INHOUDSOPGA' _ ~.:2 Twee specifieke typen

2004

u

INHOUDSOPGA' Inhoudsopgave Voorwoord Colofon Sponsoren Deelnemers Reisanekdotes Inleiding in Zuid-Korea Reisprogramma Reisverslag Stedelijke ontwikkeling in Zuid-Korea, over het Ieven in Bubbles Seoul vergeleken met ander~ steden Gumi als regionaal-industrieel cluster Reisanekdotes Het onderzoek Onderzoeksresultaten Groep 1 IDENTITEIT

6 7

8

15 16 24

28 30 33 34 35 35

H 1 samenvattingen H2 inleiding H3 citymarketing H4 imago versus identiteit HS bebouwingstypol,o gie H6 openbare r,uimte ' H7 bevo,lkingsopbouw en werkgel.egenheid H8 infrastructuur: · H9 cultuur H10 vergelijkinger,'• Literatuurlijst

36 38 38 39 41 43 45 47 48 SO 51

53

Groep 2a HUISVESTING IN KOREA Samenvatting/Sl.m'imary, H1 Iqteldf6giintroduction H2 Doelstelling/ObJ~<:;~ives H3 Aspecten in, de won:ingbouw/Housing aspects 3.1 EconQmische ontwikkelingen ( 1950-2003) 3.2 Firiancien/Finances 3.3 De Openb.a re rulrnte/ Public space 3.4 VV,on¢.njliving ;3.5 D'e Bq1Jwfysica/Bui1dlbg physics H4 Typologieen/Typolbgies • · 4.1 Vl er typol·ogieen . _ ~.:2 Twee specifieke typen ;·

2 4 5 5

.

.;

,, .

54 54 54 55

59

HS Modelwoningen/ Model Houses 5.1 Presentatie en indeling openbare ru imte 5.2. Presentatie en indeling waning 5.3. Haalbaarheid/doelgroepen H6 Conclusie/Conclusion H7 Bronvermeld ing/Sources

63

64 64

Groep 2b URBAN DEVELOPMENT Summary 66 H1 Algemene toelichting onderzoek 68 1.1 Inleiding 1.2 Opbouw van het onderzoek 1. 3 Onderwerp 1: Policy 1.4 Onderwerp 2 : Organisatie & Project Development H2 De situatie in Korea 68

2.1 Inleid ing 2.2 Onderwerp 1: Policy 2.3 Onderwerp 2 : Organisatie & Project Development H3 De situatie in Seoul 69 3.1 Inleid ing 3 .2 Onderwerp 1: Policy 3.3 Onderwerp 2: Organisatie & Project Development 3.4 Voorbeeld: Project Cheonggyecheon te Seoul 72 H4 De situatie in Gumi 4.1 Inleid ing 4 .2 Onderwerp 1: Policy 4. 3 Onderwerp 2: Organisatie & Project Development HS De situatie in Nederla nd 73 5.1 Inleiding 5.2 Onderwerp 1: Policy 5 . 3 Onderwerp 2 : Organisatie & Project Develo pment H6 De situ atie in De Randstad 74 6.1 Inleiding 6 .2 Onderwerp 1: Policy 6.3 Onderwerp 2: Organisa t ie & Project Development H7 De situatie in Eindhoven 74 7.1 In Ieiding 7.2 Onderwerp 1: Policy 7.3 Onderwerp 2: Org. & Proj Dev H8 Confrontatiemat rix 76 H9 Conclusie 77 H 10Geraadpleegde literatuur 77

65

Groep 3 INFRASTRUCTUUR H1 Korea Samenvatting 1.1 Inleiding 1.2 Doelstelling 1.3 Probleemstelling 1.4 Uitwerking 1.5 Conclusie 1.6 Literatuur H2 Seoul Samenvatting 2 .1 Voorwoord 2.2 Inleiding 2 .3 Problematiek 2.4 Conclusie 2.5 Literatuur H3 Gumi, infrastructuur a is kritische succesfactor 3 . 1 Inleiding 3 .2 Doelstelling 3.3 Probleemstelling 3.4 Visie en beleid 3. 5 Infrastructuur digitaal 3.6 Infrastructuur 3. 7 Conclusies H4 Parkeren Samenvatting 4.1 Inleiding 4.2 Probleemstelling 4.3 Aanpak 4.4 Seoul 4 .5 Gumi 4.6 Foto 's 4.7 Brennen

79 80

82

84

86

Groep 4 HOOGBOUW samenvatting H1 Inleid ing H2 Initiatief van het bouwproces 2.1 Initiatief van het bouwproces 2.2 Programmatische indeling 2. 3 Strategische partnerschappen 2.4 Stedebouw in relatie tot hoog-bouw 2.5 Bouwmethoden H3 Conclusies Literatuur

Bedankt!

91 92 93 94

98 99

100

At the beginning f this olle e year, the commission sta rted with choosin g our destination of tra el. These potential destinations were Moscow, Cuba, South Korea, Tokyo or India; each of them inspiring places on earth. Even though, South Korea felt a little out of my depth. Personally, I couldn't picture the image of this country. It is rather difficult to find good information about Korea on the Internet. Contacten in Zuid-Korea vonden we relatief makkelijk door Industria, die het jaar ervoor naar Zuid-Korea was gegaan. Zo begon voor ons het plannen van de reis. We hebben een leidraad gehad aan de Mexico-reis van vorig jaar; een belangrijke punt hierin was de verdieping in de reis met onderzoek. Doordat we gingen uitzoeken welke aspecten goed te onderzoeken zijn, werd telkens meer duidelijk over hetland. Wat u nu leest is het eindverslag, welke de uitwerking van deze onderzoeken bevat. Het Ievert veel informatie over Zuid-Korea, Seoul en onze zusterstad Gumi. Ook bevat het onder andere een ·dagverslag. Hiermee zal u te weten komen wanneer voor velen de beeldvorming van Korea op een hoogtepunt belandde, namelijk bij de Boeddhistische Jik-Ji-sa tempe! (onderdeel van gemeente Gumi's programma). Iedereen is tevreden ten.Jggekomen uit Zuid-Korea, vol met verhalen. De voorbereiding en het v~d6op van de reis zijn prima verlopen. Ik hoop dat de uitwerking van de reis net zo succesvol wordt als al het andere. Voor diegene die zich thuis voelt in de oude RoiT]einse taal: Nes lusisse pudet, sed non incidere 0dum. · Tenslotte wil ik graag van d~ze mogelijkheid gebruiken om iedereen die onze reis mogelijk maakten te beda'nken . Om te beginnen de commissie op alfabetische volgorde Arjan, bqnny; Karel, Marlous, Maud en Paul: bedankt! Uiteraard ook onze docenten, begele'id_ers,,.deelnemerS>en sponsoren: bedankt! Ook iedereen die ik nu niet heb vernieJd: k,amsahamnida! · Met vriendelijke grq~~~.n, Klaas Jong van de studiereis Voorz(tter "" . .. commissie ~

~

;

We did find our contacts relatively easy with the help of Industria, which went to South Korea the year before. This is how our planning started. We used t he factors · of success from our tour to Mexico, last year. The key factor of success was the enlightenment that our participators had found in examin ing t he co untry, ahead of leaving for destination. Because the commission looked for nice aspects t hat are worth examining, we personally got a good introduction in South Korea. What you are reading now, is our final report . It contains the ending of these examinations, and will give a lot of information about South Korea, Seou l and our sister.city Gumi. It also contains our daily report, which is a story in wh ich you wi ll find the imaging of South Korea to be at its best for most of us: at the Buddhist temple of Jik-Ji-sa (part of Gumi city's program). Everybody came back satisfied from South Korea, full of stories. The prepa ration of, and actual being in travel, all went well. I hope that t he final report of t his study tour will be as successfu l as its predecessors. For th'ose who feel good in ancient Roman language: Nes /usisse pudet, sed non incidere /udum.

Before I end this prolog ue I'd like to use t his opportunity t o thank those who made this journey possible. First of all our study tour commission, in alphabetical order : Arjan, Danny, Karel, Marlous, Maud and Paul: thanks! Also our professors, escorting tutors, participators and sponsors: thanks! Everybody who I haven't mentioned right~ now: kamsahamnida! With best and warm regards, Klaas Jong Chairman of the travel commission

Dit reisverslag is emaa t naar aanleiding van de studiereis georganiseerd door CHEOPS studievereniging Bouwkunde, van de Technische Universiteit Eindhoven, naar Zuid-Korea va~ 5 t/m 19 april 2004.

studiereiscommissie 2003-2004 Maud van Banning Danny Eijkmans Klaas Jong (vz) Marlous Pleijte Arjan van Raadshoven Paul van Roosmalen Karel Steller

redactie en vormgeving

Gemeente Eindhoven

Heijmans

Maud van Banning

drukwerk Greve Offset

oplage 70 exemplaren

Vestide

Stichting Interface

VOBN

Stichting Hoogbouw

~

gemeente Eindhoven

H

Tom van Aarle Tim Aarsen Ruud van Aerde Sandra van Arragon Marco Bakx Maud van Banning Floris van den Biggelaar Geert Brouwers Hannes de Bruijn Mark van der Burgt Pui Yan Choi Liselot Cornelissen Kees Doevendans Danny Eijkemans Bram van Ekeren Roman Gijzen Peter Groenen Tim Habraken Tim van Helmond Daan Jansen Klaas Jong Dennis van Kessel Pim Ketelaars Hans Lammers Jac Marks Dirk v Megen Anneke Mezger Jules Misere Jeroen Olthof Els van Oosten Marlous Pleijte Wim Poelstra Arjan van Raadshooven Paul van Roosmalen Wouter Slotman Charles Smeets Jos Smeets Geerte van der Steen Karel Steller Berry Temmink Alexander Tepper Leo van Veghel Jorien Vlaar Marina de Vas

REIS AN EKDOTES How to use good English ....

Rl~as: "lnpticed;,many women wear panty hoses (nl:'~bndel-ts~&ekerl}Jhere. Why is that?"

Floris: "Eve·rythihg was delicious, exc~pt the seawire" .(nl: vi'sdraad?;:) .

"Ka ~~l:

"Wim is a farmer." Wim: "But I'm very sophisticated, . J'm a cosmopolitan.',

Berry: "Why we build"high-rise buildings and hoe we build hlgh-rise buildings.'' '

Koreaanse spreker: "Are there any questions?'1 D:anny: "Yes, I have a question, but it already fi'as been answered ."

Daan vs baliemedewerkE=r @ Parktel Baliemedewerker :. "Mister,.that's ·u nderwear!" Daan : No, I'm. wearing something under it."

Paul tegen studentE!n·.van KIT: ''I will speak English/ 'so you can understand most of it."

Hoofdstad: Seoul (10.000.000 inwen~~­ Officie/e naam: Republiek v. Korea, gesticht 1948 Aantal inwoners: 47.000.000 Munt: Won Landoppervlak: 99.392 km2 Godsdienst: geen 48.9%, Protestant 19.7%, Boeddhisme 23.3%, Rooms Katholiek 6.7 %, Confuciaans 0.4% Hoogste punt: halla-sam 1.950 m langste rivier: hangang 514 ·km Groepen: Korea nen 99.9 °~o anderen 0.1% Taal: Koreaans (Hangul) Klimaat: Zomer warm en voshtig, winter koud. Regentijd juni - augustus. Visum: Tot 2 mnd niet verplicht. Tijd: 7 uur later dan Nederland (zomertijd). Elektriciteit: 110/220 Volt.-

Chinese overheersing ontwikkeld . Paekche was een gecentraliseerde staat in het zu idwesten. Koguryo lag in het noorden, Sill a in het zuidoosten. Ook was er nog een verbond van stammen in het kleine gebied in het zuiden, dat de Kaya-liga vormde. Si lla ontwikkelde zich later dan de overige staten, maar uiteindelijk wist het de overige rijke n aan zich te onderwerpen. Silla (668-918) Het koninkrijk Silla beheerste het sch iereiland tot 918 n.C. In het noorden . hadden de vroegere Ieiders van Koguryo zich a an het hoofd gest eld van de staat Parhae, maar hun onderdanen kwamen uit Mantsjoerije. Silla kende een lange bloeitijd, waa rin de hoofdstad Kyongju een belangrijke cultuurstad werd. Het Boeddhisme was de staatsgodsdienst. Door interne onlusten viel Silla uiteindelijk in de negende eeuw uiteen. Ook Parhae viel , door invall en vanuit China en interne etnische twisten . Koryo (918-1392) Een van de heersers die Silla hadden Iaten uiteenvallen, heette Kory. Deze vestigde een nieuwe heersc happij : de Koryo-dynastie. De cu ltuur van Sill a bleef grotendeels intact. In de twaalfde eeuw kwam Koryo onder invloed te staan van het Mongoolse rijk, dat de !eiders liet zitten maar wei strenge eisen aan het land stelde . Zo werd Koryo gedwongen m ee te werken aan invasies in Japan . Het einde van het Mongoolse rijk werd ook Koryo uiteindelijk fataal. Yi- of Choson-dynastie ( 1392-1910) In 13.92 zette generaal Yi So ng-gye de laatste Koryo-koning af. Zijn nieuwe rijk noemde hij Choson, naar het oudste Koreaan se rijk . Gedurende de eerste honderd jaar maakte Chosen een bloeitijd door, waarin een eigen schrift we rd ge'i ntroduceerd ter vervanging van de Chinese karakters; ook het Boeddhisme werd afgeschaft en· vervangen door het confucianisme. Maar vana f de zestiende eeuw ging het slechter en wa ren er invasies door Japanners en Chinezen. De Choson-dynastie duurde uiteindel ijk tot de Japanse bezetting i n 191 0.

geschiedenis Het is bijna onmogelijk om de meer dan Hier volgt een korte schets·.

4'ooojaar oude geschiedenis in het kort te beschrijven. ·

Oud-Choson Volgens de traditie : begin~ de Koreaanse geschiedenis in het jaar 2333 voor Christus, als het oude Choson·gestjcht wordt dQ.or.Tan-gun, zoon van God. Deze Tan-gun zou tot 1122 v.C. hebben geregeerd, waa~~~ een Chi_f!~Se ourggraaf de macht overneemt. Dit zijn slechts mythes. Wat wei beston~l was het rljk Chason ·(of OUd-Choson), in het noorden van het schiereiland. De kracht van Oud~ Ch,OSQ(1 parn !'af naarmate die van de noordelijke Chinese buurstaat Yen toenam en rand 194 v.C. \.\ierd de Chinees Wi-man Ieider van Oud-Choson . De invloed van de Chines~ cultugn op Korea nam hierdoor' toe . \

{fje drle koninkrijken De peri6de tussen de jaren 3 13 en 668 wordt die der drie kon inkrijken genoemd, naar de rijken Koguryo, Paekche en Silla. Deze staten hadden zich al tijdens de .

}

.

Korea heeft altijd moeten opboxen tegen de twee grootmachten China en Japan . Door de eeuwen heen zijn er talloze invasies van beide Ianden geweest. En als er even vrede is dan zij n er wei redenen voor binnenlandse veldslagen. Japan komt rand 1600 voor het eerst echt in spel. Korea weigert om met hen sa m en China te veroveren. Als straf valt Japan Korea binnen . Deze onderdrukking du urt tot ongeveer 1800. China neemt het daarna over. Uitgeput van aile overheersingen trekt het land zich in zichzelf terug. De hele 19e eeuw leeft Korea in zichzelf gekeerd. Dat geeft de Japanners aa n het eind van deze eeuw de mogelijkheid om hetland weer onder zijn hoede te nemen. Het sterk ge'ind ustrialiseerd e Japan, met een modern Ieger is geen tegenstander voor achtergebleven Ko rea. Nadat Japan de Russische vloot (1904) heeft verslagen, trekken ze op naar Korea. Daar installeren ze een proJapanse regering. Tot en met de tweede wereldoorlog is het land in handen van Japan . Tot op heden heerst er dan oak een groot wantrouwen tegen Japanners.

1

1

Na WOII begint het spel tussen de grootmachten weer van vooraf aan. Er ontstaat een burgeroorlog tussen het communistische noorden en het pro-Westerse zuiden. Het noorden valt het zuiden aan met steun van China. De Amerikanen, op zoek naar balans in macht, helpen het zuiden, onder de VN vlag. Deze oorlog sleept zich twee jaar voort. Het resultaat is een verwoest land, verscheurde bevolking en vele doden. De opbouw gaat zeer langzaam. De politiek is corrupt en er is geen geld. In 1961 komt generaal Park aan de macht en installeert een militair bewind. Hij voert half jaren zestig verkiezingen in, legt zijn militaire taken neer en wordt president. In feite voert hij echter een dictatuur tot 1975. Ondanks zijn beperkingen speelt hij een hele belangrijke rol in de ontwikkeling van Korea. Onder zijn Ieiding starten verschillende belangrijke economische programma's op, metals grote voorbeeld het succes van de economische wederopbouw van Japan. Pas eind jaren 80 komt de grote democratische omwenteling. In de jaren negentig worden er reuzenstappen gezet zowel op humanitair alsop economisch gebied. Korea is tegenwoordig een welvarend land met een aantal economische giganten zoals Hyundai, Daewoo en Samsung .

Buitenlands beleid en veiligheid Nadat in Korea in begin jaren 50 een oorlog is uitgevochten, is er sinds 1953 een wapenstilstqnd gesloten tussen noord en zuid.(Officieel zijn ze dus nog steeds in oorlog) Sindsdien is er een zone van 4 kilometer breed gedemilitariseerd, met in het midden van deze zone de grens. Overigens valt dat gedemilitariseerd wei tegen, want er is geen plaats in de wereld waar zich meer militairen en wapentuig bevindt dan in dit kleine stukje niemandsland. In en rand deze zone zijn permanent ongeveer 35.000 Amerikaanse VN-soldaten en meer dan , 1.000.000 Koreaanse soldaten gepositioneerd. De militaire dreiging vanuit Noord-Korea, die sinds de Koreaanse Oorlog herhaaldelijk via terroristische aanslagen tot uitdrukking is gekomen, heeft de afgelopen decennia in hoge·mate .. het buitenlands beleid van Zuid-Korea bepaald. De belangrijk.ste bondgenoot is de Verenigde Staten, die nog altijd troepen gestationeerd hebben in Zuid-Korea. ·' Gedurende de Koude Oorlog onderhield Seoul geen betrekkingen met China en Rusland, ,rriaar na de Koude Oorlog en de ineenstorting van de Noord-Koreaanse economie zagen deze Ianden ' het voordeel van economische banden met Zuid-Korea in. Ook kon Zuid-Korea door de nieuwe . situatie in 1991 lid worden van de VN. De economische banden met Japan zijn sterk, maar de herinneringen aan de koloniale periode en de Tweede Wereldoorlog zijn nog niet vervaagd. De Zuid-Koreaanse President Kim Dae-jung heeft te kennen gegeven geen ondermijning of overname van het Noord-Koreaanse bewind na te streven en samenwerking op aile vlakken te willen ("zonneschijnbeleid"). In 1998 en 1999 hebben vijf rondes van het Vierpartijen-overleg

tussen Noord- en Zuid-Korea, China en de VS plaatsgevonden. Inmiddels ligt dit overleg stil. De afgelopen jaren is de handel tussen Noord en Zuid aanzienlijk toegenomen en stimuleert de Zuid-Koreaanse regering actief de handelsbetrekkingen met en investeringen in Noord-Korea. Het "zonneschijnbeleid" van President Kim leidde in juni 2000 tot een historische topontmoeting tussen de presidenten van de beide Korea's. Tot het voorjaar van 2001 werd er vooruitgang geboekt in het proces van ontspanning en toenadering op het Koreaanse schiereiland. Begin 2001 hield Noord-Korea pas op de plaats in afwachting van een duidelijk beleid van de nieuwe Amerikaanse administratis vis-a-vis Noord-Korea. In het najaar van 2001 vonden wederom twee ministeriele ontmoetingen plaats tussen Zuid- en Noord-Korea, echter zonder tastbaar resultaat. De aanslagen van 11 se~tember hebben de sfeer verder bekoeld.

Betrekkingen met nederland Het Koreaans Schiereiland is een van de meest gemilitariseerde regia's ter wereld. De militaire macht van Zuid-Korea is kwalitatief veel grater dan die van Noord-Korea. Zuid-Korea besteedt jaarlijks circa US$ 17 miljard aan defensie, een bed rag dat ongeveer overeenkomt met de totale Noord-Koreaanse economie.

milieu De snelle economische ontwikkeling· in Zuid-Korea is grotendeels ten koste van het milieu gegaan. De emissie van koolstofdioxide is sinds 19SO verdubbeld en de Iucht in de grote steden is in hoge mate vervuild. Sinds enige jaren is het milieubewustzijn van zowel de overheid als de bevolking sterk gegroeid. In 1997 werd een ambitieus milieubeleidsprogramma geformuleerd en de regering van Kim Dae-jung heeft verklaard dat beschermihgvan het milieu een hoge prioriteit heeft, Z,u id-Korea kent een voor Oost-Azie relatief hoog (voor Westerse Ianden relatief laag) aantal beschermde natuurgebieden. De regering stimuleert duurzaam bosbeheer.

populatie ,Eind augustus 2003 werd de totale bevolking van Zuid-Korea geschat op 48,0 miljOen mensen met een bevolkingsdichtheid van 483 mensen per vierkante kilometer. In Nederland zijn dit 479 mensen per vierkante kilometer. Zuid-Korea is het derde dichtsbevolkte land ter w.ereld na Bangladesh eh Taiwan. Korea bestaat echter voor 70% uit bergen waar niet gewoond kan worden. Als je dit in ogenschouw neemt kom je uit op een bevolkingsdichtheid vani.60P mensen per bewoonbare vierkante kilometer. In Seoul zijn het er zedfs meer dan 16.000. Schattingen geven aan dat de bevolking rond 2013.groter, is dan 59,.miljqgn. inwoners; -

Seoul Seoul (uitgesproken als Sool) met meer dan tien miljoen inwoners is de hoofdstad van' ZLiidKorea, gelegen in een val lei omringd door bergen. Wolkenkrabbers verheffen zich langs de HanPl~~~~~.l'l.l.lo~.ot.~~'"-a~"J--:::<·"'-.~i~1,:r·-oul betekent hoofdstad, Hier en daar

zijn tussen de gebouwen van glas en staa l nog oude paleizen en tempels te zien die zeshonderd jaar geleden gebouwd zijn in de tijd van het koninkrijk van Choson . De oude stad is grotendeels verwoest tijdens de burgeroorlog, maar weer uit de as herrezen en snel uitgegroeid tot het levendige centrum van Zuid-Korea. · het volk Niets heeft meer invloed gehad op de Koreaanse samenleving dan het Confucianisme. De oorsprong hiervan ligt in 551 v.Chr. met de geboorte van Confucius. Hij vond scholing belangrijk en de leidende posities behoorden volgens hem en zijn aanhangers toe aan de slimste en meest geschikte mensen, in plaats van aan de meest rijke. Echter pas toen het Boeddhisme in de Yi dynastie (1392-1910) beschuldigd werd van corruptie, greep men naar het confucianisme om de sociale orde te herstellen . Confucianisme legde veel druk op sociaal gebied . Emoties moesten onderdrukt worden en mochten de maatschappij mocht niet hinderen. De positie werd belangrijker dan de mens die erachter zat en de relaties zijn voornamelijk verticaal. Aileen tussen vrienden onderling was er een gelijke/ horizontale verhoucjing . Tot hun vijfde jaar hebben kinderen een onbezorgd en gelukkig leventje en worden ze op straat zelfs door vreemdelingen vertro~teld. Vanaf hun zesde jaar gaan ze zes dagen in de week naar school en leiden ze een serieus Ieven. Volgens het confucianisme is onderwijs een van de meest belangrijke dingen in het Ieven. Eenmaal op de universiteit hebben ze weer meer vrijheid en daar genieten ze dan ook metvolle teugen van. 71 Jongens hebben duidelijk de voorkeur boven meisjes in gezinnen, omdat jongens in de familie blijven en meisjes slechts tijdt:lijk lid zijn tot hun huwelijk. In het hedendaagse Ieven is de vrouw nog steeds beperkt in haar do.en .en Iaten. Afgestudeerd aan een universiteit zal een vrouw in een bedrijf voornamelijk koffie haleri en bureaus afvegen voor haar mannelijke coilega's. Om deze en vele andere redenen hebben veel Koreanen hun eigen bedrijfje. Ze houden van de vrijheid en weten dan zekersdat hard werken .wat oplevert. Een ander punt van het conf.ucianisme is dat de ouderen met respect behandeld dienen te worden. De oudste van een .gezelschap wordt ook als eerste begroet. De zestigste verjaardag is de meeste bijzondere oindat merR:-dan een voile cyclus van de Chinese maankalender heeft doorlopen. Voorouo~r:s uit de;,drie voorgaande generaties worden een paar keer per jaar herdacht. Het gaat hierbij _ gm de..rnali'n elijke helft en· de vrouwen doen niet mee bij de ceremonies. Naast hun gelop.f ,9'9~ry Kgreanen voor advies ook naar de waarzegger. Een psycholoog is een teken van men'taleczwakte, 'maar de waarzegger is volledig geaccepteerd. Zij zorgen voor mentale gezondheid en ze o·ndersteunen hun clienten bijvoorbeeld vlak voor het huwelijk, examens eh~ fuelangrijke zakelijke beslissingen. J

Kibun en Nunchi

het woord kibun is niet echt een vertaling te vinden, m aar het betekend zo iets als ' stemm ing' of 'gemoedstoestand'. Naar buiten-landers zijn Koreanen extreem gevoel ig en is hun kibun gemakkelijk beschadigd. Toon altijd respect, wacht niet te lang met buigen, aanreiken doe j e met je rechterhand en gebru ik geen grof taalgebruik. Slecht nieuws wordt altijd op het eind van de dag gebracht, zodat tijdens de nacht de kibun kan herstellen. Ontslagen vinden altijd plaats op st aande voet, want met een ernstig beschadigde kibun kan men toch niet meer werken. Koreanen hebben de neiging beslissingen uit te stellen en ze denken altijd aan iemands status. Nunchi .is het begrijpen van de Kibun, een soort antenne om andermans gevoelens te voel en. Kijken naar lichaamstaal is het belangrijkste daarnaast ook toon en klank van de stem en woordgebr uik. Omdat Koreanen geleerd hebben hun emoties te verbergen heb je heel wat nunchi nodig om achter hun stemming te komen. Tegen familie, vrienden en bekenden zijn de Koreanen extreem beleefd , wat soms erg vee! tijd kost. Een persoon die men niet kent en ook in de toekomst niet verwacht te kennen wordt gezien als een niet-persoon . Voor deze niet-personen gelden geen regels en k un nen ze erg onbeleefd zijn. Negeren is waarschijnlijk de en ige manier om te vermijden dat ze aile honderde n behoeftige en arme mensen op straat gaan helpen. Echter als buitenla nder zul je wei opvallen en men zal naar je wijzen, je van top t ot teen bekijken en over je prate n wa ar je bij staat. Je zal waarschijnlijk door veel Koreanen als een niet-persoon gezien worden. non-verbale communicatie Ondanks de universele signalen (hu ilen, lachen, bloze n etc .) is het meeste voor elke cult uu r uniek. Koreanen maken vee! gebr uik van de non-verbale communicat ie. Bijvoor beeld naar onbekenden toe is non-verbale com m unicatie meer op zijn plaats dan verbale (in bus, metro, op straat etc .) . Een van de eerste dingen die zullen opvallen is het buigen . Het kan veel dingen betekenen en men doet het vel malen per dag. Bij begroeting buigt men en zegt men 'annyong haseyo'. De persoon met de laagste status buigt eerst. Bij afscheid wordt er weer gebogen met: 'annyong gaseyo '. Maar 'goodbye' wordt ook vee! gebruikt, voora l naar buitenland ers. Het leren buigen is hetzelfde als het leren van een taa l, als je het niet jong leert zal het bijna nooit perfect zijn. Oefenen heeft weinig zin, het ziet er gewoon een beetje raar uit . Echter met buigen , hoe klungelig ook, scoor je punten bij de Koreanen en je zal merken dat het een soort automatische reactie is. Eigen ru imte is erg schaars in Korea. Slapen, eten, werken en staan doet men zeer dicht op elkaar en wordt door Westerlingen wei eens als onprettig ervaren. Iemand za l ook geen sorry zeggen als hij tegen je aanloopt of op je tenen staat, want men gaat erva n uit dat j e weet dat hij het niet met opzet deed . Excuses zijn dus niet nodig. Zwaa ibewegingen die in het westen 'kom eens ·hier' en 'dag' betekenen , hebben in Korea een hele andere betekenis, resp. 'kom hier' voor de hond en ' kom eens hier'. Wees dus voorzichtig met zwaaien . Gebruik verder altijd j e rechterhand om iets aan te geven , m et de links is onbe leefd en men za l zich beledigd .voe len. Lachen doet men als men vrolij k is, maar ook uit schaamte of schu ldgevoel. Verder doen

Koreanen veel in stilte. Van een maaltijd wordt oak in stilte genoten. Koreanen zijn over het algemeen heel hand-tastelijk tegenover hun vrienden van hetzelfde geslacht. Denk dus niet dat de helft van de Koreanen homoseksueel is ... Als jij er niet van gediend bent mag je rustig zeggen dat het in jouw cultuur niet gebruikelijk is. Het is onbeleefd om zonder kloppen ergens binnen te gaan, maar vaak is het oak noodzakelijk om even te kloppen . Veel toiletten hebben namelijk geen slot. Als je zelf van het toilet gebruik maakt en je hoort dater geklopt wordt is het handig even terug te kloppen of je keel te schrapen om te Iaten weten dat het niet vrij is . de ontmoeting

'

Bij ontmoeting wordt er gebogen . Het is dan vaak moeilijk om iemands naam te verstaan, echter dit is geen probleem omdat er meteen daarna visitekaartjes worden uitgewisseld (met , twee handen aangeven en aannemen). Op de visitekaartjes staan naam met titels en andere persoonsgegevens. Deze titels zijn erg belangrijk voor de status en de positie van de persdon in de maatschappij. Bijvoorbeeld 'Managing Director Park' spreek je nooit aan als 'Mr. Park'. Soms wordt de hand geschud, dit gebeurt dan wei met beide handen. Namen worden als aanspreektitel echter zelden gebruikt. Men spreekt elkaar veelal aan op basis van status, bijvoorbeeld sajang (directeur), of op grand van de familieverhouding, zoals de moeder- of de vrouw van; meisjes spreken oudere meisjes aan met onni (oudere zus), oudere jongens met oppa (oudere broer); jongens spreken oudere meisjes aan met nuna (oudere zus), 1 oudere jongens met hyong ( oudere broer).

1

~

1

1

Om elkaar beter te leren kennen stellen de Koreanen soms nogal persoonlijke vragen . Getrouwd, en hoe lang? Kinderen? Hoeveel? Over je kleren en noem maar op'; Als je li~ver geen antwoord geeft, kun je er een grapje over maken, van onderwerp veranderen of doen of je het niet gehoord hebt. Voel je vooral niet beledigd, het is niet zijn bedoeling. Ze willen graag alles van je weten, welk eten je lekker vindt, waar je al geweest bent en wat j!a~ van hun land vindt. Denk hierbij aan de kibun van de Koreanen, en geef een tactisch antwoord . De betekenis van het woord ja ligt anders dan bij ons . Waar het bij ons een bevestiging bete ~ e(lt dat je iets doet of accepteert, bedoelen de Koreanen ermee dat ze iets begrijpen of hlrf;i·' tiest zullen doen voor iets. Bij 'yes' heb je dus vaak nog geen 'ja '. Voor Koreanen is het onbeleefd om ' nee' te zeggen, daarom doen ze dit indirect. Soms kom je erachter dat er na ja te hebben gezegd niks meer gebeurd is . Hij zal echter wei zijn best gedaan hebben .

geen alcohol verkrijgbaar. Cafe(kyong-yang shick): iets duurder en netter dan een coffee shop . Het grootste verschil is echter dater alcohol wordt geschonken en dater hapjes en eenvoudige maal-tijden verkrijgbaar zijn . Tuin restaurants : steeds meer restaurants serveren de maaltijden in de buitenlucht of semibuiten. Het eten is goed en de sfeer is aangenaam. Hotel restaurant: vaak is er Westers eten verkrijgbaar, maar dan ook voor een hoge prijs. Bier huizen (saeng maekjoo chip): vaak minder schone en kleine cafeetjes waar oak veel studenten komen . Er wordt bier geschonken en hapjes geserveerd . Verder zijn er nag bars, salons, disco 's en nachtclubs. Vaak is het zo dat de uitnodigende persoon ook betaalt. Fooien worden niet verwacht en bij hotels is er vaak al 10% service kosten berekend bij de eindafrekening . eten met stokjes 1. Plaats het eerste eetstokje in de 'kuil' tussen duim en wijsvinger en Ia at het onderste gedeelte van het stokje rusten op het einde van het onderste vingerkootje van de middelvinger. Dit stokje blijft gestationeerd tussen de duim en de middelvinger. 2. Houd het andere eetstokje; geklemd tussen het topje van de wijsvinger en het uiteinde van de duim. -~ ..... 3. Om eten pakken, kunt u het bovenste eetstokje die geklemd is tussen de duim en de wijsvinger op en neer bewegen . eten

Aile maaltijden zijn zeer overvloedig, kleurrijk en vaak sterk gekruid en pittig . Velen zeggen dat het· lijk~ op Chinees en Japans. Soep; ·rijst of noodles, kimchi en groenten zijn altijd onderdeel van de dis. De soep , warm geserveerd, bevat vaak ingredienten als vis, bonen, rundvlees en. tauge. De traditionele Korean :barbecue, waarbij (rund)vlees op een in de tafel aangebracht rooster door hete kolen wordt geroosterd, is zeer populair. Het geroosterde vlees wordt op een blaadje sla gelegd, bedekt met bonenpasta en ,yersierd met ee.n. s.chijfje knoflook gegeten. Zoals eerder . opgemerkt, consumeren de Zuid-Koreanen gem iddeld 11,5 kg knoflook pe.r persoon per jaar. Kn o.flook wordt oak rijkelijk gebruikt bij de productie van kimchi; een gerecht dat eigenlijk bij geen enke!e -maaltijd mag ontbreken . Sinds de zevende ee!Jw, wordt het in ZuidKorea ~fegeten en" cje Koreanen zijn er bljnaJ'aan verslaafd ;1 ze ·l<:unrien echf'nlet zonoer kimchi. Tegenwoordig vormt Chinese kool de b21Sls-'\7o'ortJit gerecht. Na-toevoeglri'g van knoflook, pepers , mierikswortel en zout wordt het na een periode van fermentatie gegeten. Er zijn natuurlijk velerlei variaties mogelijk. · Zoete gerechten worden als tussendoortje gegeten en niet tijdens of na

maaltijd is er koffie met fruit. Als gast in Korea word je waarschijnlijk aangemoedigd meer te eten dan je op kunt. Men wil gewoon dat je niks tekort komt en het is beleefd niet a lies op te eten als teken dat het genoeg was en niet te weinig. Men hoort graag dat je het lekker vond. Eten gebeurt aan een gewone tafel of op traditionele manier aan een lage tafel, zittend op de grond op kussentjes met stokjes en een lepel (niet met de vingers'). Mannen zitten in kleermakerszit en vrouwen met beide benen aan een kant gevouwen. Eventueel kunnen de benen even gestrekt worden onder de tafel. Praten is niet gebruikelijk tijdens het eten, slurpen en boeren echter zijn een teken van waardering .

euro meer waard is dan de dollar en dus zal de won goedkoop zijn. De koers van dinsdag 10 februar i 2004: 100 Won = 0,073 Euro dus 1 Euro (EUR) = 1, 656 .92 Won .

eigenaardigheden > De Koreanen Ieven in het jaar 4337. Zij geloven dat de Koreaanse wereld in 2333 VC begon .

> Aile Koreanen zijn 1 jaar als ze worden geboren . > Aile Koreanen worden in februari een jaar ouder.

> Het interieur van een Koreaans huis is, op een lage tafel na, leeg. Je slaapt op dekens, zit op de grond en loopt op sokken door het huis.

drinken In Korea wordt enorm veel alcohol gedronken, vooral door de mannelijke helft. Het drinken is moei lijk te vermijden en er zijn nogal wat regels aan verbonden. Mooi weer is een goede reden om te drinken, maar slech.t weer is net zo'n goede reden evenals een succes of j uist een tegenvaller. Als je net je salar(s hebt gehad wordt erop gedronken en als je blut bent verdrink je dit verdriet. Koreanen denken dat het de beste manier is om iemand te leren kennen. Ze denken dat iedereen een masker draagt,dat men pas afzet onder invloed van alcohol. Voor de oorsprong van deze belangrijke rol val) het drinken gaan we terug naar de periode yan de verenigde Shilla in 668 n.Chr. of nog eer,der. Er zijn zelfs Confuciaanse ceremonies die Iaten zien hoe men dronken kan worden . • · Zich onbewust van de werkzaamheden voor de volgende dag gaat men door met drinken tot in de late uurtjes en als de avoQd vordert zal de hoogste persoon gevraagd worden een lied te zingen. Daarna krijgt de resteen kans, karaoke is immens populair in Zuid-Korea. -~

~:-·~:-i:.. •

Enkele regels bij het drink en:: . - degene met de laagste status biedt een glas aan aan degene met de hoogste. - als het leeftijdsverschil groot is biedt hij het met twee handen aan. -de ontvangende persoon neemt lie~, glas met twee handen aan, of met de rechterhand. - de aanbieder schenkt het glas in d~t- de ontvanger vast houdt - daarna krijgen aile andere personen een' glas die vervolgens ingeschonken worden - als iemand zijn glas leeg heeft_geeft h"lj he't door aan iemand anders, zo wisselt iedereen - niet bijschenken als het glas nog niet leeg is - vul nooit)e eigen glas!,... - bij het drinken wordt oo/(gegeten - e~n drankje,weigeren is .Qi]b:efeefd, ook als je eigenfljk a! teveel op hebt... Ook thuis wordt vaak gedr:ohken en men :z;ou nooit de politie bellen omdat de buren luidruchtig zijn, dit is .heel .normaal. ve'el slecht gedrag alcohol wordt getolereerd. . door ,..

-.'

geld .·., ,,. . ( . 'i J( De Koreaanse munteenheid· Won>Wordt aangegeven als W of KRW. Munten van W5, W10, W50, W100 en WSOO:,en biljetten van Wl.OOO , W5.000 en w 10.000. Niet aile pinautomaten hebben ook een Engelse toelichting, let dus even op voordat je je pasje invoert. Het is lastig het er weer uit te krijgen als het apparaat aileen in het Koreaans aangeeft hoe dat moet . Het is het makkelij kste om te pinnen op het vliegveld bij aankomst. Let erop dat de symbooltjes op je pasje ook bij de pinautomaat vermeld staan. Bij de meeste metrostations kun je ook pin nen, maar zorg ervoor dat je niet te veel geld op zak hebt en bewaar nooit alles op een plek. Verder kun je op veel plaatsen met een creditcard betalen . Zorg ervoor dat j e telefoonnummers meeneemt om je pasjes te blokkeren in geval van diefstal. De koers van de won is zeer wisselend, echter we zitten in een zeer gunstige periode waarin de

> Zuid-Koreanen consumeren gemiddel d 11,5 kg knoflook per persoon per jaar! > Deodorant en tampons zijn zeer moeilijk te verkr ijgen in Zuid Korea.

> De meest voorkomende achternamen (90 procent van het totaal) zijn Park, Lee en Kim. > Het is waar dat men in Zu id Korea nog steeds hond eet zij het op zeer kleine schaa l. De ma nier van slachten wordt door veel mensen gruwelijk gevond en, het eten van hond is dan eigenlij k ook verboden . Echter het is een zeer exclusief stuk vlees en wordt aileen door man nen gegeten . Aileen de borstfilet wordt gebruikt en voor een honden-diner betaal je 40.000 won (ongeveer 30 euro), terwijl een BigMac-menu in Zuid-Korea te koop is voor 3800 won ( 2,70 euro ) . > Voor Koreanen is iedere Westerling een Amerikaan. Ze gaan er v rijwel meteen vanuit, dat je uit Am erika komt. Tenzij je 'Nederl ande' zegt (Hollan d kennen ze niet). Dan is het meteen : 'Hiddingu!'. Veel westerlingen vinden dat aile Aziaten op elkaar lijken , maa r zij hebben hetzelfde probleem met ons . > De Koreanen hebben een aantal problemen met de uitspraa k van de Engelse taa l. Zo is daar de klassieke R die uitgesproken wordt als een L en de F wordt een Bijvoorbeeld professor wordt dus plopessol.

P.

> Aile Koreanen zien er ongeveer hetzelfde uit. Ze dragen ech t allemaal ongeveer dezelfde • kleren en iedereen probeert op te gaan in de m assa. Als je hier wat wilt verkopen en het slaat aan bij een paar men sen dan zal het geld binnen strom en!!! Het za l wei te maken hebben met de collectivistische cultuur van de Koreanen . Ha rm onie is een be langrijk gegeven in de Koreaanse ' traditionele cultuur. > Iedereen, maar dan ook echt iedereen heeft hier een mobiele tel efoon van jong tot oud , echt iedereen . En dan allemaal zo'n klei n opklapbaar telefoontje dat ze meesta l met een t ouwtj e om hun pols of nek dragen. Heel vaak hangen er gelukspoppetjes e .d . aan . > Bij het eerste spatje rege n grijpen de Korea n en naar hun pa raplu. Dat lijkt erg overdreven, maar ze do en het omdat de rege n hier erg zuur schijn t te zijn. Dat kun j e ook wei zien a an de randen van de regenplassen. Als regenplassen opdroge n hebben ze groene randen. Niet erg gezond .. . > Koreanen slapen echt super wei nig . Elke nacht maar 5 tot 6 uur slaa p vinden ze voldoende.

·•,

Betonmortel biedt ongekende mogelijkhe-

·,

den bij antwerp, constructie en bouwme-

' '-

thode in een toekomst waarin efficient, arbeidsvriendelijk, consumentgericht en natuurlijk duurzaam bouwen voorop staan. Beton martel is daarom oak verrassend voor studenten. Ooit gedacht aan

/ '

----, e

Zwolle

I

.

"';

e'voaN

;./ Alphen . ~~ ~~/d Rijn _

betonmortel als onderwerp voor een scrip-

e

tie of them a voor excursies en gast-

,_

colleges?

Tilburg

'',

·,...--..-

/ /

Onderwerpen, begeleiding en oak informatief brochure- en videomateriaal bij de

/ \

studie zijn te verkrijgen bij de Vereniging

L_...

,

van Ondernemingen van Betonmortel fabrikanten in Nederland (VOBN). In een uitgebreide reeks brochures wordt voor-

Meer weten over betonmortel of ge'inte-

lichting gegeven over aile aspecten van

resseerd in een brochure?

betonmortel en de toepassing en verwer-

Kijk op www.gietbouw.nl of bel met een

king ervan.

van de regionale Betoncentra.

VOBN Op www.gietbouw vindt VEN DELlER

65-11

POSTBUS

383

3900 AJ VEENENDAAL T 0318 557 474 F 0318 557 470 E [email protected]

je alles over gietbouwen in woningbouw, utiliteitsbouw en GWW. De informatie en deze internetsite worden je aangeboden door VOBN en de vijf regionale Betoncentra

Op kamers in Eindhoven? Dan zit je goed bij Vestide, dat dee I uitmaakt van VVoonstichting Hhvl. VVe hebben in en bij het centrum van Eindhoven bijna 1.900 kamers en appartementen voor studenten en short stayers. Surf naar www.vestide.nl voor meer informatie. Bellen (040-2979380) of langskomen (Hemelrijken 171 in Eindhoven) kan natuurlijk ook.

REISPROGRAM Dag 1, maandag 5 11:00 14 : 55 16:05 18 : 00

pri

Eindhoven naar Schiph:OI Schiphol naar Frankfurt aankomst in Frankfurt Frankfurt naar IIA

Dag 2, dinsdag 6 april - Aankomst 11:10 aankomst in Zuid Korea 18 :00 Welkom in Zuid Korea door de Nederl.andse Ambassadeur

Dag 3, woensdag 7 april - Yonsei Universiteit 8:40 Aankomst op Yonsei University 9:00 Introductie en seminar 12 : 10 Lunchzakjes and Campus Tour 13 :00 Yeouido bustour & model house tour 15:20 Chang-Duk Palace rondleiding 17 :00 Namdeamun Market Sightseeing 18 : 30 Insadong en Jongno Tower 21:00 Seoul Tower at Namsan

Dag 4, donderdag 8 april - Sung Kyun Kwan University (SKKU) 10:10 SKKU - Welcome by Division Chief Introduction of SKKU SKKU Tour en Taekkyon demonstratie 12:30 Hwaseong Fortress

Oag S, vrijdag 9 april -Korean Research Institute for Human Settlements (KRIHS) 9 :00 ontvangst bij KRIHS Lezingen en groepsgewijze discussies 13:00 luxe lunch, uitgenodigd door KRISH Onderzoeksmiddag en bezoek aan Paju Book City of SDI (Seoul Development Institute)

Dag 9, dinsdag 13 april - Reis naar Gumi en welkom 10:00 13 :00 14 :00 15 :00 18 :00 20:00

Ve rtrek naar Gumi Aankomst bij hotel Lunch KIT (TU/g, Technische Universiteit van Gumi) Diner bij de burgemeester Sightseeing tour Gumi

Dag 10, woensdag 14 april- Bedrijvenbezoek 10:00 12 :00 13 :00 16 : 00

Industry Tour LG/Philips Lunch bij LG/Philips The house of the forme r President Park Jickjisa Templestay

D~g 12, vrijdag 16 ;Jpril - Kumoh National Institue of Technologie (KIT) 9 :30 New-Campus Tour 12:00 Lunch 13:30 MOU Singing Ceremony 14:00 Meeting with KIT Architecture Engineering Students & Faculty 18:00 Dinner with KIT President

Dag 13, zaterdag 17 April- Gyeongju 10:00 Gyeongju National Museum 13:00 B!Jiguksa Temple 15:00 Seokguram, tempelbezoek r 6:00 Cheonmachong, graftombes 18 :00 Diner Av~ndprogramma in Gyeongju met muziek -.

. .:

Dag 14, zondag 18 april - Onderzoeks- en relaxdag onsh::r,z oek 12:00' LDnch 13:00 Hiking MotJ nt Kum9h 18:00 Sauna en bath

Dag 6, zaterdag 10 april - Onderzoeksdag Onderzoeksdag en bezoek aan Paju Book City. 20:00 Cruise over de Han gang

Dag 7, zondag 11 april - Korean Folk Village 10:00 Korean Folk Village Onderzoeksmiddag

Dag 8, maandag 12 april -Digital Media City 10 : 30 DMC 11:10 Presentation DMC project 11:30Q&A 11:50 Rondrit door gebied naar uitkijkpunt van DMC 12:30 Bliksembezoek aan Worldcup stadion 15: 00 Seonyudo Park

Dag 15, maandag 19 april - Terugreis 6:30 Gumi naar Incheon International Airport 14:35 Vertrek vanu it Inch eon Internation Airport 22:40 Aankomst Amsterdam (tijdsverschil: 7 uur vroeger)

,,'

-.':·

wordt het dan toch een stuk beter, vooral in de wijk waar Versace, Gucci en Louis Vuitton hun flagship-stores hebben. Deze dagversla zJ dag een verslag op de reis samen met een be nopte fo o electie elke dag op de hoogte blijven van onze ervaringen in Korea. Hieruit hebben we een verhaal gedestilleerd in combinatie met de in forma tie en gegevens van de bezochte instanties en bedrijven.

Dag 1, maandag 5 April - Vertrek Op naar Korea De eerste vlucht van Amsterdam naar Frankfurt was natuurlijk kort maar mooi, een klein vliegtuig en daardoor erg gevoelig voor turbulentie. Het tweede vliegtuig was daarentegen een stuk stabieler. Een goeie 747-400 laat zich niet zo makkelijk inpakken door een paar luchtzakken . Tijdens de vlucht is het eerste contact al gauw gelegd. Naast me zit een Koreaan die op zakenreis is geweest in Europa, hij is niet in Nederland geweest helaas. Eindhoven kende hij vanzelfsprekend en s>:nze verwachting van de Hiddink-hype wordt meteen bevestigd. Hij en zijn reispartner zijn erg ge'lnteresseerd, ze w illen echt alles van je weten . Hij vond het programma er goed uit zien e:n: dacht dat we zo wei een goede indruk van het land kregen. Hij moest vooral Ia chen om de dag~n" waarop wij hadden aangegeven dat we casual of netjes in pak gekleed zouden gaan, volgens mij loopt hij namelijk altijd in driedelig grijs. En de man blijft maar kletsen, vbJgens mij heeft hij duidelijk het idee hoe lang het nog vliegen is want hij weet de tijd aardig te.'Vullen . Leeftijd raden vinden ze ook zo mooi , moest ik natuurlijk zijn leeftijd raden, uhmm .. ,. 38 ... helaas 47, maar ik heb een poging gedaan' Later heb ik nog met de beste man telefoonnummers, e-mail adressen, webadressen, etc. uitgewisseld, ik kon hem bellen, mailen, langskonien in Deagu noem maar op; wa t zijn de Koreanen gastvrij. Adembenemende beelden Moskou by night, prachtig! ·En y\lat dacht je van een helder uitzicht over de Gobi-dessert en Ulan Bator, de hoofdstad -;ap Mongo).ie . V,~el snE;!euw en woestijn dus en af en toe een weggetje door de woestijn . Wat is de wereld~.toch rfog le~g eigenlijk, zo veel ruimte, zo veel niks. En als er dan af en toe een weggetje 16Qpt: pijpleiding er langs en kilometers maken . Van kruispunten, rotondes, spl itsingen noch rondwegen hebben ze hier gehoord. Inch'on International Airport En dan Ianden op ·.:J[i~gveld van <Seoul, we vlogen aan over zee dus er was weinig te zien, totdat een bootje:.o de;.r::,f!le lneens aang'at dat we al redelijk laag zaten. Uit het water kwamen af en toe wat eilandjes en·~kleine bergjes boven en langzaam ging het over in een grillige en modderige kustlij~ en het cipgesj>oten· land van het nieuwe vliegveld. Het vliegveld zelf was erg mooi, strak, overal hetzelfde gr~engetinte glas en erg kaal. Leeg voora l eigenlijk, verlaten , aileen bij h~t uit<:;hi:!tken staan e~r'l aantal mensen maar meer als 100 zijn het er niet. Vervolgens een shu~tlebds ' geregeld en ci>P 'naar. Seoul. Het eerste half uur vrij weinig te zien eigenlijk, het was SOJ]iq~r weer, veel leg~ r~imte! modderige kustlijnen, grauwe kleuren en weinig bebOUWing . Af en" toe een fabriek of E)e aantal gebouwen. Eeq sombere gewaarwording . Verder de stad in

hat

Dag 2, dinsdag 6 april - Aankomst De rest van de dag Deze dag werd zwaar, na ingecheckt te hebben zijn we uitgegaan om de nodige dingen te gaa n kopen . Ik heb maar besloten dat het tweede deel van deze dag na onze reis dan ook m aa r dag 2 is, met het tijdsverschil moet je ergens een lijn trekken. Metrokaarten regelen , ontbijt ha len bij de plaatselijke supermarkt, etc. de nodige nutt ige za ken dus. Dat m et die m etrokaarten bleek iets moeilijker dan gedacht. We hebben de hele middag in het met rost at ion doorgebracht bij die goeie kerels, aileen jammer dat ze geen woord Engels spraken . Een zeer behulpzame, gepe nsioneerde zakenman heeft ons enorm geholpen als tolk en met het voorkruipen bij de ba nk, want wij komen uit het land van Guus en hebben geld nodig. On wetend van onze eerste avonturen als commissie in Korea konden de studenten en docenten hun kam ers inde len en even douchen . Om half 7 worden weal bij de Nederlandse ambassade verwa cht. Dit gaat niet helem aal volg ens plan en we arriveren door een simpel navigatiefoutje pas om kwart voor 8. Desalniettem in is het een erg chique aangelegenheid waar we eigenlijk 45 eregasten zijn, ontvangen door een groot dee I van onze contactpersonen is dit een goede avond om ken nis t e ma ken .

Dag 3, woensdag 7 april - Yonsei Universiteit Yonsei Universiteit De dag van vandaag is vroeg begonnen . Om 7 uur stond iedereen pa raat, een v erbazende stiptheid voor ons in verhouding met ons bezoek aan de Nederlandse ambassade van gisteren. Aankomende op de Yonsei universiteit was er een royaa l ontvangst, waa rb ij onze namen op een lichtbak stuk voor stuk fangs kwamen. Verder was er ru im koffi e, thee, m uffins, fru it en andere lekke rnijen. Dat smaakte beter bij de meesten dan het on tbijt wat we v an uit de commissie geregeld hadden. Volgens de bed iende in de 24-uurs superma rkt een t raditioneel Koreaans ontbijt. Dit was hete rijst met saus gewikkeld in gedroogd zeewier en dat in ee n driehoekj e vergezeld door sojamelk. Na een tea kwondo demonstrat ie gingen we naa r bussen om de sta d in te gaan . Koreaanse vriendinnetjes Aile studenten hadden een ' buddy', een Koreaans vriendje of vriend innetj e waa r de hele dag mee kon worden opgetrokken . Ze zeiden voora l ja op elke vraag en gaven leuke details over de Koreaanse cultuur, onder andere dat het ontbijt wat iedereen heeft gehad eigenlijk niet Koreaans was. Chang-duk Palace en Insang-dong De lezingen van vanmorgen waren erg interessant, diverse korte film pjes over Seoul, lezingen over urban planning, architectuur, vloerverwarming (ondol), trad itionel e Koreaa nse woningen , etc. Maar ik had beloofd niet het prog ramma uit te spitten, maar de kleine details te noeme n die de reis leuk maakten . De rest komt absoluut in de eindverslagen van de onderzoeken en daar heeft dit zeker goed aan meegeholpen. Na de tempelrondleiding in het uitgebreide complex van bii Insano-dono. Een I ·

1

1

de smalle neonverlichte straatjes die iedereen voor zich heeft bij een Aziatisch land. Geweldig om hier rand te lopen. Een aantal studenten zijn gaan eten met hun Koreaanse buddy's en de meesten vonden het absoluut lekker. Seoul Tower Als afsluiting hebben we Seoul bij nacht kunnen aanschouwen en niet zomaar, maar vanaf de Seoul Tower, een uitzicht/televisietoren op een berg midden in de stad, een adembenemend uitzicht dat ons pas echt liet beseffen in wat voor metropool we op het moment verblijven. Het was een hele heldere avond en tot in de verste verte zagen we lichtjes.

Dag 4, donderdag 8 april - Sung Kyun Kwan University (SKKU) SKKU Vandaag wederom een universiteit, de Sung Kyun Kwan University in Suwon, een satellietstad van Seoul van een paar miljoen inwoners. We werden netjes opgehaald voor het hotel en wederom was iedereen weer netjes op tijd. Na een reis van bijna een uur door het Koreaanse landschap van bergen en snelwegen komen we aan op de SKKU. · Leerzame collegezalen Aangekomen op de SKKU een introductiefilm met grate ambities, maar volgens mij hebben aile Koreanen dat. De collegezaal zag er erg netjes uit, goede verlichting, luxe stoelen, overal netwerkaansluitingen, sponsored by Samsung. Het architectuurprogramma bestaat uit een 5-jarig programma net als bij ons, maar de nadruk leek erg veel te liggen op de Koreaanse traditionele architectuur, ook veel digitaal en computerdesign, maar daar kennen we de Koreanen natuurlijk ook van. Een paar details over de lezing: steden ontstaan rondom .. bergen en de vorm van de dorpen/steden ontstaat door de verhouding met de bergen. Dit kornt omdat de traditionele Koreaanse architectuur vooral gericht is op de berg en de harmonie ervan met het dagelijks Ieven, kortom het hele feng-sui verhaal. Dit is vooral te zien in de zichtlijnen naar de bergen toe vanuit elke ruimte en de rommelige orientatie van de stad. In tegenstelling tot traditionele Chinese architectuur waar aile woningen op het zuiden zijn gericht. Bij veel steden vind je dan ook meestal de "Jinsan" I de berg, de spirituele baken van de stad en het Ieven. Soepele lunch We hebben daarna heerlijk gelunched in de kantine van de universiteit. We konden kiezen tussen een Koreaanse lunch of een meer Westerse. Dit waren kalfssoep en kip a lies vergezeld door rijst, natuurlijk kimchi, sla, etc. erg goed binnen te houden. Na de lunch zijn we gaan kijken naar een presentatie van Teakkyon, een traditionele Koreaanse vechtsport die absoluut verschilt .van het Teakwondo van gisteren. Het zag er uit als bijna een dans, soepele bewegingen, af en toe een schop en judoachtige grepen. · Tot slot nog Hwaseong, een fort in de buurt wat sinds een paar jaar op de lijst van UNESCO World Heritage staat. Een groat complex met veel poorten en tempels op en om de muur. Het bizarre was dat binnen de muren de stad gewoon verder ging.

Dag 5, vrijdag 9 april - Korean Research Institute for Human Settlements (KRIHS) KRIHS en onderzoek Vandaag was het de beurt aan het KRIHS, Korean Research Insitute for Human Settlements, de Koreaanse tegenhanger van de rijksplanologische dienst, non-profit en gericht op advies en onderzoek naar de uitbreiding van Seoul. Het was een flinke rit met de metro, maar de ontvangst was erg netjes. Dhr. Kim Wan Sok van de Nederlandse Ambassade stand ons al op te wachten en ondanks het late vertrek op de ochtend waren we ruim op tijd. We werden ontvangen in een zaaltje waar een man of 50 in pasten en aile leidinggevenden van het 200 man tellende bureau waren aanwezig. De president, de senior fellows die we eerder bij het VROM in Den Haag ontmoet hadden en diegenen die de presentaties hielden. Het is een organisatie met zo verschrikkelijk veel kennis in huis dat van de onderzoeksgroepjes veel vragen beantwoord zijn. Na de lezingen en discussies in kleinere groepjes hebben ze ons getrakteerd op een traditionele Koreaanse lunch. Laten we zeggen dat het een aparte ervaring was. De studenten deden ruimschoots hun best om alles te proeven en zelfs het inschenken van drank volgens de Koreaanse tradities te volbrengen. Dit hadden weal ruimschoots voorbereid in de reader en je kon zien dat ze het leuk Vonden. Korean Research Institute fo r Human Settlements (KRIHS) The Korean Peninsula is protruding southwahi from the North-eastern part of the Asian Continent. Its land area excluding the portion ·of North Korea amounts to 99.373 km 2 and includes approximately 3.200 islands of various sizes, Habitable land, however, is only a quarter of the total/and area where 47 million people inhabit as of 2002 thus making Korea one of the most densely populated nations on the earth. As Korea underwent rapid modernisation and industrialisation since the 1960s, it caused urban population to soar up to almost 87,2% in 1998. Such a rapid change consequently placed enormous pressure on the country's limited land resources. Partly because of efficiency-oriented economic development policies, the nation's socio-economic activities have become spatially polarised as represented by the excessive concentration in the Seoul Cctpital Region and serious depopulation in rural areas. The resulting regional disparities and imbalanced settlement patterns impede to realising territorially balanced development and equitable distribution of welfare. In October 1978, the Korea Research Institute for Human Settlements (KRIHS) was established to address these spatial policy issues. With the enactment of the Act on the Establishment, Management and Prgmotion of Government-Sponsored Research Institutes in 1999, KP.IHS has become one of research institutes under the supervision of the Korea Council .of Economic and Social Research)rJ{ititutes (KCESRI) whtehis a supervisory body speda lly created tcfoversee those research institutes involved in the fields of economics and social studies under the Prime Minister. The main tasks of KRIHS are to develop long-term and short-term plans anci policies to lead to more efficient use of land resources and to restructure imbalanced spatial structures. KRIHS carries out various research projects in the areas of national territoi-ial development, environment, regional and urban development, infrastructure, land use, transportation and

geographical information system. Paju Book City Deze middag zijn de verschillende groepen opgesplitst en naar verschillende locaties geweest. Groep 1, identiteit, is naar de wijk Paju Book City geweest. Het is een bedrijventerrein waar alles wat boeken te maken heeft gevestigd wordt. Dit van antwerp, productie, verkoop tot distributie. De architecten die aan dit comple x gewerkt hebben schijnen de huidige generatie moderne architectuur van Korea te vertegenwoordigen. Naar onze mening net Nederland, Nieuw Vennep Zuid bijvoorbee/d met een du idelijke hoeveelheid Japanse inv/oeden. Volgens onze gids kijken ze nu vee/ naar Nederlandse architectuur. Dit was een complete tegenstelling met de fantasieloze high-rise van down-town Seoul met a/ zijn reclameborden . De spanning op deze plaats was geladen, het lag vlak voor een berg waar een militaire basis in zit en aan de andere kant van het terrein /iep de snelweg met daarnaast de Imjin-river. Tussen de snelweg en de rivier waren dubbe/e hekken met prikkeldraad en om de paar honderd meter een contro/epost, dit om er voor te zorgen dat er niemand ongemerkt de grens over kan gaan via de rivier. De DMZ (Demilitarised Zone) een zone van 4 kilometer breed tussen Noord en Zuid-Korea met abso/uut geen militaire aanwezigheid was namelijk maar 10 minuten rijden met de auto en lag dus verrassend dichtbij. A Universe in a Single Book' · The Paju Publishing Culture Information Industrial Complex, which opened in 2003, is poised to become the centre of South :Korea's publishing culture in the 21st century. Located a halfhour drive Northwest of Seoul, this 1. 5 million square meter site, commonly known as Paju Book City, aims to be a self-suffiCient metropolis covering every step of the publishing process: from publishing, distribution, printing, bookbinding and design to papermaking and copyright negotiations. Such an ambi~ious project would never have come to fruition without the driving force of Yi Ki Ung, chairman of the Paju Book City Association. His plan to build a "book city" was unprecedented and viewed a~ a recipe for failure by many. But today the bold, even reckless dream Yi nurtured for s.o lgng qas become a reality. Yet it is not enougi)Jor YCsimp{y to produce the best books possible. Thanks to the complexities of South Korea's book distribution system, he found that quality books do not easily reach their rightful readership. 8'etween publisher and reader stands an army of small distributors; when a single book must be distributed by such a multiplicity of routes, the odds are high that it will not reach everyone who. .warts to· r:ead it. Publishers ' warehouses are full of sought-after books that remain unsold. . · The backwardness of this distribution 'network was a constant frustration for Yi. In 1989, while talking with some colleagv.es -aqo4,~ what could be done to improve the situation, Yi suddenly had an idea: "We s_q;qld,ld b!JY sorite /arid and create a completely new publishing model from scratch! " It would inclt:Ide diverse publishers working side by side and a centralised distribution sys.tem . His -iqea may have spunded' preposterous to some, but Yi, whose motto is "an idea is worth nothing if you ca()'t ·put. it into practice/' immediately went to work. He would manage the project h(!'pself, he /;Je'c[.B.red to his friends, on one condition. "First, we need money. If we don't start wlth enough of an investm~nt to make it work, I won't continue. I want each of you to deposit 10 mil!ion won (US$8.600)in,to account. " After Yi checked his account to find his

friends had deposited 3.6 billion won, he was so overcome with anxiety he couldn't sleep. So began the project that, 15 years later, produced Paju Book City. When he embarked on the Book City project Yi established two rules. First, it would be self-supporting, accepting capital only from up-front investors with no strings attached. This condition was crucial to earning and keeping the trust of the original supporters of the venture, who responded by staying on board to its completion. Second, Yi vowed to seek the advice of all manner of experts. To the naysayers among them who cited past failures of similarly ambitious . undertakings, Yi retorted that here was their chance to set a precedent of success for a change. The architect Seung Ho-sang, who in 1998 was persuaded by Yi to serve as general co-ordinator of Paju's architectural scheme, has this to say: "Paju is the sort of work I would happily devote the rest of my life to. I feel as if this project is the very reason I became an architect."

