Inhoudstafel Nationaal Noodplan Elektriciteitspanne van Grote Omvang DEEL I: INLEIDING ........................................................................ 2 1 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5
INLEIDING ...................................................................................................................... 2 Algemeen ...................................................................................................................... 2 Doel van het nationaal noodplan .................................................................................. 2 Wettelijk kader ............................................................................................................. 4 Basisbegrippen.............................................................................................................. 5 Toepassingsveld van dit voorliggende plan.................................................................. 7
DEEL II: 2
ALGEMENE ORGANISATIE...........................................10
VERANTWOORDELIJKHEDEN EN BEVOEGDHEDEN ......................................... 10 2.1 Federale overheden ..................................................................................................... 10 2.2 Gewesten en Gemeenschappen .................................................................................. 13 2.3 De provinciegouverneurs ............................................................................................ 13 2.4 Gemeentelijke overheden ........................................................................................... 14 2.5 Andere instellingen ..................................................................................................... 15 2.6 Internationale organisaties .......................................................................................... 16 NAVO ............................................................................................................................... 16 2.7 Bedrijven .................................................................................................................... 17 3 COMMUNICATIE TUSSEN DE PARTNERS ............................................................. 18 3.1 Notificatie ................................................................................................................... 18 3.1.1 Notificatieplicht van de transmissienetbeheerder ............................................... 18 3.1.2 Notificatiewijzen ................................................................................................. 18 3.1.3 Notificatieschema ................................................................................................ 19 3.2 Opvolging, vooralarmering en alarmering ................................................................. 19 3.2.1 Opvolging ............................................................................................................ 20 3.2.2 Vooralarmering ................................................................................................... 20 3.2.3 Alarmering .......................................................................................................... 21 3.2.4 Alarmeringsschema ............................................................................................. 23 3.3 Communicatie tussen het federale en het lokale niveau ............................................. 23 3.4 Notificatie en verspreiding van de informatie naar het buitenland ............................ 23 3.4.1 Inzake het elektrisch systeem .............................................................................. 23 3.4.2 Inzake het beheer van de noodsituatie................................................................. 24 3.4.3 Voor assistentie : zie ook punten 2.6. en 9. ......................................................... 24 4 ALGEMENE ORGANISATIE ...................................................................................... 25 4.1 Algemene structuur van de organisatie van het noodplan .......................................... 25 4.2 Algemene organisatiestructuur van het intern noodplan op de site ............................ 25 4.3 Algemene organisatie van de verantwoordelijkheden ................................................ 27 4.3.1 Voorzitter van de beleidscel ................................................................................ 27 4.3.2 De verantwoordelijke CCP van de transmissienetbeheerder .............................. 28 4.3.3 Verdeling van de verantwoordelijkheden ........................................................... 28 4.4 Opschaling of directe afkondiging van de federale fase............................................. 28 4.5 Afkondigingscriteria federale fase.............................................................................. 29 4.6 Structuur en federale organisatie ................................................................................ 29 4.6.1 Het Nationaal Crisiscentrum ............................................................................... 29
4.6.2 EVALUATIECEL............................................................................................... 30 4.6.3 BELEIDSCEL ..................................................................................................... 33 4.6.4 INFORMATIECEL............................................................................................. 35 4.6.5 SOCIO-ECONOMISCHE CEL .......................................................................... 38 4.7 Crisiscoördinatie en -beheer op het niveau van elk van de betrokken partners ......... 39 4.7.1 De betrokken departementen ............................................................................... 39 4.7.2 Andere instellingen ............................................................................................. 41 4.8 Lokale coördinatie van de hulpverlening ................................................................... 42 4.9 Bijzondere gevallen .................................................................................................... 44 5 ZONES ........................................................................................................................... 45 5.1 Noodplanningszones ................................................................................................... 45 5.2 Interventiezones .......................................................................................................... 45 6 INFORMATIE AAN DE BEVOLKING ....................................................................... 46 7 BESCHERMINGSMAATREGELEN ........................................................................... 47 7.1 Bescherming van het interventiepersoneel ................................................................. 47 7.1.1 Bescherming van het interventiepersoneel bij interventies in de buurt van hoogspanningsinfrastructuur: ............................................................................................ 48 7.2 Bescherming van de bevolking................................................................................... 48 7.2.1 Maatregelen betreffende de bevoorrading van het land in waren en producten van eerste noodwendigheid...................................................................................................... 49 7.2.2 Maatregelen ten aanzien van de voedselketen .................................................... 49 7.2.3 Maatregelen bij elektriciteitsschaarste ................................................................ 50 8 OPVORDERINGEN ...................................................................................................... 50 8.1 Door de Minister van Binnenlandse Zaken ................................................................ 50 8.2 Door de minister bevoegd inzake elektronische communicatie ................................. 51 8.3 Door de ministers bevoegd voor Economie en Energie ............................................. 51 8.4 Door de gouverneurs .................................................................................................. 51 9 HULP UIT HET BUITENLAND ................................................................................... 52 10 OPHEFFEN VAN DE NOODSITUATIE...................................................................... 52
DEEL III: IMPLEMENTATIE EN OPVOLGING ..................................52 11
Opleiding en oefening..................................................................................................... 53 11.1 Initiële opleiding ..................................................................................................... 53 11.2 Bijscholing .............................................................................................................. 53 11.3 Oefeningen .............................................................................................................. 53 12 Evaluatie en te trekken lessen ............................................................................................. 53 13 Voorafgaande informatie .................................................................................................... 54
DEEL IV: BIJLAGEN .....................................................................55 Bijlage I: Crisisstructuur Elia.................................................................................................... 55 Bijlage II: notificatieformulier Elia .......................................................................................... 56
Pagina 1 van 57
DEEL I: INLEIDING 1 1.1
INLEIDING Algemeen
Het Nationaal Noodplan Elektriciteitspanne van Grote Omvang heeft als voornaamste doelstelling het organiseren van een antwoordstructuur op de crisisgebeurtenissen en –situaties voortkomend uit een 1
stroompanne van grote omvang die een coördinatie en / of beheer op nationaal niveau vereisen . 2
Dit plan organiseert de federale fase van het crisisbeheer .
1.2
Doel van het nationaal noodplan
De beschikbaarheid van elektriciteit vormt voor onze samenleving een vanzelfsprekendheid. Een vermaasd transport- en distributienet transporteert de elektriciteit tot in de kleinste hoekjes van het land. Door de grote mate van betrouwbaarheid en de schijnbaar ongelimiteerde toegankelijkheid van elektriciteit, zijn steeds meer aspecten van ons maatschappelijk leven voor hun functioneren afhankelijk geworden van deze energievorm. De maatschappelijke penetratie van elektriciteit als energiebron neemt dergelijke proporties aan, en gaat verder in stijgende lijn, dat haar beschikbaarheid een noodzakelijke voorwaarde vormt voor het socio-economisch functioneren van België. Deze algemene afhankelijkheid en het vertrouwen in haar beschikbaarheid, maakt onze samenleving dan ook bijzonder kwetsbaar voor een plotse, grootschalige en langdurige elektriciteitsuitval. Aangezien elektriciteit, in tegenstelling tot andere energiebronnen, niet in grote hoeveelheden opgeslagen kan worden, kan een plotse uitval bovendien niet opgevangen worden door het aanspreken van op voorhand aangelegde strategische voorraden.
1
Zoals beschreven in het Koninklijk Besluit van 31 januari 2003 tot vaststelling van het noodplan voor de crisisgebeurtenissen en -situaties die een coördinatie of een beheer op nationaal vlak vereisen (B.S., 21/02/2003) 2 Het Koninklijk Besluit van 16 februari 2006 betreffende de nood- en interventieplannen (B.S., 15/03/2006) omschrijft de drie fasen van beleids- en operationele coördinatie: de gemeentelijke fase, die betrekking heeft op de interventie van de hulpdiensten wanneer de omvang van de noodsituatie een beheer ervan door de burgemeester vereist de provinciale fase, die betrekking heeft op de interventie van de verschillende hulpdiensten o ofwel wanneer de omvang van de noodsituatie een beheer ervan door de gouverneurs vereist; o ofwel wanneer de directe gevolgen van de noodsituatie het grondgebied van de gemeente overschrijden de federale fase, die betrekking heeft op het beheer van een noodsituatie wanneer deze beantwoordt aan één van de bedoelde criteria in artikel 4.1 van het Koninklijk Besluit van 31 januari 2003 tot vaststelling van het noodplan voor de crisisgebeurtenissen en -situaties die een coördinatie of een beheer op nationaal niveau vereisen.
2
Een grootschalige en langdurige uitval van de elektriciteitsvoorziening dreigt niet enkel belangrijke gebruiksmiddelen zoals telefonie en internet te verstoren, maar eveneens het goed functioneren van vitale diensten zoals de gezondheidszorg, de hulpverlening en de drinkwatervoorziening aan te tasten.
De grote maatschappelijke impact en de impact op het functioneren van de overheidsdiensten die een grootschalige en langdurige elektriciteitspanne zou veroorzaken, verantwoorden het opstellen van een bijzonder nationaal noodplan ter voorbereiding van het beheer van een dergelijke noodsituatie.
Dit noodplan heeft tot doel de coördinatie van de maatregelen te verzekeren die genomen moeten worden door de bevoegde overheden om: 1) het herstel van de elektriciteitsbevoorrading te faciliteren; 2) de negatieve gevolgen van de uitval van de vitale infrastructuur en diensten zo veel mogelijk op te vangen en te beperken.
Dit
document
is
bedoeld
als
leidraad
voor
de
te
volgen
procedures
en
de
te
nemen
beschermingsmaatregelen, wanneer daartoe de noodzaak zich voordoet. Het beschrijft de opdrachten die de verschillende organismen en diensten, ieder binnen hun wettelijke en reglementaire bevoegdheid, in voorkomend geval, dienen uit te voeren. Dit plan is echter maar het begin van een heel proces. Elk departement kan dit document gebruiken als basis voor de operationele aspecten van het crisisbeheer binnen de bevoegdheden van het desbetreffende departement. Dit plan coördineert de aanpak van betrokken departementen en diensten op het vlak van antwoordstructuur, niet op het vlak van preventie.
Ongeacht of het gaat om een evolutief of plots proces van afkondiging van de federale fase van nationale coördinatie en beheer, maakt dit plan het mogelijk in te staan voor: •
de vooralarmering
•
de alarmering van de betrokken diensten en autoriteiten
•
de evaluatie van de situatie
•
het nemen van gegronde beslissingen
•
de coördinatie van de aan te wenden middelen
•
de informatie aan de bevolking
•
de contacten met het buitenland, evenals met de internationale organisaties waaronder de Europese instanties
•
het opvolgen van genomen maatregelen
•
het opheffen van de noodsituatie
3
Dit plan organiseert enkel het beheer in de federale fase van een noodsituatie voortkomend uit een elektriciteitspanne van grote omvang. Het heeft niet als doel het risico te verminderen, noch een oplossing te bieden voor de verschillende problemen die zich tijdens een dergelijke noodsituatie kunnen voordoen of aandienen. Ongeacht het bestaan van dit plan, blijft elk departement of elke dienst verantwoordelijk voor de risico-inschatting, voor het daaruit volgende preventieve beleid en voor het voorbereiden van reactieve maatregelen binnen de sectoren die vallen onder hun bevoegdheid. Het nationaal noodplan ontneemt de overheden en diensten bevoegd voor de elektriciteitsbevoorrading dan ook geenszins hun verantwoordelijkheid om de bevoorradingszekerheid te garanderen en, in het geval van schaarste, de nodige maatregelen te treffen ten einde de maatschappelijke gevolgen van de schaarste zoveel als mogelijk te beperken3.
1.3
Wettelijk kader
Dit noodplan werd opgesteld in overeenstemming met de bestaande wetgeving inzake noodplanning en crisisbeheer, met name •
15 MEI 2007. — Wet betreffende de Civiele Veiligheid .
•
16 FEBRUARI 2006. - Koninklijk besluit betreffende de nood- en interventieplannen.
•
31 JANUARI 2003. - Koninklijk besluit tot vaststelling van het noodplan voor de
4
crisisgebeurtenissen en –situaties die een coördinatie of een beheer op nationaal niveau vereisen.
Het nationaal noodplan elektriciteitspanne van grote omvang opereert binnen het wettelijk kader die de Belgische elektriciteitsmarkt organiseert, met name: •
13 JULI 2009. - RICHTLIJN 2009/72/EG van het Europees Parlement en de Raad betreffende gemeenschappelijke regels voor de interne markt voor elektriciteit en tot intrekking van Richtlijn 2003/54/EG
•
3 JUNI 2005. - Ministerieel besluit tot vaststelling van het afschakelplan van het transmissienet van elektriciteit.
•
26 JUNI 2003. - Richtlijn 2003/54/EG van het Europees Parlement en de Raad betreffende gemeenschappelijke regels voor de interne markt voor elektriciteit en houdende intrekking van Richtlijn 96/92/EG
3
Zoals bepaald in het Ministerieel Besluit tot vaststelling van het afschakelplan van het transmissienet van elektriciteit van 3 juni 2005. 4 Tot de inwerkingtreding van de artikelen van de wet van 15 mei 2007, blijven de bepalingen uit de wet betreffende de civiele bescherming van 31 december 1963 van toepassing.
4
•
19 DECEMBER 2002. - Koninklijk besluit houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe.
•
29 APRIL 1999. - Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt.
•
19 DECEMBER 1996. - Richtlijn 96/92/EG van het Europees Parlement en de Raad betreffende gemeenschappelijke regels voor de interne markt voor elektriciteit.
1.4
Basisbegrippen
Afnemer: Een natuurlijk persoon of rechtspersoon die beschikt over een aansluiting op het elektriciteitsnet (distributie- of transmissienet).
Afschakelplan: Het afschakelplan omvat de maatregelen betreffende het wijzigen en afschakelen van afnamen van het transmissienet in het geval van een noodsituatie met als doel het waarborgen van de veiligheid, de betrouwbaarheid en de efficiëntie van het net. Deze maatregelen worden toegepast door de transmissienetbeheerder en, indien zulks wordt opgelegd krachtens de gewestelijke regelgeving, door alle netbeheerders waarvan de netten binnen de regelzone rechtstreeks of onrechtstreeks met het 5
transmissienet verbonden zijn. Het afschakelplan vormt een onderdeel van de Reddingscode .
Black-out: Een black-out treedt op wanneer het Belgisch elektriciteitsnet geconfronteerd wordt met een verlies aan belasting, waardoor het hele hoogspanningsnet of delen ervan zonder spanning komen te staan. Een black-out zal het toepassen van de heropbouwcode door de transmissienetbeheerder noodzaken. In het kader van de alarmeringsprocedure tussen Elia en het Nationaal Crisiscentrum wordt 2000MW aan belastingsverlies als ijkpunt genomen om te kunnen spreken van black-out.
Distributienetbeheerder: De distributienetbeheerders hebben als taak het distributienet voor elektriciteit te beheren en ervoor te zorgen dat de energie tot bij de residentiële en professionele gebruikers komt. Het beheer van het distributienet houdt zowel de uitbating, het onderhoud, de uitbreiding als de verbetering van het distributienet in. Het distributienet van elektriciteit is het geheel van verbindingen met een nominale spanning gelijk aan of lager dan 70 kV en de daarmee verbonden hulpinstallaties. Bepaalde onderdelen van deze distributienetten kunnen door de transmissienetbeheerder worden beheerd, maar het overgrote deel van deze
netten
worden
door
specifieke
distributienetbeheerders
uitgebaat.
Daar
waar
de
transmissienetbeheerder in heel België actief is en daartoe over een nationaal monopolie beschikken, zijn de distributienetbeheerders actief in kleinere geografisch afgebakende gebieden en beschikken ze over een monopolie voor deze specifieke gebieden. 5
Zoals beschreven in artikel 312 van het Koninklijk Besluit houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe van 19 december 2002 en artikel 2 van het Ministerieel besluit tot vaststelling van het afschakelplan van het transmissienet van elektriciteit van 3 juni 2005.
