1. Als zelfstandige stoppen vóór uw 60ste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 1.1. Wat is precies het gevolg voor uw wettelijk pensioen als zelfstandige? . . . . . . . . . 1 1.2. Heeft u dan recht op een uitkering? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 1.3. Blijft u nog gedekt door de ziekteverzekering? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 1.4. Wat is een voortgezette verzekering en is het een goed idee om zo’n verzekering af te sluiten? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 1.4.1. Wat is een voortgezette verzekering precies? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 1.4.2. In welke periode kunt u zo’n voortgezette verzekering nemen? . . . . . . 2 1.4.3.
Is het wel voordelig? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
1.5. Zijn er andere pistes om gedekt te blijven door de ziekteverzekering? . . . . . . . . . . 3 1.5.1. Een kleine activiteit behouden als zelfstandige? . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 1.5.2. Een kleine activiteit behouden als werknemer? . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 1.5.3. Via het statuut van verblijvende in België? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
– Praktische Gids 2014 – Als zelfstandige stoppen vóór uw 65ste
Inhoudstafel
1.6.1. De huidige regeling (tot eind 2014) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
©
1.6. Lopen uw sociale bijdragen nog drie jaar verder? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 1.6.2. Regeling vanaf 1 januari 2015? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 1.7. Wat zijn de voor- en nadelen van niet volledig te stoppen, maar wel uit te bollen als zelfstandige? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 1.7.1. Kan dat in uw vennootschap? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 1.7.2. Zaakvoerder of werkend vennoot blijven in uw vennootschap? . . . . . . 7 1.7.3. Zelfstandige blijven, maar wel volledig uit uw vennootschap stappen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 1.7.4. Uitbollen in uw eenmanszaak, hoe pakt u dat aan? . . . . . . . . . . . . . . . 8 1.7.5. Werknemer worden en tegelijk zelfstandige in bijberoep? . . . . . . . . . . 9 1.8. Kunt u uw extralegaal pensioen al vóór uw 60ste opvragen en is dat wel verstandig? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 1.9. Stopzetting van uw eenmanszaak: het best niet vóór uw 60ste? . . . . . . . . . . . . . 10
2. Op vervroegd pensioen tussen 60 en 65 jaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 2.1. Vanaf wanneer kunt u in vervroegd pensioen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 2.2. Welke uitzonderingen zijn er nog mogelijk? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 2.2.1. Uitzondering voor wie al aan de voorwaarden voldeed . . . . . . . . . . . . 12 2.2.2. Niet strenger voor wie jarig is in december... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 2.2.3.
Overgangsregel voor wie geboren is vóór 1956 . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
2.3. Krijgt u een lager pensioen doordat u vervroegd met pensioen gaat? . . . . . . . . . 13 2.4. Cijfervoorbeeld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
I
2.5.1. Wat is de pensioenbonus en welke regeling geldt momenteel (sinds 1 januari 2014)? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 2.5.2. Overgangsregeling: wat als u onder de oude én de nieuwe regeling valt? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 2.6. Moet u het vervroegd pensioen zelf aanvragen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 2.6.1. Hoe aanvragen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 2.7. Hoeveel mag u nog bijverdienen tijdens uw vervroegd pensioen? . . . . . . . . . . . . 17
3. Uw rustpensioen als zelfstandige vanaf 65 jaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 3.1. Hoe vraagt u het aan? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 3.2. Hoe kunt u exact te weten komen hoe hoog uw pensioen zal zijn? . . . . . . . . . . . 18 3.3. Op het einde van uw carrière nog een tijdje als werknemer werken, is dat goed voor uw pensioen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 3.4. Hoe gebeurt de berekening van het pensioen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 3.4.1. Berekening van de beroepsloopbaan? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
– Praktische Gids 2014 – Als zelfstandige stoppen vóór uw 65ste
2.5. Wat is precies de pensioenbonus en wanneer heeft u daar nog recht op vóór uw 65ste? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
3.5. Hoe zit het met de periode vóór uw 20ste? Wanneer mag u die meetellen? . . . . 22
©
3.4.2. Welke beroepsinkomsten tellen mee? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 3.6. Welke periodes waarin u niet gewerkt heeft, tellen toch mee voor de berekening van uw pensioenloopbaan? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 3.6.1.
Is uw legerdienst gelijkgesteld? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
3.6.2.
Is een periode van voorlopige hechtenis gelijkgesteld? . . . . . . . . . . . 23
3.6.3.
Is uw studieperiode gelijkgesteld? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
3.6.4. Cijfervoorbeeld: regularisatie aanvragen voor studieperiode: voordelig of niet? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 3.6.5.
Zijn ziekteperiodes gelijkgesteld? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
3.6.6.