Dag 6, zaterdag 10 april - Onderzoeksdag Ontbijt in het park Onderzoeksgroepen 2 (ontwikkeling) en 4 (hoogbouw) vertrekken met Paul en Marlous naar Paju Book City waar groep 1 gisteren geweest is. We hebben het ochtendwaken erg intensief beleefd met een ontbijt in het 0/ympische Park in het zonnetje, op een bankje, uitzicht over het water. Namdaemun Market Om 10:00u vertrekt de groep naar Namdaemun Market, een markt ter grootte van een hele woonwijk in het centrum van Seoul in de buurt van de City Hall. Het stereotype "Aziatische markt" ontvouwt zich voor onze ogen. De gevels val met reclame en neon/ichten in het Hangul (Koreaanse tekens), krioelende mensenmassa (geurend naar knoflook), ongekoeld rauw v/ees en vis wat in de buitenlucht wordt verkocht, en talloze souvenirs en prullaria . We voelen ons al gauw op ons gemak. Vooral leuk om naar te kijken is het uitgebreide aanbod aan nep-merktassen, stropdassen en natuurlijk vee/ onbeschrijflijk eten. Seoul Development Institute (SDI) The Seoul Development Institute is a research institute sponsored by the Seoul city government, which, since its establishment .has studied the problems of the city in numerous areas such as the city management, transportation, the environment, social welfare, culture, administration, finance and industry in an effort to find solutions for the problems of the Seoul government and provide mid-and long-term policies. Seoul has grown rapidly into a leading city in North East Asia. However, as a result of the 'rapid growth ' in the past 30 years, many problems arose such as housing shortage, increased traffic problems and environmental destruction as well as the destruction of historical and cultural resources. The rapid growth also led to an unbalanced development among the different classes and different regions and it resulted in an inefficient administration system. Also, in recent years the "digital age" has brought about the problem of alienation. The primary function of the Seoul Development Institute is to support the development of the city and a scientific administr ation. Furthermore, it aims to play a leading role in the areas of information, environment, and culture of the 21st century. Bootcruise 's Avonds hebben we vanuit de commissie een bootcruise

Mevrouw Lee van de Yonsei universiteit vergezelt de docenten. We hebben een rondvaart bij een zwoele nacht, een beetje toeristisch is het wei maar daar zeker niet minder leuk om. Seoul by night hadden we al gezien vanaf de Seoul Tower, maar vanaf de rivier was het ook erg de moeite waard.

Dag 7, zondag 11 april- Korean Folk Village Vandaag vertrekken we lekker vroeg naar het Korean Folk Village. Dit is een Koreaanse tegenhanger van ons openluchtmuseum bij Nijmegen of het Archean in Alphen aan den Rijn. Er was goed weer voorspeld; het wordt dus een mooie dag. We zouden eigenlijk zeker twee uur moeten reizen waarvan het overgrote deel in de metro. Gelukkig hebben we op het laatste moment een lijnbus gevonden en was het dus een busrit van twee uur met mooi uitzicht door Seoul en uiteindelijk het eindpunt Suwon. Probleem was aileen dat de bus met onze groep al helemaal vol zat en er dus steeds meer van ons moesten opstaan uit respect voor de ouderen en zwangeren onder de Koreanen. Het is eigenlijk een groot dorp van traditionele Koreaanse huisjes van lang geleden, een zijdespinnerij, een houthakker, woonhuizen, etc. Erg leuk om te zien allemaal omdat hE;Jt niet onze eigen cultuur is; dat maakt het ineens een stuk interessanter en doet mij begrijpen waarom toeristen dergelijke parken in Nederland zo leuk vinden. Verder is er een grote zitkuil waarin demonstraties gegeven worden. Wij hebben hier de meest spectaculaire Taekwando-presentatie gezien. Synchrone bewegingen, hoge trappen waarbij ze anderen als opstapje gebruiken, een salto maken en ook nog even een plankje door midden schoppen en dit constant achter>elk~ar. De brandende zon doet een groot deel van de groep goed verbranden, waarschijnlijk oindat de. zon hier pas echt een kans maakt, in plaats van het door smog bedekte Seoul. · Het Korean Folk Village dat zijn deuren opende in 1974 is een openluchtmuseum waar het erfgoed van de Koreaanse cultuur is verzameld. De marktplaats bijvoorbeelcj biedt je de exotische smaken van de Koreaanse keuken en in de winkeltjes kun je souvenirs en ambachtelijk handwerk kopen. Twee keer per dag is er een optreden in de arena van 'boeren muziek en dans' en 'acrobaten op touwen'. Ook kun je zien hoe een traditionele bruiloft, begrafenis en andere ceremonies eruit zien. In het bijna 100 hectare grote park vindt je meer dan 260 autheMieke huizen uit de late Choson Dynastie met inrichting en werktuigen uit de verschillende regia's. Je kunt zien hoe op ambachtelijke wijze potten, papier, bamboe- en houtwaren, instrumenten en borduurwerk wordt gemaakt. Kortom het wordt een dagje geschiedenis en cultuur. .

door middel van een grote plexiglas maquette, presentatiepanelen en diverse grote flatscreens wordt ons bijgebracht hoe het er allemaal uit moet gaan zien. In een presentatie van een van de persvoorlichters krijgen we een uitgebreid verhaal over de financiele achtergrond en de richtlijnen. Waar ze eigenlijk in faciliteren is in de opzet van het thema, de digitate media, om vervolgens hier de kavels te verpachten aan ge'interesseerden uit de branche. Het antwerp van de individuele kavel is aan de klant zelf, los van een aantal richtlijnen. Wei is er veel aandacht voor de Digital Media Street, een straat in het midden van de wijk die een showcase moet worden van aile nieuwste snufjes en gadgets op het gebied van de digitate media. Veelbelovend, misschien over een jaartje nog eens terug, want de bouw was pas net begonnen. De projectleider heeft bussen voor ons geregeld en we rijden naar twee oude afvalbelten waar nu op de ene een park is gecreeerd en op de ander een golfbaan. Het uitzicht valt tegen omdat het wederom erg mistig is, maar we kunnen wei het Olympisch Stadion zien. De interesse in dit specifieke gebouw wordt opgevangen en de projectleider van de DMC is zo vriendelijk om ons met de bus naar het stadion te brengen voor een bliksembezoekje. Eigenlijk heilige grond want hier heeft Guus Hiddink behoorlijk wat neergezet en daarmee de hartelijkheid en de interesse naar het Koreaanse opengelegd voor Nederland. Seonyudo Park We worden met de bus afgezet blj Seonyudo. Een veelbelovend park op een eiland in de Hangang waar we via internet over te weten zijn gekomeh. Het is een oude waterzuiveringsinstallatie die omgebouwd is tot park met de nodige thematuinen, kunst en toegevoegde loopbruggen. Op zich een interessante omgeving hoewel het onderhoudt hier en daar een beetje op zich Ia at wachten. Het eiland biedt weer een mooi beeld over de stad. ·.~ Manhattan in Seoul Een groot deel gaat lopend naar de KLI 63, het hoogste gebouw in Seoul, een kantoortoren van de Korea Investment Bank (Koreaanse Nationale Nederlanden) met een panoramaplatform. De tocht er naar toe is een wandeling van een uurtje of twee met de nodige stops. Het hele eiland heeft een behoorlijk Amerikaanse grootsheid en is eigenlijk niet ech,t een eiland te noemen los van een smal stroompje wat het scheidt van het vaste land. Het is ruim opgezet met 8-baans wegen en brede parkstroken. Vooral het parlementsgebouw op de kop Vaf'] het eiland is erg fors opgezet heeft de properties aardig uit de schaal getrokken. Wei een mooi beeld is de laan ernaa?t met rijen dik de bloesembomen, jammer van het drukkende en benauwde weer.

Dag 9, dinsdag 13 april - Reis naar Gumi Op weg naar Gumi Dat was Seoul, het ging snel en toch hebben we het idee dat we er ai weken zijn. Het geijkte Digital Media City gevoel, maar toch met veel spanning naar Gumi, moeilijk om voor te stellen hoe het daar is, Vandaag gaan we naar de Digital Media City, dit is een uitbreidingswijk van Seoul volledig hoe we daar ontvangen worden. De refs verioopt prima meneer Yun van gemeente Gumi is ons gericht op de digitate mediaontwikkeling en verkoop. Eigenlijk heel goed vergelijkbaar met op komen halen met de bus in Gumi. Het pakken is al een ervaring op zich, want iedereen past Paju Book City. Een enorme stad die in een keer uit de grond gestampt wordt. Na de metroreis er wei in, maar de bagage past niet in het geheel in het onderruim. Oplos?ing: aile be;~ gage tijdens spitsuur arriveren we ter plaatse. Dit was op zich alweer een hele ervaring om met zo die er niet in past in het gangpad, het is een beetje improviseren maar het paste uiteindelijk veel mensen ook de metro in te stappen, erg compact. Contact houden met de groep was erg wei. De reis is ontspannend door het Koreaanse landschap en er zijn vooral heel veel bergen eenvoudig omdat iedereen zeker een kop boven de rest uitkwam en natuurlijk wist iedereen het dat om Seoul ook hebben qezien. Het enige verschil is da er en landschap •te •zien •zoals, we arteliik ~ fJoi.UJ,\>~~JJ.~..y.!';I,);!.J<:-...UJ.J.I,LJ~V.I-J..I.Ic"!,\:jl.r,':-,),o.j,,,'J.It~i-_,::::..:...:.::..:..; , . .. " ' b ~t

Dag 8, maandag 12 april - Digital Media City

.

.~:.

.

~~i~~~

vrij weinig bebouwing is, af en toe een benzinestation. Om 13 :00 arriveren we in Gumi, een uitgestrekte stad met brede lanen en veel groen (lees Koreaans groen), grauwer dus en dor geel gras dat pas mooi wordt na de regentijd in de zomer. Aankomst in Gumi Bij de rit door Gumi naar het hotel rijden we tangs het KIT, de Universiteit waar we later deze week nog veel mee te maken zullen krijgen. We worden blij verrast door een enorme banner van 12 meter met: Welcome Technical University of Eindhoven! Aangekomen bij het hotel blijk dit dicht tegen Mount Kumoh aan te liggen, de hoogste berg van de regio. Voor het hotel hangt aan de balustrade weer een enorme banner, fel geel deze keer, met ook weer dezelfde enthousiaste welkomsttekst! De kamers zijn ruim, tweepersoons bedden met eigen badkamer. .De bedden varieren van ronde en harde bedden tot nette lange en zachte westerse bedden . De badkamers hebben soms een normale douche, anderen hebben een massagedouche en weer anderen hebben een bad dat echter aileen geschikt is voor de Koreaanse properties, wij ku nnen er slechts in zitten. Op de kamer staat een tafeltje met twee stoelen, kopjes, koffie een waterapparaat met warm en ijskoud water. Een koelkast met voorgekoelde glazen, een enorme tv, een foh n en een apart voorkamertje waar je je schoenen uit moet doen. Ontvangst door de burgemeester Aangekomen op het gemeentehuis staat er een complete cameraploeg op ons te wachten. Maar goed dat we onze pakjes aan hebben getrokken want we zien er weer netjes uit met zijn allen. Wei wat geklaag dater niet eens_ een banner boven de deur hangt, maar slechts een klein bordje met welkom erop . Gelu kkig hangt er binnen wei weer een enorme banner met deze keer onze slogan erop ; "It's better to traY~!' a mile then to read a thou send books." Echt geweldig , precies boven het presentatiescherm. in de enorme zaal waar bijna iedereen random kan zitten. Daar zien we weer eens een enorcn e.ri~housiast en geweldig promotiefilmpje, deze keer van gemeente Gumi, maar het zou volgens ons ieder willekeurig bedrijf, stad of project in Korea kunnen zijn. Ontvangst bij het KIT Ook bij het KIT is de ontvangst geweldig. Niet aileen de banner die we eerder gezien hadden maar ook nog een mqote boven de hoofdingang. Hier krijgen we nieuwe buddy's uitgedeeld, Gumminezen deze vkeer na 'een kqrt 'ihtroductiefilmpje over het KIT en hun trots het rugbyteam.

Dag 10, woensdag 14 april -:: Bedrijvenbezoek LG/Philips · . ,.., . .. Vandaag op bezoe.k bij..:onze tegenhanger in Gumi van het in Eindhoven zo groat geworden Phi li ps. Met de bus er w'eiercheen en eerU ntroductie gehad over wat ze allemaal ondernemen bij de afdeling LCD. ~a·; de fezlng een rondleiding langs de productielijn van de schermen . Erg serieel allemaal en voora·i de persoon die alle"beeldschermen controleren op kleine foutjes, 12 uur per dag 6 dageti in de week w~s erg bizar. Een productie van 30 .000 schermen per dag komt aileen al vanuit deze afdeling. Na de Tondleiding hebben we weer eens een traditionele Koreaanse lunch gehad.Ze dq.c;:;hten dat dat,welleuk zou zijn voor ons, deze keer wei op stoelen, maar ze wisten niet da't we::'Cie afgelopen anderhalve -week niet veel anders gegeten hebben dan traditioneel

Koreaans afgewisseld met een Me Donalds of Pizza Hut. The house of the former President Park We zijn ook nog even op bezoek geweest bij de geboorte en inwijd ingsplaats va n de oude president van Korea, president Park. Hij heeft veel betekend voor het land en va nu it gemeente Gumi wilden ze ons dit dan ook maar al te graag Iate n zien als stu kje van hun culturele erfgoed . Jik-Ji-sa Temple Stay En dan nu de temple stay, hoe kan ik dit uitleggen, ik denk dat ik het programma gewoon even doorloop en dan vertel wat we allemaal mee hebben gemaakt : 16:00-16:30 Arrival at Jik Ji sa Yebul Buddhist Worship Ceremony, arrangement of room and changing of clothes. We komen aan bij het tempelcomplex, een grote verzameli ng Korean sty le gebouwtjes in de , bergen, een mooie rit er naar toe en een absoluut prachtige omgeving. De tempe! zelf is niet extreem toeristisch en we w orden begeleid naar ons eigen tempelgebouw waar we de komende uren door zullen brengen. We krijgen echte monnikenkleren aa n want dat zullen we proberen te ' zijn, een beige pakje bestaande uit een broek en een jasje. Vooral leu k dat ze voor Wim weer een andere maat uit de kast moesten pakken , dat past niet meteen natuurlijk. 16:30-17:00 Opening ceremony We zijn door de leer-monnik welkom geh eten in de tem pel tijdens de ceremonie waar bij we in lotushouding (kleermakerszit) op een kussentje gaan zi tten. Een openingsspeech dus, de drie geloftes aan Buddha, een gezang en tot slot the Four Great Vows: I vow to save all beings, I vow to end all sufferings, I vow to learn all Dha rma teachings and I vow to attain Enl ightment. Erg diepzi nnig allemaal, maar h et sfeertje komt er al aardig in. 17:10-18:10 Bal-u-gong-yang Traditional Four Bowl Tem ple Mea l. De maaltijd is niet zomaar Lets, maar oak weer een hele ceremonie zoals bijna a lies in het Ieven als een sinim . Niemand mag praten, niet dat we allemaal stil kunnen zijn, maar dat is de regel. De sinim luidt aile stappen in met tikken van een stok en we zitten in rijen in de lotuspositie in het achterste deel van onze tempel. Voor ons staan vier kom men in elkaar met een doek erom heen en wat bestek en servet ertussen. Het openmaken hiervan is onderdeel van de ceremonie en gaat volledig volgens de regeltjes. Het eten wordt opgeschept door de sinim en bestaat uit rijst en soep. De rijst wordt tijdens een eerste ron de opgeschept en de ronde erna mag je er wat uitscheppen of er iets bijdoen. Verder is er een plaat met side-d ishes die je er zelf in een kom bij moet scheppen en een kom waar je bestek in zit en het water om alles mee schoon te spoelen. Het eten is voor een hoop men sen erg moeilijk weg te werken omdat het een redelijk kale maa lt ijd is met bepaalde niet altijd welkome smaken. Alles moet op natuurlijk want wat je opschept moet je oak tot je nemen. Zuinig opscheppen du~. Aan het einde van de maaltijd spoelen we m et warm water de kom men schoon en gebrui ken we Kimchi om de restjes mee te vegen. Dit gaat dan allemaal bij elkaar en ook deze rest en nemen we tot ons, opdrinken dus. BAH ! De rest en die na de laatste keer spoelen over zijn gaan naar de hongerige geest, een emmer, aileen als er te veel resten inzitten moeten we voor straf allemaal een beetje ervan drinken, gelu kkig vergeeft

•

Ill

Ill'

t ~

II.

'

de sinim ons vandaag, maar dat is morgen goed opletten dus! 18:30-19:00 Yebul Buddhist Worship Ceremony. In de grote hal in de tempel hebben we onze eerste worship. Een procedure waarbij we ons opstellen in twee rijen en achter elkaar in stilte naar de tempe! !open terwijl de gong op de achtergrond klinkt. Via de beide zijkanten gaan we de main hall binnen waar kussentjes op de grond liggen. Op het 'altaar' staan drie Buddha's die we gaan eren. De ceremonie begint nadat de gongslagen in de tempe! zijn overgenomen en aile monniken (sinim) aanwezig zijn. Het is een lange ceremonie van gezang met knielen en buigen en zitten. Overigens moeten we bij entree en verlaten van elk gebouw buigen naar Buddha, dit doet iederen braafjes. Dat is nog wei het meest verbazende dat iederen vanaf het eerste moment bijna alles volledig gehoorzaam meedoet, vanzelfsprekend wei met het nodige gelach, maar we doen ons best. Even wat songtexten voor het idee: Kwan ja jae boas! haeng shim ban ya ba ra mil da shi ... daar snappen we dus niks van! 19:10-21:10 Lecture Buddhist Culture in Korea. Een lezing van een Sinim over de traditionele Koreaanse architectuur waarbij we maar met moeite wakker blijven. Het is inmiddels danker en iedereen is erg moe van de afgelopen · dagen. Bovendien hebben we een groot dee! hiervan al gezien. Het is een langdradig verha~l in het Koreaans dat telkens in gebrekkig Engels voor ons vertaald wordt. 21:10 Washing and sleeping time Om deze tijd gaan we a! slapen ja, vroeg dus. Maar nadat ik even weg ben geweest om me te scheren, kom ik terug en ligt de hele zaal al plat. De heren in de tempelzaal boven , ds{ dames beneden en de docenten verderop op het terrein. Iedereen is kennelijk moe en zich l)ewust van de nodige nachtrust, want morgenochtend/vannacht om 03:00 worden we gewekt voor het begin van de nieuwe dag, slapen dus . ..

04:20-05:30 Seon Meditatie. Dit werd zwaar, met een vermoeiende reis achter de rug, een dagritme van 0 en nog voor de zon opkomt mediteren. Er is niet echt iemand in slaap gevallen, maar er wordt meer gewerkt aan het wakker blijven dan aan de meditatie zelf. In lotushoud ing zitten we in rijtjes en met onze han den voor ons gevouwen en onze ogen ha lf gesloten concentreren we ons op onze ademhaling terwijl we onze vragen overdenken. De eerste kramp treed hier op bij de meeste mensen, de lotushouding lijkt niet echt te zijn ontworpen op onze lichaamsbouw of andersom. 06:00-07:00 Bal-u-gong- yang Traditional Four Bowl Temple Meal. Weer een maaltjd, ook weer als de dag ervoor, de komme n staa n nog op dezelfde plek, door onszelf weer netjes ingepakt. De maaltijd is ook precies hetzelfde, een rare gewaarwording als ontbijt maar iedereen eet het netjes op en het spoelwater is schoner aan het einde als de dag ervoor, we leren het wei. Het enige andere was de zeewiersoep ! Met onze buikjes gevuld, voor zover het gegeten werd, konden we verder de dag in. 07:10-07:30 Ulyeok ·C:Ieanip g the temple. Schoonmaken, monnikenwerk, •we hebben met een bezem van bamboetakken het hele tempelcomplex kunnen aanvegen . In een half uUrtje tijd hadden weals een stel zotten met veel enthousiasme het zand random de hele tempe! aangeveegd. Raar dat we zo gehoorzaam dit gedaan hebben, stelletje kuddedieren dat we zijn, maar wei een goede ochtendgy mnastiek. 07:30-09:00 Temple Tour Van een sinim krijgen we een rondleiding over de tempe! nadat we in een half uurtje r ust de zon op hebben zien komen . Veel weten we ook al, maar omdat .w e op deze tempe! ver blij ven krijgen de. betekenissen van de tempels en de inhoud ineens meer waarde. 09:00-10:30 DaDo ,~ Enjoyi.fl9 Green Tea Ceremony. Dag 11, donderdag 15 april- Onderzoeksdag Nadat iedereen een beetje in begon te zakken en sommigen zelfs een half uurtje hebben 03:00 Wake up 'iiggen slapen kregen we een thee ceremonie. Niet zoals wij het kennen ·-Wat~rkokertje en een Prepare for the day? zakje, maar heel officieel. Het is een hele happening waarbij vrouwen in klederdracht alles Door een Sinim worden we wakker gemaakt, hij loopt a! tlkkend met een stok door he~ .. .ceremonieel bereiden, voorverwarmen en klaarmaken. Groene thee van goede kwaliteit met tempelcomplex, daar wordt niet iedereen gelijk wakker van. Maa r door de waas va n de oc)nte:Md de nb'dige 'snoepjes' gemaakt van onder andere bruine bonen . Een hele gewaarwording en het en het wakker maken van de rest is in no-time alles opgeruimd en zijn we klaar voor de 'dag', enthousiasme grot:!it weer, zeker nadat we daarna lekker met zijn allen een beetje thee kunnen moe .. maar wei klaar voor de dag. 'leuten en diverse smaken kunnen proeven . Lotusthee, koud e rod e th ee, bruine thee met stukjes, 03:30-04:00 Yebul etc .. •· · Buddhist Worship Ceremony. 11:00-11:30 Ending Ceremony Weer een ceremonie in de grate hal, in rijtjes er naar toe met een opzwepend getrommel en De eindceremonie was kortweg eefi~·da'nkwoordje van de hoofdmonriik en· een wdordje van de gegong op de achtergrond, dat doet kriebelen . Het is koud buiten en oak in de tempe! maar studenten uit door de voorzitter, Klaas. We bieden ze nog een peper en zoutstelletje aan van met zo veel mensen went het al snel. Ook de monniken zijn er weer bij en we nemen deel aan Nederlandse delftsblauwe molentjes en wij krijgen allemaal een doe-het-zelf-thee~ setje . eenzelfde bid- en zangceremonie als de avond ervoor. Vooral veel opstaan en knielen , eigenlijk 11:30-12:00 Lunch een soort ochtendgymnastiek maar dan met een mysterieus sfeertje eromheen . De lunch is weer in onze normale kleren, voelt goed . En de lu nch is zeker wat. uitgebreid.er dan ____ w_a....t -=w e in die vier komm en gehad hebben, oak lekker verse vruchten . Dit ~()_rd t door een groot

dee I goed ontvangen en na wat soeveniers gekocht te hebben zit in onze temple .stay erop. Een enorme ervaring met zijn ups en zijn downs maar door de hele sfeer gaaf om meegemaakt te hebben, alhoewel ik betwijfel of er iemand van ons is die er nu over na zit te denken om monnik te worden .

Dag 12, vrijdag 16 april - Kumoh National Institue of Technologie (KIT) Nieuwe campus KIT Na een uitgebreid ontbijt met koffie, jus d'orange, verse aardbeien, sinaasappelschijfjes, rijstepap, croissantjes en witte bolletjes met jam vertrekken we naar de nieuwe campus van het KIT. Voor de duidelijkheid het Kumoh Nationallnstitue of Technologie, TU Gumi dus. Van de oude naar de nieuwe campus zou het volgens de studenten maar 5 minuutjes zijn, maar wij zijn toch al wat Ianger onderweg . Het bizarre is dat de universiteitsgebouwen voor het grootste gedeelte al af zijn, maar dat we er over een dirt-road naar toe zijn gereden met de bus. Behoorlijk gehobbel en geschud , veel stof en eventjes met de onderkant over de weg geschuurd. Dat zou toch anders moeten kunnen en zeker aangezien op het terrein de bomen al in bloei zijn en de bloemetjes al aangeplant. Voor wat wij onderhand gewend zijn van de Koreanen staan er een paar moderne gebouwen , te vergelijken met universiteiten in Nederland. Het grote verschil is dat het op een prachtige locatie ligt buiten Gum i in de . bergen en die hebben we in Nederland immers niet. Verder is het anders dat het hele complex van 10 gebouwen in een keer gerealiseerd en opgeleverd wordt, zo werken die Koreanen allemaal hier. Herbestemming of misschien een paar gebouwtjes erbij doen ze niet aa·n, de hele handel in een keer. Er zijn ook dorms aanwezig, woonruimte voor de studenten op de Amerikaanse manier zeg maar, dat kopieren ze wei meer. Na een wandeling over he( ter-rein vertrekken naar een businesshotel voor het onderteken van de MOU. MOU = Memorandum of Understanding Ik zal het even kort uitleggen wat dit precies is . Een jaar geleden is naar aanleiding van Hiddinks voetbalprestatfes er een ~ontmoeting geweest in Gumi. In november 2003 zijn er mensen van gemeente Guml "in EiQdhoven op bezoek geweest en is er een samenwerking tussen beide gemeentes ondertekehd. Iemand van het KIT heeft toen gesproken met de rector magnificus van de TUi Eindhoven, maar hier was tot dusver riog niks uitgekomen. Los hiervan heeft CHEOPS-4 de· studiereis naar Zuid-Korea opgezet, toen we via een aantal contacten hiervan. qp de" t\oogte · zijn gebracht. De CHEOPS Studiereis heeft dusdanig a is katalysator gedien"d oni . het proces weer"OP gang te krijgen en het MOU tekenen tussen onze universiteiten. H_ e t Is een i.ntentleVerklaring .;om in de toekomst uitwisselingen en gezamenlijke activiteiten te on'd ernemen. ·rila de ceremonie was er een uitgebreide lunch in het enorm luxe businesshotel en lies w.e rd na,ttiui-liik' weer door meerdere camera's gefilmd. De volgende dag zijn w_e zelfs in het nationale nieuws ·geweest.

a

Weer bij het KIT Als laatst e hebben we va ndaag nog een lezing/workshop m iddag bij het KIT. De zaal is nu half gevuld met on ze groep en hun Koreaanse buddy's en de andere helft nog een groep studenten, die helaas niet al te goed Engels spreken . He laas war en we wat laat omdat de lunch wat was uitgelopen en door het taal versch il en de tijd die verta len nodig heeft is het moeilijk geweest om alles op een rijtje te krijgen. Het verhaal v an een vertegenwoordiger van de gemeente komt er kort op neer dat Gumi enorme ambities heeft in hun groei en international posit ie. het oude centrum zal na de diverse uitbreidingen aangepakt worden, maar tot dusver is dat nog niet aan de orde. Die aanpak is wat Neder landser en za l stap voor sta p verl open in tegenst elli ng tot bijvoorbeeld een campuscomplex wat in een keer uit de grond komt. De tweede lezing ging over basisprincipes in Koreaanse archit ectuur met een erg popula ire leraar, helaas door het taalversch il weer wat mi nder bij ons.

Dag 13, zaterdag 17 april - Gyeongju Om 07 : OOu zouden we bij ons resta urantje tegenover het hotel kunnen ontbijten. Helaas was de communicatie naar de restauranteigenaar niet goed verlopen en konden we pas om 07 : 45u ontbijten. Snel werd er in het dorp broodjes gehaald, rijst m et kerriesaus gekookt en fruit schoongemaakt. Sommige mensen hadden op hun hotelkamer al koffie gedronken , t och g ingen aile dranken en spijzen er goed in ! Na het ontbijt ontstaat er een "run " naar de luxe touringbus; die met de zeer luxe stoelen en · enorm veel beenruimte. Zodra iedereen onderu it gezakt zit en de airco is getemperd, kan h et bijslapen beginnen . Een la nge reis naar Gyeongju richting de zu idoostkust van Korea volgt. Hier zullen we n6g meer tem peltjes bezichtigen. Gyeongju was de hoofdstad van de Silla Dynast ie en staat vol met religieuze bouwwerken . Wanneer we er zijn, blijkt dat het programma wat is aangepast. We bezoeken eerst de t em pels die op de Unesco wereld erfgoedlijst staan, onder Ieiding van een vrijwilliger; een oude m an uit Gyeonju die een woordj e Engels spreekt. Iedereen schuilt voor de brandende zon en koopt ijswater bij de st andjes langs de weg . De reis zet zich voort naar de v olgende tempe!; hier geraken we na een bergwandeling. Vanuit deze tempel is bij helder weer de " Sea of Japan " (of in de Koreaanse volksmond "Eastsea" ) zichtbaar, wij zagen hem niet.. We lunchen in een traditioneel Zuid-Koreaans resta urant. Hierna gaan we naar het Nat ionaal Museum. Dit museum is een complex van vele gebou wen , vooral gev uld met traditionele, antieke kunst. Om vier uur verzamelen we bij de grote klok voor aan het terrein. De lege nde luidt dater een monnik op zoek was naar aalmoezen ( als bijdragen voor de bel). Een moeder reageer de dat het enige wat ze kon opofferen, haar baby was. Na het fa briceren van de klok,

4

4

~

~

4

4

~ ~

bleek deze niet mooi te klinken. Deze zou aileen kunnen lui den indien desbetreffende baby zou worden opgeofferd, wat dus geschiedde. Wanneer de klok nu luidt, zegt men dat deze klinkt als een baby die zijn moeder roept. De reis vervolgt naar de grafheuvels. Voordat we deze bereiken, bezoeken we eerst 's werelds eerste sterrenwacht die hierbij in de buurt is. De grafheuvels zijn, zoals de Egyptische piramiden, de laatste rustplaatsen voor koningen, gevuld met materia len voor in het hiernamaals. Zwaarden, paarden, sieraden; alles voor een weelderig tweede Ieven. Dineren doet het grootste dee! van de groep in de Me Donalds, het Koreaanse eten is niet meer populair in de groep. Hierna bezoeken we als afsluiter van de dag een festival in Gyeongju . Dit is een jaarlijks gebeuren met traditionele Koreaanse muziek en dans. Op de terugweg naar huis, wordt er in de luxe touringbus luid gezongen. Tijdens een tussenstop bij een benzinestation wordt er snel van het toilet gebruik gemaakt en we reizen zonder Karel en Paul verder. Gelukkig kunnen zij nag net de laatste trein halen, waarin ze al het bier van de travel catering opkochten ...het treinkaartje was tach erg goedkoop. Eind goed al goed kwamen · ze veilig en voldaan terug in Gumi.

Dag 14, zondag 18 april - wandeling Kumoh mountain

~

Velen gaan deze morgen vroeg uit bed, om Gumi nog te bezoeken. Anderen blijven wat lang_,e r rusten en ontbijten op hun gemak. Na de lunch gaan we de berg Mount Kumoh beklimmen.' In Korea worden krachtstromen afgeleid uit de natuurlijke omgeving, met name uit dE): bergen, oftewel; met name Boeddhistische geloofsoverwegingen. Mount Kumoh is de berg van Gumi, de naam van de gemeente is afgeleid van deze berg. Deze grootste berg uit de omgevir]g_lag achter ons hotel. In eerste instantie konden we kiezen uit het wandelen naar de top of tot halverwege bij de watervallen. De meeste reizigers liepen tot aan de waterval len, enkelen gaan voor de top. Het conditieverschil tussen Nederlanders en Koreanen wordt.snel duidelijk, want de Koreanen vormen de laatste groep die de watervallen bereiken, wij hebben wei langere benen. Hoewel in Gumi deze plek bekend staat om zijn watervallen, blijken deze nu te zijn drooggevallen ~ Eeii" klein straaltje water als waterval is toch genoeg voor iedereen om mee op de foto te gaan. Het bereiken van de top was een zware klim. Wij als ongeduldige Nederlanders heb~en ·ae tocht (heen en terug) binnen 21f2uur gedaan terwijl de Koreanen hier een hele dClg (lnCiusief uitgebreide lunch op de top met soju) voor uittrekken. Op de top stond natuurlijk een tempeltje. Vanaf deze plek had de groep een fantastisch uitzicht over Gumi (zie de foto's).

Wanneer de reizigers zich na de klimtocht hebben opgefrist in het hotel, zullen we naar de sauna vertrekken. Rond deze tijd begint het te waa ien en druppelen . De hele reis (met uitzondering va n onze eerste dag in Seoul) hebben we lekker weer gehad. Op dit moment gaan we uitzonderlijk genieten van warmte, hitte en koude. De sauna is compleet met Turks stoombad, diepvries, peke! scrubhok, verzorgingsruimte, etc . Hoe het er bij de dames aan toe ging weet ik niet, maar de Nederlandse heren werden door de Koreaa nse heren behoorlijk nagestaard . Bij vertrek met de bus is de hemellosgebarsten. Deze laatste nacht gaan mensen koffers pakken en nog wat in de stad vertoeven .

Dag 15, maandag 19 appril - terugreis Heel vroeg worden de reizigers gewekt. Het is weer even stressen geblazen aangezien niet aile koffers in de laadruimte passen. De reizigers zijn moe en voldaan. Afscheid wordt genomen van onze begeleiders; meneer June-Hyuk Yang en mevrouw Jeomsok Lee. Ook Arjan en Daan blijven achter, zij blijven nog een weekje Ianger om wat rond te reizen. De bus vertrekt lekker vroeg op weg naar Incheon door het Koreaa nse land. We komen een paar uur te vroeg aan op Incheon . Hier kunnen fot o's gemaakt worden en tax-free geshopt om de laatste Wonnetjes op te maken . Behalve tax-free shoppen. kan er ook goedkoop gegeten worden. Op de terugreis zitten de reizfgerst\Xerdefuit ·-elkaar in het vl iegtuig dan op de heenreis, het maakt niets uit, want iedereen is moe. Op Frankfurt moet enkele uren gewacht worden . Een deel van de studenten gaat aa n de bar zitten, de anderen gaan uitgeput in foetushoud ing op de bankjes liggen en een uitzondering vindt een fiets om mee door het vliegveld te fietsen . yvanneer we op Schiphol aankomen staat het thuisfront ~laar om ons naar huis te ver schepen. Tit~ens het wachten op de koffers wordt afscheid genomen e n bedankt. We zij n terug in Nede·rland, waar aardappels de boventoon voeren en mensE)n gewoonweg "nee" tegen elkaar durven te zeggen . Waar toiletpapier kan worden doorgetrokken en waar mensen nag nooit van kimchi hebben gehoord.

STEDELIJKE ONTWIKKELING IN ZUID-KOREA over het Ieven in bubbles Kees Doevendans In april maakte een groep van 40 studenten en 5 medewerkers van de faculteit bouwkunde van de Technische Universiteit Eindhoven een tweeweekse studiereis naar Zuid-Korea. Belangrijkste steden die werden bezocht waren hoofdstad Seoul en de stad Gumi. Gumi is een zusterstad van de gemeente Eindhoven en eveneens een centrum van elektronische industrie. In Gumi is het bedrijf LG-Philips LCD gevestigd, de .belangrijkste wereldproducent van 'platte beeldschermen'. Ook is in Gumi het Komuh Institute of Technology (KIT) gevestigd, een nationale universiteit, waarmee de TU Eindhoven een samenwerkingsovereenkomst ,heeft. Door dit bezoek aan Gumi maakte de studiereis onderdeel uit van het zogenaart1de Convenant, de samenwerkingsovereenkomst tussen gemeente en TU Eindhoven. Tijdens de reis werden verschillende officiele bezoeken a(g,.~tegd: ·onder andere bij de Nederlandse' Ambassade, e.en aantal universiteiten ir( Sebui, het kRISH (Korean Research Institute for Human Settlements), het SDI (Social Development Institute), het bestuur van de gemeente.;~I,Jml er't h~t KIT.

Dilemma's van stedelijke ontwikkeling in ZLiid·.Korea Als ·introductie volgt hiernaceen weergave van een artikel 'From a Bubble <:;:ity to a Sustainable City: How to tame a greedy city' 1 van Won Bae Kim, 'senior fello~Y' Van het KRISH. Dit artikel geefot: e?n. be~ld van de stedelijke· ontwi~keli,ng. van Zuid-Korea, ·~;, met : welke '~ dilemnia's men kampt. De snel gpkomende econo~ische ,groei ir ·Oost-AZMische steden heeft geleid tot 'bubble cities'. Hoe kan een duurzame stedelijke ontwikkeling tot stand worden gebracht? Zijn model gaat uit van een 'co-evolutie' van drie soorten actoren ('state', 'civil society' en 'economic enterprises') en drie soorten omgevingen ('physical', 'social' en 'economic') . De traditionele Oost-Aziatische gedachtenwereld biedt aanknopingspunten voor een sociale en omgevings-ethiek, maar deze kan aileen tot een 'gedeelde' ethiek

worden door democratisch bestuur. De rol van de civil society zal toe moeten nemen, ten koste van de invloed van de staat. Door het aanleren van een verantwoorde sociale en omgevings-ethiek kan be'invloeding menselijke gedragspatronen plaats van vinden . In zijn .artikel klinkt door dat men te veel zijn oor laat·hangen naar de 'Amerikaanse leefstij 1'. Economische groei als obsessie

Oost-Azie kent een zich in hoog tempo voltrekkende verstedelijking: 'the sheer scale of urban growth overwhelms us. Megacities in Asia raise serious doubts whether we have an ability to manage them '. Hoe kan worden voorzien in werkgelegenheid, huisvesting en mobiliteit in gebieden met een miljoenen-bevolki ng? Nemen we de regio Seoul. Daar Ieven zo'n 20 miljoen mensen. Hoe kan het hoofd worden geboden aan luchtverontreiniging, menselijk en industrieel afval en verkeerscongestie? Volgens Kim is economische groei een obsessie geworden in Korea en vele andere Oost-Aziatische Ianden. Economische groei is een imperatief, en domineert hedendaagse ontwikkelingsprocessen in Korea. Dit leidt tot ingrijpende veranderingen in zowel menselijke gedragspatronen (waarbij de Amerikaanse 'lifestyle' het voorbeeld is) als het fysieke landschap. De steden worden 'accumulatie-steden'. Volgens Burno Fortier is een accumulatie-stad het type stad dat zich kenmerkt door een ongeplande en willekeurige vorm van stedelijke ontwikkeling, en in alles het tegendeel van de 'creatie-stad', de stad gemaakt volgens een plan of blauwdruk, het ideaal van de moderne stedebouw, gebaseerd op een afwijzing van de metropool en conges-

tie2. · Stedelijke accumulatie betreft volgens Kim zowel zichtbare als onzichtbare vormen. 'Possession of properties was and still is the best and surest way to accumulate one's wealth. land and housing speculation under the condition of the demand exceeding the supply has almost become structural. In result, land and housing prices in Korean cities has been phenomenal in the last three decades'3 . Volgens Kim is dit proces van 'property-based accumulation' gebaseerd op begeerte en hebzucht, op zucht naar materiele rijkdom en

valse verwachtingen daaromtrent. Hij plaatst dit in de context van de zeepbel-economie en zeepbel-psychologie, voortgedreven door 'greed rather than demand-supply imbalance'. 'Also involved in the capitalistic development of Korea and East Asia are the hesitance of economic enterprises and th e middle classes in taking responsible actions reflecting upon the implications of their self-interested behavior on the society and the enviro nment. Windfall profits are too sweet to decline. The possession of big houses and modern conveniences including cars is so satisfying not to be easily given up. Bubbles in people's mind ultimately create bubble cities in Korea and many other East Asian countries.'4 Romantiek van spontane ontwikkeling

In de Westerse stedebouw bestaat een zekere fascinatie voor de 'booming cities' in Azie, hun schaal en metropolitai ne karakter, de gerealiseerde hoogbouw, en het aandeel van niet planmatige ontwikke ling in het t enminste lichtelijk chaotisch aandoende geheel van stadsontwikkeling. Deze vorm van stedelijke ontwikkeling kwam ons in Nederland, met zijn stedebouw onderhevig aan het 'paradigma van het plan ', tot op zekere hoogte 'bevrijdend' over : de romantiek van spontane stedelijke ontwikkeling schijnt zo zijn bekoring te hebben . De economische groei in Oost-Azie gedurende de laatste twee decennia is in het Westen wei als miraculeus aangeduid, alhoewel dit beeld wei enigszins veranderde toen in 1997 een financiele crisis uitbra k, stelt Kim. Economische groei is nu niet zo gemakkelijk meer te realiseren als toen, de tijden zijn veranderd, en niet Ianger ge ldt het als enige, zaligmakende doelstelling. Er komt aandacht voor de kwaliteit van het Ieven, en er ontwaakt milieu- en omgevingsbewustheid. I ntellectuelen roe pen op tot een verandering het 'ontwikkelings-paradigma', en van stedelijke ontwikkeling za l in deze oproep tot verandering geen uitzondering kunnen vormen: van een 'bubble-city' naar een 'sustainable city'. Ook onder de bevolking begint dit te Ieven. Stadsbewoners worden actief in het beschermen van hun buurt als woon- en leefomgeving, grondspeculanten worden in de media bekritiseerd, en de zorg voor de financieel minder draagk rachtigen wordt

groter. 'It is becoming increasingly .obvious t hat bubble cities cannot be sustained indefinitely because of their inherent limitations in natural and man-made resources and sociale tensions they generate.' Niettemin is de noodzaak van het ' grenzen a an de groei-principe' nog lang geen gemeengoed in de alledaagse praktijk van beleidsmakers. Het belang van stedelijke en reg ionaa leconomische competit ie en concurrentie klinkt nog steeds door. Dit leidt tot nadruk op economische ontwikkeling, mede ingegeven door de fina nciele crisis van 1997, en maa kt het moeilijk om tot een nationa le consensus over de gewenste ontwikkeling en inricht ing van Koreaanse steden te komen. In dit opzich t is de sit uatie in Zuid-Korea niet anders dan in andere delen van Oost-Azie.

4

4

4

4

4

De kosmische stad als uitdrukking van 'Dao '

Azie kent een t raditie waarin het idee v an • een kosmische stad een grote rol speelt. 11 Een voorbeeld kan worden gevonden in het 'Cha ngan model' in China en het ontwerp van deze stad heeft zich verspreid en is herkenbaar in steden, zoals Gyeongju, Hanya ng, Nara, en het oude Hanoi. Het ontwerp van de kosmische stad belichaamt, stelt Kim, naast humanistische waarden, 4 de eenheid van hemel en aarde. Hier raken we aan het typische oosterse filosofisch en rel ig ieus gedachtengoed. Volgens Kim is een orientatie op dit gedachtengeod wezenlij k om te komen tot een concept van duurzam e stedelijke ontw ikkeling, en een tegenwicht te geven aan de 'bubble city ', die uitdrukking is van een 'hedonistic consumer society, where there is insatiable desire for more consumption and possession'. De West-Europese stad komt hem wat dit betreft als een schrikbeeld voor. Een duurzame stad zal daarentegen uitdrukking geven aan een maatschappit waar m en de noodzaak tot beperking va n materiele consumptie en zelf-belang inziet, j a, waa r 'one entertains the ephemeral qua lity of human life'. 5

4

Hiermee ra ken we aan de kern van de Boeddhistische filosofie, zoa ls die nog steeds in vele Koreaanse tempels wordt gepractiseerd . Centraal daarin staat het idee van 'tijdelijkheid', 'kortstondigheid', in feite een con cept haaks op dat van 'duurzaamheid'. ' Impermanen ce created an idea of a city as ephemeron in t raditiona l East Asia'. Smith heeft dit als volgt geformuleerd: 'Both houses and people that

•

•

•

•

•

live in them are like the bubbles that float in the pools, now vanishing, now forming, and not of long duration.' 6 Dit idee van de 'vluchtigheid' der dingen leidde er, tezamen met het idee van 'cyclische vernieuwing' toe, dat men huizen vrijwel aileen met behulp van natuurlijke materialen bouwde. Maar kan men dan toch van een idee van 'duurzaamheid' spreken in de Boeddhistische filosofie? 'The truly sustainable in Buddhist thoughts was a state of mind rather than environment', stelt Kim. Met andere woorden: 'duurzaamheid' is een vorm van bewustzijn. Vanuit ons Westers rationalisme kan de vraag worden gesteld: hoe kan dit 'bewustzijn' leiden tot een 'bewustheid van ...'? Dao

•

Kim brengt ons in zijn artikel in aanraking met de Daoisbsche filosofie. De idee van 'onbestendigheid' kan worden opgenomen • en 'geborgen' in het idee van de 'uiteindelijke waarheid' volgens de Daoistische filosofie. • Dao, in feite onbeschrijfelijk in wat het is, impliceert zowel actie als niet-actie, activiteit en passiviteit, overeenkomstig de aard van • de natuur. 'Observing and practicing Dao implies an immersion into the rhytm of the • nature, where there is no boundary between human and other species of between living ~ and non-living things'. Dus: menselijke ' wezens zijn niet zoveel anders dan stenen in de bergen. Het Dao'isme neemt dus afstand • van 'antropocentrisme' en concentreert zich op natuur en omgeving. In de fundamentele ~ keuze, aldus Kim, tussen enerzijds ' antropocentrisme, en anderzijds egocentrisme I als basis voor een duurzame stad, leidt Dao ~ tot het laatste. Echter, ook het Confucianisme speelt een rol, en daarin ligt een grotere nadruk op humanisme en het belang van een sociale ethiek. Het confuciaanse Dao veronderstelt een menselijke gemeenschap, en het is zoiets als de 'spiritualiteit van de waarheid', die het bestaan van een menselijk gemeenschap mogelijk maakt. Dao betekent, ruimer geYnterpreteerd: de waarheid van het 'zijn' is de waarheid van het 'te samenzijn' met andere mensen, aarde en hemel.

1

t

In de moderne westerse mentaliteit, uitdrukking van het Verlichtingsdenken, of het nu om kapitalisme of socialisme gaat, ontbreekt het gegeven van dergelijke oer-verbondenheden

als inbedding voor het menselijk bestaan. Het idee is eenzijdig dat van de mens als Homo Economicus, stelt Kim. Dit geldt als universeel principe, en is niet in staat recht te doen aan de complexiteit en varieteit van menselijke nederzettingen die in fysieke zin de wereldgemeenschap kenmerken. Het inclusieve humanisme en gemeenschapsgevoel van het Confucianisme kunnen een tegenwicht vormen voor de eenzijdigheid van het erfgoed der Verlichting. Kim schroomt niet te stellen, dat het Westen van deze Aziatische filosofieen kan leren, maar geeft tevens aan dat zij op zichzelf geen kanten-klare oplossingen bieden voor duurzame ontwikkeling. Zij bev<Jtten weliswaar essentiele elementen (het idee van men~elijke gemeenschap, de eenheid van mensen, hemel en aarde) om tot een verandering van ontwikkelingsparadigma en -perspectief ·• te komen, maar dienen op creatieve wijze te worden geherformuleerd om een werkelijk antwoord te bieden aan de mondia le duurz aamheidsproblematiek. Wellicht, stelt Kim, biedt de Westerse cultuur, indien zij deze oude Aziatische filosofieen accepteert en verfijnt, betere kansen om tot een meer menselijke en duurzame maatschappij te komen dan de Oost-Aziatische Ianden. De samensmeltrng van westerse en oosterse denkbeelden acht Kim wezenlijk om de Aziatische filosofieen te re-vitaliseren en om te vormel')/ tot 'environmental practices'.

de plaats en de menselijke verbondenheid daarmee, en duidt dit aan als het echte 'wonen'. Aileen uit dit wonen kan 'bouwen' voortkomen. Ideeen zoals in het Daoisme treffen we aan in aan deze fenomenologie verwante ecologische benaderingen, zoals die van de 'deep ecology', die zeer zeker ook grate verwantschap met het Boeddhisme vertoont. Niettemin, toegegeven moet worden dat zowel fenomenologie als 'deep ecology' geen dominerende denkbeelden vormen. De vraag is of de betekenis van Aziatische filosofieen in het Westerse denken op dezelfde manier niet slechts een marginale betekenis zullen kunnen hebben. Maatschappelijke context

De kosmische stad was een vorm van 'creatiestad', het tegendeel van een 'accumulatie-stad', die zich als het ware zelf formeert als gevolg van allerlei spontane ontwikkelingsprocessen. Kan een dergelijke kosmische stad, een dergelijke 'blauwdruk', worden gerealiseerd? Kim geeft aan dat een dergelijke kosmische stad a!Jeen mogelijk is bij de gratie van een absolute macht, 'een keizer met een mandaat vanuit de hemel'. De maatschappelijke context voor stedeiijke ontwikkeling in Oost-Azie is echter toch enigszins anders, alhoewel de 'staat', de nationale overheid, vaak een grate rol speelt als het om economische groei gaat. De staat inter'.(enieert vaak in directe zin in · , qe markt, dan wei stuurt de markt indirect. In de transformerende econom1een van Evaluatie China en Vie.tnam is de rol van de staat zeer manifest aanwezig: 'State agencies and those Het westerse den ken moge eenzijdig gebaseerd zijn op de Homo Economicus, zoals Kim stelt, quasi-state organizations holding state power het kan niet worden ontkend dat er nochtans have deeply involved in industrial and urban grate nadruk wordt gelegd op de noodzaak development'. 8 van duurzaamheid en duurzame stedelijke Met het toenemen van de welvaart wordt meer ontwikkeling. Ontbreekt het in het westen en meer het belang erkend van het industriele aan oer-verbondenheden met hemel, aarde, en financiele kapitaal. Door de toenemende mensen? Het komt ons voor, dat dit soort mondiale concurrentie en de spreiding van elementen nadrukkelijk aanwezig zijn ideeen productie-systemen neemt de flexibele omtrent de zogenaamde 'liturgische stad' betekenis van de grate ondernemingen toe; (onder andere Plato's ideaalstad Magnesia en overheden moeten zich wei aanpassen aan de Middeleeuwse westerse stad gedomineerd vrije-marktprincipes en geleideiijk ontstaan door een 'civil religion' van Christelijke een middenklasse en intermediaire sociale signatuur 7 ) en in althans een deel van het organisaties. Daarmee groeit de 'civil moderne westerse gedachtengoed, zoals society', het geheel van vrijwilligersorganisa dat van de fenomenologie. In bijvoorbeeld ties, NGO's, belangenverenigingen, scholen, het werk van de filosoof Heidegger komen religieuze organisaties (kerken en tempels). we het idee tegen van de mens die leeft De betekenis van deze civil society verschilt in in het 'vierkant van mensen, goden, hemel de verschillende Aziatische Ianden. In Taiwan en aarde'. Hij benadrukt de betekenis van ontbreekt deze laag vrijwel geheel, families ~' t

en verwantschappen spelen nog steeds een belangrijke rol in sociale en economische aangelegenheden. Dit in tegenstelling tot Japan. In Korea zullen, ondanks het feit dat religieuze organisaties en burger-associaties zich meer en meer aftekenen, deze intermediaire sociale organisaties hun rol in de samenleving nog moeten versterken. De rol van de familie vormt in Oost-Aziatische maatschappijen een essentieel verschil met de westerse wereld. Hoewel vandaag de dag leden van families meer en meer verspreid raken en scheidingspercentages toenemen, blijft de familie kern van het sociale weefsel. Kim concludeert: 'Familism and a sense of community expanded thereof could be an important source of cultivating social and environmental responsibilities in East Asian societies.' 9 Een model voor duurzame stedelijke ontwikkeling Hoewel de autonome macht van de staat geleidelijk aan afneemt, is een sterke afhankelijkheid van de staat nog steeds waarneembaar. Azie kent van oudsher immers een traditie van cenfralisme. Singapore is het voorbeeld van een succesvol door de staat geleide sociaal-economische ontwikkeling. De andere Aziatische Ianden zullen dit voorbeeld niet kunnen volgen, de overheid zal samenwerking met de civil society en economische ondernemingen na moeten streven. Het samenspel van deze actoren is essentieel. Op basis hiervan komt Kim tot een model voor stedelijke dynamiek, dat bestaat uit twee hoofdcomponenten, te weten 'actoren en de 'omgeving'. Bestaat de eerste hoofdcomponent uit de 'staat', de 'civil society' en de 'economische ondernemingen', de tweede hoofdcomponent kent de volgende drie dimensies: de sociale, fysie~e en economische dimensie. Voor een duurzame stedelijke ontwikkeling houdt dit achtereenvolgens in: een gezonde omgeving, een rechtvaardige samenleving en een levendige economie. Duurzame stedelijke ontwikkeling veronderstelt een interactief proces tussen de onderscheiden actoren en omgevingen.lO

Strategische interventies

Om van ' bubble cities' naar 'sustainable cities' te komen stelt Kim drie soorten interventies voor, namelijk technologische, territoriale en leefstij 1-interventies. Technologic heeft vooral betrekking op het raakvlak van economische en fysieke omgevingen, en omgevings-vriendelijke technologieen kunnen met name negatieve effecten op de fysieke omgeving, zoals luchtverontreiniging, het hoofd bieden. Territoriale strategieen richten zich op het raakvlak van sociale en fysieke omgevingen, en vormen bij uitstek het werkveld van de ruimtelijk planner en stedebouwkundige. Is de compacte stad, waar de afstand .tussen huis en werk wordt teruggebracht, in 'cUt' verband een bruikbaar concept? Seoul is een·stad van zeer hoge dichtheid, maar is zeke:r niet energiezuinig . Oak beantwoordt de compacte stad, aldus Kim, niet aan leefstijl-preferenties van bewoners. 'H igh density tends to create not only congestion, but also propertyi' bubbles.' Daarmee komen we op het derde strategisch veld : de leefstijl van mensen.. in dit verband moet de American lifestyle wo~den genoemd. Korea verwestert, ep,._ verwestering is 'americanisation'.. E,t;!l_teF.::--'American lifesty le tends to produce a diffuse city.'· :En hoe veranderen we de leefstijl van mensen7 Het is noodzakelijk dat mensen net besef wordt bijgebracht dat zij ~Is ver:antwoordel ijke mensen in een f~a,g.iel!=, · omgeving fev.en , ze

dus te doord ringen van sociale en omgevingsethiek. De typisch e Oost-Aziatische traditie van 'gemeenschaps-geest', die wortelt in het concept van 'te zamen-zijn', biedt hiervoor een goed uitgangspunt, aldus Kim . Oak de rol van families in plaats van individuen, van gemeenschappen in plaats van belangenorganisaties vormen een goed kader voor het aanleren van een verantwoorde sociale en omgev ingsethiek. 'The spirit of being-together, if cultivated, cou ld help us reach an ideal community espoused by Confucian thoughts, namelu the "benevolent village" , where people are benevolent to neighbors and nature.'l l Echter, om tot een voor aile actoren aanvaardbare ethiek te komen, zijn, aldus Kim, democratische bestuursvormen noodzakelijk. Vera nderingen kunnen niet door de staat worden afged wongen . Kim pleit daarnaast voor een 'holistische' in plaats van een 'instrumentele rational iteit' als modus operandi voor ruimtelijke planning. 'The coevolutionary process of ma king a sustainable city can be guided t hrough community leraning and community-regulation . Change agents, whether they are planners or educators, must work with other actors and the forces of a system in order to bring in effetcs . The art or persuas ion not by hard power but by soft power shou ld be utilized.'12

;.;,..

Stale 1 Verschenen in 'Internatio nal Journal of Urban Sciences ', 7 (2 ), 2003, pp. 13 7 - 147 2 Zie Kees Doevendans en Anne Schram : 'Stedebouw in het pcrspectief van de verstrooide stad. ' In : Stedebouw & Ruim telijke Or dening, nr 5, november 2 003 3 Kim, 2003, p. 138 4 Kim, p. 139 5 Kim, p. 142 6 Sm ith, I . & Hanry 0 ., ·'Tokyo as an idea '. I n: The Journal of Japanese St udies 4, 1 9 78, pp. 45

ACTOAS

- 81 .

ENVIRONMENT

schets model van urban dyamics

7 Zic Kees Doevendans, 'Stad en Liturgic. Naar aanleiding van het werk van Catherine Pickstock '. I n: Het kerkgebouw in het postindustriele landschap, K. Doevendans & G.J. va n dcr Harst, re d., Boeken centrum 2004, pp. 311 - 330 8 Kim, 2003, p . 140 9 Kim, Won Bae, 'Family, social re lations, and Asian capitalism. ' In : Journ al of I nt ernational and Area Studies 5 (1), 1998, pp. 65- 80, en Kim 2003, p . 141 10 Kim, 2003, p. 141 1 1 Gecitc erd door Kim uit Kim, H.: 'The ontological meaning of Confucianism and its mora l value in modern society', Seoul, 199 7 12 Kim, 2003, p. 145

SEOUL VERGELEKEN MET ANDERE STEDEN Kees Doevendans GAWC In deze tijd van globalisering en netwerkeconomie wordt het voor steden steeds belangrijker dat ze competitief opereren en zich onderscheiden ten opzichte van gelijksoortige steden, nationaal en internationaal. Iedere stad moet zich op de kaart zetten. City Branding ... De wetenschap reageert hierop met vergelijkings-studies naar de 'betekenis' van steden, uitlopend op classificaties ('rankings') van de betreffende steden . Wat stellen ze voor als wereldstad of op internationaalregionaal niveau? Het vergelijken van steden en vervolgens classificeren van .die steden is dan ook in stedebouw en plano!ogie een belangrijke activiteit geworden. Bekend in dit verband is het~ onderzoeksprogramma Globalisation World Cities (GAWC) van de Universit~i( van Laughborough, UK. 1 Dit onderzoek; .. dat met name uitgaat van de criteria zoals uitg~werkt in het werk van Saskia Sassen ov.er globalisering, concentreert zich op betekenis van steden als financieel-economische ' cen~ra, met name de aanwezigheid va·n bel11agrijkes (multinationale) firma's op · het ge.bled van 0

af.l'd

accountancy, advertising, ;ba.nking and finance, en law. ' Wereldsteden worden . ingedeell:l · in drie categorieen, alfa-, beta- en gamma·steden naar hun 'world city~ness'. .. •~ . .belangri]ks~e wereldsteden · . (:zogena.a.m de ~ ·' .\fllfa"sted'en') komen in dit ondefzoek ·naar voren . Londen Parijs, New .York en Tq~ib (~aximal~ waard~ van 12) en ,Chicago, Frarikfilrf, Hong Kong, Los Angeles, Milaan en Sing~pore (waarde 10). Seoul SCCidrt met een waarde 'van 7 onderaan in de categorie beta-cities ' en staat· daarmee op gelijke hi;logte als Moskou. .. ., · Amsterdam valt met waarde·6 ·:in de categorie gamma-Cities, en scoort dus lager dan Seoul (ter ve~gefijking, : ~rus~el scoort waarqe 6) Classificeren we de belangrijkste Aziatische

steden in de regio Seoul, dan Ievert dit het volgende beeld op: Tokio (waarde 12) Hong Kong en Singapore (10) Seoul (7) Taipei (6) Beijing (5 Sjanghai (4).

aan Sch iphol. Van Osaka en Seoul, stelt Grosveld, is aileen het grote aanta l hoofdkantoren van multinationals het noemen waard. Deze steden dienen dan ook onderaan in de reeks van 'leading cities' in Azie te worden geclassificeerd . De perspectieven van Osaka worden hoger aangeslagen dan die van Seoul.

