INHOUD
Voorwoord Introductie
10 12
ACHTERGRONDEN Het land Karibu! Welkom in Kenia Geografie Het landschap Klimaat Bevolking Samenstelling en groei Godsdienst Onderwijs Omgangsvormen Taal Sport Geschiedenis De vroegste tijd Rond het begin van onze jaartelling De middeleeuwen Koningen en chiefs Europeanen in Tanzania Het koloniale tijdperk Op eigen benen Politieke structuur Kunst en cultuur Economie en transport Economie Toerisme Visum Openbaar vervoer Eten en drinken Winkelen en souvenirs Gezondheid Inleiding Voorzorgsmaatregelen Reisapotheek Verzorging en hygiëne Tropische en andere aandoeningen
15 15 15 15 15 18 19 19 22 23 24 25 25 26 26
WW Tanzania.indb 5
27 28 30 31 33 36 42 44 45 45 47 48 48 53 55 58 58 58 58 59 60
(Ki)Swahili 62 Achtergronden 62 Uitspraak 62 Groeten 62 Enkele korte uitdrukkingen/ woorden 64 Nationale parken en wildreservaten 67 Inleiding 67 Enkele algemene regels voor parken en reservaten 70 Overzicht parken en reservaten 71 Flora en fauna 73 Algemeen 73 Flora 73 Fauna 79 De grote negen 84 Antilopen 92 Andere safaridieren 100 Vogels 105 Opmerkelijke volkeren, leefwijze en geschiedenis 112 Inleiding 112 Chagga 114 Dorobo 114 Ha 114 Hadzapi 115 Haya 115 Hehe 116 Hi 117 Iraqw 118 Maasai 118 Makonde 120 Nyamwezi 121 Sandawe 121 Shirazi 121 Sukuma 122 Swahili 122 Vestigingsplaatsen van de afzonderlijke volkeren 123
12-03-2008 11:58:57
TANZANIA
6
PRAKTISCHE INFORMATIE 125 Voor de reis 125 Nuttige adressen 125 Nuttige websites 125 Algemene toeristische informatie 125 Bagage 125 Benodigde reisdocumenten 125 Boeking 126 Geld 126 Douane 127 Klimaat en beste reistijd 127 Gezondheid 127 Vervoersmogelijkheden naar Tanzania 127 Kleding 128 Handig om mee te nemen 128 Vervoer van bagage 128 Tijdens de reis 129 Diplomatieke vertegenwoordigingen 129 Aankomst 129 Geld 129 Gezondheid 129 Identificatie 129 Openbaar vervoer 130 Telefoneren 130 Vervoer 131 Na de reis 132 Vertrek 132 Aankomsttijden 132 Douanebepalingen 132 Gezondheid 132 Van A tot Z 133 Aankomst 133 Afstanden 133 Ambassades 133 Ambulante handel 134 Apotheken 134 Autohuur 134 Bagage 134 Banken 134 Bedelaars 134 Benzine 134 Bromfietsen 135 Communicatie 135 Creditcards 135 Criminaliteit 135
WW Tanzania.indb 6
Douanebepalingen Drank Drinkwater Drugs Elektriciteit Evenementen Feest- en gedenkdagen Fietsen Fooien Fotograferen Gehandicapten Geld Geld wisselen Gezondheidszorg Godsdiensten Hengelsport Hotels Huisapotheek Inentingen Inflatie Informatie Ingewandsstoornissen Inkopen doen Internet Internetadressen Internetcafés Inwoners Jagen Kleding Klimaat Kranten en tijdschriften Luchthavenbelasting Maten en gewichten Medicijnen Munteenheid Niet vergeten!!!... Openbaar vervoer Openingstijden Paspoort Pinnen Politie Pornografie Post Postkantoor Prijzen Prostitutie Radio en televisie Reisdocumenten
136 136 136 136 136 137 137 137 137 137 138 138 138 139 140 140 140 140 140 140 140 141 141 141 141 141 141 141 142 142 142 142 142 142 142 143 143 143 143 143 143 143 143 143 144 144 144 144
12-03-2008 11:58:58
INHOUD
Rondreis Safari's Souvenirs Strandrecreatie Taal Taxi's Telefoneren Thuisblijvers Touroperators Travellercheques Tijdverschil Verkeer en verkeersregels Video Visum Vlag Vliegduur Voorbehoedmiddelen Wasserij Water Wegenkaarten Wereldomroep Zonnebaden Zonnebrand Zonnesteek Zwemmen
144 144 144 145 145 145 145 146 146 146 146 147 147 147 147 147 147 147 147 148 148 148 148 148 148
