Inhoud Inspiratiesessies en Masterclasses Planetree Conferentie 2013
1
Inhoud Inspiratiesessies en Masterclasses Planetree Conferentie 2013 INSPIRATIESESSIES RONDE 1 ............................................................................................................ 3 1. KENNISMAKEN MET PLANETREE -‐ PLANETREE NEDERLAND ...................................................................... 3 2. BOUWEN AAN ZORG DOE JE NIET MET STENEN MAAR MET MENSEN -‐ DIMENCE .......................................... 3 3. APP VOOR ONLINE BEHANDELING I.S.M. CLIËNTEN – GGZE ...................................................................... 4 4. RESULTAATGERICHT BEWAKEN IN DE PRAKTIJK D.M.V. DE PRESTATIEMONITOR – VERPLEEGHUIS OUDSHOORN (RIJNLAND ZORGGROEP) ........................................................................................................................... 4 5. KUNST EN CULTUUR; AANVULLENDE ZORG EN ZINGEVING EN VERBINDING TUSSEN JONG EN OUD -‐ SEVAGRAM .. 4 6. PLANETREE RAPPORTEREN – THUISZORG PANTEIN ................................................................................. 5 7. HELIOLYMPICS; SAMEN EEN GOUDEN BELEVENIS! -‐ HELIOMARE ................................................................ 6 INSPIRATIESESSIES RONDE 2 ............................................................................................................ 7 8. HOE VOEDING IN DE THUISSITUATIE WAARDE TOEVOEGT – THUISZORG PANTEIN ......................................... 7 9. VEILIGHEIDSMARKT -‐ SPAARNE ZIEKENHUIS .......................................................................................... 7 10. SPIRITUALITEIT OP HET WERK VAAG? HELEMAAL NIET! – RIVAS ZORGGROEP ............................................ 7 11. GROEIT DE PLANETREE TOT IN DE HEMEL? – GGZ HAAGSTREEK ............................................................. 8 12. DRIE BELANGRIJKE SLEUTELS OM JOUW WERKOMGEVING TOT EEN PLANETREE SUCCES TE MAKEN – ZORGGROEP ALMERE ............................................................................................................................... 8 13. VAKANTIE IN EIGEN HUIS – VERPLEEGHUIS LEYTHENRODE (RIJNLAND ZORGGROEP) ................................... 9 14. CLINICAL LEADERSHIP PROJECT (CLP) – LEIDING GEVEN VOOR BETERE ZORG – AZ TURNHOUT .................... 9 INSPIRATIESESSIES RONDE 3 .......................................................................................................... 10 15. MOREEL BERAAD – FATIMA ZORG .................................................................................................. 10 16. EVALUEREN NA DWANG EN DRANGMAATREGELEN – GGZE ................................................................. 10 17. VEILIGHEIDSRONDES IN HET FLEVOZIEKENHUIS – FLEVOZIEKENHUIS ...................................................... 10 18. BEWEGEN NAAR DUURZAAM HERSTEL – CPH .................................................................................... 11 19. HET ATELIER VOOR KUNSTENAARS EN KUNSTENMAKERS – WERKT VOOR OUDEREN ................................. 12 20. WACHTKAMEROBSERVATIES -‐ GEMINI ZIEKENHUIS ............................................................................ 12 21. PLANETREE IN GRIFFIN HOSPITAL (ENGELSTALIG) – PATRICK CHARMEL, PRESIDENT EN CEO GRIFFIN HOSPITAL 13 22. DE 5 WAARDEN VAN RIVAS ZORGGROEP – RIVAS ZORGGROEP ............................................................. 13 23. DE SCHOONHEID VAN DEMENTEREN – ZORGGROEP ALMERE ............................................................... 14 24. NIEUWBOUW ALS VLIEGWIEL VOOR PLANETREE – HAGAZIEKENHUIS ..................................................... 14 MASTERCLASSES ........................................................................................................................... 15 Mensgericht Lean door Patrick van Dijk UNC Plus Delta met succesvolle Planetree praktijken ... 15 Patiëntveiligheid door Mariëtte den Otter Stichting Planetree Nederland en Miriam Kroeze MediRisk Patiëntveiligheid (Hoe jij het verschil maakt!) ............................................................... 15 Planetree voor medisch specialisten door Dorothea Wild, medisch specialist Griffin Hospital ..... 15 Planetree Label 2.0: een nieuwe top bedenken voor excellente zorg door Jim van den Beuken Stichting Planetree Nederland ...................................................................................................... 16
2
Inspiratiesessies Ronde 1 1. Kennismaken met Planetree -‐ Planetree Nederland Planetree is een unieke combinatie van een aansprekende zorgvisie, uitwisseling van goede praktijk en concrete, eigentijdse implementatie. Zorginstellingen die werken met Planetree laten zien hoe ze hartelijke zorg, helende omgeving en een gezonde organisatie voor cliënten en medewerkers steeds beter in praktijk brengen. In deze workshop kun je uitvinden wat mensgerichte zorg met Planetree voor jou kan betekenen en hoe het je organisatie kan verder helpen. Je maakt het volgende mee: - Wat is Planetree wel en wat is het niet? - De kracht van Planetree - Planetree Praktijkvoorbeelden - Verder bouwen aan mensgerichte zorg in je organisatie
Carolin Rolvink en Marij Naarding, trainers & adviseurs Planetree Nederland
2. Bouwen aan zorg doe je niet met stenen maar met mensen -‐ Dimence Dimence biedt geestelijke gezondheidszorg en welzijn in Oost-‐Nederland. Gezien de omvang van het verzorgingsgebied bestaat de organisatie uit drie regio’s en drie divisies. Regio Midden Overijssel bedient ongeveer 6.000 patiënten met 360 medewerkers en heeft Almelo en Hardenberg als kern. In deze regio wordt nieuwbouw gepleegd waarin zeven locaties uit Almelo worden samengebracht. De bouw van het nieuwe pand fungeert ook als vliegwiel om op een andere manier te gaan werken. De invoering van Planetree en Het Nieuwe Werken staan hierbij centraal. Het fundament van dit traject is gebaseerd op de pijlers van Planetree. We hebben dit vertaald in: • Gezonde en gelijkwaardige interactie tussen hulpverlener en patiënt • De patiënt wordt betrokken in het zorgproces • Medezeggenschap en inspraak Vernieuwend is dat het nieuwe gebouw letterlijk wordt gevormd door de gebruikers. Onze patiën-‐ ten(vertegenwoordiging) en medewerkers zijn vanaf de start in 2010 meegenomen in het traject van plannen van eisen, ontwerpen en dilemma’s. Zo hebben we samen onze nieuwe werkwijze vorm gegeven en hebben medewerkers inspraak gehad in de vorming van hun nieuwe afdeling. De vast-‐ goedkant heeft deze plannen vervolgens vertaald naar een ontwerp. Een dergelijk traject valt of staat met waardecreatie. Want bouwen aan zorg doe je niet met stenen, maar met mensen! We hebben samen geprobeerd te begrijpen welke dingen echt belangrijk zijn om goede zorg te kunnen leveren. Dit door afstanden te overbruggen en elkaars behoeften en die van onze patiënten te begrijpen. Hoe we dit hebben aangepakt en welke resultaten dit heeft opgeleverd delen we graag met jullie tijdens deze inspiratiesessie. Centraal hierbij staat de vraag hoe je verbinding tot stand brengt. Sa-‐ men gaan we in gesprek over de dillema’s die wij zijn tegengekomen en onze lessons learned.
