Website leren gebruiken in een aantal stappen Als u inlogt op de Demowijzer ziet u de ontwikkeling van het aantal inwoners tussen 2009 en 2011. Hiertoe worden alle gemeentes in een aantal klassen onderverdeeld (van “zeer grote afname” tot “zeer grote toename”) en met behulp van kleuren weergegeven. Als u inzoomt naar een bepaalde locatie worden (afhankelijk van uw zoomniveau) de ontwikkelingen per wijk of buurt/dorpskern weergegeven. Naast informatie over demografische ontwikkeling bevat de demowijzer ook ontwikkelingen op een aantal maatschappelijke terreinen die met bevolkingsontwikkeling te maken kunnen hebben. De Demowijzer herbergt daardoor een schat aan informatie, lees hierover meer onder http://www.demowijzer.nl/wat-is-de-demowijzer/. Let op: de Demowijzer geeft in kaartweergave de ontwikkelingen op verschillende indicatoren weer in 7 klassen. De klassen zijn ingedeeld volgens het “10-10-10-40-10-10-10” principe, waarbij gebieden waar sprake was van geen of beperkte ontwikkelingen altijd in de middencategorie vallen. Dat wil zeggen dat de eerste en de laatste klasse de gebieden betreft die behoren tot de 10% gebieden met hoogste toename/afname. De middencategorie betreft dus een brede groep gebieden die een beperkte toename of afname op een bepaalde indicator hebben meegemaakt. Omdat dit 40% van alle gebieden betreft, valt een groot deel van de gebieden in deze middencategorie. Deze middencategorie wordt grijs gekleurd in de kaarten. Voor een uitgebreide toelichting over de totstandkoming van de indicatoren en de klassen kunt u het rapport “Ontwikkeling Demowijzer” raadplegen. De Demowijzer is op deze wijze opgezet omdat het de bedoeling is om accent te leggen op de gebieden met meer extreme ontwikkelingen. Naast de weergave van de indicatoren middels deze klassenindeling in kaarten, is voor de meeste indicatoren ook de werkelijke score beschikbaar. Deze kunt u in de tabellen raadplegen. Let op: de Demowijzer geeft de ontwikkelingen per indicator in twee perioden weer. Per indicator kan deze periode verschillen. Zo zijn de periodes voor de indicator “Ontwikkeling aantal inwoners”: 20042009 en 2009-2011. Voor de indicator “Vraag naar huisartsenzorg” zijn de peilperiodes 2007-2008 en 2008-2001, etc. De grenzen voor de klassenindeling zijn bij elke indicator vastgesteld op basis van de eerste periode, en daarna vastgezet. Omdat de periodes niet altijd even lang zijn, zijn bij een aantal indicatoren de klassengrenzen als jaargemiddelde bepaald. Bij deze indicatoren wordt in de indicatornaam de term “jaargemiddelde” vermeld. Bij andere indicatoren zijn de klassengrenzen niet per jaar berekend maar voor de eerste periode als totaal, en daarna toegepast op de tweede periode. Bij deze indicatoren wordt de term “periodecijfer” bij de indicatornaam vermeld. Voor een uitgebreide toelichting over de totstandkoming van de indicatoren en de klassen kunt u het rapport “Ontwikkeling Demowijzer” raadplegen.
Opm: kan dit rapport “aanklikbaar worden gemaakt” De Demowijzer levert een schat aan informatie. Om de grote hoeveelheid informatie op een snelle en makkelijke manier in te kunnen zien, beschrijven we een paar stappen om de Demowijzer te leren kennen:
Inhoud Stap 1: Vind een locatie ....................................................................................................................... 3 Stap 2: Vind de relevante informatie .................................................................................................. 5 Stap 2a: Vind de relevante informatie: de demografische kaarten ................................................ 5
1
Stap 2b: Vind de relevante informatie: de signaleringskaarten ...................................................... 7 Stap 2c: Vind de relevante informatie: tabellen ............................................................................. 8 Stap 3: Vergroot de oriëntatie............................................................................................................. 9 Stap 4: Kijk en vergelijk (meerdere kaarten) ..................................................................................... 11 Stap 4a: Kaarten over elkaar leggen.............................................................................................. 11 Stap 4b: Kaarten naast elkaar leggen ............................................................................................ 11 Stap 4c: Gebruik maken van referentiekaarten krimp .................................................................. 12
De belangrijkste van de bovenstaande stappen zijn ook in een aantal instructievideo’s na te kijken. De instructievideo’s zijn te raadplegen via http://www.demowijzer.nl/instructiefilms. Daarnaast kunt u ook op http://www.demowijzer.nl/hoe-werkt-deze-website een uitgebreide toelichting over de werking van de website nalezen.
