Wiskunde D is een apart vak dat je alleen mag doen als je ook wiskunde B hebt gekozen. Het is dus extra wiskunde bovenop de wiskunde B. Wiskunde D mag je alleen kiezen als je wiskunde leraar daarvoor een positief advies geeft. Het vak wordt niet elk jaar gegeven. Verder moeten alle leerlingen een rekentoets afleggen die meetelt voor het behalen van het examen.

Bij wiskunde A gaat het om onderwerpen, die je later misschien weer nodig hebt bij een vervolgopleiding. Bij studies zoals in de sector economie en natuur/milieu is wiskunde onmisbaar. In wiskunde A zit daarom een flink stuk statistiek en kansrekening. Ook moet je met functies en grafieken kunnen werken. Je moet op een wiskundige manier het verband tussen bijvoorbeeld vraag en aanbod weer kunnen geven. Ook bij sommige gezondheidsopleidingen, sociologie en psychologie komt wiskunde-kennis goed van pas. In wiskunde A zit geen meetkunde. Bij wiskunde B krijg je onderwerpen, die belangrijk zijn voor opleidingen in de exacte hoek, bijvoorbeeld op een technische universiteit. Maar ook voor universitaire studies zoals natuurkunde en scheikunde is wiskunde B verplicht (Voor de studie tandheelkunde, geneeskunde en diergeneeskunde is het vak Natuurkunde verplicht. Op de Stichtse Vrije school moet je dan het profiel NT kiezen en volg je verplicht wiskunde B.). Daar zitten onderwerpen in zoals functies, differentiëren en integreren (dat heb je nodig als je oppervlaktes wilt uitrekenen), meetkunde en goniometrische functies (daar komen de termen sinus, cosinus en tangens in voor. Ze komen van pas als je moet rekenen aan golven en trillingen). Wiskunde B is abstracter dan wiskunde A. De meeste leerlingen vinden wiskunde B moeilijker dan wiskunde A.


Wiskunde C is alleen bestemd voor Vwo leerlingen met het profiel CM. Die gaan in het algemeen geen sterk wiskundig getinte studies doen. Het vak lijkt op wiskunde A, maar het onderwerp differentiëren ontbreekt (dit is echter wel een voor alle leerlingen verplicht onderwerp van de eerste periode wiskunde in klas 11). Er zit wel statistiek en kansrekening in en ook functies en grafieken. Met wiskunde C in je bagage kun je dus de kant van “Gedrag en Maatschappij”' op. Voor de sector “Economie”' kun je beter wiskunde A of B kiezen. Bij sommige studies komt op het eerste gezicht geen wiskunde aan de orde. Denk maar aan rechten. Maar bij sommige onderdelen die op economisch of fiscaal (belastingwetten) terrein liggen, is inzicht in getallen en grafieken toch wel erg handig. Daarom krijgen ook CM-leerlingen op het vwo verplicht wiskunde. Bij wiskunde D krijg je in de eerste plaats een stuk kansrekening en statistiek, dat lijkt op hetgeen je bij wiskunde A zou krijgen. Verder is het een uitbreiding op de wiskunde B stof en bevat onderdelen die je goed kunt gebruiken bij een studie wiskunde, natuurkunde of sterrenkunde: ruimtemeetkunde, analytische meetkunde, complexe getallen en differentiaalvergelijkingen. Op de Stichtse Vrije School hoort er een stuk projectieve meetkunde bij en ook het leren werken met een wetenschappelijke tekstverwerker. Voor wiskunde D is er geen centraal examen, het vak wordt met een schoolexamen afgesloten. Vraag je wiskundeleraar om advies bij je keuze.


Hieronder volgen nog een paar typische wiskunde A en wiskunde B opgaven:

**********************


Het Keuzeformulier Hieronder volgen de keuzeformulieren voor havo en vwo.. Bestudeer de combinatiemogelijkheden goed. Je kunt je uiteindelijke keuzes op een apart formulier invullen en inleveren wanneer daar om gevraagd wordt. De formulieren in dit boekje zijn handig om te houden als informatie. Je kunt de formulieren ook downloaden van onze website. Je maakt je keuze voor het juiste profiel en de extra vakken aan het einde van de 9 e klas. In de tiende klas kan er nog wel wat aangepast worden, maar dat moet dan wel in overleg met je studiebegeleider. Het is namelijk niet altijd handig om van vak te wisselen; vooral niet als er al een flink stuk van de examenvoorbereiding gedaan is in de vaklessen. Voor het mavo-traject volgt iedereen in principe de zelfde vakken. Deze geven je de mogelijkheid om in alle sectoren af te sluiten en dus alle mbo-opleidingen te kunnen volgen. Je hoeft dus geen keuzes te maken voor je vakkenpakket. Als je na het mavo-examen door wilt stromen naar het havo hier op school in de 11e klas, moet je aan bepaalde eisen voldoen (een ruim voldoende gemiddelde voor je mavo-examen, inclusief Duits en wiskunde, en goede competenties). Je kunt dan doorstromen naar het C&M profiel in de 11e klas. Je hoeft voor het mavo-traject nu geen vakkeuzes te maken. Van de havo-leerlingen verwachten we ook dat zij in de 10e klas het mavo-examen met ruim voldoende resultaten halen. Als dat onverhoopt niet lukt, kan het verstandiger zijn om over te stappen naar een mbo-opleiding. Gedurende het gehele examentraject van zowel de mavo-, havo- als de vwo-leerlingen blijft het belangrijk om te kijken of je wel op het goede spoor zit. Indien nodig, wordt een andere route geadviseerd. Voor het maken van je keuzes, is het van belang dat je goed kijkt wat je eventueel nodig zou kunnen hebben voor je vervolgopleiding. Je kunt de decaan vragen hoe het zit met de vereisten voor een specifieke vervolgopleiding of je kunt via de schoolwebsite kijken op de decanenwebsite http://svszeist.dedecaan.net. Je kunt op die website veel (links naar) informatie vinden over studie- en beroepskeuze en vervolgopleidingen. Overleg ook met je ouders, vrienden en anderen over wat je misschien het beste zou kunnen gaan doen aan vakken en opleidingsniveau, nu op school en later. Kies uiteindelijk vooral ook voor wat je zelf leuk en belangrijk vindt. Jij moet er de komende jaren mee aan de slag. Je kunt later meestal nog wel aanvullende vakken doen als dat nodig mocht zijn of doorstromen naar een ander niveau. Dat kost dan vaak wel extra tijd, maar het kan heel goed de route zijn die nu het beste bij je past. Het is ook goed om te weten, dat een studiekeuze niet altijd bepalend hoeft te zijn voor wat je later gaat doen. Veel mensen gaan op een gegeven moment toch wat anders doen, maar hebben ondertussen wel leren studeren en werken. Dat komt altijd van pas. Veel succes met je keuzes!

****************


Inleiding. Beste negende klasser,

Recommend Documents