INHOUDSOPGAVE Voorwoord
2
Wie is Spinvis?
3
Deelvraag 1 wat zijn de betekenissen van de nummers?
5
Deelvraag 2 wat zijn de thema’s van de nummers?
17
Deelvraag 3 hoe maakt spinvis gebruik van poëzie in zijn nummers?
20
Deelvraag 4 wat is de relatie van de clip tot het nummer?
25
Deelvraag 5 zijn er ontwikkelingen in Spinvis zijn werk?
33
Nawoord
35
Logboek Discografie
Bibliografie Bijlage
1
Men noemt hem een kunstenaar, een poëet, een literair genie. De volgende tweeëndertig pagina’s gaan over Spinvis. Wie dit is en wat hij doet zal ik eerst kort toelichten voordat ik met het echte werk begin. Onder het echte werk versta ik vijf deelvragen: Wat zijn de betekenissen van de nummers? Wat zijn de thema’s van de nummers? Hoe maakt Spinvis gebruik van poëzie in zijn nummers? Wat is de relatie van de clip tot het nummer? Zijn er ontwikkelingen in Spinvis zijn werk?
Voor iedere deelvraag heb ik in een inleiding in het kort beschreven hoe ik de deelvraag behandel en waar ik mijn informatie vandaan heb. De antwoorden van deze deelvragen zal ik toelichten door middel van mijn eigen interpretatie, artikels en stukjes tekst uit nummers. Alle nummers die ik vernoem zijn met de volledige tekst in de bijlage te vinden. Het is vooral gebaseerd op mijn eigen interpretatie. Ik wil ontdekken hoe Spinvis doet wat hij doet: veel zeggen met weinig woorden.
Een echt antwoord op een hoofdvraag of een conclusie heb ik niet. Mijn doel is om Spinvis zijn geheimtaal te ontrafelen en zijn muziek te begrijpen.
2
NAAM
Erik de Jong
GEBOREN
twee februari 1961
DOORBRAAK
2002
GEWONNEN
2004 - Annie M.G. Schmidtprijs - Zilveren Harp 2007 - Popprijs 2010 - Johnny van Doornpijs Spinvis (2002) Nieuwegein aan zee (2003) Dagen van Gras, dagen van Stro (2005) Ja! (2006) Goochelaars en Geesten (2007) Ritme Box (2008) Tot ziens, Justine Keller (2011
ALBUMS
De man die ooit begon aan zijn muzikale carrière met fluitjes, pannendeksel en speelgoed gitaartjes vanaf zijn zolderkamertje in Nieuwegein heeft nu twee gouden platen op zijn naam staan, gespeeld op het festival Low Lance verschillende belangrijke prijzen gewonnen zoals de Annie M.G. Schmidt-prijs, zeven albums uitbracht, samengewerkt met vele tekenaars en dichters zoals Simon Vinkenoog, en heeft van zijn luisteraars waardige titels gekregen zoals kunstenaar, poëet en literaire schrijver. Er is vast een hoop meer wat ik niet genoemd heb, wat hij wel heeft weten te bereiken. Van zolderkamer naar theaterzaal en concertgebouw, niet gek. En dan wordt je ook nog overladen in complimenten. Je zou zeggen dat iemand die zoveel lof krijgt in de roem zal zwelgen. In tegendeel, De Jong blijft gewoon doorgaan met waar hij goed in is: betekenisvolle onzin verkopen. Hoe Erik de Jong over zijn eigen werk en zijn werkwijze praat vind ik prachtig. Hij kan het zonder twijfel zelf het beste beschrijven, dus hier een aantal mooie quotes van hem over zijn eigen werk en de werkwijze ervan: ‘’Ik wandel nu eenmaal liever over avontuurlijke zijpaden.’’ ‘’Het is typisch voor mijn manier van werken. Ik vergelijk appels en peren en zoek naar de overeenkomsten.’’ ‘’Als ik mijn teksten bij elkaar schraap, heb ik een roman.’’ ‘’Ik vind liefdesverdriet een ijdele gemoedstoestand. Je zwelgt in zelfmedelijden, maar de kern van de zaak is dat je niet kunt accepteren dat een ander jou niet wil. Dat is narcistisch.’’ ‘’Ik hou van terloopse zinnetjes, spreektaal.’’ ‘’Er is vaak over mijn muziek geschreven dat het literair was, kunst misschien wel. Dat wil ik helemaal niet.’’ ‘’Ik hou me wel het recht voor onzin te verkopen. Onzin kan door de muziek ook beladen worden.’’ ‘’Melancholie zit natuurlijk wel in me. Maar ik moet daar niet in zwelgen, daar wordt het niet mooier van, dan wordt het sentimenteel.’’ De quote die mij het meest aan spreekt is: ‘’ Muziek kan niet misleiden. Je kunt muziek mooi vinden of niet. Je kunt het niet begrijpen of oppervlakkig vinden. Je kunt er tot tranen toe door geroerd worden of er gillend voor wegrennen. Maar liegen doet het niet. Het beweert 3 niets. Heeft geen mening. Een melodie kan niet iets anders bedoelen dan wat ze zegt.’’
CONCERTEN Klinkt niet verkeerd toch? Genoeg reden om die Spinvis is van dichterbij te bekijken. Na twee concerten te hebben bezocht, een met de Spinvis band, de ander van Spinvis in samenwerking met het strijkkwartet Zapp4, heb ik een totaal andere indruk gekregen van hem en zijn werk. Tijdens het beluisteren van zijn muziek verveelde het me soms, was hij te droog. Onecht bijna. Daarmee bedoel ik niet dat ik de tekst slecht vond, ik kon me gewoon niet inleven in al die wazige zinnen de droge uitspraak ervan. Het deed me niks. Bijvoorbeeld het nummer Wespen op de appeltaart. Wat een droogkloot die Spinvis, dacht ik. Het verveelde me zelfs bijna. Toen ik het nummer tijdens zijn concert in de Vredenbrug te Utrecht hoorde veranderde ik van mening. Daar stond meneer Spinvis met band en al en er werd leven in het nummer gepompt. Het klonk anders, het geheel had meer kleur. Helemaal niet meer droog en onecht. Deze beleving heeft me de muziek meer laten waarderen, waardoor ik tot het behaalde resultaat van mijn profiel werkstuk ben gekomen. Na het concert in de Vredenburg was ik nieuwsgierig geworden, ik wilde meer van Spinvis zien. De Jong staat niet alleen bekend om zijn beesten van albums, maar ook om de vele samen werkingen met dichters, tekenaar, cabaretières, en andere musici. Ik bezocht 3 Night is Heaven, een minifestival gehouden in de Catherinakerk te Eindhoven. Hier heb ik Spinvis in samenwerking met het strijkkwartet Zapp4 gehoord. Beide speelden een aantal solo stukken, zoals Goochelaars en Geesten van Spinvis. Als laatst een lieten ze een gezamenlijk stuk horen genaamd ‘De onverklaarbare Reis’. Waar het over gaat? Ik nog steeds geen idee. Het ging te snel om bij de betekenis stil te staan, maar de ervan beleving was fenomenaal. Vooral omdat het een intieme setting was. Een kerk is bij lange na niet zo groot als een concert hal en het podium was voor het altaar geplaatst wat de ruimte nog kleiner maakte. En met het bemachtigen van een plek op een stoel nog voor de eerste kerkbank, zat ik bijna bij Spinvis op schoot. Halleluja. Naast de muziek speelde het licht ook een grote rol. De grote kerk met al zijn zuilen werd belicht in kleuren die perfect bij de mysterieuze reis aansloten die je beleefde door de muziek. In de laatste minuten van het gezamenlijke stuk speelden Zapp4 en Spinvis het nummer ‘Club Insomnia’ van Spinvis, geweldig uitgevoerd.
Spinvis en Zapp4 met ‘De onverklaarbare Reis’
4
Deze deelvraag was zonder twijfel het meeste werk. Het over en over beluisteren van de nummers waar ik er vele niet van kende heeft uiteindelijk wel geleid tot het resultaat van tien door mij vertaalde nummer. Met vertaald bedoel ik verwoord naar mijn interpretatie. Hierbij heb ik ook via mediums zoals, blog’s, Youtube en krantenartikelen, gekeken naar interpretaties van andere. Soms kwam, maar vaak ook niet. Bij sommige nummer die ik niet kende ging voor het beluisteren eerst op zoek naar achtergrond informatie, omdat een nummer soms het zo’n wazige verzameling van zinnen is dat ik er zelfs na tien keer luisteren nog niets uit kon halen. Je krijgt er een gevoel bij een nummer, maar het verwoorden van dat gevoel is een moeilijke opgave. Dat was mijn grootste struikelblok in deze deelvraag.
De nummers die ik heb gekozen zijn afkomstig van vier albums van Spinvis: Spinvis- Dagen van Gras, dagen van Stro Goochelaars en Geesten - en Tot ziens, Justine Keller. Een persoonlijke favoriet qua tekst heb ik niet. Het is allemaal op een eigen manier mooi en indrukwekkend. De nummers geven alle toegang voor een eigen fantasie, dat is naar mijn mening het mooist.
De vraag die ik ga beantwoorden met deze deelvraag is de betekenis van de door mij gekozen nummers. Tijdens dit proces kijk ik naar de titel, de tekst en het gebruik van muziek en hoe deze met elkaar in verband staan. Met muziek bedoel ik niet de toonhoogte en of het een vierkwarts maat is, maar meer het ritme, gebruik van instrumenten, en de melodie. Ik wil kijken hoe deze dingen in contact staan met de woorden die de tekst vormen. Ik gebruik citaten uit de tekst om deze te verduidelijken of mijn interpretatie te onderbouwen.
