Inhoudsopgave Voorwoord 1.
Inleiding en samenvatting
2.
Jaarverslag raad van toezicht
3.
Jaarverslag gemeenschappelijke medezeggenschap
4
Bestuursverslag 4.1 Leeswijzer 4.2 Doel, missie en visie 4.3 Organogram en organisatie 4.4 Beleidsterreinen 4.4.1 Onderwijs 4.4.2 Personeel 4.4.3 Beheer 4.4.4 Financiën
5
Continuïteitsparagraaf 5.1 Kengetallen 5.2 Meerjarenbegroting 5.3 Overig
6
Jaarrekening
1
Ondertekening bestuur en raad van toezicht Bestuur
………………………………..
J.C. Boswinkel
Raad van toezicht Mw. mr. L. Brouwer – de Jong (voorzitter)
………………………………..
Ir. G.J.H. de Vries (vicevoorzitter)
………………………………..
Dhr. G. Boeve
………………………………..
Mw. drs. S.A.M. Scholten-Klei
………………………………..
Mw. drs. G. Visser
………………………………..
Ir. J. Voppen
………………………………..
Plaats
Datum
Leusden
………………………………..
2
Voorwoord Het jaarverslag 2014 van de Stichting voor Protestants-Christelijk Basisonderwijs voor Amersfoort (PCBO) laat zien welke middelen PCBO het afgelopen kalenderjaar heeft ontvangen en hoe deze zijn ingezet. Tevens wordt beschreven welke ontwikkelingen er binnen PCBO als geheel en op de diverse domeinen zijn geweest. Voor het opstellen van het jaarverslag zijn wettelijke bepalingen vanuit het Ministerie van OCW van toepassing. Naast de verantwoording aan het Ministerie van OCW wordt het verslag ter goedkeuring voorgelegd aan de raad van toezicht. De gemeenschappelijke medezeggenschapsraad ontvangt het verslag ter kennisneming. Het verslag wordt gepubliceerd op de website van PCBO zodat medewerkers, ouders en andere belanghebbenden er kennis van kunnen nemen. Wilt u reageren op dit jaarverslag of heeft u suggesties voor verbetering? Uw vragen en reacties zijn van harte welkom!
Anneke Boswinkel mba-me Directeur-bestuurder
3
1.
Inleiding en samenvatting
Het resultaat over het jaar 2014 bedroeg -/- € 520.645. Er was een verlies van € 578.287 begroot. Alle reguliere scholen hadden ultimo 2014 een basisarrangement van de Inspectie van het Onderwijs. Sbao Koningin Wilhelmina school werd zwak bevonden. Het leerlingenaantal is opnieuw gegroeid (+76 lln, 2,2%). De scholen hebben hun marktaandeel vergroot van gemiddeld 21,8% naar 22,5%. Tot 2014 werd de CITO eindtoets in februari afgenomen. De resultaten werden beschreven in de jaarrekening van het voorgaande jaar, omdat de opbrengsten daar in feite betrekking op hadden. Vanaf 2015 wordt de eindtoets in april afgenomen. Hierdoor kan de uitslag niet meer worden meegenomen in dit jaarverslag. De resultaten op het domein onderwijs worden daarom in dit Jaarverslag beschreven aan de hand van de beoordeling van de kwaliteit van het onderwijs op de scholen door de Inspectie van het onderwijs. Na 8 jaar van besluitvorming en voorbereiding is in het najaar de eerste paal geslagen voor de nieuwe onderwijsvoorziening ABC Liendert. Eind 2015 hoopt de Windroos naar het nieuwe pand te verhuizen. De gezamenlijke PO- en VO-schoolbesturen en de gemeente Amersfoort zijn in 2014 een groot onderzoek gestart om te komen tot een Integraal Huisvestingsplan (IHP) en mogelijke doordecentralisatie van vervangende nieuwbouw van de gemeente naar de schoolbesturen. De drie grote Amersfoortse schoolbesturen PO hebben daarnaast in 2014 gezamenlijk een masterplan “Scholenlandschap 2030” in concept opgesteld. Beide initiatieven moeten in 2015 resulteren in overeenkomsten. In 2014 zijn de voorbereidingen getroffen voor het strategisch beleidsplan voor de periode augustus 2015 – juli 2019. Het strategisch beleidsplan is de basis voor de schoolplannen en bevat richtinggevende uitspraken over de verschillende groeithema’s: leerproces, vakmanschap, organisatiecultuur, leiderschap en de school in de wijk.
4
2.
Jaarverslag raad van toezicht
Leden van de raad van toezicht met hun functies en aandachtgebieden zijn (situatie op 31 december 2014) Mw. mr. L. Brouwer – de Jong (voorzitter, werkgeverschap, juridisch, governance) Ir. G.J.H. de Vries (vicevoorzitter, werkgeverschap, management en organisatie) Dhr. G. Boeve (levensbeschouwelijke identiteit) Mw. drs. S.A.M. Scholten-Klei (onderwijs, lid auditcommissie) Mw. drs. G. Visser (onderwijs, jeugdwelzijnszorg) Ir. J. Voppen (financiële zaken, voorzitter auditcommissie) Er zijn bij de leden van de raad en het bestuur geen strijdigheden geconstateerd bij de jaarlijkse opgave van nevenwerkzaamheden. De leden van de raad ontvangen op jaarbasis een vergoeding van € 3.125 voor hun werkzaamheden. Deze vergoeding wordt in twee termijnen uitgekeerd. Zij voldoen aan de wettelijke verplichting om zich als ondernemer aan te melden bij de Belastingdienst. De raad van toezicht vergaderde in 2014 in totaal acht maal, inclusief de jaarlijkse zelfevaluatie en de heidag. Op de heidag is een SWOT-analyse opgesteld en is door de raad input gegeven voor het strategisch beleidsplan 2015-2019. De raad heeft onafhankelijke informatie ingewonnen via: een accountantsverslag en een gesprek met de accountant. de GMR tijdens het jaarlijks gesprek in het kader van wederzijdse informatievoorziening. het DB tijdens een gesprek in het kader van wederzijdse informatievoorziening. De raad besloot dit gesprek jaarlijks te herhalen. werkbezoeken op scholen. De bezoeken werden in koppels van twee afgelegd op PWA-Beekenstein, de Berkenschool en de Zonnewijzer. De raad is ten behoeve van de eigen deskundigheid lid van de VTOI (Vereniging voor toezichthouders in het onderwijs). De raad geeft naast haar toezichthoudende taak invulling aan de werkgeversrol en aan een adviesrol voor de directeur-bestuurder. Deze rol is zowel aan de individuele leden, voor zover het hun aandachtsgebieden betreft, als aan de raad als geheel. Hierbij kan ook gedacht worden aan het fungeren als klankbord of kritisch tegenover voor de directeur-bestuurder. Belangrijke onderwerpen die de raad besprak zijn: - het Integraal Huisvestingsplan (IHP) en de samenwerkingsovereenkomst met de andere schoolbesturen voor PO en VO in Amersfoort, alsmede met de gemeente; - de waarneming van de directeur-bestuurder tijdens haar ziekteverlof vanaf eind juni tot de zomervakantie door de adjunct algemeen directeur Gert-Jan Mellink, en na de zomervakantie en gedurende de re-integratie vanaf eind september door interim directeur-bestuurder Rob de Haan; - de specifieke opdracht aan de interim directeur-bestuurder naast de waarneming van de dagelijkse werkzaamheden, namelijk het adviseren over de inrichting van het bovenschools management c.q. de directeur/bestuurderstaak; - de grondslag en het doel van de stichting; - de meerjarenbegroting 2015-2018. De raad heeft in 2014 haar formele goedkeuring gegeven aan: de begroting 2014; het jaarverslag 2014 bestaande uit een bestuursverslag en de jaarrekening; het treasuryplan met looptijd van 1 okt 2014 tot 1 oktober 2015; de samenwerkingsovereenkomst IHP.
5
3.
Jaarverslag gemeenschappelijke medezeggenschapsraad
WMS In de WMS (Wet Medezeggenschap Scholen) zijn de wettelijke kaders voor medezeggenschap op scholen geregeld. De hierin vastgelegde rechten kunnen worden samengevat als: recht op overleg met de directeur-bestuurder; adviesrecht en instemmingsrecht bij belangrijke besluiten op thema’s uit de WMS; initiatiefrecht over zaken waarvan de GMR vindt dat deze binnen de stichting veranderd moeten worden en/of aan de orde gesteld moeten worden; recht op het ontvangen van informatie over zaken die van belang zijn voor alle scholen binnen de stichting. De GMR De GMR (Gemeenschappelijke Medezeggenschap Raad) buigt zich over zaken die voor alle scholen van PCBO Amersfoort van belang zijn en het schoolniveau overstijgen. Hieronder valt het stichtingsbeleid, met name op gebied van financiën/beheer, personeel en onderwijsinhoud. De GMR bestaat uit 12 leden, zowel personeelsleden als ouders. Per school zit er een afgevaardigde in de GMR met uitzondering van de Koningin Wilhelminaschool, die dezelfde locatie heeft als de Wegwijzer. Ieder lid zit in de GMR voor het belang van alle scholen van de stichting. De bevoegdheden zijn voor ouders en personeel conform de WMS niet altijd dezelfde. Daarom is het streven naar een gelijke verdeling tussen personeelsleden en ouders van leerlingen een vereiste. De vergaderingen zijn in beginsel openbaar. De voorzitter van de GMR is personeelslid. Met ingang van het schooljaar 2014/2015 is een nieuwe voorzitter aangetreden. In 2014 heeft de GMR vijf keer vergaderd. Daarbij heeft de GMR met de volgende voorstellen ingestemd: BFP (Bestuursformatieplan) 2014-2015; WKR (Werkkostenregeling) en Fietsregeling. De GMR heeft over de volgende zaken geadviseerd: Begroting van 2014 en MJB (Meerjarenbegroting) 2015-2018; Grondslag en doel van Stichting PCBO Amersfoort; Evaluatie SBP (Strategisch beleidsplan); Aanname- en plaatsingsbeleid. De GMR heeft kennis genomen van het Jaarverslag 2013. Daarnaast is er een voorlichtingsavond geweest voor MR-en en GMR-leden over de invoering van de wet Passend Onderwijs met ingang van 1 augustus 2014 en is de GMR geïnformeerd over de stichtingsbrede risico-inventarisatie. De GMR heeft in 2014 een initiatief genomen om de wijze en mate van medezeggenschap te optimaliseren. Dit heeft er toe geleid dat een afvaardiging van de PGMR (Personeelsgeleding van de GMR) deelneemt aan de werkgroep CAO, en dat GMR-leden zijn uitgenodigd om deel te nemen aan de studiedag van directeuren over het te ontwikkelen SBP. Deze ontwikkeling om in een vroeg stadium mee te kunnen denken in beleidszaken wordt binnen de GMR als positief ervaren. Om een duidelijk beeld te krijgen over het functioneren van de GMR is eind 2014 een enquête onder de GMR leden afgenomen, die als basis dient om in 2015 de GMR verder te kunnen optimaliseren.
