Popmuziek
Inhoudsopgave Popmuziek 5 Beatmuziek 6 Folk 9 Rock 10 Glamrock 18 Hardrock 21 Progressieve rock 24 Synthesizer 27 Disco 30 Punk 33 De jaren tachtig 36 De jaren negentig 41
Popmuziek Popmuziek is een afkorting van ‘populaire muziek’. Het is evenals eigentijdse muziek een verzamelnaam voor tal van stijlen in de muziek, maar meer gericht op de populariteit dan de diversiteit van de muziek. Popmuziek is in hoofdmoot meer een vorm van amusementsmuziek dan kunstmuziek. De gemeenschappelijke noemer van popmuziek is dat een breed publiek toegang toe heeft tot de muziek. In wezen is dat tegenwoordig altijd het geval, maar in de tijd dat de term ontstond, grofweg ongeveer na 1945, was het voor het eerst dat muziek bereikbaar werd voor iedereen. Het kopen van of luisteren naar muziek was voordien vaak voorbehouden aan mensen die dat konden betalen. De term ‘popmuziek’ is nauw verbonden met termen als jeugdcultuur, massacultuur en commercie. Popmuziek is te zien als een van de verworvenheden van de nieuwe cultuurbeleving na de Tweede Wereldoorlog, waarin cultuur gemeengoed werd voor iedereen, veroorzaakt door verbetering en beschikbaarheid van de technologie. Daarnaast gaf de economische impuls die in de jaren vijftig ontstond jongeren de gelegenheid consument te worden. In de eerste jaren van de popmuziek wordt zij dan ook steeds meer de uitingsvorm voor jongeren. Muziekinstrumenten die in de popmuziek worden gebruikt zijn hoofdzakelijk de elektrische gitaar, de basgitaar, drums en de synthesizer. 4
5
Beatmuziek In het Verenigd Koninkrijk kregen jonge muzikanten ook interesse voor rock-’n-roll en blues, en er ontstond een mengvorm met de eigen stijlen, zoals de skiffle. Het
The Beatels Abbey road
resultaat was de zogenaamde beatmuziek, met als pionier The Beatles. Hiermee verplaatste het zwaartepunt van de popmuziek zich ook van de Verenigde Staten naar GrootBrittannië. In de Verenigde Staten werd gesproken over een Britse invasie, een golf van Britse muziek die Amerikaanse bands en artiesten overschaduwde. Bands als The Monkees waren het antwoord op deze Britse golf. Ze zongen echter nooit live. Zij waren tevens de eersten van een reeks bands die vanaf de grond af samengesteld werden door hun producers, met een uitgekiende look en mediaondersteuning waardoor een specifiek fanpubliek aangesproken werd.
6
7
Folk Folk is de benaming voor een muziekstijl voor oorspronkelijk Engelstalige traditionele muziek. Folk laat zich weliswaar vertalen als volksmuziek, maar meestal wordt dan de Anglo-Amerikaanse volksmuziek bedoeld. Belangrijk kenmerk van de muziek is het gebruik van traditionele muziekinstrumenten zoals viool, tin-whistle, banjo, accordeon (of trekharmonica) en dergelijke. Als muziekgenre is het in de jaren ‘50 opgekomen, en floreerde het in de jaren ‘60 en ‘70 tot heden. Bekende folk artiesten zijn Bob Dylan, Woody Guthrie, Joan Baez. Het genre is enigszins verwant aan singer/songwriter muziek, blues en country en wordt vaak akoestisch en niet elektrisch versterkt uitgevoerd. De gitaarstemming is bij deze muziekvorm evenals bij blues soms voortkomt, afwijkend van de meest gebruikte stemming EADGBE. In Vlaanderen wordt het genre nieuw leven ingeblazen door mensen zoals Bobbejaan Schoepen, Herman Dewit (‘t Kliekske), Hubert Boone (De Vlier, Brabants Volksorkest), Alfred Den Ouden en zeker Wannes Van de Velde. Door deze volksmuzikanten van het eerste uur worden ook opnieuw doedelzakken, draailieren en allerlei andere instrumenten gebouwd naar modellen uit het verleden.