'Can Seoul become a World City?' Perception of City Makers Een ander recent onderzoek is dat van Harry Grosveld 'The leading Cities of the World and their Competitive Advantages; The Perception o( 'Citymakers". 2 Grosveld onderscheidt de volgende 'city makers': • Performing Arts Hospitality Real Estate & Architecture International Trade & Transport Corporate Services Academia • Museums Media International Organ izations Multinationa Is Finance Elk van deze city makers' heeft zo zijn eigen 'magneten', waardoor een stad 'aantrekkingskracht' uitoefent. Enkele voorbeelden: Hospitality: Congresses, Tourism, Hotels Real Estate & Architecture: Property Development, Architects Academia : Universities Finance: Banking, Stock Market, Life • Insurance 3 I

Hoe scoort Seoul in het onderzoek van Grosveld? Wat Azie betreft behoort Tokio tot de 'leading cities'. Deze stad behoort tot de 'Big Four' (te zamen met New York, Londen en Parijs), zij het als laatste. Hong Kong echter benadert Tokio als 'Leading City'. In de reeks Europese steden scoort Amsterdam als hoogste, daarbij Londen en Parijs (categorie 'Big Four') niet meegerekend. Deze hoge klassering dankt Amsterdam met name

Het ' Seoul Development Institute' (SDI) heeft, in samenwerking met het ' Nomura Research Institute', onderzoek verricht naar de betekenis van Seoul als wereldstad. Daartoe is deze stad vergeleken met vijf andere steden in Noordoost Azie, te weten : Tokyo, Hong Kong, Beijing , Shanghai en Singapore . Een verslag van het onderzoek is verschenen onder de titel : ' Can Seoul become a World City?'4 Uitgangspunt was, te komen tot een ontwikkelingsstrateg ie ten aanzien van Seoul om daarmee de internationa le concurrentiepositie van deze stad te verhogen . Deze strategie is weergeven met behulp van een matrix, die als volgt is opgebouwd: op de vertciale as de stad als type markt, onderverdeeld naar 'Network Oriented (International Market)' en 'Market Oriented (Domestic Market)' en op de horizontale as de stad naar industriele gerichtheid: 'Costoriented' en 'Knowledge-oriented'. In deze matrix valt Seoul nu ('Seoul as is' ) in het vak Market-oriented 1 Cost-oriented , dat wil zeggen: vooral productie voor de loka le markt. De toekom ststrategie ('Seoul to-be') echter, zal er op gericht moeten zijn Seoul te 'verplaatsen' naar het vak 'Network-oriented/ 'Knowledge-oriented', in welk vak zich nu al s

steden bevinden als Singapore en Hong Kong . De zes genoemde steden zijn door SDI onderzocht op h un competitief vermogen als: Market Environm ent R&D-center Financial Cen ter Logistisc Center Conven tion Cent er. Voor elk van deze onderde len zijn indicatoren gebru ikt : Market Element • Workforce Elem ent Governance Policy Elemen t Busi ness Environment Element Quality of Life Element .

Aan elk van de facto ren voor ' competit ief vermogen' is een apart hoofdstu k gew ij d, ' en elk hoofdstuk beva t een 'sterkte-zwakteanalyse' en ' strateg ische ag enda '. Het , eindresultaat w erd op het SDI als volgt zeer beknopt samengevat: Seou l scoort t en 1 opzichte va n de andere steden in competi tief vermogen als op een na laatste, net bov en Beij ing, en met Singapore als winnaar. Als 1 een van de zwa kste pun ten van Seoul werd genoemd, dat het overgrote deel van de bevolking na uwelijks in staat is om in het ' Engels te comm uniceren . En kele saillante opmerkingen u it de studie van hetSDI : Verbeteren van de infrastr uctuur • voor Seoul als zakelijke omgeving (business, fina ncieen ) is nodig, alhoew el de telecommunicatie- infrast ructuur relatief goed is.

•lnteaiatlOnal Production Center

·Jritemational Flnancral Center

•lntematlonal Logistics Center

•International R&D Cent.er

Networkoriented

S1ngapore

S41Gul

(International

Markel)

1 --,fC-"--- -- -Hong Kong_

j

Markel· o riented (Domestic

Market)

Tok.yo

BeiJing · •

:Production Center foi .Domestic Oemand Cost-oriented

vijf

•Local R&D Center

;Local Financia!.Cenler Knowledge-oriented

positioning map fo r 6 Asian Cities as an I n ternational City ( con ceptual diagr,1m)

• De bevolking staat niet volledig open tegenover buitenlanders . Deze openheid is echter ha r d nodig, niet aileen om het competitief vermogen van Seoul als zaken centrum , maar bijvoorbeeld oak dewaarde als 'convention center' te verhogen. Seoul scoort relatief hoog als centrum voor R&D, maar de kwaliteit van het Ieven in Seoul moet verbeteren om de top in R&D aan te trekken (met name de dichtheid, congestie, mobiliteit en huisvestingsproblematiek is hier van belang) . Verbetering van Seoul als logistiek centrum moet zich niet slechts op Seoul, maar op de gehele Seoul Metropolitan Area richten . Het aantal vluchten tussen belangrijke steden moet toenemen, de toegankelijkheid van haven en vliegveld , en de samenwerking in en coordinatie van internationale netwerken moeten worden verbeterd.

SDI en ISUF: een morfologische vergelijking van steden Een andere vergelijkingsproject waar het SDI in betrokken is, is een morfologische vergelijking van zes wereldsteden gericht op geografische, historische en planningsaspecten. Dit project wordt uitgevoerd in samenwerking met ISUF, het 'International Seminar on Urban Form'. Deze vergelijkende studie beperkt zich niet tot Aziatische steden . Naast Seoul worden onderzocht London, Los Angelos, New York, Parijs en Tokyo . In het tijdschrift 'U rban Morphology'S wordt verslag gedaan van een workshop gehouden door de internationale onderzoeksgroep . Het onderzoek is bedoeld 'to help inform planning and development policies in Seoul by generating information on alternative development patterns found in other very large cities as expressed by land-use patterns, development densities, building types, lot and block patterns, and an array of other urban form variables. Thus, an important aim of the study is to bring information about the urban form of other cities to the City of Seoul'. Oak wil men in dit internationaal vergelijkend onderzoek komen tot het inzichten welke gemeenschappelijke variabelen stedelijke vormen in de verschillende steden hebben, en hoe verschillen en overeenkomsten wei of niet cultureel te verklaren zijn . Van elke stad werd een onderzoeksgebied gekozen met een oppervlakte van 500 x 500 vierkante meter. Dit gebied zou een

woongebied moeten betreffen en voldoen aan de volgende criteria : representatief voor een bepaalde morfologische periode, uitdrukking geven aan de gangbare stedelijke vorm van die periode, niet het voorbeeld zijn van het meest arme of rijke deel van de stad . Een eerste bevinding ten aanzien van Seoul was, dat -net zoals in Tokyo, dat zijn 'morfologische stabiliteit' lijkt te verliezende ontwikkeling van het stedelijk weefsel van Seoul een meer heterogeen karakter lijkt te gaan vertonen. Maar ook de andere kant is waar: 'Seoul, along with Los Angeles, also represents the opposite characteristic, with newer developments often occuring in very large, homogeneous units that cover extensive areas .'6 In een commentaar op de presentatie van dit onderzoek stelt Rebecca Williamson, dat de onderzoeksgroep zich te eenzijdig richt op 'good examples', en niet op 'bad examples', zoals Mexico City. Ook beperkt de studie zich tot steden, waarover kennelijk informatie gemakkelijk beschikbaar was. Ste~:len waarvan het bestuur niet mee zou willen werken, zijn klaarblijkelijk uitgesloten. Dit betekent dat de studie zich beperkt tot steden met een bepaalde politieke structuur. Ook wordenvoorbeeldgebieden vergeleken die weliswaar uit dezelfde periode zouden stammen, maar niettemin in ontwikkelingsfase van cultuur zeer verschillend kunnen zijn. Bovendien, wat heeft Seoul aan de informatie die uit het onderzoek voortkomt? 'The study succeeds in debunking some myths about the relative densities of contemporary citie~ , but what precisely does this give Seoul? Whose interests are served as a result?' 7

in the Metropolitan Region'. 8 De vraag is natuurlij k welke de vergelijkingsbasis is van Seoul en de Randstad. Is de Randstad niet een dorp vergeleken met Seoul? Hoe dan oak, wat Korea betreft, staat het vraagstuk van concentratie en deconcentratie (spreiding) centraal. In hun bijdrage over de 'hub strategy' van Korea, nodig om de internationale positie van Korea in noordoost Azie te verbeteren, confronteren Won Sup Lee en Won Bae Kim ons met Korea's dilemma 'how to strike a balance between the two goals of enhancing the international competitiveness and achieving domestic regional equity.' De hub-strategy bestaat vooral uit het instellen van 'free economic zones' in de. rE;!gio Seoul. Bepleit wordt de nood~aak van strategieen di~ de ontwi!
central functions in Seoul to lower-order cities is considered necessary for redistributing travel demands. As in the Randstad region, intermodal travel and public transportation are encouraged to reduce the dependence on private cars . The plan also entails several measures to provide more convenient transfer facilities.' Echter, zo stellen Kim and Lee in hun bijdrage: 'several issues are remaining to be resolved. They are accommodating demands arising from new development, financing of transport infrastructure development, and uncertainties involved in the future course of urban development in the Seoul capital region.' 9 In zijn inleiding tot de bundel papers besluit Won Bae Kim met de opmerking , dat de Haagse conferentie heeft geleid tot beter wederzijds begrip van stedelijke netwerken en ififrastructuurplann ing in elk land. Echter: 'The lessons for spatial planners in each country lie not so much in the details of urban networking and infrastructure planning but more in the way planners in each country perceive problems andformulate strategies in response to the more or less same set of macrovariables affecting · the national economies of both countries. Cautions are, however, necessary since the institutional , context and the historic patterns of urban development in the two countries are different.' 10

Seoul en de Randstad Tenslotte wijzen wij op een vergelijking van Seoul en de Randstad, uitgevoerd door het Korean Research Institute for Human Settlements (KRISH) en de Universiteit van Utrecht en het Ruimtelijk Planbureau, Den Haag . Een eerste conferentie werd gehouden in Seoul, 2002 , met als onderwerp 'regional competitiveness and spatial policy'. Een tweede in den Haag in oktober 2003. Het onderwerp van deze conferentie was 'Urban Networks in the Metropolitan Region'. Van deze conferentie verscheen een bundeling van de gepresenteerde papers onder de titel 'Urban Networks and Infrastructure Planning

1 2 3 4

Zie : h ttp://www.lboro.ac.uk/gawc/ Harry Grosveld, 'World Cities f<esearch', Naarden Zie Grosveld, p. 16, Table 1.1 1 Can Seoul become a World City7 Comparison & Analysis of ilfortheast Asia 's Six Cities: Seoul, Tokyo, Hong Kong, Beijing, Shanghai, and Singapore . Published by Yong-Ho Back, Seoul Development Institute, december 2003 5 'Urban Morphology', 2003, Vol. 7, nr 2 6 'Urban Morphology', 2003, Vol 7, nr 2, p. 100-1 7 'Urban Morphology', 2004, Vo l 8, nr 1, p 33-35 (inlcusief een 'Rep ly' op dit com mentaar door: Kwang-Joong Kim en Peter J. Larkham) 8 Wo n Bae Kim, editor, l<.RISH Research Report 2003 - 9 9 Won Bae Kim, 2003, p. 5 10 Won Bae l<.im, 2003, p. 7

GUMI ALS REGIONAAL-INDUSTRIEEL CLUSTER Kees Doevendans Inter-regionale ontwikkeling is een belangrijke strategie binnen de '4de Nota Ruimtelijke Ordening' van Zuid-Korea ('The 4th Comprehensive National Territorial Plan'; 2000 - 2020). Dat betekent een evenwichtige ontwikkeling van regia's om de eenzijdige gerichtheid op en over-concentratie in 'Seoul Capital Region' te voorkomen. Ontwikkeling van regia's dient in te spelen op de karakteristieken van een bepaalde regia, en provinciale steden dienen zich te ontwikkelen tot regionale hoofdsteden door f=r specifieke soorten industrie te vestigenr - ~ldus die 4de Nota .

In hun artikel geven Kim en Kwon een beschrijving van Gumi; vervolgens wordt gekeken in welke fase van clustering Gumi zich bevindt. Hetzelfde doen zij voor twee andere regia's, te weten Daejeon (ICT-industrie) en Gyeonggi Province (biotechnologische en farmaceutische industrie).

an interactive mechanism of collective learning to acquire innovative technologies and information and technical manpower, going beyond the level of solidarity. In this regard, synergy effects are created to convert potential innovative capabilities into actual profits.' 2 In schema : Fase van cTustenng t-acroren Geographrcal proxrmrtyLocalrzatron rlPnPnrlPnt rlustPrs Networktng Regional industrial Institutional thickness clusters and embeddednesst

Innovative clusters

Collective learning Innovative synergies

Clusters In deze strategie past het denken in termen van 'regionaal-industriele clusters'. Hiermee wordt bedoeld, dat concentratie van een bepaald soort bedrijven tot belangrijke economische voordelen kan !elden . In deze clustering kunnen -verschillende fa sen worden onderscheiden ·;n . term en · van typen clusters, gebaseerd, aldus Roberta tapello 1 , op vijf factoren: localization networking institutional thickness and embeddednes~

collective lea'rni.oy innovative syn'ergt~?'De dri'e fasen die op basis hlervan kunnen worden onderscheiden zijn: 1. 'Geographical pro~.if"i1ity-dependent clusters' ' 2. 'Reglon~~>lndustrial ci,U$ters' •: • ·'Inn'ovatlve clusters'. · 3. 'When agglomerated firms are so lo~Sallzed that they can reduce transaction -~ostS, they are considered geographical proximity-dependent clusters. They can develop into a regional cluster when forward and backward linkages are established among firms and supporting institutions, and when institutional thickness and embeddedness enable formal and and tacit transfers of information and knowhow with trust. In the stage of innovative clusters, economic actors in a region create

Vorming van dergelijke regionaalindustriele clusters kan dus uiteindelijk leiden tot technologische innovatie en kennisontwikkeling, bovendien vormen zij ook een belangrijke 'stepping stone' voor competitie tussen regia's.

Gumi In de regia Gumi treffen we een clustering aan van electronische industrie. De regia kende in 2001 een inwoneraantal van 340.000 en kent een oppervlakte van 617 km2 . In Gumi-City bevindt zich sinds 1968 het 'Gumi National Industrial Complex', op dit moment het grootste in het binnenland gelegen industriele complex in Korea. Enkele cijfers: In 2001 omvatte dit complex 520 bedrijven met 68.000 werknemers. Producten die worden ontwikkeld varieren van verschillende ~ciorten elektronische componenten, geavanceerde communicatie-appa ratu ur, textiel en innovatieve materialen . Dit industrieel complex van Gumi, zo wordt gesteld door Kim en Kwon 'is one of the representative electronics industries in Korea, leading the information society into the 21st Century.' 3 In dit industrieel complex is ook het bedrijf LG-Philips LCD gevestigd, nummer 1wereldproducent van platte beeldschermen.

t:rrecrs and specifics Reductron of transactton costs Linkages among firms Formal and tacit transfer of information and know-how with trust lnnovatrve technologres Information and technical manpower goes behind the level of solidarity Potential innovative capabilities are converted into actual profits

Kenmerken Gumi De elektronische industrie in Gumi bestaat uit een aantal grate bedrijven die als regionale !eiders in hun soort moeten worden beschouwd, aangevuld met bedrijven uit de categorie midden- en kleinbedrijf. Ondersteunende instellingen, die een voortrekkersrol in R&D en technische innovatie kunnen spelen, zijn echter onvoldoende aanwezig. Wei kent de regia enkele universiteiten die van belang zijn voor de elektronische industrie, zoals de Kumoh National Institute of Technology (KIT). Opvallend is dat de meeste bedrijven die de grate bedrijven in Gumi in financieel opzicht en in accountancy ondersteunen, zijn gevestigd in de reg ia Seoul. De grotere bedrij~en vormen in Gumi de motor voor de clustering. Zij onderhouden diverse banden met middelgrote en kleine bedrijven in de regia, maar deze laatste bedrijven vormen onderling nauwelijks een netwerk. 4 Kim en Kwon concluderen, dat de electronicaindustrie zich weliswaar kenmerkt door loca le productie-netwerken, maar nog nauwelijks innovatieve netwerken kent. Echter, zo wordt gesteld, het niveau van ondersteunende dienstverlening van de industrie is opvallend hoog . Daarom bevindt de clustering in Gumi zich in een fase die de eerste fase van 'locaalregionale clustering' is gepasseerd.

In een matrix die de fase van regionale clustering aangeeft, worden twee assen tegenelkaar afgezet: Niveau van productie en Nivea u van technologie . Gumi scoort hoog op de eerste as, lager op de tweede as. Zie Matrix beneden

Strategie Ten aanzien van regionale clustering kunnen in hoofdlijn twee strategieen worden gevolgd: bottom up en top down. De eerste is gericht op het totstandbrengen van een dynamische markt-situatie; de regering faciliteert en modereert, maar dat gebeurt niet vanuit een vastgestelde nationale prioritering. Middelen die worden gehanteerd zijn gericht op het delen van kennis, het bouwen van netwerken, gemeenschappelij ke R&D en strateg ische allianties. Als voorbeelden hiervan worden de Verenigde Staten en Nederland genoemd . In de tweede benadering stelt de nationale overheid (in overleg met de industrie en onderzoeksinstellingen) duidelijke priorite iten, formu leert een uitdagende visie voor de toekomstS en worden actoren gekozen die in de dialoog worden betrokken. Als de nationale prioriteiten eenmaal zijn gesteld, en de dialoog in gang is gezet, wordt de clustering een markt-geleid proces, met nag wein ig interventie van de overheid. Echter, de meeste benaderingen en innovatieve clusters tot stand te brengen kenmerken zich door een een 'basic set of policy activities', met name het stimuleren van het ontstaan van netwerken en vervolgens het ondersteunen en versterken ervan.

- -...... ......................-......._

..................

- ·- - - - - -,

Level of production

! lnno\'.llivl!

du:-.tl'rl ll)!,

Level of technology

The Clustering Stages of the three Regional I ndustrial Clusters

De Zuid-Koreaanse nationale overheid is direct of indirect betrokken in het ontstaan, ondersteunen en versterken van netwerken. Daarbij richt men zich hoofdzakelijk op fysieke en financiele maatregelen om netwerken tussen bedrijven, universiteiten en onderzoeksinstellingen te stimuleren, het versterken van technologische innovatie en het ontwikkelen van industriele gebieden. 6 Tegelijkertijd zijn lokale overheden actief om regionale economieen te versterken door 'knowledge-based' industrieen aan te trekken (met name informatie- en biotechnologie). 7

1 R. Capello, 'Spatial Transfer of Knowledge m lligh technology Milieux . · ln .· Reg1onal Studws, Vol. 3.>, to 4, J 999, pf?. 353 - 366 2 Oong-Ju Ktm, Young - ub Kwon, 'Industnol Clustc1·s and Regtonal /nnovat1ons tn Korea~ p. 164. in : Global City Region, Integrat ed Planning and Sustainable PO/iCICS of' Korea, Edited by Kyu - Bang I ee, Korea Research Institute fo1 Human Settlements, Hanul Academy PubliShing Compan y, 2 003, pp. 147 - 168 3 Kim, Kwon, 2003, p . 159 4 Kim, Kwon, 2003, p . 162 5 In spotjcs op de Zuid-Koreaanse TV maakte de mllil!:.ter van Wetenschap e Tcchniek de olgende priorit r ing aan de man: accent op nformatie -, Nano- en Biotcchnologie ( IT, NT en BT), tezamen komend m t.f ont w1kkeimg van Robot- t echno/ogle. 6 H t vf'stigc n van volledig nie uwe campus voor het KIT, m t geheel nieuwe gebo uwcn voor aile fa culteiten, h elem aal gerinancierd door d nationale overhc id, zal als een onderdeel van een dergeliJke nat10nale top down -strategie dienen te worden beschouwd. 7 Km1, Kwon, ? 003, p J 50

Interface als intermediair tusse

Technisc~e

Eindhoven en marktpartljen Analyseert probleme

in het functioneren van de gebouwde omgeving

- Genereert bruikba e oplossingen in overeenstemming met recente r

wetenschapp

nsu menten-organ tsa'ties

van Interface zijn: '

J

ccupancy-Evaluat on - Po r t e f e u i II e B ~ h e-e r -----

- Doelgroe enbeleid Stichting Interface, Den Dolech 2, Postbus 513, 5600 MB Eindhoven. Telefoon secrerariaat: 040-2472937. Telefoon directeur: 040-2472579. Telefax: 040-2438488. www.tue.nl/bwkllnter(ace

- 5-t.ed-el i} k B eh e e r en

REIS ANEKDOTES Had je bij moeten zijn ....

Dennis in de rij voor ·een drankje bij de Nederlandse ambassadew in. Seoul: "Zo dan, wat een rij. Het iseen r~:_van hier tot Tokyo!" Tim : "Dat is eigenlijk helemaal niet zo lang dusl".·

Wim vs Geerte@ Parktel Geerte: "Wim, blj wle slaapjjj (in de zin van; op ytelke karrler}." Wim: "ln principe aileen, ma:ar er llggen nag een pa<;lr ande!'en in de buurt."

. 0~. Korea~nse postorderbruid van vocfrzitter Klaas Jong: Mi :St;lk Jong.

Dennis: ''We,: re investigating." Timmy : "NQ $hit Sherlock."

Karel: "Dennis is echt zo'n swaffeltype ." Bram: "Daarom draagt Geerte ook een bril. Merisen met e~n bril mag je nlet slaan."

Roman tegen een mark,tk.:gop.rn,cln~d1 e hem een hoedje wil verkopen: ''f am sorry, my head is too.big .'' ·

·,"

Klaas staat een half tlu·r naar een Kore(lanse kleutert:e sta'reh. Deelnemer: "Klaas, pedo; wat doe je?" Klaas: 'Ik wil ook op die schprn.mel."

Berry.oyer iijn camera di~ .nag bij de bakker lag en die hij n!=l veel l
Dag x; Karel: "Vanavond ga iK echt hiet uit!" .Pag x+l; Bram : "Vanavorid gaan we echt niet uit!" E>~g x+2; Timmy: )'Ik ga niet uit vanavond!'' Je raadt al wat de d_:le heren deze drie avonden de'den ,

T

HET ONDERZ:

In navolging van de studiereis die CHEOPS in het collegejaar 2002-2003 organiseerde naar Mexico-Stad is ook bij deze studiereis naar Zuid Korea een onderzoek voor de deelnemers aan de reis verbonden. De achterliggende gedachte was de deelnemende studenten vooraf al te stimuleren om meer met de reis te doen. Hiervoor was het onderzoek een goed middel, omdat de stud en ten door het werken aan het onderzoek vooraf al bezig waren met de reisbestemming, welke interessante punten daar te zien zou kunnen zijn en op welke manier ze het meeste uit het bezoek aan de bestemming konden halen. Daarnaast vergrootte het vooraf werken aan een onderzoek het groepsgevoel bij de deelnemers. De studenten gingen (naar aanleiding van het vooronderzoek) niet ieder individueel op reis, maar er ontstond een groep die samen ging . Bij de organisatie had de reiscommissie de intentie om het onderzoek dit jaar verder uit te bouwen. Er was voor, tijdens en na de studiereis naar Mexico een goed begin gemaakt, wat tijdens de Zuid Korea reis voortgezet en verbeterd kon worden. Dit had tot doel om deze studiereis een succes te maken en om voor toekomstige studiereizen het onderzoek als een vast onderdeel in het programma te krijgen. De reiscommissie van 2003-2004 is namelijk van mening dat een onderzoek een essentiele bijdrage aan de studiereis Ievert. Studenten bereiken persoonlijk veel meer met de studiereis. Een mogelijk voorbeeld hiervan is het verwerven van portfoliocompetenties door middel van het onderzoek en de gehele studiereis. Om het onderzoek van dit ja~r~· voldoende te waarderen, zijn voor deelname aan de studiereis 2003-2004 4,3 ECTS te behaler), De groep deelnemers is opgedeeld in vier werkgroepen. Deze groepen, bestaande uit studenten van verschillende studierichtingen, hebben ieder een bepaald aspect van de bouwkunde onder de loep genomen, te weten; ·Identiteit, Ontwikkeling, Infrastructuur en Hoogbouw. Deze aspecten dekken in grate Ujnen de vier profieleo ·die binnen de faculteit Bouwkunde aan de TU/e bestaan (namelijk architectuur, management, stedenbouw en techniek). Elk van de werkgroepen bestond uit acht studenten die samen twee onderzoeksthema's uitwerkten . Voor elk van deze. vi~r groepen had de reiscommissie, in samenspraak met de onderzq_e ksthema vastgesteld . Ook de sponsoren hebben richting begeleidende docenten, kunnen geven doqr nun intE!resses kenbaar te maken. Dit thema dekte het hele aspect dat aan de werkgroep was toegekend .,Voor...dit algeJJ:~ene thema waren de antwoorden vooral te vinden tijdens de divers~ e~ezq('!ken ,aar:t J:>e~r~jven , iristellingen en universiteiten die tijdens de studiereis zijn gemaakt (zoal.s .de, Nederlandse ambassade, KRIHS, SDI, Paju Book City, Yonsei University, SKKU. in Seat~ I en KIT in Gunii ).

een

Het·st'We~de d,pderzoeksthema kon door de deelnemende studenten zelf gekozen worden . De studer.lten hadden dus een zekere mate van inspraak in de onderzoeksonderwerpen, waardoor het nastreveri' van persoonlijke.comp!=!tenties beter mogelijk werd. De antwoorden op dit tweede specifieke thema werden vooral gevonden tijdens de vrije onderzoeksdagdelen en door middel van individuele gesprekken voorna!Tl~lijk met st!Jdenten van de drie te bezoeken universiteiten in Zuid Korea .

Hl

SAMENVATTINGEN

Samenvatting Nederlands In het kader van de studiereis naar Zuid Korea, hebben wij de opdracht gekregen om identiteit van de steden Seoul en Gumi te onderzoeken en deze in een later stadium te vergelijken met Eindhoven. De opdracht is als volgt geformuleerd: Onderzoek de identiteit van de volgende steden: Eindhoven, Gumi en Seoul en vergelijk of het imago van deze steden overeen komt met hun identiteit. Uiteraard werd dit gedaan vanuit het bouwkundige perspectief. Er is een balans noodzakelijk tussen identiteit en imago van een stad. Het gaat om de combinatie van wie een stad is (identiteit) en hoe die stad overkomt (imago) . Het imago is in belangrijke mate leidend voor keuzes van potentiele gebruikers van de stad. De kern van zowel identiteit als het imago vormt de persoonlijkheid van een stad, ofwel het karakter. Het totaal van mensen, geschiedenis en economische, sociale en culturele voorzieningen bepaalt de persoonlijkheid en uit Z·ich door gedrag, symboliek en communicatie. ·De verwoording en verbeelding van de stad als merk moet een zekere ambitie zitten, die de weg beschrijft van zelfbeeld naar streefbeeld. Op het streefbeeld moet een stad investeren om het in de toekomst neer te kunnen zetten als imago. Om tot een goed vergelijk te komen tussen de betreffende steden wordt er een profiel van de steden opgesteld. Dit profiel bestaat uit objectieve criteria en is een leidraad in het verdere onderzoek . Dit profiel bestaat uit de volgende aspecten: •· Imago en identiteit; • Bebouwingstypologie; • Openbare ruimte; • Bevolkingsopbouw en werkgelegenheid; • Infrastructuur; • Cultuur. Bij def:e aspecten zijn de volgende conclusies uit de vergelijkingen tussen Seoul, Gumi en Eindhov~n te trekken :

Seoul • • • • • • • • • •

Gumi • • • •

De hoofdstad van hetland met bijbehorende groteske plannen in en voor de stad; Identieke appartementengebouwen (flats) door heel de stad; Enorme uitbreidingswijken worden 'en masse' uit de grond gestampt; Oude cultuur is opgenomen in het straatbeeld; Vliegveld in zee; Enigszins stedebouwkundige planning; Een handelsstad met normale bevolkingsopbouw; Het straatbeeld wordt bepaald door hoogbouw; Profileert zichzelf als logistiek knooppunt in hetland en de regio; Snelle economische groei zorgt voor scheve verhoudingen tussen voorzieningen.

Een pronciestad aangewezen om te ontwikkelen tot high-tech-regio van hetland; Identieke appartementengebouwen (flats) door heel de stad; · Uitbreidingswijken worden op relatief grote schaa.l aangewezen, maar stapsgewijs ontwikkeld; Vernieuwing en verdere ontwikkeling van de stad belangrijk gemeentelijk agendapunt: o.a. nieuwe universiteitscampus buiten de stad; Nauwelijks stede.bouwkundige .planning; Voerziet de industrie met name de technologische industrie in de meeste werkgelegenheid; De diverse industrieHe complexen en de jonge bevolking zijn kenmerkend voor het stadsbeeld; Voorzieningen blijven achter op economische status; Vermaak in open bare ruimte is gericht .op hele gezin.

Eindhoven • Industriestad, ontstaan door particulier initiatief; • Inmiddels in transformatie naar dienstencentrum; industriele kenmerkende panden in centrum worden herbestemd; • Industrie op thematische terreinen buiten het stadscentrum; • Ontwikkeling nieuwe hoogwaardige openbaar vervoersmiddelen: 'voorop in technologie' wordt gezien als een breed begrip; • Vermaak in openbare ruimte gericht op specifieke gebruikers; • Vernieuwing en vefdere ontwikkeling van de stad belangrijk gemeentelijk agendapunt: o.a. hoogbouwbeleid; • Stedelijke voorzieningen sluiten aan op economische status.

GROEP 1 Summary Englisti For the study trip to So(!th Korea we,got the assignment to investigate the identity' of the cities Seo·ul and Gumi and to compare these cities to-Eind)lo).ien in a later stadium. The assi~rrment can be formulated as fortbws: rfwe:stigate the identity -qf the following cities: Eindhoven, Gumi and Seoul and compare if the Image of these cities corresponds with their Identity. We have to note that When we are ctoing this, .:Y~ look through 'the eyes qf an architect.

Sepu/

• • •

,There neecls1to be .a p<;!l~n.oe between the identity and Image of a city. Its about the combination 'between who a city is (identiY)zand how a city is perceivEjd (.image). The im~ge plays a substantial -~part in the decision making prbcess of potential \JSers Qf the city. The essence of iden~j~y as well as the Image Is the personality ofa city, or in other w'ords the character. Th¢'~whol~ of people, history and . e~onomical, soslal and cultural fac!Uties determine the person·allty of the city and expresses itself through behavior, symbolic and communication. In th e won;llng an Imagination of the city as a brand lays a certain ambition ~haJ descrlbe,s the way of self Image to the Image they alm for. The city has tqJ nvest in this goal t6 cmakt:i sure the will become it in the future

·•

If we look from the Netherlands at South Korea, SeQul and Gumi we can only determine her image, after all the city determines t_hrqugh books, magazines and the Internet how the want -to present herself to th:e-rest of the world~ Of .course are these only the .positive features of the city and never the bad oh'es. · To make an· accurate comparison between-the cities: . Eindhoven veFsus Guml and Gumi versus Seoul We developed a profile' with differ~n t asp~cts tt:~rough which we S_~n compare the Cities.

• •

The profile consists of th ~· following a.~peds: • Identity versus"frnq:ge; · • Building terminology; • Public space; ·• Population and employment; Infrastructure; Culture. Accot cling to these aspe~;:ts it is possible to drawl:hefollowing conclusjons between Seoul, Guml and Eindhoven: _, ;· ·

DENTITEIT

''

• •

•

The capital of the coun·t'ry with according eno r~o.us plans for the city; Identical apartment bufldlngs'throughout the;eritire city; . \ Many huge expansion sit~s are being developed rapidly; The old culture Is enfolded by the new city-stnJcture; - ~, · Airport in the sea; Somewhat urban planning; A City of commerce with a normal population; The image of the street ~.!/: l ~etermfned by higli-r(se; Promotes it selves as an logistic hub in the co\Jntry and region; Rapid economical growth lead.s ;to crodked relations t>etweer;rfacil[ti!'!S . '/. ,

'AI

"' -~::~~

~

.<·

'

Gumi

•

A regional city pointing out to develop as tt:re high-tech-area of the country; Identical apartment buildings throughout the' entire·city; .. ;;\ Expansion sites are being pointed out on a felatively large scale, but develop~d hit by bit; . . Renewal and furthe~ .development of the~city is an important point on the agenda of the munidipa'lity: for example a new university-campus; Hardl¥ any urban plaq_ning; .. .\ The tec:hnological indu'$try apticipates mqstly in the employment; . The sev(i!ral industri~lcomplexes and the young inhabitants arecharact-eristic for th-e image of the city; c~'<•'' .. . ' The rate of facilities stays behind by the. economical status; Amus·ements in the public spflces are for the entire family.

Eindhoven An lndustrlalcity, originated by public i'hit iative; . . •. . • Nowadcfys ln· tr:ansfogrn ation Into a c1ty Of services, industrial distinctive o~ildings are belng ·.rce:-developed:i · · Industry on. thematical sites outside tt:i~ city-center; . '1 .. . Develo,pir::tg jfew high •q!Jality public trari·~port systems: ' leading in technology' is seen in a wlde concept; ·· ' ' Renewal and further development of the' city is an important point on the agenda of . the municip?llitv i fof example the new high-rise-policy; \" . ' - . Urban i'a'cilities j()in up with the economical status; .... Amus·ement in the ;p!Jblic space is focused on specific users.

H2

IN LEIDING

Orientatie op de opdracht In het kader van de studiereis naar Zuid-Korea is dit rapport tot stand gekomen . De aanleiding voor dit rapport is om op (stede- )bouwkundig niveau Zuid-Korea te beschrijven zodat een ieder binnen de TU/e die ge'fnteresseerd in Zuid-Korea hier een goede indruk van Zuid-Korea krijgt. Tevens is dit rapport ook interessant voor de gemeente Eindhoven doordat het een zusterstad van Gumi is. Om het onderzoek richting te geven zijn er 4 onderzoeksgroepen samengesteld, ieder met een eigen thema. De thema's zijn: Identiteit Ontwikkeling Infrastructuur Hoogbouw Dit rapport behandelt het thema· identiteit, dit leidt tot de onderstaande opdrachtformulering .

Opdrachtformulering

,,

Onderzoek de identiteit van ch~1' Volgende steden : Eindhoven, Gumi en Seoul en vergelijk of het imago van deze steden overeen komt met hun identiteit.

Uitgangspunten De volgende punten stonden aan de basis van de opzet van dit rapport: 1) Onderzoek de identiteit van de steden Eindhoven, Gummi en Seoul; 2) Onderzoek hoe beide zustersteden vorm geven aan hun visie "voorop in technologie".

Onderzoeksvragen In het kader van het analyseren van de uitgangspunten kunnen de volgende vragen gesteld worden : Wat is de invloed van de bebouwingstypologie op het imago en de identiteit van de stad en vice versa? Wat is de invloed van openbare ruimte op het imago en de identiteit van de stad en vice versa? Wat is de invloed van de bevolkingsopbouw en werkgelegenheid op het imago en de identiteit van de stad en vice versa? Wat is de invloed van infrastructuur op het imago en de identiteit van de stad en vice versa? Wat is de invloed van cultuur op het imago en de identiteit van de stad en vice versa? Dit rapport hoopt antwoord te geven op de bovenstaande vragen, met inachtneming van de verschillende u itgangspunten.

Criteria voor vergelijking Om tot een goed vergel ijk te komen tussen de betreffende steden wordt er een profiel van de steden opgesteld. Dit protlel bestaat uit objectieve criteria en is een leidraad in het verdere onderzoek. Dit profiel bestaat uit de volgende as pecten: Imago en identiteit; Bebouwingstypologie; · Openbare rulm_te;. ;.. , Bevolkingsopbouw..eh Werkgelegenheid; Infrastructuur; · • Cultuur.

Opbouw Het rapport is a is volgt opgesteld: Hoofdstuk 1: · Sarneniiattingen Hierin staat, in -zowel. de NedF!rlandse als de Engelse taal, de samenvatting van dit rapport. Hoofdstuk 2: Inleiaing · · In·- dit hoo(dstuk wordt .het onderwerp van dit rapport in haar perspectief geplaatst en wordt de inhoud eryq,rr' ~!vast wattqegel!cht. . Hoofdstuk 3: City marketin'g In :hoBfdstuk 3 wordt er dieper op het fenomeen identiteit ingegaan. Insteek hierbij is het fenomeen c:,itt mark~tin_g, van4it deze pe·rceptie zullen definities gegeven worden voor identiteit en imago . . Identiteit bestaat uit verschillende aspecten., Elk aspect is uitgewerkt in een essay. In de hoofdstukken 4 ;lot ~il' met 9 komeh deze essays aanbod, elk essay kan zelfstandig onderdeel gelezen w(>rden: t Hoofdstuk 4 :· · Imago versus identiteit; Hoofdstuk 5 : Bebouwingstypologie; Hoofdstuk 6 : Openbare ruimte ; Hoofdstuk 7: Bevolkingsopbouw en werkgelegenheid; Hoofdstuk 8: Infrastructuur; Hoofdstuk 9 : Cultuur. De verschillende aspecten komen vervolgens weer sa men in hoofdstuk 10, waar de vergelijkingen tussen Gumi en Seoul en tussen Gumi en Eindhoven onder elkaar worden gezet : Hoofdstuk 10: Vergel ijkingen

H3

CITY MARKETING

Definitie Hoe in · de we reid over een bepaalde stad wordt gedacht, is bepalend voor de houding die bedrijven, bezoekers en potentiele bewoners aannemen ten opzichte van economische en culturele activiteiten. In een wereld waarin steden steeds meer op elkaar gaan lijken en vergelijkbare basisvoorzieningen hebben, moet een stad zich profileren, onderscheiden en excelleren . Steden hebben daar baat bij : het aantrekken en vasthouden van de juiste bedrijven, bezoekers en bewoners leidt tot grotere economische en culturele activiteit. City marketing is een zaak van allen die een stad maken gezamenlijk. Bedrijven spelen daar een belangrijke rol in, als topgebruikers van de stad. Bewoners geven inhoud a an dat wat een stad is. Bezoekers komen af op het aantrekkelijke van een stad en bepalen daarmee mede het beeld. Daarnaast nemen zij hun beeld mee naar huis, mee de we reid in . Daarmee zijn zowel bedrijven als bewoners en bezoekers consument en producent tegelijkertijd. Er is een balans noodzakelijk tussen identiteit en imago van een stad. Het gaat om de combinatie van wie een stad is (identiteit) en hoe die stad overkomt (imago). Het imago is in belangrijke mate leidend voor keuzes van potentiele gebrui kers van de stad . De kern van zowel identiteit als het imago vormt de persoonlijkheid van een stad, ofwel het karakter. Het totaal van mensen, geschiedenis en economische, sociale en culturele voorzieningen bepaalt de persoonlijkheid en uit zich door gedrag, symboliek en communicatie. De verwoording en verbeelding van de stad als merk moet een zekere ambitie zitten, die de weg beschrijft van zelfbeeld naar streefbeeld. Op het streefbeeld moet een stad investeren om het in de toekomst neer te kunnen zetten als imago. City mark eting is een instrument in de ontwikkeling van de identiteit en het imago. Het gaat daarbij om vier soorten activiteiten: Het ontwikkelen van een sterke en attractieve positionering en imago voor de stad, beginnend bij het kiezen van een aantal unieke en onderscheidende kernwaarden die in hun combinatie de stad karakteriseren en het eigene van de betreffende stad uitvergroten. Met de positionering zet een stad een bepaalde ambitie neer die waargemaakt kan worden; beweren en bewijzen gaan hand in hand. Het efficient en toegankelijk aanbieden van de producten en diensten van de

stad. Daarbij zijn belangrijk een goede infrastructuur, een hoog voorzieningenniveau en nieuwe attracties en evenementen om de nieuwe bedrijvigheid en publieke steun in stand te houden en nieuwe investeerders aan te trekken . Promotie en communicatie: de wereld vertellen wie de stad is en wat de betreffende stad biedt. Dat betekent het promoten van de aantrekkelijkheid en de voordelen van de stad, zodat gebruikers zich volledig bewust zijn van de onderscheidende voordelen . Een tweede instrument is het aanbieden van attractieve beloningen ' incentives' voor huidige en potentiele kopers en gebruikers van producten en diensten. Bewoners zijn beeldbepalend voor de stad en bepalen mede de identiteit en het imago. Belangrijk is daarom dat zij vriendelijk en gastvrij zijn en positieve gevoel voor de stad overbrengen bij nieuwe doelgroepen (civil pride).

H4

IMAGO VERSUS IDENTITEIT

In Ieiding Dit hoofdstuk behandelt de begrippen identiteit en imago , en hoe deze in de verschillende onderzochte steden naar voren komen. We hebben voor de studiereis vooral gekeken naqr het imago dat de verschillende steden willen uitdragen richting de buitenwereld, Tijdens en na de studiereis zijn we daarna gaan kijken in hoeverre dit imago overeenkomt met wat de steden werkelijk zijn al is dit natuurlijk maar heel beperkt omdat hetgeen wat we gezien en onderzocht hebben maar een klein deel is van de werkelijkheid, men kan zich afvragen of een stad wei daadwerkelijk te du iden is, de steden van vandaag waar vele duizenden of zelfs miljoenen mensen wonen zijn dermate complex dat het onmogelijk is om een stad een bepilald imago of identiteit toe te kennen, steden zijn in hun vele facetten een optelsom van imago''s en identiteiten. Deze twee verschillende begrippen hebben een nauwe samenhang met elkaar, bij allebE;!i de begrippen gaat het om het beeld wat men van een persoon, een merk, een stad, enz. heeft:Simpelweg kan gesteld worden dat de identiteit van iets of iemand grotendeels gaat over wat er bestaat of wat men heeft, dus de werkelijkheid, en het imago is datgene wat men wil zijn, dus het creeren van een beeld . Bij steden heeft men het verschijnsel dat men de stad een bepaald beeld wil meegeven .· 'citybranding' of 'city marketing' genoemd, hetgeen eigenlijk in de praktijk neerkomt op het maken van reclame voor een stad om zo een beeld neer te zetten wat misschien niet geheel overeenkomt met wat de stad feitelijk is, de identiteit dus.

Gumi "A city of youth, a bright future, a digital Gumi." Met deze slogan wil Gumi zich profi leren als vooruitstrevende technologiestad, Men wil het beeld schetsen dat de stad een Mekka is van geavanceerde industriele activiteiten en dan vooral op het gebied van halfgeleider- en ITtechnologie. Daarnaast pronkt men zeer nadrukkelijk met het feit dat de bevolking van de stad zeer jong (gemiddeld 29) en dus vitaal is . Nag een belangrijke peiler van het imago is de aanwezigheid van een rijke cultuur en traditie. Met deze drie elementen heeft Gumi a lies in zich om in de toekomst een belangrijke, ontwikkelde en levendige stad te gaan worden, althans, zo is de eerste indruk.

...

~ H-·e/l'Ome to

("' I

.

ll/lll

GRUF.P

DE TITEIT

Een aantal zaken vielen erg op in Gu mi : Een zeer gefragmenteerde stedebouwkundige opbouw, er is bijvoorbeeld geen echt centrum . De helft van het stedelijke gebied bestaat uit industrie, vrijwel het gehele oostelijke • stadsdeel is industriegebied . De verschillende functies (wonen, werken, recreeren) liggen zeer uiteen en verspreid over het hele gebied , het lijkt alsof er weinig samenhang is. Er zijn erg weinig voorzieningen en er is weinig te doen voor een stad van 350.000 inwoners.

De stad is erg duidelijk een stad in wording, Men heeft een langetermijnvis ie die tot 2020 reikt. Uit deze zogenaamde 'Gumi Vision 21 ' komt naar voren dat de stad in dat jaar het dubbele aantal inwoners moet hebben van nu. Het plan maakt deel uit van het '4th Comprehensive Plan' van de regering dat qua omvang vergelijkbaar is met de Vierde Nota Ruimtel ijke Ordening van de Nederlandse regering. In 2020 moet Gumi een zogenaamd Electropia zijn, een schone, welvarende, florerende stad waar je moet wezen als investeerder in technologie en kennis, oak wil men een spil in het tegen die tijd zeer geavanceerde infrastructurele netwerk van Zuid-Korea worden, tevens moet Gumi de grootste export- en handelsstad van Korea gaan worden . Dit toekomstbeeld is echter nag ver weg , voorlopig laat de regering in Seoul Gumi nag even voor wat het is, de hogesnelheidstrein van SeOlll naar Busan bijvoorbeeld, doet Gumi niet aan ondanks dat men bezig is met een splinternie Jw station. Oak is het zo dat bedrijven wei productiefaciliteiten in Gumi opzetten maar de R&D-faciliteiten elders situeren . Wei wordt er even buiten de stad een compleet nieuwe universiteitscampus uit de grand gest~(l.r:npt met hypermoderne gebouwen, deze moet plaats gaan geven aan zo'n 9000 studenten. 20U4' is ·· n~t jaar dat het Kumoh Institute of Technology (KIT) moet gaan verhuizen naar dit nieuwe onderkomen. Men gaat er zeker niet op achteruit want de oude gebouwen zijn op z'n rninst paver te noemen. ,_ Tach is het duidelijk dat Gumi wei veel potentie heeft om op een hager niveau te komen, aan de•wilskracht van de bestuurders zal het in elk geval niet liggen en ook met de financien zit het wei goed, Gumi heeft het grootste overschot op zijn begroting in de gehele provincie Gyeingbuk , In het ' centrum ' van de stad is een enorm en zeer modern gemeentehuis gerealise~ rd rret de.: allermodernste v oorzigningen, hier kunnen burgers voor allerhande zaken terecht aan de loketten waama men op zee r'·efficiente wi~ze wordt :geholpen. .... Maar behalve moderne industr'ie en ·een dicht '·infrastructureel netwerk claimt qumi oak nag een stad van cultureel erfgoed in een mooie omgeving te zijn . Dit laatste klopt in(:lerdaad, de s,tad is gelegen in een prachtige bergachtige omgeving en er zijn veel mooie tempels en toerfstische sites. in de buurt. Maar in de stad zelf is het echter heel armzalig gesteld met het groen ·en

culturele voorzieningen, er is slechts een park, Dongrak park en er is maar een openbaar gebouw waar cultuur beleefd kan worden, namelijk het Gumi City Culture & Art Center. Als de stad een aantrekkelijke factor wil worden in de omgeving, om te kunnen concurreren met bijvoorbeeld Deagu, zullen er tach echt meer culturele- en groenvoorzieningen moeten komen. Eindhoven "Eindhoven, leading in technology"; Eindhoven is een stad met een traditie wat betreft technologie, van oudsher is het de thuisbasis van Nederlands bekendste en grootste technologiebedrijf; Philips . Oak verschillende andere grate techno-ondernemingen zoals Daf en ASML hebben er hun thuisbasis. Oak zitten er enkele vooraanstaande technologische instituten zoals de TU/e en TNO . In vergelijking met Gumi kan gezegd worden dat de 'grate sprang voorwaarts' in Eindhoven al heeft plaatsgevonden en dat de stad op sommige punten alweer op haar retour is, zo heeft Philips bijvoorbeeld haar hoofdkantoor en een groat aantal voorname vestigingen in andere steden gevestigd. Natuurlijk heeft de trend dat grate bedrijven hun productievestigingen naar lage lonenlanden verplaatsen hier oak zijn weerslag gehad en daarom zag Eindhoven zich genoodzaakt om het imago van industriestad (lees; 'Philipsstad') te veranderen in een imago van high-tech-kennisstad, in die zln gaat de vergelijking met Gumi tach wei weer op omdat beide steden heel erg focussen op de techniek, en dan vooral de hightech . Verschillen zijn er natuurlijk te over, terwijl in Eindhoven de bevolking steeds meer vergrijst, is de bevolking in Gumi heel erg jong . De opbouw van de stedeo is totaal anders, Eindhoven is een stad die ontstaan is uit vijf dorpen die a an elkaar zijn gegroeid, het dorp Eindhoven is nu het centrum van de stad Eindhoven en zo is de ringstructuur ontstc;lan, Gum i heeft een nogal rommelige structuur, wijken zijn her en der gebouwd en er is geen duidelijk centrum, dit zal ongetwijfeld oak met de morfologie van het landschap te maken hebben,• random Gumi liggen veel bergen terwijl Eindhoven in een vrijwel vlak landschap ligt. Beide steden leggen de n~_dn.Jk' o~f't~~hnologische vooruitgang maar in Eindhoven ligt deze nadruk meer op het ontwikkelen van nieuwe producten en inzichten terwijl Gumi vooral meer grate bedrijven wil overJ;lah3h om er een vestiging neer te zetten . Oak qua cultuur- en · gr'benvoorzienirfgen zijn de inwoners van Eindhoven beter af dan die van Gumi, er zijn meer parken, musea, blos'c open, etc. dit, terwijl Gumi tach een groat aantal meer inwoners telt d?,i1 Eindhoven . '· Seoul Seoul .is de hoofdstad en oq_~ qua omvang en inwonertal verreweg de grootste stad van ZuidKore•a·. De .slc\gan luidt kortweg "Hi Seoul", hiermee wil men de combinatie van de begroeting

:>'

.

I'

-- 1

'Hi' en 'Seoul' moet aan de rest van de wereld de eenheid en harmonie van zijn inwoners promoten. Verder is 'hi' hierbij synoniem aan 'high', dat de potentie van Seoul moet weergeven om uit te groeien tot een wereldstad. Op de site is de volgende tekst te lezen: Lovely Seoul Lovely Seoul, as warm and lovely as your own hometown ; Friendly Seoul Friendly Seoul, an open and friendly city ; High Seoul High Seoul, a city where the transportation, environment, business infrastructure and government services are of high international standard. Het is duidelijk dat Seoul ambities heeft om bij de echte wereldsteden te gaan horen, Korea, en daarmee Seoul, wil in de economische snel groeiende regia een belangrijke rol blijven spelen en concurreren met andere supersteden in de regia zoals Tokyo, Beijing, Shanghai, Hong Kong en Singapore. Een groat voordeel is dat de stad centraal gelegen is in het krachtenveld van de economische zwaargewichten. Daarom willen de Koreanen dan ook dat Seoul een belangrijk knooppunt wordt in het netwerk want alles is tegenwoordig netwerk . Een project wat zeer nadrukkelijk op deze visie gebaseerd is, is de Digitale Media Stad. Nabij het nieuwe WKvoetbalstadion, dat voor het wereldkampioenschap voetbal van 2002 is gebouwd wordt een compleet nieuwe stad gerealiseerd, hier moeten zich allerhande IT-bedrijven gaan vestigen ' en het moet een soort testbed worden voor allerlei nieuwe technologieen. Men krijgt de beschikking over de snelste internetverbinding en overal en altijd kan men online. Er komt een digitale straat waar een heleboel winkels zullen komen, dit zijn zogenaamde 'thin shops', winkels waar goederen niet daadwerkelijk aanweZig zijn, bestellingen worden per computer gedaan, de producten komen dan uit warenhuizen die elders staan. Dit concept is niet echt nieuw aangezien miljoenen mensen thuis al bestellingen .doen via internet. Een voordeel is wei dat men in de thin shop de producten kan bekijken, er is dus wat minder ruimte nodig. Naast de digitale straat zijn er nag enkele andere innovaties zoals bijvoorbeeld de 'Eco Village', dit zijn zgn . intelligente appartementen, het gaat hier voornamelijk om het gebruik van milieuvriendelijke materialen en technieken. De digitale media stad is een mooi voorbeeld van een project waarmee Seoul zichzelf wil presenteren als netwerkknooppunt in Azie, Een ding heeft men al voor op de rest van Azie en ook de rest van de wereld, qua breedbandinternet is Zuid-Korea de absolute toploper in de wereld, 80% van aile huishoudens heeft de beschikking over een dergelijke verbinding . Ook op het gebied van draadloze communicatie hoort men ook bij de absolute top, vrijwel iedere Zuid-Koreaan, jong en oud, he eft een geavanceerde mobiele telefoon. Een groat dee I van zijn exportproducten zijn high-tech producten, daarom wil Zuid.-Korea hoog inzetten op de ITtechnologie . Een ander voorbeeld van een project waarmee de knooppuntstatus versterkt moet worden is het hypermoderne Incheon Airport, dit gloednieuwe vliegveld is gelegen op een kunstmatig eiland nabij een voorstad van Seoul. Met dit vliegveld hoopt men oak meer mensen vanu it het buitenland aan te trekken. Het is het modernste vliegveld in Azie en bedient meer steden dan de vliegvelden van Singapore en Tokyo . De stad Seoul maakt oak een zeer moderne indruk, vrijwel overal wordt gebouwd aan nieuwe glanzende wolkenkrabbers en over de brede snelwegen razen een heleboel nagelnieuwe auto's. Het metronet is zeer uitgebreid en kwalitatief zeer goed. Wat oak opvalt, is de eenvormigheid van de stad, overal ziet men dezelfde gebouwen staan, als er een nieuwe woonwijk wordt gebouwd, worden er 100 exact dezelfde woonblokken gebouwd. Seoul is wei een extreem veilige stad, de criminaliteitscijfers gelden als de laagste ter wereld. Oak zie je er bijna geen zwervers op straat of andere tekenen van armoede . En alles is heel schoon en goed onderhouden, er ligt vrijwel nergens zwerfvuil of rotzooi.

I ;-,""

nls(!()uL

Seoul is duidelijk de stad in Korea waar het allemaal gebeurt, ook op cultuurgebied is er veel te zien, er zijn vele musea en oude paleizen en tempels te bezichtigen. De stad heeft 52 universiteiten en Ievert elk jaar zo'n 70.000 afgestudeerden op, de stad heeft de meeste ooctorale graden per hoofd van de bevolking ter wereld. Ook op economische gebied is de stad het centrum van het land, er huizen 55 (Koreaanse) bedrijven uit de Forbes Global 2000 lijst. Er zitten wei veel m inder buitenlandse bedrijven dan in bijvoorbeeld Beijing of Singapore, dit heeft waarschijnlijk te maken met de protectionistische politiek van de regering. Een andere reden hiervoor zijn de hoge belastingen voor bedrijven .

Conclusie Het is duidelijk dat Seoul een zeer belangrijke factor is en wordt in Azie en ook in de were ld, de stad is de thuishaven van enkele zeer grote bedrijven, bijvoorbeeld van Samsung dat bezig is net zo groot a is Sony te worden . De stad oogt hypermodern en in een aantal opzichten is het zelfs moderner dan vee! Europese of Amerikaanse steden, bijvoorbeeld op commun1cat1etechno logiegebied. Met projecten als de digitale media stad kan Seoul haar positie als 'Most wired city in the world' zeker verder versterken. . Van de drie onderzochte steden, is Gumi degene met de langste slogan, 'the future looks bright' staat er onder andere in, op papier zit de toekomst er inderdaad zeer goed ult voor <S.umi maar in werkelijkheid is men er nog lang niet, op dit moment is Gumi weinig meer dan een industriestad . Er kan gezegd worden dat Eindhoven qua on~wikkeling een stuk verder is dan Gumi, ~e ruwe industrie is hier weggetrokken en de stad ncht z1ch meer op research & development dan op productie, Gumi kan echter dezelfde ontwikkeling gaan volgen, de aanwezigheid van een technische universiteit en vee! jonge mensen geven de stad een hoog potent1eel.

HS

BEBOUWINGST~~?Jto~IE

JDENTITEIT

In Ieiding Verschillen tussen Zuid-Korea en Nederland op het geb ied van bebouwing zij n erg groot. Echter wordt het verschil st eeds kleiner door de toenemende globalisering. Vanuit cu ltuurhistorisch oogpunt is het verschil tussen de Ianden nog aanzienlijk, zo bestaat er in Korea een eeuwenoude tempelcultuur. Het is een bebouwi ngstypolog ie die veelvuld ig is toegepast. Of het nu een woonhuis of een openbaar gebouw is, overa l wordt dezelfde bouwtechn 1ek toegepast. Een stenen fu ndering en vloer, waarop een middenstuk van houten balken staat en tot slot de bekende gekromde daken. Sinds het conflict met Noord Korea is in de grote steden niet veel meer te zien van deze bouwcultuur. De tempelvoorbeelden die je nog kunt vinden zijn voor het merendeel replica 's en grote toeristische trekpleisters . De tempelcultuur zou je in Nederland kunnen vergelijken met de traditionele grachtenpanden of boerderijen op het platteland, een vorm va n typische Nederlandse bebouwing. Maar in Korea is goed te zien dat ook zij niet hebben stilgestaan de laatste decennia . De tempelcultuur heeft plaatsgemaakt voor ni uw e " moderne" bebou w ing. .

~......

• r,:

.

Woningbouw

Sinds 1960 groeien de steden in Korea als kool. Het aa ntal steden in Korea met een populatie boven de 50.000 inwoners is sinds 1960 toegenomen van 27 tot 73 in 1995 . Deze getallen geven al aan dat er de laatste 40 jaar een forse urbanisatie gaande is in Korea. De ov_erheid wil moderniseren hierdoor is veel lage lonen arbeid ontstaan in de steden, wat aantrekkeiiJk 1s voor de mensen van het platteland. Vooral Seoul heeft een groot aandeel in deze ontwikkeling. Door deze ontwikkeling is de woningbouw zich ook gaan ontyvikkelen. De al eerder genoemde eeuwenoude wooncultuur maakt plaatst voor een meer gestandaardiseerde manier van Conclusion bouwen. , The image and identity of a certain country or city have quite some influence on the company's . De eerste impressie die je van Korea krijgt als je het vl iegveld uit bent is de enorme saaiheid that are based there. We can see thqt in Seoul, Gumi but also in Eindhoven, although it is more lian de steden . Ze zien er allemaal hetzelfde uit. Dit heeft dan ook alles te ma ken met die obvious in Korea, because of the economi!= race that is going on there, there is even more · hevige urbanisatie van de laatste vier decen nia . Wat wij in Nederland kennen ·als een mis lukt competitence between cities, regions and countries to pull in large company's. Because of this woningbouwplan blijkt in Korea prima te volstaan. In Nederland is de Bijlmermeer tegenwoord1g the cities have to adapt more to the company's. especially in Gumi you can see very clearly that · een· sociaal onveilige buurt waar men liever niet aileen over straat loopt. I n Korea een they really want to be a very attractive city for (tech)company's. The focus on this from ·the vergelijkbaar principe een groot succes; een type flat v an gemiddeld 15 verdiepingen hoog, t e government is quite big and therefore the attention that is given to other things like culture and :··o.nderscheiden va A·de andere woonflats door middel va n nummer op de gevel, "'(9rdt;: veelvuld ig green is a little bit less. . . ,;. gebduwd in clusters van zo'n vijf tot tien g ~b.ouwen. ,Onder hJ;:t rnaaiveld wordt geparJ<eerd en It can also be said that this also counts vise-versa, the imago and ident1ty of a company 1s also op het maaiveld spelen .9_e, kinderen. very important for a city, especial ly in Eindhoven, the city which grew big by the establishment Deze vorm van woningbouw kom je door....heel-het land tegen, vooral aan de rand van de steden of the Philips-company. Nowadays, the city still has the image of an electronic-industry- and vindt je vee! van dit soort wijken, hetgeen geen goede invloed heeft op de; saa iheid van . de knowledge-town, allthough Philips has removed his headquarters towards Amsterdam , a c1ty steden . Toch biedt deze snelle manier van bouwen een adequate oplossi ng om te· voldoen aa n which is more internationally appealing. de vraag. So we can say that in the society from today, which we can typify as a consumer society, company's (brands) are very important for cities and countries and the other way round. .