Arnoud Jansen, directeur zorg en Marjolein Vaags, beleidsadviseur en Planetree trainer
3
3. App voor online behandeling i.s.m. cliënten – GGzE Samen durven (innoveren), Over Helden en Bondgenoten , eLab GGzE In het E-‐lab is ruimte voor pionieren. Hulpverleners, cliënten en ontwikkelaars gaan er aan de slag en bekijken samen het resultaat. Het E-‐lab werkt buiten de gebaande paden en biedt ruimte aan hulp-‐ verleners of cliënten die geïnspireerd aan de slag willen met een concreet innovatief idee. Tijdens de workshop zullen de deelnemers ervaren waarom innovatie en ontwikkeling in onze ogen alleen lukt als je het samen doet. En dat nieuwe technologie kan dienen om het contact en de sa-‐ menwerking tussen ‘helden en bondgenoten’, tussen patiënten en zorgverleners Joep Kolijn, psychomotorisch therapeut en projectleider eLab GGzE Karin van den Berkmortel, e-‐health consultant, cliënt en ervaringsdeskundige
4. Resultaatgericht bewaken in de praktijk d.m.v. de Prestatiemonitor – Verpleeghuis Oudshoorn (Rijnland Zorggroep)
De prestatiemonitor is de Check en de Act uit de PDCA cirkel. Deze monitor stelt per PREZO prestatie de wijze waarop de Check en de Act plaatsvinden, vast. Volgens een cyclische planning komen de onderdelen aan bod. De prestatiemonitor is niet statisch; onderdelen worden toegevoegd, verwijderd, of aangepast. Het structureel meten van de resultaten op Planetree / PREZO prestaties houdt het management een kritische objectieve spiegel voor. Hieruit volgt een impuls ter verbetering op locatie, afdeling/ woning en cliëntniveau. Cruciaal is dat PREZO een onderdeel vormt van het primaire proces/ het reguliere werk en aansluit op de professionele ambitie van medewerkers om goede zorg te leveren. De geme-‐ ten uitkomsten inspireren en maken het mogelijk het werk nog beter te kunnen doen. Voor de uitvoering van de prestatiemonitor zijn per afdeling 2 prestatiecoaches en per woning 1 prestatiecoach aangesteld, die hieraan 4 uur per maand kunnen besteden. Daarnaast heeft het Rijn-‐ land Centrum voor Ouderengeneeskunde (RCO) ook prestatiecoaches aangesteld. Elke afdeling/ wo-‐ ning heeft 1 prestatiecoach vanuit het RCO toegewezen gekregen. Alle prestatiecoaches zijn getraind (nieuwe prestatiecoaches krijgen een training). Wat komt er tijdens de inspiratiesessie aan bod? - Werken vanuit (cliënt) resultaten - De Prestatiemonitor; Meten en bewaken op Outcome! - De nieuwe methoden en rol Prestatiecoach - Werkwijze en 1e resultaten - Het gebruik van tablets bij de metingen Sandra Huisman, adviseur Kwaliteit Zorginnovatie en Risicomanagement
5. Kunst en cultuur; aanvullende zorg en zingeving en verbinding tussen jong en oud -‐ Sevagram Kunst en Cultuur is voor alle doelgroepen dé kers op de taart. Tijdens kunst-‐ en cultuuractiviteiten zie je een organische verbinding ontstaan tussen de cliënt, fami-‐ lie, medewerker, vrijwilliger en maatschappelijk betrokken ondernemers. Maar ook met de buurtbe-‐ woners in de wijk waar het zorg-‐ of verpleegcentrum ligt.
