Inleiding 7. 1 Basisprincipes van het investeringsbeleid van Elia Investeringen verbonden met de herstructurering van de 36 kvnetten

1

2

3

4

INHOUDSOPGAVE

Inleiding

7

VOORWERP

9

WETTELIJKE CONTEXT

9

VIER PIJLERS AAN DE BASIS VAN DE ONTWIKKELING VAN HET ELEKTRICITEITSNET: ZEKERHEID VAN BEVOORRADING, DUURZAME ONTWIKKELING, ECONOMISCH OPTIMUM EN MARKTWERKING.

10

ALGEMENE PRINCIPES VAN HET “INVESTERINGSPLAN”

11

1

13

Basisprincipes van het investeringsbeleid van Elia

1.1 INVESTERINGSBELEID IN HET DISTRIBUTIENET VAN HET VLAAMSE GEWEST

15

1.1.1 Investeringen verbonden met de herstructurering van de 36 kVnetten 16 1.1.2 Algemeen beleid voor het ontwikkelen van het 70 kV-net 16 1.1.3 Belastingsoverdrachten van de spanningsniveaus 70 tot 30 kV naar 150 kV 16 1.1.4 Investeringen door het stijgende verbruik in de middenspanningsnetten (versterking van de transformatiecapaciteit naar middenspanning) 17 1.1.5 Investeringen door het stijgende verbruik in de middenspanningsnetten (versterking in het distributienet 70-30 kV)17 1.1.6 Onthaal decentrale productie-eenheden 17

1.2 BELEID BETREFFENDE 26 KV-NETTEN

18

2

Referentie- distributienet

19

2.1 BESCHRIJVING VAN DE VERSTERKINGEN

21

2.1.1 Investeringen die op dit moment gepland zijn 2.1.2 Investeringen die reeds waren uitgesteld in het Investeringsplan 2008-2011 2.1.3 Investeringen die worden uitgesteld in dit Investeringsplan

21 25 26

2.2 GRAFISCH OVERZICHT VAN DE LOPENDE VERSTERKINGEN

27

3

33

Versterking van het distributienet tot en met 2012

3.1 HET ELEKTRICITEITSNET AFSTEMMEN OP DE PRODUCTIE- EN VERBRUIKSNIVEAUS

35

3.2 DIAGNOSE VAN DE KNELPUNTEN EN DEFINITIE VAN DE VERSTERKINGSSCENARIO'S

35

3.2.1 Regio St. Katelijne Waver- Kontich-Duffel- Lier 3.2.2 Regio Merksplas-Koekhoven

36 37

5

3.2.3 Regio Rijkevorsel - Hoogstraten -Meer

3.3 HAALBAARHEIDSONDERZOEK 3.3.1 3.3.2 3.3.3 3.3.4

4

Technische uitvoerbaarheid Beperkingen betreffende ruimtelijke ordening Realisatieplanning Grafisch overzicht van de voorgestelde versterkingen tegen 2012

Versterking van het distributienet op middellange termijn

4.1 BESCHRIJVING VAN DE VERSTERKINGEN

37

38 38 38 39 39

45 47

4.1.1 Geplande investeringen op middellange termijn die reeds in vorige investeringsplannen zijn vermeld 47 4.1.2 Geplande investeringen op middellange termijn die in dit plan worden voorgesteld 49 4.1.3 investeringen op middellange termijn, niet meer van toepassing 50

4.2 GRAFISCH OVERZICHT VAN DE VOORGESTELDE VERSTERKINGEN OP MIDDELLANGE TERMIJN

50

5

55

Besluit en uitvoering van het investeringsplan

6

Inleiding

7

8

VOORWERP Het Investeringsplan 2009-2012 heeft betrekking op de netten van 70 kV en lager in het Vlaams Gewest waarvoor Elia door de Vlaamse overheid is aangesteld als distributienetbeheerder. Het Investeringsplan 2009-2012 betreft de periode van 1 januari 2009 tot 31 december 2012.

WETTELIJKE CONTEXT De openstelling van de elektriciteitsmarkt werd ingeluid door de Richtlijn 96/92/EG van het Europese Parlement en van de Raad van 19 december 1996 betreffende gemeenschappelijke regels voor de interne elektriciteitsmarkt1. In het Vlaams Gewest werd deze Richtlijn omgezet door het decreet van 17 juli 2000 houdende de organisatie van de elektriciteitsmarkt en verder uitgewerkt door het “Besluit van de Vlaamse regering met betrekking tot de distributienetbeheerders voor elektriciteit” van 15 juni 2001. Artikel 12 van dit Besluit belast de distributienetbeheerder met de ontwikkeling van het distributienet. De praktische modaliteiten van het Investeringsplan zijn vastgelegd in “Deel II–Hoofdstuk 1- Afdeling 1.1” van het “Technisch Reglement Distributie Elektriciteit (Vlaams Gewest)”. Elia is samengesteld uit twee wettelijke entiteiten die als één enkele economische entiteit werken: Elia System Operator, houder van de licenties van netbeheerder, en Elia Asset, eigenaar van het net. Het vermaasde net dat door Elia System Operator (“Elia”) wordt beheerd, bestrijkt de spanningsniveaus van 380 kV tot en met 30 kV met inbegrip van de transformatie naar middenspanning2 en vormt, vanuit beheertechnisch oogpunt, één geheel. Het onderhavige Investeringsplan van Elia heeft in strikte zin enkel betrekking op de spanningsniveaus van 70 kV en lager. Het Investeringsplan dekt een periode van drie jaar; het wordt om het jaar aangepast voor de volgende drie jaar en vóór 1 juli aan de VREG meegedeeld. Het Investeringsplan omvat:  een gedetailleerde raming van de nodige behoeften aan distributiecapaciteit, met aanduiding van de onderliggende hypothesen;  het investeringsprogramma dat de distributienetbeheerder vooropstelt om deze behoeften te kunnen dekken.

1 2

Deze richtlijn werd op 1 juli 2004 vervangen door richtlijn 2003/54/EG van het Europese Parlement en de Raad betreffende gemeenschappelijke regels voor de interne elektriciteitsmark. Met inbegrip van alle bijbehorende elementen die nodig zijn voor het verwezenlijken van de wettelijke opdrachten en het maatschappelijke doel van Elia.

9

VIER PIJLERS AAN DE BASIS VAN DE ONTWIKKELING VAN HET ELEKTRICITEITSNET: ZEKERHEID VAN BEVOORRADING, DUURZAME ONTWIKKELING, ECONOMISCH OPTIMUM EN MARKTWERKING. Het Investeringsplan beschrijft de investeringen die noodzakelijk zijn om te voldoen aan de lange termijnbehoeften betreffende distributiecapaciteit en dit tegen de laagst mogelijke kostprijs voor de gemeenschap. De term kostprijs moet hier in een ruimere dan strikt economische zin worden begrepen en omvat naast de economische ook maatschappelijke en milieuaspecten. De doelstelling is die investeringen te kiezen, die de gemeenschap de grootste baat bijbrengen. Het beleid dat Elia voert betreffende netontwikkeling streeft naar het promoten van duurzame ontwikkeling. Het beleid past in het kader van het energiebeleid van de Europese Unie3 en van de Vlaamse overheid. Het beleid dat Elia volgt steunt op volgende grote pijlers:  Zekerheid van bevoorrading: Elia streeft naar een betrouwbare elektriciteitstransmissie op lange termijn, rekening houdend met de beschikbare productiemiddelen, het verbruik, zijn geografische spreiding en evolutie. Zekerheid van bevoorrading houdt tevens in dat het net gebouwd is om diverse productievormen mogelijk te maken en dat de nodige interconnectiecapaciteit is voorzien.  Duurzame ontwikkeling: Elia opteert voor duurzame oplossingen, met een minimale impact op het leefmilieu en de ruimtelijke ordening. Het investeringsbeleid houdt rekening met de toename van hernieuwbare energie en warmtekrachtkoppeling. Hierbij gaat een bijzondere aandacht uit naar de decentrale productie-eenheden die worden aangesloten, zowel op het Elia-net als op het net van de distributienetbeheerders.  Marktwerking: Elia bouwt een net uit dat bijdraagt tot een goede marktwerking. Dit betekent dat Elia werkt aan een vlotte toegang tot het net, zowel op het vlak van productie als op het vlak van afname, voor bestaande en nieuwe gebruikers. Elia ijvert via het ontwikkelen van interconnecties mee voor een grensoverschrijdend Europees elektriciteitsnet zodat een internationale marktwerking mogelijk is.  Economisch optimum: Elia houdt rekening met het economische optimum voor de maatschappij. In overleg met de andere distributienetbeheerders gaat Elia na wie, waar en hoe moet investeren om de globale kost voor de eindverbruiker te beperken, met inachtneming van de voorgaande vereisten. De interacties tussen die verschillende pijlers zijn veelvuldig en vaak zelfs tegenstrijdig. Bij wijze van voorbeeld: de uitwerking van een beleid dat  rekening houdt met de onzekerheden rond de evolutie en de lokalisatie van de productiemiddelen voor elektriciteit;  tevens rekening houdt met de onzekerheden rond de evolutie van het elektriciteitsverbruik4;  en de naleving van bepaalde milieunormen nastreeft; kan in tegenspraak lijken met de vereiste van economische rendabiliteit vanuit het oogpunt van de gemeenschap.