5
Elektrisch systeem: Het elektrisch systeem is het geheel van de uitrusting dat alle gekoppelde netten, alle aansluitingsinstallaties en alle installaties van de op deze netten aangesloten gebruikers omvat.
Frequentie: De eenheid van frequentie is hertz (Hz). De frequentie van een wisselstroom is het aantal perioden per seconde. Wisselspanning is een periodieke elektrische spanning die met een bepaalde frequentie wisselt tussen positieve en negatieve spanning. De elektrische energie die in Europa wordt geleverd door het elektriciteitsnet heeft een frequentie van 50 hertz.
Heropbouwcode: De heropbouwcode legt onder meer de operationele procedures vast die toepasselijk zijn op de toegangsverantwoordelijken, op de netgebruikers en op de andere netbeheerders, wanneer het 6
geheel of een deel van het elektrisch systeem heropgebouwd moet worden .
Kilovolt (kV): Volt is de eenheid van elektrische spanning of het potentiaalverschil tussen beide polen. 3
Een kilovolt is gelijk aan 10 volt, dat is 1000 volt. 6
Megawatt (MW): Watt is de eenheid van vermogen. Een Megawatt is gelijk aan 10 watt, dat is 1 000 000 watt. N-1: N-1 heeft betrekking op de uitbating van het transmissienet waarbij het principe gehanteerd wordt dat een enkelvoudig incident geen gevolgen mag hebben op de elektriciteitsbevoorrading. We spreken van een N-1 incidenten wanneer één belangrijk element van het net buiten dienst is. De regel van N-1 voorziet dat de elektriciteitsbevoorrading door dit enkelvoudig incident niet verstoort zal worden.
Reddingscode: De reddingscode bepaalt onder meer de operationele procedures die toepasselijk zijn voor de toegangsverantwoordelijken, de netgebruikers en de andere netbeheerders ten einde — in de 7
mate van het mogelijke — de veiligheid, de betrouwbaarheid en de efficiëntie van het net te waarborgen . Regelzone: de zone waarbinnen de transmissienetbeheerder het permanent evenwicht tussen de vraag en het aanbod van elektriciteit controleert, rekening houdend met de uitwisselingen van actief vermogen tussen de regelzones.
Transmissienet: Het transmissienet verzekert de interconnectie met de buurlanden en vervoert binnen België de stroom van de producent naar de distributienetbeheerders en de industriële grootverbruikers.
6
Zoals beschreven in artikel 314 van het Koninklijk besluit houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe van 19 december 2002. 7 Zoals beschreven in artikel 312 van het Koninklijk besluit houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe van 19 december 2002.
6
Het transmissienet bestaat uit hoogspanningsinfrastructuur zoals bovengrondse hoogspanningslijnen en –masten, ondergrondse hoogspanningskabels en hoogspanningsstations.
Transmissienetbeheerder:
De
transmissienetbeheerder
beheert
het
transmissienet
en
is
verantwoordelijk voor de transmissie van elektriciteit. Om deze taken te kunnen vervullen is de transmissienetbeheerder ook verantwoordelijk voor het systeembeheer, waarbij zij de bevoegde entiteit is voor het verlenen van de toegang tot het net, het opvolgen van de stromen en het de klok rond beheren van het evenwicht tussen productie en verbruik. De transmissienetbeheerder is in België en in de meeste Europese landen actief over het hele nationale grondgebied en treedt op als nationale monopolist.
Schaarste: Schaarste treedt op wanneer er gedurende een aanzienlijke, min of meer voorspelbare, termijn er onvoldoende productie of transportcapaciteit voorhanden is om te voldoen aan de vraag in het Belgisch net of in bepaalde delen hiervan en dat niet gecompenseerd kan worden via de reguliere 8
productie en noodproductiemogelijkheden .
1.5
Toepassingsveld van dit voorliggende plan
Sinds de liberalisering zijn er vier verschillende soorten commerciële spelers actief op de Belgische elektriciteitsmarkt: 1. de producenten; 2. de transmissienetbeheerder; 3. de distributienetbeheerders; 4. de leveranciers van elektriciteit.
Grosso modo bestaan er twee mogelijke oorzaken voor een verstoring van de elektriciteitsbevoorrading: •
storingen die voortkomen uit schade aan de infrastructuur (netwerk of productie);
•
storingen op niveau van de uitbating van het elektrische systeem (frequentie, spanning, …)
De eerste categorie betreft storingen waarbij er schade is aan de infrastructuur zodat ofwel er onvoldoende elektriciteit geproduceerd kan worden ofwel dat de elektriciteit niet langer tot bij
de
afnemers getransporteerd kan worden.
8
Zoals beschreven in artikel 2 van het Ministerieel besluit tot vaststelling van het afschakelplan van het transmissienet van elektriciteit van 3 juni 2005.
7
De tweede categorie betreft storingen inzake het functioneren van het elektrisch systeem. Meer bepaald evenwichtsproblemen tussen productie en verbruik. Dit kan zich voordoen zowel op Belgisch (bijvoorbeeld naar aanvang van de toepassing van het afschakelplan) als op Europees niveau (bijvoorbeeld frequentiestoring).
Wanneer het elektrische systeem niet stabiel is na één evenement kan instabiliteit van het elektrisch systeem uiteindelijk leiden tot een situatie waarbij een lawine-effect optreedt, met mogelijks een black-out tot gevolg. Ter duiding kan verwezen worden naar het incident dat zich op 4 november 2006 in Duitsland voordeed. Het afsluiten van een hoogspanningslijn boven de rivier Ems om een cruiseschip door te laten en een slechte afstemming tussen twee betrokken transmissienetbeheerders creëerde een kettingreactie die het Europese elektriciteitsnetwerk opsplitste in 3 delen. Dankzij het activeren van de afschakelplannen in verschillende WestEuropese landen, waardoor onder meer grote delen van België gedurende een half uur zonder stroom kwamen te zitten, werd ternauwernood een black-out van West-Europa vermeden.
Ongeacht of de oorzaak van de storing nationaal of internationaal is of zich situeert op het niveau van het transmissienet of van de elektriciteitsproductie, wordt dit plan, in de federale fase, toegepast bij een elektriciteitspanne:
(1) met een belastingsverlies in een geconcentreerde zone ≥ 250 MW en die naar inschatting van de netbeheerder een verwachte duur heeft ≥ 8 uur of (2) bij afkondiging van fase E3 van het intern noodplan van Elia ten gevolge van een black-out of (3) waarvan de gevolgen van dien aard zijn dat één of meerdere criteria voor de afkondiging van de federale fase, zoals beschreven in het KB van 31 januari 2003, vervuld zijn (zie 3.4. “opstartingscriteria federale fase”), met name: -
de
aan
te
wenden
middelen
overschrijden
de
middelen
waarover
een
provinciegouverneur beschikt in het kader van zijn coördinatieopdracht; -
bedreiging van of aanwezigheid van talrijke slachtoffers (gewonden, doden);
-
plots voorkomen van of dreigend gevaar voor grote impact op de omgeving of de voedselketen;
-
inbreuken of dreigend gevaar voor inbreuken op de vitale belangen van de natie of op de essentiële behoeften van de bevolking;
-
noodzaak tot
inwerkingstelling
en coördinatie van verschillende
ministeriële
departementen of federale instellingen; -
noodzaak tot een algemene informatie aan de bevolking.
8
Dit plan is in eerste instantie niet van toepassing bij stroompannes die zich situeren op het niveau van het distributienet. De coördinatie van noodsituaties voortkomend uit stroompannes die zich situeren binnen het distributienet gebeurt op het niveau van de burgemeester of de gouverneur.
Dit sluit echter niet uit dat de provinciale overheden, indien nodig, een beroep kunnen doen op de federale overheid om een federale ondersteuning of coördinatie te verzekeren (zie 4.4. “opschaling of directe afkondiging van de federale fase” en 4.6.3. “BELEIDSCEL”).
Dit plan dient aangevuld te worden met: -
Bijzondere nood- en interventieplannen op provinciaal niveau. De provinciale bijzondere nood- en interventieplannen dienen zowel het provinciaal beheer van een elektriciteitspanne als de implementatie van de federale fase te organiseren. Aanvullend op de bepalingen uit artikel 27 van het Koninklijk Besluit van 16 februari 2006 betreffende de nood- en interventieplannen, worden in deze nood- en interventieplannen minimaal de volgende elementen opgenomen: 1) De modaliteiten van notificatie, alarmering, fase afkondiging, opschaling en crisisbeheer in het geval van een noodsituatie die voortkomt uit een elektriciteitspanne op het niveau van het distributienet. 2) Een inventaris van de middelen waarover de gouverneur beschikt om tijdens een langdurige elektriciteitspanne het crisisbeheer in de provinciale fase te organiseren. Hiertoe behoren minimaal de middelen van het provinciaal crisiscentrum en de procedures gericht op het garanderen van haar werking in geval van een elektriciteitspanne en de middelen en procedures voor het garanderen van de communicatie met de burgemeesters. 3) Een inventaris van de middelen en procedures voor de communicatie aan de bevolking, in overeenstemming met de bepalingen weergegeven in punt 6 van dit plan. 4) Een inventaris van de sites vanwaar de brandstofbevoorrading voor de interventiediensten georganiseerd kan worden. 5) Een
inventaris
van
de
instellingen
(publiek
en
privaat)
waar
mobiele
noodstroomgeneratoren beschikbaar zijn en welke instellingen of organisaties ingezet 9
kunnen worden voor hun installatie . -
Operationele procedures eigen aan elke cel.
-
Monodisciplinaire interventieplannen.
9
Aangezien in het geval van een grootschalige en langdurige elektriciteitspanne het beheer van de noodsituatie zich vooral zal richten op het beheer van de socio-economische consequenties en de exacte aard en locatie van deze consequenties moeilijk op voorhand te voorspellen zijn, is het niet verplicht om in de vernoemde provinciale bijzondere nood- en interventieplannen de mogelijke plaatsen van de Cp-Ops en de aanduiding van de discipline die de functie van Dir-CP-Ops uitoefent op te nemen.
9
DEEL II: ALGEMENE ORGANISATIE 2 2.1
VERANTWOORDELIJKHEDEN EN BEVOEGDHEDEN Federale overheden
Elke federale minister is verantwoordelijk voor het verzekeren van de continuïteit van diensten die onder zijn bevoegdheid vallen, inclusief tijdens het beheer van een noodsituatie. Eerste Minister De eerste Minister dirigeert en coördineert de acties van de overheid. De vier hoofdtaken van de eerste Minister zijn: de regering leiden en de ministerraad voorzitten, de regering vertegenwoordigen tegenover de belangrijkste instellingen, de regering vertegenwoordigen in het kader van internationale partnerschappen van het land en instaan voor de contacten met de niet-gouvernementele organisaties. Bovendien zit hij het Ministerieel Comité voor inlichting en veiligheid voor, dat het algemeen beleid ter zake omschrijft. Hij
bepaalt de prioriteiten en coördineert de activiteiten van de Algemene Dienst
Inlichting en Veiligheid en van de Veiligheid van de Staat. Dit comité kan eveneens beleidsrichtlijnen opstellen op het vlak van bescherming van geclassificeerde inlichtingen.
Minister van Binnenlandse Zaken Zonder afbreuk te doen aan de voorrechten van de eerste Minister, coördineert de Minister van Binnenlandse Zaken al de maatregelen die nodig zijn om dit plan toe te passen. Die bevoegdheid valt onder de wet van 15 mei 2007 (B.S. 31/07/2007) betreffende de civiele veiligheid en het Koninklijk Besluit van 31 januari 2003 (B.S. 21/02/2003) tot vaststelling van het noodplan voor de crisisgebeurtenissen en situaties die een coördinatie of een beheer op nationaal vlak vereisen10.
De Minister van Binnenlandse Zaken kan alle burgerlijke en militaire middelen mobiliseren en inzetten om 11
de noodsituatie te beheersen of te beperken (wet van 31 december 1963, B.S., 16/01/1964) .
Als federale overheid van algemene bestuurlijke politie, kan de Minister van Binnenlandse Zaken alle nodige maatregelen van bestuurlijke politie voorschrijven. Meer bepaald oefent de Minister van Binnenlandse Zaken samen met de provinciegouverneurs de bevoegdheden van de burgemeester of van de gemeentelijke instellingen in subsidiaire orde uit wanneer deze, al dan niet vrijwillig, hun verantwoordelijkheden niet nakomen, wanneer de verstoring van de openbare orde zich uitstrekt over het grondgebied van verscheidene gemeenten of wanneer – ook al is de gebeurtenis of de situatie slechts in
10
Tot de inwerkingtreding van de artikelen van de wet van 15 mei 2007, blijven de bepalingen uit de wet betreffende de civiele bescherming van 31 december 1963 van toepassing. 11 In overeenstemming met artikel 181 van de wet van 15 mei 2007 met betrekking tot de civiele veiligheid, eens dit artikel in werking is getreden.
10
een enkele gemeente gelokaliseerd – het algemeen belang hun tussenkomst vereist (art. 11 van de wet op het politieambt). Daarnaast heeft de Minister van Binnenlandse Zaken ook een belangrijke eigen verantwoordelijkheid op het vlak van bescherming van personen en goederen.
De Minister van Binnenlandse Zaken of zijn afgevaardigde is ertoe gemachtigd om het vooralarm en het alarm op te starten met als doel de inwerkingstelling van dit nationaal noodplan.
De Minister van Binnenlandse Zaken, overeenkomstig artikel 2 van het Koninklijk Besluit van 2 april 1965 houdende vaststelling van de modaliteiten tot inrichting van de dringende geneeskundige hulpverlening en houdende aanwijzing van de gemeenten als centra van het eenvormig oproepstelsel (B.S., 12/05/1965), staat in voor de organisatie en de goede werking van het eenvormig oproepstelstel.
Minister van Mobiliteit De Minister van Mobiliteit draagt de verantwoordelijkheid voor de mobiliteit en de leefbaarheid van het verkeer (weg-, spoor-, water- en luchtverkeer). Het verkeer dient voor iedereen betrouwbaar te zijn en de negatieve gevolgen ervan moeten worden beperkt. Die verantwoordelijkheid valt uiteen in vier opdrachten: •
veiligheid;
•
duurzaamheid;
•
basismobiliteit;
•
beter beheer in de relatie burger-overheid.
Onder veiligheid wordt zowel de veiligheid van het verkeer over weg, op zee en in de lucht begrepen, als de beveiliging van transporten tegen agressie en terroristische aanslagen.
De minister waakt over de continuïteit van het vervoer van personen en goederen en dit in alle veiligheid. Minister van Defensie Dankzij de bevoegdheden die aan de strijdkrachten zijn toegekend ter voorbereiding van hun opdrachten, waaronder de verantwoordelijkheid voor de operaties in antwoord op crisissen, zijn de strijdkrachten in staat om sommige taken ten dienste van onze maatschappij uit te voeren. Het betreft dan taken die niet in hoofdzaak tot het leger behoren, maar die het leger kan vervullen in bepaalde uitzonderlijke gevallen, wanneer blijkt dat de burgerlijke middelen onvoldoende zijn. Minister van Buitenlandse Zaken De Minister van Buitenlandse Zaken verzamelt alle in het buitenland beschikbare informatie voor wat betreft buitenlandse slachtoffers en de internationale implicaties van de noodsituatie. Hij is direct verantwoordelijk voor het verzamelen en verspreiden van informatie voor de ongevallen die buiten België zijn gebeurd en die een impact kunnen hebben hetzij voor het Belgisch grondgebied, hetzij op Belgische onderdanen in het buitenland.