New Towns Nieuwe woningen liepen achter bij de toename van de bevolking . De regering moest ingrijpen om deze woningnood een halt toe te roepen . In 1989 heeft men een plan ontwikkeld om dit op te los sen. Er kwamen rond de hoofdstad zogenaamde New Towns . Het werden zelfvoorzienende slaapsteden 20 km . Van het centrum van Seoul. Er werden goed vooriieningen aangelegd voor de bewoners. Zo kwamen er parken, goede wegen, fietspaden, etc. Negentig procent van de woningen bestond uit de bekende appartementengebouwen, dit geeft een zeer monotoon karakter aan de nieuwe steden. Het grote voordeel, en eigenlijk niet te begrijpen, is dat deze nieuwe centra binnen vijf jaar zijn gebouwd.

Door de enorme aantrekkingskracht van de Aziatische Ianden is de groei van het Koreaanse bedrijfsleven fors toegenomen. Veel westerse bedrijven investeren in deze Ianden. Ze bouwen er nieuwe fabrieken en zorgen voor een nieuw hoofdkantoor in Seoul. Doordat deze bedrijven voor zoveel nieuwe gebouwen in Korea zorgen is het niet verwonderlijk dater weinig verschillen zijn in bebouwingstypologie op he~ gebied van kantoren en bedrijven. Aile kantoren die je in Seoul ziet zijn gebouw volgens west~rse principes. Er is niet echt te spreken van superhoogbouw, zoals je dat ziet in grote stedetr in China. De grote kantoorpanden zijn veelal geclusterd in de stad. Op een zelfde manier · als de woongebouwen. Het eiland Yeouido-Dongis is het echte business district van Seoul . Veel beton, glas en aluminium. In Gumi vind je vooral veel grdte bedrijfspanden en productiehallen. Ook deze zijn weer erg vergelijkbaar met het westen:: ·Hoogbouw vind je hier nauwelijks. Het zijn vooral de productie eenheden van de internationale-bedrijven die zich hier vestigen . Doordat de overheid de stad 'heeft aangewezen als groeigebied voor industrie zijn steeds meer bedrijven hier neergestreken; tegenwoordig ruim 900 bedrijven, waaronder een aantal multinationals. Het gaat dan met.name om de elektronische en IT industrie. De hoofdkantoren zul je in deze Electron Valley van Korea niet terugvinden. Die zitten vooral in de grote steden. De totale export van ·Gumi ·bedraagt 10% van Korea's totale export. Deze snelle ontwikkeling van de stad is het uiterlijk niet ten goedegekomen. Overal in de stad is goed merkbaar dat de industrie een hoofdrol speelt .

een zijn merken principe volgens

Nieuwe ontwikkelingen Digital Media City

Kantoren en bedrijven

Openbare gebouwen

zijn overgewaaid uit het westen. Een warenhuis van Lotte in Seoul kan er net zo goed van de Bijenkorf in de Randstad. In Gumi is deze globalisering van de detailhandel ook goed zichtbaar. Hier zie je ook die je over de gehele wereld tegenkomt. Een fenomeen wat je hier tegenkomt is het van de shopping mall. Winkels zijn geclusterd in grote gebouwen buiten het centrum Amerikaans concept.

.

Op een braakliggend terrein bij een onderontwikkeld gebied in het noord westen van Seoul wordt een nieuw concept toegepast. Er wordt gebouw aan een digitale stad. Een stad in een stad. Het gebied wordt ingericht met de meest nieuwe innovaties op het gebied van technologie. Het moet veel bedrijven op het gebied van ICT en Media aantrekken door middel van de nieuwste technieken die hier worden toegepast. Het project heeft een driezijdige visie voor de toekomst. Ten eerste moet het werelds grootste productiecentrum worden voor digitale media, ten tweede wordt het een research centrum van wereldklasse en als laatste moet het de beste business centrum worden in Noord Oost Azie. Deze nieuwe ontwikkeling die in 2010 operationeel moet zijn moet Seoul een verbeterd imago bezorgen. Deze stad in de stad moet deze technologie ook op een bepaalde manier gaan uitstralen. De geplande gebouwen, die al deels ontworpen zijn, krijgen een zeer moderne uitstraling . Veel hoge kantoortoren van glas en aluminium . Gevels worden dragers van informatie door middel van enorm.e LCD schermen. Eigenlijk kom je dit soort gevels al veelvuldig tegen in Seoul. Aileen dan zijn het geen bewegende beelden maar kleurrijke bilboards. De architectuur die hier wordt toegepast moet de digitale stad een zeer modern uiterlijk geven. Winkelen gaat voortaan op een geheel andere manier. Boodschappen bestel je via het internet en worden gewoon thuisgebracht. Je kunt nog wei naar de winkel gaan, maar hier krijg je aileen prototypes te zien. Voor de bewoners is ook goed gezorgd. Als ze even weg willen van aile drukte kunnen ze een rustige plek in het nieuw aangelegde park opzoeken, of eeri baantje lopen op de nieuwe golfbaan. Deze twee "natuurgebieden" zijn aangelegd op oude vuilnisbelten langs de rivier.

.

Het is goed te zie!_l_,dat Kor.t:;,a de strijd ,i\l_.an wil gaan met het Westen. Uiteindelijk wil het land zich gaan ontwiki{elen tot I"Ogistieke hub tussen China, Japan en het Westen. Een goede infrastructuur is voor dit ·doel een vereiste . Zo is er bij de hoofdstad een nieuw vliegveld gebouwd met 'een . '~ijke - uitstraling . Ook is de bouw van een hoge snelheidstrein door Korea in voile gang en in Gumi wordt hard gewerkt aan een nieuw stationsgebouw. Korea wil aan de wereld Iaten zien dat het een partij is om rekening mee te houden en zeker in de toekomst. Maar niet aileen de o\lerheid·· wil zichzelf profileren door goede infrastructuur en moderne g~bouwen : 'bok de wirt'keJco~cerns . nemen deze strategie over. Grote winkelketens bouwen warenhuizen met een r:)lodernel' uitstr~li n g . Je kunt goed zien dat deze winkelconcepten direct

Paju Book City Tevens in het noorden van Seoul wordt gebouw aan een zelfvoorzienend uitgeverscentrum. Op een braakliggend terrein van zo'n 1.5 miljoen vierkant meter wordt gebouwd aan Paju Book City. Elke stap van het uitgeversproces wordt hier in de toekomst verricht. Van inbinden tot ontwerpen en van distributie tot het maken van papier. Omdat het maken van een boek ook een kunst op zich is wilde men hier een stad maken van architectonisch hoogwaardige kwaliteit. De beste architecten van Korea hebben ontwerpen gemaakt voor de verschillende bedrijven die zich hier in de toekomst gaan vestigen. Dit is weer een ontwikkeling waarmee de stad Seoul zich steviger op de internationale kaart wil zetten.

Nieuwe universiteit Gumi

H6

Ook in de stad Gumi blijft men niet achter met nieuwe ontwikkelingen van de stad. Zo krijgt de KIT Universiteit een geheel nieuwe campus net buiten het centrum van de stad. Binnen zeer korte tijd staat hier een nieuwe campus die wil gaan concurreren met andere universiteiten over heel de wereld. De gebouwen hebben veel weg van andere grate universiteiten in de wereld . Moderne gebouwen in een wijds opgezette campus.

Ruimte Carsten Juei-Christiansen beschrijft in het boek 'Transitions - space in the diversed city' (Overgangen - ruimte in de verspreide stad) drie verschillende soorten openbare ruimte, welke opgebouwd worden uit verschillende factoren te zien in onderstaand schematische figuur.

Conclusie

Over deze ruimtes zegt hij : "Our current reality is characterized by three conditions which represent crucial changes in connection with the modern space: globalization, individualization and simulation. ( .. .)These are the relations between body and place, individual and community and repetition and difference ." 1 Deze thema's zijn niet aileen van toepassing op Kopenhagen (het boek is uitgegeven parallel aan de Deense inzending voor de architectuurbienna le in Venetie, 2000), maar kunnen ook worden geprojecteerd op Seoul en Gumi .

De Koreaanse bebouwing is verschillend , maar toch ook erg vergel ijkbaar met het Westen. De verschillen zijn niet snel te vinden in oude tradities of bebouwingstypologie wat je al snel zou denken ; Nederlandse grachtenpanden tegenover de Koreaanse tempelcultuur. Deze verschillen zijn er wei maar bepalen niet de echte bebouwingsidentiteit van Korea. Aan de steden is goed te zien dat Korea zich zeer snel ontwikkelt. Steeds meer moderne gebouwen van grote ondernemingen en de nieuwsfe winkelcentra volgens Westerse principes. Maar deze ontwikkeling brengt ook problemen met zich mee . Steden groeien gestaa·g en . steeds meer mensen trekken naar deze economische groeicentra met woningnood tot gevolg . Hierdoor is de woningbouw steeds meer gestandaardiseerd en heeft een erg monotoon kar4kter gekregen. Cultuur speelt hierin een grote rol. Door deze overeenkomsten maar toch ook verschillen in bebouwing met het westen krijgen de steden in Korea een heel eigen identiteit. Het imago dat Korea nastreeft bepaald ook in zekere zin de bebouwing in de steden. ~Doordat Korea zich steeds sneller ontwikkelt zijn sommige gebouwen gestandaardiseerd maar zi]~ er ook nieuwe ontwikkelingen gaande. Korea wit het imago van economisch gezond land uitsti:alen naar de buitenwereld en dat komt tot uiting in nieuwe bebouwing en nieuwe toekomstvi sies.

De relati~ tussen prive en openbaar Ievert altijd interessante gebieden op, een mooi Koreaans voorbeefct is de d'i:fe'nl:fare roTmte tussen de typische woonflats. Wanneer je tussen het speeltuintje, een kinderdagverblijf en de geparkeerde auto's doorloopt voel je je toch een indringer. Op een bepaalde manier ook wei vergelijkbaar met een bekend Nederlands voorbeeld, de Bijlmer. Echter, in Korea is er veel meer verantwoordelijkhe.idsgevoel en saamhorigheid, bovendien is de ruimte kleiner en wordt deze veel meer gebruikt door, de bewoners van de flats. Qp een groter schaalniveau speelt het feit dat Seoul zich gr:qag profileert als knooppunt in een Aziqtisch netwerk, waarin de stad een centrale plaats ihneefnt tussen Beijing en Tokio (slechts 3 uur vliegen ... ). Het hele land wordt ingeschakeld om deze pqsitie te kunnen waarborgen, verschillende regio's worden aangewezen om zich op verschillende pun ten te ontwikkelen, zoals ·bijvo·orbeeld Gumi en de informatie- en communicatietechnologie .

Conclusion The Korean buildings are very different, but are also similar to western countries. The differences aren't found in old traditional buildings witch you would easily think, like traditional houses by the canal in Amsterdam and the Korean temple culture. These are differences in building typology but don't determine the building identity of Korea . You can see at cities that Korea is a fast growing country. A lot of new modern buildings from . big international companies and the newest shopping malls according with western principals. But a fast growing country brings also problems. Cities are growing fast and continually more people try to settle down in these economic growing areas. This leads to housing shortage and is why house buildings are more and more standardized. Culture plays a big part in this. Because of the similarities and also differences in building typology according with the western countries, cities in Korea have a own identity. The image witches Korea aims at determine in a sense the building typology in the cities . Because Korea is developing in a quick tempo some buildings are standardized, but there are also new developments going on. Korea wants to send out a image of a economic healthy country to the outside world. They express this in new buildings and a new vis ion for the future.

IDENTITEIT

(i. OEP

OPENBARE RUIMTE

Dlchtt)~id ~n Korea wonen ruim 47 miljoen men sen, op een oppervlak van bijna 100.000 km2 (dus .470 tnW/km2) waarvan 70% uit bergachtig landschap bestaat, dit in vergelijking met Neder'l'and, met een dichtheid van ruim 390 .inwoners per km2. •

•

!-.-·

_...__• •: :·

- ·~·· •. ,

Deze dichtheid zorgt in vee I Azlatische sted ~,n. yo or een af=tiefstraatleven: dageliJkse markten verspreid door heel de stad, warenhuizen met a parte stands', zelfs onder de "grond . De straat wordt een punt van samenkomst voor de bewoners van de kleine stadsappartementen. Dlt geldt met name voor Seoul, een stad met zo 'n 20 miljoen inwoners, waar ruimte du~ kostbaar is. Veel inwoners op een klein oppervlak betekent ook dat communicatiemogelijkheden

space's rpiddle grouncj:

edge of the ~pa oo: .

collecUvo ;,,

blind angle

lndMdull!

optimaal gebruikt kunnen worden. Heel Korea staat dan ook vol met reclame-plasma-schermen; op daken, maar ook in het metrostation. In de metro zelf heeft praktisch iedere Korea an een telefoon in de hand waar druk mee gebeld of gesmst wordt. Ook op het gebied van mode speelt de mogelijkheid op een grate doelgroep een rol; trends slaan collectief aan, of helemaal riiet. In tegenstelling tot veel andere grate steden is Korea relatief veilig. Zelfs op drukke plekken zoals in de metro, reizigers wachten netjes in rijen voor de entree van de metrotrein en elk hoekje is schoon, wat een veilig gevoel versterkt . Koreanen zijn van nature vriendelijke en nieuwsgierige mensen, ze schieten Westerli ngen (die door hun afwijkende uiterlijk erg opvallen) dan oak snel aan, maar zullen je voor het zelfde geld compleet negeren als je niet relevant voor je bent. Gumi is voor Koreaanse begrippen is het geen grate stad, terwijl een stad met ruim 360.000 inwoners in Nederland tot de grate spelers wordt gerekend. Het is een versnipperde stad, die veel kleiner, opener en minder s~ads overkomt dan Seoul of zelfs Eindhoven (200.000 inwoners) . De bebouwing staat minder dict)t·op elkaar en de groei en uitbreiding van de stad gebeurt veelal in rare stappen, waardoor veel restruimte ontstaat; plekken in de stad met een onduidelijke betekenis en functie. Oak het feit dat Gumi een industriestad is en dus voor de helft bestaat uit ruim opgezet industriegebied met 'dozen' in plaats van de 'torens' uit Seoul werkt mee aan dit beeld.

Uitbreidingen De invloed van de wereldeconomie op steden in Azie, en dus ook in Seoul, heeft geleid tot een explosieve groei, oak de urbanisatiegraad is de afgelopen jaren enorm gestegen. Deze uitbreidingen vonden plaats in de vorm van satellietslaapsteden, de zgn. 'new towns', waar het voorzieningenniveau, nietkaUeen winkels en scholen maar oak infrastructureel, erg laag ligt. De relatie tussen bestaande, meer organisch gegroeide stadspatronen en dit nieuwe type stad · is ver te zoeken.

Door de enorme snelheid waar·mee de bouw gepaard ging (steden voor bijna 1 miljoen inwoners werden in 5 jaar uit de gr,ond g~stampt) hebben deze steden geen echte identiteit, noch als uitbreidingswijk {te groat), nog als op zichzelf staande stad (geen centrum, onduidelijke structuur). Het b.e.stuur van de Seoul Metropolitan Area probeert weliswaar diversiteit aan te brengen door de verschlllende satellleten ~iddels verschillende thema's te ontwikkelen, maar uiteindelijk blljven het enorme stedelijke massa's zonder eigen kenmerken. In klelnere steden wordt de .uJtbreiding heel anders aangepakt, zo ook in Gumi, hier is de druk tot planning dan oak minder gd'oot.- De stad ligt tussen bergen, wat als eerste betekent dat de groei om: de berg·heen zal m6etert en er dus een versnipperde stad ontstaat zonder overzichtelijke structuur. De verschillerd~\ wijken hebben veelal w~l een du idelijke functie; wonen, winkelen of

werken, maar tussen de gebieden is weinig samenhang. Een duidelijk beleid lijkt te ontbreken: een groene strook tussen twee industriewijken en een droge rivier (het regent pas weer in juli, daarna stroomt het water volop om langzaamaan weer te verdwijnen) vormt een van de belangrijkste locaties om een vrije dag door te brengen en de nieuwe wijken worden willekeurig ingevuld, wat een rare mengeling van kerken, restaurantjes, luxe woonhuizen, de overbekende flats en kleine groentetuintjes oplevert.

Parken en andere groenstructuren Het belangrijkste groene kenmerk van een Koreaanse stad is de nabijheid van een berg, elke inwoner zou eigenlijk vanuit zijn/haar ramen een berg moeten kunnen zien. Een nederzetting wordt vaak gesticht in de nabijheid van een berg, en de verdere ontwikkeling van de stad orienteert zich dan oak in eerste instantie op de berg, waardoor de structuur wat rommelig overkomt. Seoul heeft zich inmiddels om een aantal heuvels heen gevouwen, Gum i spreidt zich totnogtoe uit met lobben, tussen het bergachtige landschap door. Mount Kumoh (de berg van Gumi en omgeving) is naast een kenmerk van de stad een belangrijk recreatiegebied. Zoals al eerder genoemd spelen de kleinere groene ruimten in de stad een grate rol in het openbare Ieven van de Koreaan. Dit komt niet aileen door de kleine prive ruimten, ook het weer (veel droge dagen) is geen spelbreker. Oak op grotere schaal gaat het groene beleid steeds meer een rol van betekenis spelen. Niet aileen omdat Koreanen m ilieubewuster worden, maar ook omdat groen een natu urlijke buffer kan zijn in het dichtbevolkte land . Random Seoul ligt de zogenaamde 'Green Belt', een groene gordel tussen de stad en haar satellietsteden . Ook de restauratie van de Cheonggyecheonrivier moet bijdragen aan een milieuvriendelijker en beter stadsbeeld. Echter, ondanks al deze groene zones telt de gemiddeide groene ruimte per persoon in Seoul slechts iets meer dan 4,5 m2, wat in vergelijking met bijvoorbeeld New York (14 m2) en de aanbevolen hoeveelheid (9m2) tach wat karig is. Ook hier wordt weer op een typisch Koreaanse wijze invulling gegeven; de overheid is een actie begonnen om de stad groener te maken met behulp van verschillende organisaties. "Seoul Green Trust" zal parken en andere groene gebieden aankopen, (her)ontwerpen en onderhouden, metals doel ze door te kunnen geven aan de volgende generatie.

Plein en Een Koreaanse stad kent veel grotere openbare ruimtes in de vorm van brede winkelstraten met een dichtbepakte markt of binnenplaatsen in tempel- en/of paleiscomplexen, maar weinig klassieke pleinen. Ook kleine stedelijke ruimtes waar eigen initiatief van de gebru ikers van de stad wordt uitgelokt zijn schaars. Pleinen zoals de bij ons welbekende 'markt' of 'heuvel', kenmerkend voor de plek waar de stad (of dorp) is ontstaan, zijn moeilijk te ontdekken, zowel in het compacte stedelijke weefsel van Seoul als de Iasser opgezette (en nieuwere) steden als Gumi.

GRO . P 1

DENTITEIT

Een plein is de centrale plek in de stad waaromheen de belangrijkste stedelijke functies zoals H 7 BEVOLKINGSOPBOUW EN WERKGELEGENHEID de bestuurlijke en rechterlijke macht rondom zijn geplaatst en waar bovendien ontmoetingen plaatsvinden . Seoul kent sinds kort een vernieuwd plein voor haar stadhuis (Seoul Plaza, de Gumi plek waar duizenden Koreanen juichten om de goede resultaten van hun voetbalteam ten tijde De stad Gumi had beg in 2003 in totaal 350 .011 inwoners. Meer actuele cijfers zij n niet direct van het WK in 2002), het stadsbestuur besloot een verkeersplein te veranderen in een groot voorhanden , maar wei duidelijk is dat de st ad gestaag doorg roeit. De bevolkingsgroei is groen veld, zodat stadsbewoners niet aileen kunnen relaxen maar ook ruimte hebben voor gemiddeld zo'n 3% per jaar. De verwachting , uitgesproken in de ' Gumi Vision 21 ', is dat de stad verschillende culturele activiteiten. Ook rondom de overheidsgebouwen · is de mogelijkheid in 2020 zo'n 700.000 in woners zal hebben. Een verdubbeling dus van het huidige aantal. Het te vertoeven, maar het kleine deel dat ook da<;Jdwerkelijk wordt gebruikt is meer ingericht als aantal huishoudens in Gumi bedraagt op dit moment 118.921. speeltuin dan als plein. De opbouw van de bevolking wordt gekenmerkt door een groot aandeel van mensen onder de Seoul Plaza is echter de eerste van de drie nieuwe pleinen in Seoul, waarmee tegelijkertijd 30 jaar. Maar liefst 75% van de bevolking van Gumi valt in deze jonge leeftijdscategorie. In het voetgangersgebied in het centrum wordt vergroot. Het gebied waarin de nieuwe pleinen de afbeelding hiernaast is de opbouw in percentages weergegeven . gepositioneerd worden strekt zich uit van Sejongno tot Taepyeongno, en bevat enkele belangrijke openbare dragers; het stadhuis, Namdaemun-markt en het station. Was dit voorheen het In de totale werkgelegenheid in Gumi wordt grotendee ls voorzien door de industrie . Bijna 50% domein van het gemotoriseerde verkeer, in de toekomst zal de vernieuwde voetgangersstroom van de mensen in Gum i is in deze sector werkzaam. Een overzicht van de verde ling va n de tota le ·, moeten zorgen voor versterking van deze historische en culturele magneet in Seoul en bovendien . . werkgelegenheid is weergegeven in grafiek (afbeelding 2). De 7 industriele comp lexen in de stad het autogebruik verminderen. ,. bieden plaats a an ongeveer 900 bedrijven die, voornamelijk actief zijn in de elektronica-industrie. De onderverdeling van de industriesector in verschillende branches is als volgt : Conclusie 75,0 % Electronics · .~ Openbare ruimte is in Korea veelal ontstaan door toeval, er ligt zelden planning aan ten Petro-chemical 8,6 % grondslag. Veel van het openbare Ieven speelt zich wei op straat af, dit kan zijn in de buurt van Non-meta ls 6,9 % de eigen woning (spelen, parkeren of aileen vertoeven), in een stadspark (kijken en bekeken, Textile 5,3 % worden, maar ook puur ontspanning) of op de markt waar de dagelijkse boodschappen worden( Machinery 0,5 % gedaan. De sfeer en identiteit van de stad worden op deze manier grotendeels bePc,a
Conclusion

Eindhoven

Public space in Korea is mostly originated by coincidence, in very rare cases the main reason is Eindt'ioven had op 1 j anuari 2003 planning . Many of the public life is literal out in the open, whether in the own neighborhoodY(to ruim io6:ooo inwoners. Dit zijn play, to park or just to be), in a city park (to look and be looked at, but also to relax) or at the oe laatst beschikbare cijfers . Ten market where t he daily groceries are being bought. The atmosphere and identity of the city are· " opzlchte van 2002 was er· spra~e van ma inly defined by the users (citizens) -software- and less by the buildings - hardware- . Also s~en een groei van de bevolking van 0, 6 from the other perspective (in what ways are you able to find the influence of the identity ofthe %. Het aanta l huishoudens binnen country I city on the public space?) is the image a main player in the game called public (city) de gemeente is 91.019. In Eindhoven space, by neon signs, huge plasma screens and (rebuild) temples you can see different aspects woont ongeveer 1,3 % van de totale of the Korean life. Nederlandse bevolking . De opbouw van de bevolking is in de eerst afbeelding beneden weergegeven . Employment Gumi Entertainment. culture

mlscellaneoos: 3.0%

Agricultural field: 14.4°M

Restaurant lodgmg: 7,4% Education:

Ten opzichte van Gumi valt op dat er in Eindhoven minder mensen zijn die jonger zijn dan 30 jaar, en dat er meer mensen zijn van 65 jaar en ouder. De vergrijzing lijkt hier dan ook een grotere rol te spelen dan in Gumi . In 2003 was er in Eindhoven werk voor 137.365 personen . Zij waren verdeeld over verschillende sectoren. Een overzicht van de verdeling per sector is weergegeven de tweede afbeelding beneden. Uit de grafiek blijkt dat de er drie belangrijke sectoren zijn in Eindhoven; zakelijke dienstverlening, industrie en reparatiebedrijven en handel. De laatste jaren is de zakelijke dienstverlening gegroeid en is langzamerhand meer werkgelegenheid gaan bieden dan de industrie. Toch blijft de industrie, ondanks het verplaatsen van veel industrie naar lagelonenlanden, een belangrijke rol spelen binnen de werkgelegenheid van Eindhoven. Er is dus echter wei sprake van een afname.

Seoul Seoul had in januari 2004 10.276.968 inwoners. De laatste jaren is er sprake van een afname van het aantal inwoners van de stad Seoul. De verwachtingen voor de toekomst zijn dat het inwonersaantal verder zal teruglopen tot 10.000.000 in 2020. Oat is een afname van 0,1 % . De Seoul Capital Region daarentegen, die nu ongeveer 21.830.000 inwoners heeft, zal meer inwoners krijgen; 2.5780.000 ·1n. 2020. Een groei van het aantal inwoners van 0 ,8 %. De totale bevolking van Zuid-Korea bestaat uit 48 .229.950 mensen. In Seoul woont ongeveer 25 % van dit totaal. De leeftijdsopbouw\ian de bevolking van Seoul is weergegeven de derde afbeelding beneden. De opbouw lijkt gelijJ( aan die van Eindhoven. Wei is ook in Seoul de vergrijzing minder groot, wat overeenkomt met ~·et beeld in Gumi.

In Seoul wordt de meeste werl
Conclusie

De belangrijkste bron van werkgelegenheid in Seoul is de handel. In het straatbeeld is dit terug te zien door de aanwezigheid van vee! kantoren en hoogbouw. Daarnaast heeft in Seoul ook de industrie een groot aandeel in de werkgelegenheid. Toch is in het stadsbeeld van Seoul weinig terug te zien van deze industrie. De bevolking van Seoul ken t een normale leeftijdsopbouw die gelijk is aan Eindhoven . Het Ieven in Seoul is met name gericht op jongeren en er is daarom vee! hightech, daardoor is het voor ouderen moeilijk om in een dergelijke stad te Ieven . In Eindhoven zie je d uidelijk dat er een transformatie plaatsvindt of heeft gevonden van een echte industriestad naar meer een dienstencentrum . Dude industriegebieden worden herontwikkeld en er worden nieuwe kantoren gebouwd, wat deze transformatie weergeeft. In tegenstelling tot Gumi , dat nog een echte industriestad is. Deze ontwikkeling is ook terug te vinden in de werkgelegenheid van Eindhoven. Hier zijn ook de dienstensector en de industrie de grootste aanbieders van werk. Deze twee sectoren richte A.,~ich, net als Gumi, grotendeels op .. technologie . Daarom ook de slogan van Eindhoven; "Leading'. in Technology".

Conclusion Gumi profiles itself as a city with a lot of young citizens. That's why it is part of their slogan; A city of youth, a bright future, a digital Gumi. The last part of the slogan refers to the employment in Gumi. The industry provides the most of the employment in the city, especially the technological industry. The industry is a main part of the city, the industrial complexes are dominating the townscape. The young people of Gumi are dominating the townscape of downtown Gumi. This is a result of the large number of young citizens in Gumi. The most important section for employment in Seoul is the wholesale and reta il trade. That's why the townscape is dom inated by office buildings and high-rise buildings. The industry is also an important section for employment. In spite of that the townscape is not dominated by industry complexes or buildings. The age structure of the population of Seoul is quite normal and sim ilar to the structure of Eindhoven. All the functions in Seoul are orientated towards younger people, that's why it is difficult for older people to live in such a city. In Eindhoven you can see that it is transformed or still is transforming from a industrial city to a service centre. Old industrial complexes are reconstructed and new office buildings have been built. In contrast with Gumi, what still a typical industrial city is. This process also influences the employment in Eindhoven. The service section and the industrial section are the most important suppliers of work. Those two sections are focused, just as Gumi, on technology. That's why the slogan of Eindhoven is called: Leading in Technology.

In Gumi profileert met zich duidelijk .met het grote aantal jonge inwoners. Dit komt ook duidelijk terug in hwn slogqn; "A city of youth, a bright future, a digital Gumi". Het laatste deel van de slogan slaat op de werkgelegenheid in de stad, waarin voornamelijk de .industrie voorziet en dan met ·name de technologische industrie. De industrie is ook duidelijk aanwezig in de stad, de diverse industriede complexen zijn vrij bepalend in het statlsbeeld. Daarnaast!'l bepalen jongeren grotendeels het straatbeeld in het centrum . Dit heett'.~'" oo ~ weer <jlles ,}te maken met het grote aantal jonge inwoners in de stad . :;!~~

·'

Employment Eindhoven

Age Structure Eindh oven

Employment Seoul Agricultural and

OveriSJE~

Oth91' community. Forestry: 0.02o/o repcur and personal

dlensten:

3.3%

S6r..lce actNti&s:

Manufacturing.

5.19%

1 7. 20°~

Public. SOCia l 'M:Irlc and cuhurar ec tr.t11e~: 15.63%

Onde<Wij s: 7. Openbaar bestuur

overheld: 4.cn'o

FinanclallnstiiV1ions. Insurance and R•at Reparatle bedr1j\en e n

Estate: 9 .49'¥.

hondo I; 15. 4% Zakelljke

Tei8Commun\catlon: 8.29%

dlensM1Ien1ng ·

20,6%

Hotel$ and 4-11

12- lS

19-24

25--39

40-54

~$-$4

SS•

lnstelflngen: <4,4%

Re$taurant$: 11.-4()4'.\

Wholesale and Retail

trade: 25. tOo/o

H 8

INFRASTRUCTUUR

In Ieiding Zoals andere grote steden, is verkeer een van de grootste problemen . Dit geldt dus ook voor Korea . Infrastructuur is de verbindende factor tussen openbare gebouwen, werkgelegenheid, woonwijken en openbare gebouwen.

Metro De metro is in Nederland aileen in Amsterdam en Rotterdam ontwikkeld, reden hiervoor zijn de hoge investering- en exploitatiekosten met de daarbij gepaard gaande grote hoeveelheid regelgeving en relatief !age dichtheid van de over.ig steden. In Azie is de metro het meest gebruikte openbaar vervoersmiddel. In Seoul is de metro de op zeven na grootste ter wereld. Deze metro vervoert dagelijks 4,4 miljoen passagiers en was 1n 1998 goed voor 32,3 procent van het dagelijkse forensenverkeer in de stad. De metro's van Seoul beschikt over de modernste faciliteiten. Voor efficiente mensenstromen bevinden zich pijlen op het perron zodat men weet waar. men kan instappen. Koreanen gaan netjes, zowellinks als rechts van de deur van de metro, in de rij staan. · ~?or rolstoel gebruikers of mensen die slecht te been zijn, bevindt er een logo op een ge~e ll]n waar ZIJ het beste kunnen instappen . Want bij deze ingangen bevinden zich geresei'Veerde plaatsen. ··

Auto- en snelwegen Met het Zuid-Koreaanse wegennet in de hu idige omvang kan niet worden voorzien 'in de groeiende behoefte aan vervoer. De totale lengte van de wegen is sedert 197'0 jaarlijks met 2,8% toegenomen, terwijl het aantal auto's elk jaar met 17,7% is gestegen . Het wegennet is het belangrijkste onderdeel van de infrastr uctuur en het verwerkt 90% van ~ het transportvolume . Het tempo waarin het wegennet werd uitgeb reid, werd ten tijde van de economische ontwikkeling in de ja r en zestig verde r opgevoerd. Deze uitbreiding heeft een . belangnJke rol gespeeld m de economische groei van het land. Sinds de opening van de eerste snelweg tussen Seoul en Incheon in 1968 is het aantal snelwegen gestegen naar 22, met een totale lengte van 2.131 kilometer. Deze srie.lwegen en het nationale wegennet vormen de verbinding tussen de belangrijkste steden havens . luchthavens en industrii:He complexen . Het nationale wegennet (niet de snelweg~n) omva~ 49 wegen van in totaal 12.413 kilometer. . Door de hogere inkomens zullen er naar verwachting in 2019 zo'n 22 miljoen voertuigen gereg1streerd staan, tegen 10 miljoen in 1997. Met het toenemende verkeersaanbod is de transportsector verantwoordelijk voor 50,3 procent van de totale uitstoot van luchtverontreinigende stoffen. Het National Intermodal Transportation Plan (NITP) geeft de plannen aan voor de toekomstige ontwikkeling van de infrastructuur, die moeten

. . c, OEP 1 I c T TE T le1den tot een doelmat1g en ren aa el verkeerssysteem en vermindering van tie aa n a! file s. n 2020 dienen volgens deze plannen zeven snelwegen van noord naar zuid en negen snelwegen van oost naar west met een totale lengte van 6 .160 kilometer te zijn aangelegd . Er zal een intelligent transportsysteem (ITS) voor optimale efficiency worden toegepast, waarbij het operat1onele aspect en het beheer van het wegennet op meer ge'lntegreerde wijze zullen worden uitgevoerd. De laatste technologische ontwikkelingen zullen hierbij een belangrijke rol spelen. Spoorwegen In 1996 omvatte het spoorwegnet van Zuid-Korea 61 lijnen met een totale lengte van 3 .120 kilometer. De spoorwegen spelen een belangrijke rol in het passagiers- en vrachtvervoer tussen de steden. De spoorwegen beschikken over 4.159 passagierstreinen en 13.395 goederentreinen . Daartoe behoort ook de supersneltrein, Saemaul, die tussen Seoul en de havenstad Busan rijdt en deze afstand in ongeveer vier uur aflegt. De aanleg van de hogesnelheidslijn tussen Seoul en Busan werd in 1992 gestart. Met deze hogesnelheidstrein kan de afstand tussen Seou l en Busan (412 kilometer) in een uur en 56 minuten worden afgelegd, waardoor de meeste regi0 1§,van het land op minder dan een halve dag reizen liggen . Voor de grate verscheidenhefd.:aa·n bouwplannen voor stedelijke spoorwegfaciliteiten, waaronder ~en h~gesn~lheidslijn, het metroproject voor de stad Seoul (fase III), twaalf hghtra•l-proJecten en research naar voor stadsgebruik geschikte magneettreinen, ZIJn geavanceerde technologieen en een doelrnatig beleid nodig om deze ambitieuze plannen te kunnen verwezenlijken. · Overal op elk transferpunt van een infrastructuur bevinden zich wei iets van een eet&drinktijdschriften-, kleding-, schoenenkraam, veelal op een informele manier. ' In Korea zijn ze volop stations aan het bijbouwen om zo een g o~de bereikbaarheid te creeren Op Vli!lrschillende plaatsen. Plaatsen zoals openbare ruimtes , werl\gelegenheden, Winkels en w,oongebieden . ·~

·liuc:llthavens Incheon Met de ~anleg _van Incheon International Airport (IIA), ter vervanging van Kimpo International A1rpqrt (KIA), werd 1n 1992 begonnen en uiteindelijk werd deze luchthaven op 29 · maq,J;~ ?001 geopend. IIA,Ijgt 52 kilometer ten westen van Seoul en maar 15 kilometer van de haven v~r, ..Incheon. H'et is een nleuwe rluchthaven die volgens de eisen van de moderne tijd is aangele'gd-op een stuk opgespoten terrein van 5.610. hectaref·tussen twee eilanden, Yeongjong-do en Yongyu-do. Geografisch gezien ligt'' IIA van tfost naar west tussen Japan en China, en van noord naar zuid tussen Siberie en Zuidoost-Azie; ·oeze luchthaven vormt. zo een uiterst belangrijke regionale poort die toega~g biedt tot de ~?orna.amste vllegroutes. Vanaf IIA kan men naar zo'n veertig steden rriet elk meer dan een m1l]oen 1nwoners vliegen. AI deze steden bevinden zich op minder dan drie uur vliegen

afstand. Andere internationale luchthavens zijn die van Kimhae, Ch'ongju en Cheju. Momenteel wordt Kimpo Airport uitsluitend voor binnenlands luchtverkeer gebruikt, terwijl Incheon International Airport (IIA) dienst doet als de internationale luchthaven van Seoul.

Conclusie De infrastructuur is een van de belangrijkste onderdelen van een stad. verschillende faciliteiten (woongebieden, bedrijven, winkels en openbare een stad met elkaar, het is dus de verbindende factor. Door het telkens van de snelwegen, metrolijnen of iedere andere vorm van verkeer, behoud bereikbaarheid en toegankelijkheid van de stad .

Het verbindt de gebouwen) van doorontwikkelen men een goede

Het beeld wat men heeft van infrastructuur, als men denkt aan Seoul denkt, is een enorme hoeveelheid verkeer. Dit heeft geleid tot een hoge mate van luchtvervuiling. In steden met zo'n grote hoeveelheid verkeer is chaos onvermijdbaar zo ook in Seoul. In Gumi is dit minder, dit komt door de grootte van de wegen en hoeveelheid verkeer minder is.

Conclusion The infrastructure is one of the most important parts of a city. It connects the different facilities (domestic-, company- and shqpping-areas, public buildings) to each other; it is an important binding factor. Redeveloping ·i the structures 'of the highways, subway ore any other form of traffic, makes it possible for a city to maintain her level of reachableness and accessibility. In Korea, the image of the Jnfr~structure is that there is an enormous amount of traffic . The air pollution is very high, because O'hhe many exhaust fumes of cars, busses, taxis, lorries etc. In cities with such an high amount of traffic the chaos will be clearly present. This tumultuous is certainly shown in Seoul. In Gumi is in this case less, the size of the roads and the amount of traffic is somewhat smaller.

H 9

CULTUUR

Inleiding

.

Het thema 'cultuur' r
l

Collectivisme versus individua/isme De bevolking van Zuid~Korea is, zoals in de meest e Aziatische Ianden, collectivistisch opgesteld. Dit in tegenstelling tot onze Europese individualistische leefsfeer. I n Zuid-Korea staat niet het individu voorop, maar alles draait om de Chepel (het bedrijf) of het gezin. Wie jij als persoon bent, wordt bepaald door je sociale omgeving. Dit is duidelijk te zien in diverse aspecten van het Ieven in Zuid-Korea. Hieruit is bijvoorbeeld de enorme verbondenheid van individuen met de economische groei van hetland als geheel te verklaren. Voor Zuid-Koreanen is het welzijn van het geheel van doorslaggevend belang, waar enkelvoudige gevallen zich maar in hebben te schikken. Deze levenshouding Ievert veel voordelen op: in tegenstelling tot vee! westerse Ianden, hoeft niet eerst elk individu overtuigd te worden van de voordelen van een bepaalde actie, voordat het doorgevoerd kan worden . Hierdoor kan de besluitvorming in zo'n hoog tempo plaats vinden, dat de regelgeving en de particuliere initiatieven in hoog tempo kunnen anticiperen op veranderende omstandigheden. Zonder een dergelijke houding was Zuid-Korea hoogstwaarschijnlijk niet binnen 40 jaar uitgegroeid tot een van de toonaangevende Ianden op economisch gebied. Natuurlijk kleven er ook nadelen aan deze benaderingswijze . Zaken, die in de ogen van de besluitvoerders "in de weg staan" worden snel genegeerd, en niet elk aspect krijgt de aandacht die het verdient. Zoals Yongwoo Kwon zegt: "the arbitrary growth-oriented development, however, resulted in the serious destruction of the national land. Anti-environmental and growth oriented policy has deteriorated the urban environment."2 Het milieubewuste denken dus tot voor kort niet aan de orde geweest. Pas de laatste jaren kom en er kleinschalige initiatieven voor sustainable building. Echter, dit wordt van regeringswege niet actief aangemoedigd, omdat men vreest dat de economie er onder leidt. Pas mondjesmaat begint de gedachte grond te krijgen in Zuid-Korea dat het milieu voor de attractiviteit, en daarmee economie van het land van wezenlijk belang is. In dergelijke debatten zou een rol weggelegd kunnen zijn voor de centrale regering . Echter, de Zuid-Koreaanse regering heeft de laissez-faire benadering omarmd, en geeft particulieren aile ruimte tot ontplooiing van initiatieven: "The progress of modern planning in Korea can be divided into four periods: the preparation period (1876-1903), the period of road networks construction ( 1904-1933) , the period of improving comprehensiv e urban planning system ( 1934 - 1961), and the period of promoting independent urban plann ing (1962 - current)."3 Slechts mondjesmaat geven particuliere initiatieven ruimte aan kleinschalige activiteiten op het gebied van planning en stadsinrichting, met ruimte voor recreatie, cultuur en individualiteit. Echter, doordat de centrale overheid geen sterke macht is in het spel van economische actoren op de markt, komt Zuid-Korea op het eerste gezicht zeer rommelig over. Wonen, werken en recreatie lijkt totaal gemengd te zijn , zonder enige zoneringsprincipes die hieraa n ten grondslag liggen.

Hoge grondprijzen Daarnaast kent Seoul een uitermate hoge grondprijs, waardoor het voor de overheid vrijwel onmogelijk is om veel grand in te zetten voor parken, pleinen en recreatievoorzieningen: deze zouden simpelweg te duur worden . Er wordt liever ruimte geboden aan een investering die geld in het laatje brengt. Slechts aan de oevers de Han- rivier, centraal in Seoul gelegen , bevinden zich grate recreatiegebieden, die door de inwoners van Seoul gretig gebruikt worden. Oak voor het wegennet geldt hetzelfde: een voetgangerszone is minder lucratief dan een autosnelweg, dus het autoverkeer is dominant in de straten. Eveneens zijn er vee I minder culturele instanties (zoals musea) dan men op basis van de bevolkingsomvang zou verwachten .

Appartementengebouwen Deze economische krachten, die welhaast oncontroleerbaar zijn zonder grate sommen geld hiervoor beschikbaar te stellen, zijn oak de reden voor de wildgroei van appartementgebouwen. Deze zijn vrijwel identiek, slechts het nummer op de zijkant alsmede het aantal verdiepingen onderscheiden hen van elkaar. Voor de meeste Zuid-Koreanen is dit geen ideaalbeeld : men zou liever in een chique appartement of eengezinswoning wonen, dit is echter veelal te duur. De Koreaanse nadruk op de collectiviteit draagt er oak zorg voor dat deze onpersoonlijke appartementen niet zozeer als een probleem ervaren worden, maar als een deel van · het dagelijkse Ieven . De eenvormigheid zou in westerse Ianden weldra tot een stroom van kritiek leiden, hiervan is echter in Zuid-Korea geen sprake . Hierbij moet echter tevens de kantt~kening geplaatst worden dat deze appartementencomplexen op afstand kil, onpersoonlijk en qrfTioedig overkomen, maar dat dit bij nadere inspectie niet zo blijkt te zijn. De sociale cohesle in deze appartementencomplexen, die meestal geclusterd zijn rand centrale voorzieningen, zoals parkeergarages en kinderspeeltuinen, is zeer hoog. In tegenstelling tot vergelijkbare Europese wijken, die veelal bevolkt worden door de sociaal-economische onderklasse. Daarnaast is aan de aankleding van de openbare ru imte vaak meer zorg besteed dan aan het uiterlijk van de flats, wat natuurlijk uit cultureel oogpunt logisch is: het gemeenschappelijke belang ligt niet in uitdrukking van individualiteit, maar in goede gezamenlijke voorzieningen .

Winkelcentra

.i'

Het prevalerende belang van het gemeenschappelijke in het algemeen, en het gezin 1n het bijzonder, valt oak af te lezen aan de diverse voorzieningen die Zu id-Korea rijk is. Winkelcentra zijn niet slechts hoogefficiente warenhuizen, maar op Ameri kaanse leest geschroeide malls, welke aan pretparken en entertainment voor het gehele gezin plaats bieden . Lotte world, een van de grootste malls in Seoul is hier een sprekend voorbeeld van : in deze mall bevinden zich, naast de winkels die hier logischerwijs in thuis horen, ook onder andere een ijsbaan, een bioscoop, een achtbaan, een carrousel, een shooting-range en een arcade. Wanneer dit vergeleken wordt met een Nederlands winkelcentrum, zoals de Heuvelgalerie in Eindhoven, valt de relatieve soberheid en rust hiervan op: aile extra voorzieningen zijn hier niet aanwezig,

G )EP. ' k e Ien. Het .1n d'lVI'd ue Ie ~ DE .\oi__,T ' worcft EJT . k e Icentrum 1 .s terugge b rae ot ZIJn:lk ern: w1n t<.Oopgeurag het w1n bevorderd, waar in Zuid-Korea het gehele gezin v ermaakt dient te worden , zodat men Ianger bl ijft hangen en dus meer geld uitgeeft. Winkelen is daartoe slechts een van de vele mogelijkheden. Oak stadsparken hebben deze eigenschappen, waardoor deze wezenlijk anders zijn dan de pa rken zoals wij ze kennen. Waar in Westerse Ianden de parken vee lal ruim van opzet zijn, en voo ral gebruikt worden door jongeren, zijn de Zuid - Koreaanse parken bedoeld voor het hele gezin , met daarin het (jonge) kind als centrale spil. Zo is bijvoorbeeld het stadspark van Gum i een sma ll e strook land, ingeklemd tussen de rivier enerzijds en de LG Philips- compl exen anderzijds. Waar dit in Nederland een groenstrook zou zijn, is dit in Gumi een levendig stadspark, wat gebru ikt wordt door het hele gezin. Het is een plaats van sociale samenkomst, gericht op het gezin als geheel.

Cultuurbehoud Zuid-Korea is lange tijd gekolonialiseerd geweest door Japan. Zoals elk land dat lange tij d is geweest, is er een sterke hang naar de traditionele waarden en beelden. Deze strohalmen van de eigen identiteit zijn namell} k lange tij d van groat belang geweest om de eigen cultuur iri-'igedestilleerde vorm bewaard te laten, blij ven , dat deze overal in het dagelij ks Ieven is doorgedrongen . Zo zijn in het stedelijk weefsel ''~:an de moderne steden en wijken de historische elementen bewaard gebleven: er is simpelweg omheen gebouwd . Hierdoor is de historie en cultuur een sterk deel van het Ieven, het is niet slechts een museumstuk dat tentoongestel d wordt in de stad. Het oude wordt verweven met het nfeu we. Het nieuwe is niet typisch Koreaans, maar een mengvorm van globale trends en directe in\iloeden van andere oorden . Maar, zoals k isho Ku rokawa betoogde, is dit de enige manier om de eigen cultuur te bewaren : " By refusing to be bound by a single st andard of values, by cleverly •inco rpo rating elements from other

~' bezet"

cultures in to one's own, a reconfirma t ion of one's cu lture becomes possible."4 Zelfs in nieuwe uitbreidingswijken, zoals Paju Book City, in het noordwesten van Seoul, wordt er nadrukkelijk gepoogd om het oude met het nieuwe te verenigen.

c;:onclusie i;uid-Korea is een complex land. Het complete systeem van samenhangende normen en waarden, Welke compleet anders zijn dan de normen en waa rden die ons bekend zijn, zijn prominent aanwezig in de gehele samenleving . Veel van de kenmerken die op het eerste g·ezicht olilogisd) zijn, of totaal cinders dan a lies wat ons be~end voorkomt , zijn pas te begrijpen in het Iicht van de Koreaat;~se cull tuur, die -in tege.i i•stellih'g ·tot het relatief westerse uiterlij k van het land- avera I in doorcirctngen is en vai:!k a.ls onderstroom aanwezig is. Echter, O)iS?ch ien ka n de hi storisch- Koreaanse cultuur nag wei zo sterk ·aanwezig in de Zuid- Koreaanse sam en leving, doordat het niet de concurrentiestrijd is aangegaan met de i nvloeden uit ander e oorde·n, maar deze elementen uit het vreemde juist omarmd heeft in zij n streven naar>economische vooruitgang . ' <·· ·

" ~ortom,

Conclusion Korean culture is, obviously, very different from the western culture we are familiar with . The Confuchsianist spirit, in which collectivism is seen as more important as individualism, still plays an important role in Korean life . This is vivid in various aspects, ranging from housing to leisure . Also, the way Korean tradit ions co-exist with global forces, can be deducted from the Korean cultural identity. This has served as a way to conservate the Korean heritage, without taking all the life from it, and turning it into a mausoleum of culture.

Infrastructuur

In Seoul is de intensiteit en schaal vele malen groter dan Gumi. Dit is het beste aan te duiden met het feit dat Gumi geen metro heeft en Seoul wei. Seoul is natuurlijk de hoofdstad van het land en niet aileen binnen Korea een belangrijk knooppunt, maar ook in Azie, door haar centrale Jigging tussen Beijing en Tokyo. Er is nog een verschil: de wegen in Gumi zijn overgedimensioneerd vergeleken bij de wegen in Seoul.

H 10 VERGELIJKINGEN

Cultuur

Gumi- Seoul

Gumi is vanaf eind jaren zeventig, toen president Park zijn geboortestad tot een economisch centrum wilde maken, sterk gegroeid . De snelle groei op economisch gebied heeft geen weerslag gehad in andere aspecten: ondanks de omvang van de stad is het een provinciestad gebleven, waar de voorzieningen achterblijven bij de economische status . Voor Seoul geldt hetzelfde, maar op een andere schaal: Seoul heeft het streven zich als wereldstad te definieren, maar qua voorzieningen blijft het sterk achter bij vergelijkbare steden in Oost-Azie . Dit heeft in beide gevallen te maken met de economische omstandigheden van Zu id-Korea; het streven naar snelle economische groei zorgt ervoor dat niet aile ontwikkelingen gelijke tred houden: de nadruk ligt op de industrie en handel, waardoor cultuur en recreatie achterblijven in deze ontwikkelingen.

Imago en identiteit

Vanwege de economische wedloop die in Azie gaande is, is er een hardere concurrentie tussen de verschillende steden, regio's en Ianden . Hierdoor zijn steden genoodzaakt om zich meer aan te passen aan de bedrijvigheid . In Gumi is duidelijk dat de stad vooral voor (hightech) ondernemingen een aantrekkelijke plaats wil zijn . De nadruk vanuit de regering hierop is groot en daarom is de aandacht voor andere zaken zoals groenvoorzieningen en cultuur minder groot. Seoul is zich duidelijk bewust van haar rol als hoofdstad en ontwikkelt bijvoorbeeld vee! voorzieningen met haar bewopers in het achterhoofd . i

Bebouwingstypologie

.

.

Gumi - Eindhoven

"'

Seoul en Gumi zijn heel verst:!hille nd op het gebied van bebouwingstypologie. Ten eerste heeft dit te maken met het profiei ~an de stad, ten tweede met het imago. Seoul is de hoofdstad van het land en profileert zich ook· op deze manier. Zo trekt deze stad veel hoofdkantoren van grote concerns aan. Gumi is daareritegen een provinciale stad die door de regering is aangewezen als technologiecentrum van het land. Hler strij,ken dan ook vooral industrie en productie eenheden van grote concerns neer. · Maar Seoul en Gumi hebbeh ook overeenkomsten . Zo is de woningbouw niet verschillend tussen de steden; de flats in Seoul kom je in precies dezelfde setting tegen in Gumi. Bovendien hebben beide steden uitbreiqingsw~jken die 'en masse' (wei elk in hun eigen orde van grootte) uit de grond gestampt worden::

Imago en identiteit

voor zowel Eindhoven als Gumi geldt dat het imago I de identiteit van de steden voor een groot deel bepaald is door de aanwezige bedrijven. Beiden kunnen aangeduid worden als industriestad, echter de ontstaansgeschiedenis is anders ; Gumi wordt door de overheid als belangrijke industriestad aangewezen, Eindhoven is per toeval groot geworden omdat Frits Philips hier begonnen is met de productie van gloeilampen. Het beleid van de gemeente Eindhoven verschilt in die zin van die van Gumi dat Eindhoven meer verschillende facetten wil benadrukken en 'voorop in technologie ' breder inzet, niet aileen bij het aantrekken van bedrijven, maar bijv. ook in de ontwikkelingen rondom de sport.

Openbare ruim'te

Bebouwingstypologie

Het belangrijkste verschil' tussen GuJ11i en Seoul is het verschil in schaalgrootte. In de drukke h.o ofdstad is ruimte kostbaar en wordt ruimte vaak meervoudig gebruikt, terwijl in Gumi alles nog ·ruim · van opzet is. Seoul is een oudere stad, oude cultuur vind je ook opgenomen in · het straatbeeld rege!matig terug . . Beide steden ontwikkelen bouwkundig (architectonisch) hoogstaande nieuwbouwplarinen; Gumi een nieuw universiteitsterrein, Seoul een vliegveld in zee. Een ander bela_ngrijk ·: a's pect fs~ _l:let .feit dat. in .$ .~ul -wei planning ter grond slag ligt in de ontwikkeling van"·de o6enban:G uimte, ·in Gumi."(~.h ;'de rest van Zuid-Korea) praktisch niet. ' • '>..; ..

Gumi en Eindhoven zijn op het gebied van bebouwing zeer verschillend . Waar in Nederland rijtjeshuizen staan, staan in Korea flats. Wat in Nederland mislukt als een Bijlmermeer project blijkt in Korea een groot succes. Beide steden investeren vee! in vernieuwing, modernisering en verdere ontwikkelingen van de stad. In Gumi gebeurt dit in de vorm van nieuwe uitbreidingswijken en een volledig nieuwe campus van de KIT-Universiteit, in Eindhoven wordt met de bouw van de Regent en de Admirant een eerste aanzet gegeven voor een hoogbouwbeleid. Opvallend is ook dat industrie heel nadrukkelijk aanwezig is in de stad Gumi, terwijl in Eindhoven bedrijven veelal te vinden zijn buiten de stad, op terreinen met verschillende thema's.

Bevo/kingsopbouw en werkgelegenheid

Openbare ruimte

De belangrijkste bron van werkgelegenheid in Seoul is de handel. In het straatbeeld is dit terug te zien door de aanwezigheid van veel kantoren en hoogbouw. Daarnaast heeft in Seoul ook de industrie een groot aandeel in de werkgelegenheid . Toch is in het stadsbeeld van Seoul weinig terug te zien van deze industrie, terwijl deze in Gumi een prominente plaats inneemt. De bevolking van Seoul kent een normale leeftijdsopbouw die gelijk is aan Eindhoven, Gumi kent een hoog percentage (75%) inwoners jonger dan 30 .

Een belangrijk verschil tussen Eindhoven en Gumi is dat de openbare ruimte in· Gumi gebruikt wordt door iedereen (het hele gezin) terwijl in Nederland, dus ook in Eindhoven, ruimte ontworpen wordt voor een specifieke doelgroep, bijvoorbeeld skaters of automobilisten. Het technologie-imago komt in beide steden anders tot uiting; Eindhoven geeft oude industriele panden in de stad een nieuwe bestemming, daadwerkelijke productie gebeurt elders, terwijl de fabrieken in Gumi dee! uitmaken van het straatbeeld.

~

.i-·

1

I

'

Bevolkingsopbouw en werkgelegenheid De werkgelegenheid in Gumi wordt gevormd door de industrie en dan met name de technologische industrie. Het stadsbeeld wordt dan ook voor een groot dee! bepaald door de diverse industriele complexen, daarnaast zijn jongeren een tweede bepalende factor. Dit heeft ook weer alles te maken met het grote aantal jonge inwoners in de stad. In Eindhoven zie je duidelijk dat er een transformatie plaatsvindt of heeft gevonden van een echte industriestad naar meer een dienstencentrum. Oude industriegebieden worden herontwikkeld en er worden nieuwe kantoren gebouwd, wat deze transformatie weergeeft. In tegenstelling tot Gumi, dat sec een industriestad is. Deze ontwikkeling heeft zijn weerslag in de werkgelegenheid van Eindhoven . Hier zijn dan ook de dienstensector en de industrie de grootste aanbieders van werk. Infras tructu u r

LITERATUURLIJST

GROEP 1

IDENTITEIT

Boeken Won-Yong Kwon 1 Urban Management in Seoul I Seoul Development Institute (SDI ). Wout Ultee, Wil Arts, Henk Flap I Sociologic 1 Wolters-Noordhoff, Groningen, 1996. Carsten Juei-Christianen & Gil bert Hansen I Transitions -space in the dispersed city I Kopenhagen, 2000 . Edward Robbins & Rodolphe EI-Khoury I Shaping the city - studies in history, theory and urban design I Londen, 2004. Kyu-Bang Lee /Global City Region - Integrated Planning and Sustainable Policies of Korea 1 Korean Research Institute for Human Settlements (KRIHS), Seoul, 2003. Yeunsook Lee I Korean Spirit in Creativity and Design I Yonsei Press, Seoul, 2004. Kisho Kurokawa I Intercultural architecture - the philosophy of s ymbiosis I Amer Institute of Architects, 1991. Yeong-Hee Jang e.a. I Can Seoul become a world city? I SDI, Nom ura Research Institute ltd. -;,, Camlien:Gehrels,. Ocker van Munster, Mark Pen , Maartje Prins, Jessie Thevenet I KIEZEN VOOR AMSTERDAM (Merk, concept en organisatie van de city marketing) 1 Utrecht/Amsterdam, 22 mei 2003 .

Doordat Gumi een explosieve groei doormaakt, wordt het stationsgebied in Gumi ontwikk~)d op de te verwachten verkeersstromen . Eindhoven wordt echter geconfronteerd met het feit dat het stationsgebied de verkeersstromen niet meer goed aankan. Vanuit het motto "leading in technology" heeft de gemeente Eindhoven hoog ingezet op~ goed openbaar vervoer. Het feit dat zowel het Centraal Station als het busstation zich op loopafs.tand van de stadskern bevinden, mag als een gunstige omstandigheid worden beschouwd. De ontsluiting van het centrumgebied door het openbaar busvervoer is in de afgelopen jaren verder geoptimaliseerd . De Phileas (hoogwaardige busverbinding) maakt het aanbod nag completer. · Brochures Wanneer we dit vergelijken met Gumi valt op dat zij op dit gebied weinig initiatieven ontwi·k kelen, .;.. • GwanYa Han & Lee Gun-Young I Facts and issues of urban planning in Seoul; Korean door de wijde stedenbouwkundig opzet van Gumi leent het zich ook voor hoogwaardig openbaar Research Institute for Human Settlements (KRIHS~. busvervoer, zo zou bijvoorbeeld de nieuwe universiteitscampus met het stadscentru'm worden Electron valley Gumi I Municipality of Gumi verbonden. • The fourth comprehensive national territorial plan in Korea (2000-2020) I Ministry of Construction & Korean Research Institute for Human Settlements (KRIHS), Anyang, Cultuur 2001 .,._ Step through ... the gateway to tomorrow - Seoul Digital Media City - w[lere technology • Eindhoven is als stad enorm gegroeid vanuit de industrie die hier aanwezig was: de explosieve meets creativity I Seoul Metropolitan Government · groei van Philips zorgde voor een ontwikkeling van Eindhoven tot een van de grotere steden Seoul - Soul of Asia, nr. 09 'Facts about Seoul' I Seoul Metropolitan Governement, van Nederland . Eigenlijk zorgde een particuliere ondernemer voor de groei qua omvang, die. 2004 door de overheid slechts gefaciliteerd diende te worden . Toen de grootste piek in de groei W.B. Kim & W.S. Lee I Urban Growth and Transportian Planning in the SeouiCapital· • achter de rug was, kon de overheid zich rich ten op het geestelijke welzijn van de bevolk'ihg: het Region I Korean Research Institute for Human Settlement~ (K~IHS), Paper voor ·· stadshart, alsmede allerlei culturele en recreatieve voorzieningen werden op een hoog niveau. Nederlands-Koreaanse conferentie Urban Networks, · Der(H~ag, 9-10 oktober 2003 aangeboden (a! zat hier vaak ook particulier initiatief achter, zoals bij het Van Abbe Museurp .en PSV) . Hierdoor bleef Eindhoven, toen de industrie langzaamaan vertrok, toch een aantrekke'lfjke en functionerende stad . Internet Gumi loopt een stap achter op deze ontwikkelingen . De economische groei van Gumi beg on later, Jaco Kalfsbeek en Floortje Lauter 1 verslag van de lezingenreeks 'Capitai Squares', • en op dit moment blijven de voorzieningen in de stad achter bij deze groei. Gumi is hierdoor Academie van Bouwkunst Amsterdam I november 2001 I www.archiqed.r.il een woon-werk stad, terwijl voor de voorzieningen voornamelijk een beroep gedaan wordt op de http://english. seoul. go. kr • nabijgelegen grate steden als Daegu. Hierdoor is de vraag of Gumi uit kan groeien tot een van http://english.gumi .go.kr • de cruciale steden in de economie van Zuid-Korea, zeker aangezien, met het oog op unificatie, www.eindhoven.nl • vee! industrie dichter bij de grens met Noord-Korea gesitueerd wordt.

1 Carsten Juei- Christianen .& Gilbe1t Hansen I Tra nsit ions - space in the disper sed city Kopenhagen, 2000 2 Yong woo Kwon - Citizens ' r ole in m etropolitan governance, in " Global City .Region : planning and sustain able policies in Korea", p 4 60. in t egrated 3 Yongwoo Kwo n - Citizens ' ro le in m etr opolitan go vernance, in "Global Cit y Region: int egrated planning and sustainable policies in Korea ", p 453 . 4 Kisho Kurokawa -Intercultural archit ecture : the philosoph y of s ymbiosis", p 3 3 .