3 4

Green paper: Towards a secure, sustainable and competitive European energy network - Commission of the European Community – 13/11/2008. Hierin liggen de onzekerheden vervat verbonden aan de respons van de verbruiker op de invoering van de maatregelen betreffende rationeel energieverbruik.

10

Het zoeken naar een verantwoord evenwicht tussen die vier doelstellingen is de rode draad doorheen dit Investeringsplan. Het werd opgesteld vanuit het streven naar een optimale ontwikkeling van het (distributie)net, gekenmerkt door:  een betrouwbare en zekere transmissie van elektriciteit op lange termijn;  een concurrentiële en stabiele prijs voor de transmissie;  een duurzame ontwikkeling met betrekking tot het leefmilieu, de ruimtelijke ordening en hernieuwbare energie;  een beperking van de risico’s inherent aan investeringsbeslissingen in de context van een onzekere toekomst.

ALGEMENE PRINCIPES VAN HET “INVESTERINGSPLAN” Dit Investeringsplan stoelt gedeeltelijk op dezelfde principes die werden bepaald voor het Investeringsplan 2005-2008 en die in dat plan beschreven werden. De lezer wordt uitgenodigd om terug te grijpen naar het Investeringsplan 20052008 voor verdere informatie betreffende de methodologie voor de ontwikkeling van het net en de dimensioneringscriteria voor het distributienet gebruikt in dit Investeringsplan. Er is jaarlijks uitgebreid overleg met de distributienetbeheerders om de verbruiksverwachtingen en nieuwe aansluitingen van decentrale productie op lokaal niveau vast te stellen. Daarnaast bevraagt Elia ook de netgebruikers om hun lokale prognoses in kaart te brengen. Deze twee elementen spelen de belangrijkste rol onder al de dimensioneringsfactoren. Wat betreft de hypothesen wordt het investeringsplan 2009-2012 gekenmerkt door een dalend verbruik en een toename van de aansluiting van decentrale productie op de netten van andere distributienetbeheerders. Enerzijds heeft de financiële en economische crisis als gevolg dat het industrieel en residentieel verbruik van elektriciteit vermindert. Dit effect wordt gecombineerd met een toename van de aansluiting van decentrale productie op de netten van andere distributienetbeheerders. Wanneer de decentrale productiecapaciteit gedimensioneerd is op het lokale verbruik kan op die manier het hoogspanningsnet deels worden ontlast of kan de verwachte groei van het verbruik vertragen. Anderzijds kunnen door een grote toename van decentrale productie-eenheden middenspanningsnetten ontstaan waar de productie groter is dan het verbruik. Elia moet er voor zorgen dat die geproduceerde elektriciteit via het hoogspanningsnet wordt opgenomen en tot bij de verbruikers wordt geleid. Hiervoor is het belangrijk dat samen met de andere distributienetbeheerders wordt gekeken wat de beste manier is om de decentrale productie adequaat op te vangen. In het licht van de verplichtingen die aan de lidstaten tegen 2020 worden opgelegd in uitvoering van het Climate Action plan5 en de verdere vrijmaking van de markt in het kader van het derde energiepakket van de Europese Unie, verwacht Elia een aanzienlijke verhoging van de investeringen in het net ten opzichte van het “business as usual” scenario. Het huidige 5

Richtlijn 2009/29/EG van het Europees parlement en de raad van 23 april 2009 ter bevordering van het gebruik van energie uit hernieuwbare bronnen en houdende wijziging en intrekking van Richtlijn 2001/77/EG en Richtlijn 2003/30/EG.

11

financieringsmechanisme, dat grotendeels gebaseerd is op de afschrijvingsvoeten van de historische assets, stelt Elia in staat om het net op een veilige, betrouwbare en duurzame manier te beheren en te ontwikkelen, maar laat niet toe om deze investeringen, die buiten het “business as usual” scenario vallen, tijdig te realiseren. Daarom stelt Elia voor om de tarifaire regelgeving op te splitsen in twee luiken: één luik dat gerelateerd is aan het “business as usual” beheer van het net en een ander luik dat samenhangt met het klimaat- en energiebeleid van de overheid. Doel van het Investeringsplan 2009-2012 is:  een stand van zaken opmaken betreffende de vordering van de versterkingen die in de vorige Investeringsplannen voorgesteld werden;  een voorstel van netversterkingen tot en met 2012 uitwerken op basis van evolutiehypotheses van het verbruik en de informatie over decentrale opwekking;  de mogelijke richtinggevende pistes met betrekking tot de versterking van het net en de beslissingen betreffende studieprojecten, op langere termijn actualiseren. Het Investeringsplan telt 4 hoofdstukken. In hoofdstuk 1 wordt een beknopt overzicht gegeven van de basisprincipes van het investeringsbeleid van Elia. Dit is een complex proces, dat rekening moet houden met technische, economische en milieufactoren en met de talrijke interacties hiertussen. Hoofdstuk 2 beschrijft het referentiedistributienet, dit is het net dat gepland was voor eind 2010 in het kader van het vorige Investeringsplan. De timing van deze investeringen werd soms gewijzigd omwille van de tijd die nodig is voor het doorlopen van de vergunningsprocedures, een herziening van de verbruiksverwachtingen en andere specifieke redenen. De netversterkingen die het gevolg zijn van de vereisten op het gebied van distributiecapaciteit worden weergegeven in hoofdstukken 3 en 4.

12

1 Basisprincipes van het investeringsbeleid van Elia

13

14

1.1 INVESTERINGSBELEID IN HET DISTRIBUTIENET VAN HET VLAAMSE GEWEST De eerste stap in de dimensionering van het net bestaat erin de knelpunten op te sporen. Dit zijn kritieke punten waar de technische ontwikkelingscriteria niet langer gerespecteerd worden, bijvoorbeeld wegens de evolutie van het elektriciteitsverbruik en/of het productiepark. Zodra deze kritieke punten opgespoord zijn, worden de netversterkingen bepaald om te streven naar de vereiste capaciteit. Hiervoor wordt – naast technische parameters – eveneens rekening gehouden met zowel economische criteria als met de impact van de netinvesteringen op het leefmilieu. Dit moet uiteindelijk leiden tot de beste oplossing voor de gemeenschap. In het distributienet van het Vlaamse Gewest onderscheiden we zes motivaties om investeringen uit te voeren:  investeringen die samenhangen met de herstructurering van de 36 kV-netten;  het algemene beleid betreffende het ontwikkelen van het 70 kV-net;  belastingsoverdrachten van de spanningsniveaus 70 tot 30 kV naar 150 kV;  investeringen die nodig zijn om het hoofd te bieden aan het stijgende verbruik in de middenspanningsnetten (versterking van de transformatiecapaciteit naar middenspanning);  investeringen die nodig zijn om het hoofd te bieden aan het stijgende verbruik in de middenspanningsnetten (versterking in het distributienet 70-30 kV);  investeringen die nodig zijn voor het onthaal van decentrale productieeenheden. Deze investeringen kunnen bestaan uit het aanleggen van nieuwe verbindingen. Ter herinnering worden de principes voor de ontwikkeling van nieuwe verbindingen, vermeld in de vorige Investeringsplannen, herhaald:  voor nieuwe verbindingen met een spanning van 36 kV of minder wordt voorrang gegeven aan het ondergronds aanleggen van de verbinding;  voor verbindingen met een spanning van 70 kV tot 220 kV geldt:  het maximaal benutten van de huidige infrastructuur;  het opteren voor ondergrondse kabels wanneer het gaat om een nieuwe verbinding;  luchtlijnen op plaatsen waar deze kunnen worden aangelegd langs bestaande of geplande grote infrastructuur. Ter compensatie zullen indien mogelijk bestaande lijnen worden verwijderd om een globaal milieuevenwicht te bewaren;  verdere ontwikkeling van de zeer hoge spanningsverbindingen (380 kV) via luchtlijnen om redenen van technische en economische aard.

15

1.1.1

INVESTERINGEN VERBONDEN MET DE HERSTRUCTURERING VAN DE 36 KV-NETTEN De 36 kV-netten van Oost- en West-Vlaanderen en Antwerpen maken pas sinds 1996 deel uit van het net dat door Elia wordt beheerd. Na een onderzoek in de loop van 1997 werd een investeringsprogramma opgesteld om deze netten tot eenzelfde betrouwbaarheidsniveau te brengen als de andere netgedeelten die Elia beheert. Dit programma wordt geleidelijk gerealiseerd wanneer versterkingen worden uitgevoerd als gevolg van het stijgende verbruik.