11
In het geval van een noodsituatie in België verzorgt hij de link met de Belgische, buitenlandse en internationale diplomatieke instanties teneinde de diplomatieke informatie-uitwisseling met onze buitenlandse en internationale partners te verzekeren.
Minister van Telecommunicatie De minister tot wiens bevoegdheid telecommunicatie en ICT behoort, waakt, overeenkomstig de wet betreffende de telecommunicatie (B.S. 20/06/2005), over de organisatie, de werking, de integriteit en veiligheid van de openbare netwerken voor elektronische communicatie.
Minister van Energie De
minister
tot
wiens
bevoegdheid
Energie
behoort,
waakt
over
de
continuïteit
van
de
energiebevoorrading.
Minister van Economische Zaken De minister tot wiens bevoegdheid Economische Zaken behoort, ziet er op toe dat de vitale economische activiteiten van de natie in de mate van het mogelijke behouden blijven (KB van 27 juli 1950 houdende bepaling van de te bevredigen levensbehoeften voor de uitvoering van de wet van 19 augustus 1948).
Minister van Volksgezondheid De minister die de volksgezondheid onder zijn bevoegdheid heeft, organiseert en kijkt toe op de goede werking van de diensten voor dringende medische hulpverlening (wet van 7 juli 1964).
Teneinde deze taken te kunnen uitvoeren verzekert hij de samenwerking tussen zijn diensten en de andere actoren actief binnen het domein van de dringende medische hulpverlening, waaronder het Rode Kruis.
Volgens het Koninklijk Besluit van 23 mei 2001 (B.S. 29/05/2001) is de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu bevoegd voor: •
beleidsvoorbereiding en -uitvoering betreffende volksgezondheid;
•
beleidsvoorbereiding en -uitvoering betreffende de voedselveiligheid en de vrijwaring van de volksgezondheid en het leefmilieu;
•
medische expertise.
In de bijzonderheid van een verstoorde elektriciteitsbevoorrading waakt hij over de continuïteit van de dringende medische hulpverlening.
Minister van Justitie
12
De Minister van Justitie is verantwoordelijk voor een adequate ondersteunende rol op gerechtelijk vlak om te komen tot een toegankelijk en efficiënt gerechtelijk apparaat. Hierbij is de Minister van Justitie verantwoordelijk voor de organisatie van de straffen en vrijheidsberovende maatregelen.
De Minister van Justitie is verantwoordelijk voor de penitentiaire inrichtingen. Daarbij waarborgt hij de bescherming van de samenleving, het personeel van de penitentiaire inrichtingen en de gedetineerden.
Inzake terrorisme: De minister is bevoegd voor het strafrechterlijk beleid. Hij bereidt de richtlijnen voor die de basis vormen van een globale en coherente gerechtelijke benadering inzake terrorisme.
Minister van Financiën De Minister van Financiën is verantwoordelijk voor het beheer van de financiële aspecten van België en van de Belgische staat. Mocht het nodig blijken, dan is de Minister van Financiën bevoegd om tijdelijk de controles aan de grenzen opnieuw in te stellen.
2.2
Gewesten en Gemeenschappen
De bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, en de latere wijzigingen ervan, regionaliseert de aangelegenheden bedoeld in artikel 107quater van de Grondwet, waaronder het drinken afvalwaterbeleid.
Het nemen van maatregelen of het verzekeren van de continuïteit binnen de drinkwater- en afvalwatersector, behoort tot de bevoegdheid van de gewestelijke ministers onder wie het beleidsdomein waterbeheer ressorteert. De gemeenschappen zijn belast met de preventiezorg. De preventie- en detectiemaatregelen voor besmettelijke ziektes die het gevolg kunnen zijn van overstromingen, overstort, gecontamineerd leidingwater of andere omstandigheden van onhygiënische aard, vallen onder de verantwoordelijkheid van de gewestelijke gezondheidsinspecteurs, die bij een epidemie contact kunnen opnemen met het Directoraat-Generaal Basisgezondheidszorg en Crisisbeheer van de FOD Volksgezondheid. Het crisisbeheer inzake volksgezondheid valt onder de bevoegdheid van de federale Minister van Volksgezondheid.
Afhankelijk van de situatie kunnen andere gewestelijke ministers en gemeenschapsministers voor hun respectievelijke bevoegdheidsdomeinen bij het crisisbeheer betrokken worden.
2.3
De provinciegouverneurs
13
Artikel 128 van de provinciewet stelt dat de gouverneur in de provincie zorgt voor het handhaven van de openbare orde, te weten de openbare rust, veiligheid en gezondheid. Daartoe kan hij alle dienstige maatregelen nemen om de openbare orde te herstellen.
Krachtens artikel 2ter van de wet van 31 december 1963 betreffende de civiele bescherming en krachtens artikel 9 §3 van de wet van 15 mei 2007 betreffende de civiele veiligheid is de gouverneur verantwoordelijk om het provinciaal nood- en interventieplan op te stellen, zoals omschreven bij artikel 27 van het Koninklijk Besluit van 16 februari 2006 betreffende de nood- en interventieplannen en wordt hij krachtens punt 1.4. van dit nationaal noodplan gevraagd een bijzonder nood- en interventieplan op te stellen voor het risico van een elektriciteitspanne.
De rol van de gouverneurs bestaat erin om, met de activering van de provinciale crisiscentra, de implementatie te waarborgen van de beslissingen die op federaal niveau genomen werden. De gouverneurs waarborgen de beleidscoördinatie in hun provincie, overeenkomstig met de door de minister van Binnenlandse zaken gegeven instructies.
De betrokken gouverneur is er eveneens mee belast om de minister bij te staan die bevoegd is voor de informatie aan de bevolking, overeenkomstig de beschikkingen van het Koninklijk Besluit van 16 februari 2006.
In samenwerking met de burgemeesters is hij bijvoorbeeld belast met het overbrengen van informatie betreffende de beschermingsmaatregelen die de betrokken personen moeten nemen.
2.4
Gemeentelijke overheden
In overeenstemming met artikel 135, §2, van de nieuwe gemeentewet (NGW), hebben de gemeenten tot taak om ten behoeve van hun inwoners “te voorzien in een goede politie, met name over de zindelijkheid, de gezondheid, de veiligheid en de rust op openbare wegen en plaatsen en in openbare gebouwen.” Voor zover de aangelegenheid niet aan de gemeentelijke bevoegdheid onttrokken is, nemen de gemeenteraad (art. 119 en 199bis NGW) en de burgemeester (art. 133 tot 134quater NGW) daartoe de nodige politiemaatregelen.
Artikel 2ter van de wet van 31 december 1963 betreffende de civiele bescherming en artikel 9 §4 van de wet van 15 mei 2007 betreffende de civiele veiligheid leggen de burgemeesters op om een algemeen nood- en interventieplan op te stellen dat de te nemen maatregelen en de organisatie van de hulpverlening beschrijft in geval van een noodsituatie. Na aanvaarding door de gemeenteraad worden de gemeentelijke nood- en interventieplannen voor hulpverlening ter goedkeuring voorgelegd aan de provinciegouverneur of de gouverneur van het Administratief Arrondissement Brussel-hoofdstad. Op basis van zijn evaluatie van de risico’s op zijn grondgebied, in het kader van dit plan te verstaan de
14
risico’s gelieerd aan een elektriciteitspanne, kan de burgemeester eveneens een bijzonder nood- en interventieplan opstellen op basis van het Koninklijk Besluit van 16 februari 2006 betreffende de nood- en interventieplannen.
Behoudens de maatregelen die de gouverneur al heeft genomen, zal ook de burgemeester meewerken aan de uitvoering van de federale beslissingen. Tenzij de omstandigheden een direct contact met het Nationaal Crisiscentrum vereisen, ontvangt de burgemeester zijn beleidsinformatie via de gouverneur.
2.5
Andere instellingen
FAVV Het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen is opgericht bij de wet van 4 februari 2000 en onder de verantwoordelijkheid van de federale Minister van landbouw geplaatst. Het agentschap is belast met de controle, het onderzoek en de keuring van de voedselproducten en hun grondstoffen in alle stadia van de voedselketen.
Federaal parket Het federaal parket is belast met : •
de uitoefening van de strafvordering;
•
de coördinatie van de strafvordering;
•
het vergemakkelijken van de internationale samenwerking op gerechtelijk vlak.
Hoewel de bevoegdheid niet uitsluitend onder het federaal parket valt, zal het in het merendeel van de gevallen toch de federale procureur zijn die verantwoordelijk is voor het opsporen en vervolgen van terroristische inbreuken en voor de strafvordering. De federale procureur is bevoegd voor het gehele grondgebied van het land. Veiligheid van de Staat (VS) De bevoegdheden van de Veiligheid van de Staat worden omschreven als de opsporing, de analyse en het gebruik van de inlichtingen betreffende alle activiteiten (spionage, terrorisme, extremisme, proliferatie, schadelijke sektarische organisaties, criminele organisaties, inmenging) die bijvoorbeeld de interne en externe veiligheid van de staat, zijn wetenschappelijk en economisch potentieel, het voortbestaan van de democratische en grondwettelijke orde en de internationale betrekkingen bedreigen. De VS valt onder de bevoegdheid van de Minister van Justitie. (Wet van 30 november 1998 houdende regeling van de inlichtingen- en veiligheidsdienst, B.S., 18 december 1998).
Algemene Dienst Inlichtingen en Veiligheid (ADIV) De bevoegdheden van de ADIV worden omschreven als het inwinnen, analyseren en verwerken van inlichtingen die betrekking hebben op elke activiteit die de onschendbaarheid van het nationaal
15
grondgebied, de militaire defensieplannen, de vervulling van de opdrachten van de strijdkrachten, of de belangen van het Ministerie van Defensie, bedreigt of zou kunnen bedreigen. De ADIV valt onder de bevoegdheid van de Minister van Defensie. (Wet van 30 november 1998 houdende regeling van de inlichtingen- en veiligheidsdienst, B.S., 18 december 1998).
Coördinatieorgaan voor de dreigingsanalyse (OCAD) Het OCAD is een permanente instelling die ermee belast is om inlichtingen van de pertinente diensten in te zamelen, te analyseren en te evalueren voor maatregelen van de bestuurlijke en gerechtelijke politie inzake de terroristische dreigingen of daden tegen België of tegen Belgische onderdanen of tegen Belgische belangen in het buitenland. Het OCAD valt onder de bevoegdheid van de Ministers van Justitie en van Binnenlandse Zaken.
Koninklijk Meteorologisch Instituut (KMI) Het KMI is belast met het verzamelen van informatie van waarnemingen, de analyse van atmosferische omstandigheden en uiteraard de hiermee samenhangende weersvoorspellingen.
2.6
Internationale organisaties
MIC (Monitoring and Information Center) Europees informatie-uitwisselingsmechanisme van de Europese Commissie, Directie Leefmilieu, Eenheid 12
Civiele Bescherming . NAVO EADRCC staat voor Euro – Atlantisch Coördinatiecentrum voor rampenbestrijding. Het werd in 1998 opgericht als centraal punt voor de 46 landen van de Euro – Atlantische Partnerschapsraad (EAPC) in de coördinatie van de hulpverlening bij natuurlijke of technologische catastrofes die zich in de geografische zone van de EAPC voordoen. De oprichting werd op 29 mei 1998 bekrachtigd door de Ministers van Buitenlandse Zaken van de EAPC.
Bij elektriciteitspanne die de opstarting van het plan tot gevolg hebben, is het EADRCC hoofdzakelijk belast met: •
het informeren van de Secretaris-Generaal van de Noord - Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) over het ontstaan van de catastrofe en over de eventuele Belgische vraag naar internationale bijstand;
•
12
het coördineren van de respons voor die catastrofe, mocht ons land dat vragen.
Onder punt 9 “HULP UIT HET BUITENLAND” wordt meer uitleg gegeven over de functie van het MIC binnen dit noodplan.
16
Coreso Coreso is een coördinatiecentrum die advies en ondersteuning verleent aan verscheidene transmissienetbeheerders: ELIA (België), RTE (Frankrijk), TERNA (Italië), National Grid (GrootBrittannië), 50Hz (Duitsland). Ze vervult deze opdracht onder meer door het leveren van voorspellingen en simulaties over de stabiliteit en veiligheid van de door deze landen gevormde transmissiezone. European Network of Transmission System Operators for Electricity (ENTSO-e) ENTSO-e is een vereniging van 42 onderling verbonden netbeheerders uit 34 Europese landen. Het ENTSO-e richt zich op de uitbouw van een geïnterconnecteerd veilig en betrouwbaar pan-europees transmissienetwerk. De aangesloten netbeheerders zijn onderworpen aan gemeenschappelijke technische en operationele procedures.
2.7
Bedrijven
Elia Elia System Operator is een naamloze vennootschap die een publiek beroep doet of gedaan heeft op het spaarwezen met maatschappelijke zetel Keizerslaan 20, 1000 Brussel.
Elia is de Belgische transmissienetbeheerder. Elia bezit alle Belgische netinfrastructuur van 150 tot 380 kV en nagenoeg 94% van de netinfrastructuur van 30 tot 70 kV.
Het net van Elia vormt een belangrijke tussenschakel in het geïnterconnecteerde en synchrone ENTSO-e net.
De kernactiviteiten van Elia zijn: •
infrastructuurbeheer: het onderhoud en de ontwikkeling van het net, alsook de aansluiting van elektrische installaties op het net.
•
systeembeheer: het verlenen van toegang tot het net op een vlotte, objectieve en transparante wijze, de levering van alle diensten voor de transmissie van elektriciteit, het opvolgen van de stromen op het net 24/7 alsook het bewaken van het evenwicht tussen verbruik en productie van elektriciteit.
•
marktfacilitator: het ontwikkelen van initiatieven om de werking van de elektriciteitsmarkt te verbeteren.
Krachtens het koninklijk besluit houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet
van
elektriciteit
en
de
toegang
ertoe
van
19
december
2002,
is
de
transmissienetbeheerder bevoegd alle handelingen te stellen die hij nodig acht om de gevolgen voor de veiligheid, de betrouwbaarheid en de efficiëntie van het net te verhelpen die zich voordoen ten gevolge
17
van een noodsituatie waaraan de netbeheerder of het net het hoofd biedt. Hiertoe stelt Elia de reddingscode en de heropbouwcode op.
3
COMMUNICATIE TUSSEN DE PARTNERS
3.1
Notificatie
3.1.1
Notificatieplicht van de transmissienetbeheerder
Hoewel er verschillende actoren betrokken zijn bij de Belgische elektriciteitsbevoorrading is het de Belgische transmissienetbeheerder Elia die de notificatie uitstuurt van (dreigingen tot) incidenten die een invloed kunnen hebben op de elektriciteitsbevoorrading via het Belgische transmissienet van zodra deze (dreigingen tot) incidenten aanleiding geven tot een activatie van haar intern noodplan.
Meerbepaald notificeert Elia het Nationaal Crisiscentrum bij elke fase-afkondiging van haar intern noodplan, zoals bepaald in punt 4.2. van dit plan. Bij elke notificatie van het Nationaal Crisiscentrum voegt de transmissienetbeheerder systematisch en zo snel als mogelijk de volgende informatie toe: 1) De incidentele oorzaak die aan de basis ligt van de afkondiging van de betreffende fase van het intern noodplan (aard van het incident of de dreiging). 2) De huidige staat van het Belgisch elektrisch systeem, meerbepaald: • Is er een verhoogd risico op een verstoring van de elektriciteitsbevoorrading? • Is er schaarste of een dreiging tot schaarste in de elektriciteitsbevoorrading? Indien er sprake is van schaarste of een dreiging tot schaarste: -
de hoeveelheid belasting in risico (MW);
-
de geografische situering en reikwijdte;
-
de verwachte duur / frequentie van het onevenwicht;
• Is er op het Belgisch territorium een onderbreking van de bevoorrading via het transmissienet? Indien er sprake is van een onderbreking:
3.1.2
-
de hoeveelheid van het totale spanningsverlies (MW);
-
de geografische situering en reikwijdte van de panne(s);
-
de verwachte duur van de panne(s).
