INHOUD. SAMEN met hulphond. De campagne Samen met Hulphond kon niet mooier uitgedrukt worden dan tijdens de Gala avond van 10 oktober

"/06,
4.6-%&34

4".&/
.&5
)6-1)0/%

5)&3"1*&)0/%&/

,JN
.PPSNBO i/B

KBBS
WPFMEF
JL
EF
[PO
XFFS
PQ
NJKO
IVJEw

INHOUD

5

SAMEN met hulphond De campagne “Samen met Hulphond” kon niet mooier uitgedrukt worden dan tijdens de Gala avond van 10 oktober.

29

Een jaar in de klas met leergierige labradors Sinds september dit jaar wonen Shine, Ty en Tayco – een Golden Retriever en twee Labradors – bij de studenten.

40

“Nina is mijn therapie”

“Toen Nina aan me werd voorgesteld, had ik direct een klik met haar”, vertelt Kim.

En verder: 3 Voorwoord 4 Vrijwilligersontbijt 9 Rabobank Oss e.o. in actie voor Hulphond Nederland 10 Adoptie ouders staan op voor pups 12 Therapiehonden kunnen kinderen enorm veel zelfvertrouwen geven! 14 In de put zitten helpt niet! 17 Anouk Smulders 19 Ambassadeurs versieren kerstboom voor Hulphond Nederland 20 Fijne feestdagen gewenst! (?) 22 Een kijkje in de kennel 23 Leren & presteren 24 Wij feliciteren de volgende teams 26 Nieuw therapieprogramma voor kinderen 31 Maak kennis met de mensen uit de nieuwe promofilm 33 Column Hero 34 Dam tot Dam loop 2012 35 Een terugblik op 2012 36 Vrijwilligers: Warm, betrokken, onmisbaar 39 Tijd om een nieuwe weg in te slaan 43 Vragen en antwoorden 44 Teamwork

2|

Voorwoord

Voor u ligt het kerstnummer van Hulphond Magazine. Weer een jaar voorbij. Wat gaat de tijd toch snel. Vanaf deze plek wensen wij u allemaal hele fijne feestdagen toe voor u en voor diegenen die u dierbaar zijn.

hele fijne

Wij kijken terug op een goed jaar. Dit jaar maken wij meer dan 50 cliënten blij met een nieuwe hulphond. In het opleiden van die honden zit heel veel werk. Werk van de gastgezinnen die de honden opvoeden in het eerste jaar. Vergis u niet, dat is zwaar werk. Met onze hulphonden mag je heel veel niet en moet je heel veel wel. En dat heel consequent. Daarna hebben onze trainers de taak om, met eindeloos geduld, alle vaardigheden aan de hond te leren. Iedere hond is anders, iedere cliënt is anders, dus iedere training is maatwerk. Wij zijn heel trots op onze gastgezinnen, die dit alles vrijwillig doen en natuurlijk ook op onze medewerkers, die vaak onder hoge druk werken.

feestdagen

Op 10 oktober hebben wij een fantastisch fundraising evenement georganiseerd in Studio 21 in Hilversum. Ruim 700 gasten hebben een fantastische avond meegemaakt met veel entertainment en een veiling. Twee topstukken hebben veel geld opgebracht. Allereerst het damesjasje dat was gemaakt door 8 bekende couturiers. Het was voor het eerst in de geschiedenis dat dit is gedaan. Het tweede hoogtepunt was de veiling van 10 pups, die onder veel aahs en oohs door de dames van het showballet op het podium werden gedragen. De netto opbrengst van de avond was meer dan € 365.000, een werkelijk fantastisch resultaat. Dit jaar zijn de eerste van totaal 8 signaleringshonden aan oorlogsveteranen met een Post Traumatisch Stress Syndroom overgedragen. Honden die veteranen met dit syndroom helpen om weer een menswaardig bestaan te leiden. Ook zijn we begonnen met het aanbieden van therapiesessies met hulphonden voor kinderen en jongeren. Wij richten ons op jongeren met ernstige gedragsproblematiek en kinderen met autisme en andere geestelijke beperkingen. De eerste resultaten zijn verbluffend goed. De kinderen leren beter communiceren, krijgen meer gevoel van eigenwaarde en werken aan de verhoging van hun zelfvertrouwen. Dit jaar zijn al tientallen jongeren door het programma heen gegaan. Kijkt u eens op onze website, daar vindt u meer informatie. Het programma staat ook open voor particulieren.

voor u en voor diegenen die u dierbaar zijn.

Momenteel maken we al weer plannen voor 2013. Het wordt een interessant jaar, maar daarover hoort u meer van ons gedurende het jaar. Wij willen u allemaal heel hartelijk bedanken voor de steun die wij in 2012 van u mochten ontvangen. Zonder u bestaat onze stichting niet. Alle medewerkers van Hulphond Nederland wensen u hele prettige feestdagen en een goede start van het nieuwe jaar. Rudolph Strickwold en Eric Bouwer

|3

Vrijwilligers

Vrijwilligersontbijt Zaterdag staat voor mij meestal in het teken van heerlijk uitslapen en lekker luieren, maar op 24 november stond er iets anders leuks op de planning! Eén keer per twee jaar organiseren we bij Hulphond Nederland een dag voor onze vrijwilligers, om hen te bedanken voor alles wat zij voor de stichting doen. Dit jaar hebben we, in samenwerking met ROC Nijmegen, de vrijwilligers getrakteerd op een heerlijk ontbijt. De wekker gaat vandaag om 8.00 uur. Een uur later dan op een gewone werkdag, dus het voelt toch nog een beetje als uitslapen. Na een blik in de spiegel, een kam door mijn haar en wat make-up opgedaan te hebben, trippel ik richting kledingkast. Vandaag geen kledingcrisis en matchende schoenen uitzoeken, want mijn outfit ligt al klaar. Berendsen Textiel Service heeft voor alle medewerkers van Hulphond Nederland nieuwe bedrijfskleding gesponsord! De kledingkeuze blijkt toch lastiger dan verwacht, want waar we eerder alleen een donkerblauwe polo hadden, heb ik nu de keuze uit 3 polo’s, een jack, een bodywarmer en een vest. De keuze valt op de lichtblauwe polo en een lekker warm vest. Winterjas eroverheen en hop, in de auto! Iets na 9.00 uur kom ik aan op de stichting. De rode loper ligt al uit en binnen is het een drukte van jewelste. De dames en heren van het ROC Nijmegen en verschillende medewerkers van Hulphond Nederland zijn druk bezig met de laatste voorbereidingen voor de eerste vrijwilligers aankomen. De koffie en thee staan klaar, de tafels zijn mooi versierd en de trainingsruimtes zijn omgetoverd tot prachtige eetzalen met sfeerverlichting. Het duurt niet lang voor de eerste gasten de parkeerplaats oprijden en bij de garderobe wordt het steeds drukker. Terwijl de gasten naar de eetzalen begeleid worden en gezellig bij elkaar aanschuiven, sta ik achter de schermen onze collega Daniël in het Flip-pak te hijsen. Tijdens het ontbijt kunnen de gasten met Flip, de mascotte van Hulphond Nederland op de foto en aan mij de eer om de mensen er mooi op te zetten. Dankzij een fotoprinter van het ROC Nijmegen kunnen we deze foto’s meteen afdrukken en de mensen een leuk aandenken aan deze dag meegeven. Zodra Flip goed aangekleed is, pak ik de camera en stappen we de eerste eetzaal in. Ik verbaas me erover hoe ontzettend vol de zaal zit. Al deze mensen die zich vrijwillig voor onze stichting inzetten, het is bijna niet te bevatten hoe waardevol ze zijn voor Hulphond Nederland. Algemeen directeur Eric Bouwer begint aan het welkomstwoord en wanneer de afsluitende woorden “eet smakelijk” uitgesproken zijn, worden de broodjes, krentenbollen en croissantjes uitgedeeld. De mensen pakken een lekker kopje koffie, thee of een glaasje sinaasappelsap en kiezen uit het ruime aanbod van broodbeleg. Iedereen zit lekker te smikkelen, dus tijd voor Flip om aan de slag te gaan. In het begin waren de mensen een beetje terughoudend zodra ze de camera zagen, maar naarmate de ochtend vorderde werd Flip steeds populairder. Bijna iedereen wilde met hem op de foto: jong, oud, vrijwilligers, cliënten, hulphonden en medewerkers. Het heeft een heleboel leuke plaatjes opgeleverd en de gasten hebben zichtbaar genoten! Rond 13.00 uur zijn bijna alle gasten weer naar huis. Terwijl ik de laatste foto’s uitprint en de lachende gezichten er op zie, voel ik me blij. Het is fijn dat we als blijk van waardering iets terug kunnen doen voor de mensen die zich keer op keer belangeloos voor ons inzetten. Suzanne Haverkamp Fondsenwerving & Communicatie

4|

Event

Samen Met Hulphond De campagne “Samen met Hulphond” kon niet mooier uitgedrukt worden dan tijdens de Gala avond van 10 oktober in Studio 21 te Hilversum. Samen met 700 genodigden werd meer dan duidelijk waar Hulphond Nederland voor kan zorgen en ook nog voor gáát zorgen in de toekomst.

De betekenis van SAMEN werd ook kracht bijgezet door de stevige bijdrage van hoofdsponsors Athlon Car Lease, Royal Canin en 365 die gezamenlijk garant stonden voor de basis van deze avond. Maar ook de samenwerking van en met talloze vrijwilligers en relaties die zoveel werk hebben verzet in de voorbereiding, uitwerking en gedurende de avond zelf is noemenswaardig. Wentink Events was meer dan een goede gastheer. Als hoogtepunt van SAMEN mag zeker de unieke samenwerking tussen 8 van Neerlands beste couturiers genoemd worden. Samen maakten zij het pronkstuk van de veiling die avond, een schitterend jasje waar de pers over buitelde. Het jasje leverde een schitterend bedrag op in geld maar ook heel veel publiciteit. De avond bracht totaal de fenomenale netto opbrengst van 364.000 euro op. Iets waar niemand vooraf van had durven dromen. Samen met Rudolph Strickwold, directeur Marketing en Commercie blikken we terug op een memorabele avond.

“Er zijn te veel namen om op te noemen maar iedereen heeft zich voor en achter de schermen zo enorm in gezet” zo vertelt Rudolph vol trots. Toch wil hij één naam specifiek noemen. ”Anita Witzier heeft de avond gedragen, wat een vakvrouw” zo voegt Rudolph dankbaar toe. Maar er zijn nog twee powervrouwen die een behoorlijke indruk bij de aanwezigen hebben achtergelaten. Corrie Vos vertelde haar verhaal in de nieuwe promotiefilm welke tijdens de avond vertoond werd. Het gezicht van Indra Salman was al bekend vanuit de reclamespots op tv. Tijdens de avond leerde iedereen hen nog wat beter kennen door een live gesprek met Anita op het podium. Twee bijzondere verhalen van twee bijzondere vrouwen die nauw betrokken zijn bij Hulphond Nederland en niet alleen als cliënt. Corrie Vos werd op basis van haar verhaal door veel mensen aangesproken op de avond zelf en de gemene deler was wel de verbazing over wat haar seizurehond Cisko allemaal voor haar doet. “Dat zoiets bestaat!” was een veel gehoorde opmerking. Voor Corrie is het verschil tussen leven met of zonder Cisko onnoemelijk groot en dat werd de aanwezigen wel duidelijk. Het verschil tussen thuis leven of in een kliniek, geïsoleerd zijn van je man en kinderen of een moeder en partner kunnen zijn. “Met Cisko geniet ik als een volwaardig mens” zo

|5

legt Corrie uit, “en dat zit ook in kleine dingen die een groots effect op je levensvreugde hebben. Hoe fijn is het om als vrouw weer te zien en ervaren wat er in de mode is, samen met Cisko de stad in te gaan en kleding uit te zoeken. Ik hoef niet meer bang te zijn dat ik zomaar val omdat ik een epileptische aanval krijg, want Cisko geeft me dit ruim op tijd aan zodat ik veilig kan gaan zitten”. Het is voor Corrie dan ook niet te bevatten dat er nog altijd geen vergoeding is voor een seizurehond. “De kosten van mijn herhaaldelijke ziekenhuisopnames omdat ik gevallen was tijdens een aanval en me weer verwond had, die kosten zijn vele malen groter dan de aanschaf van Cisko. Cisko behoedt mij voor de pijn en de maatschappij voor terugkerende zorgkosten”. Corrie wil graag wat terug doen voor de stichting en is als PR-vrijwilliger op veel locaties aan het woord en doet dat graag. “Niet gek voor een poezenmens van oorsprong” zo lacht zij, “maar dankzij de goede begeleiding van Hulphond Nederland is er met Cisko de perfecte klik”.

dan ook voor dat ik op de eerste plaats mens ben en niet de patiënt.” Los van de hulp die Rafke biedt bij allerlei handelingen is de band tussen hulphond en mens al bijzonder op zich. “Ik heb ook mijn slechte dagen” zo voegt Indra toe, “dan is er veel emotie en zit ik even niet zo lekker in mijn vel. Rafke voelt dat als geen ander en geeft me onvoorwaardelijk hulp maar vooral ook warmte en troost”. Overigens heeft Indra nog altijd contact met het gastgezin waar Rafke gedurende haar opleiding verbleef. Rafke heeft er een goed logeeradres en Indra een warme vriendschap met mensen die een belangrijke rol in haar leven hebben gespeeld. De onbaatzuchtige bijdrage van het gastgezin is iets waarover Indra graag anderen vertelt. Het collecteren wordt helaas moeilijker, maar deze bijdrage kan en wil zij nog altijd geven.