1.1.2

ALGEMEEN BELEID VOOR HET ONTWIKKELEN VAN HET 70 KV-NET Hoewel de vervoerde elektriciteit in België op korte termijn een dalende trend vertoont, blijft het elektriciteitsverbruik in België over het algemeen stijgen en wordt de vermazing van het 150 kV-net steeds groter door een verdere uitbouw van het net op dit spanningsniveau (cf. 1.1.3). In die context moet vermeden worden dat parallelstromen ontstaan in de 70 kV-netten. Sterke fluxen in het 150 kV-net kunnen immers het 70 kV-net belasten en er knelpunten veroorzaken. Deze knelpunten beperken de capaciteit van het 150 kV-net en zouden versterkingen van het 70 kV-net vergen, als er geen alternatieve maatregelen worden genomen.

1.1.3

BELASTINGSOVERDRACHTEN VAN DE SPANNINGSNIVEAUS 70 TOT 30 KV NAAR 150 KV In de hoogspanningsnetten die volledig worden beheerd door Elia en die onder regionale of federale bevoegdheid vallen, wordt een globaal sociaal-economisch optimum nagestreefd voor de gemeenschap. Bij de bepaling van dit economisch optimum blijkt uit studies meer en meer dat het voor de gemeenschap voordeliger is om de ontwikkeling van het 150 kV-net te bevorderen, met directe transformatie vanuit dit net naar de middenspanningsnetten. De belangrijkste redenen zijn: - Dankzij deze overdrachten worden de 30 tot 70 kV-netten ontlast en wordt op dit spanningsniveau ruimte gecreëerd om de toekomstige verhogingen van het verbruik te kunnen opslorpen. Het gebruik van de bestaande infrastructuur is bijgevolg gemaximaliseerd en investeringen in nieuwe posten of nieuwe verbindingen op 30 tot 36 kV worden geminimaliseerd. - De relatieve kostprijs voor een capaciteitsverhoging op 150 kV is veel kleiner dan een investering op lagere spanningsniveaus. Bijvoorbeeld op 70 kV moeten meerdere investeringen worden uitgevoerd om dezelfde capaciteit te bereiken, waarbij elke keer een aparte vergunning vereist is, niet altijd hetzelfde tracé kan worden gebruikt en waarbij in een stedelijke omgeving de nodige ruimte kan ontbreken. - Dit draagt bij tot een beter beheer van de netverliezen omdat deze kleiner zijn op verbindingen op 150 kV en bij de transformatie naar lagere spanningsniveaus. - Omwille van synergie-effecten is het economisch aangewezen om te streven naar een beperkt aantal spanningsniveaus. Met minder spanningsniveaus kan er gebruik gemaakt worden van schaalvoordelen bij de

16

materiaalaankopen, moet er minder specifiek reservemateriaal worden aangekocht, moet er minder specifieke kennis aanwezig zijn,… Het versterken van de rechtstreekse voeding van het middenspanningsnet vanuit het 150 kV-net door het plaatsen van 150 kV/MS-transformatoren, gebeurt:  naar aanleiding van de noodzaak om het transformatievermogen naar het middenspanningsnet te versterken;  om versterkingen of verdere uitbreiding van het 70 tot 36 kV-net en/of transformaties van 150 kV naar een spanningsniveau van 70 tot 36 kV te vermijden.

1.1.4

INVESTERINGEN DOOR HET STIJGENDE VERBRUIK IN DE MIDDENSPANNINGSNETTEN

(VERSTERKING VAN DE

TRANSFORMATIECAPACITEIT NAAR MIDDENSPANNING) Een toename van het verbruik op de middenspanningsnetten zorgt ervoor dat de transformatiecapaciteit naar middenspanning moet worden verhoogd. De investeringen die hiervoor noodzakelijk zijn, worden gerealiseerd in overleg met de middenspanningsdistributienetbeheerders. Wij herhalen de krachtlijnen van het beleid voor netversterking:  waar mogelijk het transformatievermogen van de bestaande stations verhogen door:  het versterken van het vermogen van de bestaande transformatoren;  het toevoegen van een of meer transformatoren;  enkel overgaan tot het bouwen van een nieuwe site als bepaalde bestaande sites verzadigd zijn.

1.1.5

INVESTERINGEN DOOR HET STIJGENDE VERBRUIK IN DE MIDDENSPANNINGSNETTEN

(VERSTERKING IN HET DISTRIBUTIENET

70-30 KV) Om een antwoord te geven op het verhoogde verbruik van de netten, aangesloten op 30 kV tot 70 kV, beoogt de weerhouden Elia-politiek voor de 3070 kV infrastructuur dat de verbruiken van deze overgebracht zouden worden naar 150 kV. Dit investeringsbeleid wordt beschreven in sectie 1.1.3. Deze aanpak kan echter niet worden veralgemeend. Hij wordt niet toegepast in situaties waar:  het 70 tot 36 kV-net voldoende ontwikkeld is;  de belastingdichtheid laag is;  dit niet tot het globaal economisch optimum leidt. In deze gevallen worden de 70-30 kV versterkt door het aanleggen van nieuwe verbindingen en/of door het plaatsen van 150/70-36-30 kV transformatoren.

1.1.6

ONTHAAL DECENTRALE PRODUCTIE-EENHEDEN De komst van decentrale productie-eenheden in het middenspanningsnet kan een nood aan bepaalde investeringen veroorzaken. Deze investeringen hangen vooral af van de mogelijkheden op het vlak van sturing van de

17

elektriciteitsproductie, het intermitterende karakter en de omvang van de eenheid en van het spanningsniveau waarop ze is aangesloten. Enerzijds kan de elektriciteit van decentrale productie in een middenspanningsnet via dat middenspanningsnet tot bij de verbruikers worden geleid. Wanneer de decentrale productiecapaciteit gedimensioneerd is op het lokale verbruik kan op die manier het hoogspanningsnet deels worden ontlast of kan de verwachte groei van het verbruik vertragen. Hoewel deze groeivertraging zou kunnen toelaten om investeringen tijdelijk uit te stellen moet het hoogspanningsnet zo worden geconfigureerd dat de betrouwbaarheid van de bevoorrading behouden blijft gezien het intermitterende karakter van deze eenheden. Anderzijds kunnen door een grote toename van decentrale productie-eenheden middenspanningsnetten ontstaan waar de productie groter is dan het verbruik. Elia moet er voor zorgen dat die geproduceerde elektriciteit via het hoogspanningsnet wordt opgenomen en tot bij de verbruikers wordt gebracht. Dit kan leiden tot bijkomende investeringen die niet tot het business as usual scenario behoren. Om dat te bereiken moet overleg plaatsvinden tussen overheid, distributienetbeheerders en betrokken sectoren om een proactief beleid te voeren, gestoeld op een coherente visie op lange termijn. Hierbij kunnen prioritaire locaties worden aangeduid om aansluitingen van decentrale productie in bepaalde gebieden te groeperen waarbij de netwerkinfrastructuur kan worden gedimensioneerd voor de toekomst en er, voor reden van economisch optimum, zo veel als mogelijk gebruik wordt gemaakt van de bestaande netinfrastructuur.

1.2 BELEID BETREFFENDE 26 KV-NETTEN Een zeer beperkt deel van het net in het noorden van de provincie Limburg wordt uitgebaat op 26 kV. Elia heeft beslist om geen uitbreidingsinvesteringen meer uit te voeren op dit spanningsniveau om twee redenen:  artikel 8 van de Elektriciteitswet geeft de transmissienetbeheerder de toelating om distributienetten uit te baten. Enkel de netten met een spanning tussen 70 en 30 kV mogen worden uitgebaat, netten met een lagere spanning niet;  economisch is het niet aangewezen om te investeren in het 26 kV-net. Er moet daartoe specifiek materieel, zoals transformatoren, worden aangekocht dat niet elders in het net kan worden gebruikt. In deze context zal het bestaande 26 kV-net op middellange termijn worden opgeheven. Om dit in te plannen streeft Elia een evenwicht na tussen het maximaal benutten van bestaande installaties en de nood aan versterking van de distributiecapaciteit:  enerzijds moet het gebruik van de 26 kV-installaties gemaximaliseerd worden tijdens de levensduur van het materiaal. Het is dus niet economisch aangewezen om deze installaties te vervangen zolang hun betrouwbaarheidsniveau het toelaat;  anderzijds kan Elia de opheffing van het 26 kV-net uitvoeren in het kader van investeringen wanneer een nood aan versterking van de voeding van de regio zich voordoet.