5
‘Bagagedrager’ wordt door luisteraars ervaren als rustgevend. In die mening kan ik me wel vinden. Rustig nummer, fijne melodie. Ik ben niet de grootste fan van de manier waarop Spinvis dit nummer zingt. Het gaat me irriteren, het voelt alsof hij af en toe tegen de toon aan zingt en niet erop. Dan nog klinkt het niet vals, maar als onprettig en tikje zeurderig. Toch geeft die zelfde slepende manier van zingen geeft de betekenis van het nummer wel karakter mee. De betekenis van de tekst kon ik moeilijk vinden. Ik zocht het te veel bij iets of iemand denk ik. Het is meer een gevoel wat iedereen een keer voelt, zomaar een keer of als je pech hebt dagelijks. Er staat dat het op een feest begint. Maar dat is natuurlijk niet wat er werkelijk staat. Het eerste couplet heeft niet zo veel te maken met een man of een feest. Het is gewoon het gevoel van de sleur dat het dagelijks leven met zich mee draagt, wat ik terug vind komen in de klanken Spinvis zijn stem. De zinnen van het refrein zijn voorbeelden van dagelijkse dingen. Het zijn korte zinnetjes: een motor draait, de baby huilt, een vogel schreeuwt, de dag begint, en de snelweg suist. De manier waarop Spinvis deze zinnen zingt benadrukt de sleur ervan. Hij maakt de woorden lang, rekt ze op en lijmt ze aan elkaar. Zoals de dagen in elkaar overlopen zo vloeien ook de woorden in elkaar over. De zinnen van het refrein zijn denk ik herkenbaar voor luisteraars, omdat het zulke normale dingen zijn. We hebben ze allemaal op onze bagagedrager, sommige bagage is zwaar andere bagage licht.
De tekst geeft ook voorbeelden van hoe wij als bewoners van Nederland het leven hier ervaren. Het geklaag over de kille wind als je fiets of het geklaag over juist helemaal niets (couplet 2) vind ik typerend voor de Nederlander. Nederland en wiet zijn ook nog steeds met elkaar geassocieerd, wat terug komt in de tweede alinea.
Er zijn twee zinnen in het nummer die afwijkend zijn van de duidelijke herkenbare dingen, want de rest van de tekst is redelijk recht door zee. Als je luistert naar de wolken, als je luistert naar de wind. Deze twee zijn wat abstracter. Wanneer geef je jezelf nu de kans even te luisteren en te kijken naar eigenlijk helemaal niets. In het pakket ons drukke bezige leven zit vijf seconde adem nemen en genieten van niets niet inbegrepen. Althans dat is hoe wij het zelf gemaakt hebben. Door door door, zo is ons leven ingekleurd. Die twee zinnen kleuren buiten de lijntjes.
6
Het nummer begint met: ‘piep piep piep piep’. De piept klinkt alleen niet als een kuiken, sportschoenen in een gymzaal of wanneer je aan een kind vraagt hoe de muis doet. Het is de piep die je eigenlijk liever nooit wil horen. De piep van een dat apparaat wat naast je ziektebed hangt als je in het ziekenhuis ligt. Dat verwijst voor mij meteen naar de titel ‘Voor ik vergeet’. Wat doe je op het moment dat je daar in dat ziekenhuis bed ligt de angst van het einde van de piep je aangrijpt? Terug denken aan momenten uit je leven, want wie weet is het zo afgelopen. Zachtjes komen er een drum, gitaar, bas en piano bij, opgevolgd door een vrouwenstem. Ze zingt zonder woorden. Een beetje zo van lalala, onbezorgd. Het deuntje van de instrumenten blijft hetzelfde met soms een onderbreking op de tekst om dat moment extra te benadrukken. Af en toe zijn er wat andere instrumenten en klanken aanwezig om de betekenis van de tekst te versterken, zoals violen of een tweede stem. Vooral bij het deel waarop Spinvis zingt: ‘ik hou van jou, ik hou zo veel van jou’, voegen de violen voor mijn gevoel iets extra’s toe. Een gevoelig instrument bij gevoelige woorden. Spinvis zingt in dit nummer steeds ‘Voor ik vergeet’, opgevolgd door herinneringen van momenten. Het zijn hele kleine dingen, heel gedetailleerd en heel persoonlijk of neutrale dingen. De zin ‘dat ik jarig was en een tic-tac in mijn neusgat had toen we naar zeeland zijn gegaan’, is een goed voorbeeld van iets kleins, gedetailleerds en persoonlijks. De zin ‘voor ik vergeet dat hier een kerk heeft gestaan’, is neutraler. Iemand beseft dat het allemaal snel afgelopen kan zijn, kijkt terug op momenten in zijn leven. Dat is mijn interpretatie van het nummer. Sommige luisteraars hebben een andere interpretatie. Ze zijn het unaniem eens over de stelling dat het over aandoening dementie gaat. Als je dementeert vergeet je dingen. Het nummer gaat over iemand die nog niet aan het dementeren is. Hij of zij denkt nog een terug aan de dingen nu het nog mogelijk is, omdat de ziekte dat vermogen weg neemt. De zin ‘en ook de nacht en de zomers en de handen van mijn vader vergeet ik op den duur’ geeft aan dat de persoon zich hier bewust van is, want hoe langer je dementeert, hoe meer je niet meer weet.
7
Ronnie gaat naar huis, dat is precies wat de titel zegt. Maar waar was hij dan geweest? En wat is en gebeurt met hem terwijl hij van huis was?
Een duo van gitaren spelen een rifje als intro, een roffel om het echt aan te kondigen en het lied wordt door Spinvis geopend met de titel. De toetsen lopen gelijk met de klanken van de stem. In het tweede couplet komt er een orgel achtige klank bij als soort van versteviging. Het hele geheel geeft me een rustig gevoel. Een beetje zoetsappig eigenlijk. Maar niet op een slechte manier, het is meer dat van, het is goed zo. Een gemoedelijk gevoel. Ik denk dat dit precies is hoe Ronnie zich ook moet voelen.
Ronnie was in een inrichting, daar zijn ik en mijn medeluisteraars het over eens. Een psychische aandoening was de aanleiding voor deze logeer partij van lange duur. Welke stempel hij dan gekregen heeft is eigenlijk al verleden tijd, want hij is genezen en mag naar huis. Ronnie wordt door de luisteraars bestempeld als pedofiel, door het kinderlijke wat in het nummer naar voren komt. Hij wordt ook bestempeld als iemand met een depressie. Wanneer hij de kliniek uit loopt ziet (niet letterlijk) hij de zon weer schijnen, het wordt zomer voor altijd. Persoonlijk wil ik Ronnie geen stempel op drukken. Het lijkt me dat iedereen die uit een inrichting komt een soort gelijk gevoel heeft. Dat gemoedelijke ‘wordt het zomer voor altijd’ symboliseert dat.
Het derde couplet is denk ik mijn favoriet. Hier maak je kennis met hoe Ronnie zijn logeerpartijtje was. De sleur van het dagelijks programma dat genoemd wordt ‘soep om 12 uur en heel de dag tv ‘, versterkt het gevoel van vrijheid wanneer Ronnie de inrichting verlaat. In eigen hand hebben wat je doet en wanneer je dat doet geeft een gevoel van vrijheid. Vrijheid is een fijn gevoel en een fijn gevoel gaat gepaard met het gevoel wat velen hebben in de zomer, daarom wordt het voor Ronnie zomer voor altijd. Het beeld van de ondergaande zon is waarschijnlijk in meer dan duizend en een films al gebruikt als happy and na een verhaal vol ongeluk en verdriet. Ronnie’s verhaal eindigt (of begint) ook met een happy and.
8
In juli van 2005 verscheen in de Elsevier een artikel over de aanslag in London. In dit artikel stond: ‘’In het centrum van de Britse hoofdstad zijn tijdens de ochtendspits vrijwel tegelijkertijd bommen ontploft in twee metrotreinen en op één metrostation. Ook heeft zich een explosie voorgedaan in één bus. Volgens de BBC is het zeer waarschijnlijk dat AlQa'ida achter de aanslagen zit. Een onbekende groep die zich 'Geheime Organisatie Al-Qa'ida in Europa' noemt, heeft de aanslag opgeëist. De Britse premier Tony Blair heeft de G8-top verlaten en is inmiddels teruggekeerd in Londen.
Minister van Binnenlandse Zaken Charles Clarke heeft bevestigd dat er rond 08.49 uur lokale tijd ontploffingen waren in twee rijdende metrotreinen. De treinen reden tussen Aldgate East en Liverpool Street en tussen Russel Square en King's Cross. Op het metrostation Edgware Road had vrijwel tegelijkertijd ook een explosie plaats. Op Tavistock Square werd een dubbeldeksbus volledig verwoest door een explosie. Volgens onbevestigde berichten zou een zelfmoordenaar zichzelf in de bus hebben opgeblazen. Vlak na de eerste ontploffingen is het hele metronetwerk stilgelegd. Er rijdt ook geen enkele bus meer in Londen. Inwoners van Londen wordt geadviseerd binnen te blijven. Het mobiele netwerk in de stad is overbelast.’’
De aanslag bedroeg in totaal 56 doden, waaronder de 4 daders. Zo ongeveer 700 gewonden waarvan er 22 ernstig gewond waren. Best een boel. In ieder geval genoeg voor Spinvis om er een ontiegelijke goede plaat van te maken.