Notificatiewijzen
De initiële notificatie door Elia gebeurt zo snel als mogelijk telefonisch aan het Nationaal Crisiscentrum, overeenkomstig de bepalingen weergegeven in punt 3.1.1. van dit plan.
18
Een schriftelijke bevestiging van de notificatie gebeurt door overdracht door de transmissienetbeheerder van een formulier zoals weergegeven in bijlage II van dit noodplan.
Bij elke notificatie van Elia aan het Nationaal Crisiscentrum zoals beschreven in punt 3.1.1. van dit plan, is het Nationaal Crisiscentrum verantwoordelijk voor de informering hiervan aan: •
de ministers bevoegd voor Binnenlandse Zaken en Energie;
•
de gouverneurs;
•
de disciplines 1 tot en met 4 (100/112 centrales, FOD Volksgezondheid, DAO van de Federale Politie, Civiele Bescherming en Ministerie van Defensie);
•
de publieke instellingen bevoegd voor sectoren waarvan een verstoorde werking ten gevolge van een elektriciteitspanne een grote maatschappelijke impact zou hebben (het Vlaamse, Waalse en Brussel Hoofdstedelijk gewest, de FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie, de FOD Mobiliteit en Vervoer, de FOD Justitie en het BIPT).
3.1.3
3.2
Notificatieschema
Opvolging, vooralarmering en alarmering
19
Een notificatie van het Nationaal Crisiscentrum door de Belgische transmissienetbeheerder kan leiden tot drie soorten acties van het Nationaal Crisiscentrum: 1.
Opvolging
2. Vooralarmering 3. Alarmering
De actie die het Nationaal Crisiscentrum neemt in navolging van de notificatie door Elia, is steeds gebaseerd op een analyse door de voorzitter van de beleidscel van het incident of de dreiging, haar gevolgen op het vlak van de elektriciteitsbevoorrading en de verwachte evolutie van de situatie.
3.2.1
Opvolging
Bij een opvolging van de situatie neemt het Nationaal Crisiscentrum notie van de notificatie door Elia, verzamelt het indien nodig bijkomende informatie en houdt het zich op de hoogte van de evolutie van de situatie.
Een opvolging door het Nationaal Crisiscentrum in navolging van een notificatie door Elia, impliceert dat het incident of de dreiging die aan de oorsprong van de notificatie ligt, de afkondiging van de federale fase van dit plan niet noodzaakt, noch dat verwacht wordt dat de evolutie van de situatie een afkondiging van de federale fase op korte termijn zal noodzaken.
Indien de evolutie van de situatie dit vereist kan het Nationaal Crisiscentrum steeds bijkomende maatregelen nemen of, na een beslissing door de voorzitter van de beleidscel, overgaan tot de afkondiging van het vooralarm of alarm.
3.2.2
Vooralarmering
Het vooralarm van de federale fase stemt overeen met een noodsituatie of met gebeurtenissen die waarschijnlijk het voorwerp zullen zijn van een coördinatie vanuit de federale fase, maar die, in hun aanvangsstadium, geen coördinatie of beheer op nationaal vlak vereisen. De evolutie ervan is echter zodanig dat er reden kan zijn om een alarm federale fase zoals beschreven in dit plan te overwegen. Het vooralarm stemt overeen met een waakzaamheid- en wachtfase (of een stand-by-fase) van de leden van de evaluatiecel, de beleidscel, de informatiecel en de socio-economische cel. Dit betekent dat deze personen moeten worden verwittigd van een mogelijke terugroeping in functie. Het Nationaal Crisiscentrum zal dit doen voor de contactpunten van de evaluatiecel, de beleidscel, de informatiecel en de socio-economische cel. Bij de afkondiging van het vooralarm notificeert het Nationaal Crisiscentrum deze beslissing eveneens aan Elia, de gouverneurs en de oproepcentra 100/112.
20
De beslissing tot de afkondiging van het vooralarm wordt genomen door de Minister van Binnenlandse Zaken of diens afgevaardigde. Indien de situatie dit vereist, waarschuwt het Nationaal Crisiscentrum de Minister van Binnenlandse Zaken onmiddellijk om met hem te bekijken of het vooralarm moet worden afgekondigd.
De afkondiging van het vooralarm en de notificatie hiervan van het Nationaal Crisiscentrum aan Elia, leiden ertoe dat Elia een afgevaardigde stuurt naar het Nationaal Crisiscentrum. De vertegenwoordiger verschaft, indien gewenst en van toepassing, de Directeur-generaal van het Nationaal Crisiscentrum informatie die hem toelaat de situatie in te schatten en een advies te formuleren aan de Minister van Binnenlandse Zaken of zijn afgevaardigde inzake de afkondiging van de federale fase, zoals bepaald in punt 3.2.3. van dit plan. De afgevaardigde van Elia verschaft hiertoe minimaal de volgende informatie: •
de actuele stand van zake van het Belgisch elektrisch systeem en de (vermoede) oorzaken van haar falen of dreiging tot falen.
•
de actuele werkzaamheden ter vermijding of verhelping van de elektriciteitspanne of de dreiging hiertoe en de resultaten die deze genereren.
Drie situaties kunnen aanleiding geven tot de opstart van het vooralarm •
de opstart van een
provinciale fase (mede)
ten gevolge van een regionale
elektriciteitspanne; •
een aanzienlijke en imminente dreiging voor het Belgisch elektrisch systeem die aanleiding geeft tot de afkondiging van de fase E2 of E3 van het intern noodplan van Elia;
•
een frequentiestoring waardoor het afschakelplan in werking is getreden met als gevolg dat verschillende zones verspreid over het land afgeschakeld werden van het midden- en transmissienet.
3.2.3
Alarmering
De afkondiging van het alarm strekt tot de afkondiging van de federale fase van beheer op nationaal niveau zoals beschreven in dit plan.
De beslissing tot de afkondiging van de federale fase wordt genomen door de Minister van Binnenlandse Zaken of diens afgevaardigde. Indien de situatie dit vereist, waarschuwt het Nationaal Crisiscentrum de Minister van Binnenlandse Zaken onmiddellijk om met hem te bekijken of de federale fase moet worden afgekondigd. Na de nodige informatie-uitwisseling tussen Elia en het Nationaal Crisiscentrum, kan het Nationaal Crisiscentrum de Minister van Binnenlandse Zaken adviseren de federale fase af te kondigen.
Tot de afkondiging van de federale fase kan onder meer geadviseerd worden:
21
•
op vraag van een gouverneur of een minister, gebaseerd op de criteria voor de afkondiging van de federale fase zoals beschreven in het KB van 31 januari 2003;
•
bij een grote stroomonderbreking (≥250MW) in één geconcentreerde zone die volgens inschatting van Elia een verwachte duur heeft langer dan 8 uur;
•
bij afkondiging van fase E3 van het intern noodplan van ELIA ten gevolge van een blackout.
Nadat de Minister van Binnenlandse zaken of diens afgevaardigde de beslissing heeft genomen tot de opstart van de federale fase, activeert het Nationaal Crisiscentrum het alarm.
De afkondiging van de federale fase brengt met zich mee dat het Nationaal Crisiscentrum de leden van de evaluatiecel, de beleidscel en de informatiecel oproept en, indien dit nog niet gebeurd is via een vooralarmering, de socio-economische cel in wachtfase plaatst. Bij de afkondiging van het alarm notificeert het Nationaal Crisiscentrum eveneens deze beslissing aan Elia, de gouverneurs en de oproepcentra 100/112.
De alarmering zal volgende inhoud omvatten: • summiere omschrijving van het incident; • melding van de afkondiging van de federale fase; • gevraagde actie (vb. samenkomst, stand-by,…). Deze melding is echter bondig om een snelle alarmering van het geheel van de betrokken diensten mogelijk te maken.
De federale fase heeft ook tot gevolg dat in de zone waar de noodsituatie of haar consequenties zich manifesteren, de provinciale en gemeentelijke crisiscellen geactiveerd worden of actief blijven.
22
3.2.4
3.3
Alarmeringsschema
Communicatie tussen het federale en het lokale niveau
De provinciale nood- en interventieplannen moeten voorzien in een regelmatig contact met het Nationaal Crisiscentrum, zodra de provinciale fase wordt afgekondigd.
De beleidscel maakt zijn beslissingen over aan de betrokken gouverneurs.
De gouverneur of zijn afgevaardigde brengt regelmatig verslag uit aan de beleidscel over de situatie op zijn grondgebied en haar evolutie, zoals bepaald in punt 4.8. van dit plan.
3.4
Notificatie en verspreiding van de informatie naar het buitenland
3.4.1
Inzake het elektrisch systeem
Er bestaan akkoorden op het niveau van ENTSO-e tussen de Belgische transmissienetbeheerder Elia en zijn buitenlandse tegenhangers met betrekking tot informatie-uitwisseling in geval van incident met
23
grensoverschrijdende impact. Ter bevordering van deze informatie-uitwisseling zal ELIA onder andere gebruik maken van een specifiek daartoe ontwikkelde ENTSO-e crisiscommunicatie tool.
De ENTSO-e crisiscommunicatieprocedure wordt opgestart wanneer er een storing plaatsvindt in het Europese net met een impact op verschillende regelzones en/of met een ernstige impact buiten de zone waar de storing plaatsvindt. Indicatieve triggers zijn: - grote storingen op het Europese net; - grote gevolgen voor andere transmissienetbeheerders; - black-out in (een deel) van het net; - een verlies van spanning > 20% dan de huidige spanning; - grote steden getroffen door de storing; - storing in een regio waar een zeer groot evenement plaats vindt (bv. Olympische spelen, Europees kampioenschap voetbal, enz.); - elke gebeurtenis waarvan de verantwoordelijke persoon van het getroffen net het opportuun vindt om andere transmissienetbeheerders in te lichten. 3.4.2
Inzake het beheer van de noodsituatie
Wanneer er bij een elektriciteitspanne vastgesteld wordt dat er grensoverschrijdende gevolgen te vrezen zijn, zal het Nationaal Crisiscentrum als internationaal contactpunt zijn buitenlandse ambtgenoten verwittigen. Indien nodig, gebeurt het beroep op buitenlandse hulpmiddelen bilateraal, overeenkomstig de bestaande akkoorden, maar kan indien wenselijk ook gebeuren via het Follow-Up- en Informatiecentrum van het Communautair Mechanisme ter vergemakkelijking van versterkte samenwerking bij bijstandsinterventies in het kader van civiele bescherming.
3.4.3
Voor assistentie : zie ook punten 2.6. en 9.
Indien nodig zal het Nationaal Crisiscentrum als internationaal contactpunt beroep doen op de procedure MIC.
24
4
ALGEMENE ORGANISATIE
4.1
Algemene structuur van de organisatie van het noodplan
4.2
Algemene organisatiestructuur van het intern noodplan op de site
De Belgische transmissienetbeheerder Elia beschikt over een intern noodplan, gericht op het beheer van incidenten die een impact hebben op of een bedreiging vormen voor de werking van het Belgische transmissienet. Het heeft als doel: -
het coördineren van de interne en externe middelen waarover Elia beschikt;
-
het opzetten van structuren voor een optimale interne en externe communicatie.
25
De activering van het intern alarm van Elia kan, afhankelijk van de noodsituatie en haar ontwikkeling, onmiddellijk of gefaseerd gebeuren.
Er zijn drie fasen in de activering voorzien. •
Fase E1: Vooralarm Acties: Het crisispersoneel wordt in stand-by geplaatst om zich, indien nodig, snel naar de crisiscellen te kunnen begeven.
•
Fase E2: Gedeeltelijk alarm Acties: Mobilisatie van sommigen actoren (andere blijven in fase van vooralarm). Keuze van de plaats van overleg.
•
Fase E3: Algemeen alarm Acties: onmiddellijke algemene mobilisatie.
De algemene structuur van de organisatie die binnen Elia opgezet wordt bij een dreiging, incident of ongeval kan evolueren in functie van de aard van de gebeurtenis. De structuur is soepel opgevat om zich aan te passen aan de reële noden volgens het type van situatie. Algemeen wordt de oprichting van drie crisiscellen voorzien (zie schematische weegave in bijlage I):
1. CCP: Centre de Crise Principal - Hoofdcrisiscentrum Het CCP is verantwoordelijk voor: •
het algemeen beheer van de noodsituatie;
•
de opvolging en diagnose van de toestand van het net;
•
de genomen voorschriften, beslissingen en acties registreren;
•
het beslissen over het ontbinden van de crisiscellen;
•
het bepalen van de prioriteiten voor het herstellen van de voeding van klanten.
2. CCI: Crisiscentrum Infrastructuur Het CCI is verantwoordelijk voor: •
de opvolging en diagnose van de toestand van de installaties;
•
het coördineren en toewijzen van de nodige technische middelen voor een optimale nationale oplossing;
•
het communiceren met het CCP en de regionale crisiscellen (dewelke de technische interventies op het terrein coördineren).
3. CCC: Crisiscentrum Communicatie Het CCC is verantwoordelijk voor: •
het verzamelen van informatie;
•
de interne en externe crisiscommunicatie;
26
•
de vertegenwoordiging bij het Nationaal Crisiscentrum;
•
de juridische ondersteuning;
•
de ondersteuning van de vragen aan de directie.
Wanneer het vooralarm van dit plan wordt afgekondigd, zoals bepaald in punt 3.2.2. van dit plan, stuurt Elia een afgevaardigde naar het Nationaal Crisiscentrum. Deze afgevaardigde dient de directeurgeneraal van het Crisiscentrum van de regering informatie te verschaffen die hem toelaat de situatie in te schatten en een advies te formuleren aan de Minister van Binnenlandse Zaken of zijn afgevaardigde inzake de opstarting van de federale fase, zoals bepaald in punt 3.2.2. van dit plan. Bij de afkondiging van de federale fase zetelt de afgevaardigde van Elia in de evaluatiecel, zoals bepaald in punt 4.6.2. van dit plan.
4.3
Algemene organisatie van de verantwoordelijkheden
Bij een elektriciteitspanne waarvan de oorzaak gelegen is op het niveau van het Belgische of Europese transmissienet is de Belgische transmissienetbeheerder de eerste verantwoordelijke voor de organisatie van de operaties op de sites onder zijn beheer en/of gericht op het beheer of het herstellen van de infrastructuur behorend tot het Belgische transmissienet.
De voorzitter van de beleidscel kan evenwel op elk ogenblik, in overleg met de verantwoordelijke CCP van de transmissienetbeheerder, maatregelen nemen om een noodsituatie op de sites in beheer van de transmissienetbeheerder en/of rechtstreeks gerelateerd aan de Belgische hoogspanningsinfrastructuur 13
aan te pakken . Dit wanneer de openbare orde of de veiligheid van de bevolking dat vereist.
Buiten de sites onder beheer van Elia, zijn de overheden verantwoordelijk voor de bescherming van de bevolking.
4.3.1
Voorzitter van de beleidscel
Wanneer voldaan is aan de voorwaarden om tot het federale vooralarm of alarm over te gaan, beslist de Minister van Binnenlandse Zaken of zijn afgevaardigde om het vooralarm of alarm, van dit nationaal noodplan, zoals bepaald in punt 3.2. van dit plan, af te kondigen.
Van bij aanvang van de noodsituatie behoort de verantwoordelijkheid van voorzitter van de beleidscel tot de Minister van Binnenlandse Zaken of zijn afgevaardigde. De voorzitter van de beleidscel start het
13
Het CCP is een organisatiestructuur die bij het beheer van noodsituaties binnen ELIA de hoogste leiding heeft, zie punt 4.2. van dit plan.