18

2 Referentiedistributienet

19

20

In het kader van dit Investeringsplan wordt als referentiedistributienet het net genomen zoals het begin 2009 in gebruik was, met inbegrip van de investeringen die volgens het Investeringsplan 2008-20116 moeten worden gerealiseerd tegen eind 2010. De versterkingen van het 150 kV-net die samenhangen met versterkingen in het 70- en 36/30 kV-net, worden hier ter informatie opgenomen, teneinde een volledige en coherente beschrijving van de investeringen te kunnen geven. Hetzelfde geldt voor versterkingen van het 70- en 36/30 kV-net in het Brussels of Waals Gewest van verbindingen die gedeeltelijk in het Vlaams Gewest liggen. Deze versterkingen worden tussen haakjes vermeld omdat ze deel uitmaken van het Federaal Ontwikkelingsplan of van het Investeringsplan van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest of van het Waals Gewest.

2.1 BESCHRIJVING VAN DE VERSTERKINGEN 2.1.1

INVESTERINGEN DIE OP DIT MOMENT GEPLAND ZIJN Tabel 2.1 toont de investeringen die in de vorige Investeringsplannen op korte termijn waren voorzien en die op dit moment nog steeds gepland zijn. De meeste versterkingen waarbij de ingebruikname vóór het eind van 2010 was voorzien, zijn nog steeds voor dezelfde einddatum gepland. Sommige geplande investeringen liepen echter vertraging op of werden voor een bepaalde duur uitgesteld. De belangrijkste redenen van vertraging of uitstel zijn:  de tijd die nodig is voor het doorlopen van de vergunningsprocedures;  een herziening van de verbruiksverwachting;  andere specifieke redenen waaronder technische moeilijkheden tijdens de uitvoering van de werken. Vergunningsprocedures De aanleg van het tweede draadstel Ham-Ringvaart was gepland voor 2008 maar heeft een achterstand opgelopen door een vertraging bij de toekenning van de nodige vergunningen en door de interacties met niet rechtstreeks betrokken partijen in het kader van het project. Deze verbinding zal in dienst komen in 2009. De installatie van een nieuwe 150/12 kV 50 MVA transformator in het station Ham, die gevoed zal worden door dit nieuw 150 kV draadstel, zal zoals voorzien in dienst worden gesteld in 2009. Herziening van de verbruiksverwachtingen Er zijn twee belangrijke elementen die voor het investeringsplan 2009-2012 een impact gehad hebben op de verbruiksverwachtingen. Enerzijds brengt de financiële en economische crisis een onmiddellijk dalend verbruik met zich mee, waarbij het effect ook doorloopt in lagere toekomstige verbruiksverwachtingen. Anderzijds heeft de aansluiting van decentrale productie op de netten van andere distributienetbeheerders, als effect dat de hoogspanningsnetten ten dele worden ontlast.

6

Dit Investeringsplan voldoet aan de Vlaamse decretale en reglementaire bepalingen zoals door de VREG vastgesteld in haar brief van 16 december 2008 (Kenmerk: AP/DM/16.12.08/79843).

21

De onderstaande projecten worden uitgesteld omwille van een herziening van de verbruiksverwachting. De belastingsaangroei in de betrokken posten realiseert zich niet zoals voorspeld in de vorige investeringsplannen:  de vervanging van twee 18,75 MVA transformatoren door twee 25 MVA transformatoren in de post Destelbergen is met één jaar uitgesteld. De nieuwe transformatoren worden in 2011 in dienst genomen;  de installatie van een nieuwe 40 MVA transformator in het station van Tisselt werd met twee jaar uitgesteld. Beide transformatoren worden in 2013 in dienst genomen;  de versterking van de transformatiecapaciteit naar middenspanning in Brugge Waggelwater door het plaatsen van een 150/11 kV transformator is met een jaar uitgesteld;  de vervanging van één 6 MVA en twee 3 MVA transformatoren door twee 16 MVA transformatoren in Ottenburg zal gebeuren in 2012 omwille van een lagere belastingsprognose en de kleine curatieve maatregelen die zijn uitgevoerd in dat station;  de lagere verbruiksprognoses in het gebied Leuven, het uitstel van de beslissingen van aansluitingsaanvragen van verbruikers en het lopende project voor het plaatsen van een bijkomende 150/10 kV transformator in Wilsele leiden ertoe dat de uitrusting van het station Gasthuisberg met een 150/70 kV transformator en de aanleg van een 150 kV kabelverbinding vanuit Wijgmaal die ze voedt, zijn verschoven naar 2012. Andere specifieke redenen Een aantal andere projecten hebben vertraging opgelopen omwille van technische redenen tijdens de uitvoering van de werken:  de vervanging van een 75 MVA 150/36 kV transformator door een 125 MVA 150/36 kV transformator in Drogenbos werd pas uitgevoerd in 2009 (in plaats van in 2008);  de vervanging van twee 7 MVA transformatoren door 14 MVA transformatoren in Sijsele;  het oprichten van een nieuw 150/15 kV transformatiestation in Petrol Antwerpen.

22

Tabel 2.1: Lijst van de investeringen die in de vorige Investeringsplannen op korte termijn waren voorzien en nog steeds zijn gepland

Driver

Lokalisatie van het station

Versterkte zone

Beschrijving van de versterking

Spanningsniveau

Indienststelling

Indienststellingsdatum

Betrokken netbeheerders

Station of uiteinden van de verbinding

Belastingsoverdrachten van de spanningsniveaus 70 tot 30 kV naar het spanningsniveau 150 kV OostVlaanderen

(Ham-Ringvaart)

(Aanleg van 2de draadstel op de bestaande lijn)

(150 kV)

(Gepland)

(2009)

Ham

Nieuwe 50 MVA transformator in een bestaand station

150/12 kV

Gepland

2009

IMEWO

Walgoed

Nieuwe 40 MVA transformator in bestaand station

150/15 kV

Gerealiseerd

2008

INTERGEM

Zwevegem

Twee nieuwe 40 MVA transformatoren in een bestaand station

150/10 kV

Gepland

2010

GASELWEST

WestVlaanderen

BruggeWaggelwater


150/11 kV

Gepland

2010

IMEWO

Antwerpen

Antwerpen Petrol

Twee nieuwe 50 MVA transformatoren in een nieuw station

150/15 kV

Gepland

2009

IMEA GHA IVEKA

(BurchtAntwerpen Petrol)

(Aanpassing van de verbinding om het nieuwe station Petrol in te lussen)

(150 kV)

(Gerealiseerd)

(2008)

Mechelen


150/10 kV

Gerealiseerd

2008

IVERLEK

Rijkevorsel


150/15 kV

Gepland

2010

IVEKA

(Rijkevorsel in aftakking 150 kV Massenhoven-Sint Job)

(Aanleg van een nieuwe kabel)

150/15 kV

(Gepland)

(2010)

Wilsele


150/10 kV

Gepland

2010

VlaamsBrabant

IVERLEK

Stijgend verbruik in de middenspanningsnetten (versterkingen in het distributienet 70-30 kV) OostVlaanderen WestVlaanderen

(Keerke-Lokeren)

Antwerpen

Mechelen

VlaamsBrabant

Drogenbos

Zeebrugge

Gasthuisberg

(Gasthuisberg – Wijgmaal)

(Bouw van een nieuwe lijn) Nieuwe 125 MVA transformator in een bestaand station Nieuwe 125 MVA transformator in een bestaand station Vervanging van een 75 MVA transformator door een 125 MVA transformator Nieuwe 145 MVA transformator in een bestaand station (Nieuwe kabel Wijgmaal Gasthuisberg in het kader van de versterking van Gasthuisberg)

(150 kV)

(Gerealiseerd)

(2008)

150/36 kV

Gepland

2009

150/70 kV

Gerealiseerd

2008

IVERLEK

150/36 kV

Gerealiseerd

2009

IVERLEK

150/70 kV

Gepland

2012

150 kV

Gepland

2012

23

Tabel 2.1: Lijst van de investeringen die in de vorige Investeringsplannen op korte termijn waren voorzien en nog steeds zijn gepland (vervolg)

Driver



Spannings- Indienstniveau stelling

Versterkte zone Station of uiteinden van de verbinding

Indienst- Betrokken stellings- netbeheerders datum

Stijgend verbruik in de middenspanningsnetten (versterking van de transformatiecapaciteit) Oost-Vlaanderen

