Executive summary in English
Inhoudsopgave
De Vieze vijf – voorwoord over deze serie
3
Research en tekst: Myrthe Verweij Vertaling Engels: Bart Plantinga Eindredactie: Pascal Messer Vormgeving: C-kwadraat BNO, Amsterdam Druk: Uitkijkpost, Heiloo Foto omslag boven: Sapref raffinaderij in Durban, Myrthe Verweij Foto omslag onder: Settlers Primary School nabij Sapref, Myrthe Verweij
Samenvatting
4
Inleiding
7
Milieuproblemen door Sapref: lekkages en explosies
9
Onderhoud en onderzoek: achtergronden
15
Amsterdam, april 2003
Onafhankelijk onderzoek: de Pipeline Integrity Study
19
Relevante regelgeving en richtlijnen
21
Toetsing aan richtlijnen
24
Wat wil Milieudefensie?
27
Executive summary
28
Literatuur
29
Noten
31
Colofon
© Milieudefensie Campagne Globalisering en Milieu Damrak 26 Postbus 19199 1000 GD Amsterdam servicelijn: 020 6262 620 e-mail:
[email protected] www.milieudefensie.nl/globalisering Deze brochure is tot stand gekomen mede dankzij financiële steun van Hivos en DGIS. Gedrukt op 100% gerecycled chloorvrij gebleekt papier
De Vieze Vijf – voorwoord over deze serie De Vieze Vijf
Voor u ligt het derde deel van een vijfdelige serie van Milieudefensie, getiteld De Vieze Vijf. De Vieze Vijf gaat over grote Nederlandse bedrijven die betrokken zijn bij milieuproblemen in het buitenland. Elk van die bedrijven zegt zich aan de regels te houden en de meeste zullen u vertellen dat ze tegenwoordig ook een eigen milieu- en sociaal beleid hebben. Waar het om draait, is de vraag hoe deze bedrijven zich in de dagelijkse praktijk gedragen. Ondernemen deze bedrijven maatschappelijk verantwoord? Houden ze zich echt aan de wetten van de landen waar ze actief zijn? Handelen ze overeenkomstig de OESO-richtlijnen, en hun eigen beleid? Of zéggen ze dat ze zich eraan houden, maar is de praktijk anders? En hoe is het met de activiteiten van die bedrijven die niet direct onder wetten te vatten zijn? In sommige landen zijn nou eenmaal geen strikte milieunormen of worden bestaande normen niet consequent nageleefd. En in welke mate nemen Nederlandse bedrijven ook verantwoordelijkheid voor wat er bij hun toeleveranciers gebeurt? In De Vieze Vijf laat Milieudefensie zien dat grote Nederlandse bedrijven zich soms veel beter en groener voordoen dan ze zijn. Dat bedrijven vaak prachtig geformuleerd beleid hebben in hun glossy milieujaarverslagen, maar dat ze in ontwikkelingslanden, waar de regelgeving soms minder goed is of niet wordt nageleefd, zorgen voor milieuvervuiling, natuurvernietiging en sociale problemen die in Nederland onacceptabel zijn. Bedrijven houden zich daarbij soms niet aan nationale regelgeving en internationale verdragen.
3
Milieudefensie hoopt, door deze problemen onder de aandacht te brengen, allereerst de bedrijven onder druk te zetten om bestaande problemen op te lossen. Bedrijven dienen zich in ontwikkelingslanden net zo fatsoenlijk te gedragen als in Nederland. Daarnaast willen we laten zien dat, om problemen in de toekomst te voorkomen, het nodig is dat er internationaal bindende regels komen waaraan bedrijven zich moeten houden. Te vaak maken bedrijven nu gebruik van de afwezigheid van regels of ze leven bestaande regels niet na. Lokale gemeenschappen, werknemers, de natuur en het milieu zijn hiervan de dupe. Bindende regels moeten daartegen bescherming bieden. Burgers en belangenorganisaties moeten bovendien de mogelijkheid hebben om bedrijven aansprakelijk te stellen voor hun activiteiten. Voor de Nederlandse overheid ligt er een taak deze punten in internationaal verband te bepleiten. De overige twee delen worden uitgebracht in de loop van 2003. Paul de Clerck Campagneleider ‘Globalisering en Milieu’ bij Milieudefensie
Samenvatting 4
5
Shell heeft in Durban, Zuid Afrika, samen met BP een olieraffinaderij (Shell and BP South African Refineries, afgekort als Sapref) die veel problemen oplevert voor de omgeving: milieuschade, gevaren voor de veiligheid en voor de gezondheid. De ondergrondse pijpleidingen die de producten van de raffinaderij vervoeren, lopen door woonwijken en hebben de afgelopen jaren veel, en soms enorme, lekkages gekend. Sapref kan het grootste benzinelek in Zuid Afrika ooit (juli 2001, waarbij meer dan een miljoen liter benzine de grond in stroomde) op haar naam schrijven. Ook op andere plekken hebben zich regelmatig ongelukken voorgedaan. Bij de opslagterminal van Sapref vond er een grote lekkage plaats van het zeer giftige tetra ethyl lood. Voorafgaand aan dit ongeluk had Shell Global Solutions geadviseerd nieuwere en betere roest-opsporingstechnieken te gebruiken. Sapref heeft dat advies niet opgevolgd. Op de raffinaderij zelf resulteerde een explosie in een grote gifwolk van waterstoffluoride. Verder werden - en worden - vele duizenden liters olie, benzine en stookolie tijdens werkzaamheden simpelweg ‘gemorst’, bijvoorbeeld in de haven van Durban. Sapref heeft de afgelopen jaren bij verschillende gelegenheden maatschappelijk onverantwoord gehandeld. Er wordt opgetreden op een wijze die in Nederland niet aanvaardbaar zou zijn. Omwonenden en lokale milieuorganisaties proberen Sapref al jaren te bewegen om zorgvuldiger met de omgeving om te
gaan. Ze willen ook dat de raffinaderij meer informatie vrijgeeft. Hoeveel lekkages aan pijpleidingen en opslagtanks kan de raffinaderij tot nu toe op haar conto schrijven? En welke stoffen kwamen daar precies bij vrij? Wat is er - en wordt er- ‘gemorst’ en gelekt tijdens dagelijkse werkzaamheden? En hoe garandeert Sapref de veiligheid van de woonomgeving en de gezondheid van de lokale gemeenschap? Installatie van de Sapref raffinaderij De omwonenden en betrokken milieuorganisaties eisen dat de raffinaderij de pijpleidingen uit voorzorg vervangt. De meeste van de pijpleidingen zijn, net als de raffinaderij, veertig jaar oud. Uit onderzoek van Sapref zelf blijkt dat op een groot aantal plaatsen een verlies aan wanddikte van de pijpleidingen van meer dan 50% is geconstateerd. Er zijn de afgelopen jaren zoveel lekkages geweest, dat blijven repareren vooralsnog niet meer verantwoord lijkt. De pijpleidingen lopen immers onder woonwijken. Maar ook al zijn recentelijk volgens Sapref alle pijpleidingen uitvoerig getest en op plekken gerepareerd of vervangen, een onafhankelijk onderzoek naar de testresultaten en de reparaties aan de pijpleidingen komt niet van de grond. Beschikbare informatie wordt niet vrijgegeven en kan niet worden geverifieerd. Bovendien hebben zich de afgelopen jaren diverse lekkages voorgedaan met pijpleidingen die kort daarvoor nog getest en/of gerepareerd waren. Op verzoek van de Zuid-Afrikaanse organisaties South Durban Community Environmental Alliance (SDCEA) en groundWork (Friends of the Earth South Africa, zusterorgansiatie van Milieu-
defensie), heeft Milieudefensie onderzoek gedaan naar Sapref en de incidenten. In correspondentie en gesprekken met Sapref en met Shell is aangedrongen op het oplossen van de problemen. Zowel de raffinaderij als de Shell-hoofdkantoren in Den Haag en Londen, weigeren concreet in te gaan op de verzoeken om gedetailleerde informatie over vervuiling, lekkages, de huidige conditie van de pijpleidingen, en op de eis om de pijpleidingen te vervangen door nieuwe. Shell verwijst naar Sapref. Maar de dialoog tussen Sapref en de lokale gemeenschap zit na zeven jaar van gesprekken muurvast. De gesprekken hebben vooral geleid tot versterking van het wederzijds wantrouwen. Milieudefensie vindt daarom, met haar Zuid-Afrikaanse partnerorganisaties, dat het hoog tijd is dat de Shell-hoofdkantoren ingrijpen. De Shell Groep moet haar verantwoordelijkheid nemen. Wil zij haar imago als verantwoordelijke, open, eerlijke en betrokken onderneming eer aan doen, dan moet ze de beloften waarmee ze schermt, waarmaken.
FOTO: ERIK FAIJER
Milieudefensie vindt, met de lokale gemeenschap, dat Shell de pijpleidingen uit voorzorg moet vervangen. Bij gebrek aan onafhankelijke informatie over de conditie van de pijpleidingen, en gezien de mate van vervuiling die Sapref al heeft veroorzaakt, kan slechts een totale vervanging van de pijpleiding waarborgen dat meer ongelukken en lekkages worden voorkomen. Het aantal lekkages en ongelukken die ontstaan door slordigheid moet drastisch omlaag. Sapref dient zorgvuldiger om te gaan met omwonenden van de fabriek in geval van ongelukken: direct mensen informeren en, indien nodig, evacueren. Sapref moet een adequater informatiebeleid ontwikkelen. Het verhaal van deze raffinaderij laat zien dat er bindende internationale regels voor bedrijven nodig zijn, ook op milieugebied. De nationale Zuid-Afrikaanse wetgeving (en de onderbezetting van de lokale autoriteiten die op uitvoering van wetgeving moet toezien), in combinatie met vrijwillige richtlijnen zoals die van de OESO, blijken niet genoeg om de Sapref raffinaderij te bewegen tot verantwoord gedrag.
