Inhoud Inleiding........................................................................................................... 2 Bestaand beleid................................................................................................. 2 Stand van zaken alcoholgebruik onder jongeren in Deurne ...................................... 3 Doelstellingen en resultaten ................................................................................ 3 Doelstelling .................................................................................................... 3 Resultaten ..................................................................................................... 4 Gezondheidsbeleid en Veiligheidsbeleid en alcohol .................................................. 4 Wat doen we aan preventie? ............................................................................... 4 Werkgroep Lekker Fris in Deurne ...................................................................... 4 Landelijke campagne NIX ................................................................................. 5 Wat doen we aan toezicht en handhaving? ............................................................ 5 Toezicht door Stichting Stadswacht ................................................................... 5 Regionaal sanctiebeleid.................................................................................... 5 Resultaten toezicht in 2014 .............................................................................. 5 Pionieren ....................................................................................................... 6 Samenhang tussen preventie en handhaving ......................................................... 6 Bijstellen strategie ............................................................................................. 6
1
Inleiding Gemeenten zijn sinds 2013 de belangrijkste uitvoerder van de Drank- en Horecawet (DHW). Zowel op juridisch-, handhavings-, en educatief- vlak is de gemeente de regisseur van het alcoholbeleid. Een van de voornaamste doelen van de DHW is dat ze de jeugd beschermt tegen de schadelijke effecten die alcohol kan hebben op de gezondheid en de veiligheid. Per 1 januari 2014 zijn een aantal wijzigingen in de DHW van kracht geworden. a. De leeftijdsgrens voor alcoholhoudende drank is verhoogd van 16 naar 18 jaar. b. Aan jongeren onder de 18 jaar mag geen alcoholhoudende drank worden verkocht. c. Ook mogen jongeren onder de 18 geen drank bij zich hebben op voor het publiek toegankelijke plaatsen (straat, park, café etc.). Voor alcoholverstrekkers en voor de toezichthouders van de gemeente betekent dit dat zij vanaf 1 januari 2014 voor alle alcoholhoudende drank (zwak en sterk) een leeftijdsgrens van 18 jaar moeten hanteren. Naast bovengenoemde leeftijdsgrensverhoging is in de wet opgenomen dat gemeenten een preventie- en handhavingsplan alcohol moeten opstellen. Het preventie en handhavingsplan bevat de hoofdzaken van het beleid betreffende de preventie van alcoholgebruik, met name onder jongeren, en de handhaving van de wet. In het plan moet in ieder geval worden aangegeven: a. Wat de doelstellingen zijn van het preventie- en handhavingsbeleid alcohol; b. welke acties worden ondernomen om alcoholgebruik, met name onder jongeren, te voorkomen, al dan niet in samenhang met andere preventieprogramma’s in het kader van het Lokaal Gezondheidsbeleid; c. de wijze waarop het handhavingsbeleid wordt uitgevoerd en welke handhavingsacties in de door het plan bestreken periode worden ondernomen; d. welke resultaten in de door het plan bestreken periode minimaal behaald dienen te worden.