4
Samen aan een kunstproject werken of samen genieten van muziek op niveau. Voor wie is het bedoeld? Alle zorgmedewerkers, stafmedewerkers en managers die graag out of the box denken en creativiteit en anders denken hoog in het vaandel hebben staan. Wat kunnen de deelnemers verwachten van de (inhoud van de) workshop? Deelnemers krijgen inzicht in het ontstaan en het doel van Verwenzorg binnen Sevagram. En hoe de verbinding met kunst en cultuur ontstaan is. Enkele Verwenzorg-‐ en kunst-‐ en cultuurprojecten wor-‐ den gepresenteerd en toegelicht. Hierbij zal u duidelijk worden dat tijdens de activiteiten een proces ontstaat dat net zo belangrijk is als het einddoel. De verhalen en met name de belevingen en ervaringen die tijdens de activiteiten verteld worden, de aandacht die de cliënten krijgen of het samenspel tussen een moeder, die dementerend is en een dochter bij het werken aan een werkstuk werken, geven zoveel intense voldoening. Het zijn vaak deze kleine dingen die het leven aangenamer maken en de kwaliteit van leven aanzien-‐ lijk verbeteren. De deelnemers krijgen inzicht in het bestaansrecht van Verwenzorg en kunnen leren hoe praktijkdoe-‐ len een onuitwisbare indruk maken op alle deelnemers. En zelfs verslavend werken. Ook richting nieuwe deelnemers aan Verwenzorg. Er is duidelijk een nieuwe wind op gebied van activiteitenaanbod komen waaien die helemaal ten goede komt aan de cliënt. Deze kunst-‐ en cultuuractiviteiten worden centraal aangestuurd, maar kunnen zowel centraal als decentraal tot uitvoering worden gebracht. Doelgroep van deze activiteiten is primair de cliënt, maar ook diens familie, mantelzorger, vrijwilliger en/of medewerker en leerlingen van nabij gelegen scho-‐ len. Zowel cliënt als familie, medewerkers en vrijwilligers zijn razend enthousiast over deze initiatie-‐ ven. Veelal in samenwerking met maatschappelijk betrokken ondernemers en/of organisaties, die Sevagram in hun hart heeft weten te raken, waardoor zij zich samen met Sevagram optimaal inspan-‐ nen om mooie, zich echt onderscheidende, kunst en cultuuractiviteiten mogelijk te maken. Het be-‐ treft nieuwe kunst-‐ en cultuuractiviteiten voor cliënten, maar ook initiatieven om via de zogenaamde derde geldstroom extra gelden te verwerven voor deze genoemde activiteiten. Wekelijks is de pro-‐ jectleider op uitnodiging op locatie om met hen van gedachten te wisselen welke initiatieven er on-‐ der haar begeleiding opgepakt kunnen worden. Marion Schmitz, Manager Communicatie en Brigitta Santegoeds, Projectleider Kunst en Cultuur
6. Planetree rapporteren – Thuiszorg Pantein Vanuit de wijk kwam de behoefte om aandacht te besteden aan de wijze van rapporteren. Twee aandachtsfunctionarissen Planetree hebben hierop ingespeeld door een spel te ontwikkelen. Het doel van het spel is dat collega’s bewust worden van de wijze van rapporteren en hoe dit beter zou kunnen. De workshop is bedoeld voor uitvoerende medewerkers uit alle settings. De rapportages hebben plaatsgevonden in de extramurale zorg, maar zijn herkenbaar voor alle settings. Het spel kan in iede-‐ re fase van het implementatieproces worden ingezet. Het spel helpt de brug te slaan tussen het con-‐ cept en de praktijk. De workshop is geschikt voor 3 x 8 deelnemers.
5
De deelnemers spelen zelf het spel ‘op weg naar mensgerichte zorg’. Onder begeleiding van vier Pla-‐ netree – trainers wordt een parcours afgelegd dat uiteindelijk leidt naar het kloppend hart van Pla-‐ netree. Tijdens het parcours zijn er punten ingebracht, waarbij de deelnemer een deel van een rap-‐ portage voorgelegd krijgt. De rapportage is niet verzonnen, het is uit de zorgdossiers overgenomen. De deelnemer wacht één ronde en krijgt de tijd een verbetervoorstel te doen. De spelleider beoor-‐ deelt het verbetervoorstel. Middels het spel leren de deelnemers wat rapportage betekent voor collega’s, de klant en mantel-‐ zorgers. De deelnemers worden bewust van wat tekst met je doet, interactie tussen klant en mede-‐ werker. Het integreert Planetree in de uitvoering van zorg. Twee voorbeelden van rapportages: − Collega, wil je de volgende keer de insulinepen op tijd uit de koelkast halen, heb nu koude in-‐ suline moeten spuiten, au… au… − Dhr. ruikt uit zijn mond. Stimuleren beter tanden te poetsen en anders overnemen.
7. Heliolympics; samen een gouden belevenis! -‐ Heliomare Hoe een sportief evenement zorgt voor verbinding intern en extern, integratie, trots, grenzen verleg-‐ gen, grote naamsbekendheid en positief imago. Hoe organiseer je een evenement waarin de klant centraal staat wanneer dit niet je core business is? Aan de hand van de Heliolympics, een grootschalig sportevenement georganiseerd door Heliomare, passeren diverse aspecten van zo’n organisatie de revue. Hoe stimuleer je de cliënten tot deelname, op welke manieren worden financiële middelen aangeboord, worden medewerkers gestimuleerd en geënthousiasmeerd om betrokken te zijn, wat komt er bij de planning kijken en hoe bericht je de regionale en landelijke pers? De Heliolympics was een tiendaags sportevenement waar 2500 kinderen, jongeren en volwassenen met een beperking 18 verschillende sporten konden ontdekken. Door de inzet van medewerkers, sponsoren, vrijwilligers en ambassadeurs werd dit evenement een enorm succes. Highlights: 1. Opening door HKH Prinses Margriet en Toine van Peperstraten; 2. Verbinden van ambassadeurs als Peter Heerschop, Louis van Gaal en Paralympische Kampi-‐ oenen Mirjam de Koning en Ronald Vink aan de Heliolympics; 3. Dekkende begroting door fondsen en sponsoren; 4. 600 vrijwilligers; 5. Hoge medewerkerstevredenheid; 6. Veel media aandacht: bereik van 7.869.204, advertentiewaarde € 92.000,-‐ in kranten (80 krantenartikelen, 7 tijdschriften, 5 keer op nationale en regionale TV). Ans Konijn, Manager Sport
6