Inleiding De Sapref raffinaderij
FOTO: SUNDAY TRIBUNE, 5 MEI 2002
6
7
rn the
De Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij (‘de Koninklijke’) en de in Londen gevestigde Shell Transport and Trading Company vormen samen de Shell Groep: één van de grootste wereldwijd opererende ondernemingen. De Koninklijke heeft een belang van 60% in de Shell groep, de Shell Transport and Trading Company bezit de overige 40% aandelen.1 De werkmaatschappijen en dienstverlenende maatschappijen van Shell zijn gezamenlijk bekend als de Shell Groep.
way
free
Sou
Um
laa
sr
ive
r
m
a strea zimyan
Aman
Haven van Durban
Island View opslagterminal Tara Road Bluff, woonwijk
an
sche
Indi
a Oce
Engen Raffinaderij
Sapref Raffinaderij
De Sapref-raffinaderij ligt in de vallei van Zuid Durban, een zwaar geïndustrialiseerd gebied tussen gesegregeerde woonwijken met in totaal zo’n 250.000 inwoners. De segregatie op basis van huidskleur dateert van de jaren ‘30.14 De vallei heeft nu zo’n 120 industrieën.15
De Shell Groep is in meer dan 145 landen actief op o.a. de terreinen exploratie en productie van fossiele brandstoffen, olieraffinage, elektriciteit, chemie en duurzame energie.2 Ongeveer 55.000 Shell-tankstations bedienen wereldwijd zo’n 25 miljoen klanten per dag.3 De winst van de Shell Groep over 2002 bedroeg 9, 2 miljard US dollar.4 Shell in Durban, Zuid Afrika: raffinaderij Sapref In de Zuid-Afrikaanse stad Durban heeft Shell een belang van 50% in de joint-venture raffinaderij ‘Shell and BP South African Refineries’, afgekort als Sapref.5 BP bezit de andere 50% aandelen. Omdat Milieudefensie haar aandacht specifiek op Nederlandse multinationals richt, spreekt zij met name de Shell Groep aan op haar verantwoordelijkheid voor Sapref. De Sapref-raffinaderij in Durban bestaat sinds 1963. Het is de grootste raffinaderij in Zuidelijk Afrika. Sapref heeft een verwerkingscapaciteit van 180 duizend vaten ruwe olie per dag, waarmee zij 35% van de raffinagecapaciteit van Zuid Afrika levert.6 Het bedrijf produceert o.a. benzine, diesel, kerosine, smeerolie,
LPG, paraffine oplosmiddelen, bitumen en grondstoffen voor de chemische industrie. Sapref heeft zo’n 580 mensen in dienst, een zelfde aantal werkt voor de raffinaderij op contractbasis.7 De ruwe olie voor Sapref wordt vanuit een losstation in zee8 via een pijpleiding naar het bedrijfsterrein gebracht. De producten van de raffinaderij worden door zes ondergrondse pijpleidingen naar de Island View tankterminal in de haven van Durban vervoerd. De pijpleidingen variëren in diameter van 4 tot 14 inch (ongeveer 10 tot 35 centimeter) en zijn gezamenlijk zo’n 85 kilometer lang.9 Per stuk zijn ze ongeveer 12 kilometer.10 Ook wordt er nafta vervoerd, een relatief vluchtig raffinage product. Dit gebeurt via een zevende pijpleiding, meestal vanuit de opslagterminals op Island View naar de raffinaderij zelf.11 Alle pijpleidingen naar Island View lopen ondergronds door woonwijken en industriegebieden. Ze komen langs een paar scholen en langs de andere raffinaderij in Durban, Engen.12 Tenslotte gaan er pijpleidingen naar specifieke afnemers in Durban, zoals chemische fabrieken, een pulp- en papierfabriek en de luchthaven. Een pijpleiding voor ruwe olie loopt van Sapref naar de Engen-raffinaderij. Deze leiding valt onder de verantwoordelijkheid van Engen.13
Milieuproblemen door Sapref: lekkages en explosies 9
8
De afgelopen jaren heeft zich een groot aantal incidenten en ongelukken voorgedaan bij Sapref. Ze vonden plaats op het terrein van de raffinaderij, in de haven van Durban en op het terrein bij Island View waar opslagtanks staan die door Sapref worden gebruikt. Sommige incidenten werden veroorzaakt door verouderde apparatuur en roestige leidingen of tanks, anderen gebeurden tijdens dagelijkse werkzaamheden. Olieraffinage is verder altijd van invloed op de luchtkwaliteit. Bij de raffinaderij en bij de opslag van de producten komen stoffen als zwaveldioxide, stikstofoxiden en vluchtige organische stoffen vrij. In maart 2002 gaf Sapref toe, dat zij gedurende vijf jaar 12 ton zwaveldioxide per dag te weinig had gerapporteerd. Sapref wijdde dit aan een rekenfout.40 De dagelijkse emissies van de raffinaderij vallen echter buiten de reikwijdte van dit rapport. Hieronder wordt een viertal van de incidenten nader omschreven. Reparaties aan pijpleidingen Tara Road, 1997
FOTO: BOBBY PEEK
1998: Waterstoffluoridewolk na explosie op de raffinaderij Op 19 mei 1998 vindt ‘s nachts een hevige explosie plaats in de alkyleringseenheid van Sapref.41 Deze in 1969 opgeleverde alkyleringseenheid zet met behulp van waterstoffluoride (HF), butanen en butenen om in producten met een hoger octaangehalte. Deze worden gebruikt voor loodvrije benzine en voor vliegtuigbrandstof met een laag loodgehalte.42 De alkyleringseenheid was zowel in 1995 als 1997 stilgelegd voor onderhoud.43
Gezondheidsrisico’s waterstoffluoride In totaal komt er bij deze explosie 5 ton waterstoffluoride vrij.44 Volgens een rapport van Sapref, wordt het grootste gedeelte van de vrijgekomen waterstoffluoride ‘geabsorbeerd door sproei- en bluswater’ en komt er maximaal 1 ton waterstoffluoride in de lucht terecht.45 Waterstoffluoride is de meest giftige fluorverbinding die er bestaat.46 Het tast de luchtwegen, ogen en huid aan en kan resulteren in een brandend gevoel, hoesten, duizeligheid, hoofdpijn, ademhalingsproblemen, misselijkheid, keelpijn en overgeven. Huidcontact met waterstoffluoride kan zware brandwonden en blaren veroorzaken en kortdurende blootstelling kan zelfs dodelijk zijn. Bij ontsnapping wordt een gevaarlijke concentratie van het gas in de lucht al snel bereikt. Inademing kan longoedeem tot gevolg hebben.47 Toedracht Het ongeluk ontstaat doordat een vat van de alkyleringseenheid 48 door overdruk bezwijkt.49 Door de explosie vliegt het bovenste gedeelte van dit vat weg. Er scheuren leidingen, waarop het vat in brand vliegt. Ook veertig meter verderop, waar het bovenste gedeelte van het vat neerkomt, onstaat brand.50 De explosie leidt tot schade aan de bebouwing tot op een kilometer afstand van de plek van het ongeluk.51 Auto’s op het Sapref-parkeerterrein hebben daarna ‘geëtste ruiten.’52 Meteen na de explosie stromen nieuwsgierige omwonenden toe om naar de brandende installatie te kijken.53 Personeel van de raffinaderij verzuimt de bevolking in te lichten over de gevaren.54 Sapref meldt de volgende dag slechts het mogelijk vrijko-
Overzicht van ongelukken en incidenten 2001 -2003* • 15 januari 2001 Een slang scheurt tijdens de brandstofinname door een bunkerschip. Duizend liter stookolie lekt weg en wordt opgevangen.16
10
• 23 januari 2001 Nog eens duizend liter stookolie stroomt de baai van Durban in.17 • 2 maart 2001 48.000 liter stookolie wordt gemorst als een tank overstroomt tijdens het overpompen.18 • 22 maart 2001 Een opslagtank op Island View begeeft het. In vier dagen lekt er 25 ton van het uiterst giftige tetra ethyl lood, op nog geen 300 meter van woonhuizen.19 • 19 juni 2001 Een affakkelvlam waait uit.20 Hierdoor komen onverbrande gassen in de lucht, waaronder zwavelwaterstof, H(sub)2S.21 Pas nadat de raffinaderij een klacht ontvangt, constateert Sapref dat de affakkelvlam is gedoofd.22 De gemeente noemt dit een ‘ernstig incident’.23 Volgens hen kost het een uur voordat de affakkelvlam weer aangaat.24 • 7 juli 2001 Bij Tara Road komen benzinedampen uit de straatriolering omhoog. Sapref ontdekt een lek waaruit meer dan 1 miljoen liter benzine is weggestroomd.25
• 27 augustus 2001 Sapref rapporteert een vermoedelijk lek aan de stookolieleiding tussen Badulla Drive en Grays Inn Road.26 Na een maand zoeken en testen blijkt de leiding op drie plekken te lekken.27
• 9 juli 2002 Als gevolg van graafwerkzaamheden door Sapref ontstaat er een lekkage in een dieselpijpleiding.35 In veertig minuten stroomt duizend liter diesel weg bij Tara Road.36
• 14 oktober 2001 Er lekt stookolie weg tijdens het bijtanken van een schip in de haven. Volgens Sapref lekt er 20 liter. Volgens de havenautoriteit Portnet gaat het om 2.000 liter.28 Sapref rapporteert het incident niet aan de gemeente.29 Portnet Pollution Control wel. De gemeente stuurt de zaak door naar haar juridische afdeling, omdat Sapref in strijd met haar vergunning heeft gehandeld.30
• 20/21 juli 2002 Een ongespecificeerde hoeveelheid olie spoelt het afwateringskanaal in richting zee, nadat de afvoer- en afscheidingskanalen op de raffinaderij overstromen door zware regenval. Volgens Sapref wordt de olie opgevangen vóórdat ze de zee bereikt.37
• 30 december 2001 Tijdens brandstofinname door een schip lekt 15.000 liter stookolie uit een leiding van Sapref de haven in.31 • 14 januari 2002 Tijdens een test op de stookolieleiding op het Island View-terrein wordt ontdekt dat er olie wegsijpelt. Een druktest wordt uitgevoerd. De pijpleiding faalt.32 Ongeveer 3.000 liter stookolie lekt weg maar wordt volgens Sapref direct opgevangen.33 De leiding wordt gerepareerd. • 30 maart 2002 De kerosineleiding van Sapref wordt stilgelegd als er tijdens een onderhoudstest een gaatje als gevolg van roest wordt ontdekt. Het stuk pijpleiding wordt vervangen.34
• 19 november 2002 Bij het Sapref-losstation in zee lekt 15.000 liter ruwe olie weg. Een van de koppelingen in de slang tussen het losstation en een schip raakt los. Een olievlek van ongeveer 600 bij 300 meter drijft richting zee.38 • 4 februari 2003 Tijdens een onderhoudstest aan een stookolieleiding lekt duizend liter stookolie weg in een betonnen tunnel bij de Island View containerterminal. Als gevolg van de pomp die de tunnel vrij van regenwater moet houden, komt er alsnog stookolie in de haven terecht.39 * De oorspronkelijke lijst met incidenten en ongelukken, gerapporteerd door lokale milieubewegingen, journalisten of de gemeente Durban, is veel langer. Milieudefensie heeft in dit overzicht slechts die incidenten vermeld die zij in dit verband relevant acht. Milieudefensie heeft daarbij geprobeerd de incidenten uit meerdere bronnen bevestigd te krijgen. Zowel Sapref als Shell gaan niet in op verzoeken van Milieudefensie om per incident aan te geven welke stoffen er zijn vrijgekomen en in welke hoeveelheden.