Indra Salman, Rafke en Anita Witzier

Beide dames zijn enorm blij met de geweldige opbrengst van de gala avond. Met dit bedrag kunnen heel veel mensen net zo goed geholpen worden als zij en zal ook hun leven enorm veranderen. Net zoals het leven van Tanja. Indra zat aan haar tafel gedurende de avond en was van dichtbij getuige van de blijdschap en emotie van Tanja en haar gezin toen zij van Eric Bouwer, algemeen directeur van Hulphond Nederland, vernamen dat er een hulphond beschikbaar was. De zorgverzekeraar van Tanja had haar aanvraag voor een hulphond tot zes keer toe afgewezen, waardoor ze de kans dat ze ooit een hulphond zou krijgen erg klein inschatte. Dankzij een fantastische donatie heeft de stichting zonder bijdrage van de zorgverzekeraar een hulphond beschikbaar kunnen stellen! Tanja kon in november al mee met de trainingsschool en inmiddels is zij samen met hulphond Eros een succesvol team. Corrie Vos, Cisko en Anita Witzier

Ook Indra kijkt met een warm gevoel terug op die bijzondere avond in oktober. Hoewel zij al bij miljoenen mensen de huiskamer binnen is gekomen, was het betreden van het podium toch best spannend, maar Anita Witzier hielp haar er door heen. “De reacties waren warm en vooral ook bewonderend naar hulphond Rafke, wat knap dat zij dat allemaal kan!” zo herinnert Indra zich. Iets wat zij wel vaker als reactie heeft gekregen na eerdere presentaties. “En het is ook heel knap” zo vertelt Indra verder, “mijn ziekte is progressief en ik kan steeds minder. Maar Rafke vangt alles elke keer weer op, leert bij en zorgt er hoe

6|

Tanja Teunissen

“De kring waarbinnen we ons verhaal kunnen vertellen wordt steeds groter”, zo vertelt Rudolph Strickwold. “Nieuwe organisaties zijn mede door het grote succes van de gala avond opgestaan en hebben zich gemeld. Zij willen ook een bijdrage leveren nu zij inzien wat een hulphond allemaal kan en doet. De grote publiciteit rondom het evenement heeft hier zeker aan bijgedragen”. Met de opbrengst kan Hulphond Nederland weer veel cliënten blij maken. Daarvan kregen alle aanwezigen ook een bijzonder voorproefje; 15 pups betraden die avond het podium en stalen de show. 15 toekomstige hulphonden die dankzij sponsorgelden opgroeien om heel mooi werk te verrichten. Kortom, meer dan genoeg succesfactoren die Rudolph en Eric aan het denken hebben gezet. “We onderzoeken of we van de gala avond een terugkerend fundraising evenement kunnen maken, hetzij in deze of een andere vorm. Dat valt of staat met de hulp van sponsoren die we krijgen want de kosten zijn er natuurlijk altijd, maar de opbrengst is op meerdere fronten groots te noemen” legt Rudolph uit.

jaar. Bij mensen met psychologische trauma’s signaleert de hond de eerste verschijnselen van een nachtmerrie en maakt iemand wakker die daarna weer durft te gaan slapen. Ook signaleert de hond stressprikkels en leidt iemand weg uit een (mogelijk) stressvolle situatie. De hond zorgt voor evenwicht, rust en vertrouwen. De inzetbaarheid wordt breder en dat zal ook één van de thema’s zijn in de vervolgcampagne “Samen Verder” in 2013. “Het zou mij en alle medewerkers ongelofelijk blij maken als we dankzij bestaande, maar ook nieuwe sponsoren, de compleetheid van onze dienstverlening weer een zodanige boost kunnen geven als in oktober van dit jaar” zo besluit Rudolph. “Op naar de 30 pups op een podium van een zaal vol met mensen die samen verder willen met ons! ”

De mensen van Hulphond Nederland blijven ambitie houden. De presentatie van de uitbreiding van haar activiteiten richting jongeren met verstandelijke beperkingen en / of ernstige gedragsproblemen met therapiehonden zorgde voor emotionele reacties in de zaal na het zien van een film over deze bijzondere doelgroep. Maar ook het inzetten van de signaleringshond niet alleen voor epilepsie patiënten maar ook voor mensen met een psychologisch trauma (PTSS) kan rekenen op veel bijval het komende

|7

Samenwerking

Rabobank Oss e.o. in actie voor Hulphond Nederland Op 28 maart 2012 hebben Theo Vinken, directievoorzitter van de bank, en Rudolph Strickwold, directeur Marketing en Commercie van Hulphond Nederland, een samenwerkingscontract ondertekend. Voor beide partijen was dit het aangewezen moment om deze vruchtbare samenwerking aan te gaan. Bij de Rabobank was 2012 het Jaar van de Coöperatie en bij Hulphond Nederland stond 2012 in het teken van de campagne ‘SAMEN MET HULPHOND’. Tijdens deze campagne maakten bedrijven zich samen met de stichting sterk om meer inkomsten te genereren, waarmee Hulphond Nederland meer hulphonden op kan leiden voor mensen met een handicap.

deelnemers van de workshop samen met hun introducés letterlijk binnen op het trainingscentrum in Herpen. Nadat iedereen voorzien was van een kopje koffie of thee met wat lekkers en de honden kennis hadden gemaakt met elkaar, ging de workshop van start.

Rabobank Oss e.o. helpt graag de ambities van anderen te verwezenlijken, zo ook die van Hulphond Nederland. “Hulphond Nederland is uniek in onze regio en omdat wij de doelstellingen een warm hart toedragen, hebben wij ervoor gekozen om deze sympathieke organisatie te steunen”, aldus Theo Vinken.

Na het theoriegedeelte mochten de deelnemers zelf met hun hond aan de slag. Wendy Kersten, trainer van Hulphond Nederland, was daarbij aanwezig om de deelnemers te ondersteunen bij de praktijkoefeningen. Iedereen kreeg een zakje met beloningen en een clicker. Er werden verschillende oefeningen gedaan, waarbij de hond werd geleerd zich op de baas te focussen. Ook werden ‘versleten’ commando’s opgefrist bij zowel de deelnemers als de honden. Er werd niet alleen binnen in de verschillende trainingsruimtes geoefend, maar ook buiten op het trainingsveld. Op deze wijze leerden de honden om zowel in prikkelarme als in prikkelrijke omgevingen goed te luisteren.

Ter ondersteuning van de stichting heeft de Rabobank Oss e.o. haar complete ledenbestand aangeschreven met de oproep om donateur van Hulphond Nederland te worden. Als de mensen voor 1 september donateur zouden worden, zou Rabobank Oss e.o. voor één jaar maar liefst 50% van het donateurschap betalen! De eerste 100 nieuwe donateurs kregen in ruil voor hun steun een gratis workshop ‘hondentraining’ op het trainingscentrum van Hulphond Nederland in Herpen. Op zaterdag 13 oktober verwelkomde Hulphond Nederland de gloednieuwe donateurs samen met hun honden voor de workshop. De voorbereidingen waren getroffen en de zakjes met beloningen en clickers lagen al klaar. Terwijl het buiten met bakken uit de hemel kwam, druppelden de

Het eerste gedeelte van de workshop bestond uit de theoretische kennis van de basis van het trainen van een hond. Hierbij is onder andere het belang van een goede gehoorzaamheidstraining aan bod gekomen en hoe dit bij een professionele organisatie als Hulphond Nederland wordt toegepast.

“Terugkijkend op de workshop hebben alle deelnemers het ontzettend naar hun zin gehad op ons trainingscentrum. Door middel van deze workshop hebben we de mensen laten zien welke onderdelen er komen kijken bij de training van een hulphond”, zegt Wendy. “Het was een zeer geslaagde dag en het voelt goed om mensen bekend te maken met het prachtige werk dat ik elke dag weer mag uitvoeren.”

|9

10 |

| 11

Medewerker aan het woord

Therapiehonden kunnen kinderen enorm veel zelfvertrouwen geven! Marlies Piersma-Kieft (40) traint sinds 2009 hulphonden bij Hulphond Nederland. Daarvoor lag ze elfenhalf jaar met de dolfijnen van het Dolfinarium in Harderwijk in het water. Dit jaar maakte ze de overstap naar het trainen van therapiehonden die worden ingezet bij kinderen met gedragsproblematiek. “Ik vind de dynamiek tussen kinderen en dieren zo mooi.”

12 |

Marlies heeft altijd al een fascinatie voor dieren gehad en toen ze na haar studie Culturele en Maatschappelijke Vorming aan de Hogeschool Nijmegen aan het werk ging, besloot ze dat haar werkkring toch ook met dieren te maken moest hebben. “Ik wilde graag voorlichting over dieren geven en stuurde open sollicitaties naar dierenparken en het Dolfinarium in Harderwijk. Mijn hoop was om op de afdeling Educatie terecht te komen, maar daar waren geen vacatures vrij.” Na twee maanden besloot Marlies het nog een keer te proberen bij het Dolfinarium. Daar was inmiddels een natuurlijk leefgebied voor dolfijnen geopend, maar wederom was er geen plek voor haar. “Na twee keer proberen liet ik het idee om bij het Dolfinarium te werken maar varen, tot ik uiteindelijk een brief kreeg met daarin de vraag of ik ‘hands on’ met dolfijnen, zeeleeuwen en vissen wilde werken in het hoogseizoen. Dat is nooit mijn bedoeling geweest, maar ik dacht: vier maanden is nog wel te overzien. Ik dacht dat ik vanuit die functie misschien kon doorstromen naar de afdeling Educatie, maar dat is er nooit van gekomen.”

Dolfijnen kun je niet aan een lijntje doen Na acht jaar bij het Dolfinarium te hebben gewerkt, beviel Marlies van haar eerste dochtertje. Het moederschap en het trainen van de dolfijnen combineerde ze met vier dagen in plaats van vijf dagen werken. Ze pendelde iedere dag 140 kilometer vanaf haar woonplaats Huissen naar Harderwijk en daarbij moest ze ook om het weekend werken. Toen twee jaar later haar tweede dochter werd geboren, had Marlies het gevoel dat ze alleen nog maar de kinderen aan het wegbrengen was. “Ik was toe aan een andere uitdaging, een nieuwe werkomgeving, een andere diersoort.”

hun concentratie en focus verbeteren. Ze leren hoe ze een hond kunnen sturen alsof ze een fiets besturen. Het levert mooie momenten op als een kind ontdekt dat hij op die manier een hond onder zijn benen door kan krijgen en dus zelf een truukje aan het aanleren is. Het is soms een openbaring voor ze om te zien dat zij zelf iets kunnen begeleiden, dat ze inzien en beseffen dat zij met hun eigen gedrag en houding een effect kunnen hebben op een ander. In dit geval een hond. “Door het effect van hun gedrag en handelingen op de hond zichtbaar te maken, proberen we de kinderen en jongeren uit te leggen dat dit ook in hun eigen directe omgeving van toepassing kan zijn.”

Hij is wel heel druk, hè? Dolfijnen trainen is een combinatie van creatief denken, uitdagen, motiveren, lol en rust hebben bij het aanleren van nieuwe handelingen. Je speelt spelletjes met ze, zowel fysiek als mentaal om samen nieuwe handelingen te leren onder allerlei verschillende omstandigheden. Het is trainen op afstand en toch heel dichtbij. De kunst van het trainen is om in het hoofd van een dolfijn, of elk ander dier, te kruipen om op die manier te begrijpen hoe ze leren. Creativiteit in je hoofd en in je lichaamsbewegingen zorgen voor succes. Een dolfijn kan je niet aan een lijntje doen. En je kunt niet zeggen: ‘We gaan nu deze kant op.’ Je moet ze op de een of andere manier prikkelen en uitdagen om met jou mee te gaan. Marlies vervolgt: “Ik heb een keer een dagje bij Hulphond Nederland meegelopen. De trainingsaanpak die de trainers daar gebruiken sprak me enorm aan: het gewenste gedrag wordt beloond en het ongewenste gedrag wordt in eerste instantie genegeerd. Die insteek was mij ook heel eigen met dolfijnen. Ik schreef naar aanleiding van mijn wens voor een mogelijke overstap in de toekomst een open sollicitatie aan Hulphond Nederland.” Het heeft even geduurd, maar na anderhalf jaar was er een vacature en werd Marlies uitgenodigd om op gesprek te komen. “Inmiddels werk ik alweer bijna vier jaar bij Hulphond Nederland als trainer van hulphonden. De basistraining van honden heeft veel raakvlakken met het trainen van dolfijnen.”

Ze bloeien op zodra ze een hond iets hebben aangeleerd Marlies is nu bezig met de overstap naar therapiehonden, omdat ze ook graag wil werken met kinderen met gedragsproblemen. Wanneer blijkt dat een hulphond in opleiding meer geschikt is voor de inzet bij therapiesessies, zal deze verder worden opgeleid als therapiehond. Het is wel heel anders werken met therapiehonden, vindt Marlies. “Ze moeten meer dezelfde handelingen herhalen, bij wel steeds verschillende kinderen.” Hulphond Nederland zet de therapiehonden in als middel om kinderen met een verstandelijke handicap en/of gedragsproblematiek te helpen veranderingen te maken. Door kinderen veel en vaak te complimenteren, ontwikkelen ze meer zelfvertrouwen en staan ze sterker in hun schoenen. Door ze specifieke handelingen als zit, lig, geef poot, ga plat liggen te laten vragen kunnen ze

Ook kan een hond gebruikt worden om te spiegelen, legt Marlies uit. “Laatst hebben we een fysiek drukke hond ingezet bij een kind met ADHD. Hij maakte de opmerking: ‘Hij is wel heel erg druk hè? Dat ben ik ook weleens.’ Daarop gingen we samen verzinnen hoe we de hond rustiger konden maken. We probeerden uit of zitten in plaats van te staan springen zou werken, of dat we onze handen wat rustiger konden houden, zodat de hond daar ook niet door wordt afgeleid. Het zijn allemaal heel kleine dingetjes waarvan de kinderen heel veel kunnen leren.” Vanaf januari zal Marlies volledig met therapiehonden gaan werken. De overstap sluit aan bij de ervaring die ze opdeed bij het faciliteren van therapieprogramma’s met dolfijnen voor kinderen met syndroom van Down en Autismespectrum stoornissen door Stichting SAM in Dolfinarium Harderwijk. De interactie tussen de dolfijnen en die kinderen en wat het met hen deed, vond ze heel erg mooi en interessant. “Het gaat om die kleine verschillen die een dier kan maken voor zo’n kind.” In mei van dit jaar is Hulphond Nederland met een therapiehonden pilot gestart in Hoenderloo op de Hoenderloo Groep. Daar wonen jongeren die uit huis zijn geplaatst en met diverse uiteenlopende problematieken te maken hebben. Jongeren komen voor 10 sessies. In augustus is er met een tweede groep jongeren gestart. De pilot wordt voortgezet tot het einde van het schooljaar in juli 2013. Dan wordt er bekeken of het therapieprogramma verder voortgezet zal worden in de huidige vorm.

De therapiehond laat zien wat anders onzichtbaar blijft “Ik vind de dynamiek tussen kinderen en dieren zo mooi. Ik heb Culturele en Maatschappelijke Vorming gestudeerd en  de overstap naar het veranderen van kinderen en jongeren door middel van inzet van honden, past goed bij mijn kennis en expertise. Ik kan honden lezen en merk dat een hond als katalysator kan werken in het proces. Een hond kan zich op een bepaalde manier gedragen ten opzichte van een kind en geeft daarmee informatie over het kind. Hierdoor zie je ook zaken die mijzelf bijvoorbeeld nog niet waren opgevallen, maar die de therapiehond wel al heeft opgemerkt en op gereageerd. Ik vind het prachtig om van dichtbij te zien wat onze therapiehonden voor kinderen kunnen betekenen.” Sylvia de Witt

| 13

Cliënt aan het woord

Het is februari 1998, ergens aan het begin van de avond. Tanja is op weg naar een cursus. Ze volgt een opleiding in de mode waarbij ze leert om kleding te ontwerpen en te maken. Het is haar lust en haar leven. En dan valt ze. Zomaar ineens, stomme pech: een stoepje, ze struikelt en komt helemaal verkeerd terecht op haar pols. De gevolgen zijn ingrijpend: posttraumatische dystrofie, zo luidt de diagnose. “Je spieren worden langzaam afgebroken en je zenuwen raken aangetast”, vertelt ze. “Dat doet pijn. Tanden op elkaar dus”. We zijn nog maar net aan de praat, en dat Tanja een positief en sterk mens is, wordt meteen duidelijk. Ze vertelt over de dingen die ze niet meer kan, nu ze nog maar één werkende hand heeft en gebonden is aan haar rolstoel (“ik kijk liever naar wat ik nog wel kan”). Zes keer deed ze tevergeefs een poging om een hulphond deels vergoed te krijgen via de verzekering. Steevast kreeg ze te horen dat ze ‘te goed’ was, en bovendien een man en een zoontje had die voor haar konden zorgen. “Dat was zo zwaar. Mijn zoontje Kris vroeg voordat hij met vriendjes ging spelen altijd of hij nog iets voor mij moest doen. Daar heb ik veel moeite mee gehad. Een kind moet gewoon onbezorgd kunnen spelen”. Maar nu, vandaag, is ze vooral trots. Want hij is er, de hulphond. Eindelijk. Verslag van een lange reis met een zonnig einde. Een einde dat geen einde is, maar een prachtig nieuw begin.