Inspiratiesessies ronde 2 8. Hoe voeding in de thuissituatie waarde toevoegt – Thuiszorg Pantein Bij de implementatie van Planetree in Thuiszorg Pantein zijn ook de diëtisten betrokken. Onlangs hebben zij bijeenkomsten gegeven voor thuiszorgmedewerkers, waarin ze op inspirerende wijze lie-‐ ten zien hoe voeding in de thuissituatie waarde kan toevoegen. Waar je in een zorgcentrum of zie-‐ kenhuis één kok hebt, heb je er 1000 achter de voordeur! En waar in ziekenhuizen en zorgcentra de medewerkers bij elkaar komen, gebruiken zij de kleinschaligheid van een wijkteam om zichtbaar te zijn in de wijk. De workshop is bedoeld voor uitvoerende medewerkers uit alle settings. De diëtisten laten zien dat eten en voeding waarde toevoegt aan de zorg. Daarnaast is het een goed voorbeeld voor coördinato-‐ ren en overhead om te laten zien hoe je Planetree met de praktijk verbindt en hoe je Planetree in de praktijk kan laten leven. De deelnemers kunnen een inspirerende bijeenkomst verwachten waarin zij de implementatie van Planetree in Thuiszorg Pantein beleven. Door Planetree te integreren met dat wat er toe doet in het dagelijkse werk, houd je het dicht bij de praktijk. De kracht is de herkenbaarheid. Deelnemers leren, middels dit voorbeeld, Planetree concreet te maken. Dicht bij de praktijk, waar je vandaag al iets mee kunt. Door mensen aan te spreken op onderwerpen waar ze goed in zijn, gaan ze dat nog beter doen! Lianne van Hal, diëtiste
9. Veiligheidsmarkt -‐ Spaarne Ziekenhuis De “Veiligheidsmarkt” is een interactieve “belevings” workshop waarin de 10 VMS thema’s op een speelse manier bij de verpleegkundige-‐ en medische beroepsgroep “tussen de oren” of “in de genen” wordt geprojecteerd. Deelnemers gaan op de “veiligheidsmarkt” echt zelf aan de slag en werken op een speelse manier aan de ontwikkeling van de eigen bewustwording voor veiligheid. Niet alleen “beleven” zij op die manier zelf het belang van een juiste hygiëne of medicatieoverdracht maar erva-‐ ren zij zelf ook hoe het voelt om een kwetsbare oudere te zijn en merken zij waar zo iemand soms letterlijk tegenaan loopt. Medewerkers worden zich op de “veiligheidsmarkt” juist door het “belevings”aspect ervan bewust hoe alert je moet zijn op veiligheid in je dagelijks werk en hoe groot de impact kan zijn van ogen-‐ schijnlijk kleine “onveilige” gedragingen, zoals het niet wassen van de handen of het dragen van sie-‐ raden. Men wordt zich bewust van het belang van het eigen gedrag met betrekking tot veilige zorg en wordt aangesproken op zijn eigen “cirkel van invloed”. Veiligheid begint bij jezelf, niet bij de ander. Het gevoel van “ik moet” kan worden omgezet in “ik wil het”. Uiteindelijk leidt dat ertoe dat veilig-‐ heid gedragen wordt door alle medewerkers binnen het ziekenhuis. Marita Kromhout, Senior adviseur concernstaf
10. Spiritualiteit op het werk vaag? Helemaal niet! – Rivas Zorggroep
Aanvullende zorg en zingeving: handvatten voor op de werkvloer Zingeving, spiritualiteit en eenheid van lichaam en geest. Zaken die we allemaal belangrijk vinden, maar niet altijd gemakkelijk door te vertalen zijn naar het werk. Tijdens de workshop draait het om leren en ervaren. Je zult ervaren dat spiritualiteit op het werk helemaal niet vaag is. Zo maak je ken-‐
7
nis met spiritualiteit aan de hand van je levensmotto en krijg je handvatten om er zelf mee aan de slag te gaan: met je cliënten/patiënten, maar ook met je collega’s. Harma Gelms organiseerde afgelopen jaar bij Rivas Zorggroep samen met collega’s een maand lang activiteiten in het kader van ‘Eenheid van lichaam en geest’. Een speciaal ontwikkelde toolkit met werk-‐ en spelvormen vormde daarvoor de basis. De toolkit bestaat onder andere uit een levensmot-‐ tomuur, levensmottospel, gesprekstasje en een dvd met diaserie. Het biedt medewerkers houvast om met cliënten/patiënten op een laagdrempelige manier in gesprek te gaan over hun kijk op het leven. En met succes! Want dit initiatief werd eind vorig jaar gewaardeerd met de eigen Rivas Pla-‐ netree Award. Ben je benieuwd naar hoe de toolkit en verschillende werk-‐ en spelvormen jou kun-‐ nen helpen? Harma deelt ze graag, dus laat je inspireren tijdens deze workshop! Harma Gelms is geboren en getogen in de provincie Groningen. Na haar studie milieukunde is ze verhuisd naar het midden van het land, waar ze met veel plezier jarenlang heeft gewerkt als milieu-‐ kundige. In 1997 besloot ze een carrièreswitch te maken en schreef ze zich in bij de Universiteit voor Humanistiek. Een goede stap, want nu werkt ze al weer sinds 2001 met veel enthousiasme als huma-‐ nistisch geestelijk verzorger. Bij de introductie van Planetree bij Rivas was ze meteen enthousiast en dat is ze nog steeds. Daarom brengt ze haar kennis en ervaring als humanistisch geestelijk verzorger mee in haar rol als coördinator van de werkgroep ‘Eenheid van lichaam en geest’. Daarbij was ze betrokken bij organisatie van de maand van ‘Eenheid van lichaam en geest’ en geeft ze hierover di-‐ verse workshops. Harma Gelms, Geestelijk verzorger en coördinator Rivas-‐componententeam Eenheid van lichaam en geest
11. Groeit de Planetree tot in de hemel? – GGZ Haagstreek Dit is de titel van mijn dissertatie in het kader van het afstuderen voor mijn MBA in 2012. Hiervoor heb ik literatuurstudie gedaan naar veranderen, leren, cultuur en leiderschap. Hieruit is een model ontstaan wat snel in de praktijk toepasbaar is en waarmee je kunt inschatten of een idee, een tekst, een plan kans van slagen heeft. Het model heb ik naast Planetree gelegd en gekeken wat daar sterk aan is en wat beter zou kunnen. Het tweede gedeelte van mijn dissertatie bestond uit veldonderzoek. Door middel van ex-‐ en intern onderzoek naar leiderschap, cultuur, communicatie en structuur kwam ik tot een conclusie. De dissertatie sluit af met aanbevelingen hoe GGZ Haagstreek een gewenste cultuurverandering kan bewerkstelligen. Organisaties lijken erg op elkaar, waarschijnlijk herkent u veel van mijn conclusies en heeft u iets aan mijn aanbevelingen en het model dat ik ontworpen heb. Ik neem u graag mee door mijn onderzoek. Zo komt u er achter of de Planetree tot in de hemel groeit! Karin Klaverveld, adviseur directie en coördinator Planetree
12. Drie belangrijke sleutels om jouw werkomgeving tot een Planetree succes te maken – Zorggroep Almere Gezondheidscentrum de Notekraker in Almere is het eerste centrum in de wereld met een Planetree label. Ik vertel over mijn ervaringen tijdens dit veranderproces. Er worden drie belangrijke aspecten van de implementatie van Planetree in ons centrum uitgewerkt: De Kracht van het luisteren, Drie soorten collega’s en de Kracht van erkenning. Aan de hand van praktijkvoorbeelden leer je hoe Planetree werkt in de praktijk.