BEZIENSWAARDIGHEDEN 149 Rondreis door Tanzania 149 Inleiding 149 Het noordoosten 151 151 De steden Arusha 151 Moshi 155 Marangu 156 Mto wa Mbu 157 Nationale parken en wildreservaten 158 Ikorongo wildreservaat 158 Serengeti National Park 158 Ngorongoro wildreservaat 163 Olduvai Gorge 167 Louis en Mary Leakey 169 Lake Manyara National Park 170 Arusha National Park 172 Mount Meru wildreservaat 176 Tarangire National Park 178 Kilimanjaro National Park 181
WW Tanzania.indb 7
7
Mkomazi wildreservaat
190
Het kustgebied 193 De steden 193 Tanga 193 Bagamoyo 197 Dar es Salaam 201 Kilwa 209 Lindi 210 Mtwara 210 Nationale parken en wildreservaten 211 Umba River wildreservaat 211 Sadaani wildreservaat 212 De eilanden 213 Inleiding 213 Zanzibar 213 Geschiedenis 215 Politieke achtergronden 217 Zanzibar-stad 220 Uitstapjes vanuit Zanzibarstad 225 Pemba 227 Mafia 230 Het zuiden Inleiding De steden Songea Njombe Kustweg via Mbamba Bay Mbeya Tukuyu Kyela Nationale Parken en wildreservaten Kitulo Plateau Reservaat Selous wildreservaat Udzungwa Mountains National Park Uwanda wildreservaat Centraal- en westelijk Tanzania De steden Iringa Morogoro
231 231 231 231 232 232 233 234 234 235 235 236 242 243 245 245 245 246
12-03-2008 11:58:58
TANZANIA
8
Dodoma Tabora Kigoma Shinyanga Nationale parken en wildreservaten Mikumi National Park Ruaha National Park Rungwa wildreservaat/ Kizigo wildreservaat Ugalla River wildreservaat Katavi National Park Mahale Mountains National Park Gombe Stream National Park Het noorden en Lake Victoria Lake Victoria De steden Bukoba Karagwe
250 252 253 254 258 258 259 260 261 261 262 265 267 267 271 271 272
OPGENOMEN KAARTEN 14 Tanzania, ligging in Afrika Tanzania, algemeen 16-17 Tanzania, fysisch 20-21 Administratieve indeling 43 De nationale parken van Tanzania 68-69 Afstanden in Tanzania 133 Arusha 151 Serengeti National Park 160-161 Ngorongoro wildreservaat 164-165 Manyara National Park 171 Arusha National Park 174-175 Tarangire National Park 179 Mount Kilimanjaro, overzicht 182 De beklimming van de Kilimanjaro 184-185 Mawenzi massief 186 De top van de Kilimanjaro 188 Mkomazi wildreservaat 191 De noordkust 192 Tanga 194 Dar es Salaam, algemeen 202 Dar es Salaam, centrum 204-205
WW Tanzania.indb 8
Muleba (Mulemba) Biharamulo Mwanza Musoma Nationale parken en wildreservaten Algemeen Biharamulo wildreservaat Burigi wildreservaat Ibanda wildreservaat Kigosi wildreservaat Moyowosi wildreservaat Rubondo Island National Park Rumanyika wildreservaat Saa Nane Island wildreservaat Namen van dieren en planten Over de auteur Register
272 272 272 275 277 277 277 277 278 278 278 279 281 281 282 294 295
De stranden van Dar es Salaam Msasanibaai 207 De zuidoostkust 208 Zanzibar eiland 214 Zanzibar-stad/ Stone Town 221 Pemba 228 Omgeving van Mbeya 232 Mbeya 233 Selous wildreservaat 238-239 Uwanda wildreservaat 244 Morogoro 247 Het gebied tussen Mbeya en Morogoro 248-249 Kigoma 253 De omgeving van Lake Tanganyika 255 Mikumi National Park 259 Mahale Mountains National Park 263 Het noorden van Tanzania en Lake Victoria 268-269 Mwanza 273 Moyowosi wildreservaat 279
12-03-2008 11:59:07
ACHTERGRONDE N
94
Hoorngeschal In Tanzania leven miljoenen antilopen, de meeste binnen, maar ook vele buiten de nationale parken en wildreservaten. Er zijn tientallen soorten antilopen, variërend van de 40 centimeter kleine dikdik tot de bijna 2 meter hoge elandantilope. Om een eerste onderscheid te maken worden de antilopen vaak verdeeld in grotere en kleinere soorten, waarbij de grens op ongeveer 1,20 meter wordt gesteld. Ze leven doorgaans in groepsverband en er zijn geweldige dravers en springers bij. Met elkaar hebben ze gemeen dat ze, met uitzondering van een aantal vrouwelijke soorten, voorzien