Lokeren Nieuwe 18,75 MVA Waasmunsterbaan transformator in een bestaand station

36/12 kV

Gerealiseerd

2008

IMEWO

Lokeren Heirbrug

36/11 kV

Gepland

2010

IMEWO

Lokeren Heirbrug- Aanleg van een nieuwe Lokeren kabel

36 kV

Gepland

2009

Destelbergen

Vervanging van twee 18,75 MVA transformatoren door twee 25 MVA transformatoren

36/12 kV

Gepland

2011

IMEWO


36/11 kV

Gerealiseerd

2008

IMEWO

Sijsele

Vervanging van een 7 MVA transformator door twee 14 MVA transformatoren

36/12 kV

Gerealiseerd

2009

IMEWO

Steense Dijk


36/12 kV

Gepland

2010

IMEWO WVEM

Steense DijkSlijkens

Aanleg van een nieuwe kabel

36 kV

Gepland

2010

IMEWO WVEM

Wingene

Vervanging van een 12 36/11 kV MVA transformator door een 18 MVA transformator

Gepland

2010

IMEWO

36/12 kV

Gepland

2011

IMEWO

Zedelgem

Vervanging van een 18,75 36/11 kV MVA transformator door een 23 MVA transformator

Gepland

2009

GASELWESTIMEWO

Bornem


70/15 kV

Gepland

2009

IVERLEK

Tisselt

Nieuwe 40 MVA 70/10 kV transformator in een bestaand station en vervanging van een 20 MVA transformator door een 40 MVA transformator

Gepland

2013

IVERLEK

Ottenburg

Vervanging van een 6 MVA en twee 3 MVA transformatoren door twee 16 MVA transformatoren

Gepland

2012

IVERLEK

West-Vlaanderen Brugge Zuid


Zele industriepark Nieuwe 25 MVA transformator in een bestaand station

Antwerpen

Vlaams-Brabant

24

36/11 kV

2.1.2

INVESTERINGEN DIE REEDS WAREN UITGESTELD IN HET INVESTERINGSPLAN 2008-2011 Tabel 2.2 toont de investeringen die in de vorige Investeringsplannen waren voorzien op korte termijn maar sinds het Investeringsplan 2008-2011 zijn uitgesteld op middellange termijn wegens een verlaging van de verbruiksvooruitzichten. Enkele van deze investeringen zijn niet meer van toepassing. Voor een uiteenzetting van de motiveringen die tot dit uitstel hebben geleid verwijzen wij naar de vorige Investeringsplannen. Tabel 2.2: Lijst van de investeringen die in de vorige Investeringsplannen op korte termijn waren voorzien en in de vorige Investeringsplannen werden uitgesteld op middellange termijn

Driver

Lokalisatie van het station Versterkte zone Station of uiteinden van de verbinding

Beschrijving van de Spanningsversterking niveau

Indienststelling


Belastingsoverdrachten van de spanningsniveaus 70 tot 30 kV naar het spanningsniveau 150 kV West-Vlaanderen Koksijde

Antwerpen


150/11 kV

Middellange GASELWEST termijn uitgesteld

(Brugge WaggelwaterSlijkens)

(Upgrade van de bestaande lijn)

(150 kV)

Middellange termijn uitgesteld

Beerse

Twee nieuwe 150/15 kV transformatoren in een bestaand 50 MVA station

Lier

Gebruik van de derde 150/70/15 kV Middellange IVEKA wikkeling (50 MVA) termijn uitgesteld IMEA van de bestaande transformator

Middellange IVEKA termijn uitgesteld

Stijgend verbruik in de middenspanningsnetten (versterkingen in het distributienet 70-30 kV) West-Vlaanderen Ichtegem

Twee hergebruikte 18,75 MVA transformatoren in een nieuw station Ichtegem-Koekelaere Aanleg van een nieuwe kabel Gistel Plaatsen van een condensatorenbatterij Gistel-Ichtegem Aanleg van een nieuwe kabel Zeebrugge-Peakshaving Aanleg van een nieuwe kabel

36/11 kV

Middellange GASELWEST termijn uitgesteld

36 kV

Middellange termijn uitgesteld Middellange WVEM termijn uitgesteld Middellange termijn uitgesteld Middellange FLUXYS termijn uitgesteld

36 kV 36 kV 36 kV

25

Tabel 2.2: Lijst van de investeringen die in de vorige Investeringsplannen op korte termijn waren voorzien en in de vorige Investeringsplannen werden uitgesteld op middellange termijn (vervolg)

Stijgend verbruik in de middenspanningsnetten (versterking van de transformatiecapaciteit) Oost-Vlaanderen

Sint-Kruis-Winkel

Nieuwe 18,75 MVA transformator in een bestaand station

36/11 kV

Middellange IMEWO termijn uitgesteld

Sint-Kruis-WinkelKennedylaan Stookte

Aanleg van een nieuwe kabel Twee nieuwe 18,75 MVA transformatoren in een nieuw station

36 kV 36/12 kV

Middellange termijn uitgesteld Geannuleerd IMEWO

Stookte-Wetteren

Aanleg van twee nieuwe kabels

36 kV

Geannuleerd

Erpe-Mere

Nieuwe 50 MVA transformator in een nieuw station

70/15 kV

Middellange INTERGEM termijn uitgesteld

Erpe-Mere - lijn AalstZottegem

Aftakking in kabel ter 70 kV hoogte van het station Erpe-Mere


Aalter Terlakenstraat


36/12 kV

Middellange IMEWO termijn uitgesteld

Aalter Terlakenstraat Aalter Venecolaan

Aanleg van een nieuwe kabel

36 kV


West-Vlaanderen Jabbeke

Koekelare

De Haan

Vervanging van een 36/12 kV 12,3 MVA transformator door een 25 MVAvan een 7 36/12 kV Vervanging MVA transformator door een 12,3 MVA transformator Nieuwe 25 MVA 36/11 kV transformator in een bestaand station

Middellange WVEM termijn uitgesteld Middellange WVEM termijn uitgesteld Middellange IMEWO termijn uitgesteld GASELWEST

Antwerpen

Muizen


70/10 kV

Geannuleerd

IVERLEK

Vlaams-Brabant

Vilvoorde Park

Vervanging van een 36/11 kV 16 MVA transformator door een 25 MVA transformator

Geannuleerd

SIBELGAS

2.1.3

INVESTERINGEN DIE WORDEN UITGESTELD IN DIT INVESTERINGSPLAN Tabel 2.3 geeft de projecten die in het vorige Investeringsplan waren voorzien op korte termijn maar die in dit Investeringsplan worden uitgesteld tot op middellange termijn. In de regio Bas-Warneton – Wijtschate werd een verhoging van de belasting op het middenspanningsnet aangekondigd. Na overleg met de betrokken distributienetbeheerders werd besloten om de nodige injectie in het 15 kV-net te voorzien vanuit Wijtschate. Een vervanging van twee 12,5 MVA transformatoren door twee 25 MVA transformatoren is nodig om de belastingstoename op te vangen en de aanleg van een nieuwe 36 kV-kabel tussen de stations Gullegem en Harelbeke is nodig om het 36 kV-net dat deze regio voedt, te versterken. De aangekondigde belastingsverhoging werd tot nu toe niet formeel bevestigd aan Elia. Wanneer de aangroei van de belasting zich concretiseert, kan het project opnieuw geëvalueerd en ingepland worden in overleg met de betrokken distributienetbeheerder.

26

Tabel 2.3: Lijst van de investeringen die in de vorige Investeringsplannen op korte termijn waren voorzien en die in dit Investeringsplan worden uitgesteld op middellange termijn Driver


Versterkte zone


Spanningsniveau

Indienststelling



Stijgend verbruik in de middenspanningsnetten (versterkingen in het distributienet 70-30 kV) West-Vlaanderen

GullegemHarelbeke

Aanleg kabel Gullegem - Harelbeke

36 kV


Stijgend verbruik in de middenspanningsnetten (versterking van de transformatiecapaciteit) West-Vlaanderen

Wijtschate

Vervanging van twee 12,5 MVA transformatoren door twee 25 MVA transformatoren

36/15 kV


GASELWESTWVEM

2.2 GRAFISCH OVERZICHT VAN DE LOPENDE VERSTERKINGEN De kaarten in figuur 2.4 geven een grafisch overzicht van de stand van zaken van de versterkingen die in de vorige Investeringsplannen op korte termijn voorgesteld werden in het referentie elektriciteitsnet in Vlaanderen.