I

H 1 IN LEIDING/INTRODUCTION SAMENVATTING/SUMMARY This paper covers the researchproject of five students on the subject of Housing in Korea. During their visit to the capitol Seoul and the provincial town of Gumi they obtained information about the current situation as well as the history of housing in Korea . In order to get a grip on the housing issues and for making a comparison between Gumi and the Dutch city .Eindhoven they first analyzed and studied multiple housing aspects. First of all they sketched the economic development of Korea from the civil war until modern time. Remarkable is the government policy on the housing issues which tend to change in time. In stead of providing social housing for the poor, the government is focused on creating a substantial amount of dwellings in the nontenure section. The focus is less and less on the rental housing projects, while in time the price of housing is rising sharply. In finances this aspect is further explained as well as typical Korean tenure types. Public space is a very important aspect of daily Korean living. It is interesting to see that Koreans prefer spending time in public among family and friends, than to relax in their own private house. This is the reason why they do not prefer single houses above an apartment. Of course the high price of single houses play a big role, but also the efficiency of an apartment, the less space to take care off the better, plays a big part in the reason why many Koreans like to live in towering appartmentblocks. Special attention is given to the building physics, where they are different in some way from the Dutch situation. It has to be taken In consideration that Koreans spend a lot of time on the [])or, eating, sleeping and relaxing. All these aspects are taken in to mind while visiting the different housing typologies in Gumi. The most important typology, the apartment buildings, is examined thoroughly and compared to buildings in Eindhoven. Also dormitories and workerdwellings are discussed, considering the fact that they are also clearly present.in Eindhoven. At last a typical Korean product is highlighted, the Model houses. In huge factorylike buildings different apartments of new to be build apartment buildings are presented on a scale of 1 to 1. In these mock-ups it is obvious t hat the Western culture is slowly taken over the traditional Korean culture on the aspect of living; more and more Western furniture, appliances and decoration is used. A lot of information is gained during the two-week trip and a summary of the literature and hands-on experience is written down in this paper.

Den ken we aan Azie, dan den ken we aan de andere kant van de we reid. Het verre Oosten waar alles anders is en niets vertrouwd . Honderdtachtig graden draaien, de wereld op zijn kop. Oat is een gedachte die j e meeneemt wanneer je op reis gaat naar Zuid-Korea. Bij de bijeenkomsten van onderzoeksteam 2a verl iep de voorbereiding op een dergelij ke manier. Wat verwacht je daar nu eigenlijk? Zuid - Korea is nu niet elke dag in het nieuws en ongeveer het enige wat we weten van Korea is de burgeroorlog uit de jaren vijftig en het geponste 'Made in Korea' waarvan er in elk huishouden wei t ientallen te vinden zijn. Je verwacht iet s radicaal ander s, j e bereid je voor op een heuse cultuurshock . Relateren we dit naa r het onderzoeksthema van deze groep, "Huisvesting in Korea ", dan mag er gezegd worden dater van enig besef van de huid ige toestand van de Koreaanse woningbouw geen sprake was. Een beetje gissen naar aanleiding van gevonden literatuur op het internet leidde tot een opbouw van het onderzoek. In Seoul zou er cultuur gesnoven worden, een basis leggen voor het onderzoek waarin we een greep trachten te krijgen op de Koreaanse huisvestingskwestie. Seoul zou de inleiding zijn tot het doelgerichte onderzoek in Gumi. Helaas is Seoul nauwelijks te vergelijken met de Randstad, wat primair de doelstelling was . Gum i kunnen we echter redelijk in een zelfde daglicht stellen met de technolog iestad Eindhoven . Mede hierom is de beslissing genomen om het pra kt ij konderzoek vooral op Gumi te richten . Met betrekking tot de woningbouw valt een ding in Seoul direct op, er wordt gebouwd . Massaal en in een rap tempo. Opvallend is dater vooral veel Dltgebouwen uit de grond rijzen . De hoge appartementencomplexen worden bestempeld met een nummer en een simpele schildering. Bu1ten deze twee kenmerken lijken ze veelal op elkaa r. Functioneel en van het vol k . Een visie d ie het ClAM in de j aren '50 en '60 nastreefde. Een visie die toegepast werd in de wijk de Bijlmer in Amsterdam . Hoge honingraatDlts in een greene setting moesten ervoor zorgen dat het maaiveld vrij van bebouwing was om de communicatie in de maatschappij te bevorderen. Een mix van bevolkingsgroepen zou zorgen voor sociale differentiatie en de Bijlmer tot een succes ma ken. Niets bleek minder waar. De Bijlmer faalde in tal van opzichten en is tot de dag van vandaag nog onderwerp van studie. We lopen over een bruggetje dat ons van een groot parkplein over een drukke straat aan het begin van een hoogbouwwijk in Seoul brengt. Het is er rustig en netjes. De Dlts zijn gegroepeerd en hebben allen hun eigen concierge annex poortwachter die het gebied onderh oudt. Een plattegrond op een spiegelend paneel vertelt ons waar we welk appartement kun nen vinden. Tussen de Dlts liggen kleine parkjes, speeltuinen, par keerplaatsen, scholen en winkels. De gebouwen worden redelijk onderhouden . De trappenhal is niet afgesloten, iedereen kan zo naar bmnen lopen. De galerijDlts zijn minimaal vijftien verdiepingen hoog en huisvesten gemiddeld 10 tot 14 appartementen per verdieping. Elk setje ramen in het gevelvlak rep resenteert een waning . Er is weinig bedrijvigheid in het gebouw, er omheen des te meer. Even ver derop gaat de basisschool uit en het krioelt er van de kinderen die allemaal naar huis lopen of nog even op het schoolveld gaan spelen . Een aantal kinderen heeft de taak om het zwerfafval rond de school op te ruimen. Iedereen in deze w ijk lijkt een handje mee te helpen om het Ieven hier leefbaar te maken . Hoewel we ons midden in een miljoenenstad wa nen , heerst een sfeer die je tegenkomt in een oude stadsbuurt. Rustig en gezellig .

H2 DOELSTELLING/OBJECTIVES Het onderzoek heeft de volgende doelstellingen: Een inzicht krijgen in de Zuid-Koreaanse huisvestingskwestie; Een vergelijking maken tussen de technologiesteden Gumi en Eindhoven. In Seoul wordt bij diverse instanties gericht informatie vergaard over de nationale huisvestingskwestie. Dit alles metals doel een greep te krijgen op de manier waarop er in Zuid-

Korea om gegaan wordt met woningbouw. Uitgangspunten zijn de economische ontwikkelingen, de financiering van de woningbouw, woningindeling en de openbare ruimte. Tevens zal kort worden ingegaan op de bouwfysica.

The Fifth plan ('82-'86)

Aile verkregen informatie zal als basis dienen om tot een doelgericht praktijkonderzoek te komen in de stad Gumi. Hoofddoel is om op basis van typologieen een vergelijking te maken tussen Gumi en Eindhoven. Alvorens tot deze typologieen over te gaan zal eerst kort in gegaan worden op een aantal aspecten van de woningbouw waarover in Zuid-Korea informatie is vergaard.

In nova tie hu isvesting & begrenzen prijs woningen

The Si xth Plan '87-'91)

Massaproductie woningen & de ontwikke li ng van de nieuwe stad

Het geheel zal afgesloten worden met een conclusie en een nawoord.

H3 ASPECTEN IN DE WONINGBOUW /HOUSING ASPECTS In dit hoofdstuk zullen een vijftal aspecten worden behandeld die van belang zijn voor de Koreaanse woningbouw. Allereerst worden de economische ontwikkelingen vanaf de burgeroorlog tot aan het heden geschetst, met nadruk op de gevolgen voor en ontwikkelin~en in de huisvestingsproblematiek. Vervolgens wordt er gekeken naar de manier waarop in Zuid-Kqrea de woningbouw wordt ontwikkeld en gefinancierd . In het onderdeel Openbare Ruimte wordt uitvoerig beschreven hoe de publieke ruimte in Korea functioneert en wat de bijzonderheden er van zijn. In Won en wordt gekeken naar hoe de gemiddelde Korea an leeft en in het laatste onderdeel wordt er specifiek op de Bouwfysica ingegaan.

3.1 Economische ontwikkelingen (1950-2003)/Economic development· 3.1.1 De 5-Jaren Plannen Na de Koreaanse burgeroorlog kreeg Zuid-Korea haar onafhankelijkheid en begon een periode van politieke onrust en wederopbouw. Hoewel het land in een zware economische malai:S!:! verkeerde werd het tekort aan woningen als het meest zichtbare en urgente probleem gezien . Hiertoe besloot de regering een serie van 5 jaar durende ecdnomische plannen op te zetten. In deze 5-Jaren plannen werden onder andere doelstellingen gesteld en plannen uitgete~end ten behoeve van de huisvesting . Dit was onbekend voor Koreaanse begrippen, aangezien er voorheen geen huisvestingsbeleid in Korea bestond. Korea kent de volgende zes 5-Jaren plannen met ieder hun karakteristiek beleid en doelstellingen . . . I<en en d oeIen [ Taoe I I ..>.1 ~ J De :;' J aren PIann en; de k arak t ensne PI;,

K';,r"l
TileT1 rst pra n ('62-'66)

The Second plan ('67-'71)

The Third plan ('72-'76)

The Fourth plan ('77-'A1 \

Lage prioriteit met betrekking tot huisvesting

Politiek beleid met betrekking tot het verschaffen van woningen & politieke bemoeienis

r

,,.f

)PIPr

Bouw 475 .340 wonmgen Sociale woning voorzieningen Richten op problemen in Seoul Womngbouw voornamel1jk door pnvate sector Vrijgeven bouwlocaties Introductie meergezinswoningen Voorkomen illegale bouw loename wonmgvoorraad ldOel bouwen l:U3.UUU woningen) In stand houden van bestaand aanbod Verbeterde woonkwaliteit Introduct1e van massa product1e Bouw kleinere woningen door publieke sector

woningen Stab il isatie woningprijzen Benadrukke n huurwoningen Verbetering leefklimaat Bou w van . 7 m1 )oen w onmgen Bou w kleine woninge n Benadrukken huurwon ingen Goedkope bouwgrond Stabilisatie w oni ngprijs

Vanaf mei 1992 is door het destijds opgezette ' Two Million Housing Construction Plan ' ( 19881992) een enorme hoeveelheid woningen aan de voorraad toegevoegd. Het pla n, ook wei bekend onder de naam 'Plan of Permanent Rental Housi ng Supply', was bedoeld als middel om ,;;~lie lage inkomensklassen te kunnen verzekeren v;;~n een woonruimte. Onda n ks deze explosieve bo'u w bli~ft er een tekort aa n woningen in· vodral de metropolitaanse gebieden.

3.1.2 De economische crisis van 1997 Ten gevolge van de economische crisis in 1997 'is er w ederom een schrijnend won ingt ekort ontstaan. Dit tekort en de grote economische prob_lemen in Ko rea zorgden voor een sterke prijsstijging, na een tijd van een relatieve lage prijsst'i)"ging per jaar. Door de econo m ische crisis · was het Internationaal Monetair Fonds genoodzaakt de schuldenlast van Zuid-Korea te verlagen wat resulteerde in een betere economische posi t ie. Zu id-Korea zette haar grenzen open en de import/export beg on op gang te komen . Vanaf 2001 begonnen de prijzen enorm te stijg en. Vergeleken met 2002, werd de sterke stijgi ng in de prijzeo van woningen in 2003 afgezwakt . Gemiddeld betaalt men in Zuid-Korea zo'n 7,8 keer het gemiddelde jaarlijkse inkomen per ·huishouden voor een woning . In Seoul bedraagt dit zelfs een factor 8,9 .

In september 2003 na'irf: de overheid de volgende maatregel ~·om a·e · huizenfl1arkt te stabiliseren: ·~-~-, . · elke projectontwikkelir'i'g in Seoul Capital Region )11o.et · voor t en :minste 60% uit woningen kleiner dan 85 m 2 bestaan. Dit resulteert in m inder winst voor de projectontwikkelaars (die immers voor grotere woningen meer geld kunnen vragen) en een verg roting van het 'kleine woninge n aanbod' om tot een betere sociale mix te komen . . i

3. 1. 3 Schaarste in bouwgrond Zuid-Korea wordt gekenmerkt door een tekort aan bouwgrond. Deze schaarste;is een belangrijke factor in het tekort aan woningen . Het heeft er vanzelfsprekend t oe geleid dat de prijzen voo r bouwgrond sterk stijgen met als gevolg dater minder gebouwd w ordt. Dit heeft v ooral ernstige gevolgen voor de woningbouw voor de lage inkomensklassen . Door de hoge grondprijzen in de Koreaanse stedelijke gebieden, zijn deze gebieden niet of nauwelijks toega nkelijk voor lage en middelmatige inkomensklassen. Ondanks vele maatregelen tegen specu lat ie met bouwgrond worden grote delen van het land, vooral in de hoog stedelijke periferie v an de stad, in handen gehouden door bedrijven en individuen die op winst belust zijn. Grondspeculatie is enk el en aileen wenselijk wanneer het de ontwikke ling van een gebied kan stimuleren. In d it geval is daar geen sprake van . Toch is het makkel ijker gezegd dan gedaan om deze specula tie een halt toe te roe pen. De invest~ring in grond is immers, evenals de investeri ng in appartementencomplexen, vrijw el zonder r isico en het brengt extreem hoge winsten op. Door de hoge mate aan grondspeculatie is het noodzakelijk de beschikbare grond zo efficie nt mogelijk te ontwikkelen . Dit resulteert vaak in hoge (netto) bevolkingsdichtheden van soms wei 600 personen/ hectare in de urbane gebieden .

Het is dan ook niet verwonderlijk dat de appartementencomplexen als paddestoelen de grand uitrijzen. Gemiddeld komt er in Seoul per dag een heel appartementencomplex bij .

3.2 Financien/Finances 3.2.1 Sociale woningbouw Wanneer bl ijkt dat de vrije markt niet in staat is woningen te bouwen vo.or iedereen, zowel in kwantiteit, kwaliteit en tegen een redelijke prijs, dan zijn vele overheden geneigd in te grijpen en over te gaan tot het bouwen vanuit de publieke sector. Eind jaren '80 began de centrale overheid in Korea met het onderzoeken in hoeverre de overheid zich moest gaan bezig houden met sociale woningbouw voor de allerarmsten. Een definitief sociaal woningbouwplan werd opgezet welk het begin was van de sociale woningbouw in Korea . De regering kwam met het plan voor de bouw van twee miljoen won ingen tussen 1988 en 1992. Verschillende man ieren van financiering en subsidies werden toegepast voqr de huisvestingsproblematiek. Het plan werd succesvol en de huizenprijzen stabiliseerden . De sociale huisvestingspolitiek veranderde drastisch toen in 1993 Kim Youngsam de macht overnam. Halverwege 1993 is ·het sociale huisvestingsprogramma door deze regering stopgezet en werd de bouw van koop- in plaats van huurwoningen (state-developed housing) tot belangrijkste huisvestingspolitiek,gebombardeerd. In de meeste Ianden concen tireert overheidsingrijpen in de huizenmarkt zich op de sociale (huur-)woningbouw voor de laagste inkomens, door middel van de toezicht op de huurprijzen en de bouw van huurhuizen. EChter in Korea heeft dit niet geleid tot de juiste resultaten. Het belangrijkste doel van de Koreaanse huisvestingspolitiek is het verhogen van het aandeel huizenbezitters en de woningt?ouw richtte zich vooral op de middelste inkomensklassen in plaats van de lage inkomens.

ousing Fund". 3.2.3 Huurconstructies.-'· ~.-· · De drie meest voorkomeride hu,l:J.rconstructies in Zu id-Korea zijn: Jeonse is een systeem~~,a rJ:?jj d~· hu\Jrder een bed rag aan de verhuurder beta alt. Op het moment dat .de huurder de waning V:E!rlaat krijgt de huurder zijn geld van de verhuurder terug . De rente oye.t_het g:~Ja~lde bedrag li,a'n de huurder is het inkomen van de verhuurder. Bi fi3ojeunfjuwolse wordt gebruik gemaakt van een soort waarborgsom met een maandelijkse h:!J» r. Aali~ het begin van het huurcontract start de huurder een waarborgsom op een aparte reke ning en betaald vervolgens een !'JlBandelijkse huur. Indien de huur niet betaald kan worden haalt de verhuurder hel verschuldigd~ qed rag yan cjeze. a parte rekening a f. Wolse is een maandelijki'hutJrsysteem:,zoals ook bekend is in Nederland. '\:J

.....

~

.

'

~

.

.

\

·-

'

.

[ Tabet 3A] Woningvoorraad, ratio; huurcot'n;tructies .fn Korea ( 1975-2000! ' ' ..

ousmg stock vs. households Housing tenure type

3.2.4 De bouw In het algemeen vertrouwt de Koreaanse economie op de private sector, ook in de woningbouw is dit terug te vinden . De invloed van de overheid wordt wei steeds grater. Aile woningbouw in Zuid-Korea, inclusief de do·o r de overheid ge'in itieerde eenheden, wordt gebouwd door de private sector. Hierbinnen zijn drie groepen te onderscheiden: • De 'registered builder' heeft tenminste twee door de overheid bevoegde architecten of civiel ingenieurs in dienst en staat als dusdan ig bij de overheid geregistreerd. De 'government-designated builders' wordt op basis van gerealisee rde projecten en technische capaciteiten uit de groep van registered builders geselecteerd. Zij hebben zes of meer door de overheid bevoegde ingenieurs in dienst en verkrijgen meer belasting- en financiele voordelen dan de 'registered builders'. Zij verzorgen veelal hun eigen antwerp, constructie en marketing voor het won ing bouwproject. Grote bedrijven als Sam sung of LG/Philips kunnen tot deze groep gerekend worden. Als laatste zijn er de 'unregistered small or individual builders'. Tot deze groep behoren de kleinere particuliere aannemers. Toch is hu n aandeel binnen de totale woningvoorraad enor m. Zij bouwen ongeveer 60% van de totale hoeveelheid woningen. In tegenstelling tot de twee eerder genoemde groepen ontvangen zij geen belasting- of ander finan cieel voordeel.

3.3 De Openbare ruimte/Public space 3.3.1 Inleiding Zuid-Korea is een duidelijk voorbeeld van een sterk verwesterd land, waar de specifieke eigenheden van de Aziatische cultuur zich sterk weten af te steken tegen de steeds verder verwesterende samenleving. Wanneer het gaat om de openbare ruimte van de Zuid-Koreaanse stad, wordt snel duidelijk dat de Aziatische context nog steeds niet aan belang heeft verloren. Maar hoe komen die verschillende aspecten van de Koreaanse cultuur nu zichtbaar terug in de opzet en het gebruik van de openbare ruimte? Dit onderdeel van het verslag behandelt de specifieke kenmerken van de Koreaanse cultuur die hun weerslag vinden in de openbare ruimte . 3.3.2 Het gebruik Het valt op dat de openbare ruimte daadwerkelijk gebruikt wordt, terwijl in West erse Ianden deze ruimtes steeds vaker tot een probleemgebied verworden . Bovendien is de openbare ruimte in het algemeen bestemd voor jong en oud, een aspect dat het openbare domein ook volledig weet uit te dragen in haar profilering ten opzichte van de samenleving. Verschillende speelplaatsen en ontmoetingsplaatsen stimuleren het contact onder de bevolking. Opvallend is dat de suggestie gewekt wordt dat de Zuid -Koreaanse bevolking haar tijd liever doorbrengt in de publieke ruimtes dan in de eigen pr iv e-omgeving, binnen de veilige muren van de eigen waning . Waarschijnlij k kan dit verschij nsel verklaard worden

aan de hand van het feit dat de Koreaanse cultuur in sterke mate gekenmerkt wordt door een gemeenschapgevoel. Over het algemeen wordt door de Koreaanse burger meer belang gehecht aan het gezelschap van vrienden en familie, dan aan de ontplooiing van persoonlijke behoeften. 3.3.3 Continue verblijfsplek

Het is duidelijk dat de openbare ruimte hier in geheel ander opzicht gebruikt wordt door de bewoners, dan in Nederland . De verscheidene openbare ruimtes Iaten allen een duidelijke verspreiding zien in het gebruik gedurende de dag. In Nederland hebben de openbare ruimtes veelal een specifieke functie en worden dan ook vooral voor die functie gebruikt op de bepaalde tijdstippen . Over het algemeen zijn de openbare ruimtes van de Zuid - Koreaanse stad geschikt voor een zeer veelzijdig gebruik, door verschillende doelgroepen . Zo bevinden zich op straat etenskraampjes of kioskjes en is er tevens de mogelijkheid te genieten van het weer of de omgeving en de levendige sfeer die door spelende kinderen gecreeerd wordt. Ook hier komt weer duidelijk die gemeenschapsgeest naar voren. Je ziet in de parken zowel overdag als s'ayonds grote hoeveelheden bewoners vanuit de omringende omgeving zich vermaken met spelletjes of conversaties. Blijkbaar wordt in Zuid-Korea door veel mensen meer genot gehaald uit het samenzijn door sportief of cultureel vermaak, dan het eindeloos hangen voor de televisie.

G . OEP ?A

HUlS lEST NG IN ,(

R 'A

zich op zijn of haar gemak te voelen. (f pval end is dat Zuid-Koreanen veel m inder ruim te nodig blijken te hebben om een woning als prettig te ervaren. Het is voor hen geen probleem om dicht op elkaar te Ieven. Het bovenstaande is van bepalende invloed van de wijze van programmaindeling van een typische Koreaanse woning. In het algemeen bestaat een Koreaans gezin gemiddeld uit een echtpaar met twee kinderen. Het is toegestaan om jongens en meisjes tot hun achtste levensjaar samen te Iaten slapen. Daarna moeten ze worden gescheiden . 3.4.2 Situatie

Drie huisvestingskwesties zijn van belang en herkenbaar: de kwantiteit, de kwaliteit en de veiligheid. In de laatste vier decennia zorgden een sterke stijging van het inkomen en de grate trek naar de stad voor een grate vraag naar stedelijke gebied en woningen. Aan de andere kant kon het aanbod van bouwland en woningbouw niet voldoen aan deze vraag wat resulteerde in prijsstijgingen van zowel land als stedelijke woningen. De balans tussen het aanbod van woningen en het aantal huishoudens heeft tot nu toe altijd geleid tot een tekort aan woningen. Vooral in de stedelijke gebieden, welke een grote urbanisatiegraad kennen, is de percentage beschikbare woningen ten opzichte van het aantal huishoudenssoms zo laag g~Yt. eestii)ls 56,3% (Seoul, 1975·; zie Tabel 3.4). In de laatste 25 jaar is daar gelukkig wei veel ve rahdering in gekomen. Hoewel er verscheidene maatregelen zijn getroffen over de jaren heen om het woningaanbod en het woningklimaat te verbeteren, blijft huisvesting een belangrijke sociaal agendapunt voor 3.3.4 Respect voor de natuur . Korea. De Zuid-Koreaanse samenleving wordt gekenmerkt door een sterk ingebedde waardeniig voi:lr. De laatste decennia zijn er wei enkele vooruitgangen geboekt. Zo is de gemiddelde oppervlakte de natuur. In Nederland is dat duidelijk minder het geval. Bewoners van Seoul en Gu!1fnrekken · · yan een woningen met meer dan 12m 2 toegenomen . Het e~antal personen per kamer is drastisch bewust naar de openbare ruimtes in de wijk om even lekker van het uitzicht of de natuurlijke afgenomen . omgeving te genieten. Overal door de stad bevinden zich parken, die het mogelijk maken even te ~.~'t· ~ ~ ontsnappen aan de drukte van alledag . Daarnaast worden andere typen openbare ruimtes, zoals [Tabet :fsJ ontwikkeling van het woonklirnaat de veelvuldig aanwezige winkelcentra gedomineerd door een natuurlijke invloed. Een duidelijk )( L9!:!1 ~enmerken l99l voorbeeld hiervan is de COEX-shoppingma/1. Dit winkelcentrum is midden in het bruisende \ b!:! j iemJddelde moervlakte mL !:! .5 .5 lnnPrvL,ktP_oer oersoon ·mL zakencentr um van Seoul gelegen en is volledig ontworpen volgens inspiratie vanuit de nattiuF. .., Prc:nn, •n nPr k; m, >r _.., Verschillende rustpunten, voorzien van water en een groene omgeving, bieden de gelegenheid ()JJ( II~ w h ,. IPr lf" ~f"l Jkf"l · u;n . even totaal weg te sluipen uit de drukte en commercie van de winkelstraten in het gebouw. ..,

.

~ :j

-~

.,·

filet . u;n

'Ufo

Warm wa ter · 0/ri eidmq water(%)

3.4 Wonen/Living

5!

"'"'"

34 74,(

Ill ~

1

3.4 .1 Behoefte

3.4.3 Het appartement.

In de Zuid-Koreaanse woning wordt op een andere manier omgegaan met ruimte . Een belangrijke factor hierin is de Koreaanse cultuur die erg verschilt van de Westerse . Ook de opvallende tegenstelling van collectivisme versus individual isme mag niet vergeten worden . Koreanen zijn veel meer gericht op elkaar, op naaste famil ie, op de collegae van het werk. In tegenstelling tot . de Nederlander zijn Koreanen echte gemeenschapsmensen. Dit uit zich ook in de private ruimte, de ruimte die een mens om zich heen dient te hebben

Een appartementencomplex heeft i:fe vorm van -een rechthoek waarin verschillende blokken zijn geschoven oftewel de verschillende appartementen. De appartmentencomplexen hebben veelal 12 verdiepingen. Ook bestaan er portieketageflats met eenzelfde opbouw. Deze zijn vijf verdiepingen hoog en behoeven daardoor geen lift. De woningen in het appartementencomplex worden ontsloten door een galerij. Deze galerijen zijn zeer beeldbepalende elementen aan een zijde van het gebouw. Daarnaast vormen de technische ruimtes, welke gesitueerd zijn boven de liftschachten, een middel om de gevel van een zekere geleding te voorzien . De woning zelf heeft de vorm van een rechthoek en de waning fungeert daardoor als een doorzonwoning. Afhankelijk van de grootte van de appartementen en de breedte van het blok is er Iicht inval vanuit een of twee zijden . Bij grote 'moderne' appartementen wordt een zijde gebruikt voor de ontsluiting, waar de andere zijde wordt ontworpen als balkan . Een balkon is in Zuid-Korea meer te vergelijken met een serre . De ruimte is geheel afgesloten en wordt gebruikt voor onder andere de was en als extensie van de keuken , als plek om te koken in verband met de geuroverlast.

..

De ruimte van het appartement wordt ingedeeld door in de rechthoekige vorm van het appartement verschillende kamers te plaatsen . De tussenliggende ruimte vormt het woongedeelte en bij nieuwere appartementen is er nog een aparte ruimte voor ontspanning . In de traditionele Koreaanse woning wordt vee! op de grand gezeten en geslapen, de moderne duurdere appartementen zijn echter voorzien van Westers meubilair. Meestal wordt er met Park temidden van !Jet verkeer, Gumi

Bedri}vigheid

1n

een park midden in Seoul

dunne kussens op de grand gezeten in een kleermakerszit. In 1980 had slechts 18,4% van de woningen de beschikking over een toilet. In 2000 is dit percentage gestegen naar 86,9% . In achterbuurten en het platteland wordt er gebruik gemaakt van een soort buitenlatrine als alternatief. Opvallend is daarentegen dat 87% van de woningen beschikt over een bad met warm leidingwater. De nieuwbouw appartementen zijn uitgerust met dezelfde faciliteiten als de Westerse badkamers.

haard onder de vloer verhit. De haard waarmee de vloer wordt verwarmd, wordt iedere drie uur opgestookt. De temperatuur van de vloer wordt verhoogd tot ruim dertig graden Celsius. Gedurende drie uur straalt de vloer warmte af. Door de lage massa van hout kan er niet veel energie worden opgeslagen in het materiaal. Echter doordat hout vrij goed isolerend werkt, wordt het kleine beetje warmte dat in het hout is opgeslagen langzaam uitgestraald, waardoor het toch een comfortabel klimaat geeft. 3.5.4 Betonnen vloer

3.5 De Bouwfysica/Building physics 3. 5.1 Inleiding

De Nederlandse manier van verwarmen wordt gekenmerkt door het gebruik van Centrale Verwarming met in de verblijfruimtes radiatoren om de ruimten te kunnen verwarmen . Belangrijk hierbij is de plaatsing van de radiatoren. Deze worden zo geplaatst dat temperatuurverschillen zo laag mogelijk zijn over de ruimte en koudeval en koudestraling wordt tegengegaan . Groot verschil ten opzichte van de Nederlandse situatie is de Koreaanse manier van het verwarmen van een huis. In Korea wordt n_g rjlelijk vrijwel aileen gebruik gemaakt van vloerverwarming. Door hun culturele achtergrond gebruiken zij de vloer om vaak direct op te zitten. In een traditionele Koreaanse woning zijn weinig hieubels aanwezig. Om dan comfortabel te kunnen zitten en om de ruimte flexibel te kunnen gebruiken is de vloerverwarming erg belangrijk. In Nederland wordt veel mipder gebruik gemaakt van vloerverwarming. Dit is ook direct te verklaren door de manier waarop wij ruimtes gebruiken. In Nederland vindt het Ieven binnenshuis veelal plaats r
Door aan de buitenzijde van de waning een vuur te stoken in een haard waarvan de hete Iucht onder de vloer geleid_ t,.'{'lordt, werd.er;t de vloeren van onderen opgewarmd. De haard wordt ook meteen gebruikt als kookstel. Aan de bovenzijde is de haard daarom vaak afgedekt met een soort deksel. Per deel van de woning is: er eeh haard ;(lie een deel van de vloer verwarmde. Bij deze manier van verwarmen ·waren twee systemen toegepast. Het verschil zit hem in het materiaal waar de vloer van gemaakt is. . .. ··:·>' ·' ' _,..

...

ll<

Bij het tweede vloersysteem wordt gebruik van een betonnen vloer. Beton heeft een aanzienlijk hogere massa dan hout kan er veel meer energie worden opgeslagen in beton. Echter beton straalt de warmte sneller af dan hout. Dit verschil maakt het mogelijk om een betonnen vloer gedurende een heel etmaal warmte af te Iaten stralen terwijl de vloer maar twee maal per etmaal wordt verwarmd. Bij verwarming wordt de betonnen vloer verwarmt tot ruim veertig graden Celsius, waarna de vloer gedurende 12 uur blijft stralen. Omdat het oppervlak van de vloer direct na opwarming en nog een lange tijd daarna zeer warm is, worden betonnen vloeren vaak aan de bovenzijde afgewerkt met hout, dit zorgt voor een aangename gevoelstemperatuur. 3 .5.5 Heden

Tegenwoordig worden de vloeren in Koreaanse huizen bijna altijd uitgevoerd in beton. Deze betonnen vloeren worden niet meer verwarmt door rookgassen. Dit zou bij de vele appartementen ook niet mogelijk zijn. De betonnen vloeren worden tegenwoordig opgewarmd door waterleidingen. Deze leidingen worden soms in de vloer ingestort, maar veelal liggen de leidingen in een bed van grand, zand en grind. Door de leidingen niet in de vloer in te storten blijven ze goed bereikbaar bij eventuele lekkages. Aileen de afwerkvloer hoeft dan plaatselijk te worden opgebroken bij een reparatie. Bij dit systeem van vloerverwarming wordt het mogelijk om niet meer met intervallen te verwarmen. De vloerverwarming wordt bij dit systeem op een constante aangename temperatuur gehouden . 3. 5 . 6 Studentenhuisvesting

De enige plaats die aangetroffen is tijdens de studiereis waar geen vloerverwarming aanwezig was, waren de studentenwoningen op de campus van de KIT University. De kamers worden daar verwarmd door radiatoren aan de muur, onder het raam . Net zoals in Nederland gebruikelijk is werden de radiatoren gevoed door water De reden dat hier geen vloerverwarming was aangebracht was eenvoudigweg om de kosten te besparen . Gezien het gebruik van de kamers was het geen probleem . De kamertjes waren te klein om de vloer royaal te kunnen gebruiken, en de studenten sliepen in stapelbedden, waardoor er weinig gebruik gemaakt wordt van de vloer.

I

I

I

.

----··· ··· ····· · wateneldlng I

J

r~:-'" ·~;~~- +:~~~~ :::::/grlndmengsel r.

/

// ,. /.

I' / . · .......''. .:. . .:.'./'·.•.. ... ·.·~--.< ·4 / . 1·.:.-L~---·--:.__,:

I

'

/

'

f ··· constructlevloer

.

.L.. .-.:.......

I Opbauw vlaerpal
3. 5. 7 Lichttoetreding Bij de traditionele Koreaanse woningen wordt geen gebruik gemaakt van glas in de kozijnen. Ook wordt er bij deze woningen geen gebruik gemaakt van zonwering. Om te zorgen dat de zon niet te fel naar binnen schijnt wordt er papier in de ramen geplaatst. Dit papier zorgt ervoor dat er wei daglicht binnen komt maar voorkomt dat de zon fel naar binnen schijnt. Uiteraard is dit papier niet erg sterk en regelmatig dient het dan oak vervangen te worden. 3.5. 8 Airconditioning In de modelhouses die bezocht zijn was heel duidelijk dat er een airco in de waning geplaatst werd. Per waning was er een airco geplaatst, welke duidelijk zichtbaar in de waning aanwezig was. De airco staat duidelijk aanwezig in een hoek van de kamer, alsof het een element waar men trots op is om het te bezitten . In Nederland zouden we evenals de vloerdiktes proberen de airco-installaties zo min mogelijk in de ruimte aanwezig te Iaten zijn. ·

G OfP 2

Ondanks de vrij kleine oppervlakte van de woningen zijn de bewoners over het algemeen tach heel tevreden met hun woonruimte. Zij zijn trots in een dergelijke flat te kunnen wonen. Natuurlijk zijn er voldoende aspecten die de tevredenheid verklaren. Zo is er bijvoorbeeld sprake van een ·enorme sociale mix binnen een appartementencomplex. Het is niet verwonderlijk dat er nauwelijks bejaardencomplexen aanwezig zijn in Zuid-Korea. De oudere bevolking vindt het namelijk prachtig om in een levendige flat te wonen, met veel kinderen om hen heen. Hier is duidelijk sprake van een cultureel aspect dat om de hoek komt kijken. De Koreaanse cultuur wordt in hoge mate gekenmerkt door een sterke gemeenschapszin. In Nederland zijn de mensen vaak meer ingetogen en territoriaal, waar in Zuid-Korea je naasten in de samenleving beschouwd worden als een 'gift' in het Ieven . Zij kunnen je helpen wanneer dat nodig mocht zijn en geven kleur aan je bestaan. Dit komt verder terug in de integra tie van de openbare ruimte in de wijk. 4 . 1.1 ·.~2

H4 TYPOLOGIEEN/TYPOLOGIES In het bezoek aan Gumi is een onderscheid gemaakt naar verschillende woningtypologieE!n . De meest voorkomende/specifieke typologieen worden hieronder behandeld en daar wilar mogelijk vergeleken met gerelateerde projecten in Eindhoven. Allereerst zijn er de hoge flats · (15 verdiepingen of meer) die in opruk zijn, niet aileen in Gumi, maar in heel· Zuid~Korea. Kenmerkend is het eenvoudige ontwerp en de daarbij gepaard gaande oneindige rePEl!itie. Hoewel er in Seoul sprake is van simpelweg repeteren, wordt er in Gumi nog gekeken naar afwisseling in het ontwerp. In de !age appartementgebouwen wordt er gekeken naar de overeenkomst tussen de.naoorlogse flats aan de ring in Eindhoven. Als laatste twee typologieen wordt er gekeken naar de eengezinswoningen en de achterstandswijken. Vervolgens worden er twee specifieke typen bekeken, die zowel in Gumi als Eindhoven als zeer belangrijk kunnen worden gezien: de studentenhuisvesting en de arbeiderswoningen . Gekeken wordt naar hoe de fabriekswoningen van LG/Philips van heden in Gumi te vergelijken zijn met bijvoorbeeld het Philipsdorp uit Eindhoven van een aantal decennia terug. Ook de studentenhuisvesting zal in beide steden uitvoerig behandeld worden.

4.1 Vier typologieen 4.1.1 appartementenflats De appartementencomplexen worden gekenmerkt door een sobere architectonische uitstraling. Er is duidelijk te zien dat uit het oogpunt van efficientie ontworpen wordt. Zo staan in een bepaalde wijk biokken van volledig dezelfde appartementencomplexen, welke afgewisseld worden door een blok, bestaande uit complexen met een net iets andere vormgeving. Door de repetitie van appartementencomplexen ontstaat een woonomgeving die in eerste instantie erg monotoon oogt . 4.1.1.1 Indeling De wooneenheden in de appartementen beslaan gemiddeld zo'n 50 m2 vloeroppervlak. De indeling is per complex een kwestie van repetitie. Veelal wordt de ruimte ingedeeld in vier geiijke delen; een woonkamer, natte ruimten en twee slaapkamers. De woonkamer staat eventueel in verbinding met een kleine buitenruimte (veelal de galerijL die dient om de waste drogen. Bij de bestudeerde appartementencomplexen merkten wij op dat deze ruimte in het algemeen gedegradeerd wordt tot 'rommelhok', hetgeen een zeer armoedige uitstraling aan de complexen meegeeft. Dit is immers de enige ruimte die direct zichtbaar is voor voorbijgangers . De centrale bewaker, die op de begane grond van het gebouw een eigen ruimte heeft, garandeert

HUISVESTING IN KO EA

de properheid van het complex. Zodra je het complex betreedt, valt dan ook meteen op at de openbare ruimtes vrij netjes en opgeruimd oogt, zeker wanneer je dit vergelijkt met flats voor !age inkomensklassen in Nederland.

Openbare ruimte >'•cHet valt op dat de appartementenblokken over'1 h~t algemeen vijftien lagen tellen. In hoogte zijn er enkel zeer geringe verschillen te ontdekken . .. Qe complexen worden soms met een subtiele verspringing in de gevel ontworpen. Dit is voornamelijk het geval bij complexen die meer dan acht wooneenheden naast elkaar bevatten. Gebbuwen die een belangrijke beeldbepalende functie met zich meedragen, wanneer zij bijvoorbeeld aan de rand van de wijk gelegen zijn of een drukke verkeersroute begrenzen, worden enigs:Zins 'verrijkt' met een gedeelte dat zich onttrekt aan het architectonische geheel. Denkbaar is een plaatselijke verhoging van het aantal ' woonlagen of een knik in de gevel. De appartementencomplexen worden in blokken ontworpen en volgens een duidelijk grid gept?ats't. Hierdoor ontstaan er zichtbare scheidingslijnen binnen ee,n .•bepaalde wijk, wanneer de complexen door een ander bedrijf of individu worden gefinanciera · en~enige afwijkingen in architectonische vormgeving of plaatsing vertonen. De blokken zijn onderdeeTVan een grootschalig opgezet weefsel aan openbare ruimte . Tussen de comple xen is een grote hoeveelheid openbare ruimte aanwezig en is gezorgd voor vermaak voor jong en oud . Zo zijn er talloze speeltuinen, parkjes, ontmoetingsplaatsen en sociale voorzieningen in de wijk verweven. De _groene aderen door de appartementenblokken worden herhaaldelijk verbreed tot een g'root park' "t>f . amusementsterrein. Hierdoor ontstaat een pretJ)9.e ;1 ~Veelzijdige en ruim opgezette leefomgevirig voor de be.woners van de appartementencomplexen . Wanneer gekeken wordt n"aar hetaspectvan verkeerin sJe wijk, valt onmiddellijk op dater een sterke scheiding aanwezig is tussen snel en langzaam verkeer. Verschillende appartementenblokken, die begrensd worden door drukke snelverkeerroutes, worden voor het langz~arp verkeer met elkaar verbonden door voetgangersviaducten . Onder de appartementencorri.plexen "'bevinde'h zich gemiddeld nog twee lagen aan parkeervoorzieningen , zodat de omringeqde openbare ruimte volledig gedomineerd wordt door het langzaam verkeer.

4 .1 .1.3 Financiering

4.1.1 . 5 Vergelijking met Eindhoven

In het '5-year-rent Public Housing Program', worden appartementen gerealiseerd met de steun van het 'National Housing Fund'. De lening kan tot 35 miljoen WON bedragen (50% van de constructiekosten) de rente die hierover betaald dient te worden, is erg laag, slechts 4%. Huurders in dergelijke woningen betalen ongeveer 60% van de marktwaarde en verkrijgen het recht om de woning te kopen na een periode van 5 jaar. Het 'National Rental Housing Program' maakt met de hulp van het 'National Housing Fund' een lening mogelijk tot 24,7 miljoen WON (40% van de constructiekosten) en een laag rentepercentage van 3%. Deze eenheden worden verstrekt met 17,6 miljoen WON (30% van de constructie kosten) overheidsbudget en functioneren over het algemeen als huurwoning gedurende 30 jaar. De huur die door de bewoners betaalt dient te worden, bedraagt slechts 1/3 van de markthuur. Tabel 4 . 1 toont de huurdervoorwaarden.

Wanneer gesproken wordt over appartementencomplexen, lijkt zowel Gumi als Eindhoven hier haar zegje over te kunnen doen . Toch zijn er opvallende verschillen waar te nemen bij een bezoek aan beide steden. De appartementencomplexen in Gumi lijken een bepaald gedeelte van de stad volledig te domineren. In Eindhoven zijn deze complexen in veel minder grote getale aanwezig en worden zij bovendien veelvuldig afgewisseld door andere typologieen bebouwing . Doordat in Gumi de appartementencomplexen kenmerkend zijn voor de stedelijke omgev ing waarin zij zich bevinden, weten zij het karakter van de openbare ruimte volledig naar hun hand te zetten. Woningen en openbaar terrein gaan een voortdurende wisselwerking met elkaar aan, een wisselwerking die in Eindhoven vaak ver te zoeken is. Hiermee valt onmiddellijk een tweede verschil tussen de beide steden te verklaren. In Gumi zijn de bewoners over het algemeen ontzettend blij met hun woning en vooral met de levendige omgeving waarin deze zich bevindt. Er wordt een prettige leefomgeving gecreeerd door de verweving van openbaar groen, voorzieningen en woningbouw. In Eindhoven brengen de appartementencomplexen een duidelijke sociale waardering met zich mee. De complexen worden vaak beschouwd als minder prettige woningen om te Ieven en zijn met name bedoeld voor starters en gezinnen uit lagere inkomensklassen onder de bevolking . Over de opzet van de appartementencomplexen zelf kan het volgende gezegd worden. Zowel in Gumi als in Eindhoven worden de woningen ontsloten door middel van een galerij die zoals op de afbeelding te zien is, meestal open blijft. Liftschachten aan weerszijden van het gebouw verschaffen de toegang tot de galerijen. Zowel in Eindhoven als in Gumi wordt de onderste laag van de appartementencomplexen benut ten behoeve van opslag, hier bevinden zich kleine bergingsruimten . Op het gebied van architectonische uitstraling vormen de apparterrientencomplexen in Gumi meer een geheel. In Eindhoven is namel ijk zeer duidelijk een onderscheid te maken tussen woning en verkeersruimte (trappenhuis, lift en galerij), terwijl in Gumi beide facetten verder opgaan in elkaar. De woningen zelf zijn redelijk vergelijkbaar qua indeling, wei is in Nederland duidelijk meer vrijheid geboden, aangezien verscheidene gezinnen besluiten van twee kleine kamers een grotere ruimte maken. Tenslotte een kleine opmerking over de watervoorziening binnen het complex. In Nederland worden de gezinnen aangesloten op de centrale watervoorziening in de wijk, terwijl de flats in Gumi bevoorraadt worden door middel van een grote watertank die op het dak van het gebouw aanwezig is.

{TaVel 4. 1j Huurdervoorwaarden

_Minder dan 51· mL_VlDPrnnnPr\

lk

MPPr !a

~I

1L vlnF nnnPI

lk

Huurder die in aanmerking komt

-Geen woningeigenaar -Onder SO% .van het 'urban salary workers' household income' in het voorgaande j'aar (1.396.000 WON in 2002)

-Geen wonif!geigenaar -Onder 70% van het 'urban salary workers' household income' in het voorgaande jaar (1.955.000 WON in 2002)

Beta ling

Borg van 11 miiJoen won Maandelijkse huur van 57 .000 won 40-60% van ,de marktwaarde

Borg van 14 m iiJOen won Maandelijkse huur van 14.000 won 40-60% van de marktwaarde

4.1 .1. 4 Uitstraling

.

··

.

Het kleurgebruik bij de app-ali\emenle hcomplexen sluit volledig aan op de sobere uitstraling van het geheel. De complexen wqrden over het algemeen in twee hoofdkleuren ontworpen. Hierbij neemt de ene kleur de woonlagenr.voor haar rekening en geeft de tweede kleur de begrenzingen van het gebouw een extraa_ c cent. He~ lijkt erop dat de soberheid van de appartementen blokken in relatie gebrachUsan ·word~n met ae fin,anciering van deze woningtypologie. Het zijn immers de namen van de finq[lciere.r\.Qe bedrijven ~nde nummers van de complexen die de voortdurende aandacht van --:de .toeschouwer naar zlch · toetrekken. Het onderscheid tussen de blokken is door het verschil in kleurgebruik, .ae sllbtiele variatie in opzet van de blokken en de architectonische vormgeving van de complexen duidelijk te zien. De soberheid van de appartementencomplexen wordt wederom bevestigd .dodr de toegepaste materialisatie. Over het algemeen zijn de appartementencomplex~n· opgebouwd uit beton . De woonlagen worden veelal onsloten door open galerije'n ; die een oor's):wering b~yatten van glazen panelen of betonnen elementen.

4.1. 2 Portieketageflats

Ook in Korea zijn de portieketageflats een populair type woning. Voordeel van een portieketageflat is het feit dat er geen lift nodig is in het gebouw aangezien het gebouw niet meer dan vier verdiepingen heeft. In Korea zijn mogen dit er vijf zijn.

GROEP 2A

HUIS IESTING IN KOPE

4.1.2.1 Inde/ing

4.1. 3 Woonhuizen

De bewuste flat die bezocht is in Gumi is gelegen achter het universiteitsterrein . In flat woont een van onze rondleiders, een student. In de flat wonen vooral gezinnen en studenten. In elk complex zitten 30 appartementen, 10 per portiek. De woningen zijn op eenzelfde manier ingedeeld als een appartement in de flatgebouwen. Er is een vierdeling in functies, slapen, eten, sanitair en wonen. De oppervlakte ligt ongeveer rond de 50m 2 • De portiek ontsluit 2 appartementen per verdieping en eindigt op het dak. De flat moet onderhouden worden door de bewoners zelf. Dit is te zien aan de onderhoudsstaat van het gebouw. Deze is matig, vooral gezien het feit dat de flat nog geen 20 jaar oud is.

Naast de appartementencomplexen en portieketageflats ken t Gum i natuurlijk ook grote hoeveelheden grondgebonden woningen. Het bet reft hier meesta l oudere woningen of won ingen voor de rijkere klassen. Opvallend is dat deze woningen niet altijd even d uideiijk aanwezig zijn. Veelal betreft het woningen boven winkels. Het komt ook voor dat bij alleenstaanden huizen er meer dan 1 familie in het huis woont. Wederom wordt du idelijk dat Korea kampt met te weinig woningen om het alsmaar groeiende aantal hu ishoudens te huisvesten. Ondanks verwoede pogingen is het niet gelukt om deze woningen van binnen te bezichtigen om zodoende een betere analyse te maken.

4.1.2.2 Openbare ruimte

Opva llend is dat bij de bewuste flat eigenlijk niet echt sprake is van openbare ruimte. Er is een parkeerplaats voor de ingangen van de portieken. Verder is er weinig groen om het gebouw. Waarschijnlijk is dit het geval aangezien deze flat dicht bij het campusterrein gelegen is, waar veel openbare ruimte te vinden is. In Gumi zijn in totaal 26 buurtparken en 126 kinderspeelplaatsen. Kijken we verder dan zie we dat er toch wei degelijk aandacht wordt besteedt aan de n.llfntes tussen de flats. Speeltuintjes, grasmatten (welke erg duur zijn in Korea vanwege het klima at) en wandelpadden zijn netjes aangelegd en onderhouden. 4.1.2. 3 Financiering

Het betreft koopwoningen, waarvan een aantal worden doorverhuurd volgens het ~eonse principe . De huurder betaalt een groot bedrag bij in gebruikname van de woning, in dit geval 25 miljoen Won (ongeveer 17.500 Euro) waarover de verhuurder rente trekt. Bij beeindiging ,van het contract ontvangt de huurder dit bedrag terug. Dit bedraagt puur de kale huur, daarnaast dient de huurder nog de GWE-rekening te betalen. Deze komt gemiddeld op 50 .000 Won per maand uit (35 Euro). 4. 1. 2. 4 Vergelijking met Eindhoven

De portieketageflats uit Gumi zijn goed te vergelijken met de flats aan bijvoorbeeld de ) eroen Boschlaan in Eindhoven (Ringweg). Hoewel de flats in Eindhoven bijna twee keer zo QlJd .zijn, verkeren ze in een betere staat. Dit komt waarschijnlijk aangezien de kopers van de woningen aan de Jeroen Boschlaan gedwongen zijn lid te zijn van een Beheerdersgroep en daar een ripnt bedrag voor betalen. Hiervan wordt onderhoud van zowel het pand als de openbare ruimte er om heen betaald. Een aantal verschillen zijn dat de portiek in de flat in Gumi doorloopt tot het dak, in Eindhoven stopt deze op de bovenste verdieping . Tevens beschikken de woningen a an de Jeroen Boschlaan over een redelijke buitenruimte in de vorm van een balkon en hebben de bewoners op de begane grond zelfs de beschikking over een tuin. In Gumi is van beide gevallen geen sprake. Qua grootte kan vermeld worden dat de woni en in Eindhoven bijna anderhalf__~eer zo groot zijn.

4.1. 4 Achterstandswijk

Hoewel niet altijd even opva llend aan wezig best aan er ook nog een aantal achtergestel de wijken in Gumi. De woningen betreffen vaak eigenhand ig in elkaar gezette simpele constructies die niet aan de normen voldoen. De open bare ruimte laat al geheel te wen sen over, Ia at staan de sanitaire -voorzieningen . Deze wijken staan in sch r~J Ycontrast met bijvoorbeeld de nieuwbouwplannen van stad. In cjit kader .is h~t volgende stuk uit het boek 'Global City Region' interessant en kenmerkt de afkeer en nonchalance van overheid jegens deze acht erstandswijken.

de

Hoewel de kwaliteit van wonen over de laatste decennia over het geheel gezien enorm is gestegen, bestaan er nog steeds veel achtergestelde w on ingen in Korea . Volgens de Korea National Housing Corporation (KNHC) voldoet 34% van de woningvoorraad niet aan de minima le .ejsen ( 1995). Een voorbeeld: in een typische achterstaridswijk bedroeg in 2000 het gemiddelde aantal kamers 1,6 en de gemiddelde oppervlakte per woning 29, 2m 2 • Deze getall en zijn voor iedereen minder dan aanvaardbaar of comfortabel. Tevens on tb reekt het de bewoners vaak aan vele '(sanitaire) faciliteiten . Sinds het begin van de jaren '80 zijn er verscheidene stedelij ke verri'fk!uwingsprojecten die werken volgens het principe van uitzetting . Deze Joint Redevelopment Programs (JRP) moedigen grote ontwikkelaars aan om de achterstandsWijken te slopen en te herbouwen. Dit resulteerde vaak in dure nieuwbouw. Tijdens de jaren '80 werden veel arme mensen in de stad uit hun woning gezet, waarna maar 10% toegelaten werd in de v·ervangende nieuwe. woningen . De overh eid keurt de uitzettingen om de volgende red en en goed : het verbetert de staQ, en dient ais 'herontwikkeling van het stedelijk gebied'. Gevolg is meestaL dat de.. §r.me mensen rneer moeten gaan betalen voor minder ruimte, de arme gemeenscfTap word t ontwricht-.el) . de mensen verliezen hun ba,.nen. Uiteindelijk zoekt. de. arme beitolking een nieuwe plek in de stad om te gaan ..wonen, welke "'w eer zalleiden tot een nieuwe achterstandswijk. ~

••~<

J

.

4.2 Twee specifieke typen

4 .2.1.3 Financiering

4.2.1 Studentenhuisvesting

De studenten betalen per semester voor hun kamer. Een semester duurt vier maand en en daar moet 200.000 Won voor worden betaald. Dat is gelijk aan een bedrag van 140 Euro. Studenten kunnen maximaal een jaar in de studentenflat blijven wonen.

4.2.1.1 Indeling Het bouwwerk waarin de studentenkamers gehuisvest zijn, bevindt zich op de campus van de K.I.T. universiteit. De portieketageflat telt 5 verdiepingen . Op de eerste verdieping bevinden zich algemene ruimtes. Een daarvan is een algemene ruimte, met stoelen opgesteld zoals in een bioscoop . Hier kijken de studenten gezamenlijk naar de televisie. Andere ruimtes op deze verdieping zijn een computerzaal en een eetruimte waar de studenten voor 1500 Won(= 1 euro) een maaltijd kunnen kopen. Op hogere verdiepingen bevinden zich de kamers. Opvallend is dat de dames en heren strikt van elkaar worden gescheiden. Het is ondenkbaar dat een dame op een herenetage kan komen. Ook mag je niet zomaar vrienden meenemen, daar moet te allen tijde toestemming voor worden gevraagd. De kamers bevinden zich aan lange gangen. Een kamer is 20m 2 groot en wordt gebruikt door 4 studenten. De sanitaire voorzi~ningen zijn armzalig. Op een gang zitten 60 studenten die gezamenlijk 2 douches moeten ~elen. De indeling van de kamer bestaat uit eerst een ruimte waar de studenten hun schoenen uit kunnen doen en neerzetten. Vervolgens staat aan zowel de linker als rechter zijde van de kamer een stapelbed . Tenslotte staat er voor het raam met uitzicht over het campusterrein een bureau. De universiteit selecteert de studenten die hier mogen won en. Dit wordt gedaan op basis van de behaalde stud ieresultaten of op aanbeveling van een professor. In de flats wonen 620 studenten, de K.I.T. telt 5000 studenten. Elk gebouw heeft eeh concierge die t .Q.[ltroleert of alles wei volgende de regels gaat. Hij zit bij de ingang en heeft op een groot paneel aile foto's van de bewoners zodat er geen misverstanden kunnen ontstaan. Tevens h'Wge'n• OP aile kamerdeuren foto's van de bewoners . 4.2 .1.2 Openbare ruimte Het bouwwerk b~vind.~ ~ich op_de K.I.T. campus. Voor de dormitory is een grasveld. Dit grasveld dient als hangplek;sportveld''en':wordt intensief door de studenten gebruikt. De universiteit heeft verder een soort) a,l w~arin ~qe . stuae!nten kunnen repeteren met bandjes en dergelijke, in de avonduren wordt hier .goeo g~bruik van gemaakt. Om middernacht gaat de avondklok in en moeten aile s~udenten binnen· ~ljn .

4.2.1.4 Vergelijking met Eindhoven De studentenflat valt qua indeling het best te vergelijken met een studentenflat van woningverenging Vestide. Opvallend aan de Vestide-flat is dat er in vergel ijking met de studentenflat in Gumi, veel meer rekening wordt gehouden met de individualiteit van de bewoners van de flat. Zo hebben de bewoners van de Vestide-flat per twee studenten een badkamer en hoeven ze geen kamer te delen. Elke kamer heeft zijn eig en TV- en internetaansluiting en per k amer of per vier kamers is er een keuken waar studenten zelf kunnen koken. Er is dus geen behoefte aan gezamenlijke televisieruimtes of eetzalen. Aan deze individual iteit hangt echter wei een prijskaartje, in Eindhoven betalen studenten per maand gemiddeld een bedrag van 250 Euro voor hun kamer. Er moet bij vermeld worden dat de studenten met de verhuizing nieuwe studentenka mers krijgen. Echter qua principe zal het weinig verschillen met de huidige situatie . De sanitaire voorzieningen en gemeenschappelijke ruimtes zullen daarentegen wei sterk verbeter en. 4.2.2 Arbeiderswoningen Voor de economische crisis was Korea zeer ontoegankelijk voor buitenlandse bedrijven . Dit is veranderd sinds het einde van de jaren negentig onder druk van het IMF. Veel Westerse bedrijven hebben zich toen bij Koreaanse bedrijven ingekocht. Een bekend voorbeeld voor Eindhoven is Philips die een belang heeft genomen in elektronicaconcern LG . Dit was het begin van het op grotere schaal toetreden van buitenlandse werknemers tot de woningmarkt in Zuid-Korea . Voor hen en ook voor de Koreaanse medewerkers moest huisvest ing worden verzorgd. 4.2 .2.1 Indeling De woningen die voor de LG-medewerkers gebouwd zijn zijn het best te vergelijken met de doorsnee portieketageflats qua opzet en indel ing. De nieuwe flats die in ontwikkeling zijn, zoals we konden zien bij de Model houses tentoonstelling, zijn van een iets ander kaliber. Voor de meer welvarende Koreanen geldt dat zij de gewoonten uit het Westen meer en meer adopteren. De woning lijkt qua inrichting sterk op een Westerse woning. Deze woningen zijn te vergelijken met de woningen voor buitenlandse werknem ers in Zuid-Korea. Het gebouw wordt ontsloten door een of meerdere liften afhankelijk van de omvang van het complex. De appartementen zin uitgerust met domotica en video verbinding met de hal beneden . De appartementen zijn gelijkvloers. Vanuit de entree kan je doorlopen naar het woongedeelte, de ruimte is opener dan de Westerse won ing, er zijn geen scheidingsdeuren behalve bij de

studcn t enflat

GROEP 2A

kamers. De keuken heeft een open of semi open verbinding met de woonruimte . De slaapkamers beschikken over een eigen badkamer. Bij de hoofdslaapkamer kan de gang vaak worden afgesloten om zo een eigen gedeelte in het appartement te vormen .

.o

4.2.2.2 Openbare ruimte De bestaande woningen van bijvoorbeeld LG liggen in een groene setting in een rustig deel van Gumi. De LG-compound is omringd door en hek en het valt op dat bijvoorbeeld de groenvoorzieningen er net iets beter uit zien dan de naast gelegen 'gewone' portieketageflats. Ook het gebouw zelf is beter onderhouden. De nieuwbouwappartementen liggen in een bijna Bijlmermeer-achtige omgeving. Het parkeren gebeurd grotendeels ondergronds waarbij er een of twee parkeerdekken onder de openbare ruimte liggen. Het wordt op de voorbeeldwoning tentoonstelling allemaal heel mooi en verleidelijk gepresenteerd. (zie ook hoofdstuk 5 Modelwoningen) 4 .2.2. 3 Financiering De appartementen zijn zeer ruim en voor de meeste Koreanen financieel niet toega nkelijk. De Koreaanse overheid streeft is een groot aanhanger van koopwoningen in plaats van huurwoningen. Echter voor de meeste Koreanen zijn de nieuwbouw appartementen onbetaalbaar. Deze zijn veelal voor de buitenlandse werknemers, die de appartementen van bijvoorbeeld , LG/ Philips kunnen huren.

HS MODELWONINGEN/MODEL HOU.SES <'

4 .2.2.4 Vergelijking met de Nederlandse situatie I n eerste instantie wanneer arbeiderswoningen vergeleken moeten worden lijkt de vergelijking gemakkelijk. In Eindhoven beschikken we over arbeiderswoningen van Philips en in Gumi zljn er arbeiderswoningen van LG . Dit bleek toch een totaal verkeerde inschatting . Waar de woningen van het Philipsdorp tussen 1916 en 1923 het levenslicht zagen en nog steeds als sociale woningen in stand worden gehouden is het in Gumi een heel ander verhaal. De woningen van LG zijn relatief nieuw en de projecten zijn van een totaal andere schaal dan wat wij hier in Nederland gewend · zijn. Ze hebben bijvoorbeeld een veel hogere dichtheid . Daarnaast is de ontwikkelsnelheid veel grater dan die in Nederland . Het Philipsdorp bestaat uit 948 woningen waarvan er 540 in het beheer zijn van Hhvl. Het totale oppervlak is 43 hectare en de woningdichtheid is 22 woningen per hectare. Het nieuwbouwproject dat wij in Gumi hebben bezocht betreft 4 nieuwe appartementencomplexen van 15 lagen per stuk . Elke laag heeft ongeveer 8 appartementen oftewel ongeveer 480 woningen ' in totaal. De appartementen hebben een grootte tussen de 110 tot 172 vierkante meter. De nieuwe w ijk heeft een hele hoge dichtheid. Veel hoger dan wat wij in Nederland gewerrB zijn.