zijn van hoorns. Zoveel dieren, zoveel hoorns. Er zijn korte, lange, rechte, gedraaide, gebogen en geweivormige hoorns. Die hoorns zijn niet in de eerste plaats bedoeld als aanvals- of verdedigingswapen, ze hebben tot doel de rangorde binnen de groep te bepalen. Aan de hoorns herkent men vaak de antilopesoort en binnen een bepaalde soort zijn er zelfs, door de kenner, ondersoorten te onderscheiden. De strijd tussen soortgenoten staat dus voorop. De mannetjes maken met hun hoorns uit wie welk vrouwtje krijgt, de betrokken vrouwtjes hebben daarin nauwelijks een stem. Ook het territorium wordt tegen indringers met hoorngeweld verdedigd. Een gevecht eindigt zelden met dodelijke afloop, het dient slechts om de rangorde binnen een groep te bepalen of in stand te houden. Dit gebeurt door duwen, waarbij de hoorns dienen om de koppen tegen elkaar te houden, of schermen, waarbij de hoorns soms in elkaar verward raken. Stoten komt minder voor. Hierbij slaan de dieren, soms na het nemen van een aanloop, de koppen tegen elkaar. Een gevecht is aan strikte regels gebonden. Antilopen worden veelal gezien als prooidieren en daartoe dienen ze dan ook vaak, al vallen de zieke of gewonde dieren en de jongen het eerst ten prooi aan de vraatzucht (of het overlevingsinstinct) van hun jagende medebewoners in een bepaald gebied. Op deze manier vindt ook een stuk regulatie plaats.
Thomsongazelle Waar grantgazellen zijn, zijn de thomsongazellen niet ver, ze leven namelijk van kort gras en mogen graag de gebieden waar grantgazellen gepasseerd zijn, verder afgrazen. De thomsongazelle is gemakkelijk van de grantgazelle te onderscheiden door de donkere streep die over de flanken loopt en het bruin van het wit scheidt. Ze zijn bovendien een stuk kleiner en worden maximaal 65 centimeter hoog, al valt dat in de vlakte niet zo op. Het aantal per groep is doorgaans hoger, per mannetje trekken zo’n 50 tot 60 vrouwtjes mee. Doordat ze kleiner zijn worden ook de volwassen exemplaren door hyena’s aangevallen, de jongen moeten ook oppassen voor bavianen. Te vinden in: de meeste nationale parken en wildreservaten. Gerenoek (girafgazelle) De bijnaam zegt iets over de bouw van deze gazelle. Dankzij de lange
WW Tanzania.indb 94
12-03-2008 12:01:33
FLORA EN FAUNA
95
nek is hij gemakkelijk te onderscheiden van elke andere antilopesoort. Bovendien zijn ze veel zeldzamer. De kleur is geelbruin en opmerkelijk is de donkere streep die vanaf de kop via de nek naar de rug loopt en daar soms zeer breed wordt. De hoorns lijken op die van de andere gazellesoorten, licht gebogen naar achteren, aan het einde terugkomend en voorzien van zwarte ringen. Hij leeft van bladeren, vruchten en boomschors en geeft er de voorkeur aan dit allemaal zo hoog mogelijk weg te halen, waardoor de gerenoek vaak op zijn achterpoten graast. Hij moet vrijwel elk roofdier tot zijn natuurlijke vijand rekenen, op jongen wordt bovendien door kleine roofdieren en roofvogels geaasd. Ze trekken op in kleine groepen, vaak in het gezelschp van grantgazellen. Onder andere te vinden in: Tarangire N.P. Gnoe (wildebeest) Hoewel wildebeest in principe de Engelse benaming is, wordt deze ook in het Nederlands vaak gebruikt. Op het eerste gezicht lijken ze elk moment in snikken uit te kunnen barsten, maar dat is, ondanks hun droevige uitdrukking, nimmer waargenomen. Ze worden bijna 1,5 meter hoog en hebben een grijsachtige kleur. Vanaf de hals naar achteren zijn ze getooid met lichte verticale strepen. Hun kop lijkt wat groot voor het lichaam en is voorzien van een brede snuit, waaronder een baard die in hun hals doorloopt. Nét als hun manen is deze beharing grijsachtig. De mannetjes hebben ongeveer 80 centimeter lange hoorns (de vrouwtjes moeten het met de helft doen) die horizontaal over hun kop naar buiten lopen en vandaar weer terug naar binnen draaien. Als de jongen geboren worden,
