Inhoud Recht en Informatica HC4:
n
Octrooi (patent)
n
Auteursrecht
n
Intellectuele eigendom (1): Octrooi, Auteursrecht
n n n
Op software? Algemeen Internet Software
Henry Prakken 11 mei 2015 1
2
Waarom bescherming IE? n
n
Octrooi: object
Rechtvaardigheid: men heeft recht op vruchten van eigen creativiteit en inventiviteit Doelmatigheid: stimuleren van creativiteit en inventiviteit is goed voor de maatschappij
n
Octrooiwet 1995: “Vatbaar voor octrooi zijn uitvindingen die nieuw zijn, op uitvinderswerkzaamheid berusten, en toegepast kunnen worden op het gebied van de nijverheid.”
3
4
Octrooi: omvang n
Octrooi beschermt idee, niet slechts vorm
n
Octrooi omvat absoluut recht op: n
vervaardiging, gebruik en verspreiding
n
toepassing
n
Maar ook verplichting tot openbaarmaking
n
Duur van een octrooi: 20 jaar
n
Nationale en Europese versie
Octrooi: verkrijging n
n
Verkrijgen van een octrooi n
Octrooi moet aangevraagd worden
n
Tijdrovende en kostbare aangelegenheid
Strenge(?) eisen: n
n
5
Nog geen deel van de stand der techniek; nieuw Uitvindershoogte; niet voor de hand liggen voor gemiddeld bekwaam vakman
Verleend octrooi kan door rechter opzij gezet worden 6
1
Is software vatbaar voor octrooi?
Naar een Europese Richtlijn Softwareoctrooien? n
n
Octrooiwet/Europees Octrooiverdrag: n
n
Voorstel: octrooi op software mogelijk als het een technisch effect heeft n
Software niet “als zodanig” octrooieerbaar (vgl. wiskundige formules).
n
n
Jurisprudentie: wel als het een “technisch effect/karakter” heeft
n
17/02/05 (voorlopig?) gesneuveld in EP
Grote bedrijven zijn voor: “Stimuleert ontwikkeling”
kleine bedrijven en open-source gemeenschap zijn tegen: n n
“Belemmert innovatie kleine bedrijven” “Belemmert open-source software”
7
8
Auteursrecht: inleiding n
Auteursrecht onder druk n
Absoluut recht op een ‘werk van letterkunde, wetenschap of kunst’ n
n
Exploitatierechten n
Openbaarmaking
n
Verveelvoudiging
n
Persoonlijkheidsrechten
n
Geen recht op exclusief gebruik
Het auteursrecht staat onder druk door de snelle ontwikkelingen in ICT n
n
Auteurswet stamt oorspronkelijk uit 1912 Gaat uit van koppeling informatie – fysieke drager/locatie Houdt geen rekening met nieuwe kopieer- en verspreidingsmogelijkheden
9
10
Auteursrecht: object en omvang
Auteursrecht: ontstaan en duur n
Ontstaan van het auteursrecht Automatisch wanneer het werk wordt gemaakt n Geen formaliteiten vereist n
n
n
n
Registratie, betaling, ©-teken
Excusief recht van maker van een werk op openbaar maken en verveelvoudigen
Duur van het auteursrecht n
Tot 70 jaar na dood maker
11
12
2
Auteursrecht: rechthebbende n n
n
Binnen een dienstverband n
n
Artikel 10 van de Auteurswet:
n
De maker Uitzonderingen: n
n
Auteursrecht: werk Boeken, brochures, nieuwsbladen, tijdschriften, toneelwerken, muziekwerken, mondelinge voordrachten, computerprogramma’s, … n
En bepaald werk of (bij software) tot taak behorend
Volgens ontwerp en onder leiding en toezicht van iemand anders
n
Uitzonderingen zijn regelend recht
‘en in het algemeen ieder voortbrengsel op het gebied van letterkunde, wetenschap of kunst, op welke wijze of in welke vorm het ook tot uitdrukking zij gebracht.’
n
Werk moet waarneembare vorm hebben
n
Werk moet origineel zijn
13
n
Eigen, oorspronkelijk karakter, en persoonlijk stempel maker
n
Tot 17-1-2014 was ook niet-origineel geschrift beschermd14
David Slater’s makaken
Auteursrecht: rechten n
Exploitatierechten n
Openbaar maken n
n
n
n
15
n
n n
n
Uitputtingsregel: Een legaal fysiek exemplaar mag verder verspreid worden.
Alleen bij rechtmatig openbaar gemaakt werk
n
Bronvermelding vereist
n
Dwingend recht
n
Citaat moet functioneel zijn
n
Gemaakte kopie hoeft niet gewist, behalve bij software
Overnemen nieuwsberichten
n
Alleen door media
EU Hof van Justitie 3 juli 2012 (Oracle - UsedSoft): n
Parodie Onderwijs … 17
16
Openbaarmaken
n
n
n
Ook na overdracht auteursrecht!