Bob Dylan Fotocollage
8
9
Rock Rock is een subgenre van de popmuziek, dat traditioneel gekenmerkt wordt door een bezetting van gitaar, basgitaar en drums, aangevuld met zang en/of andere instrumenten. Rock werd populair in de Verenigde Staten tijdens de jaren ‘50, waar het evolueerde uit bestaande genres zoals rhythm-and-blues en country. Waar het in de jaren ‘50 alleen uit rock-’n-roll en rockabilly bestond, groeide rock uit tot een muziekstroming met vele verschillende subgenres. Rock waaide in de jaren zestig, mede dankzij de British Invasion, over naar de rest van de wereld. Eind jaren ‘60 ontstond de psychedelische rock, gevolgd door heavy metal en punk in de jaren ‘80. In de jaren erna waren new wave en grunge populair. Rock blijft wereldwijd een van de meest beluisterde genres.[1] Omdat het genre erg breed is, is ‘rock’ heden ten dage een vrij algemene term. Het beslaat zowel hitparademuziek zoals Kane en K’s Choice alswel sommige vormen van metal. Soms worden ook blues en country tot de rock gerekend. Rock werd een internationaal cultureel fenomeen met aanzienlijk sociaal effect. De rock is geëvolueerd in een massa van hoogst variërende stijlen met wijdverspreide populariteit.
10
11
Afbeelding
12
13
The Roling Stones 14
15
Fotocollage
Afbeelding Afbeelding
16
17
glamrock
De eerste helft van de jaren zeventig stond onder andere in het teken van de glamrock of ‘glitterrock’. Exponenten daarvan waren T. Rex met onder andere Marc Bolan, David Bowie,
18
The Sweet, Gary Glitter, KISS en Queen
19
Hardrock Hardrock is een muziekstroming die is voortgevloeid uit de rock en vaak gekenmerkt door een hard klinkende (distorted) elektrische gitaar. Het tempo in de muziek is vaak hoog, de zang, gitaar-, en orgelpartijen wisselen elkaar af en vullen elkaar aan. Net als in de jazz is een pakkende riff belangrijk om als kapstok voor de song te fungeren. Het fundament in hardrocksongs wordt door de gitaar gelegd met zogenaamde powerakkoorden. Een ander kenmerk is het stevige zangwerk, waarin forse uithalen niet spaarzaam zijn. Bekende voorbeelden van deze soort muziek zijn: AC/DC, Deep Purple, Guns N’ Roses, Kiss, Led Zeppelin, UFO, Metallica, Uriah Heep en Van Halen. Opgemerkt moet worden dat diverse stijlen in de rockmuziek een sterke verwantschap hebben. De muziek van een groep als The Who bevatte zowel rock- als hardrockelementen. De grens tussen hardrock en metal is soms ook moeilijk te leggen. Metallica is een metalband, maar wordt vaak ook ‘hardrock’ genoemd.
KIss
20
21
Deep Purple In Brazilie
22
23
Progressieve rock
De voorlopers
Progressieve rock (Progressive rock, ook wel prog of prog-rock
De stijl kwam op in de jaren 60 nadat in 1966 The Beach Boys met het album
genoemd) is een vorm van rock georiënteerde kunstmuziek
Pet Sounds en The Beatles met Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band de
die opkwam in de jaren 60 en haar hoogtepunt bereikte in
popmuziek in een nieuwe richting hadden gebracht, waarin meer plaats
de jaren 70 en 80. Progressieve rock werd geboren vanuit de
was voor experiment en vernieuwing. Bands als Procol Harum en Moody
wens om geen rekening te willen houden met belemmeringen
Blues verwerkten daarna elementen uit de klassieke muziek in hun werk.
die gelden voor populaire muziek, zoals eenvoudige teksten, en korte nummers die op de radio worden uitgezonden.
Beach Boys
24
25
Synthesizer Eind jaren zeventig bestendigt de synthesizer zijn rol in de popmuziek. Er ontstaan speciale bands rond dit instrument (Kraftwerk, Roxy Music met Brian Eno) en het komt veel terug in de hitparades, mede door de disco.
26
27
Kraftwerk
28
29
Disco De tweede helft van de jaren zeventig werd gedomineerd door de disco, een dansgerichte stijl met opvallende kledij, een stevig ritme, vocalen met veel echo en een prominente baslijn. Belangrijke groepen waren The Bee Gees, Chic, Boney M, en Village People, The Jackson 5.
