Inhoud
Deel 1 – Cultuur en maatschappij 1 Cultuur en cultuurverschillen
1.1 De noodzaak van kennis over China 1.2 China en de Chinezen 1.3 Wat is cultuur? 1.4 Wat is interculturele communicatie? 1.4.1 Geert Hofstede: vijf dimensies 1.4.2 Fons Trompenaars: menselijke relaties, tijd en ruimte 1.4.3 David Pinto: dubbelperspectiefmodel en driestappenmethode 1.4.4 Christopher Earley en Elaine Mosakowski: culturele intelligentie 1.4.5 Tony Fang: cultuurspecifieke variabelen 1.5 Wat is Chinese cultuur? 1.5.1 Invloed van de Chinese taal op de Chinese cultuur 1.5.2 Slogans: orde via taal 1.5.3 Taalverschil, vertaling en internationale samenwerking 1.6 China in het Westen, het Westen in China 1.6.1 Theorie 1.6.2 Beeldvorming over China in het Westen 1.6.3 Beeldvorming over Europa in China
2 Geografie, bevolking en taal
2.1 2.2 2.3
Geografie 2.1.1 Bergen en rivieren 2.1.2 Bestuurlijke indeling van China 2.1.3 Klimaat Bevolking De Chinese taal 2.3.1 Evolutie in de schrijftaal 2.3.2 Het Mandarijn en lokale talen 2.3.3 Klassiek en modern Chinees 2.3.4 Kenmerken van de Chinese taal 2.3.5 Nieuwe Chinese woorden
19
19 20 21 23 24 24 26 26 26 27 29 31 32 33 33 34 36 39
39 39 39 41 42 43 43 43 44 46 47
Jeanne Boden - De essentie van China - © Uitgeverij Coutinho
Coutinho_Boden_2012.indd 10
08-08-12 11:38
3 Geschiedenis
3.1 Inleiding 3.2 Historisch overzicht 3.3 Periode vóór het keizerrijk (21ste eeuw v.Chr.-221 v.Chr.) 3.4 Het Chinese keizerrijk 3.4.1 Inleiding 3.4.2 Centralisatie: Qin-dynastie (221-206 v.Chr.) 3.4.3 Han-dynastie (202 v.Chr.-220 n.Chr.) 3.4.4 Decentralisatie (220-581) 3.4.5 Centralisatie: Sui-dynastie (581-618) 3.4.6 Tang-dynastie (618-907) 3.4.7 Decentralisatie (907-979) 3.4.8 Centralisatie: Song-dynastie (960-1279) 3.4.9 Yuan-dynastie (1279-1368) 3.4.10 Ming-dynastie (1368-1644) 3.4.11 Qing-dynastie (1644-1912) 3.5 Chinese Republiek (1911-1949) 3.5.1 Chinese Volksrepubliek vanaf 1949 3.5.2 Periode na 1978 3.6 Taiwan 3.7 Hongkong
4 Filosofie
4.1 4.2 4.3 4.4
Inleiding Confucianisme 4.2.1 Etiquette in China 4.2.2 Confucianistische hiërarchie in de hedendaagse maatschappij 4.2.3 Hiërarchie in delegaties 4.2.4 Hiërarchie in de maatschappij Taoïsme 4.3.1 Waarderelativering van Zhuangzi 4.3.2 Laozi Andere begrippen die in China een belangrijke betekenis hebben 4.4.1 Het ontstaan van de dingen; yin en yang 4.4.2 Yin en yang in het dagelijks leven 4.4.3 Yin en yang bij de feestmaaltijd 4.4.4 Streven naar harmonie met het lot 4.4.5 Naamgeving 4.4.6 De mens als microkosmos 4.4.7 Voorouders
49
49 51 51 52 53 53 54 56 57 57 59 59 61 61 62 65 68 72 76 78 81
81 82 86 87 88 90 91 91 91 93 93 94 94 95 96 97 97
Jeanne Boden - De essentie van China - © Uitgeverij Coutinho
Coutinho_Boden_2012.indd 11
08-08-12 11:38
4.5 4.6
Symboliek 4.5.1 Getallensymboliek vroeger en nu 4.5.2 Kleurensymboliek 4.5.3 Dierensymboliek 4.5.4 Andere symbolen De Olympische Spelen als casestudy 4.6.1 Inleiding 4.6.2 China aan de top: de beste Olympische Spelen ooit 4.6.3 Architectuur: het nieuwe gezicht van China 4.6.4 Een Chinese bevolking met goede manieren 4.6.5 Nationalisme 4.6.6 Controle van de centrale overheid 4.6.7 Confucianistische dynamiek 4.6.8 Holistische symboliek 4.6.9 Censuur, media en gevoelige kwesties 4.6.10 China na de Spelen
5 Politiek en maatschappij
5.1 5.2
Politiek 5.1.1 Regering en partij 5.1.2 De Chinese Communistische Partij (CCP) 5.1.3 De overige partijen in de Chinese Volksrepubliek 5.1.4 Chinese Politieke Consultatieve Volksconferentie 5.1.5 De staatsorganen 5.1.6 Regionale regering 5.1.7 Sociale organisaties 5.1.8 Internationale politiek Maatschappij 5.2.1 De familie in de traditionele maatschappij 5.2.2 Chinese karakteristieken 5.2.3 Privacy en collectivisme 5.2.4 Privatisering 5.2.5 Controle door de overheid 5.2.6 Industrieparken 5.2.7 Het verdwijnen van de ‘ijzeren rijstkom’ 5.2.8 Maatschappelijke evoluties
99 99 101 101 102 103 103 103 105 105 106 108 108 109 110 111 113
113 113 113 115 116 117 121 122 122 124 124 126 128 132 133 134 134 134
Jeanne Boden - De essentie van China - © Uitgeverij Coutinho