WW Tanzania.indb 95
12-03-2008 12:01:35
125
PRAKTISCHE INFORMATIE
VOOR DE REIS Nuttige adressen België Ambassade van Tanzania F.D.Rooseveltlaan 72 1050 Brussel 902 – 64 06 500, j 02 – 64 68 026
[email protected]
Nederland Consulaat van Tanzania Parallelweg Zuid 215 (Van Vliet Trucks) 2914 LE Nieuwerkerk a/d IJssel 9(0031) 0180 – 32 09 39 j (0031) 0180 – 31 91 58 (Ma t/m vr. 10.00 – 13.00 uur)
[email protected] www.tanzania.nl
Nuttige websites tanzania.startpagina.be tanzania.startpagina.nl zanzibar.startpagina.nl www.landenweb.net/tanzania www.landenweb.net/zanzibar www.tanzaniatouristboard.com www.zanzibartourism.net www.tanzaniaparks.com www.tanzania.go.tz www.tawiri.org (Tanzania Wildlife Research Institute)
Algemene toeristische informatie Via de reisbureaus in Nederland of Tanzania, via een der bovenstaande websites of via onderstaande organisaties.
WW Tanzania.indb 125
Wegwijzer Reisinfo Beenhouwerstraat 9 8000 Brugge 9(0032) 050 – 33 75 88 j (0032) 050 – 34 59 83
[email protected] www.reizigersnetwerk.be Tanzania National Parks p.o. box 3134, Arusha 900255 27 – 250 4082 j 00255 27 – 250 8216
[email protected] www.tanzaniaparks.com Tanzania Wildlife Research Institute (TAWIRI) P.O.Box 661, Arusha 900255 27 – 250 9871 j 00255 27 – 254 8240
[email protected] www.tawiri.org Zanzibar Commission for Tourism p.o. box 1410, Zanzibar 900255 24 – 223 3485 j 00255 24 – 223 3448
[email protected] www.zanzibartourism.net
Bagage Per persoon mag zonder extra kosten 20 kg bagage worden meegenomen (KLM). Bij andere maatschappijen kan het maximumgewicht anders zijn.
Benodigde reisdocumenten In Tanzania heeft u een visum nodig. Het visum heeft een geldigheidsduur van 3
12-03-2008 12:02:37
BEZIENSWAARDIGHE D E N
158
NATIONALE PARKEN EN WILDRESERVATEN Ikorongo wildreservaat Het Ikorongo wildreservaat wordt vaak apart genoemd, maar maakt in feite deel uit van het Serengeti National Park. Het verschil is dat het in dit gedeelte van het park toegestaan is om vee te weiden. Het grenst echter aan het Serengeti en aangezien er geen afscheidingen bestaan tussen de diverse gebieden en de dieren vrij in en uit kunnen lopen, geldt datgene wat over Serengeti werd geschreven onverkort voor het Ikorongo wildreservaat. Dat is ook het geval met het noordwestelijk van de Serengeti gelegen Grumeti wildreservaat en het zuidelijke Maswa wildreservaat. Serengeti National Park • • • • • • • • •
Oppervlakte: 14.763 km2 Te bereiken vanuit: Arusha Beste bezoektijd: het gehele jaar behalve na zware regenval Diersoorten o.a.: vrijwel elke soort die in Oost-Afrika voorkomt Vogelsoorten: ongeveer 500 Landschap: afwisselend Verblijfsmogelijkheden: div. lodges, tentenkampen en kampeerterreinen Bijzonderheden: jaarlijkse trek van miljoenen dieren Inlichtingen: zie deel 1: ‘Overzicht parken en reservaten’