2
Stap 1: Vind een locatie Er zijn verschillende opties om een locatie naar uw keuze te vinden. Deze worden achtereenvolgensbesproken. U kunt daarbij kiezen om in te zoomen tot op straatniveau of een overzichtkaart te tonen van bijvoorbeeld een gemeente, regio of provincie. Optie 1: Met behulp van de locatiezoeker. Rechtsboven in uw scherm vindt u een blok “Locatie” zoals in het plaatje hieronder weergegeven.
Als u op het blauwe pijltje klikt, opent zich een pop-up (genaamd “Locatie kiezen), zoals in het tweede plaatje hieronder afgebeeld. Er zijn vervolgens vier mogelijkheden om een locatie of gebied te selecteren.
a) Klikken op kaart: u klikt op de blauwe pijl in het nieuwe scherm, en vervolgens klikt u de locatie van uw keuze aan, de kaart zoomt vervolgens automatisch naar deze locatie. b) Geolocator:in het veld “zoek straat, postcode, plaats, gemeente of provincie” typt u het gebied van uw keuze in. Terwijl u typt zal de geolocator u voorstellen doen in een drop down (vergelijkbaar met werking van google). Als u de locatie die u zoekt ziet verschijnen, klikt u met uw muis erop en de kaart zoomt vervolgens automatisch naar deze locatie. c) Keuze uit de laatst bezochte locaties. Hiervoor kunt u klikken op de tekst “Laatst bezochte locaties” en locatie van uw keuze aanklikken, de kaart zoomt vervolgens automatisch naar deze locatie. d) U kunt het locatie-icoontje (rode pijl op de kaart) ook met uw muis verslepen, door op het icoontje te gaan staan met uw muis, de linker knop in te drukken en ingedrukt houden en het icoontje met uw muis te slepen naar een bepaalde locatie. De kaart centreert vervolgens automatisch deze locatie.
3
Optie 2: Met behulp van uw muis en toetsenbord U kunt uw muis gebruiken om: a) In en uit te zoomen middels het scrollwiel b) De kaart naar links of rechts te slepen. Dit doet u door op de kaart te gaan staan, uw linker muisknop in te drukken en ingedrukt te houden en met uw muis naar links, rechts, boven of beneden te bewegen. U kunt uw toetsenbord gebruiken om: a) De kaart naar links/rechts/boven/beneden te verplaatsen door gebruik te maken van de pijltoetsen Optie 3: Met behulp van de navigatieknoppen Linksboven in het scherm vindt u een vijftal navigatieknoppen. Deze kunt u met uw muis bedienen.
Met de pijl-knoppen
kan het kaartbeeld naar vier kanten worden verschoven.
Met de +/- knoppen kan de kaart in stappen worden ingezoomd of uitgezoomd. Door te drukken op de cirkel in het midden wordt direct uitgezoomd naar een landsdekkende kaart.
Met de heen en terug knoppen schaalniveau/locatie
kan worden gesprongen naar het vorige
4
Stap 2: Vind de relevante informatie De Demowijzer biedt een schat aan informatie. Het biedt informatie over ontwikkelingen op een aantal demografische indicatoren. Ook geeft het inzicht in ontwikkeling op een aantal maatschappelijk relevante terreinen die met demografische ontwikkelingen te maken kunnen hebben. En dat voor alle gemeenten, buurten, wijken en dorpen in Nederland. Daarnaast is ook achtergrondinformatie per gebied beschikbaar. Dit alles in zowel kaartbeelden als tabellen. Achtereenvolgens wordt besproken hoe u de verschillende informatiebronnen kunt raadplegen.
Stap 2a: Vind de relevante informatie: de demografische kaarten Demowijzer.nl opent automatisch met weergave van de demografische kaarten, en in het bijzonder de ontwikkeling van het aantal inwoners. Daarnaast zijn er ook drie andere demografische kaarten. U kunt zelf kiezen welke kaart u wilt inzien. Er is een keuze uit de kaarten op verschillende ruimtelijke schaalniveaus (gemeente, postcode, wijk, buurt, clusters) voor verschillende jaren (2004, 2009, 2011) en alle tussenliggende periodes (bijvoorbeeld ontwikkeling tussen 2004 en 2009). U kunt één of meerdere kaarten waarin u geïnteresseerd bent, selecteren door gebruik te maken van de kaartenbibliotheek. De kaartenbibliotheek opent u door op de knop “Kaartenbibliotheek” te klikken (rood omcirkeld in het plaatje hieronder).