Beperking exploitatierechten (2) n
Citaatrecht
Recht op naamsvermelding, recht op verzet tegen verminking en aantasting van het werk n
Beperking exploitatierechten (1) n
Betreft het maken van kopieën èn bewerkingen Inbreuk kan niet ‘per ongeluk’
Persoonlijkheidsrechten n
Openbaarmaken + verveelvoudigen:
Gerichte privecommunicatie (post, email) is geen openbaarmaking
Verveelvoudigen n
n
EU Hof v J 2-5-2012: van software valt alleen broncode onder auteursrecht
n
Ook op ‘gekochte’ gedownloade software is auteursrecht uitgeput n
Licenties mogen dit niet uitsluiten
n
Maar verkoper moet zijn kopieën wissen
Gaat dit nu ook gelden voor andere e-content?
18
3
Beperking exploitatierechten (3) n
Beperking exploitatierechten (4)
Verveelvoudigen n
n
Art 16b Aw: ‘traditionele’ verveelvoudigingen van enkele exemplaren voor eigen studie, oefening of gebruik zijn toegestaan n n
n
Bij langere geschriften (bijv. boeken) slechts voor een deel Ook ander mag jouw kopie maken
Art 16c: reproduceren op een voorwerp bestemd om een werk ten gehore te brengen, vertonen of weer te geven is toegestaan n n
n
n
n
Voor ‘eigen gebruik’ (maar niet bij software!)
Hof 5-9-2003 over Scientology Church vs. Karin Spaink/XS4ALL: (Spaink citeerde op homepage uit documenten van kerk) Citaatrecht niet van toepassing (want kerk had documenten niet zelf gepubliceerd). n Maar in dit geval gaat vrijheid van meningsuiting boven auteursrecht n
Sinds 10-4-214 alleen toegestaan als uit legale bron! Billijke vergoeding is vereist, via heffing (sinds 1-1-2013) op alle blanco beeld- of geluidsdragers, telefoons, hardware of consumentenelektronica, waarop of waarmee gekopieerd kan worden (zie Stichting de Thuiskopie). Ander mag jouw kopie niet maken
…. 19
20
Portrechtrecht n
Hyperlinks en auteursrecht
Art. 21 Aw: openbaarmaking van een portret mag niet als een redelijk belang van de geportretteerde … zich er tegen verzet. n
n
Aanklikbare hyperlink is geen openbaarmaking n
Maar belangenafweging
EU Hof van J. feb 2014 (Svensson): zelfs niet als de indruk wordt gewekt dat het werk op de website staat waar de link zich bevindt n
Dus embedded links mogen ook.
Uit H.J.A. Hofland & Roel Visser: Platter en Dikker. Uitg. Bas Lubberhuizen, 2012. 22
Uitwisselen bestanden op Internet n n
Uploaden: openbaarmaken Downloaden: verveelvoudigen (maar uitzondering als kopie voor eigen gebruik uit legale bron) n
n
Auteursrecht: overdracht
Tot 10-4-2014 ook als uit illegale bron
n
Bij elkaar brengen up- en downloader (zoekmachines, aanbieders P2P software, bittorrentsites, ...): n n
Geen auteursrechtinbreuk Soms maatschappelijk onzorgvuldig: zie HC3
n
Auteursrechten kunnen geheel of gedeeltelijk overgedragen worden n
Schriftelijke akte noodzakelijk
n
Betreft alleen exploitatierechten
De rechthebbende kan gebruiksrechten verlenen (licensies) n
23
Rechthebbende behoudt het auteursrecht
24
4
Auteursrecht: handhaving n n
Schadevergoeding en/of verbod o.g.v. onrechtmatige daad Speciale bepalingen auteurswet, bijv: n n n n
n
Auteursrecht op software (1) n
Expliciet verleend door wet n
Opeisen eigendom Vernietiging Afdracht winst Beslaglegging
n
n
Opsporing en vervolging van strafbare inbreuken (bijv. softwarepiraterij) n
Uitputtingsregel geldt Regel kopiëren voor eigen gebruik geldt niet n
Wel beperktere rechten Maar alleen voor rechtmatige verkrijgers
Opzettelijke inbreuk op auteursrecht is misdrijf! 25
26
Open source software
Auteursrecht en gebruik van software n
n
Laden, in beeld brengen, uitvoeren, transmissie en opslag is ook verveelvoudiging Maar verveelvoudiging mag mits: n
n n
n
n
n
n
Noodzakelijk voor beoogd gebruik (incl. backup en verbeteren van fouten); of Reverse engineering; of Decompilatie voor compatibiliteit
In principe dwingend recht
Via licenties vrijheid afdwingen van gebruik, bewerking en verspreiding van software Licentiegever behoudt auteursrecht Voorbeeld: GPL-licentie n
Gedaan door rechtmatige verkrijger en: n
n
n
27
n
Bewerkingen en verspreiden toegestaan, maar (Aanbod tot) bijlevering broncode verplicht Bijlevering GPL-licentie verplicht
Wat als de keten breekt? n n
Bij overtreding voorwaarden vervalt licentie Maker heeft nog steeds auteursrecht (= ‘copyleft’)
28
Volgende week n
Auteursrecht: n n n
n n
DRM en Kopieerbeveiligingen Heffingen Creative commons
Databankenrecht Bescherming domeinnamen n
Merkenrecht, handelsnaamrecht, onrechtmatige daad 29
5
