Inhoud
1
2
Introductie
13
1.1 Inleiding 1.2 ICT 1.3 Rendement en skills 1.4 TPACK en de drie vertrekpunten 1.5 De digitale taxonomie van Bloom 1.6 Kennis, vaardigheden en attitudes 1.7 Stip aan de horizon 1.8 Opbouw van dit boek
13 14 14 16 18 19 21 22
Interactief onderwijs via het web
25
2.1 Inleiding 2.2 Mindmap 2.3 Doelstellingen 2.4 Theoretische verdieping 2.4.1 Web 2.0 2.4.2 De eigenschappen van web 2.0 2.4.3 Implicaties voor het onderwijs 2.5 Doorwerking in de praktijk 2.5.1 Tekstgebruik 2.5.2 Kennismanagement 2.5.3 Het audiovisuele web 2.0 2.5.4 Locatiegebaseerde web 2.0-toepassingen 2.5.5 Social networking-toepassingen 2.5.6 Media- en bestandsdeling 2.5.7 Samenwerkomgevingen 2.5.8 Toepassingen voor instructie 2.5.9 Evaluatie en toetsing
25 27 27 28 28 29 31 36 36 39 40 44 45 46 47 48 51
Erik Bolhuis en Aike van der Hoeff
Jeroen Bottema
Erik Bolhuis en Aike van der Hoeff (red.) - OnderWijs met ICT - © Uitgeverij Coutinho
Coutinho_Bolhuis_2013_CS6.indd 7
15-07-13 12:19
2.6 Stip aan de horizon 2.7 Opdrachten
3 Mediawijsheid
52 53
55
Remco Pijpers en Justine Pardoen
4
3.1 Inleiding 3.2 Mindmap 3.3 Doelstellingen 3.4 Theoretische verdieping 3.4.1 Werken aan mediawijsheid 3.4.2 Onderwijs 3.4.3 Mediawijsheid 2.0 en burgerschapsonderwijs 3.4.4 Twee modellen 3.5 Doorwerking in de praktijk 3.6 Stip aan de horizon 3.7 Opdrachten
55 57 57 58 58 59 60 62 64 66 67
De didactiek van het digibord
69
4.1 Inleiding 4.2 Mindmap 4.3 Doelstellingen 4.4 Theoretische verdieping 4.4.1 Drie scenario’s 4.4.2 Fasen in gebruik 4.5 Doorwerking in de praktijk 4.5.1 Van beginnend naar gevorderd: scenario’s en fasen gecombineerd 4.5.2 Digiborden en leerconcepten 4.5.3 De cognitieve multimediatheorie 4.6 Stip aan de horizon 4.7 Opdrachten
69 70 70 71 72 73 76
Michel van Ast
76 78 86 92 92
Erik Bolhuis en Aike van der Hoeff (red.) - OnderWijs met ICT - © Uitgeverij Coutinho
Coutinho_Bolhuis_2013_CS6.indd 8
15-07-13 12:19
5
6
De ELO: rode draad in het onderwijs
95
Aike van der Hoeff
5.1 Inleiding 5.2 Mindmap 5.3 Doelstellingen 5.4 Theoretische verdieping 5.4.1 Het ontstaan van de ELO 5.4.2 De definitie van een ELO 5.4.3 Kwaliteit 5.4.4 Recente ontwikkelingen 5.4.5 Digitaal leermateriaal en de ELO 5.4.6 Digitaal leermateriaal ontwikkelen en arrangeren 5.4.7 ELO-gebruik in Nederland en Vlaanderen 5.5 Doorwerking in de praktijk 5.5.1 Algemeen 5.5.2 De praktijk van een docent 5.5.3 Marzano toegepast 5.5.4 Een ELO gebruiken is denken in leeractiviteiten 5.6 Stip aan de horizon 5.7 Opdrachten
95 97 97 98 98 99 101 102 103 104 105 107 107 108 109 110 111 112
Leren ‘on the go’: mobiel leren in het onderwijs
113
6.1 Inleiding 6.2 Mindmap 6.3 Doelstellingen 6.4 Theoretische verdieping 6.4.1 Wat is mobiel leren? 6.4.2 Waarom mobiel leren? 6.4.3 Hardware: smartphones, tablets, wifi, 3G... 6.4.4 Software: there’s an app for that 6.4.5 Apps voor het onderwijs 6.5 Doorwerking in de praktijk 6.5.1 Aan de slag met mobiel leren 6.5.2 Voorbeelden van leeractiviteiten met mobiele devices in de klas
113 115 115 115 115 117 118 121 122 125 125
Frank Thuss
125