Het begint wat klappen op een simpel ritme. Een vrolijk gitaar deuntje wordt na een enkele seconden ondersteund door Spinvis zijn stem. Hij zingt: ‘de stad is nog jong ze trilt in de zon’, hiermee geeft hij de plaats en tijdsaanduiding van de aanslag aan, namelijk de stad Londen in de vroege morgen van Juli terwijl de zon al schijnt. De mensen zijn allemaal gehaast onderweg naar hun werk en sjezen van de trappen in de stations af om snel de metro in te springen ‘ik tel de echo’s in het trappenhuis’. Het is merkwaardig dat het muzikale gebeuren van de intro en eerste couplet volkomen relaxed is. Het klinkt opgewekt, zorgeloos, licht en misschien zelfs vrolijk. Totaal niet de sfeer die hoort bij een aanslag. Deze sfeer houdt gedurende het hele nummer aan. Het zorgeloze van de muziek staat bitterzoet tegenover de aanslag.
9
Zoals in de artikelen hierboven te lezen is, zijn er explosies geweest waarvan er bij een explosie gekozen is voor de spectaculaire knaller van zelfmoord. Het antwoord op mijn vraag wordt langzaam duidelijk aan de hand van een paar zinnen uit de tekst ’Ik wil niet horen wat de dokter dacht, of wat je doet als het zo door blijft gaan. Ik ben wel geen soldaat maar ik weet hoe je de trekker overhaalt. Hee, ik kan niet vechten en ik wil het niet. Hoef niks te eten heb geen antwoord klaar. Ik heb ook geen plannen verder, hee je wou mijn auto lenen? Hou hem maar.’ Het lijkt me dat Spinvis spreekt vanuit de zelfmoordenaar. Wat de dokter ook zei maakt niet uit, zijn plan staat al vast. Hij is geen ervaren schutter, maar weet hoe hij de je trekker overhaalt en hoe hij dus zichzelf van kant kan maken. Hij hoeft niets meer te eten, het zal toch zo afgelopen zijn. Hij geeft geen antwoorden meer, zijn gedachte of meningen doen er niet meer toe. Plannen maken heeft geen nut meer, want wat kun je ondernemen als je dood bent? Zijn geleende auto heeft hij ook niet meer nodig. Doden rijden niet.
De titel ‘Ik wil alleen maar zwemmen’ slaat nu ook ergens op. Die vent heeft geen zorgen meer, geen onbeantwoorde vragen die er nog toe doen. Hij zal zo meteen verlost zijn, vrij zijn. Zwemmen doe je in het water het, waar je jezelf vrij kunt bewegen. In een zwembad ben je omringd door water. Dat geld ook voor de zelfdoder. Hij kiest alleen niet voor een zwembad, maar voor een bloedbad.
10
De eerste tien seconde zou ik omschrijven als treurig en donkergrijs. Een zeurende toon sleept je meteen vanaf tel een mee in een verdrietig scenario. Er zijn belletjes te horen, die steken als lichtpuntentjes af tegen de rest van het donkere geheel. Na tien tellen wordt het getokkel van de gitaren op de achtergrond versneld en wordt de aandacht hierop gevestigd in plaats van de zeurende toon waarmee het nummer begon. De vijfentwintigste seconde is waar Spinvis het gezelschap van instrumenten met zijn stem aanvult. Hij zingt voorzichtig, alsof hij iets wil vertellen op een troostende manier. Een opbouw van couplet of refrein kan ik niet echt vinden in dit nummer. De titel wordt een keer genoemd in het nummer, in de vierde strofe. Voor ik de titel begrijp zal ik eerst het voorgaande moeten begrijpen. Een aantal zinnen waarmee het nummer begint scheppen wat duidelijkheid voor me, namelijk: ‘kleine domme drenkeling, waar ben je toch geweest? … we roeien naar de overkant … we komen echt niet terug’. Iemand maakt een reis over het water. Het zal alleen een heenreis zijn, ze komen niet meer terug naar hun thuis. Dit roept een vraag bij me op, vinden ze dan een nieuw thuis? Om deze vraag te beantwoorden kijk ik verder naar de tekst en vind ik de zin: ‘neem een besluit, doe als het moet alles opnieuw’, wat is alles? Ik denk alles wat de persoon heeft opgebouwd in zijn eigen thuis, zowel sociaal als materieel. Dan kom ik bij de titel, deze staat verwerkt in een strofe die eigenlijk helemaal niets, maar toch iets zegt: ‘Je weet hoe het is, soms is het zo. Je weet hoe ze zijn, dagen van gras dagen van stro’. Als ik terug kijk naar de reis die de persoon maakt, wordt de bedoelding van de reis duidelijker. Het is een vlucht, voor iets of iemand dat doet er eigenlijk niet toe. De persoon zal opnieuw moeten beginnen, soms gaan die dingen zo. Er is geen keuze, het moet. De dagen die de persoon gaat doorlopen om zijn nieuwe thuis eigen te maken zijn dagen die mee of tegen zitten. Dagen die bijna vanzelf gaan zonder zorgen of tegenslag, dagen waar het gras groen is aan jouw kant. Of dagen die niet gaan zoals gewenst, waar het gras aan jouw kant niet groen is maar zo dor en levenloos voelen als dagen van stro. Dan zal het voelen alsof het gras groener was in het thuis waarvan gevlucht is. Ik denk dat er voor vluchtelingen ontelbaar veel dagen van stro zijn.
11
In november van 2005 interviewde Robin Gollin voor het de Volkskrant Spinvis over zijn nummer ‘De Zevende Nacht’. In dit interview stond: ’’Dit was voor een lustrum van de NCRV. Ze hadden zeven componisten gevraagd of ze iets wilden schrijven over een scheppingsdag. Dit gaat over God. De wereld is af. Hij kijkt naar Eva en is vreselijk verliefd. Maar ja, hij had ook Adam gemaakt, dus zichzelf lelijk in de vingers gesneden. Hij beseft: ik kan er niet meer bij. Nee, ik ben zelf niet gelovig. Het verhaal heeft prachtige metaforen, maar God zelf is kul, natuurlijk. De NCRV had er geen problemen mee. Dat vond ik heel tolerant. Het is echt een radioliedje. Het arrangement doet Frans aan. Die opeenvolging van akkoorden, veel dwarsfluit. Je zou het zo tussen de verslagen uit de Tour de France kunnen gebruiken.’’
Nou, ik had het volgens mij zelf niet beter kunnen zeggen; God is een beetje dom geweest. Ik vind de titel heel mooi passen bij wat er gebeurt na die zeven dagen van de schepping. De nacht breekt aan, en God bekijkt de wonderen die hij heeft geschapen. Zijn creatie is na zeven dagen hard werken eindelijk af, God mag zichzelf een schouderklopje geven. Dan slaat de twijfel toe. God weet het allemaal even niet meer, en ik heb het niet over de kleuren van de bloemen, het aantal grassprietjes of de PH-waarde van het water. God schiep twee levende wezens, Adam en Eva en hij heeft ze toch echt voor elkaar gemaakt. Maar nu krijgt hij gevoelens voor Eva. Sterker nog, hij vertoont dezelfde symptomen als een verliefd iemand, dit komt terug in de tekst met de zin: ‘maar de laatste tijd ik weet niet wat het is, voel me woest en leeg tegelijk’. Hij heeft een onbekend gevoel wat hij niet kan goed beschrijven. Dat onbekende komt mooi terug in de dwarsfluiten die opwellend vol spanning af en toe naar voren komen. God ziet in dat hij een fout heeft gemaakt: ‘de sterren in mijn hand zou ik ruilen voor een dag’. Het is nacht, en hij kan niets meer veranderen aan wat hij geschapen heeft. De sterren staan symbool voor de zevende nacht, de laatste nacht. Het scheppingsverhaal heeft maar zeven dagen, dus God zal niet meer ontsnappen uit de zevende nacht. Had hij nu nog maar een dag, want met nog een dag zou hij alles kunnen veranderen. Hij zou Adam doen verdwijnen en samen zijn met zijn Eva. Helaas pindakaas voor God. Hij blijft alleen achter in de zevende nacht, terwijl zijn gevoel achter blijft bij de zeven dagen van zijn schepping. Bij Eva.
12
Als je de titel los zou pakken van de tekst van het nummer slaat het natuurlijk nergens op. Ik denk aan een vieze plakkerige augustus dag wanneer je gedwongen op verjaardag moet bij suikertante in Alkmaar. Er wordt smaakloze zelfgebakken appeltaart voorgeschoteld waar alle insecten zich op verzamelen, en waaraan ze met hun pootjes aan blijven plakken omdat er maarliefst tien ton suiker in de taart verwerkt zit. Dit komt misschien een beetje overeen met waar het nummer over gaat, het appeltaart gedeelte dan. De bestemming is echter niet bij tantelief maar in een tehuis. Waarom de cliënten in het tehuis verblijven, is naar eigen keus in te vullen. Verstandelijk gehandicapt, een klein beetje gek of compleet gestoord het is maar net hoeveel fantasie er gebruikt wordt. Mij doet het sterk denken aan de televisieserie Loenatik waar ik vroeger naar keek, een serie over mensen in een psychiatrische inrichting. De intro is rustig, er is een beetje gerammel van belletjes en wat gepingel van gitaren te horen. Gelukkig zit er nog een redelijk tempo in, anders zou het wel eens in de buurt kunnen komen van saai. Spinvis begint te vertellen over hoe de dag eruit ziet vandaag. Het is een speciale dag, deze doorbreekt het vaste patroon. Er zijn nieuwe dingen, zoals de slingers in de heg. De verteller is verward maar zit er niet over in. Hij doet gewoon vrolijk mee met de rest, alsof hij het ook allemaal heel logisch vindt. Er zijn droge bloemetjes- en -beitjes conversaties waarbij eigenlijk iedereen maar mee zit te knikken, zonder er zelf iets zinnigs aan toe te voegen. Zo gaat het bijvoorbeeld over het weer en wat ‘goed is voor het gras’. Er is een gemoedelijke sfeer die goed aan sluit bij de rustige, maar vrolijke en herhalende melodie. Het gaat allemaal prima en er hoeft niet te veel gezegd te worden. Het is toch al een feest op zich, die roze koeken en slingers. Op deze speciale dag heeft de verteller een paar knelpunten. Hij weet het allemaal niet zo goed, niet wie er jarig is of hoe het verder met hem zal moeten. Hij laat dit over aan de dokter en volgt zijn raad op, hij vindt toch alles best. Als hij over zijn problemen zingt, merk ik niet echt een verandering in zijn klank. Wel worden de woorden van de dokter extra goed gearticuleerd om de boodschap zo duidelijk mogelijk over te brengen. Ook komen er violen op die het een beetje melodramatisch maken, dat strenge doktersadvies. Aan de andere kant zijn er ook leuke dingen, dingen die misschien wel een beetje spannend zijn. Zijn toegevende rustige houding wordt dan even doorbroken. Wat hij hoopt te zien op deze dag is zijn prinses en een hele hoop roze koeken. Hij heeft de prinses al ooit eerder ontmoet. Hij is een beetje verliefd op haar geworden, zo zegt hij: ‘alles is zo anders nu, sinds een week en veertien uur precies.’ Terwijl hij over haar vertelt zwelt er een romantisch melodie door klank van violen op. Deze keer geven de violen een andere sfeer aan nummer. Ze versterken zijn liefde voor de prinses nog meer door het niet alleen door de woorden te laten klinken, maar ook door de muziek.