Periode gelijkgesteld door de voortgezette verzekering? . . . . . . . . . . 26
3.7. Welke periodes tellen niet mee voor uw beroepsloopbaan? . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 3.8. Moet u zelf uw beroepsverleden kunnen bewijzen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 3.9. Hoe wordt het pensioen van de meewerkende echtgenoot berekend? . . . . . . . . 27 3.10. Wat met de jaren als werknemer of als ambtenaar? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 3.11. Cijfervoorbeeld: eerst gewerkt als werknemer, dan als zelfstandige . . . . . . . . . . . 29 3.12. Wanneer heeft u recht op een pensioenbonus (na uw 65ste)? . . . . . . . . . . . . . . . 29 3.13. Wanneer krijgt u een gezinspensioen en wanneer een pensioen als alleenstaande? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 3.13.1. Gezinspensioen of pensioen als alleenstaande? . . . . . . . . . . . . . . . . 29 3.13.2. Laat u uw echtgenote de laatste jaren voor uw pensioen nog extra pensioen opbouwen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 3.13.3. Wat als u eerst overlijdt? Heeft uw echtgenote dan recht op een overlevingspensioen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
II
3.14.1. Wat is het minimumpensioen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 3.14.2. Welke jaren tellen mee om te bepalen of u recht heeft op een minimumpensioen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 3.15. Hoeveel wettelijk pensioen kunt u als zelfstandige momenteel maximaal krijgen? Waarom zal dit de komende jaren nog sterk stijgen? . . . . . . . 34
4. Doorwerken tijdens uw pensioen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 4.1. Mag u als zelfstandige tijdens uw pensioen nog iets bijverdienen? . . . . . . . . . . . 35 4.2. Hoeveel mag u nog precies bijverdienen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 4.3. Wat als u toch meer verdient? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 4.4. Mag u voortaan onbeperkt bijverdienen vanaf uw 65ste? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 4.5. Welke inkomsten tellen mee wanneer u als zelfstandige blijft werken? . . . . . . . . 37 4.5.1. Wat is het principe? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 4.5.2. Welke beroepskosten hoeft u niet mee te tellen? . . . . . . . . . . . . . . . . 38 4.5.3. Tellen uw huurinkomsten ook mee? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
– Praktische Gids 2014 – Als zelfstandige stoppen vóór uw 65ste
3.14. Wat is het minimumpensioen en waarom kan dit belangrijk zijn? . . . . . . . . . . . . . 32
4.5.4. Tellen voordelen zoals een bedrijfswagen, enz. ook mee? . . . . . . . . . 39 4.5.6. Wat met dividenden/tantièmes van een vennootschap? . . . . . . . . . . . 40
©
4.5.5. Tellen interesten van uw rekening-courant mee? . . . . . . . . . . . . . . . . 40 4.5.7. Wat met stopzettingsmeerwaarden in een eenmanszaak? . . . . . . . . . 41 4.5.8. Wat met achterstallige erelonen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 4.5.9. Speelt het inkomen van uw partner ook een rol? . . . . . . . . . . . . . . . . 41 4.6. Hoeveel mag u nog verdienen als werknemer? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 4.7. Doorwerken in een vennootschap: aandachtspunten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 4.7.1.
Kunt u zaakvoerder/bestuurder blijven in uw vennootschap tijdens uw pensioen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
4.7.2.
Cijfervoorbeeld: zaakvoerder blijven en doorwerken, maar uw inkomen beperken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
4.7.3.
Kunt u ook enkel nog vennoot blijven? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
4.7.4.
Gratis helpen in de vennootschap van uw kinderen? . . . . . . . . . . . . . 44
4.7.5.
Een onbezoldigd mandaat, maar wel nog aandelen behouden, kan dat? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
4.8. Kunt u blijven werken in een eenmanszaak? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 4.8.1.
Uw eenmanszaak voortzetten tijdens uw pensioen? . . . . . . . . . . . . . 45
4.8.2.
Doorwerken als helper van uw zoon of dochter? . . . . . . . . . . . . . . . . 45
4.8.3.