Een opvallend verschijnsel, dat wij zowel in Seoul als Guml tegen kwamen, is het ' Modelhouse'. V~rschillende klassen woningen binnen een appartementencomplex worden hier getoond aan het publiek. De afbeeldingen zijn allemaal van een ontwikkel fngsproject in Gumi . 5.1 Presentatie en indeling openbare ruimte Een van de meest in het oog springende elementen van de presentatie is de rol die de openbare ruimte inneemt in het geheel . Vrijwel evenveel aandacht wordt besteed aan de veelzijdigheid en ruimtelijke kwaliteit van de openbare ruimte, waarin de complexen zich bevinden; als aan de opzet van de complexen zelf. Hieruit kan wederom afgeleid worden dat de Koreaanse bevolking zeer veel belang , hecht aan de aanwezige openbare ruimte en dat de relatie tussen openbare ruimte en woningeenheid misschien wei belangrijker is dan de woning op zichzelf. ~

5.2. Presentatie en indeling woning De presentatie van de woningen laat zich kenmerken door een enorm·e westerse invloed, grootschaligheid en luxe. Zelfs de kleinste waning doet de Koreaanse studenten helemaal met open mond staan kijken en het interieur is van een dermate overdreven triomfantelijkheid, dat je eerder in een soort sprookjeswereld terecht lijkt te zijn gekomen. ·

Dt? open bare. ruimte. is net zo oel'illl.!!rll'~< als de waning zeit

plattegrond isometl'ie

5.3. Haalbaarheid/doelgroepen Voor wie zijn deze appartementencomplexen dan nu eigenlijk bedoeld? Het kan nauwelijks zo zijn dat enkel buitenlandse werknemers hierin hun intrek zullen nemen. En waarom wordt deze lu xe zo onbeschaamd aan het gehele publiek getoond? Het lijkt er haast op dat de levensstandaard van de Koreanen in peil stijgt. Misschien kan de aandacht voor het interieur en de indeling van de appartementen wei toegeschreven worden aan de invloed van de Westerse cultuur en komt nu eindelijk langzaam een einde aan het schrijnende woningtekort en de torenhoge prijzen. Opvallend is wei dat in Korea aile aandacht uitgaat naar de verbetering van de gebruikservaring van de woning en vooral de openbare ruimte, terwijl in Nederland ge'lnvesteerd wordt in de uitstraling van het individu, door een gerenommeerde architect bij het project te betrekken . Het is opnieuw de gemeenschapsgeest die weet te overheersen.

H6 CONCLUSIE/CONCLUSION Velen zullen nog steeds volhouden dat de bouw en de verdeling van woningen over moet gelaten· worden aan de vrije markt. Il"l hoeverre de vrije markt zal antwoorden op de vraag naar woningen hangt af van wat de bevolking kan beta len en wenst. Daarmee is dus de relatie tussen de hoogte en verschillen in inkomen met de kosten van een woning duidelijk. De hoge prijzen voor huisvesting en de oneerlijke verdeling van inkomen zorgen ervoor dat grote delen van de bevolking niet in staat zijn de prijs van een degelijke woning te betalen. Zelfs in de Westerse Ianden, die geheel georienteerd zijn op de vrije markt, speelt de overheid een belangrijke rot in de huisvesting . In Korea is deze rot alomvattend; de overheid is ontwikkelaar, regelgever, toezegger, bouwer, huisbaas en zelfs vaak sloper. De rot van de overheid dient wezenlijk te versch illen dan die van de private sector met betrekking tot huisvesting . Niet aileen vanuit het oogpunt van efficiency, maar ook van gelijkheid is het belangrijk dat de ontwikkeling van state -developed -housing verschuift van koopwoningen naar huurwoningen . De overheid dient zich meer bezig te houden met de sociale woningbouw om de toestand van de lagere inkomensklassen te verbeteren. Het meest opvallende aan de Koreaanse steden zijn wei de machtige appartementenflats die elk blik op de stad overheersen . De massate bouw van deze woningen voor het volk doet men realiseren dat de woningnood in Korea nog steeds een belangrijk agendapunt is. De relatief eenvoudige eisen aan huisvesting van de traditionele Koreaan is ook aan het veranderen. Nieuwbouw is veelal luxer opgezet en voorzien van aile Westerse voorzieningen. Dit is een atom opvallende constatering: de verwesterlijking van het Oosten. Gumi en Eindhoven hebben een aantal punten gemeen . Beide steden zijn gebaseerd op de industrie en tot op de dag van vandaag is dat nog te zien. Eindhoven heeft hier natuurlijk al een tangere geschiedenis in . Ook valt op dat beide steden nogal gedecentraliseerd zijn. Zowel Gumi als Eindhoven hebben een aantal centra die samen zijn gevoegd tot steden. Zo heb je in Eindhoven de oude dorpen Stratum, Strijp, Tongelre, enz. In Gumi zijn dit twee Eups (towns), zes Myeons (deel-gemeenten) en negentien Dongs (wijken). Toch is er een groot verschil qua woningbouw en openbare ruimte. Duidelijk is dat Gumi volwassen aan het worden is. Eindhoven beschikt over oude wijken en veel laagbouw. In Gumi is de hoogbouw aan het floreren. Populair in Eindhoven op dit moment is de bouw van woontorens, welke toch in prijsklasse wezenlijk verschillen met de standaard appartementencomplexen. De openbare ruimte in Gumi is ruim opgezet met grote parken en veel speeltuinen . Toch kunn en we van Eindhoven zeggen dat deze stad veel groener is dan Gumi. De omgeving daarentegen is in Gumi natuurlijk veel spectaculairder, met haar Mount Kumoh van 1000 meter. Beide steden gaan een steeds grotere rot spelen in. de nationale en internationale markt, mede door hun centrale ligging en de alsmaar groeiende technologie-industrie .

BRONVERMELDING/SOURCES Global City Region Integrated Planning and Sustainable Policies of Korea Edited by Kyu-Bang Lee ISBN 89-460-3146-8 Stencils uitgereikt bij het KRISH Theme 3: Social Housing - Public Housing Policy

in het gelid

·: ; : : !URBAN DEVELOPMENT

SAMENVATTING Het onderzoek dat wij uitvoeren binnen het thema Stedelijke Ontwikkeling (Urban Development) is gericht op de ontwikkeling van steden en stedelijke gebieden in Zuid-Korea en Nederland. Het doel was het concentreren van het onderzoek op met name een vergelijking tussen de overeenkomsten en verschillen tussen Nederland en Zuid-Korea. Daarnaast hebben wij getracht om een vergelijking op te stellen tussen regionale steden en metropolitaanse gebieden (netwerk steden). De aandachtsgebieden waarop deze paper is gebaseerd zijn beleid en organisatie. De keuze voor deze onderwerpen ligt voor de hand aangezien het nauw aansluit bij onze eigen interesses en ons vakgebied. Het resultaat van ons onderzoek ligt voor uw neus. De inhoud ervan is mede tot stand gekomen aan de hand van een literatuur studie van de verzamelde informatie bronnen tijdens ons verblijf in Zuid-Korea. Die informatie is verkregen tijdens bezoeken en middels correspondentie met verschillende instituten I personen etc. Een voorbeeld van zo'n instituut is het SDI (Seoel Development Institute) eri het KRIHS (Korean Institute for Human Settlements), waar met name informatie met betrekking tot beleidsvorming en uitvoering naar boven kwam. Om een · betrouwbare vergelijking tussen beide Ianden te maken hebben we informatie over de Nederlandse situatie verzameld via het internet en gebruik gemaakt van onze bestaande kennis. · Als tegenhanger van de literatuur studie hebben we ook een onderzoek gedaan naar actuele projecten in Zuid-Korea. Het Cheonggyecheon Restoration Project in Seoel hebben wij gekozen om nader uit te werken en te belichten in deze paper. Het project is een actueel en goed voorbeeld om te bestuderen hoe het nationale beleid in de praktijk tot uitvoering wordt gebracht. In het kader van het oude beleid dat beide Ianden naar buiten toe propageerden, is het duidelijk dat Nederland meer behoefte heeft gehad aan een ·oplossing met betrekking tot ruimtelijke inr.ichtingsvraagstukken dan Zuid-Korea. Hierbij moet men denken aan de invulling en betekenis van het Groene Hart voor Nederland en voor de Randstad. Nederland is dan ook van beide Ianden de eerste die specifieke ruimtelijke inrichtingsvraagstukken in haar beleid heeft opgenomen. Geheel in tegenstelling tot Nederland heeft Zuid-Korea altijd meer aandacht gehad en besteedt aan het zorgen voor een gestage economische groei van het land ten opzichte van concurrenten . Het hoofdbeleidspunt van de Zuid-Koreaanse regering is altijd het versterken van de economische status van het land geweest en het verbeteren van de concurrentiepositie in de NoorPoost Aziatische Regio. Met het nieuwe beleid, gepubliceerd in de 4th Comprehensive National Territorial Plan, lijkt het alsof de Zuid-Koreaanse regering de waarde en de noodzaak van een ecologisch verantwoorde omgeving erkent. Beide Ianden realiseren zich dat het belangrijk is om een internationale competitieve positie te verwerven met het oog op toekomstige ontwikkelingen. Deze bewustwording van beide regeringen heeft ertoe geleid dat belden hun beleid richten op het versterken van haar internationale concurrentiepositie. Met betrekking tot de vergelijking tussen de Capital Region of Seoul en de Deltametropool in Nederland kan men zeggen dat Seoel met andere, grootschaligere problemen te kampen heeft dan Nederland en die problemen vragen om een andere organisatorische aanpak. Hierdoor kan men zeggen dat Seoel verder ontwikkeld is dan de Deltametropool. Het huidige beleid in Seoel is gefocuste op drie verschillende punten, te weten op het verbeteren van de woonkwaliteit in residentiele gebieden, het motiveren van burgers om actief te participeren in locale overheidsorganen en men is hard bezig om de organisatfestructuur binnen het bestuur van de metropool Seoel aan te pakken. Daarentegen is de Nederlandse overheid momenteel met name actief bezig om de centrale positie van Nederland in het internationale zaken- en handelsverkeer te versterken. Men wit de internationale concurrentiepositie van Nederland met het oog op de toetreding van tien nieuwe lidstaten tot de Europese Unie op elk beleidsterrein versterken.

De zustersteden Eindhoven en Gumi delen een aantal duidelijke overeenkomsten op meerdere vlakken. Beide steden propageren zichzelf als centrum voor research and development, met een attractief en levendig karakter en met veel cultureel erfgoed. Beleidshalve is Gumi meer onafhankelijk dan Eindhoven. Dat komt met name door het drieslagstelsel in Nederland (Nationaai-Provinciaai-Lokaal), Nederland is daardoor minder vrij als land als het gaat om stedelijke ontwikkeling . Gumi is minder gebonden aan regels en de pai-ticipatiegraad van de burgers is er groter.. Wat betreft de vergelijking van de organisatie in Nederland en Korea, op de verschillende schaalniveau's kunnen we concluderen dater geen drastische verschillen zijn aan te wijzen. De grootste verschillen zitten hem niet zozeer in de· vorm van beleid, maar meer in de uitvoering daarvan. In Nederland is men gezien de cultuur die hier aanwezig is al lang gefocust op een decentraal beleid en de uitvoering hiervan is duidelijk zichtbaar. Doordat in Korea een andere cultuur aanwezig is, die naar onze mening soms nog erg traditioneel en onderdanig overkomt, heeft de decentralisatie nog niet veel vruchten afgeworpen. De conclusie die wij trekken naar aanleiding van de situatie aldaar is dat de potentie voor vernieuwing en ontwikkeling er wei is, maar dat de uitvoering van het beleid nog teveel op zich laat wachten. Het onderdeel projectontwikkeling is zowel in Korea als in Nederland niet specifiek opgenomen in een bepaald beleid. Er bestaat dus in beide .Ianden geen nota, boek, o.i.d. waar een soort 'handleiding' voor projectontwikkeling in staat beschreven. Wellicht is dit een van de redenen dat we ook na de reis en de analyse op de verschillende schaalniveau's niet veel kunnen zeggen over projectontwikkeling. Natuurlijk vindt er ook projectontwikkeling plaats in Korea, maar door de geringe vraag in de kleinere steden (zoals Gumi) is het niet aantrekkelijk voor marktpartijen om te ontwikkelen. In Nederland daarentegen is de hype van 'het snelle geld' wei een beetje voorbij, maar toch trachten de vele beleggingsfondsen, vastgoedondernemingen, e.d. nog een goede boterham te kunnen verdienen. Dus in Nederland zijn er meer marktpartijen actief op het gebied van projectontwikkelfng dan in Korea. Het Cheonggyecheon Restoration Project in Seoel is een voorbeeld van hoe het nationale beleid haar uitwerking vindt in de praktijk. Het concept van het project is het erkennen van de waarde van ecologie in stedelijke gebieden. Het doel van het project is om een attractief en recreerend waterfront te scheppen . in het centrum van Seoel. Hierbij staat ook de gezondheid van de burger centraal. Met de sloop van een 8-baans autoweg in het centrum van Seoel is het vragen om logistieke problemen maar dat acht het bestuur van de metropool ondergeschikt aan de gezondheid van de burgers. Functionaliteit verliest hier ten opzichte van duurzame ontwikkeling op de tangere termijn. De organisatie achter het hele project is opgezet vanuit drie partijen waarbij specialisten uit de burgerbevolking een grote inspraak hebben gekregen in de uitvoering van het project. Het Cheonggyecheon Restoration Project is een eerste (grote) stap in een nieuwe richting, uiteengezet in het 4th Comprehensive National Territorial Plan. Om deze samenvatting af te ronden willen wij een dankwoord richten aan al diegenen die oris hebben geholpen, op welke wijze dan ook, met ons rapport en met een prettig en aangenaam verblijf in Zuid-Korea . Onze dank gaat uit naar de vertegenwoordigers van de verschillende instituten in Zuid-Korea, de studenten van de Yonsei universiteit, de studenten van de SKKU en onze speciale dank gaat uit naar de studenten aan het KIT in Gumi. We hebben genoten van ons kortstondig verblijf in Zuid-Korea, de gastvrijheid van de Koreanen en van het land zelf. Daarnaast hebben we veel geleerd van en over de Koreaanse cultuur.' Wij hopen over een paar jaar terug te rnogen keren naar Zuid-Korea om met eigen ogen te zien hoe al die prestigieuze projecten zijn gerealiseerd.

SUMMARY We conducted our research for the study tour based on one general theme, urbar development. Our g.oa l was to focus our research on the differend~·s and similarities between the'~' two nations. Next to this we tried to make .a comparison between· regional cities and metroRoJitan areas. In this paper we have examined the differences and simifarities between our two nations on the field of policy and organ'ii ation. The subjects we choose for our research are in keep with our own in'te;resJ' s and are close•y ·r:;elated t o our field of study. .. "'t The outcome of our research originated from. a .literary ·; ·t udy of the collected informati~n during our residence .ir;t South Koreq. TRis information was collected from visits and correspondence with differe'nt' fi'l stitutes in the Republic of Sputh Korea like the Seoul Development Institute (SDI) arid the l(qrean Researcli I nstitute for A4man Settlements (K;RIHS). To make ~ p~of~!Jn d comparison between South Korea and the Netherlands, we have collected information ' ab~:i.Jtthe Dutch situation throug'h the Internet and the rest of the· information is · based on our coJnmon · knowledge. In additiOt;l. to a literary study on policy and ()Tganization, we were of the opinion that it is also very jnteresting to examine hovy the theory is p,ut into practice . For this we stui;iied the Ctieonggyecheon Restoration Project in Seoul . It is a large-scale project in downtown Seoul with natiqnwh;!e . int~re~t, so it is most likely we cam~ across words like policy and org1mization in regard to studying this project. ~

~·

In reference to the old policies both countries disseminated, it Is obvious that the Netherlands have had more n!ilcessity to ·implement environmental ·~ and spatial problems in their policy. The Netherlands· was in ' fa.s~·;the .first of both countries ·tb take these problems' into account in their national·'policy. Different tci the Netherlands, South Korea was more concerned about the economic growth.on the country opposi~e to area plannii'J:g .,Te main concern of the South Korean Government w~s to improve the economical status of the country and the competitive ·position in the North East Asian Region. With the n.ew policy published ln the 41h Comprehensive National Territorial Plan, the South Korean 66yern ment seems to realize the necessity anq _the value oJ ecological envir6rirnents. Both coun~ri es realize the importance of establishing· an international competitive positio·n for fuJure d~velopments, and are tuning ·their national polity to stimuli3te their competitiveness. A

In reference to t~.e comparison between .'the Capital Region of Seoul and the Delta metrbp.blis (Deltametr.opooi, } Randstad) in the Netti.erlands, it is obviol)s that Seoul Is a more advanced metropolitan area~ ther:i the Delta mf!tropolis. Today's policy of the Capital Region of Seoul is focusing on ·improving th e living conditions in residential a·r~a~ ,, motivating civilla·ns to a~_tlvely participate in the l·ocal government and they are working on an .impro.vement of the organizatio'nal structure within the metropolitan g.9vernmef)t. On the contrary the Dutch government ".'is protecting the position of the Netherlands ·as an international center for trade and industry anlil is· currently workin9 on improving their comp:etitiv'eness on eve:.y imaginable field. The cities of Gum( and Eindhoven show a lot of resemblances on rmmy different levels. For example both cities propagate themselves as centers for knowledge and, te8h,nology, but also liveliness cities with a lot of cultural heritage. 'rn' the field of p.oli.cy/ ~umi· -is more independent: then Eindhoven because of local decentralizatlgn'- i'lnd the parti:f=tPaffon level of the inhabitants is ~ much stronger. · ..,

a;;

•··

In reference to the organizational schemes in South Korea and the Neth~rlands, It is not possible to .point out an.y significant differences b~twee·n the two natitfos.. Tile "m.ai n differences are not embedded in the structftre of the policy but in the implementation of that same pol icy. Because

of th.e exta.r it culture in the NetherlancJs, the Dutch have been adv6cates fo.r 9 decentralized policy for a long period of time and that is noticeable in the implementation of the : Dutch national policy. Because of cultural pifferences between South Koreit and the Netherlanefs, the de.centrallzed -.policy in South Korea• still has not pa itl off. I n general, the public: ppinion In the Netherlands,.abol)t South Korea Is that the Korean culture is still ver:y much tradition-i'il. and submissively: 1Jfhe conclusion after our residence in South Korea is that the cou·rl,try has lot of pQ);ential fo f'h~newal and redevelopm-ent but the imple'mentation of the desired ~:olicy Is lacking the necessary svyiftness. ·

a

,.... . ,

.

"'

Policy notes in .both countries do not ~xplicitly mention·'a~y regulations or. 'rtles of conduct a;IElout project developmfi!nt. Both countries l af~ a' guide or manual with standards of hlflw to develop a project successfully. Perhaps this is one of the reasons wtw we, aft~r ou r study' tour and the analysis afterwards, were not able to find specific information about project'development on any · level whatsoever. In Korea there are some major multi-national concerns l[ke Samsung, Hyundai, LG, Daewoo, Lotte etc. tha t .,have a. project developl1._lent division themselves within their } >rganization . However in pfg_x}hdal cities like Gum l for'ihstance the q\=mand for large-scale J')rojetts is much lower, so it is not attractive for these large concerns to•invest in real ¢state projects in small'er cities. In cont~qdiction to South Korea, ttie Netherlands has got a large open market for projeet development. It is still possible irl 'the Netherlands to earn 'quick money' through Investing money in on!'!. or::~ more investment 'f.u'rids or rea l estate{ firms . In Korea the marf5:et for project development.:d.l,nsists of a few gigantJ.2:: if:lt~ rh atlon·al operating concerns that invest in rea l estate and a· mass with smaller companies. 'l'Jie.re is a large g'ap ·between the .·larger compan ies and the smallest. In the Net herlands the market s·hi3re is more' evenly spread among'st a: l~ rg'err gro!)p of companies. For that reason the com~=>'eti.tiveness on the -Dutch real estate market is more in'tense as in South Korea. ' ·' ·· ··.·'

.

The national policy Is put Into practice. With thE;! Cheonggyecheon Restoration Projec1. The concept of the project Is l_n line with the admissi0p qf.the value -of ecological envir~n1_11ents in urban ar-eas . The concept of the project Is to creaf~ · a·n ·attractive ahc:l'enjoyable wat.erfr;:ont in the downtown area of Seoul, r~jec~ing the functionality o(the old situatie n: It is a first step into .a ·new dire'ction with a new poU c~<:dn ,hands. What can be said about the organization behind the 'project is not a lot different t rier( what is considered normal in the Netherlands. The le.y.~I ·Of partidpi;~tion in fhe Cheonggyecheon' Restoration Project from ng~mal civili.;ms and specialists from the ·community is high. A committee of civilians is addea il)_-t ti'e"declsion· making process. ·. ·· . To conclude th is Sl!lmm!'lry we would like to thank all the representativks from >the various institutes we visite'p fn .·south Korea, the stuc;l,ents from the Yonsei Un fversity, the 'SKKU ana especially the students from the KIT Universitf -in Gumi. You all helped us a great deal in our research assignment, by. sy_Jjplying us with CJJI.ttie information ·we asked fo.r. :we really enjoyed·· our residence in South'. K0rea--·and. learned quite ae.lot about the:.Korean cultur;e and the country Itself. We hope to . re.~urn· i:o Sou~h Korea In a couple of year's time to see if a'll those.. wonderful projects have been reali:zed successfully. ' . ,., -:. .

Hl ALGEMENE TOELICHTING ONDERZOEK 1.1 Inleiding In dit gedeelte gaan we in op de inhoud van het onderzoek, zoals wij dat vastgesteld hebben voor vertrek naar Zuid-Korea. De inhoud hebben wij bepaald, op basis van aanwezige kennis binnen de groep, op basis van kennis van de begeleiders en op basis van gegevens over het land Korea die wij voor vertrek hebben verzameld.

1.2 Opbouw van het onderzoek De opbouw van het onderzoek ziet er als volgt uit: In de eerste plaats geven we een algemene toelichting met betrekking tot de onderwerpen waar wij ons op rich ten. Vervolgens gaan we voor verschillende situaties bekijken wat de kenmerken zijn die van belang zijn voor het onderzoek. De situaties waar wij ons op rich ten zijn: Korea, Seoul, Gumi, Nederland, de Randstad en Eindhoven. Naar actnleiding van de onderzoeksgegevens volgt een conclusie en een samenvatting. De opbouw van dit rapport is in chronologische volgorde met hetgeen hierboven beschreven staat.

nationale grondgebied . In dit plan wordt het lange termijnbeleid vastgesteld op het gebied van landbehoud, beweging van de populatie en industrie, infrastructuur en de leefomgeving . Het plan is een uitvloeisel van een paragraaf uit de grondwet, welke de nationale overheid verplicht om het land gecontroleerd te Iaten ontwikkelen . Hierbij dient het plan als doe! en leidraad om projecten te implementeren door andere nation ale of autonome lokale overheden. Het nationale plan is het gevolg van onderwerpen en problemen m. b. t. de nationale ontwikkelingen welke in het verleden zijn voorgekomen. In de afgelopen decennia is er een overconcentratie in de hoofdregio ontstaan en zijn interregionale verschillen langzamerhand uitgediept. Oak zijn de sociale problemen door files, overbevolking en vervuiling rond de Seoul-Pusan assen erg toegenomen. Hoge kosten van land en een tekort aan woningen door de excessieve concentratie van mensen en industrieen in de hoofdregio leveren een zorgwekkende situatie. Door de ontstane schade aan de omgeving is er een verminderde kwaliteit van Ieven voor de inwoners ontstaan. Ongeordende ontwikkelingen van restaurants, appartementen rand de kust, rivieren en semi-stedelijke gebieden vernietigden de natuur, de kwaliteit van het water en belangrijke spots.

1.3 Onderwerp 1: Policy Doelstelling: Het onderzoeksdoel is om de overeenkomsten en verschillen tussen Nederland en Zuid-Korea te onderzoeken op het gebied van het ruimtelijke planningsstelsel. De diverse toekomstvisies moeten een ;Jielder beeld kunnen geven over de manier de overheden de ontwikkelingen willen sturen -~ri op welke punten dit moet gebeuren.

Verder heeft een tekort aan infrastructuur invloed op de competitiviteit van Zuid-Korea. Oak de veiligheid van de nationale ruimte heeft te lijden gehad onder de ontwikkelingen. Inadequaat veiligheidsmanagement en de afwezigheid van controlemechanismen voor natuurrampen leidt de bevolking tot zorgen.

Probleemstel/ing : , , 'Is de toekomstvisie van Ned~f.iand en Zuid-Korea vergelijkbaar op het gebied van kansen en bedreigingen op de schaalnivea us /andelijk, regionaa/ (metropool) en regiona/e stad?'

Waar eerdere CNTP's gebaseerd waren op beheersing van de hoge economische groei, ontwikkeling van infrastructuur en gedecentraliseerde regionale ontwikkeling, slaat het nieuwe territorial plan meer de weg in van een gebalanceerde, groene, open en verenigde omgeving. Harmonie tussen de omgeving en het gehele spectrum van de nationale ontwikkelingen heeft hierbij de nadruk.

.

.

1.4 Onderwerp 2: O!;',ganisation & Project Development Doelstelling: Analyseren van de verschillen tussen de organisatie random beleid en project. ~

',;::

."1·

.

'

Concreet: Hoe is het g~steld ·· met de realtsatie van projecten in Nederland en Zuid-Korea . Wat betreft ontwikkelingn·zijn we· ge·i nteresseerd in de mate waarin het makkelijk/moeilijk is om een project tot stand te ,brel;lgen . .
H2 QE SITUAXIE

IN ~KOREA

2.1 Inleiding Het grootste schaalniveau waarop we ons onderzoek richten is het landelijke schaalniveau. In dit hoofdstuk wordt ingegaan op het beleid en de organisatie zoals dat aanwezig is in (Zuid-) Korea.

2.2 Onderwerp 1: Policy In de 4th Comprehensive National Territorial Plan 2000-2020 (CNTP) omschrijft de overheid van de republiek Korea haar visie voor de toekomst op het gebied van de ontwikkeling van het

Onder een gebalanceerde omgeving wordt een interregionale integratie verstaan door gebalanceerde ontwikkelingen en de mogelijkheid dat iedere locatie een uniek karakter kan gaan uitstralen. Een groene omgeving dient verkregen te worden door harmonie tussen de ontw ikkelingen en de omgeving te ontwikkelen. Door gebruik te gaan maken van duurzame ontwikkelingen kan er een toename van de kwaliteit van het Ieven ontstaan. Het ontwikkelen van een open omgeving heeft als doel de integratie met Noordoost Azie verder te Iaten toenemen met Korea daarin als belangrijke handelspartner in een van de belangrijkste regia's in de wereld. Tenslotte moet er een verenigde omgeving ontstaan door een vredevolle integratie van Zuid- en Noord-Korea. AI deze speerpunten moeten door middel van aangeboden managementstrategieen en door gebruik te maken van inwonersparticipatie worden bereikt. De uitvoering van deze punten zal samen met de centrale overheid en de lokale zelfbesturende overheden door middel van de bottom-up benadering moeten plaatsvinden.

2.3 Onderwerp 2: Organisation & Project Development De Koreaanse overheid is een platte organisatie die bestaat uit 21 verschillende afdelingen in de vorm van ministeries. De president van Korea staat aan het hoofd, met daaronder de tweede minister. · Op het gebied van ontwikkeling lijkt voornamelijk het ministerie Construction-Transportation belangrijk . Dlt ministerie werkt nauw samen met de afdelingen Finance-Economy, PlanningBudget, Commerce-Industry-Energy en Government Policy Coordination. De huidige wettelijke basis voor ontwikkelingen is de Basic National Land Use Law. De inhoud wordt gebrl.likt om de n(;ltion(;lle ontwikkelingspl(;lnningen tussen de diverse afdelingen te

implementeren . Een afdeling die tussen de verschillende afdelingen kan bewegen, kan zorgen voor een goede implementatie van plannen en budgetten en kan de mogelijkheid om plannen te maximaliseren, stimuleren . Ook kan hierdoor de democratische invalshoek door inspraak van de bevolking worden gestimuleerd. Het opzetten van een contractsysteem tussen de diverse overheden en interlokale samenwerkingen kan hierdoor beter worden opgezet. In de nabije toekomst moeten de regionale overheden een ontwikkelingsstrategie aannemen die de unieke regionale karakteristieken overbrengt. Deze unieke karakteristieken moeten worden gevonden en versterkt door het afleiden van streekeigen kenmerken en het verleggen van sleutelfuncties en krachten van de centrale overheid aan de regionale steden. Vele functies zijn op dit moment geconcentreerd aanwezig in Seoul, deze moeten worden verdeeld onder de provinciesteden welke moeten uitgroeien tot regionale hoofdsteden met een normale dichtheid. Iedere regionale hoofdstad moet hierbij gekenmerkt worden door een bepaald industrietype met gespecialiseerde rollen, met een systematische vermenging tussen de capital region en de andere regie's . Voor economisch onderdrukte landelijke gebieden en gemeenschappen dienen er nieuwe wijzen van levensstijlen te worden ontwikkeld. Door omgevingsvriendelijke landbouw met state-oHheart methoden, waarmee de waarde toeneemt, kan er een exportindustrie worden opgezet. De financiering moet, naast de fondsen en subsidies van de centrale overheid, plaatsvinpen dod·r een reorganisatie van het fiscale stelsel van de locale organisaties en het toepassen.:van een realistisch systeem van gebruikershonoraria voor service . Ten slotte moeten er pogingen w9rden gedaan om privaat en buitenlands kapitaal aan te trekken . '

GROEP 28

beleid.

URBAN DE JELOPMENT

3.2 Onderwerp 1: Policy Een uitvloeisel van de 4th CNTP is de Vision Seoul 2006. Hierin zijn de speerpunten van de region Seoul opgenomen, welke uitvoering moeten krijgen in de ontwikkelingen van de stad en omstreken. 3 belangrijke visies moeten leiden tot een economisch en leefbaar comfortabele metropool. De hierboven schematisch weergegeven visies moeten leiden tot richtingen voor de locale uitvoerende overheid. Centraal belang en uitgangspunt hierbij zijn aller eerst de inwoners ; een beleid met gevoel welke rekening houdt met achtergestelde buurten en welke werk biedt voor werkelozen. Tevens moet daarbij een leefbare omgeving prioriteit krijgen. Dit moet zijn weerslag vinden bij aile divisies van de locale overheid, zea ls bij urban planning, housing en infrastructuur. De restauratie van Cheonggyecheon (welke in een volgende paragraaf is uitgelicht) is hiervan een 'uitw.erking om te komen tot een economisch en leefbaar gebied . .:..t:t"'".

Als 3• richting is het uitvoeren van een geba lanceerde ontwikke li ng door het verzachten van de ongelijkheid tussen sociale lagen en economische regie 's, onderwijs en herontwikkelingen. Verder moet er een actieve inwonersparticipati'e ,p ntstaan, door de drempel lager en de uitvoering transparanter te maken . Intern moet bij d,e locale overheid de ongerechtigheid en corruptie verdwijnen. Tenslotte moet de locale overheid een bedrijfsmentaliteit aannemen WC\arbij max imale resultaten met minimale kost en kunnen worden gerealiseerd .

3.3 Ond~rwerp 2: Organisation & Project Development

H3 DE SITUATIE IN SEOUL 3.1 Inleiding Een schaalniveau beneden het landelijke is het reg ionale schaalniveau. De regia die wij hierbekijken is Seoul met de bijbehorende randgemeenten, als ook de metropool Seoul zelf. W~ ·zijn Moo-h un and His Czib i11 et

De or~ranisatie van Seoul is verdee ld in de Seoul Metropolitan Goverf!.ment ( uitvoerend orgaan) en de Seoul Metropolitan Council (SMC) (wetgevend orgaan). Seoul hee~ een 3-lagensysteem: 'si (city),' 'gu (district)' and 'dong (village).' De burgemeester werkt in samenwerking met drie vice-burgemeesters . De SMG'•-heeft v ier beleidsadviseurs voor vrouwen, welzijn, omgeving en gebalanceerde reg ionale ontwikkeling. Omdat de.bevolking is toegenomen en de wetgeving is uitgebreid, is deze overheid qua grootte geleidelijk toegenomen om aan de groeiende vraag voor administratieve diensten te kunnen voldoen . . . ·.~!" , Het SMC vertegenwooraigt · rond de 10,3 miljoen inwoners en heeft tegenwoordig 104 !eden .

President

An Economic Mest/opofis CMIOJ'table ta Live in, Creation af the ~Miracle of $e
Prime minister

Finance- E conomy

Education and Hurnan Resources Development

Unification

Foreign Affair-Trade

Justice

Oerense

Science-Technology

Culture-Tourism

A9riculture·Fore.stfy

Commerci:·lndustry·E nergy

Information·Comrrunication

He9lth·Welfare

Environment

Labor

Gender Equality

Construction·Transp•;)rtation

Maritime Affairs-Fisheries

Planning· Budget

Governmer.t Policy Coordination

Government Information Agency

· Go,•ernment Administration ·Home Affairs ·

Three Vision - -- - - - - -Cornpa.ss/onate S (Ol {/)9 good Of ~-,;;i•l J.'lf)' CJ/1 'IS

'!I

LivOIV • fXJlJl lllrll'J 011(){17: . •-Ito laar. · f t

11um.:1 -conf(I(Od

con nlanr Se-oul

L__------------~-----------1

Directions for the Operation of Municipal Administration t_

f iguur 2

De huidige raad is de zesde sinds dat het is opgestart in 1991, na 30 jaar een centraal overheidssysteem te hebben gehad . Wat opvalt in het bovenstaande organogram is de term 'Balanced Development'. Niet zozeer het woord 'development', maar met name het woord 'balanced' trekt de aandacht. Het duidt er namelijk op, dat men er zich van bewust is dat de stad met zo'n groat inwonertal en zo'n grate oppervlakte niet ongelimiteerd kan blijven groeien. Het moet in de toekomst namelijk wei beheersbaar blijven.

3.4 Voorbeeld: Project Cheonggyecheon te Seoul In de vorige hoofdstukken heeft men kennis kunnen maken met verschillende zaken aangaande beleid en organisatie. In dit hoofdstuk wordt de link gelegd naar de praktijk . Het project Cheonggyecheon in Seoul wordt aangewend om inzicht te verschaffen over de situatie in de praktijk . Dit project is in die mate geschikt om hiervoor aan te wenden, al is het slechts omwille van de omvang van het project. Het project is met name interessant ten aanzien van herstructurering omdat het een dichtbevolkt, hoog geconcentreerd binnenstedelijk milieu betreft. Het is een project waar nationa~ ~ ,belangen een rol spelen en een met internationale allure. In dit hoofdstuk worden enkele ~ taken die betrekking hebben op het project nader toegelicht. De algemene lijn die hierbij wordt gevolgd is die van vroeger via heden naar de toekomst. Daarbij komen zaken als beweegredenen, fasering, kosten, organisatiestructuur en de huidige status van het project ter sprake . Tot slot wordt het eindproduct besproken en volgen er enkele kritische noten. De historische achtergrond van .Cheonggyecheon

Seoul Metrq>olitan Council

Mayor for Wttfare l WOfOOl'S Pnll(y AsslsUot Mayor tore~

r-----------+-----t-.. ~~fl:lr'll•~ Assistant Mayor for Urt!tfl Maneottn4 .-: a ptanoing &Evaluatioo Off'iet BU:~td

~ PQifey Plannlfl9 Eklrcau

L. Polley Evakfa.tJon Bureau

Development

• ~for lnt'l~

•Y!cnt.eYQi 1 for Adninlstratlve-A(fars Aud ll! & Insp clCllons

~lllalan«.'d

Ol"''eiipmenl Bureau

EmerQCI'Icy Planotn9

Bureau JMorm8tlon System Plaonlng Bureau

Mmlnlstrauoo Bureau

Flnanct &Jreat1 Wellare ~ Women's Pofky Boreau · lndllstty'flureau Cultural Affairs Bureau

fnglrmlng

DtffliOn

·~

~{Stream) Rtslol':at\00 Proj«t tteadq~rtM

L.. ~Atloo Plann1J19 & Admlnlsltatial 8u~atA ~ ReStOfiltk>n Coostructlon Bur~u

UrOan Planning BurtJlU CoostnrctiOO Planning Bureau tioll~ BUrtaU

· Fire l DisaSter ManAgtmi!nt

Dopartmtnt

Jaarlijks terugkerende overstromingen en een algemene vervuiling van de rivier hebben er in 1760 toe geleid dat men de rivier is gaan uitbaggeren en verbreden om zo de capaciteit van de rivier te vergroten. Daarnaast heeft men oeverbanken uit steen vervaardigd ter bescherming tegen toekomstige overstromingen. Tijdens de Japanse koloniale periode trokken armen en onteigende boeren van het platteland massaal naar illegaal gebouwde woningen aan de oevers van de Cheonggyecheon. Samen met de toename van armoede in de stad nam ook de vervuiling van de rivier toe. Deze werd hierdoor een ideale broedplaats voor besmettelijke ziekten en criminaliteit. Daarnaast was er een permanente bedreiging voor overstromingen aanwezig voor de mensen en hun bezittingen. Doordat er in deze periode hoge concentraties armen langs de oevers van de Cheonggyecheon zich gingen vestigden kreeg de rivier een symbolische betekenis voor de moeilijke periode die de burgers door moesten maken. Van 1937 tot 1942 werd een deel van de rivier overdekt met een betonnen constructie. Omwille van sociale onrusten en financiele tekorten is het project stilgelegd. Pas in 1978 werd de volledige overkapping voltooid. In de tussenliggende periode was al wei reeds begonnen met de aanleg van een 5.8 km lange verheven snelweg boven de overdekte rivier, de Samil Elevated Highway en de Cheonggye Elevated Highway.

~sta11.t

Mayor

Se<:retarlat

Bureau

west stroomt. De rivier is ontstaan uit 14 kleinere stromen die vanuit de heuvels random Seoul samenvloeien tot de Cheonggyecheon . Sinds Seoul is aangewezen als hoofdstad van Zuid-Korea, een kleine 500 jaar geleden, heeft de rivier een grate invloed gehad op het dagelijkse Ieven in de stad. De Cheonggyecheon maakte een integraal deel uit van het dagelijkse Ieven van de gewone burger in Seoul. De rivier diende mede als open riool, wasplaats voor vrouwen en speelplaats voor kinderen. Daarnaast werden er allerlei festiviteiten georganiseerd random een of meerdere van de in totaal 86 bruggen over de Cheonggyecheon.

()ffke of wa.ter~rks . Offite of lnlrutrU
Transportation bureau Fi9uur 3: Organogram organisa tie Seo ul

De overweging tot herstructurering In hoofdzaak draait het project Cheonggyecheon om het teruggeven van de rivier aan de inwoners van Seoul en is een goed voorbeeld van een toepassing op het groene open en gebalanceerde beleid van de landelijke overheid. Het is met name een symbolisch project om een belangrijk en groat deel van de Koreaanse geschiedenis en natuurlijke rijkdom weer tot Ieven te brengen . Het project zal zich met name rich ten op het verbeteren van de leefomgeving en het investeringsklimaat en naar verwachting zal het project een grate bijdrage leveren aan het plan om van Seoul een financieel en commercieel centrum te maken in oost Azie. In de laatste jaren is het project hoog op de politieke agenda komen te staan . Daar zijn een viertal oorzaken voor a an te wijzen . Allereerst streeft Seoul naar een mix van moderne architectuur maar ook naar de status van cultuurstad . Het gemeentebestuur wil de 600 jaar oude geschiedenis van de stad in beeld brengen. Hiervoor is men bereid om ruimte te reserveren voor culturele doeleinden . Enkele

GRO ·P 28

bruggen uit de Chosun periode met een belangrijke historische betekenis liggen begraven onde~ het wegdek. Men wil deze bruggen opgraven en in oude glorie herstellen zodat de inwoners van Seoul weer van hun pracht kunnen genieten . Daarnaast kan de huidige status van de overspannende constructie de veiligheid van de gebruikers niet meer garanderen. De constructie is ten gevolge van zware belasting, vocht en aantasting door zware metalen langzaam aan het bezwijken. Onderhoudswerkzaamheden zoals in het verleden meermaals zijn uitgevoerd leveren geen blijvende verbeteringen op en zijn te kostbaar. De stalen wapening in de liggers is gaan roesten doordat de dekkingslaag van 30 tot 40 jaar oud cement is weggevallen. Daarnaast zorgt de uitstoot van zware meta len als lood, chroom en mangaan in combinatie met vocht voor een versnelde corrodering van de bloot liggende wapening in de liggers.

Het hele project gaat naar schatting miljarden wow kosten (1 miljard won = 730 duizend euro). Dat zijrLde kosten d1e gepaard gaan met het ontmantelen van de huidige constructie en het in ere herstellen van de rivier. Hierbij zijn afzonderlijke projecten voor de , omliggende gebieden niet meegerekend. Deze gebieden moeten afzonderlijk door projectontwikkelaars worden ontwikkeld. De kosten voor de renovatie worden '· q0or specialisten geschat op 360 miljard won, ter vergelijking dat is 256 miljoen euro. In dit bedrag zijn de gereserveerde kosten voor onderhoud van de oude constructie meegenomen. Me de ten gevolge vpn de ontmanteling van de.•snelweg zal men in de .10o'p van d€di]d' een . veranderirig gaan merken in het beeld langs de kant van deJivier. Door het, groen en het water wordt deze lo.catie erg gewifd en zal er snel een grate kapitaalinjectie in het: gebied kunnen worden ingebracht. De organisatiestructuur

( Implementation System )

··-

l' (Soo4J! Mt>Uopolitort Gl:,..'t.'ffin"'flt) l.rnpk.'fJ'I(."fllat}an(l.'f'.~

MENT

De kosten van het project

Het project Cheonggyecheon bestaat uit een overdekte 4- baans autoweg en de verheven 4baans snelweg erboven. Beide constructies moeten in zijn geheel worden afgebraken om de rivier in haar valle glorie te herstellen. Het gaat hierbij om een weg met een totale lengte van ongeveer 6 km en met een breedte varierend tussen de 50 en 80 meter. Naast de bovengrandse

l

.0

.,

De fasering van het project

Rt:s:eatd't Sup~ c~oup

EV

De start van het project is volgens plan begonnen in de tweede helft van 2003. De werkzaamheden die achtereenvolgens moeten worden uitgevoerd zijn grofweg in vijf verschillende fasen in te delen. Allereerst wordt er aan weerszijde van de Cheonggyecheon een 2-baans/3-baans wegdeel vrij gemaakt om de doorstraom van het autoverkeer zo min mogelijk te hinderen . Vervolgens worden de wegdelen van de verheven snelwl:;lg verwijdert en daarna ook de draagconstructie. De derde stap is het aanleggen van . een ..nieuw rioleringssysteem en het verwijderen van de overkappi'ng. Nadat deze is Q!9otgeie'gd wordt Ell' begonnen aan het uitgraven van de rivier en de laatste fase is het vormgeven van het stedelijk rivierlandschap .

Ten derde wil Seoul haar imago verbeteren . Men wil de stad transformeren in een op de ,mens gerichte milieuvriendelijke leefomgeving. De overkapping van de Cheonggyecheon is een e'ffenis uit het. verleden teen functionaliteit en efficiency de voorkeur kreeg boven een ecoltigisch verantwoorde leefomgeving. Het herstel van de Cheonggyecheon in haar oude glorie betekent een grate stap in de goede richting om van Seoul een milieubewuste stad te maken. Met name het Iaten stramen van helder water door de Cheonggyecheon is hierbij erg belangrijk. Het l:loel is om een attractief waterfront te creeren voor de mensen en om de verschillende historisch van belang zijnde plekken in de stad met elkaar door een groene as te verbinden. De laatste oorzaak heeft te maken met het imago van het gebied grenzend aan Cheonggyecheon. De gebieden langs de rivier zijn de afgelopen 50 jaar langzaam aan verloederd orridat er nauwelijks tot geen financiele middelen in de gebieden is ge'lnvesteerd. Hierdoor is de aantrekkingskracht en dus ook de concurrentiepositie van deze gebieden sterk achteruit gegaan. Het herstel van de rivier in haar oude glorie en de aanleg van duurzame hoogwaardige transport voorzieningen moeten deze gebieden transformeren tot hoogwaardige industrie locaties voor internationaal georienteerde bedrijven. Met een toenemende globalisering van de wereld wil Seoul een sterke concurrentiepositie innemen en met dit ambitieuze project neemt men een grote stap voorwaarts. Wanneer de Cheonggyecheon 1n haar oude glorie is hersteld zullen de omliggende gebieden opleven en hun groei potentieel volledig kunnen benutten door het aantrekken van hoogwaardige industrieen. Tegelijkertijd stimuleert het project de stedelijke herstructurering in Seoul en daarmee hoopt Seoul zich sterker te profileren als internationaal centrum voor financien en Noordoost Aziatische handelsbetrekkingen.

. (Seoul Dc-tdoprr-ent illSi•tutc) '

URBAN

constructies moet om het project tot een succesvol einde te leiden ook onder de grand het nodige veranderd worden. Onder de overkapping liggen namelijk nog velen kilometers aan water-, gas-, elektriciteits- en telecommunicatie leidingen beg raven onder een dikke laag beton. Voor het project moeten ook de rioleringsbuizen onder het wegdek verlegt en aangepast worden. AI metal is het een complex werk en tegelijkertijd mag niemand er hinder van ondervinden. Met een dagelijkse totale verkeersdruk van bijna 170.000 voertuigen over de Cheonggyecheon boven- en onderweg is het een van de drukste wegen in Seoul. Om de druk op andere wegen binnen acceptabele grenzen te houden houdt men tijdens de werkzaamheden aan beide zijden van de rivier een 2-baans weg vrij voor het autoverkeer en voor het laden en lossen van vrachtwagens voor de bevoorrading van de winkels.

Het gehele project is ontstaan vanuit een drieluik. Er is een prajectgroep opgericht die zich bezig houdt met al hetgeen betrekking heeft op het project. Deze projectgroep bestaat uit vertegenwoordigers en specialisten uit de burgerij, het SDI (Seoul Development Institute) en het SMG (Seoul Metropolitan Government). Binnen deze projectgroep heeft ieder haar eigen verantwoordelijkheden en taken. Zo moet de bewonerscommissie de publieke opm1e peilen, beleidsrichtingen aangeven en de communicatie naar buiten toe cotirdineren. Onderzoekers van het SDI gaan zich met name bezig houden met haalbaarheidsonderzoeken, marktverkenningen en

projectplanning. En het hoofdkantoor is de opdrachtgever. De SMG bestaat uit verschillende divisies, zo is er een administratie, een planningsafdeling en een constructie divisie . Deze groep is eindverantwoordelijke voor de uitvoering van het werk . De voortgang van het project

Tijdens een kortstondig verblijf in Seoul, van 5 tm 9 april 2004, is er een bezoek gebracht aan een van de bouwlocaties van het project . Men had inmiddels al de verheven snelweg gedemonteerd en verwijdert en was bezig om de overkapping van de rivier te verwijderen. Ondanks dat men aan beide zijden van de rivier een 2-baans heeft aangelegd blijft de chaos er niet minder om. Het is moeilijk voor te stellen dat de kleine ondernemer geen last heeft van deze chaos. Het eindproduct

Het project moet media september 2005 afgerond zijn en vooralsnog loopt men op schema. Het project biedt de burger een levendig en attractief waterfront en geeft de ecologie weer een prominente plaats in de stad . Het totale project recyclet naar schatting 75% van in totaal 1.1 miljoen ton aan afval geproduceerd tijdens de ontmanteling van de oude constructie. 600 jaar oud cultureel erfgoed als de Gwarig Bridge en de Supyo bridge worden in ere hersteld en kunnen in 2005 weer door de inwoners van Seoul worden gekoesterd. De bruggen dienen tegelijkertijd als nieuwe openbare ruimten in de stad voor festivals en andere feestelijke activiteiten. Op het economische vlak krijgt het gebled een zet in de goede richting maar is nag wei afhankelijk van de stedelijke ontwikkeling van de gebieden langs de Cheonggyecheon afzonderlijk. Voor de gebieden langs de Cheonggyecheon rivier zijn reeds enkele ontwerpen opgesteld. Om een beeld te krijgen van de 6ntwikkeling in de toekomst staan hieronder enkele afbeeldingen van projecten zoals deze zijn voorgest.eld.

H4 DE SITUATIE IN GUMI 4.1 Inleiding Een schaalniveau dat wellichf vergelijkbaar is met Seoul als metropool is het stedelijke schaalniveau. De gern.e ente· Gumi, sinds kart zusterstad van de gemeente Eindhoven behoort tot dit schaalniveau. Ook'in dlt hoofdstuk gaan we bekijken hoe het gesteld is met beleid en organisatie in qe:;;:e i!Jaustrie·stad.

4.2. Onderwerp 1: Policy Met' ee'n gemlddelde leeftijd van de bevolking van 29 jaar, is Gumi City het gebied met de jongste inwoners van het geheje land en is het een "stad van jeugd, gevuld met diversiteit en levendig~eid.':.. Gumi acteeffve ~<;ter als het epicentrum van de digitate technologische, informatie en communicatie-industrie. .

Gumi heeft doelen gesteld voor de gemeenschap, welke hun belangrijk vinden om na te streven bij de toekomstige ontwikkelingen . Een levendige economie moet met behulp van een speciaal Industrie Complex leiden tot een economisch blok in Gumi. Verder moet een schone omgeving ervoor zorgen dat Gumi een visitekaartje wordt voor mogelijke bewoners als ook bedrijven. Met behulp van een warm sociaal welzijn onder de burgers moet de stad hoop en trots uitstralen. Cultuur moet geadopteerd blijven bij de nieuwe ontwikkelingen. Gumi Vision 21 (2001-2020) presenteert Gumi's ontwikkelingsstrategieen en VISJe om te handelen met een snel veranderende tijd . De focus hierbij ligt op locale decentralisatie, het grondleggen van kennis, informatie en de omgeving en kwaliteit van Ieven . Het plan is een uitvloeisel van de "4th Collective Land Plan" en het "3rd North Gyeongsang Province Collective Plan". Om te komen tot een "Young and Active Electropia Gumi," worden de krachten geconcentreerd op de innovatieve mogelijkheden om de stad te positioneren als een wereldwijde technologische industriestad . Ook moeten de vroegere eigenschappen als loyaal district en een huis van mensen met ka rakter behouden blijven. Het is dan ook de kunst om gelijktijdig de traditionele cultuur met de technologische cultuur in het ontwikkelingsplan te combineren in de toekomstige ontwikkelingen. Doel is hierbij om bij te dragen aan de toename van welzijn en de lokale ontwikkeling voor de burgers. Gumi Vision 21 presenteert een collectief plan om binnen het "Young and Active Electropia Gumi" voor aile burgers een praktische en toekomstgerichte visie te bieden. Het plan omvat uitbundige stadsontwikkeling door het minimaliseren van moeilijke ontwikkelingsproblemen en investeringen welke van bedrijven moeten komen . Om te komen tot "The silicon valley of Korea" heeft de locale overheid strategieen aangenomen om uit te voeren in diverse programma's: Leveren van efficiente service Samenvoegen van regionale ontwikkelingen Bouwen van een comfortabele stad • Behouden van de hoogste kwaliteit van welz ijn en cultuur. De locale overheid van Gumi doet op dit moment al diverse pogingen om het bewustzijn van de burger toe te Iaten nemen met betrekking tot de belangrijke aspecten van het beleid om zo transparantie te promoten en zekerheid te waarborgen. In allerlei procedures wordt de betrokkenheid gegarandeerd door middel van comites, presentaties, publieke onderzoeken etc.

4.3 Onderwerp 2: Organisation & Project Development Korea heeft lange tijd een vorm van centraal gezag gekend. In 1948 toen Korea gevormd werd tot een republiek was het oorspronkelijke beleid uit de tijd. Vanaf 1992 werden zaken zoals : decentralisatie en democratie ge'introduceerd. Vanaf toen was het mogelijk voor de inwoners van

hetland om te stemmen. De huidige burgemeester heeft 30 jaar werkervaring en de 34-koppen tellende gemeenteraad heeft de nodige organisatorische veranderingen teweeg gebracht, zodat efficientie en respons met de bevolking mogelijk wordt. Zo is binnen de gemeente Gumi een modern systeem aanwezig, zodat administratie van bewoners effectief en efficient verwerkt kan worden. Op de dag van vandaag kent Gumi een moderne vorm van een decentraal beleid. Wat betreft projectontwikkeling zijn we een aantal dingen te weten gekomen in Gumi. Er bestaan verschillende soorten 'residential area's'. Elke area wordt gekenmerkt door een bepaald type bebouwing. Het type is niet af te lezen door het uiterlijk, omdat alle.s in onze ogen er hetzelfde uitziet als gevolg van de collectivistische cultuur. Het type hangt dus af van de hoogte van de gebouwen . De gemeente Gumi stelt net zoals dat in Nederland gebeurt een visie en structuurplan op voor de ontwikkeling. Dit houdt bijvoorbeeld in dat er in een bepaalde residential area geen hoogbouw mag komen. Dit heeft bijvoorbeeld te maken met de belemmering van het zicht op de omliggende bergen (Gumi Mountain). Dit verklaart dat men zuinig omgaat met de natuur en dat men tracht om de leefomgeving zo aantrekkelijk mogelijk te behouden of te realiseren. Als we gaan kijken naar projectontwikkelaars, dan zijn particulieren in Gumi niet erg actief. Dit heeft te maken met de vraag van de markt, die niet erg hoog is . Verder zijn er op industrieel gebied twee grote organisaties actief in Gumi. Dit zijn LG/Philips en Samsung. Deze organisa'ties zijn bij veel zaken betrokken in Gumi, maar ook in heel Korea . Als voorbeeld gerelateerd aan dit onderwerp kunnen we zeggen dat deze bedrijven vaak optreden als projectontwi~kel a~r. Dit heeft volgens ons te maken met een aantal zaken . In de eerste plaats is het geldbelegging voor die bedrijven . In de tweede plaats is het reclame en in de derde plaats lijkt het erop alsof de bedrijven iets will en betekenen voor de stad en voor de men sen die erin Ieven. Het kan dus eigenlijk gezien worden als een soort service v.an werkgever richting werknemer, bijvoorbeeld in de vorm van een 'mooi' huis in een aantrekkelijke (woon)omgev ing. HiE)[ bij moet ' dan wei opgemerkt worden dat de cultuur zodanig verschilt van de onze, dat er onder 'mooi' en aantrekkelijk iets anders verstaan wordt dan in onze cultuur. Dit wil echter niet zeggen dqt het voor ons onaantrekkelijk of onleefbaar is, maar toch kijken we anders tegen bepaalde zaken aan .

HS DE SITUATIE IN NEDERLAND 5.1 Inleiding In dit hoofdstuk komt de situatie, zoals we die in Nederland kennen op het gebied van Qeleid en organisatie aan bod . Er wordt kort aandacht besteed aan de kenmerken op dit gebied in Nederland.

GRO==P 2B

URBA

l/ELO

Nl

over de Ruimtelijke Orden ing Extra (Vinex) uit 1994 (en de actualisering - Vinac- daarvan uit 1999). Maar in een dichtbevolkt land als Nederland strijden meerdere bela ngen met elkaar om de ruimte en de ontwikkelingen daarin staan niet stil. Ruim tien jaar geleden, toen de Vierde nota over de Ruimtelijke Ordening verscheen, herstelde ons land zich van een lange periode van economische stagnatie. De ruimtelijke ordening speelde daarop in en ondersteunde de economische ontwikkeling binnen voorwaarden voor de kwaliteit van de leefomgeving en milieu. Vooral de alarmerende milieuproblemen waren aanleiding om goed nate denken over de bijdrage die de ruimtelijke inrichting zou kunnen leveren aa n vermindering van de mil ieubelasting. Beperking van de mobiliteitsbehoefte kreeg prioriteit. Ruimte voor bedrijven en nieuwe woningen moest eerst in bestaande steden worden gezocht . Bij stadsuitbreiding moest van meet af aan worden gewerkt aan goed ope nbaar vervoer. Met regio 's en provincies werden afspraken gemaakt over de realisatie van de benodigde woningen, gekoppeld aan grondkostensubsidies en bijdragen voor openbaar vervoer en groen. In de nieuwe afspraken (Vinac) werd rekening gehouden met het feit dat de consument meer te besteden heeft dan begi n jaren negentig en da'Etrdoor ook hog ere eisen stelt a an de wo_ning. "'"·

~

.

De laatste jaren is het echter moeilijker geword~n deze voorwaarden te handhaven. De welvaart neemt toe , en daarmee komen er ook m.eer aanspraken op materiele consumptie en ruimtegebruik. De Nota Ruimte bevat het n ieuw~ ru imtelijke beleid van het Rijk, w aarmee het kabinet op hoofdlijnen op een overtuigende en irispirerende manier sturing wil geven aa n de inrichting van de ruimte en sociale, culturele en econqmische ontwikkeli ngen ruimtelijk wil accommoderen . .....

..

Aanleicl,iog: voor het opzetten va n de nieuwe Nota Ruimte is de vraag naar m inder Haagse regel.s, . r'neer ruimte voor decentrale afwegingen, meer "ontwikkeling~planologie" en minder 'toefahngsplanologie'. Ook is er door de veranderde economische voor.uitzichten en de leefbaarheidproblemen in de grote steden aanleiding om de inspraa kreacties die daarvoor aandacht vroegen, meer gewicht te geven dan voorhee n. Door velen werd een heldere en da-pdkrachtige rijksvisie gemist, evenals de benodigde samenhang in het rijksbeleid eh de uitvoeriiig daarva n. Ten opzichte van het beleidsvoornemen wordt het aanta l regels dat het rijk aan anderen oplegt verminderd, de ruimte voor decentrale overheden , maatschappelijk~ organi!)aties, private partijen en burgers vergroot. De regievoerende rol van provincies wordt versterkt. Het kabinet onderkent dat er tussen provincies :verschillen tij'h en dat die !~rnet de toegenomen ruimte voor decentrale afwegingen, groter kunnen worden. Maar als ~enminste de basiskwaliteit gewaarborgd is·, kun neHzul ke·verschillen voor Nede'rland als geheel ook aantrekkelijk zijn. I

5.2 Onderwerp 1: Policy Het huidige bele id op het gebied van de ruimtelijke ordening is gebaseerd op de Vierde Nota

Hoofddoel van het nationaal ruimtelijk beleid is ruimte te scheppen voor de VE)rschillende rui mtevragende functies op het beperkte oppervlak dat in Nederland ter besch.ikking staat. Meer specifiek richt het kabinet zich hierbij op vier algemene doelen : versterking van de internatianale cancurrentiepasitie van Nederland, bevardering van krachtige steden en een vitaal platte/and, barging en antwikkeling van be/angrijke (inter)natianale ruilhtelijke waarden, en barging van de veiligheid.

5.3 Onderwerp 2: Organisation & Project Development De overheid in Nederland is opgebouwd uit dertien departementen. Bij de formatie van een nieuw kabinet worden de beleidsterreinen en de verantwoordelijkheden van het regeringsbeleid over de verschillende departementen verdeeld. De minister staat aan het hoofd van een departement. Sommige departementen hebben t wee ministers, waarvan een minister zonder portefeu il le. Zo'n minister heeft geen eigen departement onder zijn beheer maar een deelterrei n daarvan . Hij maakt wei deel uit van de min isterraad. De staatssecretarissen voor VROM en Buitenla ndse handel mogen zich in het buitenland minister noemen. Zij hebben echter geen eigen ministerie, maar zijn ondergebracht op het ministerie van

VROM en Economische Zaken. Op het gebied van stedelijke ontwikkeling is het ministerie van VROM de belangrijkste in Nederland. In dit hoofdstuk zullen wij ons beperken tot de taken en kenmerken die behoren tot dit ministerie. De situatie in Nederland komt menigeen waarschijnlijk bekend voor. Vandaar dat het onderstaande schema wellicht geen uitgebreide toelichting nodig heeft. Het Nederlandse beleid op het gebied van ruimtelijke planning is drieledig . In de eerste plaats komt het Rijk, dat verantwoordelijk is voor de kernbeslissingen op het gebied van planologie . Het Rijk stelt beleidskaders op, bijvoorbeeld in de vorm van nota's, zoals 'de Nota Wonen', of 'de Vijfde Nota'. Vervolgens geeft de provincie die in de tweede laag zit een concretere invu lling aan het Rijksbeleid, in de vorm van de onderwerpen zoals die in het onderstaande schema vermeld zijn. Als laatste geeft de gemeente een nog concretere invulling aan het Provinciaal beleid. Op deze ma nier is het zo dat gemeenten een redelijke vrijheid. hebben om een eigen invulling te geven aan het beleid, wat ten goede kan komen aan de kenmerken van de gemeente of de kansen binnen die gemeente. De Nederlandse situatie is dus deceritraal, wat betekent, dat het Rijk niet als centra le spil ai le taken op zich neemt, maar deze delegeert naar kleinere eenheden, als zijnde provincies. Op dezelfde manier delegeert de provincie haar taken naar de gemeentes. Het voordeel hiervan is dat er overzicht ontstaat en dat kwali.teit per stad gehandhaafd of ontwikkeld kan worden, wat tevens zorgt voor innovatie en zelfs co.~·currentie .