Binnen de kaartenbibliotheek zijn er drie mogelijke werkwijzen om de gewenste kaarten te selecteren. Deze worden achtereenvolgens besproken. Optie 1: Themalint De kaartenbibliotheek opent automatisch met het “themalint”. Na het openen kunt u een thema selecteren in dit themalint. U heeft keuze uit zes thema’s. De referentiekaarten bieden u de mogelijkheid om buurt, wijk en gemeentegrenzen in kaarten af te beelden. Ook bieden ze de mogelijkheid om de krimp en anticipeergebieden of gemeenten waar sprake is geweest van bevolkingsdaling, te accentueren. Verder zijn de “thema’s” Bevolking, Huishoudens, Jongeren en Ouderen beschikbaar. En ten slotte zijn onder het thema “signaleringskaarten” alle
5
signaleringskaarten opgenomen zodat u de demografische en signaleringskaarten in één scherm kunt vergelijken (hierover leest u meer in hoofdstuk 4). Een thema selecteert u door met uw muis erop te klikken. Vervolgens worden in de regel boven de thema’s alle kaarten getoond die beschikbaar zijn. Binnen de meeste thema’s gaat het om een vrij groot aantal kaarten. Om tussen de kaarten te browsen kunt u gebruik maken van de knoppen “links”
en “rechts” . De kaarten zijn gerangschikt op meest actuele jaar/periode en lopen af naar de minst actuele jaar/periode. Daarbinnen worden telkens eerst de kaarten op het hoogste ruimtelijke schaalniveau (gemeente) getoond aflopend naar het laagste ruimtelijke schaalniveau (buurt). Bij elke kaart wordt in de bibliotheek na mouseover behalve de naam ook de volgende informatie getoond:
Een korte samenvatting bij de kaart (twittertekst, max 140 posities) Een icoontje met een plaatje/uitsnede uit de kaart (of een logo van de bronhouder) Bronhouder en jaar van de kaart
Nadat een kaart is geselecteerd (dit doet u door op een kaart te klikken) wordt hij toegevoegd aan het overzicht met geselecteerde kaarten. Zie onderstaande figuur waarin twee kaarten zijn geselecteerd. Door middel van het prullenbaksymbool (rood omcirkeld) kan een kaart worden verwijderd. Na drukken op de knop: Kaarten tonen (groen omcirkeld), worden alle kaarten gestapeld getoond in de viewer.
Optie 2: Zoekfunctie Een andere manier om een kaart te selecteren, is om gebruik te maken van de zoekfunctie. Rechtsboven, in de bibliotheekbalk, kunt u in de lege tekstbalk (in het plaatje hieronder rood omcirkeld) de kaart die u wilt tonen intypen, bijvoorbeeld “clusters 2010”, en vervolgens op Enter of het vergrootglasicoontje klikken. De gezochte kaart(en) wordt in de zoekresultaten getoond. U kunt één of meerdere kaarten waarin u geïnteresseerd bent aanklikken en vervolgens op de knop “kaarten tonen” klikken.
6
Optie 3: De lijstweergave Een derde manier om een kaart te selecteren is de lijstweergave. Hiertoe klikt u het meest rechtse icoon rechtsboven in de bibliotheekbalk aan (in het plaatje hierboven blauw omcirkeld). Vervolgens krijgt u alle beschikbare kaarten onder elkaar, waar u doorheen kunt scrollen. Door met uw muis op een bepaalde kaart bij het veld “indicator” te gaan staan, kunt u in de samenvatting zien wat de betreffende kaart precies inhoudt. U kunt de kaarten die u wil zien selecteren door ze simpelweg aan te vinken. Vervolgens klikt u op de knop “kaarten tonen” (rechtsonder in de bibliotheek) en de kaarten van uw keuze worden getoond. U kunt ook gebruik maken van de filteroptie, door in het zoekscherm een aantal kernwoorden van de kaart die u zoekt in te typen.
Stap 2b: Vind de relevante informatie: de signaleringskaarten Onder de signaleringskaarten vindt u de kaarten met betrekking tot ontwikkelingen op elf maatschappelijke terreinen die met bevolkingsdaling te maken kunnen hebben. Om deze kaarten in te zien klikt u bovenaan in uw scherm op de link “Signaleringskaarten” (in het plaatje hieronder rood omcirkeld). Vervolgens kunt u met behulp van de Kaartenbibliotheek de kaarten van uw interesse selecteren (voor uitgebreide toelichting van de werking van de kaartenbibliotheek zie paragraaf 2.1).