De verteller vermaakt zich over de hele dag gezien wel prima. De laatste woorden van Spinvis in het nummer geven dit ook aan en zijn: ‘nanananananana’, hij brengt dit volkomen zorgeloos. Met de simpele rustgevende melodie die door het hele nummer klinkt eindigt het nummer, net zoals de verjaardag. De vraag wie er nu eindelijk jarig was, blijft onbeantwoord.
13
Het eerst wat te horen is, is de ritmische slag op een ukelele/gitaar of wat het ook mag zijn. Dit wordt al snel aangevuld door toetsen en elektronische geluiden. Op de drieëntwintigste seconde komt Spinvis zijn stem erbij, daarna een fluitje en met geklap in de handen en slagen op jambes is basis voor het nummer compleet. Het vormt samen en fijn ritme wat constant blijft. Soms een bijkomstige klank van een ander instrument zoals een saxofoon, maar dat was het dan. Zowel de muziek als de tekst van dit nummer zijn minimaal, genoeg voor weer een krachtig goed nummer. De tekst telt elf regels die zich drie keer herhalen. De muziek ondersteunt vaak de woorden. Als Spinvis zingt: ’luister, luister, luister, hoor, hoor maar hoe mijn hart bonk’, horen we de doffe klappen op een trom die het kloppen van een hart symboliseren. De woorden ‘adem in, adem uit’, zingt spinvis op een zuchtende opgerekte manier wat nog eens extra benadrukt hoe men adem haalt. Soms is er wat gemurmel in een onbekende taal hoorbaar. Het klinkt wel prettig en pas goed bij de Afrikaanse klanken van de jambe, het fluitje en het geklap in de handen.
De titel ‘Dag 1’, wordt steeds herhaald met de woorden ‘dit is de eerste dag’. Er kan van alles mee bedoeld worden. Ik denk dat de tekst omschrijft hoe een mens zich voelt bij het ervaren van de eerste levensdag. Dat kan de geboortedag zijn, of de dag wanneer een mens zich herboren voelt. Dat gevoel van herboren zijn is terug te vinden in de tekst met de zin ‘voel ik de zon voor het eerst’, waarschijnlijk heeft de persoon al jaren al geen zon meer gevoeld en in het donker geleefd. Wanneer een slechte periode over is wordt alles lichter. Het gevoel, maar ook de kijk op dingen. Een van Spinvis zijn simpelere teksten. Ondanks dat het maar elf regels zijn, heeft het door de muziek en de kracht waarmee de tekst wordt gebracht net zo veel betekenis als andere nummer.
14
Na achtentwintig seconde introduceert Spinvis ongeveer de titel van het albums waar ‘Oostende’ op staat, Tot ziens, Justine Keller met: ‘Justine ik zie’. Naast zijn stem is er rustig gitaar getokkel en een constant drumritme te horen. Zijn stem klinkt hoog, soms tegen kopstem aan. Het klinkt prettig en licht, met af en toe een troostende ondertoon. In de combinatie met de muziek geeft het een bitterzoet gevoel. Liefdesverdriet om Justine? Dat kan eigenlijk niet, Justine is volgens Spinvis geen vrouw maar de geest van de liefde zelf. Spinvis zingt dus over de liefde, die je kunt ontvangen of geven. Het refrein bestaat uit drie zinnen: ‘drinken aan zee, denken aan jou, wachten op sneeuw’, denken aan jou is het geven en wachter op sneeuw is het ontvangen. Bij dat ontvangen en geven zijn er verschillende manieren van houden van, het kan van een kant komen of als je geluk hebt is het wederzijds. Iedereen maakt met beide op een gegeven moment kennis. Dit zie ik terug, maar dan natuurlijk mooier verwoord, in vijfde couplet dat luid: ‘want welke weg ik kies, hij leidt naar hier. Geschiedenis herhaalt zich nooit, maar rijmt altijd een keer. Hoe langer het nummer duurt, hoe meer stemmen en instrumenten erbij komen, zoals een orgel en violen. Vanaf de derde minuut en de negentiende seconde begint het eind wat volgens mij ook als bridge geld. De drums worden stilgelegd en het enige wat hoorbaar is, is de stem van Spinvis, achtergrondzang, toetsen en belletjes. Later voegen zich daar de violen bij. Het volume door de instrumenten brak zich af en bouwt zich langzaam weer op tot aan de drums, de gitaar en het orgel. De tekst die Spinvis hierover zingt bouwt evenals de instrumenten op. Van voorzichtig en zacht naar overtuigend en krachtig. Op het eind is er zelfs een gitaar solo, rock’n roll die Spinvis.
Spinvis maakt een vergelijking tussen roulette in een casino en de liefde die hij voor zich wil winnen, dit doet hij met de zinnen: ’en de roulette spint … Justine ik zet alles in … En ik win, ik win’. Hij ziet hier de liefde als een spel, zoals er bij roulette moeten er soms risico’s genomen worden om te kunnen winnen, moeten er in het spel van de liefde ook risico’s genomen worden om iemand voor je te winnen.
15
Dit nummer gaat ongeveer zo: pingel pingel pingel doet de gitaar, pom pom pom doet de bas, boem boem boem doet de trom, ping ping ping doet het keyboard, knip knip knip gaan de vingers over elkaar en voila, weer een geniale melodie. Voeg daar Spinvis zijn zweverige stem, krachtige teksten en lalala aan toe en het is een gebalanceerd harmonieus nummer.
Dit nummer zie ik als het vervolg op ‘Ronnie gaat naar Huis’. Als je de titel ‘Ronnie gaat naar Huis’ heel letterlijk interpreteert, klopt deze na het beluisteren van ‘Ronnie knipt zijn Haar’ niet meer, want in ‘Ronnie knipt zijn Haar’ wordt duidelijk dat Ronnie nooit naar huis is gegaan. Deze conclusie heb ik getrokken aan de hand de volgende van zinnen uit beide teksten: ‘Ronnie gaat naar Huis’: ‘en als de bus dan stop, zal al de maan van zilver zijn’ ‘Ronnie knipt zijn Haar’: ‘de maan is niet van zilver, en je kunt er niet naar toe’. Eerst denkt Ronnie dat als hij thuis zal aankomen de maan van zilver zal zijn. Daarna wordt Ronnie uit zijn droom gehaald met kei harde feiten: de maan is niet van zilver en je kunt er niet naar toe.
Waar zal hij dan wel naartoe gaan? Nergens, hij blijft in de instelling en is nog lang niet genezen. De twijfel of hij wel ooit zal genezen en naar huis zal mogen slaat ook toe, dit is te zien aan de zin ‘voor even of voor altijd’.
Nu de titel ‘Ronnie gaat naar Huis’ is ontrafeld, is de betekenis van ‘Ronnie knipt zijn Haar’ niet zo lastig meer. Hij is nog steeds in de inrichting en in de tussentijd is zijn haar gegroeid. Het is lang geworden, wat Ronnie doet denken aan de lange periode dat al naar huis verlangd. Hij knipt zijn haar af om hier niet aan herinnerd te worden, want Ronnie vindt het helemaal geen fijne herinnering.
Ik denk dat Ronnie nooit meer beter wordt en zelfs nooit helemaal gezond is geweest. Hij heeft iets, hij snapt de dingen niet goed. Dit komt meerdere malen terug in de tekst, zo weet Ronnie bijvoorbeeld niet waarom ‘ze’ niet komt. Daarnaast is Ronnie ook heel vergeetachtig, hij weet niet meer waarom ‘ze’ vandaag geen tijd had, hij verliest zijn brief en kan niet onthouden waar ‘ze’ van houdt en schrijft het daarom op. Ronnie is door zijn kleine snapperd en vergeetachtigheid niet in staat voor zichzelf te zorgen, dus zal helaas niet naar huis gaan en zijn haar nog vaak knippen.
16
Een aantal thema’s keren veelvoudig terug in het werk van Spinvis. In deze deelvraag ga ik een aantal vragen beantwoorden over de thema’s, zoals welke thema’s dit zijn en waarom deze thema’s vaak terug komen. Ook wil ik antwoord op de vraag of Spinvis deze thema’s bewust of onbewust laat terugkeren. Deze antwoorden ga ik proberen te vinden in interviews en naast de informatie uit de interviews, zal ik ook mijn eigen interpretatie een rol laten spelen bij het beantwoorden van mijn vragen.