Het leven is net ganzenbord:

in de put zitten helpt niet! Spotlight Het startschot voor dat nieuwe begin klinkt voor Tanja op 10 oktober 2012. Een paar dagen daarvoor krijgt haar man René een bijzonder bericht van Hulphond Nederland, met de opdracht om Tanja op 10 oktober mee te lokken naar studio 21 in Hilversum. En dus geeft René Tanja de opdracht om op die bewuste dag om 4 uur netjes aangekleed klaar te staan, samen met Kris. Tanja is stikbenieuwd, dus zit ze keurig op tijd startklaar. Als de auto die hen ophaalt richting Hilversum rijdt, krijgt ze het vermoeden dat ze naar de opnames van een TV programma gaan. Leuk! Eenmaal aangekomen bij de studio blijkt dat daar die avond een mooi evenement plaats vindt: SAMEN MET HULPHOND, een fundraising dinner met een loterij en een veiling die geld moeten opleveren voor het opleiden van meer hulphonden. Bij Tanja gaat er nog geen belletje rinkelen. “Wij kennen de stichting natuurlijk en we gaan elk jaar naar de open dag. Kris vindt dat prachtig. Dus ik dacht die avond: goh, leuk. Een goed initiatief ook, geld inzamelen voor Hulphond Nederland. Mooi dat ik daar bij mag zijn”. En dan gebeurt het. Op het podium van de zaal wordt een verhaal verteld over Stichting Blokland. Deze stichting heeft tijdens een golftoernooi van Golfclub de Oude Maas geld ingezameld. Dat

14 |

heeft € 5.000 aan inschrijfgeld opgeleverd en stichting Blokland heeft dat bedrag aangevuld tot € 43.000. Precies het bedrag dat nodig is om één hulphond volledig te sponsoren, zonder de bijdrage van de zorgverzekeraar (die is normaal gesproken € 17.000). Er klinkt applaus. Dan zegt de spreker dat hij erg blij is dat de gesponsorde hulphond wordt toegewezen aan iemand die al zes keer tevergeefs een aanvraag heeft gedaan.

“Op dat moment begon het me te dagen”, vertelt Tanja. “En ik dacht tegelijk: dit kan toch niet waar zijn?” Veel tijd om na te denken heeft ze niet. Voordat Tanja het weet zit ze vol in de spotlights en komt het onvoorstelbaar goede nieuws. Tanja krijgt een hulphond. Echt waar.

Laat mij maar even We spoelen een stukje vooruit: inmiddels is het eind november en heeft Tanja net een week lang getraind met haar hulphond: Eros, een lieve Golden Retriever met een rustig karakter. “Ik ben moe, maar vooral zo trots”, glundert Tanja. “Eros doet het super goed. Het is gewoon een heerlijke hond, en al tijdens de trainingsweek merkte ik hoe graag hij mij wil helpen. Je begint in zo’n week natuurlijk met de basisdingen, maar al heel snel gaf Eros aan dat hij veel meer kan. Dan zat ik te rommelen met een slof of een sok die ik uit wilde trekken, en dan duwde Eros zijn snuit ertussen: laat mij maar even! Geweldig vond ik dat. Natuurlijk is het ook wennen in het begin:

er komen zoveel indrukken op je af. Voor mij is het een uitdaging om rustig te blijven, ik ben soms onzeker en wil het graag goed doen met Eros.” Op de vraag wat ze het leukste vond van de afgelopen week vertelt ze hoe gaaf het was dat ze zichzelf langzaam zag groeien, waardoor Eros ook steeds zekerder werd. “Dat is enorm stimulerend. Zeker als je om je heen ziet dat ook de andere cliënten (we waren met vijf) zich steeds beter gaan voelen met hun hulphond. Prachtig is dat. Het moment dat ik Eros echt mee naar huis mocht nemen was natuurlijk fantastisch. Kris en René hebben ook een heel goede klik met hem, het klopt gewoon allemaal”.

dat Eros er is. Je moet je voorstellen hoe het was: ik liet een keer de sleutel vallen vlak voor onze voordeur. En ik kon ‘m echt niet meer oppakken. Het was puur geluk dat de buurman na een half uur thuis kwam, ik had al bijna René gebeld. Die had dan thuis moeten komen van zijn werk om mij te helpen. Hij had dat met liefde gedaan, maar het geeft ons allebei zoveel rust en vrijheid dat dat soort dingen dankzij Eros nu niet meer hoeven te gebeuren. Eros is trouwens geboren op bevrijdingsdag. Hoe vind je die?”.

Het moment dat ik Eros echt mee naar huis mocht nemen was fantastisch! Hoe kijkt Tanja terug op de afgelopen periode? En hoe kijkt ze vooruit? Er klinkt een korte zucht voordat ze antwoordt. “Weet je, die periode waarin mijn aanvragen steeds werden afgewezen heeft veel energie gekost. Je gaat op een bepaald moment zelfs twijfelen aan jezelf. Maar ik kijk liever naar de toekomst. Ik geloof er in dat je nooit moet opgeven, er is altijd een weg. Dat ik het geluk heb gehad dat Eros op mijn pad is gekomen, is voor mij het levende bewijs. Daar ben ik super dankbaar voor. En ik richt me op alles wat ik – mede dankzij Eros- wél kan. En dat is veel hoor. Kleding maken lukt niet meer en op mijn andere passie, bruidstaarten maken, moest ik ook wat inleveren: de grote taarten gaan niet meer. Maar de kleine cupcakes met allerlei versieringen, die gaan nog wel! En dat is ook hartstikke leuk”. Het is Tanja ten voeten uit. “Of je nou in een rolstoel zit of niet, je kunt altijd herinneringen maken met degenen van wie je houdt. Met je kind bijvoorbeeld. Ik heb Kris zelfs leren fietsen! Ik zeg wel eens: het leven is net ganzenbord: je kunt altijd opnieuw beginnen, als je maar niet in de put blijft zitten. En terwijl ik dit vertel, ligt Eros op mijn voeten om ze warm te houden. Ik ben een gelukkig mens”. Caroline Perrée

Bevrijdingsdag Wat betekent het voor Tanja dat Eros er nu is? “Ontzettend veel”, antwoordt Tanja. “Door Eros kunnen we allemaal weer gewoon leven. Kris, die inmiddels zeven is, hoeft zich geen zorgen meer te maken om mij. Hij kan gewoon kind zijn, zoals de bedoeling is. En ook voor René is het erg fijn

| 15

Ambassadeur

Anouk Smulders nieuwe ambassadeur van Hulphond Nederland 16 |

Anouk Smulders, model, presentatrice en tevens lifestyle deskundige in het programma RTL Boulevard, is sinds kort de nieuwe ambassadeur van Hulphond Nederland. Zij gaat zich met hart en ziel inzetten voor de stichting en zal zich daarbij vooral richten op projecten voor kinderen en jongeren met een verstandelijke beperking en/of ernstige gedragsproblemen. “Ik heb veel met kinderen en met honden en hoop dat we fantastisch mooie dingen kunnen gaan doen de komende jaren.” De aanstelling van Anouk komt op het juiste moment voor Hulphond Nederland. Onlangs breidde de stichting namelijk haar activiteiten uit met een therapieprogramma waarbij therapiehonden worden ingezet tijdens de therapiesessies voor bovengenoemde kinderen en jongeren. Als ik op een zonnige herfstdag aankom in Nigtevecht waar Anouk Smulders samen met man Edwin en kinderen Max en Bo woont, word ik allereerst begroet door de 9-jarige labrador Sumo. Na de begroeting rent hij gelijk verder de tuin in om te checken of er nog wat lekkers te halen valt op de plek aan de zijkant van het huis waar de vuilniszakken hebben gestaan. Deze zijn die morgen opgehaald. “Oh, Sumo wil altijd nog wel kijken of er nog iets eetbaars ligt, hij is dan ook standaard vijf kilo te zwaar”, lacht Anouk terwijl ze me welkom heet. Binnenshuis domineren de kleuren wit en grijs en in de L-vormige kamer met open keuken nemen we plaats aan de eettafel, van waar we een prachtig uitzicht hebben op de Vecht. Zojuist vaart er een baggerschip voorbij, maar vaak kun je genieten van de stilte van het water. Het is niet bepaald een straf om hier te wonen. Anouk moest in het begin enorm wennen aan Nigtevecht, na tien jaar lang voor haar modellenwerk gewoond te hebben in wereldsteden als Londen, Parijs en New York. Nu wil ze er voor geen goud meer weg.

Kaarsen, rozen en Sumo “Ik reisde natuurlijk heel veel voor mijn werk als model”, vertelt ze. “Ooit zei ik al tegen Edwin: Als ik minder ga werken, meer in Nederland ben en echt op één plek woon, dan wil ik heel graag een hond. Toen we op een gegeven moment samenwoonden, wist Edwin dat er ergens een nestje met labradors was en daar moesten we maar eens gaan kijken. Ik zei nog: Alles leuk en wel, maar als ik die pups zie, dan ben ik verkocht. Nou goed, wij daarheen. Van de zeven puppy’s waren er al drie vergeven, maar wij zagen allebei tegelijkertijd de pup die groter was dan de rest en ook echt een haantje de voorste. De kinderen uit dat gezin hadden alle hondjes al een naam gegeven en deze pup heette Sumo. Edwin en ik hadden allebei meteen een klik met hem. Toen we daar weer weggingen had Edwin, zonder dat ik het wist, al tegen de eigenaresse gezegd dat we hem namen.”

Tijdens een lunch daarna werd lange tijd over de pup gepraat, zouden ze hem nou wel, of niet nemen? Lastig, want zowel Anouk als Edwin werkten allebei nogal onregelmatig. Natuurlijk was het achter Anouks rug al beklonken dat de pup er zou komen, maar zij wist van niets. Dezelfde avond keken ze naar Studio Sport waar beelden van sumoworstelen werden vertoond, wat bijna nooit voorkomt. Dit was voor Anouk een teken; Sumo moest bij hen komen! Na een week vroeg ze Edwin of hij die vrouw al had gebeld. Nee, hij was het helemaal vergeten, maar hij beloofde te bellen. Helaas, Sumo bleek al vergeven. “Nou zeg, mij eerst helemaal gek maken met zo’n pup en vervolgens te lang wachten met bellen! Kort erna ging Edwin naar Amsterdam om al die pups uit dat nest te fotograferen in

“Ik hoop dat we fantastische dingen kunnen gaan doen de komende jaren.” het park. Ik vond hem mesjogge, we hadden geen pup en dan ging hij ze nog eens fotograferen! Enfin, ik moest voor mijn werk een paar dagen naar Zuid-Afrika en zou op de terugweg om vijf uur ’s morgens aankomen op Schiphol. Erg vroeg ja, dus ik wilde gewoon met een taxi komen, maar Edwin stond erop dat hij me zou komen halen. Toen we thuis kwamen bleek het hele huis versierd met kaarsen en rozen en… daar was Sumo, met een rode strik om zijn nek. Aan die rode strik zat een ring en vervolgens heeft Edwin mij met Sumo op zijn arm ten huwelijk gevraagd. Vier weken lang had hij me voor het lapje gehouden! We zijn op 30 december 2004 op Curaçao getrouwd.”

Geen Messi of Ronaldo Een benefietavond in oktober 2012 van Hulphond Nederland in Studio 21 in Hilversum. Anouk is daar met haar man Edwin via relaties aanwezig. Als enorme hondenfreak had ze er heel veel zin in gehad om naar die avond te gaan. Ze kende Hulphond Nederland natuurlijk wel van naam, maar had zich nooit zo in de details verdiept. “Nu waren er verhalen van mensen die zelf een hulphond

| 17

hebben, zoals die vrouw die wel zo’n twaalf epileptische aanvallen per dag had, waardoor zij ook vaak in het ziekenhuis moest worden opgenomen. Door een val breek je immers vaak wat. Ik was in een soort shock van al die verhalen en het is zo fantastisch als je dan ziet wat hulphonden kunnen betekenen voor deze mensen! Ik was natuurlijk helemáál verkocht toen ze met een aantal puppies het podium opkwamen. Die avond besloten we dat we een puppy zouden adopteren, die vervolgens een jaar lang naar een gastgezin gaat. Toen wij thuis kwamen van deze geweldige avond lag onze hond Sumo, op zijn rug in zijn mand. Ik keek naar hem en zei lachend tegen mijn man: Nou, die heeft echt zijn roeping gemist. Ach, Sumo is echt zo’n lekkere knuffelkont.” Via Facebook heeft Anouk de dag erop contact met Rudolph Strickwold, directeur Marketing en Commercie van Hulphond Nederland. Ze liet hem weten dat ze het zo’n bijzondere avond had gevonden. Als hij haar ooit nodig had, voor een presentatie of een leuk schoolproject, dan mocht hij haar altijd bellen. Ook wilde ze graag dat haar kinderen Max en Bo zouden meekrijgen wat er nu precies met de geadopteerde puppy zou gebeuren. “Dus ik vroeg Rudolph of ze in de herfstvakantie de pup mochten zien, zodat ze een idee kregen wat zo’n hond allemaal doet. Natuurlijk mochten wij komen en Max, onze zoon, mocht de pup dan ook een naam geven. Max is een megavoetbalfan, dus ik had al het donkerbruine vermoeden dat het dan wel een naam zou worden als Messi of Ronaldo. Onderweg in de auto ernaartoe zei Max: ‘Als het een meisje is, dan noem ik haar Isabel. En als het een jongen is, wordt het Timmy. Het werd dus Timmy, want onze geadopteerde pup is een reutje. We houden contact met elkaar, want ik vind het natuurlijk wél heel leuk om Timmy te blijven volgen.”

Koppeling Max4Kids en Hulphond Nederland Rudolph Strickwold ziet Anouks enthousiasme en de klik die ze heeft met Hulphond en vraagt haar of ze ambassadeur van de stichting wil worden. “Ik ben zo’n type dat dan meteen overal ‘ja’ op zegt. Maar je moet bepaalde dingen natuurlijk ook kunnen waarmaken. Ik hield me dus in en zei nog niet meteen toe. Toen ik hem de volgende dag echter weer aan de lijn had, was mijn mening niet veranderd. Dan kom je tot het besluit: ik ga dit gewoon doen!” Anouk en haar man leiden met hun kinderen een geweldig leven, maar hebben altijd oog voor mensen en kinderen gehad

18 |

die het minder goed hebben. Tijdens één van hun reizen naar Curaçao werden ze uitgenodigd om een kijkje te nemen in kinderherstellingsoord Siloam. Het Nederlandse echtpaar Gijsbers zet zich daar al jaren in voor kinderen die ernstig ziek zijn, of voor kinderen die om welke reden dan ook niet meer thuis kunnen blijven wonen. Deze kinderen vinden hier een liefdevol thuis. Het herstellingsoord heeft altijd het doel om de kinderen uiteindelijk weer terug te plaatsen in de thuissituatie. Terug in Nederland besloten Anouk en Edwin dit herstellingsoord de helpende hand te bieden en richtten de stichting Max4Kids op. “We willen ernaartoe dat Max4Kids ieder jaar iets gaat steunen. Nu ben ik dan ambassadeur voor Hulphond Nederland. Ik wil ik het zo kunnen koppelen, dat we met Max4Kids ook het unieke therapieprogramma ‘Met Kop & Staart’ voor kinderen met gedragsproblemen, emotionele problemen, ontwikkelingsstoornissen en verstandelijke handicaps kunnen steunen. Edwin wordt natuurlijk veel gevraagd voor fotoreportages en dan zeggen we weleens: doe een donatie voor Max4Kids. Nu kunnen we dan ook vertellen dat deze donaties naar Hulphond Nederland gaan. Dit soort therapieën met kinderen en dieren: ik ben er heilig van overtuigd dat zoiets werkt. Op Curaçao, waar wij een familiehuis hebben, doen ze ook dolfijnentherapie met kinderen en dat heeft echt een positief effect. Daarnaast zijn er natuurlijk vaak allerlei projecten op scholen en nu heb ik hier op Max’ school in Nigtevegt al aangekaart om iets met Hulphond Nederland te doen. Het zou mooi zijn om hierover presentaties op scholen door heel Nederland te gaan organiseren. Hoe dan ook: Ik hoop dat we fantastische dingen kunnen gaan doen de komende jaren.” Sylvia de Witt