27

Figuur 2.4: Referentienet: ·Referentienet Vlaanderen 2010

28

Figuur 2.4: Referentienet Vlaanderen 2010 - Detail A

29

Figuur 2.4: Referentienet: ·Referentienet Vlaanderen 2010 - Detail B

30

Figuur 2.4: Referentienet: ·Referentienet Vlaanderen 2010 - Detail C

31

32

3 Versterking van het distributienet tot en met 2012

33

34

3.1 HET ELEKTRICITEITSNET AFSTEMMEN OP DE PRODUCTIE- EN VERBRUIKSNIVEAUS In hoofdstukken 2 en 3 van het Investeringsplan 2005-2008 werden de scenario's voor verbruik en productie op macro-economisch niveau gedefinieerd. De scenario’s en methodologieën blijven ook geldig in het kader van dit Investeringsplan. Ter herinnering hernemen we enkele belangrijke elementen. De dimensionering van de 70/36/30 kV-netten hangt zeer nauw samen met de evolutie en de lokalisatie van het verbruik en van de decentrale productie. Deze hypotheses worden elk jaar herzien na uitgebreid overleg met de distributienetbeheerders. Het belang van de lokalisatie van de decentrale productie-eenheden wordt hierin steeds groter. De inschatting van het verbruik steunt op twee factoren:  enerzijds een macro-economisch standpunt: de vooruitzichten van het Federaal Planbureau voor de evolutie van het verbruik;  anderzijds een micro-economisch standpunt: de lokale verbruiksprognoses die werden aangekondigd door de netgebruikers of werden opgesteld in overleg met de beheerders van de middenspanningsnetten; deze prognoses worden elk jaar herberekend; in het kader van dit overleg is het uiterst belangrijk de decentrale productie in de middenspanningsnetten in kaart te brengen zodat Elia hiermee kan rekening houden bij het dimensioneren van haar net. Voor alle 70/36/30 kV-knooppunten die de middenspanningsnetten voeden, geldt voor de korte termijn dat de berekening van de lokale verbruiksverwachtingen en decentrale productie sterk wordt beïnvloed door de informatie die de netgebruikers en de beheerders van de middenspanningsnetten leveren. Deze informatie vertaalt immers de lokale vooruitzichten voor de economische ontwikkeling. Het verhogen van het transformatievermogen naar de middenspanningsnetten sluit dan ook rechtstreeks aan op deze verwachtingen7. De relatieve onzekerheid over de realisatie van de groei van het verbruik en de aansluiting van decentrale productie zorgt ervoor dat bepaalde investeringspistes worden uitgesteld, versneld moeten worden uitgevoerd of dat er volledig nieuwe oplossingen moeten worden bekeken.

3.2 DIAGNOSE VAN DE KNELPUNTEN EN DEFINITIE VAN DE VERSTERKINGSSCENARIO'S Enerzijds tonen de load-flow berekeningen op basis van de verbruiksverwachtingen voor 2012 geen knelpunten aan in het distributienet van Elia in het Vlaamse Gewest. Dit fenomeen is gelinkt aan het dalend verbruik ten gevolge van de financiële en economische crisis en aan de aansluiting van decentrale productie op de netten van andere distributienetbeheerders dat de hoogspanningsnetten soms deels ontlast. Omdat er geen stijgend verbruik wordt vastgesteld zijn er geen nieuwe investeringen nodig op dit vlak ten aanzien van de geplande investeringen die werden opgenomen in het Investeringsplan 2008-2011. 7

De beïnvloedingszone in deze berekening van de transformatorversterking blijft beperkt tot de transformator (en randapparatuur) zelf.

35

Anderzijds ontstaan er middenspanningsnetten waar de lokale productie groter is dan het lokale verbruik door een grote toename van decentrale productieeenheden. Hierdoor moet de geproduceerde elektriciteit worden geëvacueerd via de netten op hogere spanningsniveaus. Na overleg tussen overheid, distributienetbeheerders, producenten en betrokken sectoren werden twee “clusters” van decentrale productie-installaties in kaart gebracht die tot netversterkingen leiden in het Elia-net. Een derde cluster ondergaat vandaag in dezelfde proactieve dynamiek een technicoeconomische analyse die beschreven wordt in paragraaf 3.2.3. Tabel 3.1 geeft een overzicht van deze investeringen, die tot en met 2012 dienen te gebeuren. De indienstname van deze investeringen zijn voorzien ten laatste op 31 december 2012. Tabel 3.1: Lijst van de tot en met 2012 geplande investeringen

Driver


Versterkte zone


Spanningsniveau

Indienststelling

Indienststellingsdatum

Andere betrokken netbeheerders

Beers - Koekhoven

Aanleg nieuwe 70 kV kabel (exploitatie in 15 kV)

70 kV

Gepland

2009

AGEM

Beers - Koekhoven

Exploitatie kabel in 70kV

70 kV

Gepland

2011

Koekhoven

Nieuwe 50 MVA transformator in een nieuw station

70 kV

Gepland

2011

AGEM

Lier

Aansluiting van de derde wikkeling van een bestaande transformator

150/70 kV

Gepland

2010

Iverlek


Onthaal decentrale productie-eenheden Antwerpen

3.2.1

REGIO ST. KATELIJNE WAVER- KONTICH-DUFFEL- LIER De distributienetbeheerders voeren nu al een grote netversterking uit voor het aansluiten van WKK’s met gasmotoren bij de talrijke tuinbouwbedrijven in dat gebied. In de omgeving is ook de installatie van windenergie, PV-installaties en bio-WKK’s voorzien. In dit kader moet het cabinegebouw in Lier in 2009 worden vergroot. Hierdoor kunnen vanaf eind 2009 nieuwe aansluitingen tot +/- 10 MW gerealiseerd worden. Tegen eind 2010 moet er een transformator 150/70/15kV in het 15 kV onderstation Lier aangesloten worden. Dit laat toe om het geïnjecteerde vermogen van de decentrale producties af te zonderen van de belasting om het rechtstreeks in het hoogspanningsnet te injecteren. Dit betekent dat tegen begin 2011 tot 40MW bijkomende productie kan aangesloten worden in deze regio.

36

3.2.2

REGIO MERKSPLAS-KOEKHOVEN De distributienetbeheerder in de gemeente Merksplas heeft aanvragen ontvangen van tuinbouwbedrijven voor de aansluiting van verschillende WKK’s in de regio Merksplas-Koekhoven met een gezamenlijk vermogen dat kan oplopen tot 60 MW. Om deze bijkomende aansluitingen mogelijk te maken moeten in 2009 twee 70 kV kabels aangelegd worden tussen Beerse en Koekhoven. Deze verbindingen worden in een eerste fase op middenspanning uitgebaat maar worden zo gedimensioneerd dat ze in een 2de fase op 70 kV kunnen uitgebaat worden. Deze 2de fase bestaat uit het oprichten van een nieuw onderstation 70/15 kV in Merksplas/Koekhoven tegen 2011. Dit zal toelaten om de bestaande productieeenheden en de toekomstige uitbreidingen op een meer kwalitatieve manier aan te sluiten op het hoogspanningsnet 70 kV.

3.2.3

REGIO RIJKEVORSEL - HOOGSTRATEN -MEER Voor het zuiden van de regio werd door Elia al een project voor netversterking opgestart dat wordt gerealiseerd tegen 2010. De installatie van een kabelverbinding 150kV naar Rijkevorsel en een nieuwe transformator 150/15kV creëert ruimte voor een vermogen van 50 MW (cf. 2.1.1). Wat het noorden van deze regio betreft, namelijk Hoogstraten-Meer, zijn momenteel een aantal mogelijke decentrale productie-eenheden aangekondigd. Er werd via het project glastuinbouw macrozone Hoogstraten al een enquête georganiseerd om zicht te krijgen op het potentieel aan nog te installeren WKKvermogen. Elia heeft, in samenwerking met VITO, zelf ook een uitgebreide potentieelstudie laten uitvoeren voor decentrale productie (WKK’s, windmolenparken,…) in de Noorderkempen. Uit deze analyse blijkt dat in de toekomst de decentrale productie 130 MW zou kunnen bedragen in de omgeving van Meer. De bepaling van dit potentieel gaat gepaard met een aantal vragen en mogelijke knelpunten. Immers, uit de enquête blijkt dat de tuinders in de buurt van Meer uitgaan van een snelle aansluiting. Uit een eerste voorlopige analyse van mogelijke oplossingen blijkt dat dit waarschijnlijk niet mogelijk zal zijn. Zij hebben hun interesse laten blijken zonder evenwel een bindend engagement te nemen, ondermeer omdat een bindend engagement afhangt van duidelijkheid betreffende de aansluitingstermijn. De Vlaamse overheid kan hierin een beslissende rol spelen door een engagement te nemen in verband met de ontwikkeling van productie in deze zone. Ook blijkt dat de decentrale productie-installaties geografisch zeer verspreid over dat gebied liggen. Het aantal en de grootte van het geheel van de potentiële installaties noodzaakt een gecombineerde aansluitingsinfrastructuur van de distributienetbeheerder en van Elia. De verschillende versterkings- en aansluitingsmogelijkheden ondergaan in overleg met de betrokken distributienetbeheerder een technico-economische analyse. In elk geval is het gebied rond Hoogstraten-Meer een uitgesproken voorbeeld voor de toepassing van rechtstreekse transformatie tussen 150 kV en de middenspanning van de DNB, zoals uiteengezet in punt 1.1.3. van dit plan. Er is