27
huidige plan op, zit de beleidscel voor en kondigt het einde van de noodsituatie af. In overleg met de Directeur Informatie duidt hij de crisiswoordvoerder aan.
4.3.2
De verantwoordelijke CCP van de transmissienetbeheerder
De leiding van de operaties op de sites of ten aanzien van de infrastructuur van de transmissienetbeheerder in geval van een dreiging, incident of ongeval dat aanleiding geeft tot de afkondiging van het intern noodplan van Elia, is de verantwoordelijkheid van de transmissienetbeheerder. De verantwoordelijke CCP van de transmissienetbeheerder kondigt het intern noodplan af.
4.3.3
Verdeling van de verantwoordelijkheden
Hoewel de voorzitter van de beleidscel de algemene bevoegdheid heeft om dit plan in werking te stellen en stap voor stap uit te voeren volgens de richtlijnen van het plan en van de beleidscel, blijft de verantwoordelijke CCP van de transmissienetbeheerder zijn verantwoordelijkheden op de exploitatiesites behouden. Hij is verantwoordelijk voor het intern noodplan, voor de voorbereiding en, indien nodig, de uitvoering ervan en voor het beheer van de installaties. Het is de opdracht en de verantwoordelijkheid van de transmissienetbeheerder om alle handelingen te stellen die hij nodig acht teneinde het Belgisch elektriciteitsnet in haar geheel zo snel als mogelijk opnieuw onder een stabiele spanning te brengen. Hiertoe beheert en herstelt hij de eigen infrastructuur en zorgt hij voor overleg en afstemming met de betrokken producenten, distributienetbeheerders, afnemers
rechtstreeks
aangesloten
op
het
Belgisch
transmissienet
en
buitenlandse
transmissienetbeheerders, in overeenstemming met het Koninklijk Besluit van 19 december 2002 houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe en met het Ministerieel besluit van 03 juni 2005 tot vaststelling van het afschakelplan van het transmissienet van elektriciteit.
In het algemeen belang primeert echter – in voorkomend geval – de beslissing van de voorzitter van de beleidscel.
4.4
Opschaling of directe afkondiging van de federale fase
De inwerkingstelling van het nationaal noodplan elektriciteitspanne van grote omvang kan op drie verschillende manieren gebeuren: 1. opbouwend – van de provinciale fase naar de federale fase – afhankelijk van de situatie op het terrein. 2. via de afkondiging van een vooralarm. (zie punt 3.2.2. “Vooralarmering”). 3. door onmiddellijke alarmering (zie punt 3.2.3. “alarmering”).
28
De provincies en burgemeesters kunnen, in het merendeel van de gevallen, in respectievelijk de provinciale en de gemeentelijke fase het hoofd bieden aan een elektriciteitspanne of -schaarste en haar gevolgen. Een belangrijk aandachtspunt in de opvolging van de noodsituatie en haar cascade, is de duur van de panne. Hoe langer de elektriciteitspanne duurt, hoe groter de impact op de openbare orde, de veiligheid, de volksgezondheid, de vitale behoeften van de bevolking en de beschikbare middelen. Naarmate de elektriciteitspanne langer duurt, zal dus ook de nood aan een opschaling van het beheer toenemen.
4.5
Afkondigingscriteria federale fase
De afkondiging van het alarm strekt tot de afkondiging van de federale fase en gebeurt op basis van de criteria opgesomd in punt 3.2.3. “Alarmering” van dit plan.
4.6
Structuur en federale organisatie
4.6.1
Het Nationaal Crisiscentrum
Het Nationaal Crisiscentrum verzekert een continue wachtdienst ten gunste van de regering. Dit betekent dat de medewerkers 24u/24 de gebeurtenissen volgen, die volgens de verkregen inlichtingen tot een noodsituatie zouden kunnen leiden. De bevoegde overheden worden van de situatie op de hoogte gehouden.
Indien nodig stelt het Nationaal Crisiscentrum een infrastructuur voor crisisbeheer en ervaren personeel ter beschikking aan de overheden die een noodsituatie moeten beheren. In het licht van een elektriciteitspanne behoren tot deze infrastructuur ondermeer: -
een noodstroomaggregaat en UPS-systemen die het functioneren van al de infrastructuur en ICTsystemen in eigen beheer van het Nationaal Crisiscentrum garanderen;
-
voor de vertegenwoordiger van de transmissienetbeheerder op het Nationaal Crisiscentrum, een rechtstreekse toegang tot het intern ICT-netwerk van Elia;
-
aansluiting van de telecommunicatie-infrastructuur van het Nationaal Crisiscentrum op een nationale telecommunicatie-infrastructuur die voorzien is om tijdens een stroompanne te blijven functioneren;
-
een video-conferentiesysteem die het Nationaal Crisiscentrum onder meer verbindt met de provinciale crisiscentra.
Het Nationaal Crisiscentrum heeft als opdracht: •
het aanwenden van de praktische bepalingen van dit plan, op aangeven van de voorzitter van de beleidscel, op de hierna bepaalde wijze;
•
het verwittigen van de in dit plan aangewezen verantwoordelijke diensten;
29
•
de opvang van de verschillende cellen in zijn lokalen;
•
de door de verschillende cellen voorbereide inlichtingen verspreiden;
•
het treffen van de logistieke voorzieningen op het Nationaal Crisiscentrum;
•
als nationaal contactpunt te dienen, zonder afbreuk te doen aan de centrale rol van de transmissienetbeheerder inzake de organisatie van de elektriciteitsstromen doorheen het Belgische transmissienet.
Door de afkondiging van de federale fase van coördinatie en beheer van de noodsituatie worden er binnen het Nationaal Crisiscentrum verschillende organen geactiveerd die de uitwerking van de nationale coördinatie zullen verzekeren: een evaluatiecel, een beleidscel en een informatiecel. Op vraag van de beleidscel kan ook de socio-economische cel geactiveerd worden.
Elke Belgische openbare dienst, overheid of administratie, elke departementale crisiscel, elk in zijn bevoegheidsdomein, neemt deel aan de door het Nationaal Crisiscentrum in plaats gestelde coördinatie.
Elke Belgische openbare dienst, overheid of administratie, elke departementale crisiscel, en minimaal deze die vermeld worden onder punt 4.7. van dit plan, is vertegenwoordigd in de coördinatievergadering door één of meerdere personen die behoorlijk geïnformeerd en gemandateerd zijn.
4.6.2
EVALUATIECEL
a. Opdrachten De evaluatiecel is verantwoordelijk voor: 1. de analyse en opvolging van de werking van het elektrisch systeem in België; 2. de analyse, de opvolging en het beheer van de middelen en infrastructuur noodzakelijk voor het federaal crisisbeheer; 3. de voorbereiding, de coördinatie en de opvolging van de door de beleidscel besliste maatregelen waarin federale middelen en diensten ingezet worden.
1.
De analyse en opvolging van het elektrisch systeem in België houdt de volgende opdrachten in: •
punctuele en actuele analyses verschaffen over de stand van zaken van het Belgisch elektrisch systeem en de oorzaken van haar falen;
•
schetsen van wat met een redelijke waarschijnlijkheid op relatief korte termijn de evolutie van het Belgisch elektrisch systeem zal zijn;
•
het aanbevelen van te nemen maatregelen, gericht op het faciliteren van het opnieuw onder stabiele spanning brengen van het Belgische elektriciteitsnet;
30
•
punctuele en actuele analyses verschaffen inzake de werkzaamheden ter verhelping van de verstoorde werking van het Belgisch elektrisch systeem, hun voortgang en effectiviteit.
2.
De analyse, de opvolging en het beheer van de middelen en infrastructuur noodzakelijk voor het federaal crisisbeheer, houdt de volgende opdrachten in: •
van bij aanvang van de noodsituatie en doorheen haar manifestering, het functioneren van de federale crisisbeheersingsinfrastructuur analyseren. Tot deze infrastructuur wordt minimaal gerekend: -
het Nationaal Crisiscentrum;
-
het Astrid-netwerk;
-
de CIC’s en de hulpcentrales 100/112;
-
de telecommunicatieverbindingen die het Nationaal Crisiscentrum toelaten in contact te treden met de provinciale en departementale crisiscellen en met alle andere instanties waarmee het Nationaal Crisiscentrum in het kader van het crisisbeheer rechtstreeks in interactie moet treden.
•
het functioneren van de interventiediensten onder federaal beheer en van Defensie 14
analyseren, inclusief de beschikbaarheid en inzetbaarheid van hun middelen ; •
schetsen van wat met een redelijke waarschijnlijkheid op relatief korte termijn de evolutie inzake het functioneren van de federale crisisbeheersingsinfrastructuur zal zijn;
•
schetsen van wat met een redelijke waarschijnlijkheid op relatief korte termijn de evolutie inzake het functioneren van de interventiediensten onder federaal beheer en van Defensie zal zijn, inclusief de beschikbaarheid en inzetbaarheid van hun middelen;
•
aanbevelingen formuleren over te nemen maatregelen gericht op het verzekeren van het functioneren van de federale crisisbeheersingsinfrastructuur;
•
aanbevelingen formuleren over te nemen maatregelen gericht op het verzekeren van het functioneren van de interventiediensten onder federaal beheer en van Defensie, inclusief over de werking en inzetbaarheid van hun middelen;
•
rekening houdend met alle elementen waarover ze beschikt, aanbevelingen formuleren over de prioriteiten, de te nemen maatregelen en de in te zetten middelen gericht op het bewaren van de openbare orde en het verzekeren van de civiele veiligheid en de volksgezondheid.
•
de implementatie opvolgen van de door de beleidscel besliste maatregelen gericht op het verzekeren van het functioneren van de interventiediensten onder federaal beheer en van Defensie en op het verzekeren van het functioneren van de federale crisisbeheersingsinfrastructuur.
14
Onder de interventiediensten onder de federaal beheer worden ook de diensten van de dringende medische hulpverlening gerekend.
31
3.
De voorbereiding, de coördinatie en de opvolging van de door de beleidscel besliste maatregelen waarin federale middelen en diensten ingezet worden, houdt de volgende opdrachten in: • het operationeel, multidisciplinair en, indien van toepassing in afstemming met de betrokken departementen, voorbereiden van de interventies en taken die, in navolging van een beslissing van de beleidscel, door federale diensten of met federale middelen uitgevoerd moeten worden; • de
organisatorische
afstemming
coördineren
tussen
de
betrokken
federale
interventiediensten, Defensie en, indien van toepassing, andere federale diensten of departementen doorheen de implementatie van de interventies en taken die door federale diensten of met federale middelen uitgevoerd moeten worden; •
de interventies en taken die door federale diensten of met federale middelen uitgevoerd worden, opvolgen en waken over hun doeltreffendheid;
•
rapporteren over de ingezette federale middelen, de door federale diensten uitgevoerde interventies en taken en over hun doeltreffendheid;
•
aanbevelingen formuleren over te nemen maatregelen gericht op het verzekeren van de doeltreffendheid van de ingezette federale middelen en de door federale diensten uitgevoerde interventies en taken.
Na het opheffen van de noodsituatie stelt ze tenslotte een verslag op van haar activiteiten.
b. Samenstelling De evaluatiecel wordt samengesteld uit de bevoegde specialisten en wetenschappers van alle departementen of diensten die betrokken zijn bij de uitvoering van de opdrachten van de evaluatiecel zoals hierboven bepaald. Hiertoe behoren minimaal:
15
-
Elia;
-
FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie;
-
FOD Binnenlandse Zaken (Nationaal Crisiscentrum);
-
Civiele Veiligheid;
-
FOD Volksgezondheid;
-
Federale Politie;
-
Ministerie van Defensie;
-
Agentschap 112;
-
Belgisch Instituut voor Post en Telecommunicatie (BIPT);
-
nv ASTRID .
15
Elk departement en elke dienst bepaalt zelf welke expert(en) zij afvaardigen in de evaluatiecel. Binnen hun eigen bevoegdheidsdomein, kunnen zij, indien nodig ook een expert afvaardigen uit andere departementen of diensten.
32
Afhankelijk van de situatie en in functie van de noodzaak kan de voorzitter van de beleidscel, op eigen initiatief of op voorstel van de voorzitter van de evaluatiecel, ook een beroep doen op andere diensten of experten om de opdrachten van de evaluatiecel uit te voeren.
b. Voorzitterschap Het voorzitterschap wordt waargenomen door de FOD Binnenlandse Zaken, Algemene Directie van de Civiele Veiligheid.
In het geval dat door de aard of de evolutie van de situatie de werkzaamheden van de evaluatiecel beperkt worden tot de analyse en opvolging van de werking van het elektrisch systeem in België, kan de voorzitter van de beleidscel, op eigen initiatief of op voorstel van voorzitter van de evaluatiecel, het voorzitterschap van de evaluatiecel overdragen aan de FOD Economie KMO, Middenstand en Energie.
c.
Werkmethode
De werkmethode van de evaluatiecel staat beschreven in de interne procedures.
d. Interface met de andere cellen en comités De verbinding tussen de evaluatiecel en de beleidcel wordt verzekerd door de voorzitter van de evaluatiecel. Hij neemt deel aan de vergaderingen van de beleidcel op voorwaarde dat de vergaderingen niet op hetzelfde moment als die van de evaluatiecel plaatsvinden. Indien dit toch het geval is, dan duidt de voorzitter van de evaluatiecel een verbindingsofficier aan die deelneemt aan de vergadering van de beleidscel.
De voorzitter stelt op regelmatige momenten een situatierapport (sitrep) voor aan de beleidscel, indien nodig met een voorstel voor de te nemen maatregelen. In omgekeerde richting zorgt hij of zijn verbindingsofficier er voor dat relevante informatie afkomstig van de gouverneurs en de beslissingen genomen door de beleidscel omtrent de toe te passen maatregelen terugkeren naar de evaluatiecel.
Voor wat betreft de opdracht van de evaluatiecel inzake de voorbereiding, de coördinatie en de opvolging van de door de beleidscel besliste maatregelen waarin federale middelen en diensten ingezet worden, werkt de evaluatiecel, indien van toepassing, nauw samen met de socio-economische cel, zie punt 4.6.5. van dit plan.
4.6.3
BELEIDSCEL
a. Opdrachten De beleidscel stelt de algemene strategie op, neemt de fundamentele beslissingen en neemt de beleidsverantwoordelijkheid. Voor het nemen van haar beslissingen baseert ze zich op de informatie en
33
adviezen van de evaluatiecel, op de informatie en adviezen van de betrokken overheidsdiensten, op de informatie en adviezen van de betrokken gewesten en gemeenschappen, op de terreinrapporten van de gouverneurs en, indien van toepassing, op de adviezen van de socio-economische cel. Zij staat in voor de algemene coördinatie van het crisisbeheer. Wanneer een noodtoestand in een provinciale fase wordt beheerd, kan, indien nodig, een federale ondersteuning georganiseerd worden. Een dergelijke federale ondersteuning belast zich met: - het verzorgen van de interactie tussen Elia en de betrokken gouverneurs; - de coördinatie van de ingezette federale middelen; - het internationale luik; - ondersteuning verschaffen in de communicatiestrategie aan de bevolking b. Samenstelling De beleidscel bestaat uit de ministers of hun plaatsvervangers bevoegd voor: •
Binnenlandse Zaken
•
Economie
•
Energie
•
Telecommunicatie
•
Mobiliteit en Vervoer
•
Landsverdediging
•
Volksgezondheid
•
De ministers-presidenten van de betrokken gewesten
Indien nodig wordt de cel vervolledigd met de eerste Minister en de ministers of hun plaatsvervangers bevoegd voor: •
Justitie (bij impact op de penitentiaire opvang)
•
Begroting (bij grote impact op de begroting)
•
Financiën (bij impact op de Belgische financiële sector)
•
Buitenlandse Zaken (wanneer de noodsituatie een internationaal karakter heeft op het vlak van oorzaak of impact)
Afhankelijk van de situatie en in functie van de noodzaak kunnen ook andere federale, gewestelijke of gemeenschapsministers of staatssecretarissen of hun gemachtigden uitgenodigd worden om deel uit te maken van de beleidscel.
c.