Event

Ambassadeurs versieren kerstboom voor Hulphond Nederland Hulphond Nederland heeft de 3e plek behaald tijdens de Sky Radio Christmas Tree For Charity! Ambassadeurs Anita Witzier en Anouk Smulders hebben namens Hulphond Nederland hun kerstboom-versier-vaardigheden in de strijd gegooid en een prachtige en inspirerende kerstboom opgetuigd. Het evenement vond plaats op vrijdag 7 december 2012 in de Foyer van Studio 21 op het Media Park in Hilversum. Dit was de dag dat ook het eerste pak sneeuw van deze winter viel, wat de sfeervolle happening nog meer kleur gaf. In de Foyer stonden 11 prachtige, volle donkergroene kerstbomen klaar, voor ieder deelnemend doel één. De ambassadeurs van de deelnemende goede doelen stonden gretig klaar om de prijs voor hun doel in de wacht te slepen. Toen het startschot gegeven werd, snelde iedereen dan ook naar het plateau waar alle versieringen lagen uitgestald. In de regel mocht er voor aankleding van de boom alleen versiering gebruikt worden die door Sky Radio beschikbaar was gesteld. Wat betreft de aankleding van de ambassadeurs was ieder doel vrij om daar de creatieve geest op los te laten. Anita en Anouk droegen daarom speciaal voor deze gelegenheid gemaakte hulphond-dekjes op mensenformaat. De opdracht was om in 30 minuten de kerstboom op te tuigen. En wel met een achterliggende gedachte die uitstraalt waar het goede doel voor staat. De Hulphond-kerstboom is qua aankleding ingetogen en sober gebleven. Er hingen 50 ballen in de boom. 50, omdat er dit jaar helaas maar 50 mensen een hulphond hebben gekregen terwijl er nog heel veel meer mensen met een handicap enorm geholpen zouden zijn met een hulphond. Onder de kerstboom stond een lege hondenmand, als symbool voor deze mensen. Naast de hondenmand stonden foto's van mensen met hun hulphond, waarop duidelijk te zien is hoe gelukkig ze zijn met hun hulphond. De jury, bestaande uit Kim Kötter, Dyanne Beekman en Tom Sebastian, was duidelijk onder de indruk van onze boom en de achterliggende gedachte. Na deze 30 minuten kregen de ambassadeurs 30 seconden de tijd om te motiveren waarom zij de kerstboom op deze manier versierd hadden en waarom hun doel moest winnen. Daar hoefden onze ambassadeurs niet over na te denken; omdat we nog meerhulphonden op willen leiden voor mensen met een lichamelijke handicap natuurlijk! De ambassadeurs van Hulphond Nederland hebben alles op alles gezet om een van de prachtige prijzen te bemachtigen. En met succes! Zij hebben voor Hulphond Nederland de 3e plek behaald, wat inhoud dat we €2.500,- hebben gewonnen! Dankzij deze bijdrage kan Hulphond Nederland meer pups opleiden tot hulphond die later iemand met een handicap een zelfstandig en prettiger leven zullen geven

| 19

Informatief artikel

(?)

Fijne feestdagen gewenst! Op het moment dat ik dit schrijf vallen de bladeren massaal van de bomen. De fraaie herfstkleuren in de bomen vervagen en de aarde kleurt in alle tinten rood, bruin en geel ten gevolge van het bladerendek. Als je de honden uitlaat hoor je de ganzen, zij hebben besloten dat het tijd wordt om naar het zuiden te trekken. Als je de ganzen hoort trekken dan weet je dat de winter er aan komt. In Nederland meestal niet echt een verbetering van het weer of het landschap, maar binnen kan het rond de kerstboom wel gezelliger voelen als het buiten miezert. Kortom; met de winter op komst dienen de feestdagen zich binnenkort ook weer aan. Helaas blijkt dat het rond de feestdagen niet altijd feest is voor onze honden en met name de pups. Om problemen trachten te voorkomen zal ik u enkele zaken schetsen uit meer dan 20 jaar praktijkervaring die de feestdagen zouden kunnen bederven.

Giftige zaken Chocolade Gedurende Sinterklaas en de Kerstdagen is er volop chocolade snoepgoed aanwezig. Honden die graag wat stelen of die gewoon nieuwsgierig zijn zullen snel een letter alvast voor het baasje uitpakken of de schaal op tafel met de leuke chocolade hulstblaadjes alvast voorproeven voor u. Chocolade is echter erg giftig voor honden, het veroorzaakt ernstige hartritmestoornissen! De mate van giftigheid is redelijk evenredig met het gehalte aan cacao. Natuurlijk geldt ook hier dat kleinere honden meer kwetsbaar zijn dan grotere vanwege de opgenomen dosis per kilogram lichaamsgewicht. Een Chihuahua kan dus geveld worden door 1 goede bonbon! Men neemt aan dat het om het stofje theobromide gaat en dit veroorzaakt hartkloppingen bij de hond, oftewel een razendsnelle pols. Hierdoor heeft het hart niet meer voldoende tijd om zich goed te vullen met bloed voor de pompslag en gaat het mis met de bloedsomloop. Alleen bij een snelle therapie kan de hond dan nog gered worden van de dood. In de praktijk blijken de momenten waarop cadeautjes worden uitgepakt, bezoek wordt verwelkomd of uitgezwaaid dè momenten te zijn waarop het mis gaat.

Kerstboom en kerststukjes Met de kerstdagen wordt menig huis opgesierd met een kerstboom of kerststukjes. Wordt een kerstboom in een bak met water gezet, dan moet men zich goed realiseren dat dit water - door erin opgeloste stoffen - giftig wordt voor de dieren die ervan drinken. Dit geldt natuurlijk ook voor de grotere kerststukjes. In stukjes of los wordt vaak een kerstroos gebruikt, ook deze is giftig. Dek dus de bak van de kerstboom goed af zodat drinken voor de hond daar niet meer mogelijk is.

Darmproblemen Lametta Als versiering in de kerstboom worden vaak van die lange glimmende sliertjes, goud of zilver van kleur, gebruikt. Deze sliertjes heten “lametta” en waren vroeger van lood of een ander metaal en tegenwoordig van plastic. Deze sliertjes vormen een enorme uitdaging voor uw huisdier en oefenen een onweerstaanbare aantrekkingskracht uit omdat ze bij ieder zuchtje tocht bewegen. Eenmaal in de bek raakt de hond ze niet meer kwijt en is doorslikken de enige mogelijkheid. In de darm gedragen de sliertjes zich heel vervelend en zetten zich vast in het slijmvlies. Op deze manier veroorzaken deze sliertjes darmverstoppingen die dodelijk zijn bij niet tijdig chirurgisch ingrijpen. Kurken (Champagne)kurken vormen enig speelgoed voor (jonge) honden. Doorslikken (grotere honden) of stukken kurk doorslikken kan leiden tot een darmverstopping en alleen chirurgie kan dan nog redding brengen. Rolladenetjes Voor katten en kleine honden kunnen rolladenetjes een probleem vormen. Ze ruiken heerlijk, kauwen zo lekker weg maar in de darmen verstoppen ze de doorgang zodat ook hier weer het mes redding zal moeten brengen.

20 |

Botjes Ten tijde van de feestdagen wordt er traditioneel veel wild en gevogelte gegeten. De bijkomende geuren zijn vaak al lang van te voren aanwezig en menig hond ligt in gedachten al te wachten op de buit. De botjes en overige restanten worden niet zelden buitgemaakt van het aanrecht of uit de afvalbak. Met name vogelbotjes zijn bij breken door kauwen erg scherp en kunnen flinke problemen veroorzaken.

Vuurwerk De angst voor vuurwerk is een elk jaar terugkerend probleem. De gedragmatige benadering vergt begeleiding, inzicht van de eigenaar en een tijdige start! Naast verwondingen is er het risico van weglopen. De routine van het huishouden is toch al anders tijdens deze dagen en met name de jonge honden zijn er zo van door. Zorg er in ieder geval voor dat de hond gechipt is en tijdens de feestdagen is een extra telefoonnummervermelding aan de halsband ook geen overbodige luxe. Hulpverlenende instanties werken ook maar op halve kracht in deze tijd en een oplettende wandelaar met een mobieltje zou uw hond wel eens eerder thuis kunnen bezorgen. Sommige dieren worden uit noodzaak of gemak met kalmerende middelen behandeld. Dit is echter niet altijd zonder risico’s! Overleg daarom altijd zeer zorgvuldig met uw dierenarts welke medicatie voor uw hond onder die omstandigheden geschikt is. In de praktijk zien we mensen nog wel eens medicatie voor honden uitwisselen zonder dat er wordt gekeken naar dosering (lichaamsgewicht van de hond) of contra-indicaties. Op internet circuleert een grappig filmpje van een Teckel die al rondrennend met een Romeinse kaars in de bek de omstanders “onder vuur neemt”. Dit lijkt grappig maar voordat je het weet is het een ramp. Enkele jaren geleden liep een herder mee met de pubers uit het gezin. In de week voor oud en nieuw hadden ze donderslagen bemachtigd en het zou een spannende middag gaan worden. Echter, de eerste donderslag werd aangestoken en weggegooid, de herder bedacht zich geen moment en apporteerde de donderslag. Een fractie van een seconde later was het de hel op aarde voor de kinderen en de hond, we konden niets anders meer doen dan de hond in te laten slapen.

Als je vuurwerk weggooit MOET je bedacht zijn op een hond (ook van iemand anders) die het wil apporteren!

Sneeuw en ijs Op blote voeten trotseert de hond koude, ijs en pekel. Veel van de mogelijke gevolgen zullen u bekend voorkomen: geïrriteerde tussenteenhuid door pekel, verwondingen door scherp ijs, afgescheurde nagels door harde grond en spierblessures door uitglijden. Goed afspoelen en drogen van voetjes na uitlaten beperkt de schade van bijtend pekel, het vooraf insmeren van de voeten met vaseline of speciale 'winterzalf' als gebruikt bij slede­honden voorkomt dikwijls ook narigheid. Het goed kort houden van nagels beperkt de kans op afscheuren. Ook het haar tussen de teentjes moet goed kort blijven. Voor honden met verwondingen aan de voeten bestaan er speciale hondenschoentjes. De zgn. 'booties' gemaakt voor sledehonden gemaakt van polarfleece zijn hiervoor prima geschikt. Het is belangrijk te weten dat het eten van grotere hoeveelhe­den ijs en/of sneeuw of het drinken van veel ijskoud water levensbedreigend kan zijn. Maar al te vaak is een maagkante­ling of minder ernstig maar wel vervelend: een hefti­ge diarree het gevolg. Koude kan de meeste honden, zeker als ze in beweging zijn niet zo deren. Toch moet men wel rekening houden met honden met erg korte vachten zoals kortharige windhonden, Boxers en Dober­manns. Bij extreme koude is een 'jasje' voor kleine hondjes met weinig haar geen overbodige luxe. Kortharige honden in een kennel hebben het bij forse koude niet gemakkelijk. Het is belangrijk dat u een dergelijke hond ruim voert: het warm houden van het lichaam kost bij felle koude veel energie. Een goed geïsoleerd tochtvrij hok met warme bodembedekking zal de hond zeker waarderen. Niets staat nu meer fantastische feestdagen in de weg en ik wens u dan ook vanaf deze plaats een gezellig uiteinde toe en een goede start van 2013! Sterkliniek Dierenartsen B.V. B.J. Carrière, Dierenarts www.sterkliniek.nl

| 21

Blik achter de schermen

Een kijkje in de kennel Hulphond Nederland bestaat uit diverse afdelingen waar de meest uiteenlopende werkzaamheden worden verricht. De ene afdeling is voor de buitenwereld meer zichtbaar dan de andere, maar allemaal zijn ze even belangrijk voor het functioneren en de doelstelling van de stichting. In dit artikel nemen wij u mee naar de afdeling hondenverzorging in de kennel.

Lotte, Janneke, Marianne, Karin

22 |

Op het trainingscentrum van Hulphond Nederland in Herpen zitten gemiddeld zo’n 30 hulphonden in opleiding in de kennel. De trainers hebben per persoon zo’n 4 tot 6 honden onder hun hoede. De honden worden dagelijks getraind om de 70 handelingen die een hulphond moet gaan beheersen binnen 4 tot 6 maanden te leren. De hondenverzorgers ondersteunen de trainers bij de algehele verzorging van de honden. Om 8 uur ’s ochtends gaan de mensen aan de slag om de honden in opleiding zodanig te verzorgen dat het hen aan niets ontbreekt. Op maandag begint de week standaard met een grote schoonmaak van de kennel. De honden gaan dan naar de buitenverblijven waar zij lekker met elkaar kunnen ravotten en een frisse snuit halen, terwijl het binnen een drukte van jewelste is. Alle afzonderlijke kennels, hondenbedjes en voer- en drinkbakken worden van onder tot boven schoongemaakt, zodat de week weer fris kan beginnen en de hygiëne is gewaarborgd. Honden in opleiding worden gedurende de dag diverse keren uit de kennel opgehaald om te trainen. De ene keer is dit iets langer dan de andere. Er wordt goed gekeken naar de signalen van de hond om te bepalen wanneer de hond nog even door kan of dat het tijd is om weer even te stoppen. Dit geeft de hondenverzorgers tussendoor de gelegenheid om de honden goed uit te laten. Door weer en wind wordt er met de honden gefietst of gaan ze mee naar het bos. Zo zorgen de hondenverzorgers ervoor dat de honden dagelijks genoeg beweging krijgen en hun overtollige energie lekker kwijt kunnen. Hierdoor zijn de honden tijdens de trainingen meer ontspannen, voelen zij zich goed en worden er betere resultaten geboekt. Naast de verantwoordelijkheid voor het schoonhouden van de kennel, behoort ook de verzorging van de honden zelf tot het takenpakket van de hondenverzorgers. Het team zorgt er voor dat elke hond de juiste hoeveelheid en de juiste soort voeding krijgt. Alle honden worden dagelijks voorzien van hoogwaardige voeding van hoofdsponsor Royal Canin, dat de prestaties van de hulphonden in opleiding ten goede komt. Ook wordt er door de hondenverzorgers gezorgd voor afgewogen snacks zoals kaas, knakworst en vis, die de trainers gebruiken om de honden te belonen tijdens de trainingen. De hondenverzorgers zorgen ervoor dat de beloningen in mindering worden gebracht op de dagelijkse voeding per hond. Om te zorgen dat de honden lekker in hun vel zitten en er goed verzorgd uitzien, worden alle honden een keer per week heerlijk verwend met een uitgebreide borstel-sessie. Met al deze uiteenlopende werkzaamheden vliegt de dag voorbij. De hondenverzorgers bij Hulphond Nederland zorgen ervoor dat het de honden in opleiding het aan niets ontbreekt. De honden genieten zichtbaar van alle aandacht en de hondenverzorgers kwispelen net zo hard mee!

School in actie

&presteren!