‘This incident in particular had the potential for catastrophic consequences. Two similar incidents in America and Mexico resulted in many fatalities in surrounding communities. The failure of this pipeline must therefore be viewed in a very serious light’ (eThekwini Municipality - gemeente Durban, over Tara Road lekkage, 18 juli 2001 p. 5)
11
men van stofdeeltjes en koolwaterstoffen.55 Uit voorzorg laat Sapref onderzoek doen naar personeel, planten en water in de omgeving van het terrein. Maar volgens Sapref vormen de buiten het hek van de raffinaderij gemeten concentraties HF een ‘minder dan direct gevaar voor leven of gezondheid’.56 Volgens de lokale gemeenschap is maar net een ramp voorkomen. De uitzonderlijke aflandige windrichting van die nacht doet de wolk waterstoffluoride wegdrijven van de omwonenden.57 2001: Tetra ethyllood ontsnapt door scheur in geroeste opslagtank In maart 2001 scheurt een Sapref-opslagtank voor tetra ethyl lood (TEL) in de Island View opslagterminal.58 TEL is een extreem giftige stof, die aan loodhoudende benzine wordt toegevoegd. De stroperige, kleurloze stof kan bij inademing leiden tot stuiptrekkingen, duizeligheid, hoofdpijn, bewusteloosheid, overgeven en slapte. Bij 20ºC verdampt de stof en kan de lucht al snel in schadelijke mate vervuild raken. Kortdurende blootstelling aan de stof kan het centraal zenuwstelsel aantasten, prikkelbaarheid en slapeloosheid en hart- en nierproblemen veroorzaken. Blootstelling aan een hoge dosis kan de dood tot gevolg hebben.59 Toedracht Een scheurtje van 10 millimeter bij 1 millimeter zorgt ervoor dat in vier dagen ruim 25 ton TEL wegstroomt.60 De vloeistof sproeit tot drie meter van de tank af en komt vervolgens in een betonnen opvang terecht.61 Hoeveel TEL er precies verdampt, en welke gevolgen dat heeft voor omwonenden, zal nooit duidelijk
worden. Het meten van loodgehaltes begint pas enkele uren nadat het incident ontdekt is en pas nadat maatregelen zijn getroffen om de emissie te beperken.62 Sapref en aangrenzende chemische industrieën evacueren hun werknemers.63 Omwonenden worden niet geïnformeerd hoewel hun huizen zich benedenwinds, en op zo’n 300 meter van de gescheurde tank bevinden.64 Er bestaat op dat moment geen evacuatieplan voor omwonenden.65 Sapref test de eigen werknemers maar verzaakt bij de omwonenden bloedonderzoek op lood te laten verrichten.66 2001: Tara Road, het grootste benzinelek in Zuid Afrika ooit In juli 2001 wordt in woonwijk de Bluff een lek ontdekt in een ondergrondse Sapref-pijpleiding. Aanleiding is de klacht van een omwonende over stankoverlast van benzinedampen. Ze blijken uit de riolering omhoog te komen.67 De leiding, waar per dag zo’n tien miljoen liter benzine doorheen stroomt,68 loopt onder meerdere woonwijken door. De plek waar de lekkage ontstaat, ligt vlakbij een wetland-natuurreservaat, Bluff Nature Reserve.69 Het lek blijkt veroorzaakt door externe roestvorming als gevolg van vocht. Na onderzoek wordt een gaatje van 4 millimeter gelokaliseerd bij Tara Road.70 Sapref schat dat hieruit tussen de 500.000 en 750.000 liter benzine is weggelekt.71 Later wordt dit bijgesteld tot ‘tussen de miljoen en anderhalf miljoen liter’.72 Inmiddels is al meer dan een miljoen liter benzine uit de grond opgepompt. Het einde is nog niet in zicht.73 Sapref verwacht dat het tot tenminste 2004 bezig is met opruimwerkzaamheden.74
‘We strive continuously to be a responsible company with a real interest in adding value to South African society, while having a minimum impact on the environment...’ Sapref-directeur Richard Parkes, 29 januari 2002
‘Unfortunately in terms of the impact on the environment we are performing poorly with regard to the number of spills that we have had (i.e. three in January, one in February and at the time of writing a further one in March).’ Sapref, Health Safety Environment Bulletin, April 2001
13
12
Gezondheidsrisico’s In een brief aan omwonenden bericht Sapref dat ze door de benzinedampen tijdelijk last kunnen krijgen van brandende ogen, hoesten, duizeligheid en misselijkheid.75 Ook al zijn deze symptomen vervelend, ze zijn slechts van tijdelijke aard en hebben geen blijvende effecten, stelt Sapref.76 Sapref laat geen medische tests bij de omwonenden verrichten. Het bedrijf heeft van medische experts het advies gekregen dat medische tests zinloos zijn omdat er ‘niets om te testen’ is.77 Door het oppompen van de gelekte benzine komen ook concentraties van benzeen, tolueen, ethylbenzeen en xyleen vrij, die mogelijk de gezondheid nadelig kunnen beïnvloeden.78 Sapref maakt zich zorgen over de vrijgekomen kankerverwekkende stoffen benzeen en tolueen.79 Langdurige blootstelling aan benzeen wordt sterk in verband gebracht met de bloedkanker leukemie.80 Benzeen-monitors De gemeente Durban vraagt Sapref om benzeen-monitors te plaatsen in huizen rondom de plek van de lekkage.81 Een onafhankelijke toxicoloog analyseert de resultaten. Zijn conclusie luidt dat kortdurende blootstelling aan de gevonden benzeenconcentraties vermoedelijk geen serieuze gezondheidsproblemen zal opleveren. Langdurige blootstelling zou echter een toename in het risico op kanker kunnen veroorzaken.82 De toxicoloog adviseert om het zekere voor het onzekere te nemen. Twee maanden nadat het lek is gesignaleerd, verhuizen de vijf families die het dichtst bij het lek wonen.83 Sapref heeft inmid-
Reparatie aan de stookoliepijpleiding
FOTO: BOBBY PEEK
dels ook ontdekt dat er benzine onder de drie huizen van deze mensen ligt. Het wil de bewoners de overlast van de opruimwerkzaamheden besparen, betaalt de verhuiskosten en voorziet de families van een vergoeding.84 Nog twee andere families worden elders ondergebracht. Kort daarna nemen de gemeten benzeenlevels af.85 2001-2003 Stookolie: meerdere lekkages Sapref-pijpleidingen Eén van de pijpleidingen van Sapref vervoert stookolie (Marine Fuel Oil, of MFO) van de raffinaderij naar Island View. Op 27 augustus 2001, een maand na de ontdekking van Tara Road, rapporteert Sapref een vermoedelijk lek, tussen Badulla Drive en Grays Inn Road. Ditmaal gaat het om stookolie.86 Eind september wijzen akoestische tests in de buurt van Lighthouse Road op drie mogelijke lekken aan deze pijpleiding.87 Stookolie, ook wel bunkerolie genoemd, is een dikke, stroperige substantie. Volgens Sapref betekent dit dat het zich niet snel in de grond zal verspreiden. Volgens een chemisch ingenieur van Peninsula Technikon (Kaapstad), is stookolie lastig op te ruimen en kan het juist daardoor zwaardere vervuiling van de
grond veroorzaken.88 Een woordvoerder van Sapref meldt dat stookolie geen gevaar voor de volksgezondheid vormt, tenzij er voor langere duur direct contact mee is geweest.89 De stookolieleiding wordt in augustus 2001 buiten gebruik gesteld.90 Inspecties met behulp van de ‘intelligent piggingmethode’91 laten de volgende resultaten zien: 98 defecten van 70% of meer verlies in wanddikte; 42 defecten van tussen de 60% en 70% verlies in wanddikte; 93 defecten van tussen de 50% en 60% verlies in wanddikte.92 De leiding wordt gerepareerd: over een lengte van elf kilometer moet twee kilometer worden vervangen.93 Een half jaar later, op 14 januari 2002, wordt tijdens een test aan dezelfde leiding op het Island View-terrein ontdekt dat er opnieuw olie wegsijpelt.94 Er wordt een druktest uitgevoerd en de pijpleiding faalt.95 Zo’n drieduizend liter stookolie lekt weg maar wordt volgens Sapref direct opgevangen.96 De leiding wordt opnieuw gerepareerd.97 Een jaar daarna, op 4 februari 2003, lekt er tijdens een routinetest duizend liter stookolie uit een Sapref-stookolieleiding bij de Island View opslagterminal. De olie belandt in een betonnen tunnel.98 Als gevolg van de pomp die de tunnel vrij van regenwater moet houden, komt de stookolie alsnog in het havenwater terecht. Waar de olie precies vandaan komt, is op dat moment niet bekend.99
Island View, tankterminal
FOTO: MYRTHE VERWEIJ
Onderhoud en Onderzoek - achtergronden 15
14
Haven van Durban
FOTO: MYRTHE VERWEIJ
Een eerste vereiste voor goed onderhoud aan pijpleidingen en opslagtanks is goed management. In een recent Shell-verslag meldt Sapref-directeur Richard Parkes: ‘Spijtig genoeg hebben we het nog niet op orde bij Sapref. (...) We hebben teveel incidenten gehad, waaronder een groot lek (...). De combinatie van gewoontes en gebeurtenissen resulteerde in een wijdverbreide ongerustheid onder de lokale bevolking en wordt gereflecteerd in sommige van de recente protesten tegen ons.’101 Sapref erkent ook dat het management in het verleden op milieu- en sociaal gebied steken heeft laten vallen. Zo schrijft Parkes in een brief aan omwonenden: ‘Ik ben de eerste om toe te geven dat we geen perfecte historie hebben op het gebied van milieu en sociale aangelegenheden. We geven toe dat er fouten zijn gemaakt in het verleden, maar we zijn vastberaden ze te herstellen.’102 Over de huidige kwaliteit van de pijpleidingen is het bedrijf voorzichtig. In een brief aan Milieudefensie meldt Sapref: ‘We erkennen dat we het onderhoud aan onze pijpleidingen tussen de raffinaderij en de haven van Durban, kunnen verbeteren.’103 Onderhoud en onderzoek naar de Sapref TEL-tank Naar aanleiding van de gescheurde opslagtank waarbij het zeer giftige tetra ethyllood (TEL) ontsnapt, laat de gemeente Durban het incident, op kosten van Sapref, door een onafhankelijke consultant onderzoeken.104 Ernstige roest aan lasnaden opslagtank Uit het onderzoek van consultant Project Development Africa (PDA) blijkt dat de 21 jaar oude TEL-tank ernstige roest bij de