6
4.
Jaarverslag bestuur
4.1
Leeswijzer
Het jaarverslag is ingericht overeenkomstig de Regeling Jaarverslag Onderwijs en bestaat uit vier onderdelen: • Bestuursverslag (H.4) • Continuïteitsparagraaf (H.5) • Jaarrekening (H.6) • Overige gegevens Bedragen worden gepresenteerd in duizenden euro’s, herkenbaar aan de K achter het getal. Algemeen Dit onderdeel begint met informatie over het doel, visie en missie van PCBO Amersfoort. Hierna volgt een korte beschrijving van de interne organisatie en een overzicht van de scholen met hun leerlingenaantallen. In de vier daaropvolgende paragrafen komen respectievelijk de beleidsterreinen onderwijs, personeel, beheer en financiën aan bod. Verantwoording op deze gebieden vindt plaats aan de hand van de doelstellingen uit het SBP 2011-2015 en de begroting 2014. Continuïteitsparagraaf In een aparte paragraaf wordt aandacht besteed aan de toekomst van de organisatie, conform de aanpassing in de Regeling Jaarverslag Onderwijs van 20 december 2013. U treft hier de belangrijkste kengetallen (ontwikkeling leerlingenaantal, personele bezetting en exploitatie) alsmede de risico’s die het bestuur onderkent en hoe hierop wordt ingespeeld. Jaarrekening De jaarrekening is volledig opgenomen in dit jaarverslag. Op blz. 32 vindt u een separate inhoudsopgave met daarin alle financiële overzichten.
7
4.2
Doel, missie en visie
Het doel van de Stichting voor Protestants-Christelijk Basisonderwijs voor Amersfoort (PCBO) is het bieden van kwalitatief goed onderwijs. De missie van de stichting luidt: “Wij als stichting PCBO Amersfoort willen – vanuit de christelijke inspiratie – kinderen op onze scholen uitdagen zich veelzijdig en optimaal te ontwikkelen, waarbij we het unieke in ieder kind respecteren. Wij willen dat kinderen hun eigen verantwoordelijkheid nemen en zelfstandig, kritisch en respectvol leren samen te leven. Op onze scholen is aandacht voor elkaar en worden onze medewerkers uitgedaagd zich verder te ontwikkelen in hun professionaliteit.’’ De scholen verwelkomen alle kinderen in de basisschoolleeftijd mits hun ouders/verzorgers positief staan tegenover de identiteit van de stichting en het kind, eventueel met extra zorg, in staat is het onderwijs te volgen. Naast de kerndoelstelling van kwalitatief goed onderwijs zijn in het strategisch beleidsplan 2011-2015 meer specifieke doelstellingen op de verschillende beleidsterreinen geformuleerd. Kort samengevat luiden de streefdoelen: Onderwijs - onderwijskwaliteit om trots op te zijn; Personeel - iedereen leert; Identiteit - kind in de hoofdrol; Communicatie en profilering - de beste scholen van de stad; Huisvesting en gebouwen - midden in de wijk; Financiën en beheer - goede financiën voor goed onderwijs. Het strategisch beleidsplan 2011-2015 schept kaders voor de strategische keuzes die gemaakt moeten worden. Het plan kan worden ingezien op de website van PCBO: www.pcboamersfoort.nl De stichting vindt dat ieder kind recht heeft op goed onderwijs en dat dit door goede leerkrachten gegeven moet worden.
8
4.3 Organogram en organisatie
Juridische structuur De volledige naam van PCBO Amersfoort luidt Stichting voor Protestants-Christelijk Basisonderwijs voor Amersfoort. Zij heeft haar zetel in de gemeente Amersfoort. Raad van toezicht In de Code Goed Bestuur PO hebben de leden van de PO-raad afgesproken wat zij verstaan onder goed bestuur (2010). Een van de pijlers is de scheiding van bestuur en toezicht. Dit is in 2011 gerealiseerd door de transitie naar het raad van toezicht (rvt) model. De rvt houdt intern toezicht op de verwezenlijking van de grondslag en de doelstelling van de stichting, alsmede op het functioneren van de directeur-bestuurder. De samenstelling, taken en bevoegdheden van de rvt zijn zodanig dat deze een deugdelijk en onafhankelijk toezicht kan uitoefenen. Directeur-bestuurder De directeur-bestuurder is als eindverantwoordelijke belast met het besturen van de stichting en voert samen met de adjunct algemeen directeur de dagelijkse leiding over de scholen en het bestuursbureau. De directeur-bestuurder is tevens het verantwoordelijk orgaan naar buiten toe; De directeur-bestuurder stelt managementcontracten op waarin de schoolgebonden taken en bevoegdheden van de schooldirecteuren worden vastgelegd. Voor de raad van toezicht blijft de bestuurder verantwoordelijk, ook voor hetgeen de directeuren namens haar besluiten. 9
Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (GMR) De GMR behartigt de belangen van de ouders en het personeel van alle PCBO scholen. Bestuursbureau en schoolondersteuning Het bestuursbureau staat onder leiding van de adjunct algemeen directeur. De beleidsmedewerkers adviseren het bestuur en de algemene directie, gevraagd en ongevraagd, over het te voeren beleid. Dit jaar zijn de taken van de stafmedewerkers in kaart gebracht en zowel binnen de eigen organisatie als met OSGMetrium gecommuniceerd en afgestemd. Het stafbureau onderscheidt vier rollen in relatie tot de scholen: Monitoren Ondersteunen Sturen (waar het moet) Initiëren De bureaumedewerkers rapporteren hun bevindingen aan de algemene directie en de directies van de scholen. De taken van het bestuursbureau houden verband met de verantwoordelijkheid voor het werkgeverschap, de bedrijfsvoering, de kwaliteitszorg en de algemene bestuurlijke taken. PCBO Amersfoort heeft niet alle deskundigheid zelf in huis; indien nodig wordt expertise ingehuurd. Het secretariaat, de administratie en facilitaire dienst verlenen ondersteunende diensten voor de gehele organisatie. Kwaliteitsgroepen Op diverse beleidsterreinen zijn kwaliteitsgroepen ingericht, die werken met een opdracht vanuit het bestuur. Alle schooldirecteuren maken in beginsel deel uit van één of meer kwaliteitsgroepen. Zo wordt optimaal gebruik gemaakt van de expertise binnen de organisatie. PCBO Amersfoort kent de volgende kwaliteitsgroepen: • PR en profilering • Kennisacademie • Onderwijs • ICT • IB netwerk • Personeel Scholen en leerlingenaantallen PCBO heeft dertien scholen (12 brinnummers), geografisch verspreid over vrijwel alle wijken van Amersfoort, waarvan twaalf reguliere basisscholen en één school voor speciaal basisonderwijs (KWS). In de onderstaande tabel wordt de ontwikkeling van het leerlingenaantal zichtbaar gemaakt. De regio Amersfoort heeft een stabiele basispopulatie en is geen krimpregio. Wel zijn er aanzienlijke verschuivingen binnen de wijken. PCBO wil per wijk minimaal het marktaandeel behouden. School De Wingerd (Schothorst) 4-7 jr 8 + jr
1 okt 2012 190 94 96
1 okt 2013 171 82 89
1 okt 2014 156 68 88
De Wegwijzer (Schothorst) 4-7 jr 8 + jr
160 88 72
151 77 74
146 78 68
PWA (Beekenstein en Randenbroek) 4-7 jr 8 + jr
279 130 149
285 144 141
307 161 146
't Anker (Soesterkwartier)
199
210
222
10
4-7 jr 8 + jr
100 99
109 101
133 89
De Windroos (Liendert en Rustenburg) 4-7 jr 8 + jr
201 107 94
209 109 100
201 107 94
De Bolster (Bergkwartier) 4-7 jr 8 + jr
423 211 212
435 233 202
451 235 216
De Berkenschool (Hoogland) 4-7 jr 8 + jr
188 95 93
199 104 95
214 114 100
De Zonnewijzer (Zielhorst) 4-7 jr 8 + jr
192 86 106
200 98 102
207 112 95
Gabrie Mehenschool (Kattenbroek) 4-7 jr 8 + jr
271 127 144
242 103 139
236 113 123
De Wonderboom (Nieuwland) 4-7 jr 8 + jr
561 274 287
558 273 285
532 265 267
De Vuurvogel (Vathorst) 4-7 jr 8 + jr
544 282 262
591 311 280
613 308 305
Kon-Tiki (Vathorst) 4-7 jr 8 + jr
158 118 40
225 168 57
275 202 73
58 3.424
38 3.514
30 3.590
sbo Koningin Wilhelmina (KWS) PCBO totaal
1 oktobertelling Op 1 oktober 2014 bedroeg het totale leerlingenaantal 3.590. Dit is 76 leerlingen (2,2%) meer dan het jaar ervoor. De verhouding tussen onder- en bovenbouw is een indicatie voor de toekomstige leerlingenontwikkeling. De leerlingenaantallen op 1 oktober van het voorgaande jaar vormen de grondslag voor de bekostiging in het volgende jaar: de telling op 1 oktober 2013 bepaalt de materiële lumpsum voor het kalenderjaar 2014 en de personele lumpsum voor het schooljaar 2014-2015. Alle scholen werken met het administratie- en leerlingvolgsysteem ParnasSys. Zo kan de leerlingenpopulatie, kwalitatief en kwantitatief, per school en stichtingsbreed op de voet worden gevolgd en geanalyseerd. Het leerlingenverloop wordt via maandelijkse overzichten gemonitord en beoordeeld door de directeur-bestuurder en de adjunct algemeen directeur.