Leren

Alle eerste- en tweedejaars studenten van de opleiding Commerciële Economie aan de Hogeschool Leiden werken tussen september en januari voor het goede doel. Eén van die goede doelen is Hulphond Nederland. Alle initiatieven die door studenten hiervoor zijn bedacht en uitgevoerd hebben inmiddels voor Hulphond Nederland al een waarde van meer dan € 7.000,-. En ze zijn nog niet klaar! Doel van het project De studenten voeren een opdracht uit om zo hun sales competenties te ontwikkelen en ervaring op te doen met het werken voor een echte opdrachtgever. De samenwerking met beroepspraktijk vormt een belangrijk onderdeel van deze studie. Pieter Blickman, accountmanager fondsenwerving bij Hulphond Nederland, begeleidt de studenten bij de vormgeving van de opdracht en coacht

ze gedurende het traject. “Het is super om te zien hoe enthousiast de studenten zijn en ik vind het geweldig om de studenten te delen in mijn ervaringen op sales gebied. Voor de stichting is het een unieke kans om nieuwe ideeën op te doen, onze naamsbekendheid te vergroten en natuurlijk zoveel mogelijk geld op te halen.” aldus Pieter. Opvallend is de creativiteit van de studenten. Ze komen met een grote verscheidenheid aan ideeën en voeren de meest uiteenlopende opdrachten uit. Van schitterend verzorgde zakenlunches, benefietavonden en modeshows, tot zelf geproduceerde Hulphond armbandjes en t-shirts. De studenten zijn erg enthousiast over dit project. “Normaal gesproken maken we alleen werkstukken of krijgen we fictieve projecten. Je merkt dat iedereen enthousiast is om er iets moois van te maken. Je begint met een brainstorm en je eindigt met een plan wat je ook uitvoert”, aldus een aantal van de studenten. Het project van de tweedejaars studenten eindigt in de week van 21 januari. Tijdens de eindpresentaties maken zij de opgehaalde bedragen bekend en daarmee ook het eindbedrag voor Hulphond Nederland.

| 23

Wij feliciteren de volgende teams

Janine Spronck met Djaimy

Aukje HendrixDeguelle met Vicky

Jolanda Noordeloos met Edor

Nel Kruis met Yoë

Miep Kleine Schaarsvan Beek met Dismo

Ria Broshuis Westhoff met Diego

Alyda Griffioen met Zorak

Barbara Trimbos Hart met Djack

Gerda van Kooten met Bjork

Mari-Louise Hanekamp met Anita

Wendy Koopman met Asko

Tessa Spijker met Diede

Miriam Eisink met Dora

Marloes Eppink met Winto

Antoinette Herfs met Elmo

Birgitte Eekhout met Dyjen

Esther de Loos met Zenna

Uitbreiding werkterrein

Nieuw therapieprogramma voor kinderen “Voor ons kleine stapjes, voor hen zijn het meters” Hulphond Nederland is hét expertisecentrum voor het opleiden en trainen van hulphonden voor de medische en therapeutische zorg. Meer dan 25 jaar geleden is de stichting gestart met het opleiden van de zogenaamde ADL-honden. Hulphonden die 70 algemene dagelijkse levensbehoeften overnemen van mensen met uiteenlopende zware handicaps. “Wij willen nog veel meer mensen laten profiteren van alle voordelen van een hulphond”, aldus algemeen directeur Eric Bouwer. “Daarom hebben wij ons aanbod verbreed.” door Linda van ’t Land

26 |

Als Eric Bouwer op een dag kinderen met een autistische aandoening of het Syndroom van Down met dolfijnen ziet zwemmen, besluipt hem een gedachte die hem vanaf dat moment niet meer loslaat. “Het zette mij aan het denken over het uitbreiden van mogelijkheden met hulphonden”, vertelt de directeur van Hulphond Nederland. “Honden zijn namelijk gedomesticeerde dieren, die je kunt aaien en knuffelen. Bovendien zijn honden gemakkelijk te transporteren naar iedere gewenste plek. Dat zou onze dieren weleens heel geschikt kunnen maken voor therapieprogramma’s.” Een nieuw idee binnen Hulphond Nederland is geboren. Want Bouwer is continu op zoek naar manieren om het fundament van de stichting te verbreden en de aanwezige expertise breder in te zetten, ook om financieel

draagvlak te creëren. “Ik wilde een goed therapieprogramma met hulphonden ontwerpen en beschrijven, waarbij kinderen met gedragsproblemen of verstandelijke beperkingen gebaat zouden zijn. Daar hoorde een gedegen plan van aanpak bij, om dit therapieprogramma professioneel en op grote schaal te kunnen aanbieden.” Via via maakt Bouwer kennis met Petra van Benten, een kindertherapeut met veel ervaring op het gebied van jeugdzorg en maatschappelijk werk en bovendien gedragstherapeut voor honden. Van Benten blijkt al in een eerder stadium precies die methodiek te hebben ontwikkeld waarnaar Bouwer op zoek is. Want ook zij weet: “Honden hebben een onvoorstelbaar waarnemingsvermogen. Als je bijvoorbeeld hun neusslijmvlies helemaal uit zou klappen, is dat net zo groot als de hond zelf! Wij hebben geen idee wat ze daardoor

allemaal kunnen oppikken. Door samenwerking met honden kun je fantastische dingen bereiken.” Van Benten vervolgt: “Hulphond Nederland is voor mij de ideale partner. Ik heb in de praktijk ervaren wat honden kunnen en was al langere tijd op zoek naar kennis en expertise om deze therapie op professionele wijze en op grote schaal te kunnen uitrollen, met medewerking van universiteiten en grotere zorginstanties.” Bouwer: “En ik ben heel lang op zoek geweest naar iemand zoals Petra, die in staat is om dit soort therapie heel praktisch, met twee voeten op de grond, aan te bieden. Ik wil namelijk weg uit de zweverige sfeer, maar heel concrete resultaten zien.”

“Door samenwerking met honden kun je fantastische dingen bereiken.”

Zonder aanziens des persoons De therapie heeft de naam ‘Met kop en staart’ gekregen. Bewustwording van het eigen gedrag staat in de methodiek centraal. Door de inzet van een therapiehond wordt voor de jongeren heel concreet zichtbaar wat het effect van hun eigen gedrag is op het gedrag van de hond. Het wordt als het ware gespiegeld. Ze leren hierdoor op een positieve wijze en met begrip voor de ander te communiceren. Immers: wie een hond positief benadert, boekt resultaat en daarop volgt de beloning. Bouwer: “Een hond is niet bedreigend, geeft geen sociaal wenselijke antwoorden en heeft geen vooroordelen. Een hond leeft volledig in het hier en nu en handelt zonder aanziens des persoons. Daarom is een therapiehond zo’n goed hulpmiddel om in te zetten bij therapiesessies. Door met de hond te communiceren en hem of haar opdrachten te laten uitvoeren, leren jongeren een betere lichaamshouding aan te nemen, duidelijk te praten en oogcontact te maken.”

Eigenwaarde De training ‘Met kop en staart’ is opgebouwd uit tien sessies van een uur. In het eerste uur is er vooral aandacht voor kennismaken met elkaar. Van Benten observeert het kind en kijkt wat het wel of juist niet (aan)kan. Van Benten: “Ik probeer te ontdekken wat een kind nodig heeft in zijn of haar proces. Afhankelijk daarvan kies ik de hond erbij. In het begin moet de therapie vooral leuk zijn. Deze kinderen moeten al zoveel en zijn vaak niet meer gemotiveerd voor therapie. Samen met de hond doen we oefeningen en maken we het leuk voor het kind. Gaandeweg de sessies verhoog ik de moeilijkheidsgraad, afhankelijk van de doelen die gesteld zijn.”

En al snel zijn er resultaten zichtbaar. “De kinderen boeken successen met de hond, bijvoorbeeld door hun stem goed te gebruiken of rechtop te staan. Hierdoor krijgen ze complimenten van hun omgeving. Al die stapjes samen zijn ongelooflijk belangrijk voor de eigenwaarde van een kind. Ze krijgen het bewijs dat ze écht iets kunnen.” Met als uiteindelijk doel: leren communiceren met echte mensen in de echte wereld. “We trekken steeds opnieuw die parallel”, vertelt Petra. “Honden zien er dan misschien anders uit dan mensen, maar er zijn heel veel overeenkomsten. Kinderen leren dit op deze manier spelenderwijs en vanuit een ontspannen therapie: dat werkt vaak het beste. Voor ons zijn het soms kleine stapjes, voor hen zijn het meters.”

Pilot in Hoenderloo In Nederland worden per jaar gemiddeld 334.000 jongeren met gedragsproblemen, emotionele problemen, ontwikkelingsstoornissen en licht verstandelijke handicaps geholpen in verschillende sectoren van de zorg. De Hoenderloo Groep biedt specialistische 24 uurszorg aan jongeren met complexe gedragsproblemen vanuit heel Nederland. Projectleider Leida van den Brink is aanvankelijk zeer sceptisch over het therapieprogramma van Hulphond Nederland: “Ik was onder andere bang dat honden de dupe zouden worden van agressieve kinderen.” Maar na een aantal pilots in Hoenderloo raakt ze zeer enthousiast. “We zien heel duidelijk vooruitgang bij de kinderen. Ze kunnen zelf ook verrassend goed en heel kernachtig onder woorden brengen wat de honden hen bijbrengen. Een meisje vertelde dat de hond haar gevoelens ziet en een jongen die regelmatig zijn hele kamer kort

| 27

en klein sloeg, zei dat de hond hem helpt om zijn gedrag te corrigeren.” Voor en na de therapiesessie wordt de kinderen gevraagd om zichzelf een cijfer te geven. Van den Brink: “Als ze aankomen, is dat vaak een heel gemiddeld getal. Na afloop scoren ze dan ineens erg hoog, geven zichzelf een negen of zelfs een tien. De jongeren zijn heel blij met de honden. Ze beschermen hen ook, het zijn echte maatjes geworden.” Ook Van den Brink noemt het feit dat honden niet terugpraten een groot voordeel. “Wij hebben te maken met zeer moeilijk opvoedbare jongeren, die vaak enorm veel meegemaakt hebben in hun leven. Ze hebben veel te verwerken. Bij de hond kunnen ze alles kwijt wat ze willen zeggen, zonder dat er een reactie komt of er een sanctie volgt. Dat is prachtig om te zien. Door het positieve resultaat van het eerste pilotproject zijn we inmiddels gestart met vier vervolgprojecten. Daardoor kunnen er dit jaar veertig jongeren therapie volgen met een hond.”

Hondenbaan? Bij het aanbieden van de therapie is het welzijn van de hond heel belangrijk. Samen met de Universiteit van Wageningen wordt bijvoorbeeld onderzocht welke honden het meest geschikt zijn voor dit therapieprogramma. Ook wordt bekeken hoelang de hond met de therapeut en een cliënt kan samenwerken. “Via warmtemeters en door het afnemen van wangslijm controleren we steeds het stressniveau van de hond”, vertelt Bouwer. In de praktijk blijkt een hulphond na twee therapie-uren behoorlijk vermoeid te zijn. Daarom worden steeds wisselende honden ingezet, die uiteraard ook bij het kind zelf moeten passen. Zielig is het beslist niet, vindt Petra: “Honden werken heel graag voor hun baas. Ik zou iedere hond een baan gunnen.” Niet alle honden die in Herpen geboren worden, zijn geschikt om hulphond te worden. Zij hebben bijvoorbeeld een te sterk ontwikkeld jachtinstinct. Een deel van deze honden is wel uitstekend in staat om als therapiehond te worden ingezet. “Door verbreding van ons programma kunnen we meer goede honden voor de stichting behouden”, vertelt Bouwer verheugd. “Zij wonen bijvoorbeeld in een gastgezin en zijn twee dagen in de week beschikbaar voor therapie-doeleinden.”

Ook voor particulieren Het therapieprogramma voor kinderen met

Ontroerd

gedragsproblemen, autisme of een verstandelijke

Aan het einde van het programma ‘Met kop en staart’ worden de vooraf vastgestelde doelen gezamenlijk bekeken. Van Benten: “Soms gaan jongeren dan nog eens tien weken een programma met een therapiehond in. Het kan ook zijn dat we adviseren dat het kind zelf een hond krijgt. Dat kan een therapiehond zijn, maar soms ook een gewone hond. Het gaat uiteindelijk om basisprincipes, waarbij het kind gebaat is.” Bouwer is trots op wat inmiddels al aan resultaten bereikt is. “Je ziet kinderen die met honden werken écht veranderen. Hun probleemoplossend vermogen groeit, hun lichaamshouding verandert, hun zelfvertrouwen neemt toe. Soms ben ik tot tranen toe ontroerd.”

beperking wordt binnenkort ook voor particulieren aangeboden. Door het programma ‘Met kop en staart’ leren jongeren (van ca. 4-23 jaar) zich beter ontwikkelen op emotioneel, cognitief, sociaal en motorisch vlak. Dit gebeurt met behulp van speciaal geselecteerde en opgeleide honden, die onder begeleiding van professionele therapeuten worden ingezet. De bijeenkomsten vinden plaats op het opleidingscentrum van Hulphond Nederland in Herpen. Deelnemen aan het programma (tien sessies van één uur) kan tegen kostprijs à € 599,00.

28 |

Pups op school

Een jaar in de klas met leergierige labradors

Tamara, Lisa en Anika waren zelf nog maar net gestart met de opleiding Ondernemen, Dier en Gedrag op het Helicon MBO in Nijmegen toen zij een uniek aanbod kregen. Zij mochten voor één jaar als gastgezin voor een pup van Hulphond Nederland gaan zorgen. De dames hoefden hier geen moment over na te denken en namen deze uitdaging vol enthousiasme aan!

De samenwerking tussen Helicon en Hulphond Nederland ontstond zo’n anderhalf jaar geleden. “Na verschillende gesprekken, gastlessen bij Helicon en praktijklessen bij Hulphond Nederland, kwamen we samen met het idee voor dit project”, zegt Erica Bokelmann, docente op het Helicon MBO Nijmegen. Sinds september dit jaar wonen Shine, Ty en Tayco – een Golden Retriever en twee Labradors – bij de studenten. Vanaf hun eerste schooldag zijn de pups de populairste leerlingen van het Helicon. “Ik moet wel vaak tegen mijn klasgenoten zeggen dat ze Tayco niet mogen aaien. Veel van hen vinden het lastig om zo’n lief snoetje te weerstaan”, vertelt Lisa terwijl Tayco vanaf zijn matje op de grond gefocust naar haar kijkt. De pups zijn een jaar lang 24 uur per dag bij de studenten en gaan met hen mee boodschappen doen, naar school en naar evenementen. “Er komt veel kijken bij de opvoeding van een pup. Als je uit wilt gaan, moet je een oppas regelen want de pup kan en mag niet te lang alleen zijn”, zegt Tamara. Het is voor het eerst dat Hulphond Nederland studenten inzet als gastgezin. “Het opvoeden van een pup is een hele verantwoordelijkheid, zeker als deze later als hulphond gaat helpen”, zegt Karin van den Biggelaar, pupinstructeur van Hulphond Nederland en begeleider van de studenten. “Een volleerd hulphond kan tot 70 handelingen verrichten om zijn gehandicapte baas te helpen bij verschillende dagelijkse dingen, zoals het oprapen van sleutels of de post, het open- en dichtmaken van deuren en helpen bij aan- en uitkleden. Bij het gastgezin leert de hond zich vooral te focussen op zijn baasje, zonder afgeleid te worden door de buitenwereld”, vervolgt Karin.

| 29

Dit unieke project is ook door de media niet onopgemerkt gebleven. In de Gelderlander stonden de studenten en de pups op de voorpagina van het regionale katern. Ook Hart van Nederland heeft een mooi item uitgezonden, waarin Wendy Kersten, trainer bij Hulphond Nederland en oud-student van het Helicon MBO, meer vertelt over het project. “Ik vind het een erg goed initiatief en had het zeker leuk gevonden als ik, toen ik nog studeerde, aan dit project had mee kunnen werken”, zegt Wendy. “Je doet op deze manier waardevolle praktijkervaring op en dat je er een goed doel mee ondersteunt geeft voor jezelf extra voldoening.”