lasnaden vertoont. Volgens PDA is het een welbekend feit dat TEL-tanks in tropische en vochtige regionen te lijden hebben onder roest op de lasnaden.105 Tests die Sapref twee jaar daarvoor zelf heeft gedaan, constateerden ‘geen schijnbare indicatie’ van roest.106 Dit is opmerkelijk. Een jaar eerder, in oktober 1998, blijkt bij drie gesloopte TEL-tanks van Sapref dat ze onverwacht ‘extreem ernstige inwendige roest aan de lasnaden vertonen’.107 Eerdere tests op deze tanks hebben de roest ook niet opgemerkt. Advies Shell Global Solutions Sapref vraagt na het slopen van de tanks in 1998 advies aan de in Nederland gevestigde Shell Global Solutions Materials en Corrosion Group.108 Global Solutions meent dat de door Sapref gebruikte inspectietechniek niet geschikt is om plaatselijke roest te ontdekken of te meten. Het adviseert Sapref een betere techniek, de ToFD (Time of Flight Diffraction) methode. Sapref negeert dit advies.109 Het bedrijf neemt aan dat de ToFDtechniek op dat moment in Zuid Afrika niet beschikbaar is.110 Ten onrechte: al sinds begin jaren ‘90 wordt de ToFD-methode in andere grote Zuid-Afrikaanse raffinage- en petrochemische bedrijven gebruikt.111 Bescherming tegen indringend vocht Onderzoeker PDA concludeert verder dat Sapref en de beheerder van de Island View Tankterminal de bescherming van de TEL-tank tegen indringend vocht waarschijnlijk ook niet goed hebben geregeld. Deze bescherming moet onder andere gewaarborgd worden door een laag glycerine die op de inhoud
‘In principle, all incidents are preventable and the number of incidents is a critical indicator of environmental management.’ South Durban Community Environmental Alliance and Danmarks Naturfredningsforening, 2002, p. 78
‘We pride ourselves on running a safe, reliable refinery. We feel a deep sense of regret and we are focused on cleaning up.’ Sapref-directeur Richard Parkes tijdens een bewonersbijeenkomst 100
‘These pipeline failures would seem to indicate that the current maintenance and testing schedule of the refineries is inappropriate or inadequate and needs to be re-examined and furthermore the question of the age of the pipeline versus integrity needs to be debated and examined.’ eThekwini Municipality, Director: Health, 26 October 2001 p. 9
17
16
van de tank drijft. Vooral in een tropisch en vochtig klimaat als dat van Durban moet de glycerinelaag regelmatig getest worden. Dit is zeer waarschijnlijk niet voldoende gebeurd, aldus PDA.112 Aanbevelingen en conclusies PDA omtrent nood- en evacuatieplannen PDA meent dat Sapref een compliment verdient voor de professionele en effectieve wijze waarop het tijdens de noodsituatie met de TEL-tank heeft gehandeld.113 Maar PDA meldt ook dat het veel te lang heeft geduurd voordat omwonenden zijn ingelicht en geëvacueerd. Dit kostte een uur, terwijl het onmiddellijk had moeten gebeuren.114 Als Sapref een goed en up to date noodplan had gehad, had zowel het Sapref-personeel als het publiek ogenblikkelijk geëvacueerd kunnen worden.115 Het lek had ook beter en sneller gedicht kunnen worden als er ter plaatse moderner gereedschap was geweest.116 Nadat de pogingen om het te dichten waren gestrand, kostte het Sapref nog elf uur om de TEL met van verschillende plekken gehaalde materialen uit de tank naar een schip over te pompen.117 Onderzoek en onderhoud: de pijpleidingen van Sapref Sapref heeft de conditie van de ondergrondse pijpleidingen diverse keren laten onderzoeken. Sinds het lek bij Tara Road, zegt het bedrijf alle pijpleidingen uitvoerig te hebben getest op corrosie en daar waar nodig vervangen.118 Sapref vindt het onnodig om de pijpleidingen in hun geheel te vervangen.119 In Europa zijn er immers pijpleidingen die nog veel ouder zijn en die op betrouwbare wijze dienst doen.120 Mits in goede con-
Volgens Sapref is het gebruikelijk om pijpleidingen te repareren als de wanden 80% of meer verlies in wanddikte vertonen.130 Sapref meldt dat het, uit voorzorg, delen van de leidingen waar 50% verlies in wanddikte werd geconstateerd, is gaan vervangen.131 Het Nederlandse keuringsinstituut voor pijpleidingen KIWA keurt tanks en leidingen af, als het wanddikte verlies 33% of meer bedraagt.132
ditie, kunnen pijpleidingen in principe minstens 70 jaar mee, vindt Sapref.121 Conditie van de pijpleidingen en kwaliteit van onderhoud Het statement dat goede pijpleidingen die goed worden onderhouden een oneindige levensduur hebben, is een veelgehoord adagium in de olie-industrie.122 Degelijke inspecties en dito onderhoud zijn essentieel voor de veiligheid en betrouwbaarheid.123 Volgens Concawe, een organisatie van de Europese oliesector, vonden in 2000, in heel West Europa, over een lengte van 30.780 kilometer pijpleiding, zes lekkages plaats. Opgenomen zijn lekkages van duizend liter of meer. Gezamenlijk veroorzaakten de zes lekken 360.000 liter product.124 Omgerekend is dat één lekkage per 5.130 kilometer pijpleiding. Dit staat in schril contrast met de hoeveelheid lekkages in het 85 kilometer lange pijpleiding-netwerk van Sapref. Bescherming van de pijpleidingen: de bitumenlaag Begin 2002, na het Tara Road-lek, kondigde Sapref aan de bitumen-omhulling van de pijpleidingen mogelijk te gaan vervangen.125 Uit onderzoek was gebleken dat het bitumen (een beschermingslaag tegen externe corrosie) op een aantal plekken hard en inflexibel was geworden. Hierdoor waren er scheuren ontstaan. Zo kan er vocht bij het staal komen, met roestontwikkeling en lekkages als gevolg. Het lek bij Tara Road werd veroorzaakt door het ontbreken van diezelfde bitumen-laag.126 Bij de aanleg van de leiding veertig jaar daarvoor, liep het betreffende stuk pijp door een put. De bitumenlaag ontbrak hier geheel.127 Sapref weet niet waarom.128
Werknemer bij een van de duizend pompen die de gelekte benzine uit de grond omhoog pompen FOTO: MYRTHE VERWEIJ
Externe corrosie: wanddikte-verlies Uit Sapref-onderzoek naar wanddikte-verlies van de pijpleidingen kwamen de volgende resultaten naar voren: in zes pijpleidingen (afgezien van de stookoliepijpleiding) werden de volgende mankementen geconstateerd: 8 defecten van 70% of meer verlies in wanddikte; 4 defecten van 60% tot 70% verlies in wanddikte ; 19 defecten van 50% tot 60% verlies in wanddikte.129
Om terug te komen op de uitspraak van Sapref dat, mits in goede conditie, pijpleidingen in principe minstens 70 jaar meekunnen. Gezien het grote aantal ongelukken, gezien de resultaten van Sapref onderzoek naar wanddikte-verlies en gezien de uitspraken van Sapref zelf over fouten die in het verleden gemaakt zijn, is er alle reden om te twijfelen aan de conditie van het bestaande pijpleidingen-net. Repareren lijkt vooralsnog niet meer verantwoord. Alleen een totale vervanging van de pijpleiding kan waarborgen dat meer ongelukken en lekkages worden voorkomen. In totaal heeft Sapref sinds de lekkage bij Tara Road zo’n 4 kilometer van het in totaal 85 kilometer lange netwerk moeten vervangen en voorzien van een nieuwe bitumenlaag.133 Het bedrijf voert sindsdien maandelijks tests uit.134
Onafhankelijk onderzoek: de Pipeline Integrity Study 18
De lokale overheid in Durban heeft haar twijfels over de kwaliteit van de tests en het onderhoud aan de Sapref-leidingen. De gemeente constateert in een rapport over het Tara Road-lek dat de vele incidenten met pijpleidingen erop lijken te duiden dat het onderhouds- en inspectieregime niet voldoet.135 Het inspectie-regime en de conditie van de pijpleidingen moeten worden onderzocht.136 Ook omwonenden, verenigd in SDCEA, merken op dat de tests die Sapref vroeger deed, de grote lekkages in 2001 niet voorkomen hebben.137 Ook zij willen een serieus en onafhankelijk onderzoek naar de condities van de pijpleidingen.
Durban, centrum
FOTO: MYRTHE VERWEIJ
De gemeente stelt een stuurgroep in waarin Sapref, de Engenraffinaderij, de gemeente en SDCEA vertegenwoordigd zijn. De stuurgroep moet een Pipeline Integrity Study (PIS) begeleiden.138 Op basis van bestaande pijpleiding-dossiers moet een onafhankelijk expert de conditie van de pijpleidingen beoordelen en aangeven of de toekomstplannen van Sapref m.b.t. haar pijpleidingen goedgekeurd kunnen worden. Als de toekomstplannen verantwoord zijn, worden ze als ‘Pipeline Integrity Management Protocol’ in de vergunning van de raffinaderij opgenomen. Sapref zegt de uitkomst van het onderzoek te zullen respecteren, ook als de uitkomst is dat de pijpleidingen moeten worden vervangen.139 Het protocol dat voor de PIS wordt opgesteld, levert echter een aantal grote problemen op voor SDCEA. Allereerst moet de studie uitgevoerd worden door Pipeline Performance Technologies (PPT), een consultant die al jarenlang opdrachten voor Sapref heeft gedaan, zowel op het gebied van inspecties
‘Are you aware that in the light of threats from City Health to take legal action against Sapref, I have written to the Mayor... to explain that until I have met with him Sapref cannot participate with City Health on any joint study on the pipelines? ... Until we better understand eThekwini's intentions no one from Sapref will be free to share any details on our pipelines with any person from the Health Department.’ – Sapref-directeur Richard Parkes in een e-mail aan de gemeente Durban, mei 2002 171
als onderhoud.140 Volgens SDCEA is er daarmee geen sprake van een onafhankelijke consultant en ze wijst PPT dan ook af. Ten tweede protesteert SDCEA, net als de gemeente, tegen de eis van Sapref dat de informatie waarop de PIS is gebaseerd niet openbaar gemaakt mag worden. Sapref wil niet alleen dat leden van de stuurgroep vertrouwelijkheidsclausules tekenen, maar ook moeten zij beloven de informatie niet in rechtzaken te gebruiken.141 SDCEA weigert dit. Zij wil de mogelijkheid houden de uitkomsten van de PIS door andere experts te laten verifiëren. Dat kan niet zonder toegang tot alle informatie waarop de studie is gebaseerd. SDCEA verlangt ten derde dat zij ook op door de gemeenschap aangewezen plaatsen, steekproeven kan laten doen. Op deze plekken moeten de leidingen bloot zodat ze fysiek geïnspecteerd kunnen worden. Die toezegging is er niet gekomen. Volgens SDCEA is er geen sprake van een grondig en onafhankelijk onderzoek. Ze kan dan ook niet instemmen met de huidige opzet van de PIS en de aanwijzing van PPT als uitvoerder. Vervolgens is het proces van de PIS in het slop geraakt. Sapref vindt dat SDCEA het onderzoek frustreert en vertraagt.142 Maar zowel Sapref als moederbedrijf Shell gaan vooralsnog niet in op een voorstel van Milieudefensie en SDCEA voor een andere expert die het onderzoek zou moeten uitvoeren.143
19
‘It is significant that the practise of regulation in South Africa has relied heavily on the voluntary action of communities to defend their rights. Being held up to public scrutiny thus depends in large part on the vigilance and capacity of local communities. Not surprisingly, industries that are subject to such scrutiny feel that they are being unfairly singled out.’ (SDCEA & Danmarks Naturfredningsforening, 2002, p. 78).