11
4.4
Beleidsterreinen
4.4.1
Onderwijs
Onderwijsinspectie In 2014 heeft de Inspectie van het Onderwijs de PCBO scholen als volgt beoordeeld: School De Wingerd PWA ’t Anker De Windroos De Wegwijzer De Bolster De Berkenschool KWS De Zonnewijzer Gabrie Mehenschool De Wonderboom De Vuurvogel Kon-Tiki
Brinnr. 01VI 08TE 10LI 11AT 01VI 12QU 13DW 14RD 21RS 23PH 27JH 27NX 29XR
Wijk Schothorst-Noord Beekenstein/Randenbroek Soesterkwartier Liendert / Rustenburg Schothorst-Zuid Bergkwartier Hoogland Zielhorst Kattenbroek Nieuwland Vathorst De Laak Vathorst De Bron
Schoolsoort PO PO PO PO PO PO PO SBO PO PO PO PO PO
Arrangement Inspectie Basistoezicht + attendering Basistoezicht + attendering R Basistoezicht Basistoezicht Basistoezicht Basistoezicht Basistoezicht Zwak Basistoezicht Basistoezicht + waarschuwing Basistoezicht Basistoezicht Basistoezicht
Een attendering ontvangt het bestuur middels een brief als het eindresultaat onvoldoende was. Bij een waarschuwing is hiervan twee keer sprake in een periode van drie jaar. Enkele scholen ontvingen een attendering: zij hadden eenmaal eindresultaten onder de ondergrens. De Gabrie Mehenschool had de afgelopen 3 jaar twee keer een onvoldoende eindresultaat en ontving een waarschuwing. Alleen de KWS staat onder toezicht als ‘zwak’. Hier wordt hard aan gewerkt door het team o.l.v. de directie en het bestuur. Zo is de verantwoording en planning van de leerstof op de diverse niveaus door de intern begeleider opgezet en geïmplementeerd. Naast het inspectietoezicht hanteert PCBO een eigen early warning systeem (EWS). De doelstelling van dit systeem is een tijdige signalering van risico's door het bestuur, zodat in een vroeg stadium, samen met de school, oplossingen en verbeteringen in gang kunnen worden gezet. Eindopbrengsten/uitstroom Dit jaar wordt de cito eindtoets begin april afgenomen wat betekent dat de resultaten nog niet beschikbaar zijn ten tijde van het schrijven van dit verslag. De cito eindresultaten 2015 zullen worden gepresenteerd in het jaarverslag 2015. De scholen hebben in augustus 2014 het hieronder getoonde uitstroom advies gegeven (%): School VSO PrO VMBO VMBO HAVO BL/KL/GL TL De Wingerd 21,4 21,4 42,9 PWA Beekenstein 21,4 14,3 32,1 PWA Randenbroek 11 89 ’t Anker 3,6 35,7 25 De Windroos 34,8 34,8 21,7 De Wegwijzer 22,7 18,2 22,7 De Bolster 7,1 11,9 28,6 De Berkenschool 5,6 11,1 38,9 KWS 50 50 De Zonnewijzer 7,4 25,9 33,3 Gabrie Mehenschool 12,9 29 35,5 De Wonderboom 22,1 31,2 16,9 De Vuurvogel 3,9 8,5 27,1 42,4 Kon-Tiki 11,1 33,3 44,4 11,1
12
VWO 14,3 32,1 35,7 8,7 36,4 52,4 44,4 33.3 22,6 29,9 18,6
Onderwijskundige ontwikkelingen en speciale projecten Voortgang implementatie ParnasSys Kwaliteitszorgmodule Integraal Deze module wordt stichtingsbreed ingezet om het onderwijs naar een hoger kwaliteitsniveau te tillen. Onder leiding van een extern consultant worden scholen, directies en het bestuursbureau getraind in het analyseren van onderwijsopbrengsten, het zien van verbanden en het stellen van vragen die leiden tot een verbetering van het primaire proces in de klas (besteding in 2014 € 18 K). Peuterpilot In september 2011 is de vierjarige pilot Startgroepen voor Peuters van start gegaan. Op 30 plaatsen, verspreid over het land, werken peuterspeelzalen en/of kinderdagverblijven samen met scholen om een rijkere leeromgeving te creëren voor peuters. De Amersfoortse startgroep maakt deel uit van de Windroos en werkt samen met kinderopvangorganisatie Partou. Voor de periode september 2011 tot juli 2015 is een bedrag van € 178 K beschikbaar gesteld. In de groep worden maximaal veertien peuters in leeftijd van 2,5 tot 4 jaar begeleid door een HBOgeschoolde leerkracht van de Windroos en een peuterleidster. De resultaten van het project worden gemonitord door de Universiteit Twente en door Oberon. Een landelijke tussenrapportage uit januari 2014 laat zien dat de eerste ervaringen positief zijn. De volgende rapportage wordt in 2015 verwacht. De pilot is inmiddels verlengd met één schooljaar tot augustus 2016 (€ 51 K). Project TAALentklas In het najaar 2013 is het project TAALentklas gestart in de wijk Liendert. Geselecteerde leerlingen krijgen, aanvullend op de reguliere lestijd, extra onderwijs in begrijpend lezen en woordenschat met als doel het uitstroomniveau te verhogen naar VMBO T/HAVO. Het afgelopen jaar is het project uitgebreid naar de wijken Rustenburg, Schuilenburg, Randenbroek en Schothorst. De TAALentklas wordt bekostigd uit de LEA gelden van de Gemeente Amersfoort (€ 95 K in 2014). PCBO is penvoerder. Het project loopt in ieder geval tot juli 2015. Project Prachtlas Deze klas (één middag per week) is gestart in het schooljaar 2014-2015 voor leerlingen uit groep 8 met als schooladvies VMBO basis/kader die moeite hebben met cognitieve en abstracte vakken. Om mogelijk motivatieverlies te voorkomen en de stap naar het VO te vergemakkelijken worden deze kinderen praktisch uitgedaagd en begeleid in werkhouding en studievaardigheden. In september startten 22 kinderen van 9 verschillende PCBO scholen op het Prisma College o.l.v. vier vakdocenten van het Prisma en een PCBO-mentor. 14 kinderen hebben het traject afgemaakt. Gaandeweg dit traject is hun zelfvertrouwen en motivatie gegroeid en is de door ouders en leerlingen ervaren stress en onzekerheid over de overstap naar het VO afgenomen. 8 leerlingen hebben de Prachtklas voortijdig verlaten: hun niveau was te hoog of zij waren onvoldoende gemotiveerd. PCBO ontvangt geen externe bijdrage voor dit project (kosten €18 K). Komend jaar wordt een kwaliteitsslag verwacht mede op basis van de veelal positief-kritische feedback van de leerlingen en hun ouders.
Project Plusklas De Plusklas is een initiatief van PCBO en het Farel College met als doel uitdagende en creatieve leerstof te bieden aan bovengemiddelde tot hoog begaafde kinderen. Dit gebeurt één middag per week op het VO. De leerlingen krijgen opdrachten die zij in hun eigen klas de rest van de week moeten afmaken. De inzet is zoveel mogelijk leerstof aan te bieden die niet in het reguliere VWO aan de orde komt. De klas is in september 2010 van start gegaan en wordt gecoördineerd door een directeur van PCBO en een afdelingshoofd van het Farel College. De Plusklas biedt ruimte aan ongeveer dertig leerlingen uit de groepen 7 en 8 van alle PCBO scholen. Er is veel animo voor de Plusklas. In 2014 werd in samenwerking met de Universiteit van Utrecht onderzoek gedaan onder alle leerlingen uit de groepen 6 om de selectie van leerlingen te verbeteren. Naast het intelligentieniveau zijn creativiteit en prestatiemotivatie belangrijke criteria. De inzet van een
13
mentor zorgt voor een doorgaande leerlijn, voortdurende aandacht voor metacognitieve ontwikkeling en afstemming met de vaste leerkrachten van leerlingen. Plusklasleerlingen geven aan echt uitgedaagd te worden. Leerkrachten bevestigen dit en zien dat deze leerlingen extra hun best moeten doen om het werk tot een goed einde te brengen. PCBO ontvangt geen externe bijdrage voor dit project (kosten € 12 K). Leesland Eind 2013 ontving de Wonderboom een subsidie van € 20 K van het samenwerkingsverband voor het leesonderwijs in de wijk Nieuwland. Het project is gestart in 2010. In samenwerking met een externe RT praktijk wordt op de drie Nieuwlandse scholen een kwaliteitsimpuls aan het leesonderwijs gegeven door extra ondersteuning in de klas, coaching van leerkrachten en klassenbezoeken tussen de drie scholen. Eind 2014 resteert nog € 15 K. Implementatie Kurzweil Kurzweil is een dyslexie ICT-hulpmiddel en biedt leerlingen met dyslexie ondersteuning bij het lezen, schrijven en studeren. Alle scholen hebben in 2014 een implementatie plan geschreven. De implementatie zal worden voortgezet in 2015 en naar verwachting in het komend schooljaar worden voltooid. De kosten in 2014 bedroegen € 46 K. Passend onderwijs Op 1 augustus 2014 is de Wet passend onderwijs in werking getreden. De inzet van middelen van het nieuwe samenwerkingsverband de Eem is in eerste instantie gericht op de basiskwaliteit van de leerlingenzorg. De definitie van zorg wordt echter verbreed, nl. door hogere eisen te stellen aan de basisondersteuning moet worden voorkomen dat een te grote vraag naar extra ondersteuning zal ontstaan en de middelen hiervoor in de regio ontoereikend zullen zijn. PCBO ontvangt een bijdrage van € 55,- per leerling per schooljaar (€ 80 K aug – dec 2014) van het samenwerkingsverband voor het versterken van de basisondersteuning. Een klein deel van deze middelen wordt op stichtingsniveau ingezet voor ontwikkeling richting inclusief onderwijs. Wanneer sprake is van een ondersteuningsbehoefte die de basisondersteuning op schoolniveau overstijgt kan er voor specifieke leerlingen een zogenaamd arrangement worden aangevraagd. Een arrangement beschrijft de onderwijsbehoefte van de specifieke leerling en kent daarbij middelen toe (personele bekostiging en/of materiële bekostiging en/of inzet van expertise van de toekennende organisatie). Een arrangement wordt toegekend door het samenwerkingsverband (moeilijk leren, fysieke beperkingen, gedrag), door Bartimeus (visuele handicaps) of Kentalis/Auris (gehoor/spraak/taal problemen). In de periode augustus – december 2014 is € 114 K ontvangen. Ten opzichte van de situatie vóór intreding van de wet is een daling van leerling specifieke middelen te constateren van 32%. Klachten Er zijn in 2014 geen klachten te melden vanuit de landelijke klachtencommissie.