7
Stap 2c: Vind de relevante informatie: tabellen U kunt de klassescores en exacte scores van de verschillende indicatoren ook met behulp van een tabellenmachine raadplegen. Daarvoor selecteert u het tabblad “Tabellen” bovenaan de website. U kunt kiezen uit tabellen indicator/onderwerp.
8
Stap 3: Vergroot de oriëntatie Om u goed te kunnen oriënteren en in te zien welke locaties u aan het bekijken bent, is een aantal hulpmiddelen in de viewer ingebouwd. Hieronder worden de verschillende opties om u te oriënteren achtereenvolgens besproken. Optie 1: Met behulp van de locatiezoeker Rechtsboven in uw scherm vindt u een blok “Locatie” zoals in het plaatje hieronder weergegeven.
Als u op het blauwe pijltje klikt opent zich een pop-up (genaamd “Locatie kiezen), zoals in het plaatje hieronder afgebeeld.
U klikt vervolgens op de blauwe pijl in het nieuwe scherm, en vervolgens klikt u een locatie op de kaart aan. De kaart zoomt/centreert vervolgens automatisch naar deze locatie. In het scherm “Locatie” rechtsboven in uw scherm wordt vervolgens de adresinformatie over de locatie weergegeven. U kunt ook het locatie-icoontje (rode pijl op de kaart) met uw muis verslepen door op het icoontje te gaan staan met uw muis, de linker knop in te drukken en ingedrukt houden en het icoontje met uw muis te slepen naar een bepaalde locatie. De kaart centreert vervolgens automatisch deze locatie, en in het scherm “Locatie” worden de adresgegevens van de nieuwe locatie getoond. Optie 2: Achtergrondkaarten De website beschikt over een viertal achtergrondkaarten die u kunnen helpen bij het oriënteren: a) Zwart/wit (standaard): geeft in zwart/wit/grijstinten de achtergrond weer. Afhankelijk van het zoomniveau wordt onder meer de volgende informatie weergegeven: de hoofdinfrastructuur, gemeentenamen, straten, straatnamen, bebouwing. b) Kleur: betreft dezelfde informatie als de zwart/wit kaart, alleen in kleur weergegeven.
9
c) Luchtfoto: betreft een satellietfoto, zonder verdere locatieaanduidingen (gemeente/straatnamen) d) Wegenkaart: betreft een standaard wegenkaart, met (afhankelijk van het schaalniveau) straten, straatnamen, grote infrastructuur, gemeentenamen.
Optie 3: CBS Referentiekaarten Om u beter te kunnen oriënteren kunt u ook de standaard gebiedsindelingen van het CBS aanzetten. Dit betreft gemeentes, wijken en buurten. Deze kunt u via de kaartbibliotheek laden (voor uitgebreide toelichting van de werking van de bibliotheek zie paragraaf 2a). In de bibliotheek selecteert u dan thema “Referentiekaarten” en vervolgens kiest u één of meerdere CBS referentiekaarten. Deze worden vervolgens in de viewer geladen. Hiermee kunt u bijvoorbeeld zien hoe de exacte buurtgrenzen lopen. U kunt ook achterhalen wat de naam van een buurt is. Dit doet u door gebruik te maken van de “i-knop” (voor de uitgebreide toelichting over de werking van deze knop, zie paragraaf 2b). U activeert eerst deze i-knop door erop te klikken met uw muis (de knop bevindt zich rechtsboven, in het veld “Locatie”). Vervolgens klikt u het gebied waarin u geïnteresseerd bent aan. Er opent zich een pop-up (“Informatie op locatie”).
10
Stap 4: Kijk en vergelijk (meerdere kaarten) De website beschikt over verschillende mogelijkheden om kaarten te bekijken en te vergelijken. Hieronder worden twee hoofdfuncties besproken. Voor de uitgebreide beschrijving van alle functies van de website kunt u de volgende link raadplegen http://www.demowijzer.nl/functies-van-de-website/.