Relevante regelgeving en richtlijnen 20
21
Het Zuid Afrika van na de apartheid heeft een ambitieuze grondwet aangenomen waarin het recht op een schoon milieu is opgenomen.144 Ook zijn er nieuwe wetten ingesteld die het Zuid-Afrikaanse milieu moeten beschermen.145 Een groot probleem is de gebrekkige naleving en implementatie van die wetten. Dit komt door capaciteitsgebrek bij milieudepartementen. In heel Zuid Afrika, een land met 40 miljoen inwoners dat 32 keer zo groot als Nederland is, zijn er vijf inspecteurs die moeten toezien op naleving van wetten ter voorkoming van luchtvervuiling.146 Ook botst de uitvoering van de nieuwe wetten soms met bestaande oude wetten uit de apartheidstijd.147
Wat vooraf ging In 1995 vond in Durban de eerste bijeenkomst plaats met alle belanghebbenden: industrie, de lokale gemeenschap en de overheid. De vervuiling door de verschillende industrieën in Durban stuitte op bezwaren bij de lokale gemeenschap. In bijeenkomsten met Sapref gaven
Demonstranten roepen bedrijven ter verantwoording tijdens VN Duurzaamheidstop, Johannesburg, augustus 2002 FOTO: MYRTHE VERWEIJ gemeenschapsorganisaties aan met Sapref te willen praten over vervuilingsreductieplannen. Na de explosie in de alkyleringseenheid van Sapref volgde een aantal openbare bijeenkomsten waar SDCEA wederom een beroep op Sapref deed om minder te vervuilen.
De gemeenschap heeft de afgelopen jaren haar wens voor een schonere leefomgeving tijdens bijeenkomsten, in brieven en door demonstraties naar voren gebracht. Desondanks gaat de vervuiling door.
Over hoe bedrijven precies met hun pijpleidingen moeten omgaan, bestaan in Zuid Afrika geen specifieke wettelijke richtlijnen. Wel wil de gemeente Durban dat er een ‘Pipeline Integrity Management Protocol’ wordt opgenomen in de handelsvergunning die Sapref volgens de lokale wetgeving moet hebben. Met een protocol wordt bedoeld: een verzameling regels op basis waarvan de conditie van pijpleidingen en opslagtanks kan worden gecontroleerd, te beoordelen door een externe onafhankelijk adviseur.148 Bedrijven hebben ook hun eigen richtlijnen. Zowel Sapref als moedermaatschappij Shell hebben een verzameling regels, Business Principles, die ze als leidraad nemen bij hun dagelijkse werkzaamheden. Tenslotte zijn er internationale richtlijnen waaraan bedrijven zich geacht worden te houden, zoals de OESO Richtlijnen voor multinationals.
In dit hoofdstuk wordt op een rijtje gezet welke van deze richtlijnen en regels relevant zijn voor de Sapref-raffinaderij in Durban. In het hoofdstuk daarna wordt gekeken of de praktijk in Durban overeenstemt met die richtlijnen. Relevante Zuid-Afrikaanse wetten Scheduled Trades and Occupations Bylaws for the City of Durban Deze lokale wetten regelen de vergunningverlening aan alle industrieën, inclusief Sapref. Momenteel is er in Durban een in oktober 2000 aangekondigde herziening gaande die verbonden is met de eerder genoemde Pipeline Integrity Study.149
Occupational Health and Safety Act, 1993 Deze wet bepaalt dat werkgevers zoveel mogelijk moeten doen om risico’s, gevaarlijke situaties en ongelukken te vermijden.150 Werkgevers zijn dit niet alleen verplicht aan hun werknemers, maar ook aan anderen.151 Ook een plicht tot informeren is in deze wet opgenomen.152 En er wordt bepaald welke de plichten zijn van een Chief Executive Officer van een bedrijf.153
National Environmental Management Act, 1998 Deze wet bekrachtigt het milieubeginsel uit de grondwet. Eenieder die het milieu vervuilt, moet maatregelen nemen om herhaling te voorkomen en om de vervuiling ongedaan te maken.154
22
23
Opslagtanks op Island View, Durban
FOTO: PAUL DE CLERCK
Shell Group Business Principles De Shell Groep omschrijft in haar General Business Principles155 haar verantwoordelijkheden voor de samenleving als volgt: Shell doet zaken op een verantwoordelijke manier waarbij de wet van het gastland wordt gerespecteerd; de mensenrechten worden gesteund; en milieu, gezondheid en veiligheid in acht worden genomen, in overeenstemming met de inzet om bij te dragen aan duurzame ontwikkeling.156 Deze aspecten van duurzaamheid worden beschouwd als elk ander essentieel onderdeel van het zaken doen. Doelen voor verbeteringen worden gesteld en de prestaties op dit gebied moeten gemeten, beoordeeld en gerapporteerd worden.157 Shell vindt open communicatie essentieel. Belanghebbenden worden van de volledige relevante informatie voorzien, hoewel dit ondergeschikt is aan overwegingen van zakelijke vertrouwelijkheid en kosten.158 Sapref General Business Principles De General Business Principles van Sapref zelf voegen aan de Shell Group Business Principles nog het volgende toe:159 De verantwoordelijkheden van Sapref richting werknemers, klanten, aandeelhouders en de maatschappij waarin het bedrijf zaken doet, zijn ondeelbaar;160 Criteria voor investeringsbeslissingen zijn niet exclusief econo-
misch van aard, maar nemen ook milieu- en sociale overwegingen mee;161 Sapref heeft een systematische benadering van gezondheids-, veiligheids- en milieu management zodat continue verbeteringen gerealiseerd kunnen worden.162 OESO Richtlijnen voor Multinationale Ondernemingen De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) heeft niet-bindende richtlijnen opgesteld waar multinationals volgens de dertig OESO-lidstaten aan moeten voldoen. Deze moeten ervoor zorgen dat bedrijven, waar ook ter wereld, zich fatsoenlijk gedragen op onder andere sociaal- en milieugebied. Milieuparagraaf van de OESO Richtlijnen Ondernemingen behoren voldoende rekening te houden met de noodzaak het milieu, de volksgezondheid en de veiligheid te beschermen. Dit moeten zij doen binnen het kader van de weten regelgeving en administratieve gebruiken waarin zij actief zijn. Ook moeten zij de relevante internationale overeenkomsten, beginselen, doelstellingen en normen hierbij in acht nemen. Zij moeten hun activiteiten uitvoeren op een manier die bijdraagt aan de bredere doelstelling van duurzame ontwikkeling.163
Lagere school nabij Sapref raffinaderij
Rekening houdend met aspecten als kosten, vertrouwelijkheid van bedrijfsgegevens en de bescherming van intellectuele eigendomsrechten, moeten bedrijven in het bijzonder:164 a. het publiek en de werknemers tijdig de nodige, adequate informatie verstrekken over de potentiële milieu-, gezondheids- en veiligheidseffecten van hun activiteiten. Hiertoe kan ook behoren de verslaglegging over de geboekte vooruitgang in milieuprestaties; b. tijdig en op adequate wijze in contact treden, en overleg plegen met de gemeenschappen die de gevolgen ondervinden van het milieu-, gezondheids- en veiligheidsbeleid van de onderneming en de uitvoering daarvan.
FOTO: MYRTHE VERWEIJ
Verder bepaalt de Milieuparagraaf uit de OESO Richtlijnen dat ondernemingen rampenplannen gereed moeten hebben. Zo kunnen zij ernstige schade voor milieu en gezondheid, die kan voortvloeien uit hun activiteiten (met inbegrip van ongevallen en noodsituaties) helpen voorkomen, beperken en beheersen.165 Ook moeten zij voortdurend proberen hun milieuprestaties te verbeteren.166 De OESO Richtlijnen sporen ondernemingen aan hoge standaarden te stellen voor andere dan de financiële informatie, waaronder rapportering op milieugebied.167
Toetsing aan richtlijnen 24
25
In het vorige hoofdstuk werd opgemerkt dat er geen specifieke Zuid-Afrikaanse wetten zijn op het gebied van pijpleidingenbeheer. Toch worstelen zowel de gemeente Durban als de provinciale overheid met de vraag of Sapref zich aan de wet houdt. Hiervan is de chronologie in het kader op pagina 10 een weergave. Milieudefensie vindt dat de manier waarop Sapref in Zuid Afrika zaken doet, op een aantal punten niet in overeenstemming is met de richtlijnen van de OESO en die van Shell en Sapref zelf. Hieronder worden deze richtlijnen vergeleken met de praktijk van Sapref. Milieuvervuiling De afgelopen jaren laten een groot aantal ongelukken en incidenten met oliepijpleidingen en opslagtanks zien. Ook Sapref zelf geeft toe dat men de zaken nog niet op orde heeft, dat er fouten zijn gemaakt en dat men teveel incidenten heeft gehad. Deze praktijk staat in schril contrast met het streven naar duurzame ontwikkeling en het in acht nemen van milieu, gezondheid en veiligheid, zoals dat in de Shell Business Principles te lezen valt. Het is ook in strijd met de milieuparagraaf van de OESO, waar deze oproept bij te dragen aan duurzame ontwikkeling en milieubescherming. Het (aanvankelijk) negeren van het advies van Shell Global Solutions om een betere inspectietechniek voor de TEL-opslagtanks te gebruiken, is eveneens in strijd met bovengenoemde punten uit de OESO richtlijnen en de Shell Business Principles.