8
Doelgroep: De workshop is bedoeld voor iedereen die geïnteresseerd is in het implementeren van Planetree in zijn werkomgeving. De basiskennis over Planetree wordt als bekend geacht. De work-‐ shop is geschikt voor zowel mensen werkzaam in de care als in de cure. Leerdoel: Na de workshop zal iedereen 3 handvatten hebben om te beginnen of om verder te gaan in het veranderproces. Er is veel ruimte voor vragen en discussie.
Mireille van Bree, huisarts/teammanager in de Notekraker
13. Vakantie in eigen huis – Verpleeghuis Leythenrode (Rijnland Zorg-‐ groep) De vakantie in eigen huis is een week aan activiteiten die te maken hebben met vakantie. De bewoner van een verpleeghuis kan vaak moeilijk op vakantie, om dit te compenseren hebben wij een vakantie in eigen huis georganiseerd. In deze week zijn diverse activiteiten op alle dagen van de week georganiseerd, zoals een huifkar-‐ tocht, dieren in huis, feestavond, filmavonden enz. Het thema van 2012 was vakantie in Holland, het thema voor 2013 is Frankrijk. Hoe we dit succesvolle initiatief in de prakijk hebben gebracht delen we graag met de deelnemers tijdens deze inspiratiesessie. Marja van Eeden Petersman, clusterleidinggevende De Laeck en Wijde Aa
14.Clinical Leadership Project (CLP) – leiding geven voor betere zorg – AZ Turnhout
Het zijn woelige tijden voor leidinggevenden van zorgteams. De context waarin ze samen met hun team werken, wordt steeds complexer en verandering is de regel. De laatste jaren wordt aangetoond dat sterk leiderschap in de zorg de kwaliteit van zorg verbetert. Verschillende studies geven aan dat de kwaliteit van verpleegkundig leiderschap een invloed heeft op tevredenheid van verpleegkundigen én patiënten. Om hoofdverpleegkundigen / -‐ paramedici te ondersteunen in hun functie, biedt AZ Turnhout een intern ontwikkelingstraject aan: het Clinical Leadership Project. Het doel van CLP is de persoonlijke ontwikkeling van de leidinggevenden te stimuleren met de achterliggende gedachte dat effectief leiderschap bijdraagt tot het goed functioneren van een team en ook bijdraagt aan de kwaliteit van de patiëntenzorg. Er worden verschillende methodieken gebruikt die gericht zijn op het leren ván en in de praktijk. In deze sessie willen we graag toelichten hoe CLP verloopt in AZ Turnhout en welke resultaten het oplevert. Uw vragen en bedenkingen kunnen ons inspireren om als “nieuwe” Planetree organisatie verder te gaan met leiderschapsontwikkeling. Dirk Gils, Planetree coördinator
9
Inspiratiesessies ronde 3 15.Moreel Beraad – Fatima Zorg Doelgroep: Medewerkers binnen zorginstanties. Maximaal 12 deelnemers. Doel: Ethische reflectie ontwikkelen bij zorgmedewerkers en begrip kweken voor elkaars positie. Daarnaast streeft Moreel Beraad naar een zo breed mogelijk gedragen ‘consensus’ voor het aan de orde gestelde dilemma. Het voeren van een gesprek over een ethisch thema/dilemma. In de zorgsector zijn dilemma’s aan de orde van de dag. Soms is het goed om rondom een dilemma met alle betrokkenen om tafel te gaan zitten. Het gaat dan vaak om dilemma’s die zodanig van aard zijn dat zij bespreking binnen een regulier verband zoals MDO overstijgen. Het gesprek gaat altijd over ethische vragen. Bijv. hoe geef je vrijheid aan een cliënt, terwijl je de veiligheid van medecliënten en medewerkers waarborgt? Of op medisch-‐ethisch gebied: is het zinvol en humaan in de laatste levensfase een (zware) behandeling te starten? In de workshop gaan wij moreel beraad oefenen aan de hand van een voorgelegde casus. Deze casus komt uit de praktijk, waarbij wij de thematiek geanonimiseerd zullen bespreken. We zullen alle fases van een moreel beraad met elkaar doorlopen en ontdekken hoe zo’n ethisch gesprek ook op de eigen werkvloer van belang kan zijn. Anne Pier van der Meulen, Geestelijk verzorger
16.Evalueren na dwang en drangmaatregelen – GGzE Sinds 2009 is bij het GGzE de werkgroep ‘Het Roer Om’ bezig met het afnemen van evaluaties na een dwang en drangmaatregel. Dwang en drang maatregelen zijn maatregelen tegen je eigen wil in. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om separatie. De werkgroep heeft een evaluatieformulier ontwikkeld waar-‐ bij er veel meer dan voorheen wordt stilgestaan bij wat cliënten tijdens de dwang en drangmaatregel hebben ervaren. Deze evaluaties worden afgenomen door ervaringsdeskundigen. Tijdens het evalua-‐ tiegesprek wordt besproken hoe de maatregel is ervaren en wordt er stilgestaan bij een alternatief voor een toekomstige dwang-‐ of drangmaatregel. Gemiddeld één keer per maand gaat de ervaringsdeskundige in gesprek met het team om te onder-‐ zoeken waar er nog verbeterpunten zijn in de omgang. Door terugkoppeling van de ervaringsdeskun-‐ dige, krijgt de begeleiding inzicht in hoe er op een andere wijze kan worden omgegaan met de per-‐ soonlijke omstandigheden van de cliënt. Zo kunnen ze met deze informatie nog beter zorg op maat bieden. De deelnemers krijgen tijdens de workshop uitleg over het evaluatieformulier en het belang van deze manier van evalueren. De workshop biedt inzicht in hoe vanuit de Planetree gedachte de methodiek van evalueren een voorbeeld kan zijn van een levende organisatie. Chantal Schiks en Rowdy Retera, ervaringswerkers
17. Veiligheidsrondes in het Flevoziekenhuis – Flevoziekenhuis ‘Betere zorg’ valt of staat met veilige zorg. Met elke dag de volle aandacht van alle medewerkers, voor zowel de ‘grote lijnen’ en processen als voor de details. Dat is het vertrekpunt voor patiëntvei-‐ ligheid in het Flevoziekenhuis. Iedereen moet denken, werk ik hier veilig? En wat kan ìk doen om de kwaliteit en veiligheid te vergroten? Onze visie: speel direct open kaart als je ziet dat er iets (bijna)