Ik heb aller eerst artikelen opgezocht, hier was veel nuttige en minder nuttige informatie uit te halen. Ik las een artikel over Spinvis en merkkleding. Op zijn volgende album zou hij over elk favoriete kleding stuk van hem een nummer hebben staan. Want zijn kledingstijl is net zoals zijn leven flink veranderd nu hij een bekende Nederlander is. De HEMA en WE kleding is uit de kast geflikkerd en vervangen door Italiaanse jasjes van minimaal negenhonderd euro. Hij zei bijvoorbeeld dat hij toch wel dacht dat zijn publiek het erg interessant zou vinden een nummer te horen over zijn onderboek van tweehonderd euro. Dit valt bij mij onder nutteloze informatie. Dit kan toch geen uitspraak van Spinvis zijn? Die nuchtere Erik geobsedeerd door merkkleding. Maargoed, ik zeg niet dat het niet zo is. Die rare grijze krullenbol heeft vaker onverwachte dingen gedaan die geweldig zijn uitgepakt.
Gelukkig heb ik ook nuttige dingen gevonden. Over bijvoorbeeld de thema’s eenzaamheid en liefde, die ik met vele andere thema’s in de volgende pagina’s zal toelichten. Bij deze toelichting verwijs ik naar nummers waarin het betreffende thema in terug komt.
17
Spinvis heeft verschillende albums op zijn naam staan, toch zijn er veel dezelfde onderwerpen die op elk albums weer terug komen. Zo heeft Spinvis vaak het thema eenzaamheid te horen gebracht op zijn albums, maar waarom komt dit thema steeds terug? Hij geeft hiervoor de volgende verklaring: "Blijkbaar zit je zo in elkaar en neig je ernaar iets zo op te schrijven. Ik heb mij weleens voorgenomen iets anders te doen, maar telkens gaat het daar weer heen. Ik begrijp ook niet waarom ik dat doe." Spinvis gebruikt verschillende soorten van eenzaamheid, omdat het gevoel van eenzaamheid kan verschillen. Een soort eenzaamheid is eenzaamheid met een triest gevoel. Een nummer waarin je deze variant goed terug hoort is ‘Bagagedrager’. Spinvis zingt in het eerste couplet over iemand die aanwezig is op een feest, een feest waar hij altijd al had willen zijn. Feesten zijn evenementen waar mensen samen komen om iets te vieren. De beleving van een feest is prettig door het samen zijn met anderen. De persoon op dit feest heeft echter geen prettige beleving, terwijl hij met een groot gezelschap samen is. Hij vraagt zich alleen maar af wat hij in godsnaam op het feest doet, en wil er zo snel mogelijk vandaan. Hij geeft zich zelf op de een of andere manier geen toegang tot de zone waar de prettige sfeer van samen zijn is. Hij blijft eenzaam aan de rand van deze zone achter. Een andere soort van eenzaamheid is eenzaamheid met een gemoedelijk gevoel. Dit hoor ik terug in het nummer ‘Dagen van Gras, Dagen van Stro’. In dit nummer maakt iemand maakt een oversteek over het water naar een ander leven. Ik denk deze oversteek staat voor iemand die vlucht. Je vertrekt en laat alles achter, wat daarvoor terug komt is het gevoel van eenzaamheid. Toch ben je nooit alleen, want mensen zullen altijd blijven vluchten naar een ander leven. In dat leven zul je elkaar tegen komen en samen eenzaam zijn.
Naast het thema eenzaamheid horen we Spinvis ook vaak over mensen die niet helemaal mee kunnen, die buiten de boot vallen. ‘Ronnie gaat naar Huis’ en ‘Wespen op de Appeltaart’, zijn twee hele duidelijke voorbeelden van dit thema. De personages van beide nummers verblijven in een instelling wegens een psychische aandoening. Het is best een gevoelig thema, ik denk dat het vooral de kunst is de luisteraars echt te laten voelen wat deze mensen voelen en niet hoe treurig het is dat ze niet mee kunnen met de maatschappij. Zo benadrukt Spinvis zelf dat het niet alleen maar geklaag moet zijn. Bij teveel geklaag roep je een soort medelijden op in je publiek, wat natuurlijk helemaal niet nodig is. Wanneer je buiten de boot valt, kun je altijd leren zwemmen.
Ook zien we als thema vaak het beschrijven van kleine dingen terug komen. In het nummer ‘Voor ik Vergeet’, worden herinneringen tot in de kleine details opgehaald. Dit gebeurt bijvoorbeeld met de zin ’voor ik vergeet dat ik jarig was en een tic-tac in mijn neusgat had toen we naar zeeland zijn gegaan’. Ook in ‘Wespen op de Appeltaart’ hebben we een gedetailleerde beschrijving over de dag waarop Spinvis zijn prinses ontmoeten. Ze had die dag een rode jurk aan, de zon scheen en ze aten Chinees.
18
De romantische kant van Spinvis is terug horen met thema’s als liefde en liefdesverdriet. Zo is God in het nummer ‘De Zevende Nacht’ het slachtoffer van de liefde. Wanneer hij de schepping van Adam en Eva heeft voltooid krijgt hij gevoelens voor Eva, wat terug te zien in de volgende zinnen: ‘de laatste tijd denk ik vaak alleen aan haar … maar ze is bij hem … voel me woest en leeg tegelijk’. Helaas voor God zullen zijn gevoelens nooit beantwoord worden. Hij zit vast in de zevende nacht en zal Eva nooit zijn liefde kunnen verklaren. In dit nummers is dus van beide thema’s spraken, in tegenstelling tot het nummer ‘Wespen op de Appeltaart’, waar alleen het thema liefde aan bod komt. In dit nummer ontstaan bij een man gevoelens voor een vrouw. Het gevoel is nog maar pril en het is ook niet zeker of het van twee kanten komt. Hij is er een beetje onzeker over, zoals dat gaat wanneer je nog maar net verliefd bent. Die onzekerheid is terug te horen in de zin ‘ik weet niet wat ze van me vindt maar ik doe m’n best’.
Er zijn nog veel meer thema’s te noemen zoals alcohol in de nummers ‘Oostende’ en ‘Koning Alcohol’ en het thema oorlog horen we terug in de nummers ‘Ik wil alleen maar zwemmen’ en ‘Oostende’. Een ander thema is de verandering die door tijd kan plaatsvinden, wat hierdoor blijft en wat verdwijnt. De zin ‘de geschiedenis herhaalt zich nooit, maar rijmt altijd een keer' uit ‘Oostende’, is zowel een voorbeeld van het blijven als het verdwijnen. Wat er in de geschiedenis gebeurd is zal blijven, maar zal nooit op dezelfde manier terug komen.
Kortom, alle thema’s uit Spinvis zijn zorgvuldig samengestelde repetitor zijn thema’s waar over nagedacht is en waar over na te denken is.
19
Deze deelvraag gaat over het gebruik van poëzie door Spinvis in zijn werk. Aan de hand van een begrippenlijst met kernmerken van poëzie ga ik een drietal teksten ontleden en kijken welke kenmerken ik tegen kom. Ik heb kenmerken uit drie verschillende categorieën: stijlfiguur, beeldspraak en rijm. De kenmerken die ik terug vind in de tekst zijn met kleur gearceerd. De definitie van de kenmerken zijn in de laatste twee pagina’s toegelicht. Voor de duidelijkheid staat er onder ieder nummer nog een korte uitleg waarin ik de kenmerken en de daarbij gekozen zinsdelen of woorden in chronologische vernoem.
Ik heb wederom gekozen voor nummers die ik in andere deelvragen ook heb behandeld, deze zijn ‘Bagagedrager’ en ‘Oostende’. Naast deze twee nummers heb ik ook een nummer gekozen die ik niet in andere deelvragen heb vernoemd, namelijk ‘Heel goed Nieuws’.
Het herhalen van zinnen of woorden, en dingen kort opschrijven vind ik kenmerkend voor zijn schrijfstijl. Het maakt woorden krachtiger en doormiddel van de herhaling blijven de woorden nog lang na het luisteren van het nummer door mij hoofd dreunen. Dit is natuurlijk een gunstig effect voor Spinvis, als mensen je tekst herinneren heb je je werk als songwriter goed gedaan. Of de boodschap is overgekomen is niet eens echt belangrijk, dat vind ik zo mooi aan de muziek van Spinvis. Het is niet altijd letterlijk en dus toegankelijk voor een eigen interpretatie.