Bobby Farell
30
31
Punk Punk is een ruwe vorm van rockmuziek die opkwam in de tweede helft van de jaren zeventig. Oorspronkelijk een zowel muzikaal als sociaal verschijnsel dat zich in de periode 1976/1977 manifesteert als een reactie op de uit-ontwikkelde, van haar bronnen en milieu vervreemde, gekunstelde popmuziek en haar wezen als breed geaccepteerd onderdeel van industrie en samenleving. Gekoppeld aan de bij een nieuwe generatie jongeren behorende sociale onvrede, met name in het door traditioneel klassebewustzijn
en
economische
teruggang
geteisterde
Engeland, uit deze reactie zich in muziek die, net als in 1955 en 1963, uitgaat van haar meest simpele vorm: rock-’n-roll.
Voorlopers
Punks (in het Nederlands ook wel: ‘punkers’) waren niet de eersten die hun walging vertaalden in provocatief absurdisme. Het verschijnsel draagt kenmerken van dadaïsme en situationisme, maar vindt dankzij de massamedia een veel groter publiek. In muzikaal opzicht wordt voor het ontstaan van de punk vaak verwezen naar de protopunk bands Iggy Pop & The Stooges, Velvet Underground, Patti Smith en Jonathan Richman & The Modern Lovers.
Bee Gees 32
33
Iggy Pop
34
35
De jaren tachtig De muziek na de punk wordt wel new wave genoemd, als de nieuwe golf. Deze benaming komt echter snel synoniem te staan met de zwaar melancholische tegenhanger van de punk, verwoord door Joy Division, The Cure, The Smiths, Siouxsie and the Banshees. Duran Duran was een van de bands die de popmuziek mengde met een uitgekiend imago en toepasselijke videoclips. Een andere, minder interessant voor de mainstream popzenders, toch zeer populaire muziekrichting, heavy metal. Beïnvloed door punk qua tempo, intensiteit en ruigheid, maar met meer aandacht voor technisch spel ontwikkelt de hardrock zich tot de heavy metal. Daar waar punkmuzikanten bewust of onbewust kiezen voor eenvoudige, primitieve muziek, maken heavy metalbands vaak gebruik van de technische virtuositeit van de bandleden. Deze muziekstijl breekt door na baanbrekend werk van bands als Black Sabbath, Iron Maiden en Judas Priest. Eind jaren tachtig ontstaan typische dansmuziekstijlen die in later jaren een grote invloed laten gelden: acid en house. De zware technobeat, een enorm volume en drugs staan model voor tal van
Duran Duran
stijlen die in de jaren erna ontstaan. Ook de gitaar herleeft in de noise
Seven amd the ragged tiger
en grunge, vooral door de opkomst van Sonic Youth en de Pixies.
36
37
Iron Maiden The Palais Omnisports of Paris Barcy
38
39
De jaren negentig De jaren negentig beginnen met het vervolg van de grunge, een reactie tegen de oppervlakkige “maskarade-pop” uit jaren 80. De stroming lokaliseert zich vooral in Seattle, rondom de band Nirvana en haar charismatische voorman Kurt Cobain. Deze band neemt stadsgenoten als Pearl Jam en Soundgarden mee in haar succes, en ook Janes Addiction en Faith No More worden bepalende groepen binnen deze stroming. Het genre betekent echter ook de doodsteek voor de FM-rock uit de jaren 80 (Europe, Def Leppard) en de demarcatie tussen verschillende stijlen binnen de popmuziek wordt almaar vager. Gedurende de jaren negentig verplaatst het centrum van de rock zich naar Groot-Brittannië door de opkomst van de britpop. Met deze ‘Beatlesmuziek in een nieuw jasje’ worden vooral Oasis en Blur bekend. Tegelijkertijd is er ook een wijd scala aan hitparadepop. In het begin van de jaren negentig wordt onder meer het Nederlandse 2 Unlimited en Italiaanse Cappella hiermee bekend. Later weten ook onder meer boybands als Take That, Backstreet Boys en *NSYNC, de girlband The Spice Girls, en Britney Spears voor hypes te zorgen. Rond de eeuwwisseling is het vooral een moderne variant van urban pop en hiphop die de hitparades domineert, aangevoerd door acts als Destiny’s Child, R. Kelly, Dr. Dre en Eminem.
40
41
Pear Jam Groepsfoto
42
43
Dr. Dre In een advertentie
44
45
Eminem
46
Katy Perry Preforming
47
48