Waarschuwen en evacueren bij ongelukken Zowel de OESO richtlijnen als de Shell Business Principles schrijven voor dat bedrijven voldoende rekening moeten houden met de noodzaak tot het beschermen van het milieu, de volksgezondheid en de veiligheid. Deze richtlijnen zijn niet nageleefd bij een aantal incidenten uit de afgelopen jaren. Zowel bij de TEL-lekkage als bij de explosie in de alkyleringseenheid zijn omwonenden niet of onvoldoende geïnformeerd over potentiële gezondheidsrisico’s. Onnodige risico’s zijn genomen doordat omwonenden niet werden geëvacueerd. Dit is wrang omdat bij de TEL-lekkage werknemers van Sapref en aangrenzende industrieën wel werden geëvacueerd. Sapref voldoet hiermee ook niet aan de OESO Richtlijn dat op tijdig en adequate wijze in contact getreden moet worden met gemeenschappen die gevolgen kunnen ondervinden van het milieu-, gezondheids- en veiligheidsbeleid van de onderneming.168 Adequaat en tijdig informeren van belanghebbenden De OESO richtlijnen schrijven voor dat een bedrijf het publiek tijdig de nodige, adequate informatie behoort te verstrekken over de potentiële milieu, gezondheids- en veiligheidseffecten van haar activiteiten. Sapref heeft zich bij verschillende gelegenheden niet aan dit voorschrift gehouden. Zo weigert men gedetailleerde informatie openbaar te maken met betrekking tot de exacte locaties waar de pijpleidingen lopen, de diameters van de pijpleidingen, wat door welke pijpleiding getransporteerd wordt en onder welke druk dat geschiedt. Deze informatie is nodig om te beoordelen of de geconstateerde slijtage aan pijpleidingen acceptabel dan wel verontrustend is. SDCEA heeft
Haven van Durban
deze vragen bij herhaling gesteld; ze blijven onbeantwoord. Milieudefensie heeft aan de Shell Groep en aan Sapref gevraagd om een gedetailleerde reactie op een lijst met incidenten. Sapref heeft deze vraag volstrekt onvoldoende beantwoord door slechts te zeggen dat de meeste incidenten ongevaarlijk waren en sommige geen ongelukken waren of dat Sapref er niet bij betrokken was.169 Om welke incidenten het daarbij ging, wordt niet verduidelijkt. Bij de besprekingen over de Pipeline Integrity Study heeft Sapref aangegeven dat informatie over o.a. testresultaten, lasnaden en onderhoudsrapporten niet openbaar gemaakt mag worden. Dat is voor SDCEA een van de redenen om de huidige opzet van de studie als niet- serieus en onafhankelijk te kwalificeren. De moeizame
FOTO: MYRTHE VERWEIJ
reacties op verzoeken om informatie van lokale en internationale organisaties, zijn ook in strijd met een integere bedrijfsvoering waarbij ‘open communicatie’ naar eigen zeggen hoog in het vaandel staat.170
Wat wil Milieudefensie ? Houdt Sapref zich aan de wet? 26
27 Verschillende overheden, op lokaal en provinciaal niveau, hebben aangegeven eraan te twijfelen of Sapref zich aan de Zuid-Afrikaanse wetgeving houdt. Van rechtszaken is het echter (nog) niet gekomen. In april 2002 constateert de gemeente dat zij zelf niet bij machte is om de raffinaderij te vervolgen onder de Occupational Health and Safety Act, maar dat zij daartoe wellicht gemachtigd kan worden door de staat.172 Aanleiding hiervoor is het rapport van consultant Project Development Africa over de TEL-lekkage.173 Twee weken later ligt er naar verluidt een opzet voor een dagvaarding klaar. Een medewerker van de juridische afdeling van de gemeente zegt: ‘We willen hen dwingen hun materiaal te vervangen voordat er weer een groot incident plaatsvindt.’174 De gemeente Durban wil al sinds 2001 dat er een 'Pipeline Integrity Management Protocol' komt dat deel uitmaakt van de vergunning van Sapref. Het Protocol moet voortkomen uit onafhankelijk onderzoek naar de leidingen. Als zo’n
Protocol er is, kan de vergunning van Sapref worden vernieuwd. Omdat Sapref de start van een dergelijk onderzoek heeft vertraagd toen zij voor de rechter gedaagd dreigde te worden, is de vergunningverlenging ook vertraagd.175 In een e-mail van 24 mei 2002 schrijft Sapref-directeur Richard Parkes aan de gemeente dat Sapref niet mee kan doen aan een pijpleidingen-onderzoek, zolang Sapref niet met de burgemeester heeft gesproken over de plannen Sapref voor de rechter ter verantwoording te roepen. Hierover merkt de gemeente op: ‘The refusal to take part in ‘incident investigations’ unless under industry terms, sets a very dangerous precedent, not for this department alone but for all Council departments who have some safety, health or envrionmental responsibility.’176 In juni 2002 maakten de gemeente en Sapref in een gezamenlijke verklaring bekend dat Sapref weer mee zou werken aan het pijpleidingen-onderzoek. De gemeente liet weten dat zij de mogelijk-
heid van juridische acties tegen Sapref nog steeds in onderzoek had, maar dat het in elk geval niet de lekkage bij Tara Road betrof.177 De handelsvergunning die Sapref volgens de lokale wetgeving nodig heeft wordt intussen steeds met korte periodes verlengd, in afwachting van een nieuw pijpleiding-beheersplan van Sapref. De gemeente wil de vergunning niet zomaar verlengen, zonder eerst een garantie te hebben dat het pijpleidingen-netwerk van Sapref veilig is.178 In oktober 2001 kreeg Sapref van de Provinciale Minister voor Milieu, Narend Singh, de mededeling dat Sapref niet voldeed aan een bepaling uit de National Environmental Management Act.179 Gezien de vele klachten van het publiek in Durban en de mogelijke gevolgen voor de volksgezondheid van de activiteiten van Sapref, was artikel 28 van de wet wellicht in het geding. Dit artikel bepaalt dat iedereen de plicht heeft milieuschade te voorkomen, en waar deze zich toch voordoet, de schade te herstellen en herhaling te voorkomen.180
Milieudefensie, groundWork en SDCEA hebben in gesprekken en correspondentie met Sapref en Shell aangedrongen op een serieuze aanpak van de beschreven problemen. De gesprekken en briefwisseling hebben onvoldoende opgeleverd. Belangrijke vragen blijven bij herhaling onbeantwoord: vragen over de lange lijst van incidenten, over concrete toezeggingen van Shell om naar een minder vervuilende raffinaderij toe te werken en over de pijpleidingen. Milieudefensie vindt dat Sapref de Zuid-Afrikaanse wetgeving, de OESO Richtlijnen èn hun eigen richtlijnen serieus moet nemen. Ze moet het conflict met de lokale gemeenschap oplossen. Maar omdat de dialoog tussen SDCEA en Sapref na zeven jaar praten muurvast zit, vindt Milieudefensie het hoog tijd voor ingrijpen van de Shell Groep. De Shell-hoofdkantoren in Londen en Den Haag moeten hun verantwoordelijkheid nemen. In correspondentie met de Shell Groep en Sapref heeft Milieudefensie, samen met Friends of the Earth England, Wales and Northern Ireland, daarom aangegeven dat ze het volgende van Shell verwacht: -
Om te voorkomen zich nog meer ernstige ongelukken voordoen in en nabij woonwijken, vervangt Sapref uit voorzorg alle zeven pijpleidingen.
-
Sapref stelt relevante gegevens omtrent pijpleidingen en opslagtanks (hoe dik zijn ze, wat wordt er doorheen getransporteerd), over uitgevoerde tests, over de uitstoot van de raffinaderij en de opslagtanks en andere relevante gegevens
beschikbaar aan de lokale belanghebbenden. Deze kunnen die informatie ter verificatie voorleggen aan een onafhankelijke expert. -
Sapref neemt haar verantwoordelijkheid op sociaal- en milieugebied door aantoonbaar de internationaal beste beschikbare technieken te gebruiken op haar raffinaderij en de aan de raffinaderij gelieerde installaties. Situaties zoals het niet overnemen van de adviezen van Shell Global Solutions doen zich niet meer voor.
-
Het aantal lekkages en ongelukken dat ontstaat door slordigheid moet drastisch omlaag. Sapref moet veel zorgvuldiger omgaan met omwonenden van de fabriek als zich onverhoopt toch weer een ongeluk voordoet.
-
Sapref stelt, samen met de lokale gemeenschap en de overheid, een plan op om de lucht- en grondvervuiling door de raffinaderij terug te brengen. Op dit reductieplan wordt al sinds 1995 door de lokale gemeenschap aangedrongen. Een dergelijk plan dient verder te gaan dan de huidige ruime bepalingen uit de vergunningen van Sapref. Het moet toewerken naar de best beschikbare standaarden voor het beheer van raffinaderijen.
-
Sapref ontwikkelt, samen met de lokale gemeenschap en de overheid, protocollen die vastleggen hoe er gerapporteerd wordt over incidenten die vervuiling veroorzaken.
Executive summary
For the full report in English: http://www.foenl.org
Literatuur 29
28 In Durban, South Africa, Shell shares an oil refinery with BP (Shell and BP South African Refineries, or hereafter, SAPREF) that has been the source of many regional problems involving environmental damage and safety and health issues. The underground pipelines that deliver the refinery’s finished product run through local residential areas and have over the last few years been the cause of many, and sometimes, large spills. SAPREF was the cause of the largest gasoline spill in South African history. (In July 2001, more than one million liters of gasoline leaked into local soil.) Other locations have also been regularly victimized by this sort of accident. Various SAPREF storage terminals have also been the site of large leaks involving the very toxic tetra-ethyl lead. Even before these incidents, Shell Global Solutions had recommended modernizing its rust-detection techniques. SAPREF has a history of corporate irresponsibility and SAPREF’s behaviour in these cases would be totally unacceptable in the Netherlands. Local environmental organisations and citizens have tried for years to force SAPREF to be more careful about the environment they operate in. These organisations also demand that the refinery be more forthcoming with vital data. How many total spills along the pipelines and storage terminals is the refinery accountable for? And precisely what kind of substances were released into the environment? What has been, and what continues to be, spilled and leaked on a daily basis? And what kinds of guarantees can SAPREF offer regarding the safety of the surrounding residential areas and the health of the local population? Local and area environmental organisations have demanded that the refinery replace the pipelines as a precaution. Most of the pipelines are, like the refinery, some forty years old. Research into SAPREF reveals that in many places the pipelines show a deterioration of some 50% of the pipeline’s wall thickness. Over the past few years there have been so many leaks, that to keep repairing them really does not make sense any more. After all, the pipelines run under residential areas. But even if, as SAPREF claims, all of the pipelines have been tested and repairs have been made or pipes of pipelines have been replaced, independent investigations of the test results and repair records have not been able to get off the ground. Available information has not been released and thus cannot verify SAPREF’s claims. Furthermore, some of the leaks actually occurred along pipelines that had recently been tested and/or repaired.
At the request of the South African organisations, the South Durban Community Environmental Alliance (SDCEA) and groundWork (Friends of the Earth South Africa, a sister organisation of Milieudefensie), Milieudefensie investigated SAPREF and some specific incidents. In correspondence and conversations with SAPREF and Shell, they were urged to find solutions to these particular problems.
American Petroleum Institute (2003 a) Corrosion Prevention in Pipelines. www.api.org - januari 2003
Carnie, Tony (11 September 2002) Commission to look at Tongaat gas burst. ‘The Mercury’
eThekwini Municipality Health Department (29 July 2002) Pipeline review meeting - notes
American Petroleum Institute (2003b) Pipeline Integrity. www.api.org - januari 2003.
Carnie, Tony (15 September 2002) It’s over to the gas guzzlers. ‘Sunday Tribune’
Bechoo, Ishani (20 June 2001) Toxic gas hits south Durban. ‘Daily News’
Not only the refinery but the Shell headquarters in both The Hague and London have refused to comment on the request for detailed information regarding pollution, leaks, the current condition of the pipelines, and the demands to have the pipelines replaced. Shell refers everyone back to SAPREF. But after seven years, the discussions between SAPREF and the local community remain deadlocked. The conversations have just led to a situation of mutual distrust.