20
Justine, ik zie De jassen gaan aan Ze betalen hun bier De groeten zijn gedaan De echo van je naam in de lach van de meeuwen December in duizend kleuren grijs Drinken aan zee Denken aan jou Wachten op sneeuw Het gesprek gaat door Al bij al was het toch geen slecht seizoen Dat Emile daar altijd zat Dat hij zo vrolijk was En dat de hele stad is veranderd De winkel is nu een reisbureau Drinken aan zee Denken aan jou Wachten op sneeuw 't Is zo koud En ik ben nog nooit zo moe geweest Het licht is veel te fel In de lift van het hotel En in de eeuwige zomer Op een foto van een jonge Marvin Gaye
Hé, hé, hé Denken aan jou Wachten op sneeuw Ik zie ze staan Op de boulevard In de mist Ze kunnen hier nooit vandaan Verraden in de naam van koning en vaderland Op het strand is een jeugdige, hun oorlog nooit voorbij Drinken aan zee Denken aan jou Wachten op sneeuw Tot ziens, tot ziens, Justine Want welke weg ik kies Hij leidt naar hier Geschiedenis herhaalt zich nooit Maar rijmt altijd een keer Begin de dag met tequila (Na na na na) Dan is het randje er een beetje af En doet het niet meteen zo'n zeer En de wind huilt laag En de zuil draait rond En de roulette spint En je zit naast mij En ik kan je zien Weet wat je wil van mij Justine, ik zet alles in En ik win, ik win, ik win, ik win
TOELICHTING Eindrijm: paars Hyperbool: donkerblauw Parallelisme: blauw Metafoor: turkoois Personificatie: groen Repetitio: lichtgroen Antithese: oker Understatement: bruin Assonantie: roze
aan – gedaan, fel – hotel, staan – vandaan, in – win er zijn vier seizoenen die elkaar afwisselen, de zomer kan nooit eeuwig duren de, dat, en als het randje eraf is, is iets minder erg (in dit geval minder pijnlijk) een naam heeft geen echo, een meeuw kan niet lachen, de wind kan niet huilen, een zuil niet draaien en december heeft geen keuren. he, tot ziens, na, ik win (in totaal vier keer) nooit en altijd zijn tegenstellend het seizoen was niet goed, dit wordt afgezwakt met al bij al en toch welke – weg, hij – leidt
21
Het staat geschreven op de muur Het is te horen in de tram Het is te zien in alle ogen Het zal niet zo lang meer duren En het is echt heel goed nieuws Het is echt heel goed nieuws Dat de zon en alle sterren zijn gelogen en niet echt En wat zo vreselijk belangrijk was wordt uitgewist en opgezegd En dat is heel goed nieuws Ja dat is heel goed nieuws Vrienden worden vreemden geen herinnering kan mee En alle tijd die je bewaren wou verkruimeld langzaam in je hand En waait naar zee En dat is heel goed nieuws Ja dat is heel goed nieuws
Neem afscheid van degene die je altijd wilde zijn Had je nog iets willen zeggen, doe het snel Er is niet heel veel tijd Want de wolken worden donker En de storm komt dichterbij Hoor de verre honden janken Zie de laatste spreeuwen vluchten voor het einde Want alles gaat veranderen En het was de hoogste tijd Want de roest kruipt in je ogen En de schaduw wint terrein Op alles wat je ooit zo mooi vond Op alle prijzen die je kreeg En als de nieuwe zon dan opkomt Dan zijn de straten groot en leeg En in de ochtend zijn we weer volstrekte vreemde En als ik jou dan weer ontmoet Dan ben ik eindelijk iemand anders Dan ben ik eerlijk sterk en echt en waar en goed En dan drinken we de regen En dan eten we de wind En dan worden we weer vrienden Gewoon weer vrienden net als vroeger Verder niks En dat is heel goed nieuws. En dat is heel goed nieuws. heel goed nieuw
TOELICHTING Vergelijking met als: donker paars Eindrijm: paars Hyperbool: donkerblauw Parallelisme: blauw Personificatie: groen Repetitio: lichtgroen Antithese: oker Assonantie: roze Tautologie: grijs
net als vroeger mee – zee, vond – opkomt, kreeg – leeg, ontmoet – goed vreselijk belangrijk is overdreven het, want, en, op, en weer, dan, en we de tijd kun je niet bewaren en kan niet verkruimelen, roest kan niet kruipen en schaduw kan niet winnen. (en dat is/dat is/het is echt) heel goed nieuws, weer vrienden vrienden en vreemden zijn tegenstellend afscheid – altijd – zijn, wolken – worden – donker zon en sterren, gelogen en niet echt, uitgewist en opgezegd (synoniemen van elkaar
22
je droomt wel vaker van een feest maar hier ben je nog nooit geweest iedereen kijkt naar voetbal en een vent zeurt aan je kop wat wil die man in hemelsnaam hoe kom je hier hoe kom je hier vandaan en als je wegkomt waarheen wou je dan wel gaan hij praat maar door maar jij dwaalt af dus je weet niet wie de wedstrijd wint als je luistert naar de wolken als je luistert naar de wind je agenda en je zonnebril wat doen die hier nou maar je ligt weer in je eigen bed in je eigen lot en opeens staat alles stil
Laatste woord eindigt op t
een motor draait de baby huilt een vogel schreeuwt de dag begint en de snelweg suist
Laatste woord eindigt op st
tis altijd wat en altijd spijt van al het geld en alle tijd op de onverharde wegen die je naar hier hebben geleid de ochtenden zijn wit en koud en hoe je ook je stuur vasthoudt de wind komt door je handschoenen heen je vingers zijn versteend zo is er altijd iets wat je verlamd en is het niet de wiet dan is het wel de drank of zo het spookt maar in je hoofd het was lang geleden een eeuwigheid je fietste op de afsluitdijk ik weet niet wat je er nu van vind als je luistert naar de wolken als je luistert naar de wind TOELICHTING
Eindrijm: paars Parallelisme: blauw Metafoor: turkoois
Personificatie: groen Repetitio: lichtgroen Acconsonatie: oranje Climax: rood
feest – geweest, hemelsnaam – vandaan – gaan, zonnebril – stil, spijt – tijd, koud – vasthoudt, vind – wind een, de, is het, het als je vingers versteend zijn heb je het heel koud, als je af dwaalt let je niet meer op, als iets in je hoofd spookt blijf je ergens constant aan denken en wanneer je je over de onverharde wegen laten zijn wil zeggen dat je levenservaring hebt opgedaan (verwijst ook naar titel ‘Bagagedrager, die staat voor de dingen die iemand heeft meegemaakt) een vogel kan niet schreeuwen hoe kom je hier, als je luistert naar de, in je eigen, altijd slotmedeklinkers eindigen op st – t lang geleden – eeuwigheid
23
Rijm Rijm is de overeenkomst van klank in beklemtoonde lettergrepen. Er zijn verschillende soorten rijm, de rijmen die ik heb gevonden zijn eindrijm, acconsonantie en assonantie. Rijm aan het eind van de versregel, waarbij de beklemtoonde klinker en de klanken die daarop volgen gelijk zijn.
Eindrijm
Acconsonantie Assonantie
De slotmedeklinkers van beklemtoonde lettergrepen zijn gelijk. Twee of meer woorden hebben dezelfde klinker
Beeldspraak Bij beeldspraak heb je altijd te maken met twee dingen: het beeld en het element waarnaar verwezen wordt, het object. Ik heb drie soorten beeldspraak in de nummers gevonden, de vergelijking met als, metafoor en personificatie. Vergelijking met als
Tussen het beeld en het object wordt een verband gelegd door het woord als (of van). Vergelijkingen met als zijn vaak uitdrukkingen.
Metafoor
Het beeld wordt genoemd in plaats van het object. Metaforen zijn vaak uitdrukkingen.
Personificatie
Dingen die levenloos zijn (voorwerpen, abstracties) krijgen menselijke eigenschappen.
Stijlfiguren Stijlfiguren zijn formuleringen die tot de vaste voorraad van de dichterlijke taal behoren. Ze worden gebruikt om een speciaal effect te geven. Hieronder staan de soorten stijlfiguren die ik heb terug gezien in de nummers. Repetitio Parallellisme
Climax
Een woord of zinswending wordt ongewijzigd herhaald. Een aantal zinnen begint met hetzelfde woord of dezelfde woorden en die zinnen verlopen ook verder op vrijwel identieke wijze. Een opsomming waarvan de delen in kracht toenemen.
Antithese
Een tegenstelling.
Hyperbool
Een overdrijving.
Understatement Tautologie
Een opzettelijke afzwakking. Een logisch gezien overbodig woord omdat het woord hetzelfde betekend als het woord waarmee het in verbinding staat, een synoniem.
24
In de vorige deelvragen heb ik alleen gebruik gemaakt van de tekst van de nummers. In deze deelvraag zal ik ook van het beeldmateriaal van de nummers gebruik maken gebruiken, namelijk de clips . In deze deelvraag ga ik onderzoeken hoe een clip in relatie staat tot het betreffende nummer. Ik probeer een link te vinden tussen de beelden en woorden van het nummer. Ik heb gekozen om drie clips te onderzoeken waar Spinvis zelf in mee speelt, zodat ik misschien ook nog wat mee pik van zijn visuele vertaling van de emotie bij het nummer. De fragmenten die ik beschrijf zijn terug te vinden in de clips met de tijdsaanduidingen die tussenhaakjes in de tekst staan. Van sommige van deze fragmenten heb ik met een screenshot vastgelegd. Deze afbeelding zijn te zien in de volgende pagina’s. De eerste clip die ik heb bekeken is die van het nummer ‘Oostende’ dat op het album Tot ziens, Justine Keller te horen is. Tijdens onderzoek naar het nummer kwam ik erachter dat de plaats Oostende van grote betekenis was in Spinvis zijn jeugd. Zelfs zo belangrijk dat hij er nog jaarlijks terug komt en er een van zijn nummers naar vernoemd heeft. Als tweede heb ik gekozen voor ‘Wespen op de Appeltaart’. Een nummer dat bij veel mensen bekend is. Toen ik de clip voor het eerst bekeek moest ik (eigenlijk wel) lachen. Een stel mensen die ze niet allemaal op een rijtje hebben, maar een prachtig, eigenzinnig gezelschap vormen. Je hoort en ziet meteen wat er gaande is: een verjaardag. Wie deze mensen zijn en waarom ze allemaal aanwezig zijn op deze speciale dag zal ik proberen te vinden in de clip en tekst van het nummer. Ik hoop dat ik er met het beeldmateriaal van deze clip nog meer uit de betekenis kan halen. Als laatst heb ik het de clip van het nummer ‘Kom terug’ bekeken dat op het album Tot ziens, Justine Keller staat. Dit nummer heb ik nog niet eerder behandeld. De tekst van het nummer is behoorlijk wazig, er zit geen echt verhaal in en er worden ook geen namen genoemd. Er zijn genoeg onbeantwoorde vragen om antwoorden te gaan ontdekken in de beelden van de clip.