Onderdak Raadpleeg de adressen zoals vermeld in deel 2: ‘Voor de reis’ of kijk op www.tanzania.startpagina.nl. De naam Serengeti komt van het Maasai woord siringet, hetgeen zoveel betekent als ‘eindeloze vlakte’. Daarmee wordt de spijker op de kop geslagen. Het Serengeti National Park bestaat uit eindeloze grasvlakten, met zowel hoog als laag gras, slechts afgewisseld door acacia’s en kopjes. Dat lijkt op een Nederlands woord en het is dan ook afkomstig uit het Zuid-Afrikaans. Het zijn ogenschijnlijk bergen grote kiezelstenen die nogal slordig op elkaar gestapeld zijn. Vroeger lagen de kopjes ónder de grond, erosie heeft er door de eeuwen heen voor gezorgd dat de zachte grond eromheen verdween. In de omgeving van de kopjes is veelal wat meer begroeiing en wild en gevogelte mag graag in de omgeving ervan vertoeven. De kopjes zélf zijn vaak zeer grillig van vorm en soms buitengewoon fotogeniek. Bovendien worden ze gebruikt als oriëntatiepunten in de eindeloze vlakten. Het Serengeti National Park was het eerste dat als zodanig werd aangewezen (1951). Het is het grootste nationale park van Tanzania en wereldberoemd vanwege de grote verscheidenheid aan wild. Vele natuurfilms (o.a. The Leopard Son van Hugo van Lawick) werden hier geschoten. U
WW Tanzania.indb 158
12-03-2008 12:03:19
HET NOORDOOSTE N
159
Serengeti National Park
kunt er zien hoe Oost-Afrika eruitzag voordat de blanke jagers er zich mee gingen bemoeien. Men spreekt over miljoenen dieren die hier hun thuisbasis hebben en er zijn meer dan 500 soorten vogels waargenomen. Regelmatige tellingen van het wild tonen indrukwekkende cijfers. De gnoe is zonder twijfel de meest voorkomende diersoort. Tijdens de periode dat ze in het park verblijven zijn er meer dan 1,5 miljoen! De zebrapopulatie loopt langzaam terug, maar nog steeds zijn er zo’n 150.000 van in het park. Het aantal buffels wordt geschat op meer dan 25.000. Ook de diverse soorten gazellen zijn goed vertegenwoordigd. De thomsongazelle is het talrijkst, het aantal daarvan wordt geschat op ruim 200.000. Verder leven er vele tienduizenden impala’s en grantgazellen. De giraffen kunt u evenmin over het hoofd zien, met meer dan 8000 stuks zijn ze nadrukkelijk aanwezig. Van de roofdieren ziet men de leeuw het meest, maar er zijn ook genoeg luipaarden en jachtluipaarden. Bij de aaseters valt de gevlekte hyena het meest op. Vergeet niet om een bezoek te brengen aan Retima hippopool, de nijlpaarden liggen hier bijna opgestapeld. Voor olifanten kunt u het beste een bezoek brengen aan het noordwestelijke gebied, dat overigens ook zeer rijk aan ander (groot) wild is. Omstreeks september passeren hier de dieren op hun grote trek. Als u het park bezoekt kunt u ook de wilde dieren even de wilde dieren laten om een kijkje te gaan nemen bij de rotstekeningen van de Morukopjes. De Maasai zijn ervoor verantwoordelijk maar dat is een van de weinige vaststaande feiten over de rotstekeningen. Voor een bezoek aan het Serengeti National Park dient u enkele dagen uit te trekken om ten volle van alles wat de natuur hier biedt te kunnen genieten. Er zijn goede wegen door het park en buiten het regenseizoen
WW Tanzania.indb 159
12-03-2008 12:03:20
BEZIENSWAARDIGHE D E N
Lake Victoria
naar Musoma
�
Kiagata�
B6
� Mugango
Su
Suguti
x
� Maji Moto
Masirori Swamp
� Iramba
� Busegwe
Kukirango �
�
x
x
Magana
�
160
Ikorongo Game Reserve
� Butiama gu
ti
�
Nyamuswa
�
Mugeta Nata
Ruwan
Bunda
� Á‡
Guta
�
Grum
�
a
eti
Grumeti Game Reserve
We ster n Co rridor
Ndabaka Plain
B6
� Ikoma
Speke Gulf
�
� Kalemera
� � Ikoma
Kirawira Camp
Á
Handajega
Á
Grumeti River Camp
Dutwa Plain
Mb
ala
ge
Robanda
M usabi P lai n
ti
�
Kilalo
or ub ar lls Ny Hi
Ututwa �
Duma
Ndoha Pl a i n
u �
� Nyakabindi
Serengeti Serena Lodge
�
B 144
Serengeti National Park
Serengeti Sopa Lodge
Ba ria
� Somanda ‡ Bariadi � ti
�
Mhango
Zanzuzi
‡�
Mamoto
�
�
Sagata
Se
ren
la i P t e g
in
Luguru
�
1446 m Sim
iyu
Malita �
Á
Kimbago �
Maswa Game Reserve
Shanwa �
�
WW Tanzania.indb 160
� W
Nyalikungu
12-03-2008 12:03:22