Bestaand beleid Ten aanzien van preventie en handhaving op het terrein van alcohol voert de gemeente Deurne al beleid uit. Alcoholbeleid of daaraan gerelateerde thema’s zijn al in diverse beleidsthema’s vastgelegd. Het voorliggend preventie- en handhavingsplan omvat dan ook geen nieuw beleid maar geeft een samenvattende omschrijving van de actuele bestaande preventie- en handhavingsstrategie die de gemeente Deurne samen met haar partners al hanteert. De basis voor deze strategie is door de raad vastgelegd bij de besluitvorming over de drank- en horecaverordening in 2013. De ingezette lijnen worden de komende periode voortgezet waarbij de afstemming en samenhang tussen preventie en handhaving nog nadrukkelijker de aandacht zal krijgen. Deze nota kan moet daarom worden gezien als “paraplunota”. De volgende (beleids)stukken zijn van toepassing: Nota Lokaal Gezondheidsbeleid gemeente Deurne 2012-2015 Uitvoeringsprogramma ‘Lekker fris in Deurne’ 2014-2015 Handhavingsbeleidsplan Uitvoeringsprogramma Handhaving 2015 (en volgende jaren) Raadsbesluit 27 augustus 2013 (drank- en horecaverordening)
2
Kadernota Veiligheidsbeleid Peelland 2015-2018 (raadsbesluit 10 maart 2015) Nota Paracommercialisme APV
Stand van zaken alcoholgebruik onder jongeren in Deurne Het alcoholgebruik onder jongeren wordt door de GGD gemonitord. Zij voeren hiertoe periodiek onderzoeken uit onder de jeugd van 12-18 jaar. Het laatste onderzoek is in 2011 uitgevoerd. De monitor gaf dit beeld te zien van jongeren en alcohol in de gemeente Deurne:
Heeft alcohol gedronken in afgelopen 4 weken Drinkt 20 glazen alcohol of meer per week Heeft in afgelopen 4 weken bij één gelegenheid 5 glazen of meer gedronken Is in de afgelopen 4 weken dronken of aangeschoten geweest Leeftijd eerste glas alcohol: jonger dan 12 jaar 12-13 jaar 14-15 jaar 16-17 jaar 18 jaar
Deurne % 12-17 jaar
Deurne % 12-18 jaar
Regio Zuidoost-Brabant % 12-17 jaar
Regio Zuidoost-Brabant % 12-18 jaar
40
47
35
41
6
10
3
5
30
36
25
30
16
21
15
19
0,6 11 33 6 0
2 9 28 10 0,1
GGD Brabant-Zuidoost, Jeugdmonitor 12-18 jaar 2011-2012, www.ggdgezondheidsatlas.nl
De eerstvolgende Jeugdmonitor 12-18 wordt in het najaar van 2015 afgenomen. Naar alle waarschijnlijkheid worden de resultaten daarvan medio 2016 beschikbaar gesteld. Op basis daarvan kunnen trends in beeld worden gebracht. Met name de trends voor de groep 12- t/m 17-jarigen zijn dan interessant in verband met het verhogen van de leeftijd waarop alcohol gedronken mag worden naar 18 jaar.
Doelstellingen en resultaten Doelstelling De doelstellig van onze preventie- en handhavingsactiviteiten vloeien direct voort uit de Drank- en horecawet: Afname alcoholgebruik en de schadelijke gevolgen van alcoholgebruik onder de 25 jaar. Afname dronkenschap (met name tijdens uitgaansavonden in het publieke domein)
3
Resultaten We willen met het uitvoeren van het preventie- en handhavingsplan en dus het gecombineerd inzetten van zowel preventieve als repressieve (handhaving) activiteiten en maatregelen, een bijdrage leveren aan de volgende resultaten: De gemiddelde startleeftijd van jongeren waarop met drinken wordt begonnen is hoger dan in 2011. Het percentage jongeren van 12 t/m 18 jaar dat de afgelopen maand alcohol heeft gedronken, is afgenomen. Het percentage jongeren van 12 t/m 18 jaar dat de afgelopen maand aan binge drinken heeft gedaan (5 of meer glazen bij één gelegenheid) is afgenomen. Het percentage jongeren van 12 t/m 18 jaar dat dronken of aangeschoten is geweest in de afgelopen maand is afgenomen. Het percentage jongeren van 12 t/m 18 jaar dat 20 glazen of meer alcohol drinkt per week in de afgelopen maand is afgenomen.
Gezondheidsbeleid en Veiligheidsbeleid en alcohol Het gezondheidsbeleid van de gemeente Deurne is vastgelegd in de Nota Lokaal Gezondheidsbeleid 2012-2015. Alcoholgebruik onder jongeren is één van de twee thema’s die met prioriteit aandacht krijgen in de beleidsperiode 2012-2015. De nadruk ligt daarbij op preventie. In eerdere beleidsperiode’s was dit ook al het geval. Omdat alcoholgebruik onder jongeren invloed heeft op openbare orde en veiligheid is jeugd en alcohol ook opgenomen als prioritair thema in het veiligheidsbeleid (Kadernota Integraal Veiligheidsbeleid Peelland 2015-2018, vast te stellen in maart 2015).