Gratis uw kinderen blijven helpen nadat u gestopt bent, kan dat nog? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
4.9. Moet u uw activiteit melden aan de pensioendienst? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 4.10. Bouwt u, als u verder werkt tijdens uw pensioen, verder pensioenrechten op? . . . 46
III
5.1. De sociale bijdragen voor de laatste drie jaar vóór uw pensioen . . . . . . . . . . . . . . 47 5.1.1. Regeling tot eind 2014 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 5.1.2. Regeling vanaf 2015 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 5.2. Hoeveel sociale bijdragen betaalt u indien u verder werkt na uw pensioen? . . . . 48 5.2.1. Regeling tot einde 2014 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 5.2.2. Wat wijzigt er na 1 januari 2015? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 5.3. Sociale bijdragen bij overschrijding van de toegelaten arbeid . . . . . . . . . . . . . . . . 49 5.4. Eerst één kwartaal onderbreken om minder sociale bijdragen te betalen? . . . . . . 50 5.4.1. Situatie tot en met eind 2014 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 5.4.2. Situatie vanaf 2015 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 5.6. Moet u sociale bijdragen betalen als u onbezoldigd verder werkt? . . . . . . . . . . . . 50
6. Belastingen betalen tijdens uw pensioen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 6.1. Moet u belastingen betalen op uw wettelijk pensioen als zelfstandige? . . . . . . . . 52 6.2. Wat indien u verder werkt tijdens uw pensioen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
– Praktische Gids 2014 – Als zelfstandige stoppen vóór uw 65ste
5. Sociale bijdragen vóór en tijdens uw pensioen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
7. De uitbetaling van uw aanvullend pensioen als zelfstandige . . . . . . . . . . 54
©
6.3. Wat is de invloed van huur- en andere inkomsten die u nog heeft? . . . . . . . . . . . 53
7.1. Kiest u de uitbetaling van een kapitaal of een lijfrente? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 7.2. Hoe weet u of u voldoende opgebouwd heeft om uw levensstandaard te behouden? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 7.3. Rekenen op uw aanvullend pensioen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 7.4. Hoe weet u welk kapitaal u opbouwt via uw aanvullende verzekering? . . . . . . . . 56 7.5. Kunt u dit nu nog bijsturen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 7.6. Kunt u de zgn. interne pensioenvoorziening al vanaf uw 60ste opvragen? . . . . . 57 7.6.1. Wijziging sinds 1 januari 2012 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 7.6.2. Wat is het gevolg als u het vóór uw 65ste opvraagt? . . . . . . . . . . . . . 59 7.7. Uw groepsverzekering of individuele pensioentoezegging (IPT) vóór uw 65ste opvragen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 7.7.1. Vanaf welke leeftijd kunt u die laten uitbetalen? . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 7.7.2. Wat is fiscaal het gevolg als u uw groepsverzekering of IPT opvraagt vóór uw 65ste? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 7.7.3.
Moet u effectief langer blijven werken om de hoge belastingtarieven te vermijden? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
7.7.4.
Wanneer heeft u precies recht op het voordelige tarief van 10%? . . . 61
7.7.5.
Is daarom de einddatum in uw polis van belang? Kunt u die nog aanpassen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
7.7.6.
Wat zijn andere gevolgen indien u de groepsverzekering of IPT vroeger opvraagt dan voorzien was? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
7.7.7.
Blijven werken en verder een fiscaalvriendelijk aanvullend pensioen opbouwen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 IV
7.8.1. Hoe wordt de uitbetaling belast? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 7.8.2. Beter af als u actief blijft tot uw 65ste? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 7.8.3. Cijfervoorbeeld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 7.8.4. Ook sociale bijdragen te betalen op de uitkering? . . . . . . . . . . . . . . . 64 7.8.5. Wanneer dan het best uw VAPZ opvragen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 7.9. Hoe zit dat voor pensioensparen en langetermijnsparen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 7.9.1. Opvragen vanaf uw 60ste, is dat fiscaal wel voordelig? . . . . . . . . . . . 65 7.9.2.
Komen er nog kosten bij als u het kapitaal vroeger opvraagt? . . . . . . 66
8. Verzekeringsvraagstukken indien u stopt als zelfstandige . . . . . . . . . . . . 67 8.1. Wat met uw hospitalisatieverzekering? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 8.1.1.
Speelt het een rol welk soort polis u precies heeft? . . . . . . . . . . . . . . 67
8.1.2.
Hoe zit dat bij een individuele polis? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
8.1.3.
Hoe zit dat bij een collectieve polis? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
8.1.4.
Wanneer kan een zgn. wachtpolis soelaas brengen? . . . . . . . . . . . . . 68
– Praktische Gids 2014 – Als zelfstandige stoppen vóór uw 65ste
7.8. Vanaf wanneer laat u het vrij aanvullend pensioen voor zelfstandigen (VAPZ) uitbetalen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
8.2.1.
Schadeverzekeringen zoals brandverzekering en omniumverzekering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
8.2.2.
Aansprakelijkheidsverzekeringen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
8.2.3.
Persoonsverzekeringen zoals verzekering overlijden en gewaarborgd inkomen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
©
8.2. Wat met andere lopende verzekeringen als u stopt met werken? . . . . . . . . . . . . . 69
9. Overzicht modellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 Belangrijke bedragen 2014 Aangifteformulier 74: activiteit tijdens pensioen
V