Voorzitterschap
Vanaf de aanvangsfase neemt de Minister van Binnenlandse Zaken of zijn afgevaardigde het voorzitterschap van de beleidscel waar.
34
Naargelang de situatie en afhankelijk van de bevoegdheden die in het kader van het beheer van de noodsituatie aangewend moeten worden, kan de Minister van Binnenlandse Zaken het voorzitterschap overdragen aan de minister bevoegd voor Energie of diens afgevaardigde of aan de minister bevoegd voor Economie of diens afgevaardigde.
De voorzitter van de beleidscel stelt het huidige plan in werking, kondigt het vooralarm en alarm af, zoals bepaald in punt 3.2. van dit plan, en kondigt het einde van de noodsituatie af. Hij duidt, in overleg met de communicatiecoördinator, de crisiswoordvoerder van de regering aan. De voorzitter van de beleidscel kan beslissen om de socio-economische cel te activeren.
d. Werkmethode De werkmethode van de beleidscel staat beschreven in de interne procedures.
e. Interface met de andere cellen en comités De beleidscel wordt permanent geïnformeerd door de evaluatiecel en, indien van toepassing, door de socio-economische cel. Ze keurt de communicatiestrategie en de persberichten goed die de informatiecel haar voorlegt. De beleidscel staat ook permanent in contact met de provinciegouverneur(s).
De beleidscel zorgt voor een permanente informering van: • de informatiecel over de situatie en de inlichtingen die aan de bevolking gecommuniceerd moeten worden. • de evaluatiecel over: -
de situatie in de getroffen zone(s) op het vlak van openbare orde, civiele veiligheid en volksgezondheid en hun evolutie;
-
het functioneren van de infrastructuur van de gemeentelijke en provinciale crisiscentra.
4.6.4
INFORMATIECEL
a. Opdrachten In het kader van de informatie aan de bevolking (discipline 5), organiseert de informatiecel de coördinatie op nationaal niveau. Ze zorgt eveneens voor de overeenstemming met de activiteiten qua crisiscommunicatie op provinciaal niveau en met elke bevoegde overheid in geval van een noodsituatie.
De informatiecel heeft tot taak om de situatie vanuit een communicatieoogpunt continu te evalueren en voorziet de crisisbeheerders van communicatieadvies. Ze bereidt eveneens de communicatieactiviteiten voor (perscommuniqués, persbriefing, persconferentie, website, social media, …) ten behoeve van het
35
crisisbeleid. Omgekeerd voorziet de beleidscel de informatiecel van de nodige informatie en vraagt desgewenst tijdig om specifieke communicatieacties voor te bereiden.
Door het opstarten van de informatiecel zijn samenwerking, overleg en harmonisering mogelijk om een gepaste informatie aan de bevolking uit te werken. Het communicatiebeleid eigen aan elke betrokken overheid en dienst moet aansluiten bij het gemeenschappelijk communicatiebeleid dat door de informatiecel is uitgewerkt en dat door de beleidscel is goedgekeurd.
Daartoe wordt op beleidsmatig vlak overeenstemming bereikt over de momenten waarop, door wie, wat gecommuniceerd zal worden, hoe via tussentijdse briefings en persberichten de media informatie ontvangen, wie woordvoerder is namens de beleidscel, enz.
Bovendien staat de beleidscel in voor de validatie van de informatie. Deze werkwijze maakt dat de communicatiepolitiek gedragen wordt door het beleid.
De informatiecel, onder de eindverantwoordelijkheid van de beleidscel, heeft dus een adviserende en uitvoerende taak en ziet toe op volgende aspecten: • de bevolking waarschuwen via de nationale zenders (radio) betreffende de te nemen preventieen beschermingsmaatregelen; • de bevolking op een éénvormige wijze en op geregelde tijdstippen informeren over de (evolutie van de) noodsituatie en de beslissingen van de beheerscel (in overleg met provinciaal niveau); • een adequaat informatiesysteem organiseren om te kunnen antwoorden op de vragen van de bevolking; • een communicatiestrategie adviseren aan de beleidscel en de validatie ervan vragen.
b. Samenstelling Al naargelang de noodsituatie bestaat deze informatiecel hoofdzakelijk uit woordvoerders van de verschillende federale overheidsdiensten en van hun ministers en staatssecretarissen, evenals uit verschillende gespecialiseerde diensten. Bijgevolg is de samenstelling van de informatiecel grotendeels een weerspiegeling van de beleidscel.
Voor noodsituaties die het gevolg zijn van een elektriciteitspanne of schaarste, wordt de informatiecel in principe samengesteld uit: •
de communicator van Elia;
•
de communicatoren van de federale overheidsdiensten Kanselarij van de Eerste Minister, Binnenlandse
Zaken,
Economie
KMO,
Middenstand en Energie,
Telecommunicatie,
Volksgezondheid, Mobiliteit en Vervoer, Financiën en van het Ministerie van Defensie;
36
•
de communicatoren van de gewestelijke overheden;
•
de communicatoren van andere betrokken departementen, instellingen of diensten.
c.
Voorzitterschap
Het Nationaal Crisiscentrum neemt de functie van directeur informatie (coördinator van de infocel) waar, behoudens een andere beslissing. In dat geval duidt de voorzitter van de beleidscel de directeur informatie aan. De directeur informatie valt onder de eindverantwoordelijkheid van de voorzitter van de beleidscel.
d. Crisiswoordvoerder De crisiswoordvoerder is lid van de informatiecel en wordt in zijn functie bevestigd door de voorzitter van de beleidscel. Hij spreekt in naam van de beleidscel en vertegenwoordigt de overheden die deel uitmaken van de beleidscel.
e. Werkmethode In overeenstemming met de alarmering van de leden van de cellen en met de vooraf bepaalde communicatiestrategie, worden de leden van de informatiecel onmiddellijk gecontacteerd door de permanentie van het Nationaal Crisiscentrum, om zo snel mogelijk een eerste afstemming te organiseren.
De praktische organisatiewijze, in te vullen functies en concrete afspraken worden beschreven in de interne procedures van de informatiecel, dewelke vooraf worden voorbereid in samenspraak met de betrokken diensten.
De voorzitter van de informatiecel is belast met de coördinatie van de algemene informatie aan de bevolking. De provinciegouverneur(s) – en de betrokken burgemeesters –
vullen, in lijn met de
communicatiestrategie, de algemene informatie aan, voor de informatie aan de betrokken bevolking.
De informatiecel staat in regelmatig contact met de communicatiecel van de transmissienetbeheerder. Dit met het oog op de coördinatie van de informatie die de transmissienetbeheerder aan de bevolking geeft inzake de oorzaak van de panne, de huidige situatie van het elektriciteitsnet en de verwachte evolutie hiervan en teneinde de bevolking ondubbelzinnig te informeren.
f.
Interface met de andere cellen en comités
Een vertegenwoordiger van de informatiecel woont de beraadslagingen van de beleidscel bij. Hij houdt de informatiecel geïnformeerd over de elementen die haar betreffen en staat de beheerscel bij volgens de gevalideerde communicatiestrategie.
37
De leden van de informatiecel staan in regelmatig contact met hun respectievelijke ministeriële woordvoerders, indien deze zich niet fysiek in de informatiecel bevinden. Dit contact is nodig om (de woordvoerders van) de ministers op de hoogte te houden, en omgekeerd om rekening te houden in de communicatie van de infocel met het beleid ter zake van de minister.
4.6.5
SOCIO-ECONOMISCHE CEL
Indien de situatie van dien aard is dat een interdepartementale analyse van de socio-economische consequenties van de noodsituatie of de genomen maatregelen nodig is, kan de voorzitter van de beleidcel beslissen om de socio-economische cel te activeren. a. Opdrachten •
de situatie oplijsten voor de in de socio-economische cel vertegenwoordigde socioeconomische sectoren en dit met betrekking tot de problemen die zich voordoen inzake hun functioneren;
•
schetsen, met een redelijke waarschijnlijkheid, van de evolutie op relatief korte termijn van het functioneren van de betrokken sectoren en welke domino-effecten, die het slecht functioneren van de ene sector zou kunnen veroorzaken in andere sectoren, er verwacht worden;
•
aanbevelingen formuleren over te nemen maatregelen gericht op het beheer van de socio-economische gevolgen van de noodsituatie;
•
de implementatie opvolgen van de door de beleidscel besliste maatregelen die betrekking hebben op het beheer van de socio-economische gevolgen van de noodsituatie;
•
de terugkeer naar een normale socio-economische situatie na de noodsituatie (beheer van de post-accidentele fase) opvolgen.
c.
Samenstelling
De socio-economische cel wordt samengesteld uit de bevoegde specialisten en wetenschappers van alle departementen of diensten die betrokken zijn bij het beheer en de analyse van de socio-economische gevolgen van de stroomuitval:
-
FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie.
-
Experten van de betrokken gewesten voor het bevoegdheidsdomein drink- en afvalwater.
-
FAVV
-
FOD Justitie
-
FOD Mobiliteit en Vervoer
-
FOD Financiën
-
FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg
38
-
FOD Volksgezondheid
-
Ministerie van Defensie
Afhankelijk van de situatie en de noden die daaruit voortkomen kan de voorzitter van de beleidscel de samenstelling van de socio-economische cel wijzigen.
d. Voorzitterschap Het voorzitterschap wordt waargenomen door de FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie.
e. Werkmethode De werkmethode van de socio-economische cel staat beschreven in de interne procedures.
f.
Interface met de andere cellen en comités
Een verbindingsofficier, die wordt aangeduid door de voorzitter van de socio-economische cel, verzekert de interface met de beleidscel. Op regelmatige tijdstippen wordt een situatierapport voorgelegd aan de beleidscel, met eventuele aanbevelingen over te nemen maatregelen.
Afhankelijk van de situatie en gericht op de implementatie van de beheersmaatregelen die beslist werden door de beleidscel, werkt de socio-economische cel indien nodig nauw samen met de evaluatiecel. De socio-economische cel stelt hierbij sectorspecifieke informatie ter beschikking aan de leden van de evaluatiecel, zie punt 4.6.2. van dit plan.
4.7
Crisiscoördinatie en -beheer op het niveau van elk van de betrokken partners
De betrokken federale departementen, diensten en instellingen vermeld in punt 4.6. van dit plan delen de gegevens die nodig zijn voor het samenbrengen van de cellen mee aan het Nationaal Crisiscentrum, binnen de drie maanden na inwerkingtreding van dit plan. Indien van toepassing, delen zij eveneens binnen de drie maanden na de inwerkingtreding van dit plan de gegevens van de departementale crisiscellen mee. De federale departementen, diensten en instellingen vermeld in punt 4.6. van dit plan bezorgen eveneens de bijwerkingen van deze gegevens minstens één keer per jaar aan het Nationaal Crisiscentrum.
4.7.1
De betrokken departementen
Overeenkomstig het KB van 31 januari 2003 tot vaststelling van het noodplan voor de crisisgebeurtenissen en –situaties die een coördinatie of een beheer op nationaal niveau vereisen, wordt binnen elke federale overheidsdienst een cel voor crisiscoördinatie en -beheer belast met de coördinatie inzake noodplanning (d.w.z. de voorbereiding van de te overwegen maatregelen en van het crisisbeheer).
39
Elke federale overheidsdienst waakt erover dat zij de haar toegekende taken in het kader van de crisiscoördinatie en –beheer kan uitvoeren tijdens een noodsituatie, inclusief een noodsituatie voortkomend uit een grootschalige elektriciteitspanne. Hiertoe voorziet zij interne alarmerings- en werkingsprocedures en de nodige infrastructuur met voldoende redundantie.
De crisiscel van de FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie staat in voor de link met de private ondernemingen en de bevoegde overheden inzake de energiebevoorrading om de toestand binnen de betrokken sectoren op te volgen, maatregelen aan te bevelen en, zo nodig, op aansturen van de beleidscel, de beschikbaarheid en verdeling van brandstof en noodstroomgeneratoren te organiseren (zie punt 7.2.1. “Maatregelen betreffende de bevoorrading van het land in waren en producten van eerste noodwendigheid”). De crisiscel van de FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie staat eveneens in voor de link met de private ondernemingen en de bevoegde overheden inzake distributiesector en industriële productie om zo nodig zoveel als mogelijk de continuïteit in de bevoorrading van vitale producten te verzekeren. Het verschaft hiertoe de nodige informatie aan haar vertegenwoordigers in de beleidscel, de evaluatiecel en, indien geactiveerd, de socio-economische cel en voert de door de beleidscel besliste maatregelen uit en volgt deze op. De crisiscel FOD Volksgezondheid staat in voor de link met de verschillende bevoegde overheden en instellingen om zodoende het functioneren van de gezondheidssector (ziekenhuizen, rusthuizen, thuiszorg, enz.) en discipline 2 (medische, sanitaire en psychosociale hulpverlening) te garanderen. Het verschaft hiertoe de nodige informatie aan haar vertegenwoordiger in de beleidscel, evaluatiecel en, indien geactiveerd, in de socio-economische cel en voert de door de beleidscel besliste maatregelen uit en volgt deze op. De crisiscel van de FOD Mobiliteit en Vervoer staat in voor de link met de verschillende bevoegde overheden en instanties inzake vervoer om zo nodig zoveel mogelijk de veiligheid en continuïteit van het openbaar vervoer te verzekeren. Het verschaft hiertoe de nodige informatie aan haar vertegenwoordiger in de beleidscel en, indien geactiveerd, in de socio-economische cel en voert de door de beleidscel besliste maatregelen uit en volgt deze op.
De crisiscel van de FOD Justitie staat in voor de link met de verschillende bevoegde instellingen inzake penitentiaire opvang om de continuïteit van de opvang te garanderen en de veiligheid van haar personeel en de gedetineerden te verzekeren. Het verschaft hiertoe, indien van toepassing, de nodige informatie aan haar vertegenwoordiger in de beleidscel en, indien geactiveerd, in de socio-economische cel en voert de door de beleidscel besliste maatregelen uit en volgt deze op. De crisiscel van de FOD Financiën staat in voor de link met de verschillende bevoegde overheden en instellingen inzake het financieel wezen (Nationale Bank van België,…) om haar te vrijwaren van ernstige
40
schade en indien nodig zoveel als mogelijk de beschikbaarheid van liquide middelen in de maatschappij te garanderen. Het verschaft hiertoe, indien van toepassing, de nodige informatie aan haar vertegenwoordiger in de beleidscel en, indien geactiveerd, in de socio-economische cel en voert de door de beleidscel besliste maatregelen uit en volgt deze op16.
De crisiscel van de FOD Buitenlandse Zaken staat in voor de link met de Belgische, buitenlandse en internationale diplomatieke instanties ten einde het verlenen van bijstand aan landgenoten in het buitenland te organiseren en de diplomatieke informatie-uitwisseling met onze buitenlandse en internationale partners te verzekeren. Indien van toepassing, verschaft het hiertoe de nodige info aan haar vertegenwoordiger in de beleidscel en voert, indien nodig, de door de beleidscel besliste maatregelen uit en volgt deze op.
Het Ministerie van Defensie verzorgt de link met de verschillende onderdelen van de Belgische strijdkrachten teneinde het functioneren van de Belgische strijdkrachten en de problemen die zij hierin ondervinden op te volgen en, indien nodig, de door de beleidscel besliste maatregelen uit te voeren en op te volgen. Ze verschaft hiertoe de nodige informatie aan haar vertegenwoordiger binnen de beleidscel, de evaluatiecel en, indien geactiveerd, binnen de socio-economische cel en voert de door de beleidscel besliste maatregelen uit en volgt deze op.