Wat doen we aan preventie? Werkgroep Lekker Fris in Deurne Voor uitvoering van preventieve activiteiten op het thema alcohol en jongeren is de werkgroep Lekker Fris in Deurne al sinds 2007 actief. Deze werkgroep bestaat uit vertegenwoordigers vanuit het Centrum voor Jeugd en Gezin, de GGD, Novadic-Kentron, jongerenwerk, politie en gemeente. Periodiek sluiten daarbij partijen aan als het onderwijs, de horeca of bijvoorbeeld de buurtsportcoaches. De werkgroep initieert en voert preventieve activiteiten op het terrein van alcoholgebruik (of misbruik) onder jongeren. Dit heeft inmiddels de nodige discussie en bewustwording bij jongeren en hun ouders op gang gebracht. De gemeente streeft echter naar collectieve gedragsverandering. Dit kost veel tijd. Daarom is het belangrijk dat de gemeente (vanuit haar regiefunctie) nadrukkelijk tijd en energie blijft besteden aan preventie. De activiteiten van de werkgroep richten zich op: Jongeren Ouders en thuissituaties Alcoholverstrekkers Onderwijs Alle door de werkgroep uit te voeren activiteiten zijn opgenomen in Uitvoeringsprogramma Lekker fris in Deurne. Voorbeelden van activiteiten zijn “Uit met ouders”, lesmaterialen en gastlessen voor scholen, ouderavonden, trainingen voor vrijwilligers (bv kantines), blaasapparatuur beschikbaar stelen voor schoolfeesten.
4
Met ingang van 2015 vallen de activiteiten van Lekker Fris in Deurne onder het Centrum voor Jeugd en Gezin. Landelijke campagne NIX Na invoering van de leeftijdsgrens alcohol > 18 is landelijk de campagne NIX18 gestart. Deze richt zich met een communicatieoffensief eveneens op de doelgroepen jongeren, ouders en alcoholverstrekkers. Vanuit de lokale werkgroep ‘Lekker Fris in Deurne’ wordt hier ook aandacht aan besteed.
Wat doen we aan toezicht en handhaving? Handhaving is in feite het sluitstuk van de aanpak van alcohol(mis)gebruik onder jongeren. De wijze waarop de gemeente Deurne het toezicht op de naleving van de Drank- en Horecawet vorm geeft is (en wordt) opgenomen in het Handhavingsbeleidsplanen en het jaarlijks vast te stellen Uitvoeringsprogramma Handhaving. De prioriteit ligt daarbij bij het naleven van de leeftijdsgrenzen (18 jaar en ouder) door alcoholverstrekkers. De focus wordt gelegd op zogenaamde hotspots, locaties waar alcohol wordt verstrekt en relatief veel jongeren komen. Er wordt daarbij gekeken naar de commerciële horeca maar ook naar paracommerciële inrichtingen (gemeenschapshuizen, sportkantines, jongerencentra) en detailhandel (supermarkten in dit geval). Toezicht door Stichting Stadswacht Het toezicht en de controles op leeftijdsgrenzen worden uitgevoerd door speciaal daartoe opgeleide BOA’s. Deze heeft de gemeente Deurne zelf niet in dienst maar worden ingehuurd bij de stichting Stadswacht Helmond. In 2015 is voor het toezicht op leeftijdsgrenzencontroles 150 uren toezicht beschikbaar. Regionaal sanctiebeleid Indien een alcoholverstrekker de drank- en horecawet overtreedt dan volgen er bestuurlijke sancties. De gemeente Deurne heeft hiertoe samen met de gemeenten Helmond, Asten, Someren, Gemert-Bakel en Laarbeek een sanctiebeleid opgesteld. Hierin zijn voor de meest voorkomende overtredingen de sanctiemaatregelen vastgelegd (zie bijlage). Omdat het nieuwe regelgeving betreft volgt in een aantal gevallen een gesprek met de overtreder. Dat kan individueel of collectief. Vanaf 1 januari 2014 is ook de minderjarige strafbaar wanneer hij alcohol in zijn of haar bezit heeft. De sanctie betreft een geldelijke boete waarvan de hoogte wettelijk is bepaald op € 45,-- (12-15 jarigen) of € 90,-- (16-17 jarigen). Resultaten toezicht in 2014 In 2014 zijn in april, mei, juni en november in totaal 12 controles uitgevoerd. Het betrof 3 horecazaken, 3 supermarkten, 3 kantines van sportverenigingen, een jongerencentrum (2 maal) en een evenement. In totaal is 7 keer een overtreding geconstateerd van de drank- en horecawet (hanteren leeftijdsgrenzen). Conform het sanctiebeleid zijn aan de betreffende alcoholverstrekkers waarschuwingsbrieven verstuurd. Daarnaast worden met een aantal alcoholverstrekkers gesprekken gevoerd. Zo worden de jongerencentra separaat uitgenodigd voor een gesprek over de nieuwe regels. Hetzelfde geldt voor de sportverenigingen (zie ook paragraaf Samenhang tussen preventie en handhaving).