Coutinho_Boden_2012.indd 12
08-08-12 11:38
Deel 2 – Zakendoen 6 Bedrijven en bedrijfscultuur
6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 6.7
Hervorming van de Chinese staatsbedrijven De komst van westerse bedrijven naar China 6.2.1 Speciale Economische Zone (SEZ) 6.2.2 Representative Office 6.2.3 Hongkong als toegangspoort tot de Chinese Volksrepubliek Verschillende bedrijfsvormen in de Chinese Volksrepubliek 6.3.1 State Owned Enterprise of staatsbedrijf 6.3.2 Privately Owned Enterprise of privébedrijf 6.3.3 Joint venture (JV) 6.3.4 Wholly Foreign Owned Enterprise Bedrijven en cultuur 6.4.1 Bedrijfscultuur in de Chinese Volksrepubliek 6.4.2 Vermenging van bedrijfsculturen Werken in China 6.5.1 Humanresourcesmanagement 6.5.2 Attitude op het werk 6.5.3 Voorbeeldfunctie 6.5.4 Teamspirit 6.5.5 Slogans in het bedrijf 6.5.6 Werkomstandigheden Arbeidsmarkt en sociale zekerheid 6.6.1 Jobhopping 6.6.2 Returnees 6.6.3 Werkloosheid en werkzekerheid 6.6.4 Overschot aan personeel 6.6.5 Vakbonden 6.6.6 Migrantarbeiders 6.6.7 Sociale zekerheid 6.6.8 Onafhankelijke illegale hulporganisaties Tijd
7 Economie en geld
7.1
Economie 7.1.1 Van planeconomie naar marktgerichte economie 7.1.2 Grondstoffen en energievoorziening 7.1.3 Infrastructuur en transport 7.1.4 Internationale handelsrelaties 7.1.5 China en de Wereldhandelsorganisatie 7.1.6 Een (te) snelle groei
143
144 145 145 147 148 148 148 149 149 151 153 154 156 159 159 161 161 163 164 164 165 165 166 166 167 168 168 170 171 172 179
180 180 180 181 183 183 184
Jeanne Boden - De essentie van China - © Uitgeverij Coutinho
Coutinho_Boden_2012.indd 13
08-08-12 11:38
7.2
Geld 7.2.1 Het Chinese banksysteem 7.2.2 Slechte leningen 7.2.3 Schaduwbanksysteem 7.2.4 Beurshandel 7.2.5 De koers van de Chinese yuan 7.2.6 Geld en onderhandelen 7.2.7 Chinezen en geld 7.2.8 Corruptie
8 Wetgeving en rechtspraak
8.1 8.2 8.3
Traditionele houding tegenover wetgeving Wetgeving in de hedendaagse maatschappij 8.2.1 Arbeidswetgeving 8.2.2 Copyrightwetgeving 8.2.3 Milieuwetgeving 8.2.4 Mensenrechten Juridisch systeem
9 Interpersoonlijke contacten: guanxi en ‘gezicht’
9.1 9.2 9.3 9.4
Guanxi 9.1.1 Familie 9.1.2 Vertrouwden 9.1.3 Vreemden 9.1.4 De naïviteit van de westerling in China 9.1.5 Commitment 9.1.6 Het exotisme van de China-kenner Gezicht, mianzi Gezicht en communicatie 9.3.1 Gezichtsverlies en indirecte communicatie 9.3.2 Tussenpersonen inschakelen 9.3.3 Het kennismakingsgesprek 9.3.4 Vragen en verzoeken Guanxi opbouwen: geschenken en feesten
10 Chinees strategisch denken
10.1 Inleiding 10.1.1 Sunzi 10.1.2 Zesendertig strategieën 10.1.3 Yin en yang in strategie
184 184 185 185 186 186 187 188 190 193
194 195 196 196 197 197 198 201
202 204 206 207 208 209 209 209 212 212 217 218 221 221 227
228 228 229 232
Jeanne Boden - De essentie van China - © Uitgeverij Coutinho
Coutinho_Boden_2012.indd 14
08-08-12 11:38
10.2 Onderhandelen 10.2.1 Visies op onderhandelen 10.2.2 Regionale verschillen 10.2.3 Beslissingsmacht 10.2.4 Tips voor onderhandelen 10.2.5 Niet kunnen spreken met één stem 11 Informatie en media
234 234 237 238 240 243 245
11.1 Waarheid verzinnen is niet hetzelfde als liegen 11.2 Waarheid en gezicht 11.3 Waarheid en economische statistieken 11.4 Bureaucratie 11.5 Internet en sociale media 11.6 Televisie 11.7 Telefoon 11.8 Documenten en stempels
246 248 249 250 252 253 255 256
12 Marketing in China
257
12.1 De mythe van de Chinese markt 12.2 Kenmerken van de Chinese markt 12.3 De hand van de overheid in reclame 12.4 Taal en culturele voorkeuren in reclame 12.4.1 Logo’s, merknamen en vertalingen 12.5 Een succesvol bedrijfsprofiel voor China 12.6 Een product op de Chinese markt 12.7 De Chinese klant 12.8 Een marktstrategie voor China 12.8.1 Problemen bij het veroveren van ‘de’ Chinese markt 12.8.2 Een strategische visie op de markt in China
257 258 259 260 262 263 263 264 265 265 266
Nawoord
269
Literatuur
273
Register
279
Jeanne Boden - De essentie van China - © Uitgeverij Coutinho
Coutinho_Boden_2012.indd 15
08-08-12 11:38