Carnie, Tony (18 July 2001) Sapref may spend months sucking up leaked oil. ‘The Mercury’
Carnie, Tony and Monica Laganparsad (17 January 2002) Another pipeline spillage in Durban. ‘The Mercury’
eThekwini Munipality, Director: Health. (13 August 2002) Update report to Health & Safety Committee Engen and Sapref pipeline integrity review and permitting process. Durban
That is why Milieudefensie, along with its partner organisations, feel that it is high time that Shell’s main offices intervene. The Shell Group must take some responsibility, especially if it wants to live up to its reputation as a responsible, open, and concerned enterprise. And so, Shell must live up to the promises that it now hides behind. Milieudefensie, along with the local community, thinks that Shell should replace the pipelines as a precaution. Because of the lack of independent investigations into the condition of the pipelines and considering the levels of pollution that SAPREF is accountable for thus far, only a total replacement of the entire pipeline network can guarantee that future leaks, spills, and accidents will be prevented. The number of spills and accidents caused by carelessness has to be drastically reduced. SAPREF must be more careful about accidents when it comes to those living in the immediate vicinity of the factory. This means they should inform people in a timely fashion, and, if necessary, evacuate the area. SAPREF must develop a more adequate information policy. The story of this refinery reveals the urgent need for binding international regulations for companies, especially on the level of environmental concerns. The National South African legislation (and the understaffing of local authorities who must enforce the regulations), in combination with the voluntary guidelines such as those produced by the OECD, do not appear to be enough to motivate the SAPREF refinery to become more responsible.
Carnie, Tony (24 July 2001) Swimming pools of fuel set Sapref drilling. ‘The Mercury’ Carnie, Tony (4 October 2001) Durban fuel leak may force more from homes. ‘The Mercury’ Carnie, Tony (4 October 2001b) Refinery makes lastditch bid to evade trouble. ‘The Mercury’ Carnie, Tony (3 April 2002) Rust leak danger to fuel pipe. ‘Daily News’ Carnie, Tony (19 April 2002) Council to act over Sapref leak. ‘The Mercury’ Carnie, Tony (5 May 2002) Where there’s smoke, there’s fire. ‘Sunday Tribune’ Carnie, Tony (9 June 2002) Fuel giant slams door on council. ‘Sunday Tribune’ Carnie, Tony (26 June 2002) Mlaba will meet refinery officials - Bid to break logjam over toxic leaks. ‘The Mercury’ Carnie, Tony (12 July 2002) Durban fuel pipelines ‘leaking like sieves’ ‘Independent on Saturday’ http://www.iol.co.za - 29 november 2002 Carnie, Tony (12 July 2002b) Community angry at Sapref leak deal. ‘The Mercury’ Carnie, Tony (24 July 2002) Rains cause oil overflow. ‘The Mercury’
CONCAWE (2000) Performance of cross-country oil pipelines in Western Europe - Statistical Summary of Reported Spillages - 2000 Brussels Enslin, Samantha (12 July 2002) Sapref may face legal action. ‘The Mercury’ ERM Risk (2001) Risk assessment of the Sapref Refining and Terminal Facilities: Report for Submission to the Regulatory Authorities, Revision 03, June 2001. London, Environmental Resources Management Ltd
eThekwini Municipality, Health Department (2003) Industrial Incidents Database 2001 - 2003. Durban groundWork (2002a) Ground-zero in the Carbon Economy: People on the Petrochemical Fenceline. Pietermaritzburg, South Africa groundWork (2002b) Partners in pollution: Voluntary agreements and corporate greenwash. Pietermaritzburg, South Africa Horner, Brett (5 May 2002) City to nail oil giants for toxic spill. ‘Sunday Times’
eThekwini (Durban) Municipality Health Department (9 May 2002) Letter to Shell & BP - South African Refineries (Pty) Ltd. By Mr. M. Chetty. Subject: Pipeline Review Process
International Labour Organization (1993) International Chemical Subtsances Cards: 0008 Tetraethyl Lead. http://www.ilo.org/public/english/protection/safework/cis/ - 20 februari 2003
eThekwini Municipality, Director: Health (18 July 2001) Report to Committee. ST656/ ST656 R; ST2305 & ST 2215. Durban
International Labour Organization (2000) International Chemical Subtsances Cards: 0283 Hydrogen fluoride. http://www.ilo.org/public/english/protection/ safework/cis/ - 12 maart 2003
eThekwini Municipality, Director: Health (26 October 2001) Report to Health & Safety Committee - Sapref. Durban eThekwini Municipality, Director: Health (31 October 2001) Report to Health and Safety Committee - Industrial incidents - South Industrial Basin (SIB). Durban eThekwini Municipality, Director: Health (4 April 2002) Interim report to Health and Safety Committee - Sapref Tetra Ethyl Lead (TEL) Tank Failure Island View. Durban eThekwini Munipality, Director: Health (6 June 2002) Report to Health & Safety Committee - Engen & Sapref pipeline integrity review process. Durban
KIWA (april 2003), interview met dhr. H. Prins KIWA (1999) Keuringscriteria KC-105/01 1997-07-18 Rijswijk Luirink, Bart (2000) Zuid Afrika. Landenreeks Koninklijk Instituut voor de Tropen. Amsterdam, KIT NEMA (1998) National Environmental Management Act No. 107 of 1998. ‘Government Gazette’ Vol. 401 No. 19519, Republic of South Africa, Office of the President, Cape Town. Nhlapo, Phumi (20 August 2001) Environmental groups fume over Sapref’s petrol leak. ‘Business Report’
Noten 31
30 Nhlapo, Phumi (28 August 2001) Sapref suspects another leak. ‘Business Report’ Nhlapo, Phumi (4 September 2001) Sapref tracks down leak in marine fuel oil pipeline. ‘Business Report’ Nhlapo, Phumi (3 October 2001) Government orders Sapref to take action on pollution problems.’Business Report’ Nhlapo, Phumi (1 March 2002) Sapref to rewrap leaky pipelines. ‘Business Report’ N.V. Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij (2003) Jaarverslag over 2002. Occupational Health and Safety Act No.85 of 1993 http://www.gov.za/gazette/acts/1993/a85-93.htm Payne, Sarah (10 July 2002) Leaking oil on troubled waters. MoneywebKZN http://www.moneywebkzn.co.za - 21 oktober 2002 Pipeline Performance Technologies (PPT) website: http://www.ppt.co.za Pipeline Performance Technologies (PPT) (May 2002) Company profile. Johannesburg Project Development Africa (PDA) (1 February 2002) TEL Tank failure T2281 Incident Investigation for Durban City Health, Revision 3 Rondganer, Lee (28 Augustus 2001) Third oil pipeline leak suspected - Sapref to start digging after pressure testing. ‘The Mercury’ RIVM, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieuhygiene (1998) Basisdocument fluoriden. Rapport nr. 758474005. Bilthoven Royal Dutch / Shell Group (2003a) Meeting the Energy Challenge - The Shell Report 2002. London - The Hague Royal Dutch / Shell Group (6 februari 2003) Resultaat 2002 komt uit op $ 9,2 miljard. http://www.shell.com/home/ - 8 april 2003
Sapref website http://www.sapref.com Sapref (z.j.) Report of the Explosion on the HF Alkylation Plant at Sapref refinery, Durban 19th May 1998 Sapref (27 August 2001) Sapref suspects leak in MFO line - News release Sapref (12 October 2001) Update on Sapref pipelines - News release Sapref (29 January 2002) Criticism absurd and unfounded. Letter to the editor of Daily News, by Richard Parkes Sapref (April 2001) Health Safety Environment Bulletin Sapref (July 2001) Health Safety Environment Bulletin Sapref (22 May 2002) Communication to Neighbours by Margareth Rowe. Durban Sapref (24 May 2002) E-mail to Mervyn Chetty. eThekwini Health Department, by Richard Parkes. Date: 5/24/02 8:42AM Subject: Pipeline Studies Sapref (6 June 2002) Notes of Community Meeting held on 6 June 2002 at Dirkie Uys Primary School, Bluff. Durban Sapref (23 July 2002) Notes of Community Meeting held on 23 July 2002 at Dirkie Uys Primary School, Bluff. Durban Sapref (August 2002) All about the remediation of the petrol leak on the Bluff. Frequently Asked Questions. Durban Sapref (September 2002) Environmental and Social Performance 2001 stakeholder report. Durban Sapref (27 September 2002) Letter to SDCEA, Richard Parkes. Durban Sapref (14 November 2002) Response to Sunday Times. http://www.sapref.com/news/re021114.htm - 3 februari 2003
Sapref (20 November 2002) Crude oil release at Durban single buoy mooring. Media release. http://www.sapref.com/news/mr021120.htm - 5 april 2003 Sapref (5 February 2003) Marine fuel spill at the container terminal. Media release. http://www.sapref.com - 12 februari 2003 Sapref (26 februari 2003) brief aan Milieudefensie Shell website http://www.shell.com South Coast Sun (2 November 2001) Leak estimate was off the mark - Community leaders call for replacement of pipelines South Durban Community Environmental Alliance (SDCEA) website: http://scnc.udw.ac.za/~ub/cbos/sdcea/ South Durban Community Environmental Alliance (SDCEA) (November 2001) Notes of SDCEA/ Sapref meeting of 5 November 2001 South Durban Community Environmental Alliance (SDCEA) (15 October 2002) Letter to City Health Department by Desmond D’Sa Subject: Pipeline Protocol South Durban Community Environmental Alliance and Danmarks Naturfredningsforening (2002), Comparison of Refineries in Denmark and South Durban in an Environmental and Societal Contexct. Durban, Copenhagen. Southlands Sun (31 August 2001) Fears of marine fuel oil leak. Amanzimtoti, South Africa. Southlands Sun (7 September 2002) Blast hushed up. Amanzimtoti, South Africa. Southlands Sun (21 September 2001) Fuel line leak found. Amanzimtoti, South Africa
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26 27 28