14
4.4.2
Personeel
Personele bezetting Onderstaand overzicht toont de samenstelling en ontwikkeling van het personeelsbestand naar functie, leeftijd en geslacht. Schooljaar Onderwijzend personeel (OP) Aantal Formatie (in fte) Gemiddelde aanstellingsomvang OP, OOP en directie Aantal Formatie (in fte) Gemiddelde aanstellingsomvang
31-12-2012
31-12-2013
31-12-2014
270 183,5 0,68
265 180,5 0,68
265 180 0,68
343 230,8 0,67
341 228 0,67
332 223 0,67
2% 29% 23% 25% 19% 2%
3% 30% 23% 24% 19% 1%
3% 32% 20% 23% 21% 1%
12% 88%
12% 88%
12% 88%
Leeftijd (OP, OOP en directie) 15-25 jaar 25-35 jaar 35-45 jaar 45-55 jaar 55-65 jaar 65+ jaar percentage mannen percentage vrouwen Bron: Youforce
Payroll De inzet van tijdelijke medewerkers binnen het onderwijs brengt het risico van structurele verplichtingen met zich mee. Door gebruik te maken van payrollkrachten wordt dit werkgeversrisico overgenomen door het payrollbedrijf. Er wordt in de wandelgangen gesproken over payroll medewerkers. In werkelijkheid is de uitzend cao op deze medewerkers van toepasing. PCBO maakt gebruik van de payroll optie wanneer extra formatie nodig is, bijv. als gevolg van leerlingengroei gedurende het schooljaar, en er geen structurele formatieruimte is. In 2014 bedroegen de personele kosten voor deze groep medewerkers € 367 K. Payrollbenoemingen zijn circa 30% duurder dan eigen arbeidsovereenkomsten. Inhuur externe expertise In de periode januari - augustus is externe expertise op de domeinen huisvesting en financiën ingehuurd (samen € 125 K). Vanaf 1 september 2014 zijn beide personen in dienst bij PCBO. In verband met ziekteverlof van de directeur-bestuurder is voor de periode september - december een interim directeur-bestuurder aangesteld (€ 81 K). Detachering In verband met de opheffing van de samenwerkingsverbanden PC Eemland en NIS zijn alle detacheringsovereenkomsten met deze organisaties per 31 juli 2014 beëindigd. PCBO heeft met beide verbanden afspraken gemaakt over terugplaatsing van de personen in kwestie hetgeen resulteerde in incidentele baten van € 62 K. FPE resultaat 2013-2014 Zoals uiteengezet in het bestuursformatieplan worden de personele inkomsten na allocatie aan de scholen omgezet in zogenaamde formatieplaatseenheden (FPE’s). De schooldirecteur is verantwoordelijk voor de inzet van het personeel binnen het toegekende FPE budget. Het FPE resultaat van de gezamenlijke scholen voor het schooljaar 2013-2014 bedroeg -/- € 45 K. 15
De balans tussen personele inkomsten en uitgaven staat onder druk. Dit wordt met name veroorzaakt door het uit de pas lopen van de gewogen personeelslast (GPL) en de werkelijke loonkosten. Deze zijn in de afgelopen jaren aanzienlijk gestegen door een verhoging van premies voor pensioen, vervangingsfonds en participatiefonds, terwijl de personele bekostiging hierbij is achtergebleven. In 2015 zal de FPE systematiek worden losgelaten om discrepantie tussen werkelijke en begrote loonkosten waar mogelijk te voorkomen/minimaliseren. Ontwikkeling van de FPE reserve van de scholen (€‘000s) School De Wingerd De Wegwijzer Prins Willem Alexanderschool ’t Anker De Windroos De Bolster De Berkenschool KWS De Zonnewijzer Gabrie Mehenschool De Wonderboom De Vuurvogel Kon-Tiki PCBO totaal
FPE reserve op 1/8/2012 -36 59 42 -68 -6 6 3 14 33 -32 -32 -47 -29 -93
FPE reserve op 1/8/2013 0 63 48 9 8 19 1 -6 51 -33 -47 -69 -61 -16
FPE reserve op 1/8/2014 -43 85 56 9 17 -10 8 -39 47 -58 -10 -87 -36 -61
De FPE reserve van de scholen wordt beoordeeld in combinatie met de materiële schoolreserve. Scholen mogen hun eventuele negatieve FPE reserve neutraliseren met een positieve materiële reserve en vice versa. De gecombineerde schoolreserves (personeel en materieel) bedroegen ultimo 2014 +/+ € 352 K. Directiewisselingen In 2014 zijn drie adjunct-directeuren benoemd voor de Berkenschool, ’t Anker en Kon-Tiki Twee van hen hebben het PCBO kweekvijvertraject doorlopen, één adjunct-directeur is via externe werving aangenomen. Personeelsbeleid In het personeelsbeleid van PCBO zijn afspraken opgenomen over de gesprekkencyclus, taakbeleid, mobiliteit, deskundigheidsbevordering, coaching, werving en selectie. Daarnaast is er in 2014 een aantal ontwikkelingen en veranderingen geweest. Hieronder volgt een nadere toelichting. CAO PO Medio december 2014 hebben de sociale partners in het primair onderwijs de tekst van de nieuwe CAO PO 2104-2015 definitief vastgesteld en beschikbaar gesteld. De cao kent een looptijd van 1 juli 2014 tot 1 juli 2015. De belangrijkste wijzigingen van deze cao ten opzichte van de vorige cao zijn de bepalingen over • werkdrukvermindering, 40-urige werkweek, taakbeleid; • duurzame inzetbaarheid voor alle medewerkers; • professionalisering en loopbaanpaden. In oktober 2014 is binnen PCBO een werkgroep samengesteld die de consequenties van de cao voor de eigen organisatie in kaart brengt en een advies aan de bestuurder voorbereidt omtrent de te nemen besluiten. Functiebouwwerk Het functiebouwwerk bij PCBO is aan revisie toe. Samen met een externe gecertificeerde FUWA deskundige is de kwaliteitsgroep Personeel gestart met het up-to-date maken van een 16
functiebouwwerk dat voldoet aan de eisen van de huidige tijd en de afspraken hierover in de CAO PO. Verwacht wordt dat dit project in 2015 kan worden afgerond. Functiemix De functiemix is de verdeling van de lerarenpopulatie over de verschillende leraarschalen LA, LB en LC en is bedoeld om excellente leraren promotie en de daarbij behorende beloning te kunnen bieden. functie
1/8/2013 Norm
1/10/2013 PCBO behaald 23,7
1/10/2013 Land. behaald 21,4 0,2
1/8/2014 Norm
1/3/2014 PCBO behaald 25,7
1/3/2014 Land. behaald 21,6 0,2
% LB leerkrachten 32 40 % LC leerkrachten 1 2 % LB leerkrachten * 35 46 Landelijke cijfers: Rijksoverheid - PCBO cijfers: Youforce PCBO benoemt geen leerkrachten in LC, waardoor er een verhoogde LB verplichting geldt. 1% minder in LC is gelijk aan 3% meer in LB.
PCBO heeft de functiemixdoelstelling per 1/8/2014 niet bereikt. Het behaalde percentage lag wel boven het landelijk gemiddelde. PCBO wil op zorgvuldige wijze een kwalitatief sterke LB populatie opbouwen en stimuleert medewerkers om de LB functie te ambiëren en zich daartoe te professionaliseren. BAPO (bevordering arbeidsparticipatie ouderen) Van de 95 BAPO gerechtigden (52 jaar en ouder) hebben het afgelopen jaar 52 personen gebruik gemaakt van de regeling. De gangbare bekostigingsnorm voor de BAPO lasten is 2% van de personele bekostiging (€ 218 K). Er was € 377 K begroot. De werkelijk kosten bedroegen € 334 K. Dit is € 116 K (53%) hoger dan de norm. De nieuwe cao voorziet in een modernisering van de regeling. Deze wordt voortaan duurzame inzetbaarheid oudere werknemers genoemd. Ziekteverzuim Het ziekteverzuim laat een daling zien over de afgelopen 3 jaar: 2012
2013
2014 PCBO 5.0 91
PCBO landelijk PCBO landelijk Ziekteverzuim % * 6.41 6.44 5.90 6.60 Ziekteverzuim frequentie ** 118 105 98 102 Bron: http://www.vervangingsfonds.nl/verzuim---re-integratie/verzuimcijfers * Ziekteverzuim % = (aantal verzuimde kalenderdagen / aantal schooldagen in een kalenderjaar)x100% ** Ziekteverzuim frequentie = het gemiddelde aantal ziekmeldingen per werknemer x 100 Landelijke cijfers 2014 zijn nog niet gepubliceerd.