Stap 4a: Kaarten over elkaar leggen Het is mogelijk om verschillende kaarten over elkaar te leggen en ze op deze wijze met elkaar te vergelijken. U kunt zo bijvoorbeeld het aandeel jongeren per wijk en jeugdwerkloosheid over elkaar leggen. Voor de uitgebreide toelichting over hoe u een bepaalde kaart selecteert, zie paragraaf 2a. Als u eenmaal meerdere kaarten in beeld hebt, kunt u gebruik maken van een aantal opties om de vergelijking makkelijker te maken: a) U kunt de transparantie per kaartlaag instellen. Zo kunt u bijvoorbeeld de ene kaart minder transparant maken dan de andere en op deze wijze beter inzichtelijk maken hoe ze t.o.v. elkaar scoren. Dit doet u door op het “hendeltje” (blauw omcirkeld in de onderstaande kaart) met uw muist te gaan staan, uw linker muisknop in te drukken en ingedrukt te houden en vervolgens deze naar links of rechts te verschuiven. b) U kunt ook een kaart tijdelijk “uitzetten” door op het oogje te klikken met uw muis (roze omcirkelde knop, rechtsonder). De kaart kan weer aangezet worden door nogmaals op het oogje te klikken. c) U kunt ook een kaartlaag verwijderen door op het knopje prullenbak te klikken (bruin omcirkeld, rechtsonder). U kunt de kaart altijd weer ophalen via de bibliotheek. d) U kunt ten slotte ook de volgorde van de kaarten wijzigen door op het pijltje omhoog of omlaag te klikken (zwart omcirkelde knop, rechtsonder).
Stap 4b: Kaarten naast elkaar leggen U kunt twee tot vier kaarten naast elkaar projecteren. Hiervoor moet u eerst twee of meer kaarten selecteren via de bibliotheek (Voor de uitgebreide toelichting over hoe u een bepaalde kaart selecteert zie paragraaf 2a). Vervolgens kunt u kaarten naast elkaar projecteren door op de blauw omcirkelde knop (zie de kaart hieronder) te klikken. Op deze wijze kunt u: twee of meer kaartlagen met elkaar vergelijken (bijvoorbeeld aandeel jongeren en jeugdwerkloosheid in een bepaald gebied) twee of meer gebieden met elkaar vergelijken (bijvoorbeeld jeugdwerkloosheid in Zuid Limburg en Kop van Noord Holland).
11
Stap 4c: Gebruik maken van referentiekaarten krimp In de Demowijzer zijn de ontwikkelingen en situatie per indicator voor heel Nederland in kaart gebracht. De website biedt echter ook de mogelijkheid om alleen specifieke gebieden in beeld te brengen: Krimpgebieden (zoals benoemd in het Actieplan Bevolkingsdaling) Anticipeergebieden (zoals benoemd in het Actieplan Bevolkingsdaling) Gemeenten die te maken hebben gehad met een daling van het aantal inwoners (in de periode 2004-2009 of 2009-2011). De referentiekaart van uw interesse kunt u selecteren via de Kaartenbibliotheek (Voor de uitgebreide toelichting over hoe u een bepaalde kaart selecteert, zie paragraaf 2a). In het thema “Referentiekaarten”vindt u een vijftal van de referentiekaarten waarmee u bepaalde gebieden kunt accentueren. Dit betreft de kaarten: 1. Krimpgebieden (zoals benoemd in het Actieplan Bevolkingsdaling) 2. Anticipeergebieden (zoals benoemd in het Actieplan Bevolkingsdaling) 3. Krimp- en anticipeergebieden samen 4. Gemeenten die te maken hebben gehad met een daling van het aantal inwoners in de periode 2004 -2009 5. Gemeenten die te maken hebben gehad met een daling van het aantal inwoners in de periode 2009-2011 Als u bijvoorbeeld referentiekaart “Anticipeergebieden” selecteert, worden de anticipeergebieden geaccentueerd doordat over de overige gebieden (dus gebieden die niet tot de anticipeergebieden behoren) een “witte (doorzichtige) deken” wordt gelegd. Een voorbeeld hiervan ziet u in onderstaand plaatje. U kunt zien dat de niet-anticipeergebieden nog wel zichtbaar zijn, maar met een witte waas. Als u de niet-anticipeergebieden helemaal niet wilt zien kunt u de transparantie van de kaartlaag “anticipeergebieden” aanpassen (op 100% zichtbaarheid zetten) middels het hendeltje (rood omcirkeld in de onderstaande kaart). Let op: voor een goed gebruik van deze referentiekaarten wordt aangeraden de referentiekaarten “bovenaan” de indicatorenlijst te houden. De laatst geselecteerde kaart komt automatisch bovenaan. Als u na het selecteren van de referentiekaart nog een andere kaart selecteert, komt deze andere kaart bovenaan. U kunt de referentiekaart echter simpel weer bovenaan plaatsen met de daartoe bestemde knoppen (groen omcirkeld in de onderstaande kaart.
12
13