10
misgaat. Het ziekenhuis zet hiervoor verschillende instrumenten in, zoals het decentraal incidenten melden (‘dimmen’) en de maandelijkse veiligheidsrondes. Om patiëntveiligheid bespreekbaar te maken, is in de Verenigde Staten het instrument Walkrounds ontwikkeld door het Institute of Healthcare Improvement. Het instrument is vertaald naar de Nederlandse situatie; het Flevoziekenhuis houdt sinds 2011 ‘vei-‐ ligheidsrondes’. Hoe maak jij patiëntveiligheid bespreekbaar? In de workshop zal worden besproken hoe veiligheidsrondes je hierin kunnen helpen. Maar je krijgt ook antwoord op de vragen: Wat moet ik me voorstellen bij een veiligheidsronde? Wat is het doel? Wie lopen er dan mee? Wat wordt er besproken? Hoe wordt het ervaren? Kun je er op afgerekend worden? Hoe wordt de raad van bestuur hierbij betrokken? Hoe verbeter je uiteindelijk de patiëntveiligheid? Een leerzame workshop voor werknemers in het ziekenhuis, van verpleegkundigen en artsen tot raad van bestuur. Een workshop waarin na een stukje theorie vooral ook ervaringen en voorbeelden uit de praktijk voorbij komen, die herkenbaar zullen zijn en direct toe te passen binnen je eigen organisatie. Coby Hensbergen, Bedrijfsleider afdeling Longgeneeskunde en Petra Lankhuijzen, Senior Zorgeenheid afdeling Neurologie
18.Bewegen naar duurzaam herstel – CPH Naar aanleiding van het onderzoek "We can change our lifestyle", de resultaten uit de Planetree focusgroepen en de enquête Maaltijden, heeft CPH in 2012 leefstijl op de kaart gezet en geïnte-‐ greerd in de behandeling. Behandeling en leefstijl zijn niet los te zien van elkaar als je kijkt naar de duurzaamheid van het herstel. In deze workshop ligt de focus op een belangrijk aspect hiervan: Body & Mind. De workshop is met name bedoeld voor de mensen in de zorgsector die aan den lijve willen ervaren hoe "Body & Mind" werkt bij cliënten. Tevens willen we laten zien dat met een enthousiast team in één jaar tijd verschillende aspecten geïmplementeerd kunnen worden in hun werkwijze of zorgaan-‐ bod. Door oefening, beweging en ervaring kunnen mensen situaties herkennen en zich meer bewust wor-‐ den, waardoor ze tot herstel kunnen komen. Dit zelf ervaren kan je ertoe bewegen het te integreren in je eigen behandeling/zorg voor de cliënt. Aandacht voor de eigen ervaring, bewustwording van het eigen lichaam, is voor jezelf en voor de cliënten van wezenlijk belang om tot overwogen keuzes te komen. Body & Mind zijn één. Deze bewustwording zal leiden tot duurzaam herstel. Duurzaam herstel vraagt actie van medewer-‐ kers en cliënten. Duurzaam herstel doet de zorgconsumptie verminderen. Wilbo van Eijndhoven, psychomotorisch therapeut, en Annet van der Steen, gedragstherapeutisch werker
11
19. Het atelier voor kunstenaars en kunstenmakers – Werkt voor Ouderen Een workshop waarin mensgericht werken centraal staat. U zult het beleven! Deze workshop geeft inzicht in wat mensgericht werken in het Atelier van Werkt voor Ouderen bete-‐ kent voor mensen met een beperking. Yvonne neemt u mee in de wereld van keramiek en vertelt over haar werkwijze, de resultaten die deelnemers, ondanks hun beperkingen, boeken en wat dit met hen doet. Deze cursus kan door iedereen worden gevolgd. Verzorgenden, verpleegkundigen en activiteitenbe-‐ geleiders ervaren aan den lijve waarom deelname aan creatieve cursussen goed is voor klanten en/of bewoners. Bestuurders en beleidsmakers kunnen tevens deelnemen, omdat zij de meerwaarde van een investe-‐ ring in een Atelier zullen ervaren en daarop een weloverwogen keuze kunnen maken vóór deze wel-‐ zijnscomponent. U zult na deelname aan deze cursus enthousiast voorvechter worden voor een atelier op uw locatie! Yvonne de Wolff, begeleider atelier
20. Wachtkamerobservaties -‐ Gemini Ziekenhuis De samenwerking tussen horeca en zorg: wat blijkt? Horeca en zorg liggen niet ver bij elkaar vandaan en hebben veel meer gemeen dan je op het eerste gezicht denkt. Vanuit de expertise van een student van de hogere hotelschool kunnen we in de zorg veel leren. De student kan vanuit haar vakgebied en hart aangeven wat opvalt in een wachtkamer, dus leren van én met elkaar. Het helpt om bewust te worden en inzicht te krijgen in het eigen gedrag. In ons zieken-‐ huis hebben wachtkamerobservaties plaatsgevonden, die in een interactieve workshop werden te-‐ ruggekoppeld aan alle medewerkers van de betreffende poliklinieken. Tijdens de inspiratiesessie nemen we je mee in het ontstaan en de opbouw van onze workshop. We laten uitkomsten zien van diverse afdelingen en zullen de interactie met de deelnemers opzoeken. De sessie is bedoeld voor: Medewerkers eerste lijn die werken met wachtkamers, denk hierbij aan: − Medewerkers van een huisartsenpraktijk − Medewerkers van een fysiotherapiepraktijk − Apotheken − Verloskundigenpraktijk Medewerkers tweede lijn die werken met wachtkamers, denk hierbij aan: − Medewerkers polikliniek − Leidinggevenden − Artsen − Medewerkers medisch ondersteunende diensten (functieafdeling/radiologie) En: Smile you’re on stage! Dieta Molenaar, hoofd polikliniek oogheelkunde en Jannie van Kalsbeek, Planetree coördinator
12