Voor zowel Hulphond Nederland als de studenten is dit project een leerzame ervaring. Of er in de toekomst vaker door middel van gelijksoortige projecten pups zullen worden opgeleid, is nog niet duidelijk. “Als de resultaten van deze pilot positief zijn, gaan we zeker kijken of we in de toekomst met meer scholen hiervoor kunnen gaan samenwerken”, zegt Karin. “We zijn altijd op zoek naar gastgezinnen, dus als we op deze manier meer gastgezinnen kunnen werven gaan we hier zeker gebruik van maken!”.

Promofilm

Maak kennis met de mensen uit de nieuwe promofilm Tijdens het Samen met Hulphond event op 10-102012 is de nieuwe promofilm van Hulphond Nederland in première gegaan. De 700 aanwezige gasten waren zichtbaar onder de indruk van de verhalen van Corrie Vos, Daisy Brok en Pieter Blommers. Zij vertellen over hoe hun leven was voordat ze een hulphond hadden en hoe het er nu uitziet met een hulphond. Het verhaal van Corrie is te lezen in het artikel over het SAMEN MET HULPHOND event in dit magazine. In dit artikel stellen wij Daisy en Pieter aan u voor.

Daisy Brok Daisy is 33 jaar, moeder van 2 dochters, getrouwd met Edward en werkt als webdesigner. Door een fout in haar afweersysteem worden op het moment van de griep of een ander virus haar zenuwbanen beschadigd. Haar afweersysteem ziet geen verschil tussen kwaadaardige cellen van buitenaf en lichaamseigen cellen van de zenuwbanen en ruimt bij een infectie alles op wat het op zijn pad tegenkomt. Hierdoor heeft ze veel schade aan haar zenuwbanen, waardoor het signaal uit haar hersenen niet meer aankomt bij de betreffende spier. “De beperkingen die ik in het dagelijks leven tegen kom zijn met name het oprapen en het openmaken van dingen, spullen pakken uit kasten, aan- en uitkleden en huishoudelijke taken”, vertelt Daisy. “Ik had geen vrijheid meer om te gaan en staan waar ik wilde omdat ik overal de hulp van anderen voor nodig had.”

man om hulp moest vragen, doet zij nu voor mij. Ik hoef niet langer mijn kinderen van de bank te roepen als ik wat laat vallen en mijn man kan een avondje weg zonder rekening te houden met dat ik wellicht naar bed wil en geholpen moet worden. Sherpa doet zoveel voor mij, dat ik geen woorden heb voor de waarde die zij voor mij heeft. Het is onbeschrijfelijk…”

Het fenomeen hulphond was al langer bekend voor Daisy, maar ze dacht niet dat ze in aanmerking zou komen voor een hulphond omdat ze hulp had van haar man en kinderen. “November 2010 kwam ik 3 trainers van Hulphond Nederland tegen op de markt in Oss. We raakten aan de praat en ik vertelde over mijn beperkingen. Zij vertelden me dat ik wel degelijk in aanmerking zou kunnen komen voor een hulphond. Deze ontmoeting staat nog zo levendig op mijn netvlies.” vertelt Daisy. Vanaf daar ging het in vogelvlucht en in 2011 kreeg Daisy haar hulphond, Sherpa. “Sherpa brengt me vrijheid, onafhankelijkheid, zelfstandigheid, eigenwaarde, geluk en vrolijkheid. Ik hoef niet altijd meer andere mensen te vragen of ze iets willen oprapen of helpen met mijn jas” legt ze uit. “Dankzij Sherpa kan ik weer moeder zijn. Alles waarbij ik mijn kinderen of

| 31

Pieter Blommers Pieter is 28 jaar, getrouwd met Nicole en werkt als webdesigner. Hij heeft de ziekte van Duchenne, een aangeboren en erfelijke spierziekte. Deze ziekte verloopt progressief en tast steeds meer spierweefsel aan, waardoor de spierkracht steeds verder afneemt. “Door mijn verminderde spierfunctie zit ik in een elektrische rolstoel, heb ik beademing en kan ik bijna niks meer zelf bewegen op mijn hoofd, vingers en voeten na. Ik ben hierdoor afhankelijk van 24-uurs zorg”, zegt Pieter. “Zo kwam het vroeger regelmatig voor dat ik thuis kwam van mijn werk en nog een half uur in de gang zat te zweten met mijn winterjas aan, omdat de ADL-hulp niet eerder bij mij kon zijn om me te helpen.” Hij vervolgt: “Ik wilde op mezelf gaan wonen en wilde daarbij heel graag een hond. Op internet heb ik informatie gezocht en ik kwam al snel bij Hulphond Nederland uit. Via de ergotherapeut ben ik met de stichting in contact gekomen en zijn we gaan kijken wat een hulphond voor mij zou kunnen doen”. De mogelijkheden bleken eindeloos. Begin 2010 kwam Jente in

32 |

het leven van Pieter. Jente helpt Pieter bij verschillende dagelijkse handelingen waar hij eerder de ADL-hulp voor moest inschakelen. Simpele dingen als het uittrekken van schoenen, aanbellen bij vrienden en drinken uit de koelkast pakken kan Pieter met de hulp van Jente weer zelfstandig. “Door de hulp van Jente voel ik me dagelijks een stuk onafhankelijker. Mijn vrouw zit in een handbewogen rolstoel en Jente is voor ons allebei hulphond. Hierdoor kunnen wij met veel minder zorg echt ons eigen leven leiden in ons eigen huis.” Dat een hulphond niet alleen praktische hulp biedt maar ook sociale voordelen heeft, ervaart Pieter ook regelmatig. “Ik ben door Jente veel meer open geworden. Tijdens het wandelen met Jente maak ik sneller

“Wat is er nu beter dan een beste maatje die me ook nog eens bij heel veel dingen helpt?” contact met bijvoorbeeld andere hondenbezitters en liefhebbers. Mijn rolstoel met alle toeters en bellen wordt een stuk minder eng of raar gevonden, doordat Jente ernaast loopt”. Jente heeft ook een aantal speciale handelingen moeten leren, die specifiek voor Pieters beperkingen bedoeld zijn. “Omdat ik mijn handen niet kan bewegen heeft Jente geleerd om zichzelf op commando aan- en af te lijnen.” vertelt Pieter. Omdat de ziekte van Pieter progressief is, is het belangrijk dat Jente voortdurend nieuwe handelingen bijleert zodat Pieter zijn zelfstandigheid behoudt. “Ik ben dankzij Jente weer een vrij mens en zeg nou zelf, wat is er nu beter dan een beste maatje die me ook nog eens bij heel veel dingen helpt?”

Column Hero

Ik vind het de mooiste tijd van het jaar, december. De straten versierd met lichtjes, overal vreemde puntige bomen met gekleurde voorwerpen erin en opvallend veel mannen met lange witte baarden. Ondanks de kou zijn mensen vrolijk en ze geven elkaar heel veel cadeautjes. Mijn baasje maakt er in december een sport van om met zoveel mogelijk mensen tegelijk te eten. Ik vind dat zo gezellig! Ik heb geleerd om niet te bedelen en in mijn mand te liggen als mijn baasje bezoek heeft. Vanuit de hoek van de kamer kijk ik rustig toe hoe ze lachen, eten en drinken. Stiekem weet ik dat er altijd iemand is die mij iets lekkers komt brengen… Liggend in mijn mand heb ik alle tijd om na te denken over volgend jaar. Omdat ik overal bij ben hoor ik veel. Nu hoorde ik dat de ze bij Hulphond Nederland iets nieuws gaan doen. Ze gaan mensen met een lichte handicap, die via hun zorgverzekeraar niet in aanmerking komen voor een ADL-hond, helpen bij het trainen van hun eigen hond. Ze noemen deze nieuwe activiteit Teamwork. Nu hoor ik u denken: niet alle honden zijn toch geschikt om hulphond te worden? Dit klopt, maar iedereen verdient een kans. Wanneer honden gedragsproblemen hebben, zoals bijvoorbeeld agressie naar andere dieren of mensen kunnen ze niet meedoen aan de cursus

Liggend in mijn mand heb ik alle tijd om na te denken over volgend jaar...

Iedereen die ouder is dan 16 jaar, een eigen hond heeft, gebruik maakt van een hulpmiddel en niet in aanmerking komt voor een ADL-hond mag meedoen aan deze speciale cursus. In vier modules worden de verschillende onderdelen van het opleiden van een hulphond behandeld. Alleen de honden die de laatste module helemaal goed hebben afgesloten mogen zichzelf een echte hulphond noemen. Zij krijgen het officiële hulphond-dekje en een identificatiepas als bewijs dat zij een echte hulphond zijn. Als u meer informatie wil over Teamwork kijk dan op onze site www.hulphond.nl. Hier vindt u informatie over de verschillende modules, kosten, inschrijving en nog veel meer. Nu bent u weer helemaal op de hoogte van de laatste ontwikkelingen bij Hulphond Nederland. Ik beloof dat ik u zo goed mogelijk op de hoogte houdt van alles wat ik hoor, zie, ruik en proef. Vanuit mijn heerlijke warme mand wens ik u hele fijne feestdagen en in alle opzichten een goed en gezond 2013!

| 33

Fondsenwerving

Dam tot Dam Loop 2012 Zondag 23 september 2012, tijdstip: Veel te vroeg. Ik rek me uit en ontwricht mijn kaak bijna tijdens een enorme gaap. Vandaag rennen 43.000 mensen de Damtot-Damloop. Het parcours van het grootste hardloopevenement van Nederland meet van Amsterdam naar Zaandam 16,1 kilometer. De mensen voor wie deze afstand net iets te veel is, kunnen er voor kiezen een ronde in Zaandam te rennen van 6,4 kilometer. Op zich al een prestatie van formaat, maar een deel van de hardlopers gaat nog een stap verder door zich te laten sponsoren en te lopen voor een goed doel. Dit jaar geven maar liefst 120 mensen hun sportieve prestatie een extra dimensie door mee te lopen voor Hulphond Nederland. En dit is precies de reden waarom ik op zondagochtend al vroeg naast mijn bed sta. Met koffie in de motor en een boterham achter de kiezen duik ik de auto in en zet koers naar Zaandam. Daar staat mijn collega Pieter al als een trouwe (hulp)hond op mij te wachten. Middels een door Pieter ingenieus bedacht systeem, met als ingrediënten een skateboard, een doos en een stok, banen we ons met alle spullen een weg door de reeds aanwezige toeschouwers. Aangekomen bij de Charity Zone blijkt het nog best lastig om met onze beperkte middelen een kraam van 4 meter lang leuk aan te kleden. Maakt niet uit, we staan er tenslotte niet voor de sier, maar voor de mensen die voor onze doelstelling mee lopen!

Inmiddels is het 09.30 uur. We beseffen ons dat het nog 1,5 uur duurt voordat de eerste lopers (van de 6,4 kilometer) bij onze kraam zullen verschijnen, want die starten om 10.40 uur. Met een graad of 13 is het ook niet echt warm buiten, dus tijd voor koffie. Naast ons staan andere goede doelen waarmee we gezellig een praatje maken. We vertellen over onze doelstelling, wisselen ervaringen uit en geven elkaar tips. Zo vliegt de tijd voorbij en voor we het weten staan de eerste bezwete lopers van het bedrijf Mainetti voor onze neus! We voorzien ze van een slokje water en snoep, ze doen al gezond genoeg. Na een tijdje kletsen en bijkomen, vervolgen zij hun weg omdat ze nog een lange terugreis voor de boeg hebben. Tijd: 11.30 uur. Start Hulphond-lopers voor de 16,1 kilometer: 11.40 uur. Weer wachten dus. Inmiddels voel ik mijn tenen niet meer en ik probeer ze met wat gespring weer tot leven te wekken. Na een verrassend korte tijd, komt onverwacht de eerste loper (werkzaam bij Miele) van de 10 Engelse Mijl (16,1 km) al aan bij onze kraam. Wij diep onder de indruk van zijn ongelofelijke tijd, hij matig tevreden omdat hij sneller kan. En even later komen ook van andere bedrijven de mensen binnendruppelen. Waaronder mensen van 365, Athlon Car Lease, Holland Corporate Finance, XL Concepts en Source Creative Productions. Deze laatste heeft dit jaar ook nog eens hulphond-hardloopshirts gesponsord. Wat een sportieve sponsoren hebben wij toch! Inmiddels komen de particuliere deelnemers trots binnen. De twee particuliere deelnemers die het meeste sponsorgeld hebben opgehaald, Patrick van Santen en Ineke Breidenbach, hebben respectievelijk maar liefst € 452,- en € 420,- bij elkaar weten te sprokkelen. Fantastisch! Samen met de bijdragen van de andere deelnemers en bedrijven is er voor Hulphond Nederland maar liefst € 8.000,- bij elkaar gerend! Alle reden dus voor Pieter en mij om opgetogen en trots huiswaarts te keren. Misschien maar even lekker een rondje hardlopen vanavond.

Kim en Pieter

34 |

Kim Venhorst - Fondsenwerver Hulphond Nederland

Terugblik

Een terugblik op 2012 2012 was opnieuw een jaar met veel ontwikkelingen bij Hulphond Nederland. Zo maakte de stichting bekend haar werkterrein uit te breiden met de opleiding van hulphonden voor veteranen met PTSS en therapiehonden voor kinderen en jongeren met verstandelijke beperking en/of ernstige gedragsproblemen. Ook het grote succes van het SAMEN MET HULPHOND event mag hierin aandacht hebben. Samen met u blikken wij terug op de meest opmerkelijke hoogtepunten van 2012.

Ladies Circle €98.716,26 – juni 2012

Openen beurs met gongslag – juni 2012

Wereldrecord hondenwassen – juni 2012

Donatie Vaillantfonds €150.000,- - augustus 2012

Eerste PTSS hulphond – augustus 2012

Hondenzwemmen Geleen – september 2012

Therapieprogramma gelanceerd – november 2012

SAMEN MET HULPHOND event – oktober 2012

Eerste Hulphond Kids Magazine – oktober 2012

Anouk Smulders ambassadeur – november 2012

| 35

Vrijwilliger aan het woord

Vrijwilligers: Warm, betrokken, onmisbaar

In tijden dat het ons financieel economisch nog voor de wind ging, was het voor organisaties als Hulphond Nederland al hard buffelen. Nu onze economie krimpt en financiële groei stagneert is het ‘ophalen’ van gelden voor Hulphond Nederland nog moeilijker. De stichting, die haar bestaansrecht voor 80% ontleent aan giften en donaties uit markt, voorziet een grote uitdaging in 2013 om haar begroting sluitend te krijgen. In economisch zware tijden voelt Hulphond Nederland weer tot op het bot hoe onmisbaar haar vrijwilligers zijn. Aanleiding om in dit nummer met vrijwilliger Liesbeth van Heijst in gesprek te gaan.

Liesbeth is gastgezin, opvang-gastgezin (wanneer cliënten bijvoorbeeld op vakantie gaan, of bij een ziekenhuisopname). Daarnaast is ze hondenchauffeur en schoonmaakhulp. Warm, betrokken, onmisbaar: dat zijn alle vrijwilligers van Hulphond Nederland. Zonder hun inzet zou Hulphond Nederland niet kunnen bestaan.