5
Pionieren Het toezicht op naleven van de regels rondom leeftijdsgrenzen is een compleet nieuwe taak voor de gemeenten. De eerste controles (2013/2014) werden dan ook mede gezien als eerste scan om de feitelijke situatie in beeld te brengen en tevens benut om de toezichthouders ervaring op te laten doen. Op basis van de opgedane ervaringen en resultaten van de controles in 2013/2014 worden de handhavingsmaatregelen verder “gefinetuned”. Resultaten daarvan komen onder andere terug in het in 2015 op te stellen Handhavingsbeleidsplan 2016-2019 en de uitvoeringsprogramma’s.
Samenhang tussen preventie en handhaving In 2013 is bij het vaststellen van de drank- en horecaverordening door de raad gekozen om de nadruk te leggen op preventie waarbij de eerste verantwoordelijkheid voor alcoholmatiging bij de alcoholverstrekkers, de jongeren en hun ouders ligt. Ook hier gelden voor een belangrijk deel de uitgangspunten van Deurne koerst op eigen kracht. Handhaving door het bevoegd gezag is vervolgens, zoals vermeld, het sluitstuk van alcoholmatigingsbeleid. Een effectief alcoholmatingsbeleid is sterk afhankelijk van een goed samenspel tussen preventieve activiteiten en handhavingsactiviteiten. De twee moeten elkaar aanvullen, moeten gecombineerd in worden gezet en elkaar niet in de weg zitten. De komende periode zal de afstemming tussen preventie en handhaving nog nadrukkelijker de aandacht krijgen In dit kader is het van belang om regelmatig en op diverse manieren met belanghebbenden te communiceren over de regels, de uitgangspunten van het gemeentelijk beleid, de knelpunten die partijen tegen komen etc. Een voorbeeld hiervan is een een infodiscussieavond (april 2015) met de sportverenigingen die een kantine beheren (ism partners uit de Werkgroep Lekker Fris in Deurne) waar onder andere wordt stil gestaan bij de resultaten van de eerste toezichtcontroles maar ook de mogelijkheid om een gezamenlijk alcoholconvenant vast te stellen worden voorgelegd.
Bijstellen strategie Het voorliggend plan heeft in principe een meerjarig karakter maar is dynamisch van aard. De diverse relevante beleids- en uitvoeringsstukken die als basis gelden voor preventie en handhaving kennen namelijk een andere tijdsspanne. Zo wordt er dit jaar (2015) gewerkt aan een nieuwe gezondheidsnota die vanaf 2016 gaat gelden. De wet verplicht het Preventie- en handhavingsplan gelijktijdig met het gezondheidsbeleid te laten vaststellen. Onderzocht wordt of het preventie- en handhavingsplan in het gezondheidsbeleid kan worden ingepast. In 2015 zal er eveneens een nieuw Handhavingsbeleidsplan worden opgesteld. Prioritair onderdeel daarvan is de controle op leeftijdsgrenzen. Mogelijk leiden nieuwe beleidsinzichten op deze terreinen tot een aanpassing van de preventie- en handhavingsstrategie. Ook op basis op basis van trends- en ontwikkelingen die voortvloeien uit bijvoorbeeld nieuwe cijfers van de GGD (gezondheidsmonitor), constateringen/signalen van de buitengewoon opsporingsambtenaren en de politie wordt de uitvoering van preventie en handhaving periodiek bijgesteld.
6
COMMISSIEADVIES Commissie:
Bestuur
Onderwerp:
Preventie- en handhavingsplan alcohol
Datum:
19 maart 2015
Aan de gemeenteraad van Deurne
De commissie Bestuur heeft in haar vergadering van 19 maart 2015 beraadslaagd over bovengenoemd onderwerp. De commissie adviseert dat het voorstel met stip geagendeerd kan worden voor de raad van 21 april 2015
{
De commissiegriffier,
(R.J.C.M. Rutten)
,
1