37

immers om historische redenen geen infrastructuur op 36 of 70 kV aanwezig in deze zone. Elia ondersteunt een proactieve aanpak die bestaat in de groepering van aansluitingen van decentrale productie in dit gebied waarbij de basisinfrastructuur gedimensioneerd wordt voor de toekomst en er, voor reden van kostefficiëntie, zo veel als mogelijk gebruik wordt gemaakt van de bestaande netinfrastructuur. Elia vraagt hierbij wel de zekerheid van de overheid over de onthaalcapaciteit op basis waarvan de oplossing moet worden uitgewerkt. De normale procedure dat dit gebeurt op basis van effectieve aanvragen en bevestigde MW kan in dit geval immers niet worden gebruikt. Een bijkomend element is dat dit soort investeringen leidt tot een aanzienlijke verhoging van de investeringen in het net ten opzichte van het “business as usual” scenario. Het huidige financieringsmechanisme, dat grotendeels gebaseerd is op de afschrijvingsvoeten van de historische assets, laat niet toe om deze investeringen tijdig te realiseren. Daarom stelt Elia voor om de tarifaire regelgeving op te splitsen in twee luiken: één luik dat gerelateerd is aan het “business as usual” beheer van het net en een ander luik dat samenhangt met het klimaat- en energiebeleid van de overheid en de verdere vrijmaking van de markt in het kader van het derde energiepakket van de Europese Unie. Elia vertrouwt erop dat op korte termijn de beslissing kan worden genomen over een nieuwe 150 kV infrastructuur naar Hoogstraten-Meer voor de voorziene productie in deze zone, mits:  een expliciet beleidsengagement van de Vlaamse overheid met betrekking tot de nodige onthaalcapaciteit voor decentrale productie in de zone HoogstratenMeer;  op basis van dit engagement, een aanpassing van het tarifair kader door de bevoegde overheden in verband met dergelijke investeringen.

3.3 HAALBAARHEIDSONDERZOEK 3.3.1

TECHNISCHE UITVOERBAARHEID In dit stadium vertonen de geplande investeringen geen bijzondere moeilijkheden op het vlak van de technische uitvoerbaarheid.

3.3.2

BEPERKINGEN BETREFFENDE RUIMTELIJKE ORDENING Bij een netversterking rijzen steeds een aantal vragen in verband met ruimtelijke ordening. Heel wat stations werden immers jaren geleden opgericht, nog voor de gewestplannen bestonden, en zijn vandaag soms zonevreemd. Bij elke versterking of uitbreiding is het onzeker of de nodige vergunningen kunnen worden verkregen. Het is bovendien niet eenvoudig om een bestaande installatie te verplaatsen naar een geschikte zone vermits op een transformatiestation altijd een aantal middenspanningskabels zijn aangesloten. Het MS-net moet in dat geval volledig herschikt worden, wat zeer duur is en ook niet altijd mogelijk. De procedures voor het aanpassen van Ruimtelijke Uitvoeringsplannen (RUP) vergen veel tijd. Ook voor de verbindingen stelt dit probleem zich. De procedures zijn niet duidelijk voor wat betreft nieuwe HS-lijnen of aanpassingen aan bestaande HS-

38

lijnen. Voor de procedures gelden meestal ook geen vaste termijnen, wat tot gevolg heeft dat de behandeling van moeilijke dossiers lang kan aanslepen. Deze onduidelijkheden kunnen leiden tot grote vertragingen en brengen zo de realisatietermijnen in het gedrang. In het algemeen kan de netbeheerder op dit vlak moeilijk een verbintenis aangaan, omdat hij geen vat heeft op de termijnen waarbinnen hij de nodige vergunningen zal krijgen. Specifiek in het kader van dit Investeringsplan zijn de verplichtingen inzake ruimtelijke ordening echter beperkt. De versterkingen worden uitgevoerd in bestaande stations die in geschikte zones liggen en de kabels worden waar mogelijk langs het wegennet aangelegd.

3.3.3

REALISATIEPLANNING Tabel 3.1 in paragraaf 3.2 geeft een overzicht van het geplande realisatieschema.

3.3.4

GRAFISCH OVERZICHT VAN DE VOORGESTELDE VERSTERKINGEN TEGEN 2012 De kaarten in figuur 3.2 geven een grafisch overzicht van de voorgestelde versterkingen in het referentie-elektriciteitsnet in Vlaanderen tot en met 2012.

39

Figuur 3.2: Elektriciteitsnet: ·Elektriciteitsnet Vlaanderen 2012

40

Figuur 3.2: Elektriciteitsnet Vlaanderen 2012 - Detail A

41

Figuur 3.2: Elektriciteitsnet Vlaanderen 2012- Detail B

42

Figuur 3.2: Elektriciteitsnet Vlaanderen 2012 - Detail C

43

44

4 Versterking van het distributienet op middellange termijn

45

46

De investeringen die zich op middellange termijn aandienen, weerspiegelen de verdere uitbouw van het net. Ze werden beschreven in hoofdstuk 4 van het Investeringsplan 2008-2011 en ze vloeien voort uit het algemene beleid voor de ontwikkeling van de elektriciteitsnetten dat in hoofdstuk 1 van dit plan kort werd herhaald. De versterkingen zijn vanzelfsprekend gebaseerd op de vooruitzichten die momenteel beschikbaar zijn met betrekking tot de verbruikstoename en decentrale productie. Mogelijk worden in een volgend Investeringsplan voor diezelfde periode andere versterkingen gepland als gevolg van verbruikstoenames of decentrale productie-eenheden die nu nog niet gekend zijn of nu geplande versterkingen uitgesteld als nieuwe verbruiksvooruitzichten lager uitvallen dan de vroegere.

4.1 BESCHRIJVING VAN DE VERSTERKINGEN De tabellen 4.1 en 4.2 geven de indicatieve lijst van de investeringen die op middellange termijn worden voorgesteld op het grondgebied van het Vlaams Gewest.

4.1.1

GEPLANDE INVESTERINGEN OP MIDDELLANGE TERMIJN DIE REEDS IN VORIGE INVESTERINGSPLANNEN ZIJN VERMELD Tabel 4.1 bevat de investeringen die al in vorige Investeringsplannen werden voorgesteld. Alle voorgestelde investeringen in het hoofdstuk 4 van het Investeringsplan 2008–2011 blijven geldig. Tabel 4.1: Lijst van de investeringen op middellange termijn die al in vorige Investeringsplannen voorgesteld werden

Driver


Versterkte zone


Spanningsniveau



Stijgend verbruik in de middenspanningsnetten (versterking van de transformatiecapaciteit) OostVlaanderen

Adegem

Nieuwe 25 MVA transformator in een bestaand station Aanleg van een nieuwe kabel

36/12 kV

Vervanging van een 18,75 MVA transformator door een 25 MVA transformator Nieuwe 25 MVA transformator in een bestaand station Versterking van de transformatie in Eeklo Zuidmoerstraat Twee nieuwe 20 MVA transformatoren in een nieuw

36/12 kV

IMEWO

36/12 kV

IMEWO

36/11 kV

IMEWO

36/10 kV

GASELWEST

Poperinge SappenleenIeper

Aanleg van twee nieuwe kabels

36 kV

Harelbeke-Stasegem

Aanleg kabel Harelbeke Stasegem Nieuwe kabel, Slijkens Mercatorlaan (Oostende) Versterking transformatorcapaciteit Aanleg van een nieuwe kabel

36 kV

Adegem-Eeklo Sint-Martens-Latem

Wondelgem Eeklo Zuidmoer WestVlaanderen

Poperinge Sappenleen

Slijkens-Mercatorlaan Mercatorlaan (Oostende) Aalter-Wingene

IMEWO

36 kV

36 kV 36/12 kV

IMEWO

36 kV

47

Tabel 4.1: (vervolg) Lijst van de investeringen op middellange termijn die al in vorige Investeringsplannen voorgesteld werden Driver


Versterkte zone


Spanningsniveau



Belastingsoverdrachten van de spanningsniveaus 70 tot 30 kV naar het spanningsniveau 150 kV Limburg

Eisden

Vervanging van een 70/10 kV transformator door een 50 MVA transformator (150/10 kV)

150/11 kV

INTERELECTRA

WestVlaanderen

Waregem Schoondale

Twee nieuwe 40 MVA transformatoren in een nieuw station

150/10 kV

GASELWEST

(Waregem Schoondale)

(Aansluiting ter studie)

(150 kV)

Rumbeke

Vervangen van twee 50 MVA transformatoren in een bestaand station

150/15 kV

Ruien

Nieuwe 145 MVA transformator in een nieuw station Nieuwe 50 MVA transformator in een bestaand station Nieuwe 50 MVA transformator in bestaand station