4.7.2
Andere instellingen
Elia is verantwoordelijk voor de link met en de coördinatie van de betrokken actoren inzake het Belgisch elektrisch systeem (producenten, distributienetbeheerders, etc.) teneinde het Belgische transmissienet zo snel mogelijk terug onder een stabiele spanning te brengen. Hiertoe verschaft zij de nodige informatie aan haar vertegenwoordiger in de evaluatiecel en voert de door de beleidscel besliste maatregelen uit en volgt deze op.
De Federale Politie verzorgt de link met de eenheden op het terrein en haar vertegenwoordigers in de crisisstructuren. Dit teneinde het functioneren van de federale politie, inclusief de CIC’s, op te volgen en de door de beleidscel besliste maatregelen uit te voeren en op te volgen.
De Algemene Directie van de Civiele Veiligheid van de FOD Binnenlandse Zaken verzorgt de link tussen de operationele eenheden van de civiele bescherming en haar vertegenwoordigers in de crisisstructuren. Dit teneinde het functioneren van de civiele bescherming op te volgen en de door de beleidscel besliste maatregelen uit te voeren en op te volgen. 16
De Nationale Bank van België beschikt over een unieke crisisprocedure gericht op het beheer van noodsituaties binnen de financiële sector. Deze procedure kan toegepast worden wanneer een incident één of meerdere kritieke financiële instellingen in zodanige mate treft dat de goede werking van het Belgische financiële systeem erdoor in het gedrang komt, en wanneer het binnen een kritieke instelling opduikende incident niet kan worden opgevangen met de in die instelling vastgelegde nood- en continuïteitsplannen.
41
Het Agentschap 112 staat in voor de link met de oproepcentrales 100/112. Dit teneinde hun werking op te volgen en indien nodig te verzekeren. Het verschaft hiertoe de nodige informatie aan haar vertegenwoordiger binnen de evaluatiecel en voert de door de beleidscel besliste maatregelen uit en volgt deze op. De
nv
Astrid
is
verantwoordelijk
voor
het
functioneren
van
het
nationale
netwerk
voor
radiocommunicatie, paging en meldkamers bestemd voor de hulp- en interventiediensten in België en heeft in het kader van dit noodplan de opdracht de continuïteit van haar dienstverlening zoveel als mogelijk te verzekeren. Ze verschaft hiertoe de nodige info aan haar vertegenwoordiger in de evaluatiecel en voert, indien nodig, de door de beleidscel besliste maatregelen uit en volgt deze op.
Het BIPT is verantwoordelijk voor de coördinatie van de betrokken private en publieke instellingen op het vlak van openbare telecommunicatie (Belgacom, Telenet, GSM-operatoren, …) om zoveel mogelijk de continuïteit van de openbare telecommunicatiesector te garanderen. Het verschaft hiertoe de nodige informatie aan haar vertegenwoordiger in de beleidscel en in de evaluatiecel en voert de door de beleidscel besliste maatregelen uit en volgt deze op. Het FAVV is verantwoordelijk voor de veiligheid van de voedselketen en de kwaliteit van ons voedsel en verzorgt daartoe de link met de verschillende bevoegde overheden en instellingen. Het verschaft de nodige informatie aan haar vertegenwoordiger binnen de beleidscel en, indien geactiveerd, binnen de socio-economische cel en voert de door de beleidscel besliste maatregelen uit en volgt deze op.
De gewesten en gemeenschappen zijn verantwoordelijk voor het verzekeren van de link met de betrokken private en publieke instellingen voor de sectoren en domeinen die ressorteren onder hun bevoegdheid.
Naast
de
verantwoordelijkheden
van
de
gemeenschappen
binnen
de
sector
volksgezondheid en van de gewesten binnen de sector mobiliteit, zijn de gewesten bij een noodsituatie die kan voortkomen uit een grootschalige elektriciteitspanne in eerste instantie, maar niet exclusief, verantwoordelijk voor het verzekeren van de link met de betrokken private en publieke instellingen actief binnen de sectoren drinkwater en afvalwater. Dit teneinde de situatie in deze sectoren op te volgen en zoveel als mogelijk de continuïteit inzake de bevoorrading van drinkwater en het afvoeren van afvalwater te organiseren. Ze verschaffen hiertoe de nodige informatie aan hun vertegenwoordiger binnen de beleidscel en, indien geactiveerd, binnen de socio-economische cel en voeren de door de beleidscel besliste maatregelen uit en volgen deze op.
Elke in punt 4.7. van dit plan vermelde dienst of instelling is belast met en verantwoordelijk voor het voorbereiden van de taken die hen krachtens dit plan toebedeeld worden.
4.8
Lokale coördinatie van de hulpverlening
42
Overeenkomstig dit plan, ondersteunen in de federale fase de gouverneurs de beleidscel in het bestrijden van de negatieve gevolgen van de uitval of verstoorde werking van vitale infrastructuur en diensten en in de uitvoering van de beschermingsmaatregelen voor de bevolking volgens de door de beleidscel genomen beslissingen. Deze rol houdt voor de desbetreffende gouverneurs een vijfledige opdracht in:
1) Informeren: De gouverneurs informeren permanent de beleidscel over: -
de situatie op hun grondgebied inzake openbare orde, de civiele veiligheid en de volksgezondheid en haar evolutie;
-
het functioneren van de infrastructuur van de gemeentelijke crisiscentra en het provinciaal crisiscentrum;
-
de maatregelen die, hetzij op eigen initiatief, hetzij in opdracht van de beleidscel, uitgevoerd werden;
-
de problemen met de implementatie van de maatregelen;
-
de doeltreffendheid van de maatregelen.
2) Ondersteuning vragen: De gouverneurs richten zich tot de beleidscel voor: -
het nemen van beslissingen inzake de te nemen maatregelen op hun grondgebied;
-
de inzet van versterkingen in personeel en middelen op hun grondgebied. Deze versterkingen kunnen zowel betrekking hebben op federale publieke middelen en diensten (bv. Defensie, federale politie, civiele bescherming, enz.) als op privé-bedrijven.
3) Uitvoeren: Conform de instructies van de beleidscel, organiseren de gouverneurs op hun grondgebied de uitvoering van de door de beleidscel besliste maatregelen. Deze opdracht dekt ondermeer: -
het garanderen van de beleidscoördinatie binnen de provincie en het waken over de operationele coördinatie van de verschillende disciplines die betrokken zijn bij de voorbereiding en uitvoering van de door de beleidscel besliste maatregelen;
-
het waken over de operationele afstemming tussen de federale diensten die op hun grondgebied interveniëren en de lokale diensten en betrokken actoren;
-
het uitvoeren van de door de beleidscel besliste beschermingsmaatregelen voor de bevolking. Hiertoe kunnen behoren: de oprichting van een psychosociale hulpstructuur voor de bevolking; evacuatie en hergroeperen van de bevolking in adequate structuren; het bepalen van veiligheidsperimeters of elke andere perimeter; het organiseren van de communicatie aan de direct betrokken bevolking over de te nemen maatregelen, (bijvoorbeeld: de installatie van een perscentrum en dit in overleg met het federale niveau).
43
-
het uitvoeren van de door de beleidscel besliste maatregelen gericht op de continuïteit van essentiële diensten. Hiertoe kunnen behoren: het strategisch en volgens prioriteiten inzetten van noodstroomgeneratoren; het strategisch en volgens prioriteiten ter beschikking stellen van brandstof.
4) Aanvullen: Gericht op het handhaven of herstellen van de openbare orde, de civiele veiligheid of de volksgezondheid, kunnen de gouverneurs zelf beslissingen nemen over de te nemen maatregelen en hun uitvoering organiseren. De door de gouverneurs besliste maatregelen mogen: -
enkel betrekking hebben op situaties die in hun oorzaak, locatie en consequenties zuiver een lokaal karakter hebben (de provinciegrenzen niet overschrijdend);
-
niet ingaan tegen eerder door de beleidscel genomen beslissingen en tegen de door de beleidscel gehanteerde algemene strategie;
-
geen betrekking hebben op maatregelen, aangegeven door de beleidscel, waarover de beleidscel nog een beslissing zal nemen;
-
geen betrekking hebben op de inzet van middelen en diensten andere dan deze waarop de gouverneur een beroep kan doen binnen zijn provincie, tenzij expliciet anders beslist door de beleidscel.
In het geval van een conflict tussen een beslissing van een gouverneur en deze van de beleidscel, primeert de beslissing van beleidscel.
5) Communiceren: In overeenstemming met de communicatiestrategie opgesteld door de informatiecel en goedgekeurd door de beleidscel, organiseren de gouverneurs de informatie aan de bevolking die direct betrokken is bij de noodsituatie.
De gouverneurs vervullen deze opdrachten in coördinatie met de burgemeesters van de gemeenten getroffen door de noodsituatie en overeenkomstig het bijzonder nood- en interventieplan dat zij hiertoe hebben opgesteld, zoals bepaald in punt 1.4. van dit plan.
4.9
Bijzondere gevallen
Organisatie in geval van een noodsituatie met internationaal karakter. In het geval de noodsituatie een internationaal karakter heeft door haar impact op het buitenland of door de invloed van het buitenland op de noodsituatie, kan op beslissing van de voorzitter van de beleidscel de Minister van Buitenlandse Zaken toegevoegd worden aan de beleidscel. Zodoende kunnen de diplomatieke kanalen waarover België in het buitenland beschikt optimaal aangewend worden voor het verlenen van bijstand aan landgenoten in het buitenland en ten behoeve van de informatie-uitwisseling met onze buitenlandse en internationale partners.
44
Voor de informatieuitwisseling tussen de leden van ENTSO-e en Coreso bij een stroompanne met een internationale dimensie, gericht op het zo snel mogelijk terug onder stabiele spanning brengen van het Europese transmissienet, is de Belgische transmissienetbeheerder Elia verantwoordelijk, zoals bepaald in punt 3.4.1. van dit plan.
Een technisch falen voortkomend uit een terroristische daad of een bedreiging hiertoe. Zodra het Nationaal Crisiscentrum op de hoogte wordt gebracht van een grootschalige elektriciteitspanne op het Belgische grondgebied of die het Belgische grondgebied zou bedreigen, veroorzaakt door een terroristische daad, en dit via elke betrouwbare informatiebron, verwittigt het de interventiediensten, de politie- en inlichtingendiensten, de voorzitter van de beleidscel en de voorzitters van de evaluatiecel, informatiecel en de socio-economische cel. Voorts zullen de procedures gebruikelijk voor een situatie gelieerd aan het fenomeen terrorisme gevolgd worden.
5 5.1
ZONES Noodplanningszones
Overeenkomstig artikel 24,§ 2, van het Koninklijk Besluit van 16 februari 2006 (B.S., 15/03/2006) betreffende de nood- en interventieplannen is een noodplanningszone een zone voor welke, in functie van een bijzonder risico, de nodige maatregelen op voorhand worden bepaald.
Wat betreft de maatregelen die bij een elektriciteitspanne van grote omvang genomen moeten worden ter bescherming van de bevolking en met het oog op het garanderen van de essentiële behoeften van de bevolking, wordt het hele Belgische grondgebied als noodplanningszone beschouwd.
5.2
Interventiezones
Overeenkomstig artikel 24, § 3, van het Koninklijk Besluit van 16 februari2006 (B.S., 15/03/2006) betreffende de nood- en interventieplannen is de interventiezone een zone die, in functie van een concrete noodsituatie, wordt afgebakend en waarbinnen de nodige maatregelen genomen worden om de noodsituatie te beheren. Deze interventiezone wordt overeenkomstig artikel 25 van het KB van 16 februari 2006 ingedeeld in een rode, oranje en gele zone.
1° De rode zone is begrensd door de uitsluitingsper imeter: daarbinnen vindt de interventie plaats. Mits akkoord van de Directeur van de operationele commandopost (Dir-CP-Ops) en overeenkomstig de richtlijnen die hij geeft, is ze toegankelijk voor: - de optredende interventiediensten; - experts en technici.
45
2° De oranje zone is begrensd door de isolatieperim eter. Daarbinnen wordt de logistieke ondersteuning van de hulpdiensten georganiseerd. Ze is eveneens toegankelijk voor personen die er verblijven of werken, mits akkoord van de Dir-CP-Ops en mits inachtneming van de instructies die hij geeft.
3° De gele zone is begrensd door de ontradingsperim eter en wordt ontraden aan personen die er niet in wonen, en niet werken. Daarbinnen worden de maatregelen genomen om de toegang van de interventiediensten en het goede verloop van de reddingsacties te waarborgen.
In het geval van een noodsituatie voortkomend uit een grootschalige en langdurige elektriciteitspanne kunnen twee soorten risico’s aanleiding geven tot het instellen van interventiezones: 1. De risico’s gelieerd aan elektriciteitsinfrastructuur: 2. De risico’s voortkomend uit de maatschappelijke gevolgen van een elektriciteitspanne
Wat de interventiezones bij risico’s gelieerd aan de elektriciteitsinfrastructuur betreft, zal voor de bepaling van deze zones rekening gehouden worden met de opgelegde veiligheidsafstanden bepaald in het Koninklijk besluit van 10 maart 1981 waarbij het Algemeen Reglement op de elektrische installaties voor de huishoudelijke installaties en sommige lijnen van transport en verdeling van elektrische energie bindend wordt verklaard en die bevestigd worden door Elia.
Wegens de diffuse aard van de noodsituatie die voortkomt uit een grootschalige en langdurige elektriciteitspanne, zal de interventiezone variëren in functie van de gevolgen van de elektriciteitspanne.
6
INFORMATIE AAN DE BEVOLKING
De algemene organisatie van de strategieën, middelen en procedures om de bevolking te waarschuwen en te informeren, valt onder de bevoegdheid van de overheid en dit op alle niveaus.
Bij het opstellen en uitvoeren van een communicatiestrategie, dient specifieke aandacht besteed te worden aan de middelen die hiervoor aangewend kunnen worden. Veel van de klassieke communicatiemiddelen zijn tijdens een grootschalige stroompanne onbruikbaar of sterk gereduceerd in hun effectiviteit. Tot de communicatiemiddelen die tijdens een stroompanne aangewend kunnen worden, worden ondermeer gerekend: -
openbare radio-omroep
-
gedrukte informatie
-
omroepwagen
46
Voor het snel en gelijktijdig verspreiden van informatie aan de nationale audiovisuele media kan gebruik gemaakt worden van de Crisis Alert-toepassing die hiertoe door het Persagentschap Belga ontwikkeld 17
werd .
De specifieke informatie van de slachtoffers, zij die medische implicaties hebben ten gevolge van de noodsituatie, en aan hun families valt onder de bevoegdheid van discipline 2 (medische, sanitaire en psychosociale hulpverlening), die als enige hiertoe bevoegd is. Door regelmatig contact moet er evenwel coördinatie zijn tussen disciplines 2 en 5 (verantwoordelijk voor de informatie aan de bevolking), om te garanderen dat de informatie aan de slachtoffers en hun families adequaat is.
In het bijzondere geval van een overlijden doet de politie de mededeling aan huis bij de familie. Afhankelijk van de beschikbare middelen stuurt discipline 2 een professionele psychosociale hulpverlener om de rouwende familie te ondersteunen. Die mededeling moet zo snel mogelijk gebeuren, mits voorafgaandelijk akkoord van de gerechtelijke overheid. In het belang van het gerechtelijk onderzoek kunnen immers beperkingen worden opgelegd.
Technische of operationele informatie tussen de openbare diensten, de interventiediensten of de internationale instellingen valt niet onder dit hoofdstuk. Dit hoofdstuk handelt enkel over de informatieverstrekking aan de bevolking. De informatiestromen tussen de openbare diensten, de interventiediensten of de internationale instellingen worden onder meer georganiseerd via de 24u/24 permanentie van het Nationaal Crisiscentrum, dat eveneens het nationaal en internationaal contactpunt is inzake alarmering, en opgevolgd door de evaluatiecel.