PCBO heeft premierestitutie ontvangen van het Vervangingsfonds ( € 13 K), omdat er ten opzichte van het landelijk gemiddelde minder beroep op het fonds is gedaan en wel in die mate dat hiermee werd voldaan aan de voorwaarde voor premierestitutie. PCBO overweegt eigen risicodragerschap in de toekomst. De mogelijkheden daarvoor zijn recent verruimd. Het ziekteverzuimbeleid dat vorig jaar is ingezet is voortgezet. Waar mogelijk worden arbeidsconflicten, functioneringsproblematiek en loopbaanvragen uit de ziektesfeer getild. In dialoog wordt naar structurele oplossingen gezocht. De uitgangspunten zijn: Snel signaleren kan verzuim voorkomen en versnelt het herstel; Verzuim is een keuze, ziekmelding is een verlofaanvraag; Verzuim is gedrag en is dus beïnvloedbaar; Niet ziekte maar aanwezigheid en afwezigheid staan centraal; Focus op wat de medewerker wél kan; Re-integratie starten op het moment van verzuim
17
Ten behoeve van de “de-medicalisering” en voorkomen van ziekteverzuim wordt ondersteuning ingekocht van niet-medici zoals coaches, psychologen, arbeidsdeskundigen, loopbaanprofessionals en trainers. Hiervoor was in 2013 € 50 K gebudgetteerd. De werkelijke kosten bedroegen € 32 K. Arbeidsomstandigheden In 2013 is een Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E) uitgevoerd voor alle scholen. Dit heeft er toe geleid dat alle scholen in 2014 een Arbojaarplan hebben gemaakt dat voldoet aan de eisen van de Arbowet. Naar aanleiding van de RI&E wordt het Arbobeleid geformuleerd, voorzien van protocollen. Dit beleid is in concept klaar. Professionalisering Het beschikbare budget in 2014 is opgebouwd uit de volgende componenten (€’000s): Budget personeel en arbeid, component schoolbegeleiding Prestatiebox m.u.v. component cultuurgelden Gemeentelijke bijdrage voor preventieve zorg in en om de school Totaal
171 300 110 581
Van deze middelen is € 476 K (82%) direct toegekend aan de scholen. Iedere school heeft een eigen bij- en nascholingsplan opgesteld en uitgevoerd. In 2014 werd € 505 K door de scholen ingezet. Omdat de scholen aan het begin van het jaar een professionaliseringsreserve hadden van € 123 K was deze overschrijding geoorloofd. De reserve is gemaximeerd op een bedrag van € 35,- per leerling. Eind 2014 heeft op een zestal scholen een afroming plaats gevonden (totaal € 30 K). Deze gezamenlijke professionaliseringsreserve bedroeg ultimo 2014 € 88 K. Scholen die middelen tekort komen kunnen een beroep doen op de stichting, indien ook de schoolreserve (materieel en FPE) ontoereikend is. Eén school heeft dat daadwerkelijk gedaan in 2014 in verband met een intensief kwaliteitstraject. Van het beschikbare professionaliseringsbudget is 18 % schooloverstijgend ingezet. Hierbij gaat het met name om de professionalisering van directies, de kweekvijver, de stichtingstudiedag en het kwaliteitstraject “Integraal”. Totaal bedroegen deze uitgaven € 84 K. Kweekvijver management In 2014 hebben drie mensen deelgenomen aan het kweekvijvertraject voor managementfuncties. Alle deelnemers zijn inmiddels benoemd in een management- of coördinerende functie op één van de PCBO scholen. De kosten bedroegen € 17 K. Dit is conform begroting. Vierslagleren Drie koppels op 3 verschillende scholen zijn gestart met het zogenaamde Vierslagleren. Met hulp van overheidssubsidie wordt een jonge leraar gekoppeld aan een senior leraar. Samen volgen zij een Master opleiding en werken zij voor de klas. Dit blijkt een succesvolle formule te zijn. Opleiden in School PCBO heeft een partnerschap met de Marnix Academie (PABO) in Utrecht om toekomstige leerkrachten op te leiden en goede startende leerkrachten aan zich te binden. Voor iedere school is 0.0678 fte (gelijk aan een middag per 14 dagen) beschikbaar gesteld om de interne coach opleiding (ICO) te faciliteren voor de begeleiding van de studenten en hun mentoren. De totale ontvangen vergoeding voor de begeleiding bedroeg € 31 K in 2014. De bovenschoolse opleidingscoördinator (BOC, 0,1 fte) onderhoudt de contacten met de Marnix Academie en andere besturen, coördineert de activiteiten binnen de stichting, verzorgt intervisiebijeenkomsten en begeleidt de ICO-ers. In 2014 heeft de BOC één mentorentraining verzorgd. Vier scholen (Bolster, Wonderboom, Gabrie Mehenschool en Kon-Tiki) ontvangen jaarlijks € 2 K subsidie als opleidingsschool voor innovatie en voortgezette professionalisering. De Wonderboom, de Bolster, de Gabrie Mehenschool en de Zonnewijzer zijn gecertificeerde opleidingsscholen.
18
Kon-Tiki, de Windroos, de Wingerd en 't Anker zullen naar verwachting in 2015 aan de certificeringsnorm voldoen. De resterende scholen volgen later. Kennisacademie De Kennisacademie is in 2011 gestart met als doel om leerkrachten en overige medewerkers professionaliseringsmogelijkheden aan te bieden zowel in de vorm van externe scholing als onderlinge kennisuitwisseling en ontmoeting. Om zoveel mogelijk medewerkers te bereiken worden de activiteiten breed opgezet en sluiten ze aan bij de doelen zoals geformuleerd in het strategisch beleidsplan.. In 2014 bestond het aanbod uit: Minicursussen betrokkenheid van leerlingen ICT bijeenkomsten Lezingen Onderwijsfilm Alphabet Mentorentraining Studiemiddag PO-VO (in samenwerking met de Meerwegen scholengroep) Lerarenbeurs In tegenstelling tot het professionaliseringsbudget is de lerarenbeurs persoonsgebonden. Leerkrachten kunnen eenmaal gedurende hun loopbaan een beurs aanvragen om hun professionele niveau te verhogen, een extra bevoegdheid te halen of zich te specialiseren. PCBO stimuleert het personeel om gebruik te maken van deze subsidiemogelijkheid, die deel uit maakt van het Aktieplan Leerkracht van Nederland. In 2014 hebben 11 leraren een lerarenbeurs ontvangen Een deel van de subsidie wordt uitgekeerd aan PCBO om de leerkracht te vervangen tijdens het studieverlof (€ 44 K). Deze gelden worden ingezet in het schooljaar 2014-2015.
19
4.4.3 Beheer Ontoereikendheid materiële bekostiging In 2014 werd opnieuw geconstateerd dat bepaalde componenten uit de materiële rijksvergoeding ontoereikend zijn voor de werkelijk kosten. Het gaat dan met name om energiekosten, schoonmaak en onderhoud. Jaarlijks moet op de eerste twee componenten circa € 300 K worden toegelegd. Dit is een landelijke trend en heeft meer impact naarmate een schoolbestuur is gehuisvest in oudere schoolgebouwen, hetgeen voor PCBO Amersfoort het geval is. In de continuïteitsparagraaf wordt hierop nader ingegaan. Aanbestedingsbeleid In lijn met de richtlijn jaarverslag onderwijs is in 2014 een aanbestedingsbeleid geformuleerd. Hierin staat beschreven volgens welke aanbestedingsregels en inkoopstrategie PCBO moet handelen wanneer leveringen en diensten worden aanbesteed. Conform dit beleid is in 2014 een Europees aanbestedingstraject gestart voor groot onderhoud, schoonmaak en leermiddelen. Deze zullen in het voorjaar van 2015 worden afgerond. Anculus treedt op als extern ondersteuner in deze trajecten. Meerjaren onderhoud In 2014 was een bedrag van € 180 K begroot voor groot (binnen)onderhoud van de scholen. De werkelijke uitgaven bedroegen € 232 K. De overschrijding op de begroting van de Berkenschool en Zonnewijzer betrof werkzaamheden die in 2013 gepland waren maar uitgevoerd werden in 2014. De vergoeding voor de dienstverlening door Anculus inzake groot onderhoud bedroeg € 36 K (begroot € 34 K). De reden van de overschrijding is de start van de Europese aanbesteding groot onderhoud (€ 2 K) School De Wingerd De Wegwijzer PWA Beekenstein PWA Randenbroek ’t Anker De Windroos De Bolster De Berkenschool KWS De Zonnewijzer Gabrie Mehenschool De Wonderboom Totaal
Begroting 11 6 25 12 9 2 58 11
Uitgaven 4 41 26 8 4 2 51 57
14 7 25 180
27 1 11 232
De Vuurvogel (de Laak) en Kon-Tiki (de Bron) vallen niet onder het juridisch eigendom van PCBO en maken derhalve geen deel uit van het PCBO meerjaren onderhoudsplan. PCBO doteert of reserveert voor dotatie aan de onderhoudsvoorziening van beide clustergebouwen. Artikel 2 Bij de Gemeente Amersfoort zijn de volgende Artikel 2 aanvragen in het kader van het onderwijshuisvestingprogramma 2014 ingediend, gehonoreerd en uitgevoerd (€’000s): School
Aanvraag
De Wingerd De Wegwijzer/KWS ‘t Anker De Bolster Berkenschool De Zonnewijzer
Overlagen dakbedekking bitumen Hang en sluitwerk, asbestsanering Vervangen boeiboord zachthout Vervangen gootconstructie zachthout Vervangen 2 kozijnen, herstraten deel terrein Herstraten betontegels
20
Toegezegde middelen 17 22 12 30 18 2
Werkelijke kosten 15 22 14 33 21 2
Gabrie Mehen Wonderboom Totaal
Wijzigen brandtrap (uitvoering 2015) Aanbrengen BMI en extra groep (2 locaties)
18 43 146
21 17 145