150/70 kV


Wevelgem Antwerpen

Petrol

VlaamsBrabant

Machelen

GASELWEST

150/15 kV

GASELWEST

150/15 kV

IVEG, IMEA, Havenbedrijf

150/11 kV

SIBELGAS

Stijgend verbruik in de middenspanningsnetten (versterkingen in het distributienet 70-30 kV) OostVlaanderen WestVlaanderen Antwerpen

Aalst-Schelle

Inlussen station Baasrode in de lijn Aalst-Schelle

70 kV

Eeklo

Verzwaring transformatoren naar 125 MVA

150/36 kV

Ieper


150/36 kV

Wilrijk

Nieuwe 145 MVA transformator in een bestaand station (Aanleg van een nieuwe kabel)

150/70 kV

Doorverbinden kabels MerksemTabaksvest na het verdwijnen van het station Belliardstraat Nieuwe 125 MVA transformator in een nieuw station Nieuwe kabel)

70 kV

Aanleg van een trunk

36 kV

(Wilrijk-Schelle) Merksem-Tabaksvest

VlaamsBrabant

Keiberg (Keiberg in aftakking op de bestaande kabel) Keiberg-Zaventem

48

(150 kV)

150/36 kV (150 kV)

GASELWEST

4.1.2

GEPLANDE INVESTERINGEN OP MIDDELLANGE TERMIJN DIE IN DIT PLAN WORDEN VOORGESTELD Tabel 4.2 bevat de nieuwe op middellange termijn voorgestelde investeringen. Tabel 4.2: Lijst van de nieuwe op middellange termijn voorgestelde investeringen

Driver


Versterkte zone


Spanningsniveau



Stijgend verbruik in de middenspanningsnetten (versterkingen in het distributienet 70-30 kV) Vlaams Brabant

Zaventem

Versterking van de voeding van de post Zaventem 150/36 kV

150/36 kV

Stijgend verbruik in de middenspanningsnetten (versterking van de transformatiecapaciteit) West-Vlaanderen

Oost-Vlaanderen

Lichtervelde

Bijplaatsen van een nieuwe 25 MVA transformator 36/12 kV

36/12 kV

Zedelgem - Lichtervelde

Aanleg nieuwe kabel

36 kV

Flora - Merelbeke

Aanleg nieuwe kabel

36 kV

Merelbeke

Bijplaatsen van een nieuwe 25 MVA transformator 36/12 kV

36/12 kV

GASELWEST-WVEM

INEWO

4.1.2.1 Versterking van de voeding van de post Zaventem 36 kV In het 36 kV net rond Zaventem zijn belastingstoenamen aangekondigd die leiden tot verzadiging van het station. Elia onderzoekt vandaag enkele oplossingen om het net te versterken. Uit dit eerste onderzoek blijkt momenteel dat de aanleg van een nieuwe 36 kV kabel tussen Zaventem en Woluwe de referentieoplossing is. Er zijn andere oplossingen overwogen, waaronder het plaatsen van een nieuwe 150/36 kV transformator in een nieuw station in Keiberg. De definitieve investering zal bevestigd worden in het volgende Investeringplan na een gemeenschappelijke studie met de betrokken distributienetbeheerder.

4.1.2.2 Versterking van de transformatiestations Merelbeke en Lichtervelde De groeiende belasting in de regio’s Merelbeke en Lichtervelde veroorzaakt een nood aan extra transformatiecapaciteit naar het middenspanningsnet in deze regio’s. De meest geschikte oplossing is het bijplaatsen van een 25 MVA transformator 36/12 kV in beide stations. Deze nieuwe transformatoren zullen gevoed worden door 36 kV kabelverbindingen respectievelijk vanuit Flora en Zedelgem. Afhankelijk van de werkelijke verbruiksevolutie in deze stations zal de exacte investeringsdatum worden gepland.

49

4.1.3

INVESTERINGEN OP MIDDELLANGE TERMIJN, NIET MEER VAN TOEPASSING Alle investeringen die gepland waren op middellange termijn en vermeld werden in de vorige investeringsplannen blijven geldig.

4.2 GRAFISCH OVERZICHT VAN DE VOORGESTELDE VERSTERKINGEN OP MIDDELLANGE TERMIJN De kaarten in figuur 4.4 geven een grafisch overzicht van de voorgestelde versterkingen in het referentie elektriciteitsnet in Vlaanderen op middellange termijn.

50

Figuur 4.4: Elektriciteitsnet Vlaanderen op middellange termijn

51

Figuur 4.4: Elektriciteitsnet op middellange termijn - Detail A

52

Figuur 4.4: Elektriciteitsnet op middellange termijn - Detail B

53

Figuur 4.4: Elektriciteitsnet op middellange termijn - Detail C

54

5 Besluit en uitvoering van het investeringsplan

55

56

Het Investeringsplan 2009-2012 heeft betrekking op de netten van 70 kV en lager in het Vlaamse Gewest waarvoor Elia door de Vlaamse overheid is aangesteld als distributienetbeheerder. Dit plan maakt een raming van de nodige behoeften aan capaciteit in de betrokken netten over deze periode. Deze noden worden opgelijst met aanduiding van de onderliggende hypothesen. Het plan betreft de periode van 3 jaar vanaf 1 januari 2009 tot 31 december 2012. Dit Investeringsplan stoelt gedeeltelijk op dezelfde principes die werden bepaald voor het Investeringsplan 2005-2008 en die in dat plan beschreven werden. De lezer wordt uitgenodigd om terug te grijpen naar het Investeringsplan 20052008 voor verdere informatie betreffende de methodologie voor de ontwikkeling van het net, de dimensioneringscriteria voor het distributienet en het opstellen van de nodige hypotheses gebruikt in dit Investeringsplan. Vermits het spanningsniveau 70/36/30 kV sterk wordt beïnvloed door de spreiding van de lokale afname en de decentrale productie, spelen de lokale prognoses die door de netgebruikers worden meegedeeld of in overleg met de beheerders van de middenspanningsnetten jaarlijks worden opgesteld de belangrijkste rol onder al de dimensioneringsfactoren. De verbruiksprognoses van dit investeringsplan 2009-2012 worden sterk beïnvloed door een dalend verbruik en een toename van de aansluiting van decentrale productie op de netten van andere distributienetbeheerders. Enerzijds brengt de financiële en economische crisis een onmiddellijke daling van het industrieel en residentieel verbruik van elektriciteit met zich mee, waarbij het effect ook doorloopt in lagere toekomstige verbruiksverwachtingen. Dit effect wordt gecombineerd met een toename van de aansluiting van decentrale productie op de netten van andere distributienetbeheerders. Wanneer de decentrale productiecapaciteit gedimensioneerd is op het lokale verbruik kan op die manier het hoogspanningsnet deels worden ontlast of kan de verwachte groei van het verbruik vertragen. Anderzijds kunnen door een grote toename van decentrale productie-eenheden middenspanningsnetten ontstaan waar de productie groter is dan het verbruik. Elia moet er voor zorgen dat die geproduceerde elektriciteit via het hoogspanningsnet wordt opgenomen en tot bij de verbruikers wordt geleid. Hiervoor is het belangrijk dat samen met de distributienetbeheerders wordt gekeken wat de beste manier is om de decentrale productie adequaat op te vangen. Deze toename van decentrale productie, de 2020 doelstellingen en de verdere vrijmaking van de markt in het kader van het derde energiepakket van de Europese Unie zullen extra investeringen noodzakelijk maken ten opzichte van het “business as usual” scenario. Het huidig tarifair kader laat niet toe om deze bijkomende investeringen uit te voeren. Daarom stelt Elia voor om de tarifaire regelgeving uit te breiden met een luik dat samenhangt met het klimaat- en energiebeleid van de overheid.

57

Dit Investeringsplan vertrekt van de netversterkingen die in de vorige Investeringsplannen op korte termijn waren voorzien. Enkele van deze projecten hebben vertraging opgelopen of zijn voor bepaalde tijd uitgesteld wegens een verlaging van de verbruiksverwachtingen. Daarna worden nieuwe netversterkingen voorgesteld die gepland zijn tot en met 2012. Deze versterkingen zijn in lijn met de vier pijlers die aan de basis liggen van de ontwikkeling van het elektriciteitsnet: zekerheid van bevoorrading, duurzame ontwikkeling, economisch optimum en marktwerking. De indienstnames van deze investeringen zijn voorzien ten laatste op 1 januari 2012. Tot slot geeft dit plan ter informatie investeringspistes die op lange termijn worden beoogd en buiten de horizon van dit Investeringplan vallen. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen investeringen die reeds in de vorige investeringsplannen zijn voorgesteld, nieuwe investeringspistes en investeringspistes die op dit moment reeds zijn verlaten.

58

Inleiding 7. 1 Basisprincipes van het investeringsbeleid van Elia Investeringen verbonden met de herstructurering van de 36 kvnetten

Recommend Documents