N.V. Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij, Jaarverslag over 2002, p. 6 N.V. Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij, Jaarverslag over 2002, p. 23 N.V. Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij, Jaarverslag over 2002, p. 23 Royal Dutch/ Shell Group, 6 februari 2003 Sapref: Environmental and Social Performance 2001, p. 3 http: www.sapref.com Sapref, (September 2002) p. 3 zgn.’single-buoy mooring’ eThekkwini Municipality, Director: Health, (6 June 2002) p. 1 Sapref, Environmental and Social Performance 2001, p. 3 ERM Risk 2001, p. 4 ERM Risk 2001, p. 4 ERM Risk 2001, p. 5 groundWork 2002a, p. 9, 10 SDCEA-DN (2002 ), p. 9 Sapref, HSE (April 2002) SDCEA & DN (2002), p. 83 Sapref HSE, (July 2002) eThekwini Municipality, City Health, Industrial Incididents Database, 22 March 2001; Carnie, 5 May 2002; Horner, 5 May 2002 Sapref, 29 January 2002 Hydrogen sulphide - Bechoo, 20 june 2001 eThekwini Municipality, Director: Health, 18 July 2001, p. 5 eThekwini Municipality, Director: Health 18 July 2001, p. 5 eThekwini Municipality Health Dept. 2003, Sheet 5, p. 9 Ethekwini Municipality Director Health, 26 October 2001; Sapref, (August 2002) Sapref, 27 August 2001 Southlands Sun, 21 September 2001; Nhlapo, 4 September 2001 Carnie, 5 May 2002
29 eThekwini Municipality, Director: Health, 31 October 2001 p. 6 30 eThekwini Municipality, Health Department 2003, Sheet 8 p. 15 31 Carnie & Laganparsad, 17 January 2002; Carnie, 5 May 2002 32 eThekwini Municipality, Health Dept 2003, sheet about 14 January 2002 33 Volgens Sapref werd de leiding daarna gerepareerd. Eerder al werd twee kilometer van deze elf kilometer lange leiding vervangen. Carnie & Laganparsad, 17 January 2002; Carnie, 5 May 2002 34 Sapref, (2 April 2002) press release, SDCEA; Carnie, 3 April 2002; Carnie, 5 May 2002 35 Payne, 10 July 2002, Carnie, 12 July 2002 36 SDCEA; Carnie, 12 July 2002 37 Carnie, 24 July 2002 38 Sapref 20 November 2002 39 Sapref, 5 February 2003 40 South Durban Community Environmental Alliance and Danmarks Naturfredningsforening, (2002) p. 22: groundwork 2002a, p. 11 41 Sapref, z.j. p.3 42 Sapref z.j., Executive Summary, zie ook p. 3 43 Sapref z.j., p. 1, p. 4 44 Sapref z.j., p. 11 45 Sapref z.j., Executive Summary 46 RIVM, 1988, p. 4 47 ILO (2000) 48 de zogeheten Acid Relief Neutraliser, ARN 49 Sapref z.j., Executive Summary 50 Sapref z.j., p. 3 51 Sapref z.j., Executive Summary 52 Sapref, rapport explosie alkyleringseenheid, p. 12 53 groundWork 2002a, p. 12 54 groundWork 2002a, p. 12 55 groundWork 2002a, p. 12 56 Sapref, rapport explosie alkyleringseenheid, p. 12 57 groundWork 2002a, p. 12 58 PDA (2002), 2002, p. 1
59 60 61 62 63 64 65 66 67
68 69 70 71
72 73 74 75 76 77 78 79 80 81
82 83 84 85
International Labour Organization (1993) Horner, 5 May 2002 PDA (2002), 2002 p. 11 groundWork 2002a, p. 12 Horner, 5 May 2002; groundWork, p. 12 groundWork 2002a, p. 12 Horner, 5 May 2002; groundWork, 2002a, p. 12 Horner, 5 May 2002 eThekwini Municipality Director: Health, 12 October 2001 p. 1; Sapref (August 2002); p. 3, Carnie en Laganparsad, 17 January 2002 Sapref (August 2002) p. 3 eThekwini Municipality Director: Health, 26 October 2001 p. 2 eThekwini Municipality Director: Health, 12 October 2001 p. 2; Carnie, 18 July 2001 eThekwini Municipality Director: Health, 26 October 2001 p. 4;Carnie, 24 July 2001; South Coast Sun, 2 November 2001 eThekwini Municipality Director: Health, 26 October 2001 p. 4 Sapref, 22 May 2002; Sapref, 23 July 2003 Sapref, (August 2002) p. 9 Carnie, 4 October 2001 Sapref, (August 2002) p. 10 Sapref, (August 2002) p. 10 eThekwini Municipality Director: Health, 11 September 2002 p. 1 Sapref, (August 2002) p. 10 Carnie en Laganparsad, The Mercury, 17 january 2002 eThekwini Municipality Health Dept. 2003, Sheet 4, p. 6-7; eThekwinie Municipality Health Dept. 26, 10 2001 eThekwini Municipality Director: Health, 26 october 2001 p. 9 Carnie en Laganparsad, The Mercury, 17 January 2002; Sapref (August 2002), p. 9 Sapref, Environmental and Social Performance 2001, p. 13 Sapref, (August 2002) p. 9
32
86 Sapref, (27 August 2001); eThekwinie Municipality, Incidents Database, 30 August 2001 87 Southlands Sun, 21 September 2001; Nhlapo, 4 September 2001 88 Eugene Cairncross, aangehaald in Nhlapo, 4 September 2001 89 Rondganger, 28 August 2001 90 Sapref, 23 July 2002 91 Bij 'intelligent pigging' wordt een electronisch apparraat door de binnenkant van de pijpleidingen heen gestuurd. Het apparaat moet potentiële probleemgebieden signaleren. 92 Sapref, 23 July 2002, cursief toegevoegd 93 Sapref, 18 October 2001 94 eThekwini Municipality, Health Dept 2003, sheet about 14 January 2002 95 eThekwini Municipality, Health Dept 2003, sheet about 14 January 2002 96 Volgens Sapref werd de leiding daarna gerepareerd. Eerder al werd twee kilometer van deze in totaal elf kilometer lange leiding vervangen. Carnie & Laganparsad, 17 January 2002; Carnie, 5 May 2002 97 eThekwini Municipality, Health Dept 2003, sheet about 14 January 2002; Carnie en Laganparsad, 17 January 2002 98 Sapref, 5 February 2003 99 Sapref, 5 February 2003 100 10 September, geciteerd in Carnie, 15 September 2002 101 Richard Parkes in het Shell Energy Report, 2002, p. 27 102 Sapref, (3 September 2002) brief aan SDCEA 103 Sapref, (26 Febrary 2003) brief aan Milieudefensie 104 eThekwini Municipality, Director: Health, 31 October 2001 p. 4 105 PDA (2002), p. 3, p. 24 106 PDA (2002), p. 24. Sapref volgt de aanwijzingen voor roestinspecties van TEL-tankfabrikant Octel. Deze Octel-methode blijkt inaccuraat. 107 PDA (2002), p. 3 108 PDA (2002), p. 23 109 Inmiddels gebruikt Sapref de ToFD-methode in combinatie met andere methoden. 110 PDA (2002), p. 3, p. 23 111 PDA (2002), p. 3 - 4, p. 23 112 PDA (2002), p. 4, 8, 26, 27 113 PDA (2002), p. 12 114 PDA (2002), p. 11 115 PDA (2002), p. 11 116 PDA (2002), p. 12; zie ook aanbevelingen van eThekwini Municipality Director: Health, 4 April 2002, p. 1 117 PDA (2002), p. 13 118 Sapref, (August 2002) p. 12 119 Sapref, (August 2002) p. 12
120 Sapref, (August 2002) p. 12 121 Sapref, (August 2002) p. 12 122 American Petroleum Institute 2003a 123 American Petroleum Institute 2003b 124 CONCAWE, (2000) p. 2-3 125 Nhlapo, 1 March 2002 126 Sapref, (August 2002) p. 3 127 Sapref, (August 2002) p. 3 128 Sapref, (August 2002) p. 3 129 Sapref, 23 July 2002, cursief toegevoegd 130 Sapref, (August 2002) p. 11, p. 12 131 Sapref, (August 2002) p. 11, p. 12 132 KIWA KC-105/01, 1997-07-18 p.14; KIWA, interview met dhr. H. Prins, April 2003 133 Sapfref, (26 February 2003) brief aan Mileudefensie 134 Sapref, (August 2002) p. 12 135 eThekwini Municipality Director: Health, 26 October 2001 p. 9 136 eThekwini Municipality Director: Health, 26 October 2001 p. 9 137 Rajah Naidoo, geciteerd in Nhlapo, 3 October 2001 138 eThekwini Municipality Director, Health, 26 October 2001, p. 9 139 Sapref, 23 July 2002 140 PPT, May 2002; SDCEA, 15 October 2002 141 eThekwini Municipality Health Department, 29 July 2002, p. 8 142 Sapref, (26 February 2003) brief aan Milieudefensie 143 Sapref, (26 Februay 2003) brief aan Milieudefensie 144 ‘Everyone has the right _ 1. to an environment that is not harmful to their health or well-being; and 2. to have the environment protected, for the benefit of present and future generations, through reasonable legislative and other measures that _ 3. 1. prevent pollution and ecological degradation; 2. promote conservation; and 3. secure ecologically sustainable development and use of natural resources while promoting justifiable economic and social development.’ - Bill of Rights, South African Constitution of 1996 145 National Environment Management Act (NEMA), 1998 146 Luirink, p. 74; groundWork 2002a, p. 7 147 Met name de National Key Points Act No. 102 of 1980, en Protection of Information Act 148 eThekwini Munipality, Director: Health, (6 June 2002) p. 1 149 eThekwini Munipality, Director: Health, (6 June 2002) p. 1
150 Occupational Health and Safety Act No.85 of 1993, Article 8: General duties of employers to their employees 151 Occupational Health and Safety Act No.85 of 1993, Article 9: General duties of employers and self-employed persons to persons other than their employees 152 Occupational Health and Safety Act No.85 of 1993, Article 13: Duty to inform 153 Occupational Health and Safety Act No.85 of 1993, Article 16 154 De wet bepaalt ook dat eenieder diegene voor de rechter kan dagen die een wettelijke bepaling met betrekking to het milieu geschonden heeft. (Art. 28 Duty of care and remediation of environmntal damage; Art. 32, Legal standing to enforce environmental law; Art. 33, Private prosecution) 155 http://www.shell.com/home/Framework? siteId=hongkongn&FC1=&FC2=&FC4=&FC5=&FC3=/hongkongen/html/iwgen/about_shell/valuesandprinciples/b usinessprinciples_12061002.html 156 Shell General Business Principles, Principle 2.e 157 Shell General Business Principles, Principle 6 158 Shell General Business Principles, Principle 9 159 Sapref Business Principles, http://www.sapref.com/principles.htm 160 Sapref Business Principles: Responsibilities 161 Sapref Business Principles: Economic Principles 162 Sapref Business Principles: Health, Safety and the Environment 163 OESO Richtlijnen, Milieu, paragraaf V.1 –V.6 164 OESO Richtlijnen, Milieu, paragraaf V.2 165 OESO Richtlijnen, Milieu, V.5 166 OESO Richtlijnen, Milieu, V.6 167 OESO Richtlijnen, Informatievertrekking, III.3 168 OESO Richtlijnen, V.2 169 Sapref, (26 februari 2003), brief aan Milieudefensie 170 Shell Business Principle 9: Communication 171 Sapref, 24 May 2002,\; zie ook Carnie, 9 June 2002 172 Carnie, 19 April 2002 173 PDA (2002) 174 Alisand Bradshaw, geciteerd in Horner, 5 May 2002 175 eThekwini Munipality, Director: Health. (13 August 2002) p. 2 176 eThekwini Municipality, Director: Health, 6 June 2002 p. 4 177 Carnie, 12 July 2002b 178 Carnie, 26 June 2002 179 Carnie, 4 October 2001b; zie ook Nhlapo, 3 October 2001 180 NEMA (1998) Article 28 - Duty of Care and Remediation of Environmental Damage