25
Spinvis heeft iets met Oostende. De stad heeft zijn hart vroeger veroverd toen hij er als kind op vakantie ging. De badstad speelt nog steeds een grote rol in zijn leven en hij komt er een aantal keer per jaar terug. De clip zit vol met verwijzingen naar de tekst en wat deze nu eigenlijk betekend. Spinvis speelt de hoofdrol in de clip van ‘Oostende’, het eerste nummer op het album Tot ziens, Justine Keller.
Het beeld dat ik krijg in de eerste dertig seconde is een soort kennismaking met de omgeving van Oostende, een badplaats in Vlaanderen. De kleuren zijn grauw en de mensen warm gekleed. Het is zo te zien geen zomer, wat je wel verwacht wanneer de titel een badplaats aanduidt. Er komen wat gebouwen en mensen voorbij. Opvallend vind ik dat het lijkt alsof de hele stad pas net opgebouwd is, er staan veel hijskranen en hekwerken met er rondom af en toe wat puin. Wanneer Spinvis begint te zingen zien we hem voor de zee staan. Vanaf de pier verplaatst hij zich naar een café waar hij verder zingt over Justine Keller. Deze twee plaatsten, de pier en de café, zien we veel terug. In het programma De Wereld Draait Door verteld Spinvis dat Justine Keller geen vrouw is, maar de geest van de liefde zelf.
Ik krijg een verklaring voor de bouwput uitstraling die de stad heeft. Spinvis ging als kind vaak naar Oostende op vakantie, zo zei hij ooit voor een interview voor de blog Vlaanderen in ‘t Echt: ‘‘Ik herinner me nog de grandeur, de grote hotels, en de mooie zeedijk van de badstad. Het leek telkens alsof we in de negentiende eeuw waren.’’ Als ik naar de stad in de clip kijk zie ik iets heel anders. Een kille plaats waar de hijskranen boven de flats uitpieken. Dit komt niet echt overeen met de negentiende eeuwse badstad uit Spinvis zijn jeugd herinneringen. Dit sluit wel aan bij wat Spinvis op een gegeven moment zingt: ‘De hele stad is veranderd’. Er worden veel dingen uitgebeeld in de clip. Beelden worden bij woorden geplaatst, zoals het shot glaasje (2.40) dat terug slaat op de zin ’begin de dag met tequila’ en de stambeelden (2.12) die terugslaan op de zin ‘ze kunnen hier nooit vandaan’. Ook de scherpe witte lichtflits (1.38) na de zin ’het licht is veel te fel in de lift van het hotel’ en de hele Spinvis band (3.20) die verschijnt na het aankondigen van de band in het nummer door de zin ‘en de band speelt door heel de nacht’. Het licht speelt een belangrijke rol in de clip. Er is sprake van twee soorten licht: het zonlicht en het kunstlicht van het nachtleven en casino’s. Ook het casino komt zichtbaar terug met beelden in de clip en in de tekst met de zinnen ‘en de roulette spint’ (3.00) en ‘Justine, ik zet alles is en ik win’. Spinvis zingt aan het eind van het nummer: ‘‘En de band speelt door heel de nacht, voor altijd in het licht. Oh Justine je hebt gezegd, alleen dit licht, dit licht is echt.’’ Het echte licht is het kunstlicht van het nachtleven. Het nachtleven waar de geesten van de liefde rond woekeren om elkaar te vinden, zoals je ziet in het café (4.35) waar de mensen contact met elkaar zoeken. Spinvis zit nog een beetje eenzaam aan de bar te hangen, totdat hij een blonde schonen op rechts ziet. Ze kijkt om, maar al te bewust van het feit dat ze bekeken wordt. Het lijkt erop dat Justine haar menselijke vorm heeft aangenomen. Het nummer eindigt rustiger, er vallen instrumenten weg en ook de beelden eindigen rustig. Lichten flitsen op en dimmen langzaam weer naar donker. Spinvis loopt naar de zee. Uitwaaien van de lange nacht in het kunstlicht? Het laatste shot is in het café waar hij begon met zijn verhaal over Justine. Het daglicht van buiten flitst het café binnen en vloeit weer terug naar zwart waarmee het spel van beeld en woord ten einde is.
26
‘De de hele stad is veranderd’
’Het licht is veel te fel in de lift van het hotel’
‘Ze kunnen hier nooit vandaan’
‘En de roulette spint. Justine ik zet alles in en ik win, ik win, ik win, ik win’
‘En de band speelt door heel de nacht’
‘En je zit naast mij en ik kan je zien’
27
Spinvis heeft veel aan projecten buiten zijn eigen albums deelgenomen. Voor tv-programma’s, films, of andere speciale gelegenheden. Zo kreeg hij een opdracht van een Belgische organisatie van tehuizen voor verstandelijk gehandicapten. Hiervoor bracht hij het nummer ‘Wespen op de Appeltaart’ uit op zijn album Goochelaars en Geesten. De clip speelt zich af in een tehuis waar (waarschijnlijk) verstandelijk gehandicapten hun dag doorbrengen. Het is niet zomaar een dag, een van de cliënten is jarig en het hele kinderfeest met koek en snoep vindt plaats op een zomerse dag in de tuin van het tehuis.
Ook in deze clip heeft Spinvis zelf de hoofdrol te pakken. Hij opent de vier minuten en drieënveertig seconde durende muziekvideo in een smalle hal waardoor hij komt aangelopen. Het beeld in de hal is zwart-wit, wat erg afsteekt tegen de vrolijke kleuren van de tuin waar de rest van de clip is gefilmd. Door dat sterke contrast van kleuren komt het op me over alsof de binnenkant van het tehuis als negatief wordt ervaren door de bewoners. Wat denk ik niet de bedoeling van de clip is. Vanuit de hal gaat het beeld, met wat schokken alsof het slordig gemonteerd is, naar de fleurige kleurrijke tuin. De feestgangers zwerven door de tuin met een begeleider op de hielen of zitten braaf aan de picknicktafel een stuk appeltaart of roze koek naar binnen te werken. Er zijn verschillende typetjes aanwezig. Als eerst wordt Spinvis zelf geïntroduceerd, een heel meneertje. Met zijn bril, wit blousje dat keurig tot boven toe is dichtgeknoopt en een gestreepte stropdas lijkt het de nerd onder de aanwezigen. Zijn houding is wat ingetogen en verlegen, dit hoor ik terug in hoe Spinvis de tekst van het nummer brengt. Dan is er de minder ingetogen versie van het karakter dan Spinvis speelt, genaamd meneer Van Ouwenaar. Hij is ongeveer hetzelfde maar dan een hele meneer met zijn serieuze blik, zijn grijze net gekamde haardos, een echt pak en wat minder bang om de aandacht van het gezelschap te trekken. Dit laatste is af te leiden van de zin ‘hij fluit heel vals en zwaait naar de portier’, en van het moment waarop hij met de prinses staat de dansen (4.05). Ik zie hem als het type dat zichzelf beschouwd als de pienterste onder zijn medebewoners en neemt zichzelf erg serieus. Maar natuurlijk mankeert meneer Van Ouwenaar ook iets, hij heeft namelijk een tik zoals Spinvis meerdere keren herhaald door te zeggen: ’meneer Van Ouwenaar zet alle dingen recht’ (3.52). Dan is er de prinses, de nieuweling. Gekleed in een donkerrode jurk, het zweverige maar toch opgewekte type. Ze loopt maar wat rond te sukkelen door de tuin terwijl ze sierlijk met haar armen zwaait. Wat ik hier zo leuk aan vind is dat er van iedere cliënt wel een klein beetje te zien krijgt wie ze zijn, welk typen. De rest verzin je zelf, zoals waarom ze in het tehuis zitten. En dan is er nog de man in het rode shirt die niet bij naam genoemd wordt, maar niet te missen is doordat hij herhaaldelijk als een bezettende met zijn oranje klik klak zit te kloten aan tafel (0.15/0.35/3.24/3.44). Het typetjes element in de clip doet me denken aan serie Loenatik die een aantal jaren terug werd uitgezonden door de VPRO. Het hele scenario van de clip zou zo een aflevering kunnen vormen voor de serie. Zoals bij de vorige clip worden er ook hier veel beelden bij woorden gezet. Bijvoorbeeld de slingers in de heg (0.27), wat terug slaat op de zin ‘en er hangen nieuwe slingers in de heg’. De zin ‘en de dag is kort en de dag is lang’ wordt ook letterlijk uitgebeeld met een gang waar een man doorheen loopt en steeds langer wordt. Ook wordt de titel van het nummer vaak in beeld gebracht en zien we geregeld een appeltaart voorbij komen (1.04).
28
De filmkwaliteit is matig. Zoals de slordige overgang in het begin van de clip (0.14), het beeld dat continu bibbert, af en toe wat wazig is en filmruis vertoont. Naar mijn mening voegt die matige kwaliteit juist wat toe aan het geheel. Een beetje rommelig, zo huis-, tuin- en keukenachtig gefilmd. Net alsof het op de verjaardag zelf door een bezoeker is opgenomen met zo’n pruts filmcamera terwijl hij de ballen verstand heeft van het toestel, het roept een nostalgisch gevoel op. Deze clip vind ik net als Spinvis zijn muziek: lekker echt.
Als aller laatst zien je de bewoners van het tehuis in band formatie wat rammelen op instrumenten. Dan roept er een: ‘WIE IS ER JARIG?’. Zo te horen is Spinvis niet de enige met vraagtekens.
29
‘Wespen op de appeltaart’
‘Ik hoop maar dat er roze koeken zijn’
‘En de dag is kort’
‘En de dag is lang’
‘En meneer Van Ouwenaar zet alle dingen recht ’
30
De tekst van het nummer ‘Kom Terug’ is een welgemeend reisadvies voor het leven. Het reisadvies verteld wat men vooral wel of niet moet doen om de reis te voltooien.