“Ongeveer sinds 2003 geloof ik…” … beantwoordt Liesbeth de vraag hoe lang ze al bij de hulphonden betrokken is. “Mijn man was lid van een serviceclub, de Ronde Tafel. Een club van mannen die onder andere geld inzamelen voor goede doelen. Op een gegeven moment hadden ze een avond georganiseerd waar mensen van Hulphond Nederland op het toneel kwamen. Die hadden pups en volwassen honden bij zich en ik was er erg van onder de indruk. ‘Daar ga ik ooit aan meewerken’, dacht ik bij mezelf. Toen ik gestopt was met mijn baan en er de tijd voor had, ging ik weer naar ze op zoek. Ik werd gastgezin. Ik kreeg als vrijwilliger een lijst met taken en moest aan behoorlijk strikte voorwaarden voldoen. Ik herinner me nog dat dat best wat stress opleverde. Onzeker hè, zeker als je voor de eerste keer gastgezin bent. Zo mocht de hond in een losloopgebied niet verder dan twintig meter bij je vandaan lopen. Ga er maar aan staan: met een dolenthousiaste pup in het bos. Ik was constant meters aan het tellen en die hond aan het roepen! De eerste pup die ik kreeg, was Pita. Een geweldig hondje dat nu nog steeds aan het werk is als hulphond. Het afscheid was moeilijk, dat wel. Maar de periode met zo’n hond in huis, en de wetenschap dat je er iets goeds mee deed, maakte het allemaal ruimschoots de moeite waard.”

Verhelderend En hoe kwam het dan zo dat Liesbeth ook ging schoonmaken in Herpen, en honden ging vervoeren? “Toen ik net bij Hulphond Nederland betrokken was, was er nog een andere directie”, vertelt ze. “De tijden waren toen natuurlijk ook heel anders. Er werd in Herpen schoongemaakt door een betaalde ploeg. Toen de nieuwe directie kwam, ging er toch wel iets van een bezem door, en dat was verhelderend. ‘Wie wil er komen poetsen?’ werd er gevraagd. Ik vond dat een mooi uitgangspunt. Dus riep ik: ‘Ik!’ En zo ging dat ook met de vraag wie er voor hondentaxi wilde spelen. Mijn man en ik hebben honden weggebracht en opgehaald door heel Nederland. Leuk om te doen, hoor!” Liesbeth, die samen met haar man altijd honden had, kwam erachter dat ze met name het observeren van honden erg leuk vindt. “Ik heb daar bij Hulphond Nederland een korte opleiding voor gevolgd. Superinteressant

36 |

Veteranenproject Sinds kort worden hulphonden opgeleid om militaire veteranen te begeleiden. Militairen die uitgezonden worden naar oorlogsgebieden kunnen een posttraumatische stress stoornis (PTSS) ontwikkelen. Hulphonden kunnen daarbij helpen. Zo leren ze bijvoorbeeld op te treden in geval van nachtmerries en andere vormen van paniekaanvallen.

Hulphond Nederland is altijd op zoek naar gastgezinnen! Op de volgende pagina vindt u een flyer. Wilt u ons helpen door deze op te hangen bij bijvoorbeeld de dierenarts, sportvereniging of supermarkt? Namens onze pups: bedankt!

vond ik dat. Vooral kijken naar honden, kijken naar hun gedrag, lichaamstaal en reacties. En ook samen met de trainers proberen een hond die ergens is ‘vastgelopen’ weer ‘los te krijgen’. Ik zeg niet dat ik nooit meer een pup in huis neem, hoor. Ook dat is een vreselijk leuk traject en een mooie periode om mee te maken. Maar ook een intensieve job. Wij hebben een huis in Frankrijk en als er een hond van Hulphond Nederland bij ons was, ging die mee. Niet in het begin, toen mocht dat niet maar later mocht het wel. Meestal hadden we ook wel een of twee honden van onszelf, en de kat, kippen en vogeltjes gingen ook mee. Een hele karavaan dus. Op dit moment hebben we zelf nog maar één hond, een Mechelse herder, Maite. En Heather, een teefje van vijftien maanden logeert nu hier. Ze komt uit Herpen en we moeten nu gaan bekijken of ze haar opleiding tot een-andersoort-hulphond al dan niet gaat vervolgen. Heather bleek vanwege jachtgedrag niet geschikt als hulphond.”

Heather Heather is een Kruising Labrador-Herder van vijftien maanden. Ze heeft in twee gastgezinnen gewoond en ging toen ze ruim een jaar oud was naar Herpen om aan haar opleiding te beginnen. Al tijdens haar puppyperiode bleek dat Heathers jachtgedrag regelmatig de kop opstak. Liesbeth: “ Ze kwam hier en toen bleek dat het inderdaad ‘erg’ was. Ze was nog maar net binnen of ze dook bovenop de kat. En dezelfde dag ving ze een kip. Maar toen wisten we wel dat het inderdaad menens was. Inmiddels gaat het veel beter. Alle kippen leven nog en de kat loopt hier rustig in huis, maar je merkt wel dat Heather haar neus te goed gebruikt. Eigenlijk moet een hulphond steeds zijn baas in de gaten houden, niet teveel worden afgeleid door andere zaken. Jachtgedrag kun je dempen, maar bij Heather is het te ver ontwikkeld. Maar we zullen zien, misschien dat haar opleiding toch nog vervolgd gaat worden. Wellicht is ze geschikt voor het veteranenproject. Ik gun het haar van harte, want Heather is een geweldige hond.”

Als ie maar niet… “Voor mij snijdt het mes aan twee kanten”, zegt Liesbeth. “Als kind wilde ik altijd een hond, maar mijn ouders wilden dat niet. Een van de grootste verrassingen uit mijn leven was de hond die mijn man uit het asiel haalde, toen we net samen waren. Nu zorg ik voor honden, vaak de meest geweldige honden die je je maar kunt voorstellen, en we doen er wat goeds mee. Natuurlijk geeft het best wat druk. Ik weet nog goed dat ik Pita, de eerste hulphond die hier in huis kwam, een keer kwijt was. In de bossen, nota bene. Je leert een hulphond dat ze braaf moeten gaan zitten,

en wachten op hun eten. Als ik tegen Pita zei ‘smullen maar!’ mocht ze eten. En dus liep ik door de bossen, te roepen: ‘Pita, smulleeeeeen!” Van ellende hè, omdat ik haar kwijt was. Helaas bleek dat Pita een composthoop had gevonden, waar het ‘smullen’ minstens zo lekker was als uit haar eigen bak. Ik heb dus een behoorlijke tijd lopen zoeken. Op zulke momenten is de druk die op je schouders rust zwaar hoor! Je bent zo vreselijk zuinig op een hulphond. De verantwoordelijkheid is groot. Ik heb me in de loop der jaren best eens handenwringend afgevraagd ‘als ie maar niet onder een auto komt….’ ”

Kleren aan! In de loop der jaren hebben Liesbeth en haar man ongeveer vijftien (‘we zijn de tel een beetje kwijt’) toekomstige of ex-toekomstige hulphonden in huis gehad. Sommige honden bleven maar een week, andere veel langer. Liesbeth: “We hebben een keer een hond opgehaald in de Provence, in Frankrijk. Dat was een epilepsiehond, wier baasje graag een keer op vakantie wilde zonder hond. Omdat wij naar ons huis in Frankrijk gingen, besloten we de hond bij de camping van die mensen te gaan halen. Die mensen legden uit waar het was, maar raadden ons aan om bij de poort te wachten, dan zouden zij de hond wel komen brengen. Veel beter ook, want het bleek een nudistencamping. Prima hoor, maar wij vonden het wel prettig dat we bij de eerste kennismaking onze kleren konden aanhouden! Het is prachtig om te zien hoeveel moeite het mensen kost om hun hond af te geven, maar vooral ook hoe blij ze zijn als ze weer met hun hond herenigd worden. Dat drukt je weer met je neus op de feiten: hoe belangrijk het werk is dat je doet als vrijwilliger.” Tekst en foto’s: Janine Verschure

| 37

38 |

Column Bob Carrière

Tijd om een nieuwe weg in te slaan Ieder zichzelf respecterend bedrijf of organisatie heeft tegenwoordig wel een bedrijfsplan. In deze plannen voor de toekomst staan gevleugelde kreten als “duurzaam”, “sociaal”, “verantwoord” en noem alle clichés maar op.

Soms zijn het slecht gekopieerde stukken of samenraapsels van termen en minder vaak zie je briljante plannen. Maar gaat het er uiteindelijk niet om wat wordt gerealiseerd en wat een organisatie doet? Als we naar de politiek kijken zien we ook mooie plannen, gevleugelde kreten en we weten allemaal wat er uiteindelijk van gerealiseerd wordt. Als ik naar mijn Europese beroepsorganisatie de FVE (Federation of Veterinarians of Europe) kijk, die zo’n 200.000 dierenartsen in Europa vertegenwoordigt, dan zie ik termen als “beschermen van de publieke gezondheid”, “beschermen van dierlijk welzijn” en “inzet voor de veterinaire professie”. Hieraan kan je zien dat dierenartsen “doeners” zijn en heb je kwaliteit hoog in het vaandel staan, dan moet je “doen wat je zegt” en “zeggen wat je doet”. Deze mentaliteit vinden we terug bij Sterkliniek Dierenartsen maar ook bij de Stichting Hulphond Nederland. Er wordt door velen met hart en ziel gewerkt aan het product “hulphond”. “Doeners” realiseren in het algemeen hun plannen wel. Vooruitkijkend zie ik de vraag toenemen en dan komt er een knelpunt naar voren: waar halen we voldoende geschikte kandidaathonden vandaan? Als praktiserend dierenarts ben ik bij veel keuringswerk van dit type honden betrokken en zie vele dieren in een vroeg stadium afvallen. Als ik terugdenk aan de clichés: wordt de gemiddelde moderne hond duurzaam, sociaal of verantwoord gefokt? Als we de media moeten geloven is het antwoord “Nee!”. Als dierenarts wordt ik dagelijks geconfronteerd met rasafwijkingen en met het leed die deze afwijkingen meebrengen voor de leden van het gezin waarvan de hond een deel uitmaakt, zou mijn antwoord in grote lijnen ook “Nee” zijn. Als ik de fokkers van Nederland mag zien als een organisatie, een organisatie die een heel eenvoudig bedrijfsplan bedenkt voor de toekomst, één met de woorden “sociaal”, “verantwoord” en “duurzaam” er in, dan hoop ik dat ze daarin gaan slagen. Wie zit er nog te wachten op een hond met afwijkingen? Wie durft nog gezonde honden in een show “af te keuren” vanwege een verkeerd gekleurde vacht? Zit onze maatschappij nog te wachten op deze producten? Niet echt. Wel zullen steeds meer mensen een gezonde hond willen, eentje die sociaal is en lang gezond blijft. Misschien wel eentje die geschikt is om hulphond te worden! Laten we hopen dat er steeds meer mensen zullen opstaan binnen de kynologie die in de gaten hebben wat sociaal, verantwoord en duurzaam fokken is en wat ze daarmee voor de medemens in de maatschappij kunnen betekenen! Het is tijd om te gaan doen! Dat betekent niet gewoon kruisingen maken, want neem van mij aan: ras A met heupdysplasie x ras B met heupdysplasie geeft in de meeste gevallen een nakomeling met heupdysplasie! Het is de tijd van de goede voornemens. Dames en Heren Kynologen, ik weet er één, het is tijd om een nieuwe weg in te slaan, u gaat het doen! (het bedrijfsplan is tenslotte niet zo moeilijk). B.J. Carrière, Dierenarts Directeur Sterkliniek Dierenartsen BV Lid Bestuur GGG (Groep Geneeskunde Gezelschapsdieren)

| 39

Cliënt aan het woord

Kim Moorman uit Borne diep onder de indruk van hulphond Nina

“Nina is mijn therapie”

De driejarige hulphond Nina is een kruising tussen een Golden Retriever en een Duitse herder. Mede vanwege haar stevige gestel is zij vorig jaar geselecteerd voor Kim Moorman uit Borne. Kim moet het grootste deel van de dag op een ligrolstoel doorbrengen en heeft daarom een hond nodig die veel op haar achterpoten kan staan. “Toen Nina aan me werd voorgesteld, had ik direct een klik met haar”, vertelt Kim. Om daar lachend aan toe te voegen: “Misschien wel omdat we allebei een heel eigen willetje hebben.”

40 |

Ze is net een jaar aan het werk als personeelsconsulent, wanneer Kim Moorman vijf jaar geleden op de dag voor Hemelvaart goedgemutst naar huis rijdt. Een lang weekend voor de boeg en direct daarna ligt een eerste zakenreis naar het buitenland in het verschiet. Vlakbij haar huis in Borne moet ze wachten voor een rood stoplicht. Dan verandert in één klap haar hele leven. Niet alleen de plannen voor de aankomende vrije dagen, maar al haar toekomstdromen vallen in luttele seconden in duigen. Kim wordt op hoge snelheid van achteren aangereden en houdt ernstig nekletsel aan het ongeluk over. Jarenlang kan Kim amper licht of geluid verdragen, ze kan niet meer lopen of zitten en ligt noodgedwongen vierentwintig uur per dag plat op bed in een verduisterde kamer. “Dat was heel heftig”, knikt de nu 28-jarige Kim. “De eerste jaren woonde ik in verpleeg- en revalidatietehuizen en had ik eigenlijk geen idee hoe het verder met mij moest. Sinds ruim een jaar woon ik weer zelfstandig, samen met mijn vriend Jan.” In het aangepaste wooncomplex ‘De Schouw’ woont Kim op de eerste etage, waar ze inmiddels ook alleen thuis kan zijn. “Ik heb een berg medicatie weten af te bouwen tot een aanvaardbaar niveau, omdat ik het gevoel kreeg daar meer last dan profijt van te hebben. Na heel ernstige afkickverschijnselen met alle nare gevolgen van dien, voel ik mij daar veel beter bij. In december 2011 heb ik hulphond Nina gekregen.”

De komst van Nina Het is Kim’s moeder die het balletje aan het rollen heeft gebracht. “Iemand vertelde me over Hulphond Nederland en vroeg of dat niet iets voor mijn dochter zou zijn”, vertelt Daphne van der Burg. Zodra aan het begin van 2011 duidelijk wordt dat Kim in aanmerking komt voor een appartement waar zij zelfstandig kan wonen, informeren ze bij de stichting. “Toen ging het allemaal heel snel”, herinnert Kim zich. “We hebben in mei de eerste contacten gehad en in december is Nina hier komen wonen.” Omdat het Kim veel energie kost om samen met Nina te trainen en dit steeds maar kort kan plaatsvinden, besluiten de trainers al snel dat Nina beter alvast in Borne kan blijven. Zo kunnen de hond en haar toekomstige baas al in de trainingsperiode goed aan elkaar te wennen. “Haar definitieve komst in huis vond ik best pittig”, vertelt Kim. “Ik voelde me direct heel verantwoordelijk voor haar en dat kostte mij veel energie. Maar vanaf het begin is het heel erg goed gegaan.” De trainers van Hulphond Nederland reizen op en neer om Kim en Nina goed te begeleiden en de hond naast de basiscommando’s gaandeweg steeds meer bij te leren voor de specifieke situaties rondom Kim. “Nina moet bijvoorbeeld meer afstand van mij houden dan haar aanvankelijk geleerd is, omdat ik in een ligrolstoel lig. In het begin moest ze even uitzoeken waar ze dan moet staan als ik door een smalle opening wil. Maar over het algemeen kan ik haar ontzettend snel nieuwe commando’s leren en ze is nergens bang voor. Het is ongelooflijk wat zo’n dier allemaal weet op te pikken!” Ook Kim’s moeder is dolgelukkig met de komst van Nina. “Ik laat Kim nu met een gerust hart alleen, omdat ik weet dat Nina bijvoorbeeld haar telefoon kan oprapen als deze valt.” Daarnaast is Kim’s verzekeraar zeer te spreken over de komst van een hulphond. “Voorheen kreeg ik zeven keer per dag hulp van de thuiszorg”, vertelt Kim. “Nu red ik mijzelf. Nou ja, samen met Nina natuurlijk! Zij pakt mijn ontbijt uit de koelkast, geeft mijn laarzen aan en opent de gordijnen. Ook helpt ze me als ik ’s nachts twee keer moet omdraaien, zodat mijn vriend nu kan doorslapen.”

ik woon eruit ziet”, lacht ze. Omdat het voor Kim in haar ligrolstoel niet altijd even makkelijk is om Nina uit te laten, doen Kim’s ouders en haar vriend Nina dat elke dag een aantal keer. Dan mag ze loslopen, spelen met balletjes en ravotten met andere honden. “Gelukkig kan ze heel goed het onderscheid maken tussen hen als speelkameraadjes en mij als baas”, vertelt Kim.