21. Planetree in Griffin Hospital (Engelstalig) – Patrick Charmel, President en CEO Griffin Hospital Griffin Hospital is a 160-‐bed acute care community hospital serving more than 100,000 residents of the Lower Naugatuck Valley Region, US. Griffin Hospital also serves as the flagship hospital for Planetree, an international leader in patient-‐ centered care and has received national recognition for creating a facility and approach to patient care that is responsive to the needs of patients. Many healthcare facilities around the world send visitors to Griffin Hospital and incorporate its concepts into their healthcare models. Griffin Hospital is recognized for having industry-‐leading patient satisfaction ratings and has received numerous quality and clinical excellence awards. It is the only hospital to be named on FORTUNE Magazine's "100 Best Companies to Work For" list for ten consecutive years, and was the only Connecticut hospi-‐ tal named a "Top Quality Performer" on key quality measures by the Joint Commission in 2011. What has Griffin learned during the journey of becoming a Planetree rolmodel. Patrick Charmel, President en CEO Griffin Hospital
22. De 5 waarden van Rivas Zorggroep – Rivas Zorggroep Rivas hanteert een programma met 5 kernwaarden. Deze worden vanaf de eerste werkdag overge-‐ dragen op alle medewerkers. De kernwaarden zijn: veiligheid-‐ hoffelijkheid-‐ doelmatigheid-‐uitstraling en plezierig werken. De 5 waarden zijn beloften aan onze cliënten, familie en medewerkers die daarmee mogen rekenen op de best mogelijke zorg en toewijding. Van groot belang is dat dit kader “ Zo zijn onze manieren” aangeeft. Bij al onze plannen, projecten, voornemens en vernieuwingen -‐ zelfs bij de keuze tussen grote aanschaffen -‐ wordt de betekenis van de 5 waarden expliciet benoemd, beschreven en van inhoud voorzien. Hiermee heeft de organisatie een sterk platform gecreëerd waardoor iedereen voor zichzelf en voor elkaar kan weten of men aan de goede of de verkeerde kant van de waarde staat. Doelgroep: Alle medewerkers van zorginstellingen die in confrontatie komen met zichzelf en elkaar rond vragen wat mag en kan en wat kan en mag en daar vruchtbaar met elkaar over willen leren dis-‐ cussiëren. Wat te verwachten: • een toelichting op de 5 waarden • hoe deze overgedragen worden op de medewerkers • welke communicatie hier achter ligt • hoe deze met elkaar in stand gehouden worden • hoe ze kunnen helpen om normdiscussies te voeren • wat de opbrengst is voor cliënten, familie en medewerkers Leereffect: -‐ inzicht in de mogelijkheid om waarden te poneren in een groot verband en deze met elkaar te handhaven
Joep Koch, coördinator Planetree
13
23. De Schoonheid van dementeren – Zorggroep Almere Mijn naam is Hein Walter, beeldend kunstenaar. Ik heb mijn atelier in woonzorgcentrum Archipel in Almere. Ik begeleid dementerende bewoners van de beschermde afdeling bij het maken van kunst-‐ werken. Sommige bewoners tekenen en schilderen op mijn atelier, met andere bewoners maak ik poëzie. Het gaat niet om activiteit, maar om uitdaging en ontwikkeling, om kwaliteit en creativiteit. De werken die ontstaan zijn vaak indringend en persoonlijk. Een mens is nooit te oud om te ervaren en dat geldt ook voor mensen die dementeren. Juist deze mensen kunnen heel geconcentreerd wer-‐ ken en op die manier kunnen er onvermoede talenten open bloeien. De workshop is vooral interessant voor mensen die met ouderen werken, maar ook voor managers, omdat de workshop laat zien dat een kunstenaar een bijzondere aanvulling kan geven op de dagelijk-‐ se zorg. Een atelier in een zorgcentrum is een onverwachte plek. De kunstenaar kan kleine vormge-‐ vingstaken op zich nemen en personeel, bewoners en familieleden fotograferen. De kunstenaar zal door het andere netwerk ook veel mensen naar het zorgcentrum trekken die daar anders niet zullen komen. Op die manier staat het zorgcentrum weer meer in de maatschappij. In de presentatie zullen tekeningen en schilderijen te zien zijn, maar ook handschriften en ook ge-‐ dichten van bewoners en opgetekende gesprekken. Met name de kwaliteit van de tekeningen en de indringende inhoud van de teksten zullen opvallen. De presentatie zal duidelijk maken dat een oudere die dementeert niet haar/zijn creativiteit verliest. Het geven van de gelegenheid voor die creativiteit en het aanmoedigen is een belangrijke aanvulling op de dagelijkse zorg. Creativiteit geeft mensen eigenwaarde. Hein Walter, beeldend kunstenaar
24. Nieuwbouw als vliegwiel voor Planetree – HagaZiekenhuis Het HagaZiekenhuis heeft vanuit een strategische visie en daarbij benoemde uitgangspunten, samen met gebruikers uit de gehele organisatie, nieuwe verpleegafdelingen en poliklinieken ontworpen, waarbij een aantal componenten van Planetree maximaal ondersteund worden. Dit gebeurt zowel door het gebouw en de faciliteiten erin, alsook door nieuwe ICT en procesveranderingen. Zowel de implementatie als de realisatie/oplevering van de eerste afdelingen zijn onderwerp van de presentatie. Nieuwbouw in ziekenhuizen, maar het kan ook voor andere sectoren gelden. De deelnemers krijgen uitleg over nieuwe afdelingen, welke veranderingen daar zijn ingezet en hoe de projectorganisatie samen met de lijnorganisatie heeft samengewerkt om op deze afdelingen de processen te veranderen. De deelnemers nemen kennis van de projectorganisatie, de implementatie van de vernieuwde pro-‐ cessen en de samenhang met Planetree. Andrea van den Berg, coördinator Planetree / integraal procesmanager Verpleegomgeving
14
MASTERCLASSES De 4 masterclasses duren 1,5 uur en starten om 11:00 uur. Dit betekent dat de masterclasses gelijk-‐ lopen met Inspiratiesessie-‐rondes 1 en 2. Per masterclass geldt een limiet van 50 deelnemers. Basis-‐ kennis van de Planetree visie is gewenst.