Als gevolg van de doordecentralisatie per 1 januari 2015 wordt PCBO zelf verantwoordelijk voor het buitenonderhoud van de schoolgebouwen en ontvangt daarvoor extra middelen in de lumpsum. De gemeente bekostigt vanaf dat moment slechts vervangende nieuwbouw. Voorbereiding doordecentralisatie buitenonderhoud De wettelijke doordecentralisatie van het buitenonderhoud op 1 januari 2015 van de gemeente naar het schoolbestuur heeft niet geleid tot een andere werkwijze binnen de organisatie. Anculus, de vastgoedpartner die in 2013 en 2014 zowel het binnen- als buitenonderhoud coördineerde, blijft dit onveranderd doen met het verschil dat de uitgaven voor het buitenonderhoud niet langer door de gemeente worden vergoed (Art.2). De afgelopen jaren heeft de gemeente Amersfoort per jaar een investeringsplafond ingesteld t.a.v. vervangingen. Er is nu geen gemeentelijke afhankelijkheid meer in de aanvragen, de hoogte van de toekenning en de feitelijke vergoeding. Integraal Huisvestingsplan (IHP) en Doordecentralisatie (DDC) In 2013 heeft de gemeente Amersfoort samen met de schoolbesturen PO en VO een visie op onderwijshuisvesting 2030 geformuleerd. In vervolg hierop hebben in 2014 de schoolbesturen en de gemeente Amersfoort een overeenkomst ondertekend om te komen tot een IHP voor de stad Amersfoort en de mogelijkheid te onderzoeken het juridisch en economisch eigendom van de schoolgebouwen (bestaand en vervangende nieuwbouw) samen te voegen en over te dragen aan de schoolbesturen, de zogenaamde doordecentralisatie. Adviesbureau HEVO begeleidt de gezamenlijke schoolbesturen in dit proces. De verouderde schoolgebouwen (gemiddeld 43 jaar oud), de toenemende leegstand in de scholen en de gescheiden verantwoordelijkheden en geldstromen voor onderwijshuisvesting zijn een belangrijke verklaring voor het exploitatietekort op huisvesting. Eind 2014 zijn alle schoolgebouwen op stamkaarten weergegeven met een conditiescore conform de NEN 2767 norm. Na een second opinion is PCBO akkoord gegaan met de uitkomsten van deze nulmeting (conditie, oppervlakte, binnenmilieu, uitstraling en exploitatie). Het concept IHP was in december 2014 klaar. Scholenlandschap PO Door de trek van gezinnen uit de hele stad naar de nieuwbouwwijken in Amersfoort-Noord zullen op termijn scholen moeten sluiten omdat ze onder de opheffingsnorm komen. PCBO, Meerkring (Openbaar onderwijs) en KPOA (Katholiek onderwijs) hebben een aanzet gegeven voor een zogenaamd scholenlandschap. Deze onderlinge samenwerking moet het bestaansrecht en de beschikbaarheid van de verschillende denominaties waarborgen in de stadsdelen met krimp. Het scholenlandschap gaat onderdeel uitmaken van het IHP/DDC traject. In 2015 wordt de samenwerkingsovereenkomst m.b.t. het scholenlandschap ter instemming voorgelegd aan de GMR en RvT van de drie genoemde besturen. Administratie MFA’s de Laak en de Bron Voor beide geldt dat PCBO deel uitmaakt van een gebruikerscollectief en niet de juridisch eigenaar is van het gebouw. PCBO ervaart onvoldoende grip op de administratieve afhandeling van de afgelopen jaren. De afrekeningen komen dermate laat tot stand dat het maken van een nauwkeurige begroting lastig blijkt. In de huisvestingslasten 2014 in deze jaarrekening is een post van € 95 K opgenomen voor cluster de Laak die betrekking heeft op 2009 en 2013. De jaren 2010, 2011 en 2012 waren reeds afgesloten. Voor zowel de Bron (Kon-Tiki) als de Laak (Vuurvogel) is in 2014 gewerkt aan een beheersplan voor de gebruikers waarmee taken en verantwoordelijkheden t.a.v. beheer en exploitatie in een heldere organisatiestructuur worden vastgelegd en overeengekomen. De gemeente is en blijft economisch en juridisch eigenaar van deze panden. Verhuur
21
PCBO wil leegstand in de schoolgebouwen optimaal te benutten. Niet alleen vanuit financieel oogpunt, maar tevens om te komen tot een schoolconcept van “7 tot 7” en een verbetering van de doorgaande leerlijn met voorschoolse instanties. In 2014 hadden alle scholen een inpandige peuterschool en/of kinderopvang. Naast de structurele verhuur vindt op initiatief van de scholen ook incidentele verhuur plaats. Dit betreft vaak avondverhuur, bijv. van een speellokaal. School De Wingerd De Wegwijzer PWA Beekenstein PWA Randenbroek ’t Anker De Windroos De Bolster De Berkenschool KWS De Zonnewijzer Gabrie Mehenschool De Wonderboom De Vuurvogel Kon-Tiki Totaal
Begroting 14 8 12 5 12 4 31 14
Inkomsten 25 17 19 10 21 10 29 21
7 7 8
11 11 21
122
195
Eind 2013 zijn de gezamenlijke Amersfoortse PO besturen een uniforme tarifering voor commerciële structurele verhuur overeengekomen. In het nieuwe tarief zit een component investeringshuur. 37% hiervan wordt doorbetaald aan de gemeente Amersfoort, de economisch eigenaar van de schoolgebouwen. Deze afdracht betreft alle medegebruik van schoollokalen vanaf 1/1/2014 (€ 27 K in 2014). Het te behouden deel van de investeringshuur maakt deel uit van bovenstaande inkomsten en was niet opgenomen in de begroting 2014. Verhuizing De Windroos (Liendert) is in augustus 2014 verhuisd naar tijdelijke huisvesting op de Pelikaanstraat in verband met vervangende nieuwbouw. Het eigendom van het oude pand is overgedragen aan de gemeente. De verwachting is dat de school eind 2015 de nieuwe ABC accommodatie betrekt.
22
4.4.4
Financiën
Balans Het balanstotaal is per 31-12-2014 gedaald met 1,9% naar € 8.431 K. Activa De materiële vaste activa zijn gedaald met € 56 K (2,5%) naar een waarde van € 2.209 K. Investeringen 2014 MIP 2014 Uitputting % Investeringen ICT 158 213 74% Investeringen Meubilair 43 42 102% Investeringen OLP* 126 177 71% *In de begroting voor OLP was een bedrag ter waarde van 80% van de goedgekeurde investeringsplannen opgenomen. Ervaring leert dat de investeringen achter blijven bij de planning.
De liquide middelen (€ 5.041 K) waren ultimo december 2014 € 336 K (6,3%) lager dan het jaar ervoor. Passiva Het eigen vermogen daalde met 8,7% naar € 6.485 K. De publieke bestemmingsreserve maakt hier deel van uit. Deze is als volgt samengesteld: Publieke bestemmingsreserves: Onderwijsmethodes Meerjaren onderhoud Professionalisering Budgetresultaat scholen (FPE & materieel) Totaal
31 dec. 2013 183 223 233 418 1.057
31 dec. 2014 234 203 88 352 877
De voorzieningen omvatten het spaarverlof en ambtsjubilea (samen € 209 K) conform de richtlijnen van het ministerie van OCW. Verlies en Winstrekening
Samenvatting €’000s Rijksbijdragen Overige overheidsbijdragen en subsidies Overige baten Totaal Baten Personele lasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige instellingslasten Totaal Lasten Saldo BATEN en LASTEN Financiële baten en lasten Exploitatiesaldo
Realisatie 2013 16.318 176 891 17.385 14.256 472 1.303 1.203 17.234 151 78 229
Begroting 2014 15.633 162 561 16.356 14.086 467 1.298 1.152 17.004 -648 70 -578
Realisatie 2014 15.940 154 858 16.952 14.486 383 1.432 1.238 17.539 -587 66 -521
Afwijking 2014 307 -8 297 596 400 -84 134 86 535 -61 -4 -57
In 2014 is een negatief resultaat van -/- € 521 K behaald (begroot -/- € 578 K). Wanneer de financiële baten buiten beschouwing worden gelaten, is het exploitatieresultaat -/- € 587 K.
23
Baten De afwijking tussen de begroting € 16.356 K en de werkelijkheid € 16.952 K is +/+ € 597 K (3,6%). Als gevolg van de leerlingengroei werd in 2014 € 405 K groeibekostiging ontvangen. Er was € 125 K begroot. Vanaf 1 augustus maakten de voormalige rugzakjes plaats voor zogenaamde zorgarrangementen. Lasten De totale lasten (€ 17.539 K) zijn € 535 K (3,1%) hoger dan begroot (€ 17.004 K). Hieronder zijn de belangrijkste verschillen in baten en lasten in kaart gebracht (€‘000s): Verschillen baten Personeel Rijksbekostiging Groeibekostiging (zie ook lasten) LGF/passend onderwijs Detachering (zie ook lasten) Afwikkeling SWV PC Eemland overige Materieel Verhuur/Medegebruik Extra inkomsten scholen
-106 280 103 -71 142 8
72 98
Verschillen lasten Personeel Loonkosten Payroll (deels t.g.v. groei) Bestedingen school overstijgend budget Detachering
283 363 -198 -69
Materieel Correcties de Laak 2009, 2013 & 2014 Afwijking overige HV lasten Groot onderhoud 2013 Schoolbudgetten* overige
120 -68 54 61 -11
Totaal € 597 Totaal * overschrijding van de begroting is toegestaan omdat de scholen dit betalen uit hun schoolreserve.
€ 535
Treasury Financiële baten De rentebaten bedroegen € 66 K. Dat is 5,6% (€ 4 K) lager dan begroot. Conform het Treasury statuut wordt bij de huisbankier SNS Bank slechts een saldo aangehouden ten behoeve van de dagelijkse transacties. De resterende middelen van de stichting zijn verspreid over verschillende typen rentedragende rekeningen bij de ABN Amro. Dit om binnen de grenzen van het Treasury statuut zo optimaal mogelijk gebruik te kunnen maken van de geldende rentes. Alle gelden zijn direct opeisbaar. Gezien de liquiditeit van stichting PCBO Amersfoort was er in het afgelopen jaar geen noodzaak tot het aantrekken van externe financiering.
24
Financiële kengetallen 2012 2013 2014 Vermogensbeheer – de behoefte aan kapitaal voor investeringen, risico’s e.d. Solvabiliteit 1 69,9% 69,9% 65,1% Solvabiliteit 2 73,6% 72,2% 67,6% Kapitalisatiefactor (incl. privaat) 48,6% 49,2% 49,5% Transactiefunctie 12,8% 13,7% 16,1% Financieringsfunctie 18,5% 18,6% 20,1% Financiële buffer 17,3% 16,9% 13,3% Weerstandsvermogen (incl. Onderhoud) 22,2% 22,9% 20,6% Weerstandsvermogen (excl. onderhoud) 20,8% 21,6% 19,3% Budgetbeheer – beheer van kasstromen, evenwicht tussen baten en lasten Liquiditeit 2.74 2.65 2.27 Rentabiliteit -1,4% 1,3% -3,1% Pers. lasten % van totale lasten 78,7% 82,7% 82,6% Rijksbijdrage % van totale baten 93,6% 93,9% 94,0% * In 2009 heeft een commissie onder leiding van professor Don de optimale financieringsstructuur van onderwijsinstellingen onderzocht. De commissie Don concludeert dat het financieel beheer van onderwijsinstellingen voor verbetering vatbaar is. Het financieel beheer bestaat volgens de commissie uit budgetbeheer (evenwicht tussen baten en lasten en beheer van kasstromen) en vermogensbeheer (de kapitaalbehoefte voor investeringen, liquiditeit en buffer). Naar aanleiding van het rapport van de commissie is het kengetal “kapitalisatiefactor” toegevoegd aan de kengetallen die eerder werden berekend.