H6 DE SITUATIE IN

DE

RANDSTAD

6.1 Inleiding Evenals de vergelijking in het vorige hoofdstuk gaan we in op een vergelijking tussen regionale kenmerken. De r,egld die _wij bekij,~~n voor de Nederlandse situatie is de randstad.

6.2 Onderwerp 1: Policy Een goede vergelijking tus,se·n --de. Randstad van Nederland en de Seoul Capital Region is bijna niet te maken. De kans da,t.;de randstad uit gaat groeien tot 20 milj oen inwoners is voor de komende eeuw niet'~ anwezig. Toch spreekt men in Nederland over de ontwikkeling van een Deltametropool. , . . ..~ Voor Nederland;als .handelsnatle'ls drii;lgend behoefte aan een meer internationaal georienteerde toekomstvisie . · De natuurlijke ·omstandigheden van het deltagebied en de noodzaak van een internationaal ambitie niveau zou de Randstad ertoe dwingen om in te zetten op een Deltametropool. De . ruirnteJijke ontwikkellpg van Nederland wordt ernstig belemmerd door het feit dat opeenvo'l gende:kabinetten er niet in slagen om de vraagstukken op het gebied van verstedelijking, · ·· · verkeer en vervoer en de ontwikkeling van het landelijke gebied in onderling verband te bezien en op te lossen. Om interriationaal overeind te blijven moet de aandacht en :,~nergiewor'den §ericht op internationale bewegingen en wat Nederland binnen de Europese Un ie te doen staat. ·De hoofdzaken zijn het tot een succes maken van de Europese Unie en het handhaven van een internationaal sterke positie van Nederland als handelsland. In dat perspectief moet ook de Nederlandse positie als handelsland worden bezien. Op het kruispunt van belangrijke handelswegen over land en van intercontinentale handelsroutes over zee hebben de Hollandse steden zich een centrumfunctie verworven in het internationale handelsverkeer. Tot een succes maken van Europa verdraagt zich niet met Iaten versloffen van die rol als handelsnatie.

Prioriteit 1 moet dan ook zijn om die rol als internationaal centrum van handel te verstevigen . Inzetten op investeren in de Rulmtelljk plannlngsteJsel kenniseconomie en de doorwerking daarvan in arbeidsmarkt en onderwijs zijn daarbij een belangrijk aandachtspunten . Tegelijkertijd moeten ook ruimtelijk de condities worden geschapen om deze omslag van Randstad tot Deltametropool RUK te bewer kstelligen. Zoa ls de naam aangeeft vergt dit twee strategische ingrepen. Strategische ingreep nummer een betreft de 1-st;;icplan delta. Goed deltabeheer is voor deze lage Ianden van existentiele betekenis. Strategische ingreep nummer twee betreft de metropool. PROVINCI.EI •StTHkplanuJiwerkln~ •llficld.<mota's Met het oog op onze internationale rol als handelsland vormen interne binnenlandse en externe internationale bereikbaarheid twee belangrijke peilers. Door de gebrekkige samenwerking op GI!MF.EII'T!'fs ct ·. 18 rijksniveau komt het ontwikkelen van onderling goed bereikbare · · ' rru uurp n __j stedelijke centra van internationale allure maar moeizaam op gang. Gemeten aan de maatstaven van internationale metropolen gaat het hier om niet meer dan een verzameling fragmenten. Werkelijk toegevoegde waarde ontstaat pas als deze fragmenten als een geheel gaan functioneren.

l

........ •• • • •• •• ••~ •·~~·~ ·· ·-<- •••• ••- • • 0 --

-~ u•••

6.3 Onderwerp 2: Organisation & Project Development De Randstadeconomie kan zich meten met die van andere grootstedelijke en metropolitane gebieden in de wereld en zal voortdurend internationaal opererende bedrijven en instellingen aan moeten trekken . Die vestigen zich in hoofdzaak op een aantal toplocaties in en rondom de vier grote steden . Schiphol vormt door het netwerk va n intercontinentale verb ind ingen een belangrijke spil in het geheel. In aansluiting hierop vestigt de Ananciele en zake lij ke dienstverlening zich in de randstad. Verder groeit de toeristische sector binnen de randstad als gevolg van de ' congresindustrie ' en het aanbod van kunst en cultuur. Om de internationale positie te behouden en versterken kunnen de twee mainports zich verder ontwikkelen. De ruimte die er in de regio's is voor bedrijven, wordt voora l benut door bedrijven die rechtstreeks afhankelijk zijn van de mainports. I n de buurt van Schiphol is r uimte voor bedrijventerreinen. Nieuwe verstedelijking wordt zodan ig gelokaliseerd dat deze de ontwikkelin gsmogelijkheden van de mainports niet onnodig beperken en in het algemeen geen uitbreiding van de hoofdinfrastructuur vereisen. De Amsterdamse Zuidas groeit uit tot een toplocatie voor intern ationaal opererende bed rij ven en instellingen en Amsterdam ontwikkelt zich verder als centrum van kennis en innovatie. Met aansluiting op het Europese netwerk van hogesnelheidstreinen, worden de stationsgebieden van Rotterdam, Den Haag en Utrecht geherstructureerd en ontwikkeld als hoogwaard ige woon- en werkmilieus. Daarmee kan aan een belangrijk deel van de vraag naa r dergelijke stede lij ke milieus worden voldaan .

Een betrouwbare bereikbaarheid is essentieel voor het fu ncti oneren van de economische kerngebieden va n de Randstad . I nvesteringen in infrastructuur dragen bij aan oplossing van bereikbaarheidsproblemen en lokale knelpunten met onder meer luchtkwal iteit. Nieuwe infrastructuur wordt zo goed mogelijk ingepast in het landschap.

H7 DE SITUATIE IN EINDHOVEN 7.1 In Ieiding Op stedelijk schaalniveau voor de Nederlandse situatie bekijken wij de stad Eindhoven. De link die wij leggen met de Koreaanse situatie vindt plaats door een vergelij king te maken tussen Eindhoven en Gumi. Gumi is sinds kort een zusterstad van Eindhoven. Dit heeft te maken met

een samenwerkingsovereenkomst tussen Philips en LG, die gevestigd zijn in de twee plaatsen.

7.2 Onderwerp 1: Policy De gemeente Eindhoven heeft met de rijksoverheid afgesproken om een stadsplan op te stellen. Het plan moet een visie, een beeld geven van wat Eindhoven in 2010 wil zijn . Het college van b&w is akkoord met het Stedelijk Ontwikkeli ngsprogramma 19992003. Dit programma is een vertaling van de speerpunten uit de stadsvisie 2010 naar programmadoelstellingen voor de komende vier jaar. Het Stedelijk Ontwikkelingsprogramma markeert een nieuwe fase in het Grotestedenbeleid . Eindhoven is een stad met veel verschillen, soms tegenstrijdigheden. In Eindhoven bestaat een sfeer van gemoedelijkheid en ontspanning in combinatie met een sfeer van zakelijkheid, prestaties leveren en concurrentie, die kenmerkend is voor een stad met veel bedrijvigheid . Een ander verschil dat Eindhoven typeert is de combinatie van stedelijkheid en landelijkheid. Hoewel Eindhoven de grootste centrumstad is van Zuid-Nederland mist het de aantrekkelijkheid van veel steden die even oud zijn omdat Eindhoven geen historische stadskern heeft. De stedelijke kwaliteiten zijn wei aanwezig maar niet goed zichtbaar, omdat ze verspreid zijn over de stad en geen vanzelfsprekende eenheid vormen . Eindhoven is nu het centrum van de meest ge'industrialiseerde regio van Nederland. ' Het vernieuwende karakter van de technologie in Eindhoven zien we terug in het feit dat iii de regio Eindhoven 2,5 miljard gulden wordt uitgegeven aan wetenschappelijk onderzoek en de toepassing daarvan. Oat bedrag is de helft van wat er in heel Nederland wordt besteed aan wetenschappelijk onderzoek. Technologie is de derde pijler is waarop onze economie :berust. Technologie is dus de motor en de katalysator van de samenleving. In die zin is Eindhoven een belangrijke bron voor de ontwikkeling van technologie. Op basis van wat deze eigenschappen, zijn er in de toekomstvisie vier richtlijnen die zicht geven op Eindhoven als: . ·: . stad die bekend staat als innovatief kenniscentrum, met het accent op technologie • stad met een aantrekkelijk stadshart • stad waarin mensen zich thuis voelen, als individu en in hun sociale omgeving • effectief bestuurlijk centrum • veiligheid, duurzaamheid, samenwerking en vernieuwing

.

.

.

GR f

.

JRBAN

E

OPMENT

- pro]ecten - evaluat1e. D1e cyclus slu1t ook goed aa n biJ de beoog.cfe rolv erdeling tu ssen raad en college en vormt daarmee de verbinding tussen inhoud en werkwijze. Het rondgaan van deze cyclus zien ze als een hoofdopgave. Daarbij gaat het om een versterkte inzet op samenwerking met burgers, bedrijven en organ isaties, meer samenhangende bele idsprogramma's en verbeteringen in de bedrijfsvoering (programmabegroting , mon itori ng van prestaties etc.) .

Projectontwikkeling is een ge'integreerd begrip. De algemene funct ie van een projectont wikkelaar in Nederland is verantwoordelijk voor het verwerven en (her)o ntwikkelen van posities, d ie kunnen leiden tot een winstgevend en verkoopbaar plan . De be langrijkste taken hierbij zijn : het opstellen van een ontwikkelingsvisie en ontwikke lingsplan het maken van haa lbaarheidsstudies en risicoanalyse het commercieel beoordele n en bespreken van ontwerpen het opstellen en bijhouden van een procesplanning het opstellen van een programma van eisen • het verzorgen van marktonderzoek;

Nederland staat bekend als het land van verkeer en vervoer. Minder bekend is dat de industrie, en met name de technologie, de derde pijler is waarop onze economie berust. Technologie is· dus de motor en de katalysator van de samenleving . In die zin is Eindhoven een belangrijke bron voor de ontwikkeling van tech.nologie die zo'n vanzelfsprekende rol speelt in ons o.a€Jelijks Ieven. "'a ·

Gemeenteraad

7.3 Onderwerp 2: Organisation & Project Development Het beleid van de gemeente Eindhoven bestaat uit 4 belangrijke pijlers en een financieel kader: • Bestuurlijke pijler: samen verantwoordleijk Sociale pijler: samen Ieven Economische pijler: samen werken • • Puimtelijke pijler: samen wonen De huidige kiezer wenst hierbij een andere bestuurscultuur met verantwoordelijkheid en respect en met de mogelijkheid tot zeggenschap. Tot 2010 wil de gemeente vooral op de aspecten veiligheid, duurzaamheid, fysieke bereikbaarheid en maatschappelijke participatie stevige sprongen voorwaarts maken. Besluitvorming in de organisatie moet gestimuleerd door middel van dualisme (de nieuwe, sterk onderscheiden rolverdeling tussen gemeenteraad en college van B&W) Met het dualisme wordt een gemeenteraad gezien die duidelijke kaders en doelstellingen stelt, veel tijd besteedt aan interactie met de burger en - voorzieri van de best denkbare instrumenten effectief controleert. Kerninstrument is voor de gemeente Eindhoven het werken in de cyclus van visie -programma

he iclsdiensl

•

Do g c moenlo.sc ctola rjs en de d 1r cctcu•en ~a n DAPZ . SWR. 0508 GG O , 01.40 on WZ I alsmedo hc l hoold c.onc;~rn&taf •1 ormcn lo:SiJmcn hot gornee nlcl i tk managomonttcam ( o n de r voorz1Uor9chap van de gem conlo~&clctnris}

HS CONFRONTATIEMATRIX

~-~~ ~

~

f8;i',ct loud) Zyld:KottJ

I•

Beheersing oconomlsdw liroai

I.

Goidece
:.

I

~'nlllnftintuc\w

I

I

I

fhie!d ZukH
:· I•

i

i

Btftrid Nodcrtand 8o Nola RU!MTE v....t1!11<1ng concorr..,tlepooitle

.1

•

:

lnt"""""""'"'

. : , "'•'·~" II<M>fdorlog ~roct~lge e10den-.o een,v!laill pia!lei.,Q

Groene omgevr,g

Opon~

I

Vtr«t~Qda ill'l'ogeWlg

Botging.lfl ontwl
IICIIOilQ Yin de vdlglwl~

i

.1

I

I '

; ·,

t.. r i

BtJsjd Btoda!ed • DELIAMETROj>OOL

Nodo41ond h'll-'<>nolo cenlrum...,,..,..,.. (lw.,.,_ poelt!e) ' Goed della-r ·. , lr.ll.orMblru,.,.ondoo., oxtome "'twm.tionM~ T~-*door~* llOI-'

I

I

ro;.nlytle Zufd-KQfeA

,.

i• ' i.

Orqonlntle Nederltod

Pr~

Mirltler·Pr•!dtn~

13 d~p~~rt.nrinien / Mirialllrl& ._ VROM, ~ niimfoljjke C1l'der*lg

Platte aganutle. 21 aldollngen ~ber)odemg

.,.., -

I

I

~ bw'41derfng

I Organlaltkt Rtnsfttld . 091\lmotrgoogl

[Ck"cyntJatio Sooul Mttropoftttn Boqlon I • .,

.

U!No«ond., W
lo toekornsl· fwl tor~ -rktng? . Goen Ofllll\isa~· eleen -...lglng torstmufliriv

- - -- . !· .-~~ Dtc.ntieal oY~ lj l ' ~ ~l

-:.:.·····

I

I

I

I '

·•: 'f

H9 CONCLUSIE

LITERATUUR

Met betrekking tot het oude beleid wat de 2 verschi llende Ianden hebben gevoerd, blijkt dat Nederland eerder de noodzaak van milieu en ruimte heeft geYmplementeerd in het beleid dan Zuid-Korea. In dat land stond lange tijd de economische groei centraal bij de ontw ikkelingen van het land .

Websites:

In het nieuwe beleid blijkt Zuid-Korea deze noodzaak ook in te zien en gaat ook streven naar groene en gebalanceerde omgevingen. Voor be ide Ianden is de internationale concurrentiepositie van evident belang bij de toekomstige ontwikkelingen. Met betrekking tot de (scheve) vergelijking tussen de Capital Region Seoul en de Deltametropool, blijkt Seoullogischerwijs vele stappen vooruit is op de Deltametropool. Waar Seoul als metropool bezig is met leefbaarheid, bewoners en verbeteren van de organisatie, moet Nederland als internationaal centrum van handel haar positie zien te handhaven en te verbeteren. Gumi en Eindhoven is een vergelijking met veel gelijkenissen . Beiden zijn het epicentrum van het land op het gebied van kennis en technologie, welke zij willen combineren met de levendigheid en de cultuur van de stad. Gumi is vanwege de lokale decentralisatie op het gebied van beleid meer onafhankelijk en ze maken meer gebruik van inwonerparticipatie.

•

GROEP 28

URBAN DEVELOPMENT

http: I /www. metro. seou I. kr/kor20 00/ ch u ngaehome/en/seou 1/main . h tm http://english. metro.seoul. kr/ http://english .g umi .go. kr http ://www.vrom.nl http: I /www. deltametropool. n 1/a rtikelen/va n%20 Ra ndsta d%20 naa r% 20deltametopool http://www.eindhoven. nl/gemeente/beleid

Brochures: •

.. • •

Cheonggyecheon Restoration, Seou l: City of Cu lture and Environment in 21th Century; Seoul Metropolitan Government October, 2003; The 4th Comprehensive National Territorial Plan 2000-2020, Government of the republic of Korea; 6e nQ~,a.. R.';!J.[ltelijkeOrdenlng, Ministerte van VROM, LNV, VenW en EZ, digitale versie; KRIHS Gazette, KRIHS, Space and environment, January 2004, vol.20; The Fourth Comprehensive National and.Territorial plan in Korea, Ministry of Construction, Transportation and KRIHS.

Het project Cheonggyecheon is een ambitieus project en indien succesvol reden gen6eg voor · , ~oeken: de Koreanen om trots op te zijn. Het idee om een attractief waterfront te creeren middef'] in het • Global City Region, KRIHS, Kyu-Bang Lee, Integrated Planning and Susta inable centrum van een metropool als Seoul lijkt onwaarschijnlijk maar ·is niet onmogelijk. De vraag Policies of Korea . resteert aileen of het mogelijk is om het plan zo te realiseren als de grafische voc;>rstellinge(l ,de burger doen geloven . Het grootste probleem lijkt het duurzaam behouden van de kwaliteit die Rappor't: het plan nastreeft. Om dit te bewerkstelligen moeten aile hoofden dezelfde richting in staan . Een • The Fourth Comprehensive National and Territorial Plan in Korea, "Ministry of andere kanttekening is het kostenplaatje . Het hele project vraagt om een enorme investe.r,ing Construction, Transportation and KRIHS. •" ' _ en daar zullen de inwoners indirect aan mee moeten betalen. De vraag is dan ook of de kosten opwegen tegen het rendement van het plan . Tot slot zal er altijd discussie bestaan over de vraag wat nu echt belangrijker is, ecologie of functionaliteit. En zijn aile denkbare consequenties yoo'r '·Overig: Reisgids st udiereis CHEOPS 2004,Cheops; andere gebieden in Seoul doorberekend en hoe voorkomt men dat het gebied zo aantrekkelijk Housin~'j'Policies & New Town Development, KRIHS; blijft en niet terugvalt in de oude situatie. • F~cts and Issues oJ; UrbarJ Planning in Seoul, Korea, KR~SH. Wat betreft de vergelijking van de organisatie in Nederland en Korea, op de verschille,ri'de schaalniveau's kunnen we concluderen dat er geen drastische verschillen zijn aan te w) j4eh. De grootste verschillen zitten hem niet zozeer in de vorm van beleid, maar meer in de uitvoering daarvan. In Nederland is men gezien de cultuur die hier aanwezig is al lang gefocust op een decentraal beleid en de uitvoering hiervan is duidelijk zichtbaar. Doordat in Korea een andere cultuur aanwezig is, die naar onze mening soms nog erg traditioneel en onderdanig overkomt, heeft de decentralisatie nog niet veel vruchten afgeworpen . De conclusie die wij trekken naar aanleiding van de situatie aldaar is dat de potentie voor vernieuwing en ontwikkeling er wei is, maar dat de uitvoering van het beleid nog teveel op zich laat wachten . Het onderdeel projectontwikkeling is zow.el in Korea als in Nederland niet specifiek opgenomen in een bepaald beleid. Er bestaat dus in beide Ianden geen nota, boek, o.i.d . waar een soort ' handleiding' voor projectontwikkeling in staat beschreven. Wellicht is dit een van de redenen dat we ook na de reis en de analyse op de verschillende schaalniveau's niet veel kunnen zeggen over projectontwikkeling. Natuurlijk vindt er ook projectontwikkeling plaats in Korea, maar door de geringe vraag in de kleinere steden (zoals Gumi) is het niet aantrekkelijk voor marktpartijen om te ontwikkelen. In Nederland daarentegen is de hype van 'het snelle geld' wei een beetje voorbij, maar toch trachten de ve le beleggingsfondsen, vastgoedondernemingen, e.d. nog een goede boterham te kunnen verdienen. Dus in Nederland zijn er meer marktpartijen actief op het gebied van projectontwikkeling dan in Korea.

Hl INTERNATIONALE POSITIE VAN ZUID KOREA Samenvatting De ontwikkelingen die in Zuid Korea plaatsvinden, worden door de jaren heen geillustreerd door de plannen die de Koreaanse regering presenteerd in de Comprehensive National Territorial Plans (CNTP). CNTP's zijn vergelijkbaar met de Nederlandse ruimtelijke nota's en worden ontworpen om te anticiperen op economische, sociale en ruimtelijke ontwikkelingen. Op dit moment is reeds de vierde CNTP van kracht (2flflfl-2fl2fl). Het is echter de vraag of de plannen die hierin gepresenteerd worden. realistisch zijn en aansluiten bij de noodzakelijke veranderingen die de Koreaanse economie op dit moment ondergaat. De voornemens in de vierde CNTP lijken een goed vervolg te geven op abstracte plannen om de internationale concurrentiepositie van Zuid Korea te veranderen en dus te verbeteren. Echter het gaat ook uit van een hereniging van Noord en Zuid Korea, die op dit rrioment niet realistisch lijkt, waardoor een van de basisconcepten zeer moeilijk te realiseren lijkt.

Summary The developments, which are and have been taking place in South Korea over the years, are illustrated in the Comprehensive Nation.al Territorial Plans (CNTP) . CNTP's are similar to the Dutch "Ruimtelijke Nota's" and mean to anticipate on the economic, social and environmental developments. At this moment the 4th CNTP (2flflfl-2fl2fl) has been introduced by the South Korean government. The question arises if the plans, which are presented in this CNTP, are realistic and if they match the necessary changes that the Korean economy has to undergo at this moment. The plans in the 4th CNTP .seam to be a good answer to the abstract ideas to change and therefore improve the international competition position of the country. 'However, the plans are also based on a reunion of North and South Korea. This basic assumption seems to be unrealistic, which means that one of the basic concepts of the CNTP seems hard to realise.

1.1 Inleiding In het verleden was de Koreaanse economie er op gericht om ruwe materialen te importeren en afgewerkte producten (auto's, elektronica, telecommunicatie) te exporteren . Dit beleid, gestimuleerd door een sterk protectionistische politiek 1 , heeft er toe geleid dat Korea een van de belangrijkste producenten van de wereld is geworden. Invloedrijke hightech multinationals als Samsung, Daewoo, LG en Hyundai vinden hun oorsprong in Zuid Korea . De stimulansen door de Koreaanse overheid van haar eigen industrie wordt niet aileen duidelijk door de protectionistische lijn die de Koreaanse regering in het verleden heeft getrokken, maar komt ook tot uiting in het eerste CNTP (Comprehensive National Territo rial Plan, vergelijkbaar met de Nederlandse ruimtelijke nota's) . Vergelijkbaar met de Nederlandse ruimtelijke nota 's worden CNTP's ontworpen om te anticiperen op economische, sociale en ruimtelijke ontwikkelingen. Het gaat dus om plannen op het hoogste schaalniveau (nationaal en internationaal) en er wordt gesproken over lange termijn politiek . In de CNTP's wordt duidelijk wat het basisconcept is en welke basisstrategieen er voor de komende decennia gelden. De onderwerpen die in de verschillende CNTP's aangesneden worden hebben betrekking op de bevolking, industrie, infrastructuur, verbetering van de leefomgeving, behoud van het Koreaanse landschap en het management van de natuurlijke hulpbronnen die het land bezit.

1.2 Doelstelling Door het analyseren van de CNTP's die in het verleden van toepassing geweest zijn, en de CNTP die in de nabije toekomst van kracht zal zijn zal geprobeerd worden een beeld te schetsen van de politiek die Zuid-Korea in het verleden gevaren heeft, en welke koers die in de toekomst zal gaan (moeten) varen.

1.3 Probleemstelling In de 4th Comprehensive National Territorial Plan 2flflfl-2fl2fl worden een aantal doelstellingen in plannen uiteengezet die het beleid van Zuid-Korea voor de komende twintig jaar vastleggen .

Zijn de visies waarop deze CNTP gebaseerd is realistisch, zijn de concrete plannen realiseerbaar en sluiten ze aan bij de huidige en toekomstige internationale positie van Zuid-Korea?

1.4 UitOerking

Het voornaamste doe I van het eerste CNTP ( 1972-1981 ) 2 was om een infrastructuur te ontwikkelen die kon voorzien in de enorme economische groei die de regering wilde bewerkstelligen . Vooral de gebieden die dee! uitmaken van de Seoul Capital Region 3 en de industriele zone aan de zuidoost kust dienden goed bereikbaar te zijn . Dit past volledig bij het beeld dat de politiek in die tijd voor ogen lijkt te hebben gehad . Ruwe materialen (delfstoffen, brandstoffen, etc) kwamen en komen nog steeds binnen in de grote havens in het zuiden van Korea. De havenstad Pusan is hier een voorbeeld van. De ruwe materialen dienden vervolgens zo snel mogelijk naar de industriele gebieden vervoerd te worden, waar ze vervolgens omgezet werden in een blinkende hyundai of een top of the bill cassettedeck (we hebben het immers nog steeds over de jar en 7fl) . Deze afgewerkte producten (consumer goods) werden op hun beurt weer via de havens van Inch eon International Airport de we reid rond gevaren en gevlogen . Hier vinden ze vervotgens gretig aftrek door de lage prijzen en de goede kwaliteit, waardoor ze in de rest van de wereld gretig aftrek vonden . Hierdoor kon Korea uitgroeien tot een van de welvarendste Ianden in de wereld en haar producten concurreren met die uit de VS, Europa en Japan. Na groei komt bezinning en het volgende CNTP, dat strekte van 1982 tot 1991, was dan ook niet meer zozeer gericht op verdere groei, maar eerder om de enorme groei en dan vooral van de Capital Region onder controle te krijgen. De gedachte was dat als de groei van Seoul en het zuidoostelijke industriegebied beteugeld werden, dit zou leiden tot een verbetering van de levenskwaliteit in het hele land . Het zou beschouwd kunnen worden ats een eerste poging om het urbane gebied te decentraliseren waardoor ze beter te managen zou zijn. Deze nieuwe lijn sloeg blijkbaar aan, want in de jaren die daarop volgden, dus bij het derde CNTP (1992-2flfll), lag de nadruk op een gedecentraliseerde regionale ontwikkeling die bereikt zou moeten worden door de ontwikkeling van industriele centra aan de westkust en provinciesteden met als doe! het publieke welzijn te bevorderen en het milieu te beschermen. De decentra lisat ie politiek past in het beeld van de open en dynamische economie aan het eind van de twintigst e eeuw die ondersteund door hightech IT en transport oplossingen voor een decentralisatie 4 van economische activiteiten lijkt te ondergaan . Door de plotselinge veranderingen in het economische systeem kunnen steden en Ianden die ooit floreerden van het ene op het andere moment in een recessie vallen, zoals Oost-Azie gemerkt heeft tijdens de economische crisis van 1997. Maar ook kunnen steden die er ooit niet toe deden zich ontwikkelen tot sterke speler in de wereldeconomie. Steden en Ianden moeten zich dus blijven ontwikkelen om hun positie op internationaal niveau te behouden . Rond deze tijd, het begin van de jaren negentig, werd steeds meer duidelijk dat de Koreaanse productie economie niet op zou kunnen boksen tegen de !age lonen van de andere Oost- en Zuidoost-Aziatische Ianden en dan vooral China, dat in die jaren een steeds gematigdere communistische koers begon te varen. Bijvoorbeeld door de instelling van speciale economische zones, zoals Shanghai en de speciale status van Hong Kong dat in 1997 door Groot Britannie is overgedragen aan China, moet China in die t ijd toch al zijn gezien als een geduchte concurrent voor de nabije toekomst. Zuid-Korea lijkt hierdoor op vrij korte termijn al niet haar posit ie te kunnen handhaven en realiseert zich dat het accent van de economie dus moet verschuiven. Daar waar het tegenwoordig een markt en kosten georienteerde economie is, die zich kenmerkt door een fysieke infrastructuur en een grote aanwezigheid van industrie wil het in de toekomst een netwerk en kennis georienteerde economie worden. Dit type economie stelt andere eisen aan de in een land aanwezige infrastructuur (niet meer fysiek maar IT oplossingen) en kennis (verschuiving van producent naar bedenker van oplossingen en nieuwe producten). Seoul zal hierbij, als hoofdstad en woonplaats van bijna de helft van de bevolking, een voortrekkersr ol moeten nemen en de rest van het land op sleeptouw nemen . De belangrijkste toekomstige gebieden waarop het land zich wil richten zijn logistiek, transport, informatie, IT infrastructuur,

hightech fabricage, R&D, toerisme en de financiele sector. Vrijwel alles dus, behalve zware industrie en landbouw. Op het eerste gezicht lijkt Zuid-Korea op de goede weg te zijn wat betreft de verschuiving van productie economie naar een kennis- en netwerkeconomie. Het vierde CNTP gaat echter wei uit van een merkwaardig basisconcept (zie fig . 1). Het gaat namelijk uit van de integratie van Korea op verschillende schaalniveaus. Wat betreft de integratie van regio's in Korea zelf, en de integratie met Noordoost-Azie lijkt dit wei los te lopen, echter de derde basis veronderstelling is de integratie van Zuid en Noord Korea . Een van de hoofddoelen van het vierde CNTP is het creeren van geYntegreerde nationale assen. Door het geografische voordeel van Koreaans schiereiland, dat het Aziatische continent verbindt met de Grote Oceaan, te onderkennen en gebruiken, probeert het plan de economische aantrekkelijke gebieden aan de Gele Zee (Chinese kust), Japanse Zee (Japan) en aile kustgebieden aan de Grote Oceaan te verbinden, om zo de natuurlijke voordelen van het land te benutten en dus de concurrentiepositie van het gebied te verbeteren. Het gaat uit van drie assen langs de verschillende kusten (zuid-, oost- en westkust) die het schiereiland internatiqnaal moeten verbinden. Een diagonale as van Seoul naar Pusan. En drie oost-west assen (in het zuiden, midden en noorden van Korea) die op nationaal niveau een betere bereikbaarheid moeten verzorgen. De strategieen voor de individuele assen worden in het vierde CNTP als volgt geformuleerd (zie ook fig . 2):

GROEP-

NrRA

TRU~Te

R

he eft en oak a lies a an doet om die te benouden ( ontwikkeling van de Tweede Maasvlakte}: Zeker gezien de enorme economische groei van China lijken deze havens veel potentie te hebben. Om dit doel mede te bereiken worden de havengebieden van de twee genoemde steden, evenals Incheon International Airport omgevormd tot Customs Free Zones (CFZ's) voor logistieke, productie, handels en intern ationale zakelijke doeleinden 5 . Ook de ontwikkeling van een hoge snelheids treinverbinding die Seou l enerzijds gaat verbinden met Mokpo en Kwangj u en anderzijds met Taejon, Taegu, Ulsan en Pusan doet denken aa n de HSL die Amst erdam met aile andere grote steden in West Europa gaat verbinden. Korea heeft net als Nederland een uitstekende Jigging om de nagestreefde hub positie verder te ontw ikkelen . Vanaf Inch eon Airport zijn meer dan veertig steden met meer dan een miljoen inwoners te bereiken in drie uur vliegen door de centrale Jigging van het land tussen China, Japan en Rusland .

Echter, om de centrale positie te verkrijgen die Korea nastreeft, kan het land niet volstaan met het ontwikkelen van havens en een vliegveld . Het zal, net als Nederla nd, ook over land een goede bereikbaarheid moeten nebben. Door het bestaande confl ict met Noord-Korea ligt het land echter zeer ge'isoleerd ten opzichte var] het Aziatische achterland. Zuid-Korea lijkt zich ·dit te realiseren en de 4th CNTP gaat er dan ·aok van uit dat de internationale assen, die deze doelstelling moe~~OcJ:e<;lliseren, worden doorget~okken over Noord-Korea. Aileen hierdoor zal de gewenste positie ten opzichte van China en Rusland kunnen realiseren . Maar... bij het uitstippelen van deze ambitieuze plannen lijkt de huidige situ.atie tussen de twee Ianden, die officieel nog steeds in staat van oorlog zijn, volkomen genegeerd. Sterker nag, recen telijk is de spann ing tussen de Ianden aileen maar toegenomen door de nucleaire pol itiek van het noorden. Buiten ·..,,de laatste CNTP is er geen enkel teken dat dit de kom e,p de jaren zal veranderen. De spann ing Zuidkust as: Internationale logistiek, toerisme en gespecialiseerde industrieen. Nieuwe industriele zone. ~~al misschien wei weer afnemen, maar dit wil natuurlijk.n,og niet zeggen dat er ook sprake is Westkust as: Internationaal toerisme en herstructurering van bestaande hoofd industr.ieen. V~h e~n toenadering op een niveau dat de beide Ianden obk op het gebied van infrastructuur Oostkust as: Industriele herstructurering. ' Diagonale as : gezamenlijk ideeen zullen gaan ontwikkelen. Noord-Korea lijkt er gehecht aan haar geYsoleerde Zuid as: Versterken van de regionale verbondenheid om een gebalanceerde positie ten opzichte van de rest van de wereld, en er zijn geen indi'caties dat dit gaat veranderen ontwikkeling te bereiken tussen verschillende regia's. • in de komende 20 jaar, dus in de tijdsparine waarin de huidige CNTP zich afspeelt. Het is dan ook Zowel het verbeteren van de bereikbaarheid van Seoul als de toeristische\ Centrale as: de vraag of het zin heeft om de havens aan de zuidkust en het v liegveld In€ih§Ofl grootschalig uit te breiden. Men suggereerd hiermee dat deze enorme groei van goederentran~port· bestaanrecht gebieden . Voorbereiding voor hereniging. Noord as: zal krijge_n doordat er veel transport plaats zal gaan vinden over land naar China en Rusland. Het is diis de vraag of de enorme investeringen niet gebaseerd zijn op los zand. Een aantal ideeen zullen ons Nederlanders bekend in de oren klinken . De ontwikkelingen:tussen Korea en China lijken sterk op de situatie in West-Europa. Voormalige Oostblok Ianden zullen · 1'.5 Conclusie na het vallen van de muur (zeker nu na de aansluiting van acht oost Europese Ianden bij cje Het infrastructurele netwerk in Zuid-Korea;;.voldoet~ aan de huidige eisen, echter het land wil Europese Unie) een steeds groter deel van de productie voor Europa op zich gaan nemen ...Korea meer. Het wil groeieh en meer .jrwloed krijgen als handelspartner in Noordoost-Az'i~. Korea wil zal dus goed moeten kijken naar de ontwikkelingen die vandaag de dag in Europa plaats vinden. zich graag optimaal formeren naar haar buurlanden China en Rusland. Het land real iseert zich Dat ze dit oak doen blijkt uit de overeenkomsten die er nu al te vinden zijn in de infrastructurele echter ook dat het haar huidige economische positie in de toekomst niet za l kunnen handhaven . plannen en ontwikkelingen van west Europa en Korea. Enkele ontwikkelingen die in de vierde Daarom wil het land terecht een ommezwaai maken naar een nieuwe soort' econoiflie.' Daar CNTP worden nagestreefd doen verdacht veel denken aan de ontwikkelingen in bijvoorbeeld waar het land voorheen eeri producerende rol had in de wereldeconomie, zal het zich in de Nederland. Zo wil Korea de havens van Kwangyang en Pusan verder ontwikkelen van nationale toekomst gaan richten op een kennis-netwerkeconomie, vergelijkbaar met de huidige positie aanvoerlijn van ruwe stoffen tot internationale hub, een positie die een stad als al van Nederland. De voornemens, zoals ze gepresenteerd worden in de v ierde CNTP, lijken een goed vervolg te geven op deze abstracte plannen om de internationale concurrentiepositie van Integrated National Territory in the 21st Century . Zuid Korea te veranderen en dus te verbeteren. Maar het lijkt er echter niet op dat er in de komende decennia een hereniging tussen Noord en Zuid zal gaan plaatsvinden. Daarmee komt onomstotelijk vast te staan dat de investeringen in de havengebieden en het iluchthavengebied op losse schroeven komen te staan. Als Noord-Korea haar huidige positie handhaafd ten opzichte van de rest van de wereld, en dus geisoleerd blijft ten opzichte van het Zuiden, kan er nooit goederentransport plaatsvinden over land, waar de capaciteit van de nieuwe transport infrastructuur volled ig op gericht lijkt. Het lijkt er dus op dater achter de schermen flink gewerkt wordt aan toenadering tussen de beide Ianden, echter, de inwoners van Zu id-Korea wachten nog op de eerste tekenen die tot oplossingen kunnen leiden .

lnteg~aliqn ofDevelopment and Environment figuur 1 Basic conception

figuur 2 Strategieen voor moge!Ijke assen in Kor ea .

H2 SEOUL CAPITAL REGION CONCENTRATIE versus DECONCENTRATIE Sa menvattingen

Nederlancis . . ~

~-

.

Seoul kende een zeer explosieve groei en enorme veranderingen op verschillende vlakken · tiJt;J.~ns cte laatste decennia van de twintigste eeuw. Ze is een Global City,_het kloppef'ld,hart van Zl.J.id-Korea en een van de !eiders van de bloeiende economie in Noo~doos.t-Azie. Er ontstaan op aile schaalniveaus infr(!structurele probiemen. Zo is d~ auto:Stap!J!I in t\.yaalf jaar vertienvoudigd. De congestle wordt vooral veroorzaakt door het feit dat het wonen en werken in de Seoul Capital Region gedeconcentreerd is door de aanleg van voorsteden, maar dat het merende.el van de infrastru ctuur no9 steeds':op de sta~ Seoul gericht is. Belangrijke snelwegen Jigg~n dwars door' de stad en openp<;~ar ver.v~er'lij9~o (metro, bus) in de Seoul Capital Region Jopeh vrljwel · altijd. via de stad zelf.. Het infrastructt.:irele netwer'k vertoont dus e:en sterke c~flc~·riiratie. · De stappen die ze zouden moeten nemen wat betreft .h et inf,rastr:u-G,turele net.Werk btijven dus achter. De rntentie is wei aam.Vezig, maar:·. de beleidsmakers reag.eren te ad-hoc om tot een )ange~-termjjnoplossing: te komen. E'r rs·~ nauwelijks sprake van een (groei)proces. ze verkeren In e'en vteieuie •cirkel van overdruk en vervolgens deconcentratie tegenover concentratie. Zelfs de metrorGnen· zijn ad.-hoc aangelegd, lopen dus .soms in omweger1 e.n voldo.en veelal niet a9.r) oe gevraagde capaciteit tijdens de spits. Ook is het internet niet snel genoeg om Kor.eanen r;neer te v.erleiaen tot thuis werken wat;zou .leiden tot r:ninder congestie, maar hier,sfieelt de werktultuur ook in rnee nafuurlijk. . . De·' kern va.i-1 de. p~oblemath~k 'ligt in de discrepantie tussen het beleid van deconcentratie van won en en werken"€n de concentratie van het infrastructurele netwerk. Gevoed door de ambitieuze, maar zeer ad hoc instelling van de. Koreanen, waardoor niet of te laat aan lange termljn planning gewerkt wordt. Oeconcentratie genereert veel 'verplaatsingen, vool" iedere vervoersstroom en voor elk verpl:aatsingsdoel, wat In combinatie m:et de structuur van het infrastructurele.netwerk zorgt ·voor. enorme di-Lk en dus congestie,. drukte, omwe1jen en tijdsverlles. be -Ramlstad beeft ook een gedeconcentreerde structuur en kent overeenkomstige gebreken hi het crpenbaar vervoer waar het de onderlinge verbindingen tussen de verschillende kernen betr.eft. De pJannen voor de Deltametropooi en Deltanet zouden hier een invulling aan moeten geven. Secoul gaat van een geconcentreerde stad naar een metropolitaanse regjo, de Randstad wil juist van een meer geEleconcentreerde stedelijke regio n'aar een metrop.ooJ.· Dus in plaats van suburbaniseren .een netwerk op~ouwen van stadsh<;~vens In e.en metr6poll~aan .gebied; De centrale vraag 'VOOr deJ~:andstadleis dan ook of Qeltanet wel;:een ~irifras~ruct)J'rele opl.osslng bledt die over.eenkomt m_efrf.\~t door N,e~erland gevoe'r
Ef'!g,el~-

.

.

Seopl has experienced tremendous growth and huge changes on several fields during the last deeennla of the 201h century. It has become a Global City, the heart of South Korea an.d ori·e of the leaders of the flourishing economy in North East Asia. · This causes Jnfrastructural problems at different levels. The number of cars In the Seoul Capital Region has increased ten t imes tn twelve years . Congestion is mainly caused by the fact that living and working ln. the Seou.J Capital fl..eglon is deconcentrated because of the design of the New Towns, while, Infrastructure is still directed at the city of Seoul Itself. Important freeways run throughou-t the city itself and the main public transportation lio..es (subway, bus) run r'i.gpt across downtown Seoul. The infrastructural network shows thus an enormous con-centration. The measures that should be taken com:erning the infrastructural network thus remafn absent. The intention is really there, but the measures..of the policy makers are too ad hoc to give a long term solution. A growth proce·s is hardly the case. The present situation is a vicious circle o( overpressure an'd further deconcentration versus concentration .. Even the s_u bway lines are built ad hoc, so they are full of detours and often the capacity during rush.· hour is not sufficient. Also internet speed at home Is not high enough to .tempt Kore·ans to work at home, which would lead to less congestion, but the Kor~ah company culture Is, of course, a factor in this al.so. · ' · The heart of the problem is formed. by the discrepancy b'etween the policy of deconcentration of living and working aria the concentration of the infras6·uctural network. This is nurlshed by the _ ambitious, .b ut very ~tl hoc attitude of the Koreans, so that long term P!
.,

GR EP.,

INFR

T lf"TUUR

2.1 Voorwoord

2.3 Problematiek

Zoals hierboven al aangegeven vormt deze paper het eindresultaat van het onderzoek op het schaalniveau van de Seoul Capital Region in Zuid-Korea . De paper is opgebouwd rond het t hema concentratie versus deconcentratie. Het onderzoek, verricht voor, t ijdens en na de CHEOPS Studiereis 2004, valt binnen een reeks van onderzoeken op het gebied van infrastructuur met als gemeenschappelijk onderwerp de rol van infrastructuur als kritische succesfactor voor de gebouwde omgeving. Met het idee de Randstad, een stedelijk netwerk met metropolitaanse aspiraties, te spiegelen aan een metropool van 24 miljoen mensen is gestart tijdens het voortraject in Nederland. Hoewel de vergelijking een hoop interessant materiaal oplevert zullen we in deze paper echter de nadruk leggen op de Seoul Capital Region zelf. Centraal staat de vraag welke les we kunnen leren uit de situatie in de Seoul Capital Region voor de metropoolvorming van de Randstad. Hopelijk kunnen we met deze paper ook bijdragen aan het beeld dat middels de andere papers wordt gegeven van Zuid-Korea.

In twaalf jaar is de autostapel van Korea meer dan vertienvoudigd, van een naar dertien miljoen. Aileen al in de Seoul Capital Region rijden 5,4 miljoen auto's rond. Vergelijken we nu de stad Seoul, 606 km2, met de Randstad, 5. 200 km2, dan zien we dat een bijna gelijk aantal auto's, zo'n 2,3 miljoen, op een bij na negen maal (') zo klein oppervlak aanwezig is. Het is dus ook niet verwonderlijk dat er, ondanks ai le achtbaanswegen dwars door Seou l, enorme congestie optreed . Maar de bron van dit probleem zit he m niet in het feit dat Koreanen pas sinds kort auto's kunnen aanschaffen. Seoul groeit gewoonweg aan zichzelf voorbij. Ze !open met de aanleg van infrastructuur constant achter. Het probleem is v ooral dat de beleidsmakers van de Seou l Capital Region haar heel graag grater, sneller en beter willen maken, maar zeer ad hoc omspringen met de problematiek van de stad . Kort door de bocht: er worden steeds meer bedrijven aangetrokken, maar daarmee groeit ook het aantal mensen daf huisvesting nod ig heeft en het aantal verplaatsingen door de metropolitaanse regia. Het beleid op het gebied van infrastructuur is echter niet preventief, maar reactief. Won ingbouw Ievert namelijk geld op, infrastructuur niet. 'Zo is er bijvoorbeeld om de stad Seo4l ~e.n ringbaan aangelegd we lke deal bestaande voorsteden moest verbinden , Echter in het n{)·orde·n ontbreekt een deel. Milieuactiviste n hebben zich erhard gemaakt voor een tempe! in die regia, volgens hen moet dit een beschermd gebied worden. De beleidsmakers drukken niet door, er zijn op dit moment namelijk andere zaken die veel meer economisch voordeel opleveren en dus komt hier de nadruk te liggen. Aile wegen leiden ook letterlijk naar Seoul. De congestie wordt vooral ook veroorzaakt door het feit dat het wonen en werken in de Seoul Capital Reglon, gedeconcentreerd is door de aanleg van voorsteden, de New Towns, maar dat het merendeel':.$!;:~n de infrastructuur nog steeds op de sf~!:L~eoul gericht is. Belangrijke snelwegen liggen dwars door de stad en openbaar vervoerlijnen (metro, b4s) in de Seoul Capital Region lopen vrijwel altijd via de stad zelf. Het infrastructurele net"'f!;!rk vertoont dus een sterke concentratie. N'a ast deze feiten speelt ook nog mee dat de pogingen om autogebrulk, te ontmoedigen zwaar ontkracht worden door het eigen beleid. Zo is er bijvoorbeeld een systeem Van boetepu nte n voor zij die niet carpoolen. Ondertussen worden echter ruime parkeergelegen heden· gebo}Jwd in de VO()rsteden en stagneert de ontwikkeling van de metrolijnen tussen de voorsteden en Seou l, wat het gebrulk van de auto weer in de hand werkt.

2.2 Inleiding Seoul kende een zeer explosieve groei en enorme veranderingen tijdens de laatste decenn ia van de twintigste eeuw, niet aileen wat betreft inwoneraantal en het stedelijk gebied, maar vooral ook op het politieke, economische, sociale en culturele vlak. Voorheen een kleine provinciestad, nu een moderne stad met tien miljoen inwoners, waar 23 procent van het totale inwoneraantal van Zuid-Korea woont. De stad Seoul vormt het centrum van de metropolitaanse regia, d.e Seoul Capital Region . In totaliteit staat deze hele regia mondiaal bekend als de metropool Seoul. De Seoul Capital Region huisvest 24 miljoen mensen, 50 procent van aile Zuid-Koreanen. De Seoul Capital Region is echter niet aileen een metropool omdat er miljoenen mensen wonen,. Ze I~ ook een Global City, het politieke, economische, sociale en culturele hart van Zuid-Korea en is ¢en van de !eiders van de bloeiende economie in Noordoost-Azie. De gevolgen voor de infrastructuur Iaten zich overduidelijk raden. De druk op het infrastructurele netwerk is enorm, temeer ook omdat ze zich a an · de we reid profileert als econorr)iS!::he grootmacht, kenniscentrum en hub van Azie. De wereld moet naar Seoul komen . Het is dus ook niet verwonderlijk dat de Koreanen zelf ook massaal Seoul betrekken . Op aile schaalniveaus ontstaan dan ook infrastructurele problemen. Om maar te beginnen met de mondiale verbindingen. Heel Korea is qua fysieke infrastruotdU r volledig afhankelijk van de internationale luchthaven van Incheon en de havens van ''B.usan . Door de oorlog met Noord-Korea en de gedemilitariseerde zone is Zuid-Korea over land· volledig afgesloten van de buitenwereld. De voorsprong die het land kent qua elektronis~ph€ ontwikkelingen is dan ook van groat belang voor de Koreanen. Internet is een zeer belang'rijk medium om Zuid-Korea te profileren in de wereld. In deze paper willen we echter de aandacht vestigen op de infrastructuur binnen de Seoul Capital Region zelf.

·Seoul Capital Region verkeert in een vicieuze cirkel. Het beleid is zeer parado~aal. Aa"ri de' ene kant richten ze zich op deconcentratie 'O!liddg!s c.oe New ·Towns, met:· na·ffi~··'op het gebi.ed van wonen, terwijl de infrastruc;tul,Jr zich blijft kenmerken door concentratie. De st
Randstad, een sterke groei op kan vangen. In de Seoul Capital Region is zo'n netwerk voor een deel aanwezig, maar dat deel functioneert niet optimaal. Het is sterk georienteerd op de stad Seoul, niet op de Capital Region. De belangrijkste busstations liggen centraal in de stad. De metrolijnen tussen de voorsteden en Seoul ontbreken veelal of voldoen niet. Bovendien vormt lijn 2 de ring metro in het metrostelsel. Ze is het verzamelpunt van aile andere metrolijnen, waar je bijna altijd gebruik van maakt als je je door de metropool verplaatst; hier treedt dan ook enorme congestie op, met name tijdens de spits. Extra pikant wordt het wanneer blijkt dat de aanleg van het metrostelsel tussen de voorsteden en de stad Seoul zeer ad hoc tot stand komt en de vraag bij lange na niet aankan. Sterker nog, het gehele metrostelsel van Seoul is ad hoc tot stand gekomen . Er is, zeker in het verleden, geen lange termijnplanning bij aan te pas gekomen. Daardoor kenmerkt de metro zich door omwegen en kan het verschil in reistijd per auto of per metro groot zijn. Het kost vaak anderhalf keer zoveel tijd om met de metro ergens te komen als wanneer je met je eigen auto gaat. Even terug naar het thema concentratie versus deconcentratie. De New Towns zijn ook veel te snel gebouwd voor de planning en realisatie van een degelijke infrastructuur. We hebben Suwon bezocht. Deze stad is ih ' itijf jaar (!) uitgegroeid van een kleine kern tot een stad van meer dan een miljoen inwoners1 maar is slechts een voorstad van Seoul. Hier ligt missch ien ook een zwakte van de Koreanen. __Ze volgen sterk de massa, nemen nauwelijks eigen initiatief en denken weinig vooruit. Dit leidf gewoon tot problemen bij een dergelijk groeiproces. Er is van een proces al nauwelijks spr9ke meer. Wij zouden denken dat de infrastructuur van een stad met een miljoen inwoners al een· lastige opgave an sich is. De Koreanen stappen hier eigenlijk botweg overheen. · Koreanen zijn bovendien veelal harde werkers met een laag rendement. Dit werkt door tot in de infrastructuur. Onder andefe~het bezoek aan het Seoul Development Institute leerde ons dat Korean en weinig thuis w~.r~en. Nooral omdat ze, net als wij, erg afhankelijk zijn van de computer en de internetverbindiiige·n-~alet snel gen()eg zijn. Daarnaast is het de.bedrijfscultuur die verlangt dat je naar je werk komt<en bo)lendien iiet zo lang blijft als je baas. Dit alles leidt er toe dat woon-werkverkeer eeri"dagelijRse aangelegenheid is en dat dus enorm veel verplaatsingen nodig zijn . .. Er liggen plannen op.J afel o.rn hier, net als in Nederland, iets aan te doen. De realisatie van de Dig ital Media City is het voornaamste SPJ:!erpunt hiervan. Op deze locatie zullen naast meerdere grote elektronicacqnce f ns ciok.flinke aant alle[l woningen gevestigd worden. Aile woningen zullen worden voorziei'hvan de nleuwste ,snufj€:s; . waaronder supersnel internet. Hier wordt bewust gedoeld op, gedeeltelijk; thuis werke'n.

2 .4 Conclusie Zoals al aangegeven ligt de kern van het probleem in de discrepantie tussen het beleid van deconcentratie van wonen en werken en de concentratie van het infrastructurele netwerk. Gevoed door de ambitieuze, maar zeer ad hoc instelling van de Koreanen, waardoor niet of te laat aan lange termijn planning gewerkt wordt. Deconcentratie op de hu idige manier genereert heel veel verplaatsingen, voor iedere vervoersstroom en voor elk verplaatsingsdoel, wat in combinatie met de structuur van het infrastructurele netwerk zorgt voor enorme druk en dus congestie, drukte, omwegen en tijdsverlies. Kijkend naar de Deltametropool zien we ook een gedecon centreerde structuu r en herkennen we overeenkomstige gebreken in het openbaar vervoer waar het de onderlinge verbindingen t ussen de verschillende kernen (Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht) betreft. De plannen voor Deltanet zouden hier een invulling aan moeten geven m iddels de voorgenomen speeders en metrolijnen .. Seoul gaat van een geconcentreerde stad naar een metropolitaanse reg io en de Randstad doet ,, dit precies andersom. Zij willen juist van een meer gedeconcentreerde stedelijke regio naar een metropool. Dus in plaats van suburbaniseren een netwerk opbouwen van stadshavens in een metropolitaan gebied. De centrale vraag voor de Randstad is dan ook of Deltanet wei een infrastructurele oplossing biedt die overeenkomt met het door Nederland gevoerde beleid qu a wonen en werken .

H3 GUMI Infrastructuur als kritische succesfactor 3.1 Inleiding Gumi is een jonge, moderne industriestad , centraal gelegen in Zuid-Korea, en beschikt over Korea's grootste inlandse industriecomplex . Ze profileert zichzelf als Electron Valley en voor de industrie is infrastructuur van groot belang. Om de voorspelde groei van Gumi te kunnen waarmaken zal de infrastructuur een uitbreiding en aanpassing moeten ondergaan . Op internationaal niveau wil Zuid Korea zorgen voor aansluiting met Noordoost-Azie. Op nationaal niveau zij n goede verbindingen met belangrijke steden als Pusan (grootste haven) en Seoul (grootste internationale vliegveld) noodzakelijk. De huidige situatie met betrekking tot Gumi's infrastructuur en haar toekomst visie en beleid hierop worden in dit verslag besproken .

3.2 Doelstelling Naar aanleiding van het bezoek aan Gumi, waarin inzicht in de huidige situatie van Gum i is verkregen en de toekomstplannen du idelijk zijn geworden, hebben we het verslag samengesteld. Doelstelling is om een weergave te geven van de huidige situatie omtrent infrastruct uur in Gumi en de visie en het beleid van Gumi met betrekking tot toekomstige infrastructuur. Hierbij wordt het begrip 'infrastructuur' in twee delen gesplit st; 'infrastructuur'; hieronder wordt het geheel van voorziening en als wegen , spoor, havens en vliegvelden gezien; en 'digitale infrastructuur', dit omvat het geheel van voorzieningen ten behoeve van uitwisseling en transport van digitale informatie.

3.3 Probleemstelling Gumi is op technologiegebied erg succesvol en beschikt over Korea 's grootste inlandse industriele depot. Om echter te kunnen blijven functioneren en zich te kunnen profileren als leidende industriestad dient Gumi zich aan te passen aan de sterk veranderende mond iale omstandigheden. Economische, sociale en culturele veranderingen vragen om een nieuw beleid, wat voor Gumi aanleiding is geweest om het beleidsplan Gumi Vision 21 op te stellen. De vraag is hoe infrastructuur wordt ingezet om Gumi's toekomstvisie te verwezenlijken en welke aanpassing van de huidige infrastructuur hiervoor nodig is. Om op deze vraag antwoord te kunnen geven worden eerst Gumi's toekomstvisie, algemene beleid en strategieen omschreven. Hierna worden de specifieke infrastructurele oplossingen

beschreven, hoe ze inspelen op de huidige situatie en ondersteu nen.

hoe ze Gumi's toekomstvisie

3.6 lnfrastructuur

GROEP 3

It' RASTRUCTl UR

Twee strategieen uit het plan Gumi Vision 21 vragen om een uitbreiding of aanpassing van de infrastructuur; namelijk transport en industrie.

3.4 Visie en beleid Gumi heeft een beleid opgesteld om haar toekomst als industriestad zeker te stellen, het zogenaamde 'Gumi Vision 21'. Dit is een gemeentelijk plan en is opgesteld binnen de kaders van het '4th Collective Land Plan' en het '3rd North Gyeongsang Province Collective Plan' en volgt hiermee tevens het landelijke en provinciale beleid. Het landelijk beleid is onder andere gericht op de bouw van een hogesnelheids informatie- en transportnetwerk, en promoot regionale ontwikkeling. In het provinciale plan volgt de provincie Gyeongsnagbuk-do, waarin Gum i ligt, de visie waarin ze een leidende regio voor wetenschap en informatietechnologie wordt door een netwerk van technologieparken en onderzoekscentra te creeren. De visi e van Gumi op haar toekomst die in het plan Gumi Vision 21 gepresenteerd wordt is een 'young and active electropia Gumi'. Het plan omvat een tijdspanne van 20 jaar, van 2001 tot en met 2020. In deze periode zal Gumi naar verwachting groeien van 360.000 inwoners naar 700 .000. Gumi wordt gepositioneerd als mondiale technologiestad, een 2• Silicon Valley, en koploper van het zuidwestelijke technologisch centrum van Korea. De stad wordt gepreseriteerd als technologiestad, met daarnaast respect voor de mens en integratie van natuur en cultuur, transport en informatie . Er zijn 7 strategieen opgesteld waarmee dit doe! moet worden gerealiseerd. Deze strateg'ieen hebben betrekking op gemeente en landbouw, transport van goederen en informatie, ir]<:lustrie,. , cultuur, toerisme, welzijn en natuur. Iedere strategie omvat concrete plannen hoe ze uitgevoerd zal worden . Deze concrete plannen zullen gefaseerd uit worden gevoerd in de peri ode . tot het jaar 2020 . :' ·

3.5 Infrastructuur digitaal

' ;r

Uit enkele strategieen uit het plan 'Gumi Vision 21' volgt een uitbreiding of aanpassing van digitate infrastructuur. Ten eerste de strategie wat betreft industrie. Gumi is een productiegerichte industriestad, maar de productie wordt echter steeds meer uitbesteed aan lage-lonen Ianden. Om haar positie als technologiestad te behouden en te versterken is Gumi's beleid gericht op een verschuiving van productie gerichte naar een informatie en kennis gerichte industrie. Deze verschuiving vraagt om een uitbreiding van het dig itate netwerk om informatie beter toegankelijk te maken en beter en sneller uit te kunnen wisselen tussen diverse partijen. Dit wordt vertaald in de bouw van een regionaal innovatie systeem (RIS) dat dient ter ondersteuning van de informatieverwerking en verschuiving naar kennisgebaseerde opzet van de nieuwe industrie in Gumi. Ten tweede vraagt de sector 'cultuur, toerisme en vrije tijd' om een groter bereik en daarmee om digita lisering. Momenteel ligt de focus binnen Gumi's cultuur werk en prestatie, beleid is om dat te verschuiven naar een focus op vrije tijd en gezondheid ter verhoging van het welzijn van de inwoners. Momenteel wordt er voornamelijk analoog gewerkt in de vrijetijds- en toeristen sector, waardoor informatie slechts beperkt voorhanden is. Dit dient te veranderen door digitalisering en uitbreiding van bronnen voor toerisme en cultuur. Ten derde behoeft de huidige informatie- en communicatievoorzieningen aanpassing aan de toekomstige eisen. Momenteel is er sprake van een bedrijfsgericht informatie systeem, top down en eenzijdig gericht zonder dat terugkoppeling mogelijk is. Hierbij kan gedacht worden aan informatie vanuit de overheid, het bedrijfsleven of de toeristensector. Ten behoeve van het welzijn van de inwoners van Gumi dient dit te worden veranderd naar een persoonlijke en consumentgerichte informatievoorziening, interactief, dus waarbij terugkoppeling mogelijk is. Om dit te bereiken is de bouw van het Geographical Information System (GIS) gepland, dat dient ter ondersteuning van transport van goederen en informatie . Daarnaast staat de bouw van het Gumi Collective Information Center ter ondersteuning van digitate administratie op de planning en wordt het multimedianetwerk gestandaardiseerd .

Geografisch gezien is Gumi centraal gelegen in Korea, tussen Seoul in het noorden en Pusan in het zuiden, de twee belangrijkste internationale hubs van het land. Qua infrastructuur echter sluit Gumi niet aan op de nationale routes tussen de belangrijke steden, wei sluit ze aan op regionale wegen en een spoorweg. Voor aansluiting op nationale verbindingen is Gumi afhankelijk van Daegu, 40 km naar het zuidoosten gelegen, dat beschikt over een vliegveld en direct aanslu it op een snelweg en hogesnelheidslijn tussen Seoul en Pusan . In Seoul bevinden zich veelal de financiele diensten van Gumi's industrie, Pusan is belangrijk voor Gumi aangezien hier de meeste industriele producten van en naar getransporteerd worden . Het landelijke en regionale beleidsplan zijn gericht op het uitbreiden en verbeteren van verb indingen ten behoeve van de landelijke ontwikkeling . Gumi is erbij gebaat om aan te sluiten op de belangrijke verbindingen om haar concurrentiepositie te behouden en te vergroten ten . behoeve van haar industrie. Op. landelijk niveau wordt de uitbrei<;ling van het verkeersnetwerk gerealiseerd door een raster van nie·uwe wegen op het land te 'p rojecteren ter bevordering van de noord-zuid en oost-west verbindingen . Gumi sluit direct aan op dit net0 erk waardoor ze niet meer afhankelijk is van Daegu voor aansluiting op nationale routes en waardoor reistijden worden verkort. Bovendien wordt momenteel het nieuwe treinstation van Gumi gerealiseerd wat een impuls vormt voor het vervoer per trein. Er wordt overwogen of Gumi in de toekomst een aansluiting krijgt op de hogesnelheidstrein tussen Pusan en Seoul. Op lokaal niveau dient de infrastructuur te worden uitgebreip en verbeterd ten behoeve van de mat strie en vervoer in het algemeen. Dit ter bevordering van de doorstroming van het verkeer; bereikbaarheid en het blijven voldoen aan de groeiende benodigde capaciteit. De huidige vervoerscapaciteit van de wegen is deels onvoldoende. Bi] de aanleg van de diverse industriecomplexen is geanticipeerd op grote verkeersstromen, echter het centrum van Gumi kan de groeiende verkeersstromen niet altijd meer aan en rond de spitsuren contstaan er opstoP,pingen. Uitbreiding:~ n verbetering van de lokale infrastructuur vindt op diverse manieren plaats. . Ten eerste wordt"<.Daegu's metrolijn 3 uitgebreid tot aan Gumi. Er vindt vee! forensenverkeer plaats }ussen Gumi ·· en Da~gu, deze metrolijn zal het bereik van Gumi vergemak.~elijken voor de':z'e ·fore.nsen. Ten twe-ede Wot'dt een metrosysteem voor Gum! zelf ontwikkeld ··om het verkeersnetwerk'te o'ntlasten en de bereikbaarheid van diverse plaatsen te vergemakkelijken. Ten derde wordt het verkeerssysteem gedigltaliseerd, wordt· het op'enbaar ;vervoerssysteem verbeterd en wordt het aantal fietspaden uitgebreid.