Het eerste wat te zien is in de clip is het beeld van Spinvis met zijn band op het vliegveld. Dat de locatie het vliegveld is leid ik af van de woorden die voordat het nummer begint te horen zijn: ‘Er gelden strikte Europese regels met betrekking tot uw handbagage. U dient vloeistoffen bij de securitycheck……’ (0.00-0.08). Spinvis legt (waarschijnlijk) zijn gitaarpedalen nog even allemaal keurig recht voordat hij op zijn snaren begint te rammen. Het beeld wordt heel even zwart maar is snel weer terug en we zien een dame in haar auto. Met een flits is het beeld weer terug op het vliegveld en dan weer in een tunnel waar de vrouw in haar auto doorheen scheurt. De die bij me opkomt is wie die vrouw is en waar naartoe ze onderweg is. Haar ogen staan gefocust, heeft ze haast?
Weer terug op het vliegveld bij de band begint Spinvis aan zijn verhaal en zet in met zijn stem. Daar staan ze dan, midden in het vliegveld alsof ze gewoon aan het repeteren zijn. Mensen staan met hun koffers naast zich te kijken en maken zelfs foto’s. Even zien we de mysterieuze vrouw voorbij komen terwijl ze haar zonnebril opzet (ook al is er geen zon te bekennen) en door een parkeergarage loopt. Het beeld wordt af en toe onscherp en zoomt dan weer in op volle scherpte, dat geeft wel iets spannends. Op het moment dat Spinvis zegt ’volg het spoor dat er ligt’ (0.40), zien we de vrouw over loopband lopen, een band speciaal aangelegd om je zo snel mogelijk met je bagage (en heel de zooi) te kunnen voortbewegen. Ik krijg steeds meer de indruk dat ze snel weg wil.
Dan komt er een vrouw die werkzaam is op het vliegveld in beeld (0.47). Aan het werken is ze in ieder geval niet, want ze gaat helemaal op in de muziek. Dit vind ik een komisch moment, er wordt zelfs even scherpgesteld op haar. Zou ze het in de gaten hebben of is het voorbedacht spel? Af en toe zien we een paar van de bandleden en Spinvis zelf met een koffer in de hand over het vliegveld bewegen alsof ze zelf op reis gaan(1.23/3.42). Ik kan niet echt zeggen dat het meerwaarde geeft aan de betekenis van de tekst, wel aan het gebruik van verschillende beelden. Alleen de vrouw en de band op het vliegveld zou gaan kunnen vervelen. Het verhaal van de vrouw wordt steeds duidelijker door middel van de beelden die bij de tekst geplaatst zijn. Ze is op een bestemming aangekomen. Bij de zin ‘bewaar een steen in je tas uit het land waar je sliep, waar je de wonden op liep’ (1.46), verbrandt de vrouw een foto met een man erop. De foto staat symbool voor de steen in haar tas. Deze foto droeg ze bij zich en is nu bereid om er afstand van te doen, zoals van de man op de foto. Spinvis kijkt bij deze zin even op, zijn gezichtsuitdrukking is leeg (1.55). De vrouw laat een traan en Spinvis zingt ‘haal de parels uit de zee geef ze weg’, waarna we zijn bandlid, celliste Saartje van de Camp, duidelijk inbeeld zien met een parel uit haar oor (2.04). De betekenis van Saartje met de pareloorbel in beeld is onduidelijk voor mij. De vrouw haar traan staat voor de parel uit de zee. Ik zie geen verband tussen Saartje en de vrouw. Later doet de vrouw haar parelketting af (2.29). Net als haar gevoel voor de man op de foto en de herinneringen aan hem laat ze de ketting achter en ze reist verder. De vrouw komt terug komt op het vliegveld zonder parels uit de zee, of parels om haar hals.
31
’Volg het spoor dat er ligt’
‘Haal de parels uit de ze, geef ze weg’
’Waar je de wonden opliep’
‘Bewaar een steen in je tas’
32
In 2002 brak spinvis door met zijn album Spinvis. In 2011 verscheen zijn laatst geproduceerde albums Tot ziens, Justine Keller. Het is zo logisch als wat dat er in een periode van negen jaar als beroepsmuzikant enige ontwikkeling zit in je werk. Deze deelvraag heb ik bewust als aller laatst behandeld, omdat ik een hoop kennis moet hebben van Spinvis zijn muziek om te kunnen oordelen over hoorbare ontwikkelingen.
In de voorgaande deelvragen ben ik opzoek gegaan naar de betekenis van zijn nummers. Ik ben op zoek gegaan naar de thema’s die Spinvis gebruikt. Ik heb het gebruik van poëzie in Spinvis zijn teksten onderzocht. Ik heb onderzocht hoe Spinvis gebruik maakt van clips en wat de relatie van een clip tot een nummer is. In deze deelvraag leg ik al mijn bevindingen uit deze deelvragen bij elkaar en ik zoek een antwoord op de volgende vraag: zijn er ontwikkelingen in Spinvis zijn werk?
Ik vertel over de ontwikkeling die ik zie, en over de ontwikkeling die Spinvis zelf ziet.
33
Dat Spinvis zichzelf ontwikkeld heeft vind ik goed hoorbaar op zijn laatste album Tot ziens, Justine Keller. Er is een hoop veranderd in de wereld en dat hoor je terug in zijn muziek. De thema’s zijn actueel en Spinvis speelt in op waar men in deze tijd behoefte aan heeft zoals dingen behouden, vrienden en muziek als een rustpunt. Een voorbeeld van de actualiteit zijn de zorgen voor oorlog in de toekomst, die men zo veel mogelijk probeert weg te wuiven. Spinvis haalt dit onderwerp aan in zijn nummer ‘Overvecht’ met de zinnen: ‘zo zal het gaan … zeker, maar nu nog niet.’ Het gaat er wat minder kunstzinnig verantwoord aan toe, daardoor is de plaat toegankelijker dan ooit.
Naast de verandering van de thema’s, is het instrumentale wapenarsenaal na zijn debuut flink uitgebreid. Natuurlijk is de zolder in Nieuwegein is nog altijd het hoofdkwartier voor het knippen, plakken en mixen van alle deuntjes en teksten. Spinvis gebruikt niet alleen computergestuurde tunes maar schakelt muzikanten van vlees en bloed in. Op de plaat Dagen van Gras, Dagen van Stro, worden verschillende instrumenten ingespeeld door bij voorbeeld Saartje van Camp en Hans Dagelet. Toch blijven de gekke elektronische geluidjes horen er nog altijd bij, evenals de speelgod instrumenten van Bart Smit. Een verandering in de kwaliteit van Spinvis zijn werk vind ik niet. Ieder album is tekstueel en muzikaal gezien anders, maar ik kan niet zeggen dat er een albums het beste of het slechtste is. Wat vindt spinvis hier zelf van? Hieronder heb ik uit een aantal interviews de mening van Spinvis gehaald, hierin spreekt hij zich uit zijn stijl en persoonlijke ontwikkelingen. 'Toen ik begon, ontbrak een zelfbeeld. Maar inmiddels is er van alles over gezegd; over de muziek, over de teksten. Dat het literair is, dat het poëtische eigenschappen heeft. Het is iets nieuws voor me: anderen kijken over je schouder mee. Neem Lotus Europa, een monoloog van elfminuten met muziek eronder. Dat is een afwijkende vorm. Nu is er zelfvertrouwen om zoiets te doen. Je komt dichterbij de muziek waarvan je droomt, soms letterlijk, al bereik je het natuurlijk nooit. Het is wat persoonlijker geworden. In de teksten komt meer ik voor. Vroeger gebruikte ik hij of je. Het zijn feitelijk afgezwakte versies van ik. Daarmee is het niet meer autobiografisch. De ik-figuur is toch een beetje een gestileerd mannetje.'
Wat kunnen we nog verwachten van Spinvis? Welke verassingen heeft hij nog in petto? Een ding is zeker, het zal blijven vernieuwen: 'Ik geloof niet dat er sprake is van een bepaalde stijl, of een format. Natuurlijk heb ik roots en invloeden. Maar het gaat van links naar rechts, van de hak op de tak. Het palet moet zo wijd mogelijk zijn.'
34
Na een uitgebreid onderzoek over Spinvis en zijn werk kan ik zeggen dat ik het eens ben met de mening van andere. Hij is een kunstenaar, hij is een poëet en hij is zelfs een literair genie. Toch is hij heel normaal. Je kunt Spinvis zien als een man die iets waarachtigs groots verkondigd door zijn muziek, of als een man die onzin verkoopt met een raar deuntje er onder en het muziek noemt. Wat je er ook van vindt, het klinkt gewoon ongelofelijk goed. Persoonlijk vind ik het bewonderenswaardigst dat hij onzin goed kan laten klinken, vooral echt kan laten klinken. Je hoort wat je wilt horen, de muziek is toegankelijk voor een eigen fantasie. Wanneer je een eigen verhaal kunt maken bij een nummer, raakt dat je dieper dan het verhaal van een vreemde.
De uitwerking van alle deelvragen was, zoals te verwachten, veel en veel meer werk dan ik had voorspeld. Ik bedoel veel werk niet op een vervelende manier, het was een uitdaging wegwijs te worden uit het doolhof van de woorden van Spinvis. Ik wil Jos Krijnen bedanken voor de TomTom die hij voor mij was door dit doolhof, zonder zijn hulp liep ik nu nog steeds rondjes.
Spinvis is niet de beste zanger die ik ooit heb gehoord, maar wel de beste songwriter. Al vond ik dit niet vanaf het begin. Een papier vol met vage zinnen, daar valt toch geen verhaal of betekenis uit te halen. In tegendeel, dat papier vol onzin werd een papier vol echte, zinnige onzin die ik waardeer.
35