De kapitalisatiefactor (totaal vermogen gerelateerd aan de totale baten incl. financiële baten) van PCBO ligt boven de door de commissie Don bepaalde bovengrens van 35% voor grote besturen. De Inspectie van het Onderwijs (Rekenschap) heeft eind 2011 een onderzoek gedaan naar het vermogensbeheer van onderwijsinstellingen, waaronder PCBO Amersfoort. PCBO heeft de meerjarenbegroting 2014-2017 gepresenteerd en naar tevredenheid zichtbaar kunnen maken dat het vermogen wordt ingezet, en dat de financiële buffer in de komende jaren naar een acceptabele waarde zal dalen. In deze jaarrekening is die trend zichtbaar geworden Dit dient op verantwoorde en geleidelijke wijze te gebeuren, waarbij belangrijke criteria zijn dat het in de toekomst niet zal leiden tot een tekort en dat het ten goede komt aan de kwaliteit van het onderwijs. Het weerstandsvermogen (totale eigen vermogen minus de materiële vaste activa, afgezet tegen de totale rijksbijdragen) is een indicator van de financiële veerkracht en bedraagt ultimo 2014 20,6%. Dit is 2,3% lager dan vorig jaar en ligt binnen de bandbreedte van de commissie Don.
25
5
Continuïteitsparagraaf
In deze paragraaf wordt conform de uitbreiding van de regeling jaarverslaggeving onderwijs (RJO, 20 december 2013) aandacht besteed aan de toekomst en toekomstbestendigheid van PCBO. Deze paragraaf is als volgt opgebouwd: Allereerst worden belangrijke kengetallen (ontwikkeling leerlingenaantal, personele bezetting) gepresenteerd en toegelicht. Vervolgens wordt ingegaan op de financiële koers voor de komende jaren met als basis de in maart 2014 opgestelde meerjarenbegroting 2015-2018. Tot slot wordt beschreven welke risico’s de directie onderkent en hoe hierop zal worden ingespeeld. 5.1 Kengetallen Personele bezetting (FTE) in eigen dienst Directie OP OOP Totaal FTE Leerlingen, incl. sbo (1 okt t-1) Bron: lijst R-ON-12800-a Youforce
31-12-2014 werkelijk 21 180 24 225
31-12-2015 begroot 20 180 23 223
31-12-2016 begroot 20 181 21 222
31-12-2017 begroot 19 181 20 220
3.590
3.605
3.602
3.616
Toelichting op de kengetallen Personele bezetting Door het gevoerde beleid verhouden de personele verplichtingen zich redelijk tot de personele bekostiging. PCBO heeft zich echter tot doel gesteld om de verhouding tussen personele lasten en totale baten terug te brengen naar 80%. In het voorjaar 2015 is een zogenaamde formatiespiegel gemaakt waarin richtlijnen zijn opgenomen rondom het aantal leerlingen per groep en het aantal uren directie, IB en ondersteuning in relatie tot het aantal leerlingen. De werkelijke situatie wordt gespiegeld aan de richtlijnen en waar mogelijk (geleidelijk) bijgesteld, waarbij de kwaliteit van het primaire proces steeds in het oog gehouden wordt. In de personele begroting 2015-2016 is een taakstelling van 2% (€ 237 K) opgenomen. In 2015 zal worden bekeken of deze taakstelling voldoende resultaat heeft opgeleverd. De nieuwe cao heeft de mogelijkheid in zich om voor het zogenaamde overlegmodel te kiezen: het loslaten van de vaste lesurennorm. In het voorjaar van 2015 is de GMR akkoord gegaan met de overstap naar het overlegmodel. Door het loslaten van de lesurennorm ontstaat meer speelruimte voor directeuren om de schoolformatie optimaal in te zetten waarbij nog steeds de kwalitatieve en kwantitatieve bemensing van de groepen voorop staat. De personeel-administratieve processen zijn zodanig ingericht dat nieuwe verplichtingen vrijwel uitsluitend nog worden aangegaan als verwacht wordt dat deze ook op de middellange termijn kunnen worden gehonoreerd. Dit is nodig vanwege de aanscherping van de regels van het participatiefonds (instroomtoets) en met het oog op de aankomende Wet Werk en Zekerheid (1/7/2015). Het benoemen via payroll biedt vooralsnog flexibiliteit, maar vereist tevens grote zorgvuldigheid in de uitvoering. Daarbij moet worden geborgd dat ook medewerkers die niet direct in dienst zijn bij PCBO goed geselecteerd, geschoold en beoordeeld worden. In de hier gepresenteerde personele bezettingsgetallen is geen rekening gehouden met de Wet Werk en Zekerheid (het mogelijk in vaste dienst nemen van vervangers) omdat er op het moment van schrijven nog diverse oplossingsscenario’s in ontwikkeling zijn. Leerlingenaantallen Het aantal basisschoolleerlingen in Amersfoort is de laatste jaren stabiel en de verwachting is dat dit voorlopig zo blijft. Het “marktaandeel” van PCBO Amersfoort is in 2014 licht gestegen. Bovenstaande leerlingenprognose is tot stand gekomen met inachtneming van de gemeentelijke gegevens, de lokale kennis per wijk en de opbouw van de PCBO leerlingenpopulatie. Het bestuur gaat voor de komende jaren uit van een lichte groei. Hiervoor is behoud van marktaandeel in de groeiwijken een voorwaarde. 26
4.5.2
Meerjarenbegroting
PCBO laat al een aantal jaren een negatief resultaat zien op de reguliere exploitatie. Dit is niet direct zichtbaar in de ontwikkeling van het eigen vermogen omdat: Vrijwel ieder jaar incidentele baten worden ontvangen; PCBO de uitgaven voor meerjaren onderhoud gebouwen via de exploitatie laat lopen (bestemmingsreserve) waardoor grote verschillen tussen de jaren optreden; PCBO met schoolspecifieke reserves werkt (FPE, materieel schoolbudget, professionalisering) waardoor de uitgaven op de scholen per jaar mogen fluctueren. Het is echter voor de toekomst van de stichting van groot belang dat juist de reguliere baten en lasten in balans worden gebracht. Het resultaat in de afgelopen jaren kan in dit verband als volgt worden weergegeven: Jaar
Resultaat
Incidenteel
2012 2013 2014
-233 230 -520
630 142
Meerjaren onderhoud (meer of minder dan bekostigd) -307 15 -20
Structureel personeel*
624 33 -217
Structureel materieel (excl. meerjaren onderhoud)* -550 -448 -425
* De materiële bekostiging wordt gekoppeld aan de materiële kosten en de personele bekostiging wordt gekoppeld aan de personele kosten ten behoeve van de analyse. In werkelijkheid is het één lumpsum.
De meerjarenbegroting is in het voorjaar van 2014 opgebouwd vanuit de jaarrekening (2013) met inachtneming van de ontwikkelingen gedurende het lopende jaar, de verwachtingen voor de komende jaren en de geactualiseerde risicoanalyse. Deze laatste werd op meerdere niveaus behandeld. Eerst door de directie en het stafbureau, vervolgens in het directieberaad en tot slot in de raad van toezicht. De meerjarenbegroting is door de directeur-bestuurder in maart 2014 vastgesteld en besproken in zowel de auditcommissie als de raad van toezicht in juni 2014. Benadrukt moet worden dat de vaststelling geen fiat is voor toekomstige verliezen maar urgentie kweekt voor koerswijziging zodat de gepresenteerde verliezen wordt omgebogen naar € 0. Balans 31-12-2013 werkelijk Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Totaal vaste activa Vlottende activa Liquide middelen Totaal activa Algemene reserve Bestemmingsreserve publiek Bestemmingsreserve privaat Statutaire reserves Totaal eigen vermogen Voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden Totaal passiva
31-12-2014 werkelijk
31-12-2015 begroot
31-12-2016 begroot
31-12-2017 begroot
2.265
2.209
2.209
2.209
2.209
2.265 954 5.377 8.596 4.635 1.057 206 107 6.006 202
2.209 1.181 5.041 8.431 4.184 988 206 107 5.485 209
2.209 1.181 4.745 8.135 3.889 988 206 107 5.190 209
2.209 1.181 4.270 7.660 3.414 988 206 107 4.715 209
2.209 1.181 3.827 7.217 2.969 988 206 107 4.270 209
2.389 8.596
2.736 8.431
2.736 8.135
2.736 7.660
2.736 7.217
27
Toelichting op de balans Financieringsstructuur PCBO heeft een relatief hoge financiële buffer. Er is geen noodzaak voor externe financiering. Huisvestingsbeleid De structurele tekorten op (binnen)onderhoud en exploitatie van de schoolgebouwen baart het bestuur zorgen. De materiële lumpsum is niet toereikend voor de reguliere exploitatiekosten van de gebouwen en de benodigde onderhoudsbesteding. Het jaarlijkse tekort op de energierekening bedraagt € 150 tot € 200 K en de bestemmingsreserve groot onderhoud zal bij ongewijzigd beleid in 2019 uitgeput zijn. PCBO heeft een bezuiniging van 15% toegepast op het geadviseerde groot onderhoud met als minimum eis het afwenden van onaanvaardbare risico's of grote gevolgschade. In 2014 is gestart met een Europees aanbestedingstraject groot onderhoud in de verwachting dat dit zal leiden tot lagere onderhoudskosten. Of dit daadwerkelijk het geval zal zijn is op het moment van schrijven nog niet vast te stellen. De gunning vindt plaats in het voorjaar van 2015. Mutaties in voorzieningen, reserves en fondsen Toekomstige resultaten zullen ten laste worden gebracht van de algemene reserve. In 2015 zal een voorziening duurzame inzetbaarheid worden gevormd conform de richtlijnen hiervoor die door het Ministerie van OCW worden gepubliceerd. Na invoering van doordecentralisatie buitenonderhoud gebouwen (2015) zal de nu gehanteerde boekhoudsystematiek (bestemmingsreserve) tegen het licht worden gehouden en mogelijk gekozen worden voor omzetting naar een onderhoudsvoorziening zodat er een gelijkmatiger verdeling van lasten over de boekjaren kan plaats vinden. Raming van baten en lasten De hieronder gepresenteerde staat van baten en lasten is een weergave van de meerjarenbegroting 2015-2018 met uitzondering van het jaar 2015: hier zijn de cijfers van de vastgestelde begroting 2015 opgenomen. In de begroting 2015 is de ombuiging naar een evenwicht tussen baten en lasten al zichtbaar (resultaat MJB 2015 was -/- € 440 K, begroting 2015 vastgesteld op -/- € 296 K). De ombuiging wordt bereikt door het nemen van structurele maatregelen. Ten tijde van het opstellen van de meerjarenbegroting 2015-2018 was nog onvoldoende bekend over de uitwerking van de onderwijsakkoorden, hetgeen in belangrijke mate het verschil in baten verklaard.