Mensgericht Lean door Patrick van Dijk UNC Plus Delta met succesvolle Planetree prak-‐ tijken
Lean wordt in de Zorgsector steeds vaker gebruikt om de veiligheid, de kwaliteit van de dienstverle-‐ ning, de patiënt-‐ en medewerker tevredenheid te verhogen en de kosten te verlagen. Het vertrekpunt van Lean is ‘waarde’. Rond het dagthema ‘waarde’ wordt in deze masterclass inzicht verkregen hoe Lean ‘waardevol’, ‘waardeloos’ of zelfs ‘onwaardig’ ingezet kan worden in de zorg. Daarnaast zal in deze masterclass aandacht besteed worden aan het vraagstuk hoe complementair Lean en Planetree met elkaar zijn en hoe deze elkaar kunnen versterken zodat maximale ‘waarde’ voor de patiënt, naasten en medewerkers wordt gecreëerd.
Patiëntveiligheid door Mariëtte den Otter Stichting Planetree Nederland en Miriam Kroeze MediRisk Patiëntveiligheid (Hoe jij het verschil maakt!)
Veiligheid staat warm in de belangstelling. De menselijke factor, als onderdeel van die veiligheid, is een belangrijke. Aangenomen wordt dat een groot deel van de incidenten ontstaan door menselijke fouten welke worden veroorzaakt door menselijke beperkingen op cognitief, fysiek en emotioneel vlak. Mensen zullen dus altijd fouten blijven maken en het systeem waarin mensen werken, moet idealiter zó zijn ontworpen dat deze fouten niet kunnen leiden tot schade. Deze masterclass geeft je inzicht in hoe fouten ontstaan en hoe je zelf barrières kunt inbouwen in het systeem om te voorkomen dat je die fouten maakt. De Planetree componenten zijn hierbij een belangrijke inspiratiebron.
Planetree voor medisch specialisten door Dorothea Wild, medisch specialist Griffin Hospital
Artsen hebben grote invloed op het realiseren van het Planetree potentieel in een organisatie, maar blijken vaak moeilijk te bereiken. Er is belangrijk en goed onderbouwd bewijs dat patiëntgerichte communicatie verbindt aan harde uitkomsten zoals de bloeddruk van de patiënt, geglycosyleerd he-‐ moglobine A1c, en zelfs mortaliteit. Het betrekken van artsen in deze patiëntgerichte communicatie vraagt om concrete, evidence-‐based en tijd-‐efficiënte manieren om hun gesprekken te veranderen. Daarnaast is de ‘buy in’ van artsen van cruciaal belang voor het leveren van betere zorg tegen lagere kosten en het overmatig gebruik van onnodige zorg. In deze masterclass zal het volgende aan bod komen: • Concrete implementatiestrategieën om de betrokkenheid van artsen bij patiëntgerichte com-‐ municatie te vergroten • Methoden om een communicatiecurriculum voor artsen te ontwikkelen, implementeren en evalueren • Methoden om feedback van de verpleegkundig medewerkers te meten en de communicatieve vaardigheden van de arts te verbeteren
15
• • •
Manieren om geautomatiseerde Shared Decision Making te gebruiken om onnodig gebruik van zorg te verminderen Tools om de verborgen cultuur in jouw organisatie te beoordelen en te zien hoe deze de imple-‐ mentatie van Planetree ondersteunt of ondermijnt Hoe je eerlijk en productief meningsverschillen met collega’s kunt hebben over wat het beste is voor jouw patiënt
Doelgroep: ziekenhuisbestuur en –leidinggevenden, artsen, Planetree coördinatoren Dorothea is chief hospitalist bij Griffin Hospital, Derby, USA, en hoofd van het ‘Practice Plan’ van de faculteit. Afgelopen 10 jaar heeft zij gewerkt aan het ontwikkelen, implementeren en evalueren van curricula op het gebied van arts-‐communicatie en programma’s op het gebied van patiëntgerichte communicatie. Dorothea werkt als internist in Griffin Hospital en is lid van de Planetree Arts Advies-‐ raad. Dorothea spreekt Engels, maar verstaat Nederlands. De dialoog kan dus gewoon in het Neder-‐ lands plaatsvinden.
Planetree Label 2.0: een nieuwe top bedenken voor excellente zorg door Jim van den Beuken Stichting Planetree Nederland
Het Planetree label laat zien hoe goede zorg er uit kan zien. Onder begeleiding van Jim gaat de groep het volgende niveau bedenken voor de best mogelijke mensgerichte zorg. In deze interac-‐ tieve workshop gebruiken we onze verbeeldingskracht, vakmanschap, de componenten van Pla-‐ netree en de criteria van het huidige label om de toekomst van de zorg verder richting te geven. We mikken op 12 gedurfde ideeën en innovatieve oplossingen die de standaard voor excellentie kunnen worden. Deelnemers werken met creatieve technieken en gezond verstand aan zieken-‐ huiszorg, wonen/zorg in een zorginstelling, zorg thuis en zelfzorg.
16