7 7.1
BESCHERMINGSMAATREGELEN Bescherming van het interventiepersoneel
In het kader van het huidig plan wordt onder ‘interventiepersoneel’ verstaan, het personeel van elke dienst die betrokken is bij de reddingsinterventie of bij de interventie ter bescherming van belangrijke materiële belangen, zoals brandweer, civiele veiligheid, politiediensten, personeel van de ziekenwagens en van de medische diensten, … evenals diegenen die een ondersteunende opdracht hebben (opgevorderde buschauffeurs,…).
Aan het interventiepersoneel dient een maximale bescherming te worden geboden en dus worden alle mogelijke maatregelen genomen om te vermijden dat ze in gevaar worden gebracht tijdens de operaties, met name door adequate informatie en opleiding. 17
in overeenstemming met de procedures bepaald in de Overeenkomst voor het versturen van dringende berichten via de media bij noodsituaties.
47
Krachtens de wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk en het Koninklijk Besluit van 27 maart 1998 betreffende het beleid inzake het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk, heeft de werkgever de verplichting alle maatregelen te treffen die van aard zijn om het welzijn te bevorderen, dat wil met name zeggen de veiligheid en gezondheid van de werknemers bij de uitvoering van hun werk. Die maatregelen worden vastgesteld op basis van een risicoanalyse voor elk type functie.
7.1.1
Bescherming van het interventiepersoneel bij interventies in de buurt van hoogspanningsinfrastructuur:
Elia bepaalt de veiligheidsvoorschriften voor werkzaamheden en interventies in de buurt van hoogspanningsinstallaties. Elia is verantwoordelijk voor het up-to-date houden van de informatie inzake de
veiligheidsvoorschriften
voor
werkzaamheden
en
interventies
in
de
buurt
van
hoogspanningsinstallaties.
In het uitzonderlijke geval dat een interventie in de buurt van hoogspanningsinfrastructuur noodzakelijk is en de betrokken interventiediensten er niet in slagen contact te leggen met Elia, overeenkomstig de veiligheidsvoorschriften bepaald door Elia, (bv. door uitval van het GSM-netwerk en het vaste telefonienetwerk) dan kan aan het Nationaal Crisiscentrum gevraagd worden de nodige contacten met Elia te leggen.
7.2
Bescherming van de bevolking
De Minister van Binnenlandse Zaken neemt alle nodige maatregelen (ontruiming uit een perimeter, maatregelen ter bescherming van de openbare orde….) van algemene orde of bestemd voor bijzondere doelgroepen (scholen, homes, bedrijven…). Al die maatregelen betreffen uiteraard enkel de inwoners van de geografische zones die door de noodsituatie getroffen zijn.
Die maatregelen zijn enkel dwingend als ze zich voordoen onder de vorm van bestuurlijke politiemaatregelen en dus indien hiertoe beslist werd door een bestuurlijke politieoverheid (burgemeester, gouverneur of minister van Binnenlandse zaken).
Overeenkomstig artikel 17 van de wet op het politieambt nemen de politiediensten die op de plaats van noodsituatie aanwezig zijn – in afwachting van een optreden van de bevoegde bestuurlijke overheden – alle maatregelen nodig voor het evacueren van mensen en voor het beschermen van goederen.
18
18
“Bij ramp, onheil of schadegeval in de zin van de wetgeving op de civiele bescherming, begeven (de politiediensten), zich ter plaatse en waarschuwen de bevoegde bestuurlijke en gerechtelijke overheden. In
48
De beslissingen die in de beleidscel genomen worden kunnen volgende domeinen betreffen: • het vastleggen van prioriteiten inzake hulpverleningsoperaties en de inzet van middelen; • het opzetten van meld- en informatiepunten gericht op het faciliteren van de communicatie tussen de overheid en de burgers; • het herverdelen van de beschikbare middelen van de natie, rekening houdend met de behoeften die de gouverneurs te kennen hebben gegeven; • een globale strategie om op het vlak van openbare orde de geteisterde gebieden ten laste te nemen; • aanbevelingen voor specifieke doelgroepen (bv. bejaarden, burgers afhankelijk van thuiszorg, …).
7.2.1
Maatregelen betreffende de bevoorrading van het land in waren en producten van eerste noodwendigheid.
Op basis van het KB van 23 december 1957 betreffende de bevoorrading van het land in waren en produkten van eerste noodwendigheid, behoort het tot de bevoegdheden van de Minister van Economische Zaken om de verdeling van de door hem bepaalde waren en producten van eerste noodwendigheid voor te behouden voor de door de Minister van Economische Zaken erkende personen en om maatregelen vast te leggen tot de verdeling en verbruik ervan.
In het geval van een verstoring in de bevoorrading van elektriciteit en brandstof, behoort het tot de bevoegdheden van de Minister van Economische Zaken om respectievelijk: •
een strategie te bepalen voor het vergaren, toekennen, verdelen en inzetten van noodstroomgeneratoren;
•
een strategie te bepalen voor het toekennen en verdelen van brandstof.
7.2.2
Maatregelen ten aanzien van de voedselketen
Het FAVV kan de volgende maatregelen nemen: •
besmette producten uit de markt nemen;
•
vermijden dat besmette producten worden geproduceerd;
•
aanbevelingen doen betreffende de consumptie van besmette voedingsmiddelen of besmet water.
afwachting dat deze overheden optreden, treffen zij in onderling akkoord alle maatregelen om de in gevaar verkerende personen te redden, het evacueren van personen en goederen te beschermen en plundering te voorkomen.Te dien einde kunnen zij de medewerking van de bevolking vorderen die hieraan gevolg moet geven en in voorkomend geval de nodige middelen moet verschaffen. Zij verlaten pas de plaats van de ramp, het onheil, of het schadegeval na hiervan een officier van bestuurlijke politie te hebben ingelicht en zich ervan te hebben vergewist dat hun aanwezigheid niet langer vereist is om opdrachten van bestuurlijke en gerechtelijke politie te vervullen.”, artikel 17 van de wet op het politieambt.
49
7.2.3
Maatregelen bij elektriciteitsschaarste
In het geval van een elektriciteitsschaarste kunnen de ministers bevoegd voor economie en energie, krachtens het Koninklijk besluit van 19 december 2002 houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe en het ministerieel besluit van 3 juni 2005 tot vaststelling van het afschakelplan van het transmissienet van elektriciteit, op voorstel van de transmissienetbeheerder, de maatregelen bepalen gericht op het herstellen van het evenwicht in de regelzone of gericht op het verminderen van de lokale energietekorten. Tot deze maatregelen kunnen behoren: -
de afnemers of categorieën van afnemers in de volledige regelzone of in bepaalde delen ervan opdragen de elektriciteit die zij afnemen van het net te verminderen binnen de vooropgestelde limieten;
-
hun verbieden de elektriciteit voor bepaalde doeleinde te gebruiken.
Wanneer wordt overgegaan naar de federale fase bestaat de rol van de gouverneurs erin ervoor te zorgen dat de beslissingen die op federaal niveau werden genomen, worden uitgevoerd. Die beslissingen kunnen hen gebieden om hun eigen bevoegdheden uit te oefenen.
In het geval van een elektriciteitsschaarste ten gevolge van sociale geschillen kunnen de provinciegouverneurs, krachtens artikel 2, 3 en 4 van het besluit van de regent van 29 januari 1949, maatregelen uitvaardigen die “geschikt zijn om enerzijds de levering te waarborgen van de elektrische energie welke nodig is om in de aller-noodzakelijkste behoeften van de sector te voorzien waarin deze levering in gevaar is of dit gevaar loopt, en bovendien, om in de mate van het mogelijke een oordeelkundige en rechtmatige verdeling van het tekort aan vermogen tussen de verschillende verbruikers te bekomen”. Tot deze maatregelen behoort het opleggen aan de verbruikers de verplichting om het vermogen dat zij aan het net ontnemen te beperken en, bij niet naleving van eervernoemde maatregel, het tijdelijk schorsen van alle levering van elektriciteit aan specifieke verbruikers.
8 8.1
OPVORDERINGEN Door de Minister van Binnenlandse Zaken
De Minister van Binnenlandse Zaken kan alle burgerlijke en militaire middelen mobiliseren en inzetten om de noodsituatie te controleren of in te perken.
50
Overeenkomstig artikel 5 van de wet van 31 december 1963 betreffende de civiele bescherming, kan hij 19
onder andere zijn toevlucht nemen tot de opeising van personen en goederen die hij nodig acht .
Hij kan rechtspersonen of fysieke personen opvorderen, Belgische of buitenlandse (binnen de grenzen van de internationale conventies) evenals roerende goederen (noodstroomgeneratoren, brandstof, materiaal…) dan wel om onroerende goederen (hotels, magazijnen, sportcomplexen…) in gebruik of in eigendom (enkel voor verbruikbare goederen). De opvordering dient van subsidiaire aard te zijn en wordt slechts gebruikt wanneer blijkt dat de middelen van de interventiediensten ontoereikend, niet aangepast of niet tijdig beschikbaar zijn.
8.2
Door de minister bevoegd inzake elektronische communicatie
In geval van een buitendienststelling of overbelasting van (burgerlijke of militaire) elektronische communicatiemiddelen, kan worden overgegaan tot de opvordering van transmissiecapaciteit van operatoren “om die in te zetten voor het gebruik van nationale prioritaire diensten of oproepnummers”, krachtens artikel 4, § 2, van de wet van 13 juni 2005 betreffende de elektronische communicatie.
8.3
Door de ministers bevoegd voor Economie en Energie
Wanneer de vitale economische belangen van het land of de essentiële noden van de bevolking in het gedrang komen (problemen betreffende voedselbevoorrading, energievoorziening…) kunnen de ministers bevoegd voor Economie en Energie, overeenkomstig artikel 3 van de wet van 22 januari 1945 (B.S., 24 januari 1945) overgaan “tot de opeising tegen betaling van de producten, grondstoffen, waren, goederen of dieren om ze ter beschikking te stellen, hetzij van de Staat, hetzij van de openbare besturen of diensten, hetzij van private personen op private inrichtingen”. “De opeising mag slaan, hetzij op de voorwerpen zelf hetzij op de inrichtingen of het materiaal om ze te produceren, te verwerken, te vervoeren, te verkopen of op te slaan”.
8.4
Door de gouverneurs
Wanneer wordt overgaan naar de federale fase bestaat de rol van de gouverneurs erin ervoor te zorgen dat de beslissingen die op federaal niveau werden genomen, worden uitgevoerd. Die beslissingen kunnen hen gebieden om hun eigen bevoegdheden uit te oefenen.
Om zijn beslissingen uit te voeren, kan hij, in geval van noodzaak en van subsidiaire aard (wanneer blijkt dat de middelen van de interventiediensten ontoereikend, niet aangepast of niet tijdig beschikbaar zijn), overgaan tot opeisingen in overeenstemming met het ministerieel besluit van 2 september 1996 19
In overeenstemming met artikel 181 van de wet van 15 mei 2007 met betrekking tot de civiele veiligheid, eens dit artikel in werking is getreden.
51
houdende overdracht van de macht om in vredestijd over te gaan tot het opvorderen in het raam van de civiele bescherming (B.S., 8 oktober 1996). De opeising dient uitgevoerd te worden overeenkomstig de bepalingen van de ministeriële omzendbrief van 2 september 1996 met betrekking tot de uitoefening van het opvorderingsrecht overeenkomstig artikel 5 van de wet van 31 december 1963 betreffende de civiele bescherming (B.S., 12 oktober 1996).
9
HULP UIT HET BUITENLAND
MIC (Monitoring and Information Center) Bij een elektriciteitspanne van grote omvang waarbij het plan in werking wordt gesteld, kan het MIC de vraag om bijstand van België aan derde landen doorsturen en het aanbod aan hulp dat van de verschillende landen komt controleren. Het MIC doet geen afbreuk aan de toepassing van bilaterale verdragen voor wederzijdse bijstand, die de federale overheid met de aangrenzende landen heeft afgesloten. Tevens bestaan er bilaterale grensoverschrijdende lokale akkoorden.
10
OPHEFFEN VAN DE NOODSITUATIE
De overgang naar een lagere fase – of het opgeven van een federale fase – dient schriftelijk te gebeuren en moet worden verstuurd naar alle partners (departementale crisiscellen, gouverneurs, disciplines). Na bespreking in de beleidscel, kondigt de voorzitter van de beleidscel de opheffing af van de noodsituatie.
Het beheer van de noodsituatie houdt niet automatisch op, op het ogenblik dat de actieve fase van de strijd tegen de noodsituatie eindigt. De bevoegde overheid kan erop toezien dat alle nodige beschikkingen worden getroffen om de slachtoffers, zij die medische implicaties hebben ten gevolge van de noodsituatie, te helpen of om hen door te verwijzen naar een meer adequate vorm van hulp in de verschillende betrokken domeinen (medisch, psychosociaal, financieel, gerechtelijk…).
Er moet verduidelijkt worden dat het opheffen van de noodsituatie (terugkeer naar de normale situatie) niet zal gebeuren vooraleer de nazorg van de noodsituatie geregeld is, hierbij inbegrepen de informatie aan de bevolking.
DEEL III: IMPLEMENTATIE EN OPVOLGING
52
11 11.1
Opleiding en oefening Initiële opleiding
De FOD Binnenlandse Zaken moet toezien op de verspreiding van dit noodplan aan alle overheden en diensten, zowel publiek als privé, die in dit noodplan betrokken zijn.
Alle in dit noodplan vermelde overheden en diensten, zowel publiek als privé, dienen ervoor te zorgen dat zij in staat zijn om de hen krachtens dit plan toegewezen opdrachten uit te voeren en verzekeren hiertoe de nodige informatieverspreiding en de nodige opleiding van hun personeel.
Elia stelt een brochure op met veiligheidsvoorschriften voor werkzaamheden en interventies in de buurt 20
van hoogspanningsinstallaties .
11.2
Bijscholing
Elke openbare of private bevoegde dienst of instelling moet toezien op de continue bijscholing van haar personeel, in functie van de van kracht zijnde reglementering. Elia is verantwoordelijk voor het uptodate houden van de informatie inzake de veiligheidsvoorschriften voor werkzaamheden en interventies in de buurt van hoogspanningsinstallaties.
11.3
Oefeningen
Elia is verantwoordelijk voor het oefenen van de procedures vervat in de reddingscode en de 21 heropbouwcode . De Minister van Binnenlandse Zaken beslist om een oefening van het noodplan “elektriciteitspanne van grote omvang” te organiseren. De FOD Binnenlandse Zaken is belast met de organisatie van de oefening, in overleg met de andere betrokken departementen en diensten.
12 Evaluatie en te trekken lessen De gehouden oefeningen / werkelijke noodsituaties dienen door alle betrokken partijen geëvalueerd te worden en er dienen lessen getrokken te worden, door middel van een debriefingsverslag. 20
In overeenstemming met de bepalingen van artikel 192 van het Algemeen Reglement op de elektrische installaties voor de huishoudelijke installaties en sommige lijnen van transport en verdeling van elektrische energie. 21 Zoals bepaald in artikel 316 van de Koninklijk Besluit houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe.
53
13 Voorafgaande informatie De voorafgaande informatie bestaat minstens uit: • het ter beschikking stellen van de noodplannen. De mogelijkheid kan echter eventueel overwogen worden om bepaalde informatie niet te verspreiden; • de bevolking informeren inzake zelfredzaamheid in het geval van een noodsituatie.
54
DEEL IV: BIJLAGEN Bijlage I: Crisisstructuur Elia
55
Bijlage II: notificatieformulier Elia
56