3.7 Conclusie Gumi is een jonge, moderne en succesvolle industriestad die qua infrastructur.ele voorzieh ingen nauwelijks problemen kent. De wijze waarop ze omgaat met haar infrastn.lctuur is dan ook niet gebaseerd op het oplossen van problemen, maar op de vraag hoe ze in de toekomst kan blijven functioneren als stad. Om hierop antwoord te geven heeft Gumi e:en vis ie bedacht; 'young and active electropia Gumi', vervolgens strategieen opgesteld om haar visie waar te maken en voor deze strategieen concrete uitwerkingen bedacht. Deze uitwerkingen betreffen soms infrastructurele oplossingen. De uitwerkingen van de strategieen voor industrie, toerisme en communicatie worden onder andere gezocht in aanleg en uitbreiding van digitate infrastructuur. Deze oplossing dient ter ondersteuning van de verschuiving naar een informatieen kennisgerichte industrie. Daarnaast dient het ter ondersteuning van cultuur en toerisme en communicatie door een grotere bereikbaarheid van informatie te realiseren door digitalisering en standaardisering. De strategie voor industrie en transport wordt waargemaakt door uitbreiding en verbetering van infrastructuur. Deze infrastructuur dient de concurrentiepositie van Gumi te behouden en te versterken door verbetering van doorstroming en vergroting van bereikbaarheid op zowel nationaal, regionaal als lokaal niveau.

H4 PARKEREN Saqienv.a tting De 'liitwisseling van· lnform'1ftie tussen de Zui.d Koreaanse instanties eq .studenten en ons ·girrg vrfj moelzaam. Het .yi~l. erg op dat men -over )Jet parl:<eerbeleid -and.f!rs n~ heeft gedacht dan In ·Nederland. Nadat Seoul voJ gebouwd was, is,het aantal auto's for.s gestegen, hierdoor ontstond er een parkeerpr9_bleem dat opgelost moesfwprden. Dit j:)robleem wotdt echter niet opgelost, maar men .prol;>eert.aUeen om h.et nietyerder te Iaten uitbr:eiden. Grote parkeergar:ages worden niet op zichtelf gebouwd. Wei i~ er' e.~n regeling c!i3t men, bifnieuwbouw, moet zorgen voor parke~tveorzieningen. Dit gebeurt: dan hoofdzakelijk wei onder de grond. Echter''initiatieven · zoals\het ~useumplein in Am'sterdam kennen ze niet. Ook zijn Zuld· Koreaanse mensen vaak te trots om hun auto te ·laten staan. Ze zullen niet snel de auto Iaten staan bij ~en P&~ plaa.~s. Voor Seoul is het noadzakelfjk om het metron.etw.e rk optimaal te houden zodat bew&hers van de SCR zich niet me~ de auto hoeven te transporteren. Wab naast dit alle.s opvalt, is de manier waarop men naar liet parkeerprobleem kijkt Men geeft nh~t toe dater eeri probleem is of zal komen . Als men echter constateert d;;~t.er een probleem is zal dat 'just in time' worden opgelost. Er za! op-de bewuste plek bijvoo,rb.eeld eeri parkeertoren worden gebpuwd, waar auto's automatisch. i.n·worden opgeslagen. Typisch is echter dat men deze qpfossing dan niet groots aartpctl
Summary

.·

The data transmission between the Korean organisation~ and the students and uswas qtlite complicated. The peopl-e In Korf!a thoL19ht totally different about the subject parking than.vve do In the Netherlands. One poirit of difference is that In the Netherlands they emphasise future planning, rn Korea on the other hand they focus on tpday's problems. In Seoul for example, after that they build over the city, there was an explosive growth of the number of passenger cars, within 20 years. These two points result ln. a parking problem. The gover nment doesn't give a solution for this problem; their policy. is that the problem doesn't grow. In new development projects the developer has to provide enqugh parking places. The government doesn't develop own parking garages (and there Is no initiative also), what you see for example In Amsterdam, Museumpleln. . There is another difference between the cultures, the way that the people think about their-car. In South Korea the people are too proud for not using their car. You see that as well In the size of tbeir car, they are only large car~, to show other people how wealthy they are. That Is Why a Park and Ride place, what you see in the Netherlancls, maybe Is nat a good solution for the parking problem. ~ ·A very Important concern for Seoul is that they keep maintaining and developing the subway network. Then the peeple in de Capital Region can use the subway for tran~porting, and it will be an attractive alter{!ati ve! ·. The last difference we found is how the government handles the problem. If a problem occur.s, they will solve that 'just in tlrne'. Typlcal point l.n this is that most o,fth~ time the solutions are small. At that time, the problem will be solved, but Will aris~. ag~ifl -in a couple of years. Our opinion Is th_ a t the Seoul government ·has to concentrate on the subway network and Park&Ride places. Thls_will ke~p.,the ca·rs ou~ of the cicy, and the crowded regioh~ ( 1 .~. downtown). For Gumi it would be better to concentrate ori the future. In the next 10 years the city will grow explosively. Now, there is not a significant parklog problem, but it's not the intention to have the · same problems as Seoul has now.

GROEP "')

FPA

TRL~'

TUUR

4.1 lnleiding

4.4 Seoul

Dit verslag is een vervolg op het eerder verschenen verslag van het voortraject. Dat verslag was voor de reis gemaakt, met daarin een onderzoek over de Nederlandse situatie. De centrale vraagstelling was : Hoe gaan we in Nederland om met parkeerproblemen? In dit verslag zal er worden beschreven hoe we deze probleemstelling hebben aangepast voor het onderzoek in Zuid Korea, hoe we het hebben aangepakt en wat de resultaten zijn. Bij de analyse bleek dat de taalbarriere in de weg stond. Je bent immers gebonden aan de engelse literatuur. Echter omdat er is gekeken naar een specifiek onderwerp binnen de infrastructuur, was er maar weinig engelse literatuur voor handen. De literatuur waaruit geput is, is te vinden in het laatste hoofdstuk.

The Seoul betekent letterlijk de Hoofdstad, het is een stad met 10 miljoen inwoners en daarmee de vijfde grootste stad van de wereld . Daarbij is Seoul Capital Region met zijn 23 miljoen inwoners ook nog de snelst groeiende regio ter wereld. Tegenwoordig vermindert het aantal inwoners van Seoul en wordt dat van SCR almaar groter. Dit wordt mede veroorzaakt door 5 satellietsteden die de afgelopen jaren zijn gebouwd. Deze steden hebben een grote residentiele populatie, die nog steeds groeit, metals gevolg dater grote forensenstromen ontstaan naar Seoul.

4.2 Probleemstelling Er is in het voortraject onderzocht hoe het parkeerbeleid van Nederland in elkaar steekt. Momenteel is het locatiebeleid verdeeld in een regionaal en lokaal te bepalen locatiebeleid. Hierbij oefent het rijk aileen rond de nationale infrastructuur(nationale en randstedelijke knooppunten) invloed uit. De doelstelling van het locatiebeleid is de vitaliteit van stedelijke netwerken(de Randstad), steden en dorpen te versterken . Het rijk be'i nvloedt het beleid door het sturen van het aantal en het verplaatsen van de parkeerplaatsen. Het aantal parkeerplaatsen is afhankelijk van de functie van het gebied : Een voorbeeld van verplaatsen van parkeerplaatsen zijn de Park & Rides en de Transferia. Hierbij worden de parkeerplaatsen buiten het centrum gesitueerd en de verbinding met het centrum wordt met het openbaar vervoer geregeld, zodat de verkeersdruk in het centrum afneemt. In Zuid-Korea wordt nu onderzocht hoe parkeerproblemen worden aangepakt en h,ge het parkeerbeleid functioneert. Er wordt ook gekeken naar welke specifieke oplossingen er zfj (L

4.3 Aanpak Voor het vergaren van informatie zijn er ontmoetingen georganiseerd met het SDI(Seoul Development Institute) en het KRIHS(Korean Research Institute for Human Settlements) . De functie van het SDI is bijdragen aan de ontwikkeling en het functioneren van Seoul door systematische onderzoeken. Het KRIHS houdt zich ook bezig met onderzoeken maar dao op nationaal en internationaal niveau. Verder wordt de gemeente van Gumi nog bezocht. Aanvullend op de informatie van deze twee instellingen zal contact zijn met studenten .van de Yonsei university en de KIT university. Gewapend met deze informatie wo(dt geprobeerd t ijdens ons verblijf in Seoul en Gumi te zoeken naar hoe het parkeerbeleid functioneert. Tijdens de reis wordt dus door een 'parkee~brii' naar de omgeving gekeken.

Grafiek 1. Car Increase 1965 -2000 Bron: Seoul De velopment Institute Thematic maps of Seoul 2000, hoofcfstvk .10

De inwoners van Seoul zijn erg gesteld op hun eigen auto, vanwege hun behoefte aan status rijden de meeste ook in grote auto's die ze niet graag stil Iaten staan. De laatste 20 jaar is het aantal personenauto's ook flink gestegen, de inwoners van Seoul zijn bovendien meer aileen in de auto gaan zitten . Het gebruik van de bus en ta xi is daardoor gedaald . Desondanks is het gebruik van de metro sterk gegroeid, van slechts 2 miljoen mensen in 1985 tot meer dan 10 miljoen in 2000 . De metro is ook verantwoordelijk voor het vervoer van het grootste dee! van . de forensen van SCR . Deze groei van de metro kan echter niet op tegen de groei van het aantal personenauto's. Hieruit vloeit voort qat er grote parkeerproblemen ontstaan, die zich uiten in parkeren op straat en overvolle parkeergarages . In het hoofdstuk foto's.zijn enkele typerende foto's te vinden over het parkeren in Seoul. Vooral het dubbel parkeren, met twee auto's naast elkaar, valt op en komt heel vee! voor. Om de oorzaak aan te pakken zijn er de vo lgende ·oplossingen mogelijk. De satellietsteden zouden zelfstandiger moeten worden om de afhankelijkheid van Seoul te verminderen . Dit zou mogelijk zijn door bedrijven, winkels en dergelijke naC)r deze steden te verplaatsen. De verolnding tussen Seoul en de Satellietsteden moet worden verbeterd. Park & Rides aan de rand van de Satellietsteden zijn hier bijvoorbeeld een oplossing. Om de forensen in de bus te krijgen zal deze gereorganiseerd moeten worden en een betere service moeten verlenen . Auto's met meerdere passagiers zouden moeten worden gestimuleerd . Verder moeten drukke gebieden als Downtown en Gangnam ontlast worden van doorgaand verkeer door middel van bypasswegen. Beter.~ parkeervoorzieningen is een laatste oplossing om het probleem aan te pakken . Dit heeft als nadeel dat dan ook het aantal auto's weer zal groeien . In centrale commerciele gebieden wordt het aarital parkeerplaatsen ook minimaal gehouden, dit om verkeersopstoppingen te voorkomen. "'' ~ Bij residehtiele .. g*gieden wordt een . maximaal aantal, parkeerplaatsen gecreeerd . Er wordt gebru ik gemaak"'f 'va'n · een parkeerratio en de eigen~Jren van de residentiele gebouwen zijn verantwoordelijk voor het present zijn' va·n· parkeervoorzien ingen. Deze ratio is in 10 jaar gestegen van 0,4 tot 1,3 parkeerplaatsen per wooneenheid . Dit heeft als gevolg dl\'lt laij een groot deel van de woongebouwen de ratio niet voldoet en later moet worden bijgebquwd . · Deze problemen worden vaak pas achteraf ingezien, er wordt tijdens het' antwerp weinig rekening gehouden met parkeervoorzieningen. Dit Ievert naderhand vreemde, maar ook hightech parkeeroplossingen op . · 32000

2500000

m Olhtr$ +pusenget car

--+-Total

__._Passenger car

28000 1-----. Otht f$ 0 Passenge r car

2000000

24000

r-- DSubway •"Taxi

II)

;;;

.1- r--

~1 6000

:J

v;

BBus

.,; 20000

1500000

-"'

0

1000000

0

'X 12000

500000

8000 4000

0

0

1965

1970

1975

1980

1985

1990

1995

2000

•• -

~~---

• 1-

r-

1-

-

•

r-

••

·-

"" -

1-

•

1--- r1--- 1-

-

•

•

I

r- r-

-

•-

Ill

•

• 1-

-

-

1- 1- 1-

ill ~

' ir-

J-

-• '---

I

"" - "" -

1-

• ·~--- ~c...

1- 1-

I

1-

I 1

1- 'r-

-

1-

I

-

-

1985 1986 1987 1988 1989 1990 199 1 1992 1993 199 4 1995 1996 1997 1998 1999 2000

4.5 Gumi

4.6 Foto's

De stad Gumi is een industriestad, een groat gedeelte van de stad is terrein van de digitale techniek. Het grate doel van Gumi is om te groeien, daarom pakken ze alles groats aan. Om de bedrijven goed te bereiken is Gumi aangesloten in het landelijke netwerk van transport. Er lopen snelwegen langs Gumi, ze maken plannen voor nag meer snelwegen en op dit moment wordt het station klaargemaakt voor de nieuwe hogesnelheidslijn die van Seoul naar Busan loopt. Ze profileren zich als de grate 'connector' die aile grate steden, vliegvelden en havens met elkaar verbindt. Vanaf de snelwegen en het station naar de industriegebieden lopen grate verbindingswegen. Deze verbindingswegen zijn er voor het grate transport, maar tevens voor de inwoners van Gumi. De hele stad is bereikbaar middels brede autowegen, die dikwijls meer dan vier banen tellen. Deze wegen maken het gemakkelijk te reizen tussen de verschillende plaatsen in regia Gumi en zouden moeten zorgen voor een goede doorstroom van het stedelijke verkeer, zelfs tijdens de spits. Elke plek in de stad is te bereiken met de auto, zo rijden er zelfs auto's in de smalle ·winkelstraat. Het ontmoedigen van dit fenomeen doen ze door er eenrichtingsverkeer van t~ maken, maar nag vele autobestuurders nemen de moeite om zich met hun grate auto's door de winkelende massa te waden. Op dit moment vindt de gem~ente van Gumi dat parkeren "nag geen probleem is", er zijn nag niet zo heel veel inwoners, en.' dt.i's auto's. Voor parkeren hebben ze dan oak nag geen duidelijk beleid ontwikkeld. De meeste parkeergelegenheden zijn privaat en liggen onregelmatig verspreid in de stad. Wei heeft de geme~nte enkele publieke parkeergelegenheden ontwikkeld aan de rand van het stadscentrum. Deze hebben als voordeel dat ze veel goedkoper zijn dan de private, die dan wei dieper in het centrurn'. @gen, maar bieden vooralsnog een prima alternatief. Voor de toekomst verwai:hteh ,le dat de hoeveelheid auto's toe zal nemen met een factor 3. Tach maken ze nog geen plannen om die explosieve groei op te vangen. Ze denken niet dat die hoeveelheid ai.ito~s-·een probleem op gaat leveren, terwijl de grenzen van de huidige voorzieningen op dit moment al · bereikt zijn. Zo zijn er al diverse noodoplossingen zichtbaar. De rivier die door de stad s.troom't_ staat de helft van het jaar bijna droog, er is in Korea een regentijd in de zomer en aan het eir:\'f! van de winter is het land heel droog. In Gumi zag je dat de rivierbedding nu g~oruikt werd itoor parkeren. Dit is een prima oplossing, echter aileen toe te passen in de lente. Datter.wijJ :.§uml zlch profileert als toeristische trekpleister, voornamelijk met de natuur in de omgevlng, v·ik'lt<e op het mooist is als het groen is na de regenperiode. Op dat moment kunnen ze geed 'gebrulk ·maken van deze extra parkeeroplossing. Dan zijn er dus meer auto's en minder parkeei"'plaatsen . Wei zljn er ~tJ ij die attracties; zoals bijvoorbeeld de Geumo-berg, parkeervoorzieningen . wa·arschijrilijk' worden deze geexploiteerd door privaatinstanties en worden op vrije dagen viielvuldig gebruikt door de lnwoners ·11an Gumi en omstreken, zodat zij een wandeling kunnen maken op de berg. • .. ·

1. Parkeren in Seoul In een parkeerflat worden de auto's geparkeerd met een robot.

2. Parkeren in Yeouido, Seoul Langs een 6-baans weg wordt dubbel geparkeerd.

3. Parkeren in Yeouido, Seoul Auto's worden dubbel geparkeerd bij woonflats.

,.

Bij woonwijken is. het pa.rkeren£, op dezelfde manier opgelost >aiS ' lh Seoul, er is een parkeemltio vo'br ~et1 aahtal par,k eerplaatsen per waning: "~ Ondanks dat de gemeente een grate groei verwacht en beseft dat er meer voorzieningen nodig zullen zijn, worden er nag geen plannen gemaakt om het op te vangen. Terwijl met een plan de problemen gemakkelijker op te vangen zijn. Op dit moment heeft parkeren nag geen hoge prioriteit.

4. Auto 's worden weggesleept door de parkeerdienst van de gemeente

GROEP 3

LITERATUUR Literatuur Hoofdstuk 1

Literatuur Hoofdstuk 3

Internet • CIA factbook Rapport • The Fourth Comprehensive National Territo rial Plan in Korea, Ministry of Construction and Tra nsportation and KRIHS Boeken • Can Seoul Become a World City? Comparison & Analysis of Nort heast Asia's Six Cities: Seoul, Tokyo, Hong Kong, Beijing, Shanghai and Singapore, Seoul Development Institute. • Global City Region, Integrated Planning and Sustainable Pol icies of Korea, KRIHS onder redactie van Kyu-Bang Lee

•

Literatuur hoofdstuk 2 Reisgids CHEOPS • Studiereis CHEOPS 2004 100 biz. Algemene informatie over ZK en reisprogramma Folder . DMC • The Gateway to Tomorrow - Digital Media Street 26 & 19 biz. Promotiefolder DMC project en ontwikkelingen Digital Media Street Hand-out • Seoul Traffic Issues SDI Uitdraai lezing SDI over verkeersissues van Seoul Facts and Issues of Urban Planning in Seoul, Korea KRIHS • Samenvattingen van de belangrijkste papers gerelateerd aan de onderzoeksonderwerpen van de studenten. Rapport VROM ·: • Urban Networks in the Metropolitan Reg ion A Comparison of East Asian and West European experiences KRI,HS from South Korea and the Netherlands • Report of a " seminar on Regional Competitiveness and Spatial Policy, which focused on a comparison of Randstad Holland and the Korea Capital Region Boek Urban Networks and Infrastructure - Planning in the Metropolitan Region VROM • KRIHS WonBeaKim Universiteit van Utrecht, 259 biz . Onderz oek naar de vergelijking van het ruimtelijke ordening beleid • van de Randstad met dat van de Seoul Capital Region.

INFRASTRUCTUUR

Global City Region - Integrated Planning and Sustainable Po li cies of Korea KRIHS Kyu-Bang Lee • The Fourth Comprehensive National Territorial Plan in Korea Ministry of Construction and Transportation and KRIHS • Electron Valley Gum i Gumi city Internet: • http ://english .gumi .go.kr Fig. Fig. Fig. Fig .

1: 2: 3: 4:

schema infrastructuur nationaal beleidsplan snelwegen Zuid Korea spoorwegen Zuid-Korea Impressie van het nieuwe station van ·Gumi

Literatuur Hoofdstuk 4

•

•· •

Seoul Traffic Issues, Hand-out Uitdraai lezing SDI over verkeersissues van Seoul Thematic Maps of Seoul 2000 Study on the Parking Demand Management Strategies, Hand-out .KRIHS · . Urban networks and infrastructure planning in the Metropolitan Region KRIHS

SDI SDI

1 CJA fact book 2 Th e government of the republic of Korea: The 4''' comprehensive national territ'orial plan,

2000 -2020. 3 De agglomera tie van Seoul met en omliggende steJen, samen goed voor 23 miljoen inwoners, vormen Seoul Capital Region. 4 Seoul development institute Nomura research institute ltd.: Can Seoul become a world city7 5 KR I!-IS et ai:Urban Networks and infrastructure planning in the metropolitan region. Onder redactie van Won Bae Kim. 6 Aldus het hoofd van de afdeling Urban planning, gemeente Gum!

SUMMARY In April students of the factorial Constructive Engineering of the Technical University Eindhoven brought a visit to the South of Korea. The visit stood dominated by a study travel of two weeks in which a visit was paid to Seoul (capital) and Gumi (technology city). The visit to Gumi came about mainly because the municipality of Eindhoven and Gumi has closed an agreement to become 'sister cities'. For the deepening a research has been coupled to the studytrip. The research knows four audit areas: Identity, Development, Infrastructure and Highrise. In this report the subject Highrise is dealt and an comparison has been made between highrise in the Netherlands ('Randstad' and Eindhoven) and South Korea (Seoul-region and Gumi). The comparison discusses the following subjects: initiative of the construction process, programmed classification, strategic partnerships and urban development. Since this report sets limits to above matters and in that sense only exploring, no recommendations can be made there. The conclusions with argumentation have been incorporated in Chapter 2.1 .

VOORWOORD In dit rapport treft u de resultaten aan van onderzoeksgroep 4, welke was geformeerd ten behoeve van de CHEOPS-studiereis naar Zuid-Korea van 5 april tot en met 19 april 2flfl4. Het rapport is een afronding van het onderzoek wat is uitgevoerd voorafgaand en tijdens deze reis. Het is indirect voor de gemeente Eindhoven, welke de studiereis mede mogelijk maakte. Er wordt een vergelijking gemaakt tussen hoogbouw in Nederland (Randstad) en Zuid-Korea ~Seo~l en Gumi) .. Ingegaan wordt op de initiatieffase van het bouwproces, de programmatische mdelmg, strategtsche partnerschappen en de stedebouwkundige inpassing van hoogbouw (highrise) . Een woord van dank will en wij op deze plaats graag richten aan eenieder die ons geholpen heeft bij het realiseren van dit onderzoek. Het rapport had niet tot stand kunnen komen zonder de bereidwilligheid van de gemeente Eindhoven, Gumi en het KRIHS (The Korea Research Institute for Human Settlements) .

Hl INLEIDING Het onderzoek, in combinatie met de studiereis, had als doel een vergelijking te kunnen maken tussen de Ianden Nederland en Zuid-Korea en met name tussen de Nederlandse stad Eindhoven en de Koreaanse stad Gumi, een zusterstad van Eindhoven . Onderzoeksgroep 4, met als werktitel 'Highrise ', heeft als onderzoeksthema 'hoogbouw' meegekregen. Daar wij in de steden Eindhoven en Gumi niet zeer veel hoogbouw aantroffen hebben we in ons onderzoek gefocust op de hoogbouw van de Randstad in Nederland en de Metropolian Region in Zuid-Korea (Seoul). Om te beginnen hebben wij onze onderzoeksvraag gedefinieerd, vervolgens hebben we verschillende deelvragen opgesteld die in kleinere onderzoeksgroepen zijn uitgewerkt. Door daarmee werkzaam te zijn werd het onderzoeksobject concreet, alsmede onze onderzoeksvraag.

Onderzoeksdoel Aan de hand van vragen een vergelijking maken tussen Nederland en Zuid-Korea met betrekking tot hoogbouw en aan hoogbouw gerelateerde zaken in de geselecteerde steden1, metal$ doel een antwoord te krijgen op basale vragen als ' waarom' 'hoe' en 'door wie'. ·

G OEP 4

Woontorens

Nederland en Zuid - Korea . Zuid-Korea Boramae Chereville naam: hoogte: 174m verd iepingen: 51 bouwjaar: 1999-2002

Nederland naam: hoogte: verd iepi ngen:

De Regent

95m 32

Kantoortorens

Onderzoeksopzet

"Nederland en Zuid-Korea. Zuid-Korea . . naam : 'LG lowers hoogte: 173 verdiepingen: 38

Het onderzoek is verdeeld in vier deelonderzoeken, te we ten : 1. initiatief van het bouwpr oces; 2. programmatische indeling ; 3. strategische partnerschappen ; 4. stedebouwkundige inpassing.

Nederland naam : tioogte: verdlepingen:

twin

Philips Breitner 98m 23

Onderzoeksvraag De hoofdvraag daarin luidt : 'wat is hoogbouw?' Hieruit ontstonden vijf deelvragen, welkeluiden: 1. Wie zijn de initiatiefnemers tot hoogbouw in Nederland en Zu id-Korea en wat is/zijn de aanleiding(en) hiertoe?; 2 . Wat zegt de algemene vergelijking van de programma's van Koreaanse en Nederlandse hoogbouw over de reden tot hoogbouw . Komt hoogbouw voort uit de behoefte aan status, of puur uit ruimtegebrek wat zich uit in functionele programma's? In hoe verre zijn hierbij functionaliteit en status cultuurafhankelijke begrippen? ; 3. Wat zijn strategische partnerschappen en hoe worden die in Nederland en Zuid-Korea toegepast7; 4 . In welke mate wordt er aandacht besteed aan stedebouw in relatie tot hoogbouw?; 5. Wat voor hoogbouwmethoden worden in Zuid-Korea gebruikt en wat zijn de verschillen met de hoogbouwmethoden in Nederland?

Onderzoeksvoorwerp In het onderzoek naar de uitkomsten van onze deelvragen hebben we onderscheid gemaakt naar drie verschillende typen torens die wij zowel in Nederland als in Korea hebben aangetroffen. Deze drie verschillende typen kwamen het meest voor en het onderzoek naar de deelvragen leverde ook verschillende uitkomsten per type op. Drie type torens 1. woontoren (office) 2. kantoortoren (housing) 3 . gemengde functies (mi xed use)

Multifunctionele torens Nederland en Zuid-Korea. Zaid-Korea naam: KLI 63 Building hoogte: 24~ v"'erdiepip\;jen : 60

Nederland

HOOGBOUW

H2 INITIATIEF VAN HET BOUWPROCES 2.1 Initiatief van het bouwproces In/eiding

Allereerst is het noodzakelijk aan te geven dat de Koreaanse situatie in grote mate verschilt van de Nederlandse situatie. In het algemeen, dus qua bouwproces en bouwproces- participanten en specifiek daarmee de gehele initiatief-fase van de alledrie door ons onderzochte gebouwen . In het volgende gedeelte zal geprobeerd worden dit verschil te verduidelijken en een overzicht te geven van het door ons ge'lndexeerde Zuid-Koreaanse bouwproces . Verschillen in de markt

De afgelopen jaren is er in Zuid-korea, in met name de urbane gebieden, sprake van een groot tekort op de huizenmarkt. Het a~nbod dat gereed is bedraagt momenteel 82% van de vraag. Dit heeft als direct gevolg dat de prijzen stijgen en de kwaliteit van de gebouwen in hand en is van de aanbieder2. De aanbieders in Zuid-Korea zijn voornamelijk grote internationale ondernemingen, zoals Samsung, LG en Torre . Deze aanbieders functioneren in wezen als projectontwikkelaar, ontwerper en aannemer. De Koreaanse markt verschilt in deze enorm van de Nederlandse, waa r we natuurlijk als grote opdr~.~ntgevers de woningbouwcorporaties kennen . De markt is vee! minder gespannen en er nemen~veel meer participanten deel in het bouwproces. Vaak zie je in Nederland dat de risicodragef ide partij een andere is dan de ontwerpende partij. Echter vinden er wei steeds vaker samenwerkingsvormen plaats waarbij dit wei gebeurt, daarover later meer. Het ontstaan van een wooncomplex

Het ontstaan van een wooncomplex is grotendeels afhankelij k van de economisch toegevoegde waarde van een p,r,oject. De gr.!:it~ <mtwik~elaars kopen gronden op lokaties die relatief eenvoudig te ontsluiten zijn en- bouwen daar een maximale hoeveelheid aan wonin~en . Allen volgens eenzelfde antwerp en bouwmethode om een maxi male winst te rea liseren . Er is diversiteit in hoogte en aantal en dit vwschil wordt ingegeven door de locatiespecifieke eigenschappen zoals kavelgrootte en ~r.Q._!J dpi-ij~ . be~e woningen zijn zeer gewild, grotendeels te wijten aan de goede market i ngf~rmy le~ welke dez~ multinationals gebruiken. Kleine ondernemers bouwen qua on twerp vergeiiJ'kbare, zoniet exact gelijke flats. Echter, zworen de door ons benaderde Koreanen bij de Samsun g en LG flats, war~ri" deze volgens hen vele malen beter. Zeer opvallend bij de in}tiatieffase vy,,as de algehele afwezigheid van de arch itect, terwij l dit in Nederland ee_n participa'ht Is die het' hele bouwproces goeddeels begeleidt. Dit kwam ook naar voren tijqens;{let interview met Van Aken Architectuur3. De architecte die wij gesproken hebben benadrukte dat< de architect va·ak door opdrachtgevers benadert wordt om mee te den ken over het ;PvE vanuit zijn of haar· expertise.\van het bouwproces. In Zuid-Korea komt pakweg 95% van de nieuw te bouweri flats "off the snelf'': een kant-en-klaar antwerp dat simpelweg in een volgend project geimpleme'n'teerd-wordt~ De overige 5% van de nieuwe hoogbouw-woontorens zijn di.Jidelij\( voor ·een noger' seinent; -Tijdens een"tlezoek a an een nieuwbouwproject werd dit ook direct-dl.iidelijk .. Appartementprijzen van 800.000 Euro k.k .4 zijn geen uitzondering, maar voor d!E geld ,.W.d'OrTd e 0el in het centrum van Seoul. Dit enorme prijsverschil zit in een uniek antwerp, verschillende bouwmethode en een enorm hoog voorzieningen-niveau in de toren; een nieuwe ontwikkeling naar westers voorbeeld. Het collectivisme, voor ieder een gelijke woning, wordt langzaam be'i nvloed door een steeds grotere behoeft aan individualisme5, de wens van mensen om zich te onderscheiden. De Koreaanse volksaard van delen en samenwerken is uiteraard niet in een keer verdwenen. Zo zie je in de nieuwe ontwerpen vee! gemeenschappelij ke ruimtes zoals kinderspeelruimten en fitnesscentra . De Kantorenmarkt De Koreaanse kantoren worden veelal ontwikkeld door eigenhuisvesters, naast de ontwikkeling

door investeringsmaatschappijen zoals we dat ook in Nederland overwegend zien. Echter in Korea zie je doorgaans dat een kantoortoren de naam draagt van het bedrijf dat er oorspronkelijk in zit. De KLI 63 Tower (Korean Life Insurance) en de LG Twin Towers zijn hier voorbeelden van, echter beide huisvesten een breed aanbod van verschillende bedrijven. KLI een mixed-use programma dat bestaat uit een plint waarin een winkelcentrum gevestigd is met daar boven verschillende bedrijven. LG Twin Towers is het hoofdkantoor van LG en huisvest een aantal deelkantoren van partners en toeleverende bedrijven. Op de kantorenmarkt zien we wei diverse arch itectuur en een profilering van het bedrijf middels het gebouw. De eigenschappen van bepaalde stadsdelen waarin kantoren gevestigd zijn lij ken dan ook erg op bekende westerse voorbeelden. Zo heet het stadsdeel waar het KLI 63 Building en de LG Twin Towers liggen, New Manhattan. KLI 63 is overigens van de hand van het bekende architectenbureau SOM en het straat beeld rondom de COEX Mall laat je nog het meest denken aan de Kaizerp/a tz in Frankfurt. Ook in Korea zien we de boegbeelden van het kapitalisme in toenemende mate een onderdeel uitmaken van het straatbeeld .

2.2 Programmatische indeling In/eiding

Alvorens een blik te werpen op de ogen-sch ij nlijk specifieke onderwerpen omtrent hoogbouw (constructie, stedenbouwkundige inpassing etcetera ) is het wellicht verstandig om de ogen eerst te richten op de programmatische indeling van een hoogbouwproject. Hierbij komt duidelijk naar voren wie van de (al dan niet toekomstige) toren gebruik zal gaan maken en op welke wijze. Welke samenwerking is er opgezet om het geheel rendabel te maken en welke fu ncties zijn aangetrokken of dienden zich al aan . Deze aandachtspunten hebben een zwaarwegende invloed op de uiteindelijke uitwer-king van de toren. 'Werkt' het, programmatisch gezien? En zo j a, waarom? Getracht is dit in een abstracte formule te vangen teneinde een uitspraak te kunnen doen over wat de waardering van een hoogbouwtoren bepaalt en in hoeverre cutu urversch illen hier een serieus aandeel in hebben . Onderzoek naar verschil in programma hoogbouw tussen Nederland en Korea

Hypothese: Hoogbouw in Nederland Hoogbouw Korea

Status Noodzakelijk

Uitgangspunten • Onze beoordeling van kwaliteit van ruimtes aan de hand van een beoordelingslijst wordt rep resentatief verondersteld voor de gemiddelde Nederlander (dus een steekproef); • de beoordeling van kwaliteit van onze Koreaanse contactpersonen aan de hand van een beoo rdelingslijst wordt representatief verondersteld voor de gemiddelde Koreaan.

Doe I Onderzoeken van de hypothese gemeten met behulp van factoren waarin cultuurverschillen zijn verwerkt.

G OFP .

Formule beoordeling ruimtes6 Vloeroppervlakte/I ((m2 per functie OppV OppF MWF KF

*

Mengwaarderingsfactor)

*

Kwaliteitsfactor)

Vloeroppervlakte m2 per functie te Mengwaarderingsfactor Kwaliteitsfactor

Beoordelingruimte= OppV /L(( OppF

1U N

Zoals eerder vermeld wordt de interpretatie van Neder-landse bouwkundestudenten van de ervaren kwaliteit en de mengwaarde van ruimtes a is representatief verondersteld en vergeleken met de interpretatie van Koreaanse bouwkundestudenten die als representatief voor de Koreaanse cultuur gezien worden. De beoor-deling van bouwkundestudenten over de kwaliteit en mengwaarde zal zeer waarschijnlijk niet echt representatief zijn voor de twee culturen als geheel. Wanl).~er de verschillen tussen deze tweE;! groepen groot genoeg zijn kan toch een uitspraak geda-iin wordel') oyer de cultuurverschi'llen. Toepassing

*

MWF)

*

KF

Beoordelingslijst Kwaliteitsfactor (KF)

•

lOQ(,

Het verschil in efficientie van de incfeling heeft niet zelden te maken met de kwaliteiten van de ontwerper. Door verschil in efficientie wordt ook verschil in functionaliteit gemeten, terwijl hier het verschil in efficientie iets zegt over de kwaliteiten van de ontwerper en niet over de 'bedoelde' mate van functionaliteit . Het is daarom belangrijk in ogenschouw te houden dat deze meetmethode niet aile factoren dekt of kan dekken. Als aanvulling op andere beoordelingsmodellen is het echter een ondersteunende factor. Functionaliteit en kwaliteit worden als cultut.irafhankelijk verondersteld. Via het vast stellen van deze factoren aan de hand van een aantal criteria per cultuur is uitspraak gedaan over het verschil in opvatting over functionaliteit en kwaliteit tussen de Koreaanse cultuur en de Nederlandse cultuur.

Mogelijke ruimtes in hoogbouwkantoren aanwezig: kantoren of kantoortuinen entree ontvangstruimtes vergaderzalen kantines verkeersruimtes horizontaal verkeersruimtes verticaal ontspanningsru imtes sportruimtes technische ruimtes horizontaal technische ruimtes verticaal opslagruimtes sanitaire ruimtes

materiaalgebruik ruimtelijke beleving daglichttoetreding privacy akoestische kwaliteit binnenklimaat bereikbaarheid uitzicht

Mengwaarderingsfactor (MWF)

De mengwaarderingsfactor is cultuurafhankelijk en wordt per cultuur bepaald. De mengwaarderingsfactor geeft aan of een menging of scheiding van functies positief wordt beoordeeld of negatief. MWF=O betekend onmogelijk ervaren menging van functies MWF= 1 Betekend optimaal ervaren menging van functies. Afhankelijk van het verschil in puntenspreiding tussen de Nederlanders en onze Koreaanse contactpersonen word de factor gecorrigeerd om een vergelijking moge-lijk te maken tussen de Koreaanse en de Nederlandse beleving van mengwaarde. Opmerkingen

In de vergelijking komt de hoogte van gebouwen niet voor en de vraag is dan ook hoe de hoogte van gebouwen te verwerken in het onderzoek. Onder hoogbouw verstaan we daarom gebouwen die duidelijk de gemiddelde hoogte van bebouwde omgeving overschrijden en wordt daarmee een relatieve factor.

Ter plaatsen bleek de formule zeer bruikbaar om gericht onze contactpersonen te interviewen. De formule functioneerde als middel waarmee gesprekken op gang kwamen en werkte structurerend voor de gesprekken. Bij de gesprekken en interviews, gecombineerd met de informatie uit lezingen zijn de volgende conclusies te trekken . Hoogbouwtype Housing: Voor een goed begrip van Koreaanse woning-hoogbouw is van belang te weten dat 70 procent van de bevolking in deze hoogbouw woont. De appartementen zijn nagenoeg identiek van aard, zowel qua indeling als qua architectuur.

In Nederl;;md is het aandeel woning-hoogbouw nog geen 10 procent . Waarbij dit aandeel enerzijds bestaat uit goedkopen jaren-60 flats en anderzijds uit luxe appartementen in de .binnensteden.

st'~tu~· gericht. Bij :woontorens De hoogte van luxe woning-hoogbouw is iri Nederland$ sterk is bijna altijd sprake van individuele architectuur. Vaak is ook .sprake van verschillende type woningen binnen een woongebouw. Programma's van woonge_b.ouwen in Korea zijn nagenoeg altijd identiek en in de hoogte exact passend gestapeld.

ob'

Een vergelijking tussen programma's van woning-hoogbouw in Korea en Nederland is moeilijk te maken, omdat sprake is van totaal andere type woningen . De ontwikkelde formule was hier dus ook niet bruikbaar. Status versus Functionaliteit:

De waning als middel tot het tonen van identiteit en status is een onbekend fenomeen in Korea. Woongebouwen zijn puur functioneel ontworpen. Door het gebrek aan mogelijkheden om door middel van de woning status uit te drukken, worden andere middelen gebruikt om aan de behoefte aan status te voldoen. De in onze ogen groot uitgevallen koelkast en TV zijn de middelen om in de woning deze status en identiteit te tonen. In Nederland wordt de TV, en in vee! mindere maten de koelkast, ook wei gebruikt om een status uit te drukken, maar vee! meer als onderdeel van de woning. In Nederland wordt juist functioneler gekeken naar de elektrische inboedel en is de woning juist status verlenend. In Korea is het omgekeerde het geval.

Hoogbouwtype Office:

Koopmodellen

Voor de indeling van kantoorgebouwen in Korea wordt vaker gebruik gemaakt van het kantoortuinconcept dan in Nederland. Dit concept past goed bij de Koreaanse cultuur. Koreanen zijn gericht op de gemeenschap en niet zo zeer op het individu. Er bestaat dus oak meer behoefte aan collectiviteit op de werkvloer en minder behoefte aan individuele kantoren, anderzijds zijn kantoortuinen compacter en dus goedkoper, wat een goede verkla'ring kan zijn voor het veelvuldig gebruik van dit concept.

Turn-key Brochureplan (bij de koopmodellen maakt de opdrachtgever bij het begin een heldere afspraak, hij koopt als het ware een kant en klaar product) Affiancing

Built Operate Transfer (BOT) (bouwen - exploiteren - overdragen) Built Transfer Maintain (BTM) (bouwen- overdragen- onderhouden) PPS (Publ iek private samenwerking)

Kantoorgebouwen zijn verder volgens westerse principes ingedeeld en vormgegeven. Bedrijven willen zich wei onderscheiden door middel van hun kantoor. Voor kantoorhoogbouw is er wei aandacht voor architectuur. Hoogte geld oak hier als middel tot status van een bedrijf. Er is geen spraken van typische Koreaanse architectuur. De architectuur is volkomen Westers. v·eel torens zouden net zo goed in New York kunnen staan. Conclusie

Samenvattend kunnen we dus zeggen dat de indeling van kantoren over het algemeen functioneel gericht is, maar da.t hoogte en architectuur net a is in Nederland gericht zijn op status van de organ isatie als geheel.

Alliancing samenwerkingsverbanden die vanuit Anglo-Amerikaanse Ianden over zijn komen waaien naar Nederland zijn contractueel geregelde samenwerkingen . De overig genoemde contractvormen, zijn voor Nederlandse begrippen vrij normaal, terwijl alliancing minder standaard is. Op aile genoemde soorten samenwerking zijn natuurlijk oak variaties mogelijk. Zuid-Korea

2.3 Strategische partnef<Schappen

In deze paragraaf zullen de.1.verschillende systemen van samenwerking aan de orde komen. Strategische partnerschappeif ~9men namelijk in uiteenlopend verschillende gedaantes voor. Er is daarom gekeken naar welke samenwerkingsvormen er in Nederland en Zuid-Korea gebruikelijk zijn en waarin zij onderling '(nationaal en internationaal) verschillen.

Vanuit het KRIHS is aangegeven dat in Zuid-Korea de strategische partnerschappen net als in de Anglo-Amerikaanse Ianden worden georganiseerd (alliancing). Om een goed beeld te krijgen wanneer we een bepaald soort systeem gebruiken moeten we gebouwen onderscheiden naar soort wat de volgende verdelen heeft opgeleverd: Housing; • Office; • Mixed-use.

Strategische partnerschappen

Housing

Een strategisch partnersch~p. l~ een vorm van samenwerken van twee bedrijven, instellingen of combinaties hiervan, die verder gaat.dan de gebruikelijke relaties met leveranciers of afnemers. De bedrijven hebb~J;) over hefalger[een een gezamenlijk doel en denken dit beter te kunnen bereiken door same·n te -werken . Hierdoor kunnen ze kosten, risico's en opbrengsten delen. Voor samenwerklngsv¢tbanden wordt me.estal een joint-venture opgericht. Hierdoor ontstaat juridisch gezien(een nieuw bedrijf. Er kunnen op verschilleQqe., martieren samenwerkings-verbanden worden aangegaan . De volgende samenwer-kingsvo~ _en zijn gebruikelijk in Nederland.

We kunnen de woningbouw sector in Zuid-Korea in twee sectoren verdelen; de publieke en private sector.

Inleiding

'\-'~

_

_-..:/ ~o

Delegatiemodellen

. f{ '

Traditioneel bou\l_\lpr:;_oces (opdrachtge-:~r,~~~~~.E-. + bijgestaan arch.) Management contracting , ,~ (Man. Kwaliteiten uitv. Managemeritfee) ·General contracting . · · (tot. verantwoordelijk-¥:6'or antwerp I uitvoering, evt. fin.)

+

•

Onderhande/ingsmodel/en

•

Bouwteam (20 a 30% bouwteam verantwoordelijk, afstandsverklaring tekenen) Design and build ( een organisatie verantwoordel ijk voor antwerp en uitvoering)

De publieke sector he eft op basis van vijf-jarenplannen bekeken wat er gebouwd moet worden. Hierbij zijn verschillende overheidsinstanties betrokken. Het gaat hier niet zoals in Nederland waarbij een instantie de indeling naar woningen opstelt. In Zuid-Korea voeren verschillende ministeries stedelijke ontwikkeling voor woningbouw. Het gaat hierbij om de volgende ministeries: Ministry of Construction & Transportation; • Ministry of Government Administration & Home Affairs; Korea National Housing Corporation. De vijf-jarenplannen worden door deze instanties ontwikkeld en hierin worden belangrijke onderdelen behandeld . Zo zijn hierin bepaald hoeveel woningunits gebouwd moeten worden, de soorten van woningen, stabiliteit van de woningmarkt et cetera. Een voorbeeld is het 6e plan ( 1987-1991) voor Seoul waarin is opgesteld dat er 1, 73 miljoen woningunits gebouwd moeten _ worden in vijf jaar. Later is dit bijgesteld tot zelfs 2 miljoen woningunits. Hieraan is te zien dat er een groat tekort is aan woningen. Om aan deze behoefte te voldoen moet men wei hoogbouw ontwerpen, daar de binnenstedelijke ruimte steeds schaarser en daarmee duurder wordt. AI deze plannen worden in principe door de private sector gebouwd. De private sector voert de plannen van de overheid uit. Dit kan zowel de ontwikkeling a is de bouw zelf zijn. Vee I grate bedrijven als LG, Samsung en Hyundai bouwen huizen in eigen beheer, daar er een groat tekort a an woningen is. Zo kunnen zij er voor zorgen dat de werknemers goed onderdak hebben.

Kantoor en gemengde gebouwen Deze worden net als in Nederland in eigen beheer gebouwd, of als een alliancing. Hierbij moeten we aan samenwerking denken tussen publieke - private partijen als zowel privaat - private partijen.

2.4 Stedebouw in relatie tot hoogbouw Inleiding "In welke mate wordt er aandacht besteed aan stedebouw in relatie tot hoogbouw?" Het doel was om de onderzoeksvraag op twee delen van de stedebouw te toetsen. Het ene deel is de bouwfysische kant van de stedebouw (wind, schaduw e.d.), het andere deel buigt zich over het begrip skyline.

Stedebou wfysica De reden om de stedebouwfysica nader te bekijken volgt uit het gegeven dat in de omg~ving van hoge gebouwen de relatieve windsnelheden sterk toenemen en hierdoor een onbeha'aglijk verblijfsklimaat ontstaat. De. kennis op dit gebied blijft vaak onbenut terwijl het toch mog€llijk is om de windhinder te beperken. In Nederland is niet veel hoogbouw, maar in Zuid-Korea daarentegen wei. Je zou dus verwachten dat er daar meer rekening mee gehouden worcjt . Het tegendeel is waar. Door de explosieve groei van de bevolking maar ook van de il'ldustrie en commercie moet er zo snel mogelijk gebouwd worden om aan de gigantische vraag van kantoorpanden en woontorens te kunnen voldoen. Het hjeruit ontstane plaatsgebrek :, zorgt ervoor dat er simpelweg geen ruimte is om na te denken over zaken als windhinder. Daarnaast blijft de windhinder beperkt tot aan de randen van hoogbouwconcentraties. Een stad als Seoul merkt weinig van wind omdat deze er als het ware overheen waait. Maar doordat de hoge gebouwen zo dicht bij elkaar staan heeft men weer last van slecht geventileerde straten waardoor uitlaatgassen en andere dampen lang in de straten blijven hangen.

Skyline In Nederland is het voor een stad belangrijk om een "mooie skyline" te hebben en is in vee I steden onderdeel van de "city-branding". Een skyline zorgt voor een zekere mate van stedelijkheid en hoogbouw heeft in onze ogen meestal een positief effect op de skyline. Je kan dan ook zeggen dat veel hoogbouw in een Nederlandse stad voor een betere status zorgt. In Zuid-Ko.rea daarentegen heeft hoogbouw niet zondermeer een statusverhogende werking. De bevolkrA'g is allang gewend aan de vele hoogbouwprojecten en het merendeel van de bevolking verkiest zelfs een hoogbouwwoning boven een laagbouwwoning. Als gevolg van de explosieve bevolkingsgroei schieten de woningbouwtorens als paddestoelen uit de grond en van enige variatie is er dan ook geen sprake. Dit wordt onderstreept door prof. Yeunsook Lee: "Since its industrialization, there has· been supply of apartment houses in large number over several years in Korea in order to respond to the people's demand for houses, which includes the construction of 2 million houses. Now this small country came to have more than 5 million apartment houses. By unifying the settings where tens of millions of people's life goes on, such as the places unit floor, such as the places unit floor, similar buildings, unified allocation, and similar housing complexes etc., the unification of people's thoughts and lifestyle had more than a small impact on suppressing the creativity of individuals and our society. Now, we need to break such uniformity gradually, and prepare for the future where the quality and diversity of life will be the main topic". In de skyline van stedelijke gebieden a is Seoul zijn duidelijk de concentraties van de verschillende hoogbouwtypes aan te wijzen. Aan de randen van de steden verrijzen de woontorens met zo'n 15 20 bouwlagen. Ook binnen de randen van de stad zijn deze woontorens·terug te vinden, maar niet in zulke hoge concentraties en vaak ook minder hoog. Kantoortorens zijn door de hele stad te vinden. Er zijn ook concentraties van kantoortorens aan te wijzen, maar niet zo nadrukkelijk als bij woontorens. Kantoortorens verschillen ook veel meer in bebouwingshoogte. Het lijkt dan

a

GROfPL

ook alsof er geen regels aan bebouwingshoogte worden gesteld om In Seoul viel het op dat gebouwen waarin verschillende functies als landmark te beschouwen vallen. Neem bijvoorbeeld te KLI-63 jarenlang de hoogste toren geweest van Zuid-Korea en aan de besteedt, zeker in vergelijking tot andere hoogbouwprojecten.

HOOG tUW

de skyline te verbeteren. gevestigd zijn, het meeste building. Vanaf 1985 is dit vormgeving lijkt veel zorg

In Zuid-Korea wordt er duidelijk minder waarde gehecht aan hoogbouw in de stedebouwkundige context dan in Nederland. In Nederland wordt een toren vaak tot status-symbool en eye-catcher verheven en wordt er goed over nagedacht wat voor een effect hoogbouw op de skyline heeft. Ook in andere opzichten wordt er in Nederland veel meer aandacht aan hoogbouwplannen besteed voordat er tot bouwen over wordt gegaan. Door de overvloedige aanwezigheid van hoogbouw en de tijdsdruk in Zuid-Korea is het hier haast onmogelijk om hoogbouw in stedebouwkundig opzicht aandacht te geven. Hoogbouw heeft hier meestal geen functie als landmark, slecht de grote conglomeraten kunnen het zich veroorloven om torens te realiseren die daadwerkelijk als landmark functioneren. Vanuit de overheden worden wei initiatieven genomen om landmarks te realiseren binnen de stad. Typerend genoeg gaat het dan niet om hoogbouwprojecten, maar om projecten met veel openbaar groen, open ruimte en juist geen extreme hoogtes.

2.5 Bouwmethoden Woontorens Doordat de grondprijs in Seoul erg hoog is, moet er tijdens het volledige bouwproces op andere punten sterk worden bezuinigd. Dit is de reden dat er geen architect binnen een project van woontorens aanwezig is. Aileen op deze manier is het bouwen van woontorens rendabel. De woonwijken met woontorens hebben hierdoor allemaal ongeveer hetzelfde uiterlijk. De woontorens bestaan uit vijftien tot twintig verdiepingen met kleine appartementen. Als er nieuwe woontorens worden gebouwd staan deze vaak in clusters van vier, Op deze manier hoeft er slechts een kraan, die in het midden staat, te worden gebruikt. Hierdobr ontstaat een open ruimte tussen de torens die later als groenvoorziening en ontmoetingsplaats wordUngericht. Ook. de bewaking bevindt zich hier. De woontoren wordt volledig in beton opgetrokken. Dit is ook het meest wenselijke materiaal in verband met geluid en warmte. Het geraamte van de W()Ontoren wordt als .E'lerste gebouwd, pas a is al het betonwerk klaar is start men met de ov~rige b duwwe r.~.~ae~mheden zoals: afwerkingen, kozijnen en dergelijke. De betonwanden worden ter plekke gestort. De bekisting' die hiervoor ·gebruiktwordt· bestaat uit een stalen plaat met daarachter stalen hoekprofielen ter ..ondersteu ning . Deze bekistingplaten hebben een afmeting van een bij twee meter. .. . ••

Vergelijking met Nederland Tunnelbekisting of wandbekisting zoals we die in Nederland gebruiken bij gietbouwproj'ecten kent men in Zuid-Korea niet. De bekisting van de wanden en vloeren gebeurd op een redelijke traditionele wijze. In Seoul worden per dag 100 woontorens opgeleverd en dit is te weinig om de aan vraag te voldoen. Tijd is dan ook een belangrijkere factor dan geld ofmanuren. Met dit gegeven is het opmerkelijk dat men bij deze woontorens geen "moderner" ~ bekistingsysteem gebruikt, zodat de bouwtijd wordt verkort. In Zuid-Korea wordt pas "verder" gebouwd als het volledige betonskelet er staat. In Nederland wordt enkele verdiepingen onder het betonwerk in uitvoering al gestart met de overige bouwwerkzaamheden.

Kantoorgebouwen Waar bij de woontoren geen geld is voor een architect is dit er wei bij de kantoorgebouwen. Hier zijn uitstraling en herkenbaarheid van de gebouwen veel belangrijker, een kantoorgebouw moet opvallen tussen de andere kantoorgebouwen. Elk gebouw/project is uniek, men ziet wei dat er soms 2 of 3 dezelfde torens bij elkaar worden gebouwd. Deze torens zijn dan wei eigendom van een bedrijf.

De bouwmethode is bij kantoorgebouwen anders dan bij de woontorens. De kantoorgebouwen bestaan meestal uit een staalconstructie die wei of niet gesteund wordt door een betonnen kern. De staalconstructie: kolommen, liggers en windverbanden worden volledig ingestort, hierdoor ontstaat een staalbetonconstructie. Een bijkomend voordeel is dat het staal brandwerend is bekleed. Oak hier geldt als al het betonwerk is gedaan wordt pas gestart met de overige bouwwerkzaamheden. Door de staalconstructie ontstaan grate open ruimten die ingericht zijn als kantoortuinen. of met schotten zijn opgedeeld in kleinere werkplekken.

Vergelijking met Nederland In Nederland zijn maar enkele kantoorgebouwen die een staalconstructie draagconstructie hebben en zich tot "hoogbouw" en mogen rekenen. Het Kennedy Business Center te Eindhoven is hier een voorbeeld van. In Zuid-Korea is staal het materiaal voor het bouwen voor kantoortoren, terwijl in Nederland hier voornamelijk beton wordt gebruikt. Nederland worden kantoorgebouwen voornamelijk uit prefab betonelementen opgebouwd. Moet men hierbij wei opmerken dat de kantoortorens in Zuid-Korea gemiddeld een stuk-hoger zijn dan in Nederland .

Strategische partnerschappen In Zuid-Korea wordt net als in Anglo-Amerikaanse Ianden gewerkt volgens Allianci ng . Hierbij zijn 3 typen te onderscheiden : Built OperateTransfer (BOT), Built Transfer Maintain (BTM) en Publiek Private Samenwerking (PPS).

Housing De woningbouwsector in Zuid-Korea is onder te verde! en in twee sectoren ; de publieke en priva t e sector. De publieke sector heeft op basis van vijf-jarenplannen bekeken wat er gebouwd moet worden. Bij dit proces zijn verschillende overheidsinstanties (ministeries) betrokken : Ministry of Construction & Transportation, Ministry of Government Administration & Home Affairs en Korea National Housing Corporation. De bouw vindt vooral plaat s door de private sector (LG, Samsung, Torre en Hyundai).

Kantoren en gemengde gebouwen Deze worden net a is in Nederland in eigen beheer gebouwd, of a is een alliancing . Hierbij moet en we aan samenwerking denken tussen publiek en private partijen en t ussen private partijen onderling.

Toren met 2 of meerdere functies De combinatie van de functies\ i(onen en werk komt bijna niet voor in Zuid-Korea. Meestal gaat het om kantoor en toerisme (viewpoint) of recreatie (winkels, casino, restaurant). De gebouwen die bezichtigd en bestudeer~ zljn, ·zijn op dezelfde manier a is kantoorgebouwen gebouwd.

H3 CONCLUSIES Het onderzoek, in combin"!~e ·met de. studiereis, had a is doel een vergelijking te maken tussen hoogbouw in Eindhoven ·en hoogqau·w in de .Koreaanse stad Gumi, een zusterstad van Eindhoven . De vergelijking is gemaakt aan de hand van vooraf opgestelde vragen. In de steden Eindhoven en Gumi is niet vee! hoogbouw aantroffen en de aandacht is dan oak gelegd op de hoogbouw van de Randstad in Nederland en <:,t~ Metropolian Region in Zuid-Korea (Seoul). Onderstaand wordt d,e conclusies per behandeld onderdeel beschreven .

Initiatief Koreaanse sifu.atie verschilt drastisch met die in Nederland. Dit verschil betrekt zich op het gehele bouwproces, op de pactfdpanten en specifiek op de tot standkoming van de initiatieffase van de onderzochte gebouw~i1. In de meeste gevallen (95%) wordt er nieuwbouw gepleegd voigens een kant en kla9 r antwerp, een architect ontbreekt doorgaans bij het tot stand komen van het ontwe,rp. De wer\s naar md1v;duahsme groe1t sterk maar door het grate gebrek aan wonlrigeri slaat het individt,~aJisme nqg ·niet door naar het antwerp. Woningmar~~

In Zulq_~Korea~[:leerst er een_groot tekoroaan woningen en dan met name in de urbane gebieden. Aanbie.9ers zijl} :Yooral grote Internationale bedrijven a is Samsung, LG en Torre. Deze aanbieders functio.neren et~enlijk als projettontwikkelaar, ontwerper en als aannemer.

Kantorenmarkt De kantorenmarkt wordt grotendeels ontwikkeld in eigen beheer, dat wil zeggen door de huisvester zelf. De kantorenmarkt kent, in tegenstelling tot de woningmarkt, een grate diversiteit in architectuur. Bedrijven willen zich onderscheiden en profileren zich onder andere door hun huisvesting.

Stedebouwfysica Door een explosieve groei van de bevolking, industrie a is wei de commercie is er een grate v raag naar huisvesting. Het bouwproces 'an sich ' moet versneld worden en de invulling van de stedelijke ruimte wekt de indruk dater nauwelijks gekeken wordt naar stedebouwfysica.

LITERATUURLIJST Programmatische indeling Kopieen van KRIHS (Korean Research Institute for Human Settlements) Gesprekkeen met studenten van de Universiteit van Gumi (KIT) en Yonsay University.

Bouwmethoden Vragenuur bij KRIHS (Korean Research Institute for Human Settlements) Gesprekken met studenten van de Universiteit van Gumi (KIT) en Yonsay University. Bezoek appartementcomplexen in Gumi Bezoek bouwplaatsen in Seoul en Gumi www.skyscrapers.com

1 Oeze steden zijn in Nederland, Amsterdam (Rand-stad) en Eindhoven tegenover resp. Seoul en Gumi. 2 Vragen-uur bij KRH1S (Korean Research institute for Human Settlements). 3 Reisgids studiereis 01EOPS 2004, Zuid Korea, land of the morning calm, Cf-IEOPS, Eindhoven, 2004, pag. 93. 4 Prijzen genoemd door de makelaar van Insadong en Jongno Tower 5 Geert Hofstede, Allemaal Andersdenl<enden, omgaan met cultuurverschillen, Uitgeverij Contact, Amsterdam, 1998. 6 Reisgids studiereis Cf-IEOPS 2004, Zuid Korea, land of the morning calm, Cf-/EOPS, Eindhoven, 2004, pag. 93.

GROEP 4

HOOGBOUW

Geachte lezers, Namens het 18e bestuur van CHEOPS wit ik ook graag een woordje tot jullie richten. Dit vooral om de commissie te bedanken die zich dit jaar vol enthousiasme heeft ingezet voor onze fantastische ervaring in Zuid Ko rea. Ik ben dit jaar zelf begonnen met de studiereis als een van mijn commissies en ik kijk er vol trots en voldoening op terug . Niet aileen door onze inzet maar ook zeker door de gastvrijheid en de welwillendheid van de Koreanen hebben wij iets meegemaakt wat nog lang in onze herinneringen zal blijven. Klaas bedankt, als voorzitter heb je een hoop geleerd en ik denk dat dit je nog lang bij zal blijven. Marlous, bedankt voor de financiele afronding, ik denk dat jij ondanks je mooie krabbeltjes op te veel papiertjes alles prima op een rijtje hebt gekregen. Maud, bedankt voor dit fantastische verslag samen met de reader. Danny, bedankt voor je commun icatiegeduld naar gemeente en Korea, de vroege telefoontjes naar het verre Korea, de gesprekken op msn met onze contactpersonen. Karel, het programma zat geweldig in elkaar, ik denk niet dat we het mooier hadden kunnen hebben. En als laatste maar niet de minste Paul, bedankt voor je inzet en de cobrdinatie va n onze onderzoeken. En natuurlijk aile deelnemers en mijn medebestuurgenootjes voor het delen van deze reis met ons, zonder jullie zou het nooit zo mooi geweest zijn! Namens het 18e bestuur van CHEOPS, Kamsahamnida! Arjan van Raadshooven Commissaris PR CHEOPS

p

X~ E

L:tl ~@ S.A~ ~01 Oliff.. 0 (IK BEN EEN NEDERLANDER)