Rijksbijdragen Overige overheidsbijdragen en subsidies Overige baten Totaal Baten Personele lasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige instellingslasten Leermiddelen Totaal Lasten Saldo BATEN en LASTEN Financiële baten en lasten Exploitatiesaldo * Vastgesteld december 2014 ** Meerjarenbegroting 2015-2018, voorjaar 2014
2015* 16.665 177 241 17.083 14.408 488 1.364 669 498 17.427 -344 48 -296
28
2016** 15.889 97 629 16.615 13.866 471 1.620 429 748 17.134 -520 45 -475
2017** 15.905 97 620 16.621 13.893 470 1.553 429 751 17.096 -475 32 -443
2018** 16.033 97 612 16.742 13.992 471 1.633 429 758 17.283 -541 20 -521
4.5.3
Overig
Interne risicobeheersing bestuur De directeur bestuurder maakt voor het interne toezicht gebruik van een: early warning system (EWS) per school, waarin signaleringen gedaan worden op basis van de leerlingenaantallen, onderwijsresultaten, managementinformatie over personeel en financiën. jaarlijks vast te stellen managementcontract met de individuele schooldirecties. jaarlijkse SWOT-analyse door de algemene directie, het bestuursbureau en een afvaardiging van het directieberaad, mede ter voorbereiding op het opstellen van de meerjarenbegroting. Het EWS en het managementcontract worden halfjaarlijks uitvoerig door het bestuur met de individuele directies besproken tijdens een zogenaamde scholenronde. Risico’s en onzekerheden Hieronder staan de belangrijkste risico’s en onzekerheden die het bestuur signaleert. Schoolgebouwen In de voorgaande paragraaf is uitgebreid gesproken over het IHP, de doordecentralisatie en het scholenlandschap 2030. Op de korte en middellange termijn blijft de kwaliteit van de schoolgebouwen, de onbalans tussen materiële bekostiging en de huisvestingslasten, en de ontoereikendheid van de bestemmingsreserve groot onderhoud een grote zorg. Terugtreding stedelijke overheid De gemeente Amersfoort staat onder preventief financieel toezicht van de provincie Utrecht. Dit toezicht maakt dat de gemeente geen nieuwe financiële verplichtingen aan kan gaan zonder goedkeuring van de provincie. Nieuwe uitgaven worden waar mogelijk opgeschort, tenzij er sprake is van een juridische verplichting. Dit geldt ook voor regelingen die al langer gelden, maar per jaar worden toegekend. De middelen die PCBO (in steeds mindere mate) jaarlijks ontving voor preventieve zorg in en om de school (€ 110 K in 2014) komen mogelijk te vervallen. Implementatie nieuwe wet- en regelgeving Op 1 juli 2015 treedt de Wet Werk en Zekerheid in werking, wijzigt het ontslagrecht ingrijpend en moeten belangrijke onderdelen van de nieuwe CAO PO zijn ingevoerd. Met name de wet werk en zekerheid heeft grote impact op de onderwijspraktijk. Het direct kunnen vervangen van een zieke leerkracht staat op het spel. In de CAO PO 2015-2016 zullen aanvullende afspraken worden gemaakt, maar de onderhandelingen verlopen moeizaam. Het is onwaarschijnlijk dat de CAO gereed is vóór de invoering van de WWZ. PCBO is volop betrokken bij de ontwikkeling van diverse “oplossingen” maar het voorkomen van nieuwe personele verplichtingen die niet structureel kunnen worden bekostigd wordt steeds ingewikkelder. Verhoging van de pensioenleeftijd De pensioenleeftijd wordt geleidelijk verhoogd. Hierdoor neemt de groep 60-plussers voor de klas toe. Deze groep vitaal en goed functionerend de eindstreep te laten halen blijkt steeds lastiger. Sommige leraren kiezen er voor om eerder te stoppen, maar wanneer er sprake is van kostwinnerschap is dat vaak geen reële optie. Spanningsveld medegebruik Een inpandige BSO en/of peuterschool is van belang wanneer er leegstand is, maar is ook van invloed op de onder-instroom en voor de realisatie van een aanbod van “7 tot 7” (BSO). Scholen die groeien hebben op een gegeven moment de verhuurde ruimte nodig maar willen hun medegebruiker niet kwijt. Scholen die krimpen merken dat de kinderopvangorganisaties bezuinigen. Indien zij vertrekken wordt de krimp versterkt. Vensters PO Vensters PO is een instrument waarin cijfermatige informatie over scholen verzameld wordt in één systeem. Het gaat dan bijvoorbeeld om gegevens op het gebied van onderwijsopbrengsten,
29
leerlingenpopulatie, financiën en personeel. Een deel van Vensters PO is openbaar en mede bedoeld voor ouders om hen te helpen bij de schoolkeuze voor hun kinderen. Vensters PO wordt gevuld met informatie die beschikbaar is in Bron, het ministerie OCW (jaarverslag) en DUO. Scholen kunnen de gegevens toelichten, zodat deze genuanceerd kunnen worden gelezen. Hiermee is echter een extra platform gecreëerd wat up-to-date en consistent moet worden onderhouden, hetgeen de verantwoordingslast op de scholen en bij het bestuur (regie) verhoogt. Kweekvijver Jaarlijks worden leraren uitgenodigd te overwegen om zich te laten scholen tot schoolleider. Zo wil PCBO zorgen voor aanwas van directies. De spoeling wordt dunner en de kweekvijver is bijna leeg terwijl er wel regelmatig vacatures zijn en er een landelijk tekort is aan schoolleiders. Passend onderwijs De wet is ingevoerd op 1 augustus 2014. De eerste indruk is dat, waar het gaat om zware ondersteuning, er vooral sprake is van kortlopende arrangementen waardoor structurele steun aan leerlingen die dat nodig hebben niet is geborgd. Sbo Koningin Wilhelminaschool De kwaliteit van het onderwijs is niet stabiel en de KWS ontving in september 2014 het inspectieoordeel zwak. De school heeft een aantal onrustige jaren achter de rug (een afgeketste fusie, verhuizing, directiewisseling) en het leerlingenaantal vertoont een dalende trend. Indien het leerlingaantal nog verder daalt wordt het keren van het tij erg moeilijk. PCBO onderzoekt een onderwijsconcept, waarin de toenemende samenwerking tussen de KWS en de Wegwijzer wordt gecombineerd met ontwikkelingen rond passend onderwijs en de contouren van een nieuwe Jeugdwet met inachtneming van de omvang van de school en de kwaliteit van het geboden onderwijs. Digitalisering van het onderwijs In 2015 is een investeringsstop ICT ingesteld in afwachting van een te ontwikkelen visie en beleid op ICT in het onderwijs. Dit onderwerp heeft een prominente plaats in het nieuwe SBP 2015-2019. Toch blijkt het handen en voeten geven aan ICT in het onderwijs moeilijk. Niet alleen PCBO worstelt hiermee, ook Kennisnet en de PO-raad hebben geen kant en klare oplossingen en adviezen. Ondertussen volgen de ICT ontwikkelingen elkaar in hoog tempo op, zowel facilitair als onderwijsinhoudelijk, en loopt PCBO een groot risico dat het onderwijs niet met de tijd mee gaat en op dit vlak achter de feiten aan loopt. Intern financieel toezicht RvT De raad van toezicht heeft een auditcommissie ingesteld die in het bijzonder belast is met de (voorbereiding van het) toezicht op de directeur-bestuurder ten aanzien van: (I) de werking van de interne risicobeheersing- en controlesystemen; (II) de financiële informatieverschaffing door de directeur-bestuurder; (III) de naleving van aanbevelingen en opvolging van opmerkingen van de accountant; (IV) de relatie met de externe accountant, waaronder in het bijzonder zijn onafhankelijkheid, de bezoldiging en eventuele niet-controlewerkzaamheden van de externe accountant ten behoeve van de rechtspersoon; (V) de stichtingsreserve en de financiële geldstromen in relatie tot de begroting en de jaarrekening; (VI) de uitvoering van het treasurybeleid. De auditcommissie wordt gevormd door: John Voppen voorzitter en financieel expert Simone Scholten lid Gert-Jan Mellink adviseur, lid algemene directie De auditcommissie vergaderde vijf maal, waarvan eenmaal in aanwezigheid van de accountant ter voorbespreking van het accountantsverslag. Andere onderwerpen die aan de orde kwamen zijn de financiële forecast na 3 kwartalen, de begroting met aandacht voor de analyse en de onderliggende inhoudelijke afwegingen, de meerjarenraming (idem), de keuze van de accountant en het jaarlijks vast te stellen treasuryplan. 30
Risicoanalyse in de RvT Zie de paragraaf met het jaarverslag van de raad. De raad wordt in elke vergadering geïnformeerd over de belangrijkste kengetallen op het gebied van leerlingaantallen, ziekteverzuim, klachten, bevindingen van de onderwijsinspectie en de voortgang van het strategisch beleidsplan.
31