Contacten Eenmaal per kwartaal komt trainer Kitty van Hulphond Nederland om te kijken hoe het gaat. “Ze adviseert mij als Nina een handeling moet bijleren en houdt ook het welzijn van de hond in de gaten”, weet Kim. “Maar daarover hoeven we ons geen zorgen te maken. Nina vindt het

“Nina voelt aan wat ik wel of niet kan en legt dan bijvoorbeeld haar poten over me heen, zodat ik niets kan doen.” leuk om mij te helpen en rent al bij het eerste commando van de dag kwispelend door huis. Als ik vragen heb, kan ik die tussendoor altijd aan Kitty stellen.” Nu het steeds beter met haar gaat, hoopt Kim op termijn iets terug te kunnen doen voor Hulphond Nederland. “Ik zou het erg leuk vinden om demonstraties te geven met Nina. Dat zal ook voor haar een leuke uitdaging worden. En ondertussen schrijf ik blogs op de website van Hulphond.”

“Toen Nina net bij ons was, kon ik haar vanwege mijn hypersensitiviteit niet zelf uitlaten. Naarmate mijn situatie met de steun van Nina verbeterde, kon ik steeds meer met haar bezig zijn. Inmiddels heb ik Nina al een aantal keer helemaal zelf uitgelaten”, vertelt Kim glunderend. “Na 5 jaar in een verduisterde kamer te hebben gelegen, ging ik voor het eerst weer naar buiten. Ik voelde de zon weer op mijn huid en de wind door mijn haar, alles wat ik zo had gemist. Die ervaring was onbeschrijfelijk mooi!” Kim kan nu zelfs vanuit haar ligrolstoel met Nina spelen in een parkje vlak bij haar huis. “Ik weet nu eindelijk hoe de wijk waarin

| 41

De connectie met Hulphond heeft Kim veel nieuwe kennissen opgeleverd. “Na zo’n ernstig ongeluk haken er best wat mensen af in je omgeving die het gewoon te moeilijk vinden om daarmee om te gaan. Maar via social media heb ik een hoop nieuwe contacten opgedaan, bijvoorbeeld met mensen die ook een hulphond hebben. Daar heb ik heel veel steun aan; de interesse is groot over en weer. Ik heb hen nog niet persoonlijk ontmoet, maar hoop in de toekomst ooit een Open Dag in Herpen te kunnen bijwonen. Wellicht kunnen we elkaar dan in levende lijve treffen: dat zou echt fantastisch zijn.”

“Nina voelt aan wat ik wel of niet kan en legt dan bijvoorbeeld haar poten over me heen, zodat ik niets kan doen.” Band Dat ze in korte tijd zo’n band met Nina zou opbouwen, had Kim nooit durven dromen. “Ik las weleens verhalen over mensen met een hulphond en dat klonk eerlijk gezegd altijd te mooi om waar te zijn. In amper een jaar tijd ben ik zelf ook zo ver gekomen en diep onder de indruk van wat Nina voor me doet.” Kim heeft haar hond wel goed

moeten leren kennen, voordat ze écht begreep wat Nina voor haar kan betekenen. “In het begin was ik soms gefrustreerd omdat ze niet naar me luisterde en bepaalde commando’s niet opvolgde. Of ze liep me vreselijk in de weg als ik ergens naartoe wilde. Met behulp van trainer Kitty heb ik dat gedrag leren interpreteren. Ik weet nu dat Nina mij soms probeert te beschermen, omdat het geen goed idee is wat ik op dat moment wil. Nina voelt aan wat ik wel of niet kan en legt dan bijvoorbeeld haar poten over me heen, zodat ik niets kan doen. Er is een periode geweest waarin Nina de hele tijd met ons eten bezig was en er steeds bij kwam staan als er eten op tafel stond. Achteraf weet ik dat ze mij probeerde aan te moedigen om te eten, omdat dit in die periode helemaal niet lukte. Ontroerend om te merken dat Nina soms beter weet wat goed voor mij is dan ikzelf.” Op de achtergrond knikt Kim’s moeder instemmend. “Als ouders zeggen we nog iedere dag tegen elkaar hoe geweldig het is wat Nina allemaal kan. Het is prachtig om te zien hoezeer Kim is opgebloeid sinds haar komst. Nina heeft Kim door heel moeilijke periodes gesleept en bleef soms uit zichzelf dagenlang trouw bij haar in de slaapkamer liggen. Dat is een geweldige troost geweest.” Over haar oude dag hoeft Nina zich dan ook geen zorgen te maken. “Tegen de tijd dat ze met pensioen gaat, mag ze meteen bij ons komen!”, zegt Daphne lachend, haar armen al wijd geopend.

Ups en downs Er zijn nog altijd moeilijke en verdrietige dagen voor Kim. Op die momenten wacht Nina geduldig af totdat haar baasje zich beter voelt en vraagt amper om aandacht. Geen moment verliest de hond Kim uit het oog, voortdurend houdt ze haar in de gaten en blijft alert op iedere beweging. “Ze remt mij af wanneer dat nodig is en daagt me uit als het weer kan”, vertelt Kim. “Nina is mijn therapie, in alle opzichten. Ze vormt mijn handen, maar is ook mijn psycholoog en personal trainer. Door te sjorren met een touw en te gooien met balletjes heb ik bijvoorbeeld sterkere armspieren gekregen.” Kim heeft ervaren dat een hulphond veel meer is dan het verrichten van handelingen alleen. “De hond helpt je door emoties heen en geeft je heel veel zelfvertrouwen. Door Nina is mijn leven enorm ten goede veranderd. Ik durf na jaren van alleen maar ziek zijn opnieuw uitdagingen voor mijzelf te stellen. Zo ben ik nu het zitten in een ‘gewone’ rolstoel langzaam aan het opbouwen. Voor mij een hele overwinning als je kijkt naar waar ik een jaar geleden stond, of eigenlijk lag. Oh, en ook niet onbelangrijk: Nina kan heerlijk knuffelen!”

Linda van ’t Land

42 |

Vraag en antwoord

Vragen en antwoorden over Hulphond Nederland

Bij Hulphond Nederland komen er regelmatig vragen binnen over verschillende onderdelen van de stichting. Zo krijgen wij onder andere vragen over de hulphonden, de stichting en welke mogelijkheden er zijn om de stichting te helpen. Om iedereen te kunnen helpen, hebben we de meest gestelde vragen voor u op een rijtje gezet. Heeft u zelf nog vragen over de stichting en onze honden? Dan kunt u deze sturen naar info@hulphond. nl onder vermelding van ‘Vraagrubriek Hulphond Magazine’.

Moet een cliënt zijn/haar hulphond zelf uitlaten? Ja, het is de bedoeling dat een cliënt (indien de situatie het toelaat) zelf zijn/haar hulphond uitlaat. Het is belangrijk dat hulphonden regelmatig lekker naar buiten kunnen, net zoals elke andere hond. Ook is het belangrijk dat de cliënt en hulphond zoveel mogelijk samen zijn. Dit is van belang voor het versterken en behouden van de band tussen cliënt en hulphond.

Slagen alle honden voor de opleiding? Nee, helaas slagen niet alle honden voor de opleiding. Soms blijkt tijdens het traject dat een hond toch niet geschikt is als hulphond, bijvoorbeeld omdat hij jachtgedrag vertoond, angstig is in bepaalde situaties of omdat er medische problemen spelen. Voor de honden die de opleiding niet volledig afronden wordt altijd een (nieuwe) eigenaar gezocht. Gelukkig hebben wij een lange wachtlijst van mensen die staan te popelen om de honden een goed thuis te bieden!

Welke bijzondere dingen kan een hulphond naast het openen van deuren en het apporteren van spullen? Welke handelingen een hulphond kan verrichten, is afhankelijk van de situatie van zijn baas. Op het moment dat de hond en cliënt elkaar ontmoet hebben en er een klik is, gaan de trainers kijken naar de situatie van de cliënt en aan de hand hiervan de hond het zogenoemde maatwerk aanleren. Zo zijn er hulphonden die bananen pellen en een injectiespuit indrukken met hun neus, maar er zijn ook hulphonden die 3x per nacht zelfstandig hun baasje omdraaien in bed.

Wat gebeurd er met een hulphond als hij met pensioen gaat? Voor hulphonden die met pensioen gaan zijn er verschillende opties. Het prettigste voor de hond is als hij bij zijn eigenaar kan blijven als huishond. Veel van onze cliënten kiezen dan ook voor deze optie, omdat zij ook dusdanig gehecht zijn aan hun hond dat zij deze niet zomaar meer af willen staan. Wanneer de cliënt niet in staat is om de gepensioneerde hulphond in huis te houden, door bijvoorbeeld ruimtegebrek of omdat deze niet in staat is om voor zowel de gepensioneerde en een eventuele nieuwe hulphond te zorgen, wordt er voor de hond een nieuwe eigenaar gezocht.

Kan ik Hulphond Nederland blij maken met mijn inboedel? Dat kan zeker! In samenwerking met @Depot kunt u uw inboedel, bijvoorbeeld een piano of ander uniek stuk, verkopen ten behoeve van Hulphond Nederland. Op www.hulphond.nl is er onder het menu-item “Steunen” meer informatie te vinden over de mogelijkheden van het verkopen van spullen via @Depot.

| 43

Uitbreiding werkterrein

Teamwork

uw eigen hulphond opleiden Bij Hulphond Nederland is er in 2012 hard gewerkt en is op verschillende vlakken het werkgebied van de stichting uitgebreid. Zo is bekend gemaakt dat de stichting speciaal geselecteerde en opgeleide therapiehonden gaat inzetten in therapiesessies voor kinderen en jongeren met diverse problemen. Ook de eerste PTSS-hulphond is in 2012 door Hulphond Nederland geplaatst. Met de komst van Teamwork gaat de stichting nog een stapje verder en krijgen nog meer mensen met een fysieke handicap de mogelijkheid te profiteren van de voordelen van een hulphond door hun eigen hond op te leiden. Teamwork is een initiatief van Ingrid van Deelen en Yvonne Vermeulen, beide werkzaam bij Hulphond Nederland. Beide hebben nagedacht over de mogelijkheden die de stichting heeft om nog meer mensen de voordelen van een hulphond te kunnen bieden. “De insteek van Teamwork is dat we mensen met een fysieke handicap tijdens deze cursus helpen bij het opleiden en opvoeden van hun eigen hond”, zegt Ingrid. “De cursus is speciaal aangepast aan de mogelijkheden van mensen met een fysieke handicap en dus goed te volgen door mensen met uiteenlopende handicaps”. Yvonne vult aan: “Het komt nog te vaak voor dat de aanvraag voor een hulphond door de zorgverzekeraar wordt afgewezen. Teamwork werkt zonder tussenkomst van de zorgverzekeraar, waardoor het verkrijgen van een volwaardig opgeleide hulphond voor een grotere doelgroep mogelijk is.” De cursus bestaat uit 4 modules, waarin verschillende onderdelen van het opleiden en opvoeden van een hulphond behandeld worden. Om door te gaan naar een volgende module, moet de combinatie op alle onderdelen van de voorgaande module geslaagd zijn. Per module leggen de cursisten een examen af, dat door een examinator van Hulphond Nederland wordt afgenomen. Om bijvoorbeeld door te gaan naar de laatste modules moet de hond naast het succesvol afronden van de voorgaande modules ook geneutraliseerd zijn en voldoen aan de medische eisen van Hulphond Nederland. Per team wordt er gekeken wat de mogelijkheden zijn, waarna specifieke onderdelen van de cursus daarop worden aangepast. Door middel van het behalen van de modules kan een team zich kwalificeren voor de officiële status van hulphond en daarbij horende privileges. Zo krijgt de hond een officieel hulphond-dekje en krijgt de cursist een identificatie pas in zijn/haar bezit, waarmee aangetoond kan worden dat de hond werkzaam is als officiële hulphond. Bij Teamwork krijgen de cursisten les van instructeurs die deskundig zijn op het gebied van het opleiden van hulphonden en ervaring hebben in het werken met mensen met een fysieke handicap. Doordat de cursus vanuit de locatie van Hulphond Nederland wordt aangeboden, is de stichting in staat deze opleiding tegen kostprijs aan te bieden.

44 |

Ingrid en Yvonne

Voor wie is Teamwork? Om deel te kunnen nemen dienen cursisten binnen het onderstaande profiel te passen: • Mensen met een fysieke handicap, die gebruik maken van een hulpmiddel, • Mensen die in het bezit zijn van een eigen hond met een leeftijd tussen 7 weken en 5 jaar, • Minimum leeftijd voor cursisten is 16 jaar. Het is van groot belang dat de hond geen gedragsproblemen heeft, zoals agressie naar andere honden of mensen. Ook wanneer de hond mobiliteitsproblemen heeft wordt deze uitgesloten van deelname aan de cursus. Hulphond Nederland sluit geen hondenrassen uit. “Het kan echter wel voorkomen dat gaandeweg blijkt dat een hond niet voldoet aan de eisen die we aan een hulphond stellen”, zegt Yvonne. “In dat geval behouden wij te aller tijde het recht om deze teams uit te sluiten van deelname aan de laatste module. Dit houdt in dat de hond niet in aanmerking komt voor de officiële status van hulphond.”

Kosten Voor iedere module (A, B, BI en C) bedragen de kosten voor deelname € 599,- (incl. BTW). De kosten voor module D zijn afhankelijk van de situatie van het team. De kosten voor het hulphond-tuig bedragen standaard € 50,-. Voorafgaand aan module D wordt door de instructeurs een schatting gemaakt van hoeveel uren er aan maatwerkbegeleiding zal worden besteed. De kosten van maatwerkbegeleiding zijn € 50,- per uur. Onder maatwerk vallen de specifiekere handelingen die een hond moet leren, bijvoorbeeld de cliënt omdraaien in bed. Zo lang de hond werkzaam is als officiële hulphond is het verplicht om jaarlijks nazorg af te nemen. De kosten hiervoor bedragen € 95,- per jaar en worden vooraf gefactureerd. Wilt u meer informatie over Teamwork of wilt u zich aanmelden voor de cursus? Kijk dan op www.hulphond.nl.

COLOFON Redactie: Suzanne Haverkamp Maarten van IJzer Hulphond Nederland Ontwerp: STUDIO kroonland Drukwerk: Kroonland bv Freelance Tekstschrijver: Carola Smits Windkracht 11 Fris HR Management www.windkracht-11.nl

Sylvia de Witt www.sylviadewitt-publicaties.nl



Linda van 't Land www.bureaulila.nl



Janine Verschure www.janineverschure.nl



Caroline Perrée CARPER www.carper.nu

Fotografie: Ferry DeWet www.ferrydewet.nl

Suzanne Haverkamp



Frank Derks

Fotografie cover: Jan van Wietmarschen www.janvanw59.jalbum.net Hulphond Nederland Postbus 24 5373 ZG Herpen T 0486 - 41 18 78 F 0486 – 41 26 80 [email protected] www.hulphond.nl ING Bank 3831 HulphondNL Hulphond Nederland Deze uitgave van het Hulphond Magazine is volledig gesponsord Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend.

| 45