Erik Bolhuis en Aike van der Hoeff (red.) - OnderWijs met ICT - © Uitgeverij Coutinho
Coutinho_Bolhuis_2013_CS6.indd 9
15-07-13 12:19
7
8
6.5.3 Voorbeelden van leeractiviteiten met mobiele devices buiten de klas 6.5.4 Technische randvoorwaarden 6.5.5 Voorbeelden van mobiel leren uit de praktijk 6.6 Stip aan de horizon 6.7 Opdracht
126 127 128 128 129
Digitaal toetsen
131
7.1 Inleiding 7.2 Mindmap 7.3 Doelstellingen 7.4 Theoretische verdieping 7.4.1 Wat is digitaal toetsen? 7.4.2 Redenen om digitaal te toetsen 7.4.3 Discussiepunt: digitaal toetsen 7.4.4 Soorten toetsen en feedback 7.5 Doorwerking in de praktijk 7.5.1 TPACK en digitaal toetsen 7.5.2 PDCA en de kwaliteit van digitale toetsing 7.5.3 PDCA en toetsing 7.5.4 De gemaakte toets als startpunt van kwaliteits verbetering: p-, a- en Rit-waarde 7.5.5 Vraagsoorten 7.5.6 Weging van verschillende vragen 7.5.7 Digitale toetssoftware 7.6 Stip aan de horizon 7.7 Opdrachten
131 133 133 134 134 134 135 136 140 140 141 146
Het leerlingvolgsysteem
161
8.1 Inleiding 8.2 Mindmap 8.3 Doelstellingen
161 163 164
Manon Bonefaas
148 149 153 154 157 158
Jan Cees Rutgers
Erik Bolhuis en Aike van der Hoeff (red.) - OnderWijs met ICT - © Uitgeverij Coutinho
Coutinho_Bolhuis_2013_CS6.indd 10
15-07-13 12:19
9
8.4 Theoretische verdieping 8.4.1 Wat is een leerlingvolgsysteem? 8.4.2 Het gebruik van leerlingvolgsystemen 8.4.3 Functies van een leerlingvolgsysteem 8.4.4 Het leerlingvolgsysteem binnen de school: Vier in balans 8.4.5 Het kwadrant in het leerlingvolgsysteem 8.5 Doorwerking in de praktijk 8.5.1 Aansluiting Kennisbasis ICT en ICT-bekwaamheden van docenten 8.5.2 Toetsen en toetsresultaten 8.5.3 Dyslexie: wie? 8.5.4 Stage 8.6 Stip aan de horizon 8.7 Opdrachten
164 164 166 167
Games in het onderwijs
183
9.1 Inleiding 9.2 Mindmap 9.3 Doelstellingen 9.4 Theoretische verdieping 9.4.1 Games en simulaties 9.4.2 Wat kunnen we van games leren? 9.4.3 Wat maakt games leuk? 9.4.4 Educatieve games 9.4.5 Commerciële games 9.4.6 Zelf games maken 9.4.7 Gamification 9.5 Doorwerking in de praktijk 9.5.1 Waarom games in het onderwijs? 9.5.2 Stappenplan 9.5.3 Voorbeelden van educatieve games voor het onderwijs 9.5.4 Voorbeeld van een commerciële game in het onderwijs
183 185 185 186 186 187 188 189 190 191 192 193 193 195
170 172 174 174 176 178 179 179 180
Pauline Maas
196 197
Erik Bolhuis en Aike van der Hoeff (red.) - OnderWijs met ICT - © Uitgeverij Coutinho
Coutinho_Bolhuis_2013_CS6.indd 11
15-07-13 12:19
10
9.5.5 Voorbeelden van zelfgemaakte games/apps 9.5.6 Praktijkvoorbeeld van gamification 9.6 Stip aan de horizon 9.7 Opdrachten
197 198 199 200
Leren en internationaliseren met ICT
201
10.1 Inleiding 10.2 Mindmap 10.3 Doelstellingen 10.4 Theoretische verdieping 10.4.1 Wat is internationaliseren met ICT? 10.4.2 Uitwerking van de drie modellen 10.5 Stip aan de horizon 10.6 Opdrachten
201 203 204 204 204 205 216 217
Bob Hofman
Literatuur Register Over de auteurs
219 229 237
Erik Bolhuis en Aike van der Hoeff (red.) - OnderWijs met ICT - © Uitgeverij Coutinho
Coutinho_Bolhuis_2013_CS6.indd 12
15-07-13 12:19
