inhoud 02 edito Kort genoteerd 04 Waterweetjes & Vakantips Thuis 06 Zomerse verwennerij in de badkamer colofon Beste lezer,

Magazine van de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening • www.vmw.be • juni 2007

Gratis genieten Regenwater voor je tuin

Sea Life Marine Park Onderduiken aan de kust Win!

Watermolecule H2O

Surfen voor kids

Badgeheimen 7 zomerse verwenideeën

10 familietickets

Lieven Scheire

‘Vijf liter water per dag’



02 edito

Beste lezer, U hebt het wellicht al gemerkt: we hebben ons klantenmagazine in een nieuw kleedje gestoken. Niet alleen op technologisch vlak houdt de vmw de vinger aan de pols. Ook de manier waarop we met u – onze klant – communiceren, houden we graag helder en fris. Net als het drinkwater dat we elke dag opnieuw bij u thuis brengen. Ongeacht het seizoen.

d u o h in

Wie zijn vakantie graag in verre oorden doorbrengt, weet dat zuiver water uit de kraan lang niet overal een evidente zaak is. Steeds grotere delen van onze aardbol hebben te kampen met langdurige droogtes. In sommige streken is drinkbaar water een kostbaar goed, dat lang niet voor iedereen bereikbaar is. Bij ons is de drinkwatervoorziening vooralsnog geen probleem. En gelukkig maar. Zelfs tijdens de heetste zomers zorgen wij ervoor dat het u als klant niet aan zuiver water ontbreekt. Niet enkel om uw dorst te lessen, maar ook om de zwoele, zomerse warmte van u af te spoelen of om heerlijk te stoeien met de kinderen buiten. Schrik echter niet als diezelfde kinderen u plots komen vertellen dat u voor zo’n stoeipartij maar beter regenwater gebruikt. En gelijk hebben ze: kinderen zijn vaak beter op de hoogte van de drinkwaterproblematiek dan wijzelf. Het is goed om te zien dat de scholen vandaag uitgebreid aandacht besteden aan verstandig watergebruik. Ook de vmw draagt graag haar steentje bij: verderop in dit magazine stellen wij met trots onze gloednieuwe jongerenwebsite aan u voor, waar jongeren op een speelse wijze met alle facetten van de waterkringloop vertrouwd worden gemaakt. Nu het schooljaar bijna om is en de vakantie voor de deur staat, is het misschien onze beurt om ook van hen iets te leren. Geniet van de zomer,



Kort genoteerd



Thuis

04 Waterweetjes & Vakantips Bernard Breda directeur-generaal

06 Zomerse verwennerij in de badkamer

colofon Waterwereld is een magazine van de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening en verschijnt twee keer per jaar. • Verantwoordelijke uitgever: Jan Hammenecker, Belliardstraat 73, 1040 Brussel • Redactieraad: Bart De Bruyne, Kathleen De Schepper • Redactie & Realisatie: Jansen & Janssen Uitgeverij, Gent, www.jaja.be • Fotografie: Philip Vanoutrive, Piet Goethals, vmw • Druk: Goekint Graphics, Oostende • Wedstrijden: de winnaars van de wedstrijden worden persoonlijk verwittigd. U vindt het wedstrijdreglement en de lijst van de winnaars op www.vmw.be.

03

Grijs water

12 13

WIN!

10 Sea

Lif e

Lie

ie10 famils ticket

v e n S c h e ir e

09 ate

r

W

Een Tivo Pal & Son li gbook

nw

Reg

Praktisch

e



Waterdoop

09 Regenwater, hemels plezier

13 De waterverslaving van Lieven Scheire





Water werkt



Spetterpret

Weekend

10 Beestjes kijken in Blankenberge



Trends

12 Duurzaam water uit de Westhoek

IN!

14 Wasserij Nova wast zuinig

15 Prettige proefjes voor waterwijze kids

Meer weten over vmw? www.vmw.be

8



04 kort genoteerd

Tuinieren zonder troep

Nieuwe watertoren in Meensel-Kiezegem Begin mei is de vmw gestart met de bouw van een nieuwe watertoren in Meensel-Kiezegem. Met een inhoud van 1.500 m3 moet de toren in het Hageland voor een capaciteitsuitbreiding zorgen, en de verbruikspieken in de zomer mee helpen opvangen. De nieuwe watertoren wordt 30 meter hoog – iets hoger dan de huidige toren – en is opgevat als een architecturaal baken in het landschap. De betonmantel wordt niet door-

Ook zo’n last van ongedierte in je tuin? Denk toch maar twee keer na voor je de pesticiden uit de kast haalt. Dat is de boodschap van de campagne Zonder is Gezonder, die pesticiden voorgoed uit onze moestuin wil bannen. Het gebruik van dergelijke producten is niet alleen schadelijk voor onze longen, maar ook voor de kwaliteit van het grondwater. En aangezien het grootste deel van ons drinkwater uit grondwater wordt gewonnen,

is het weghalen van die chemische stoffen een dure onderneming. Na een uitgebreide sensibiliseringscampagne tijdens de zomer, volgt in het najaar een grootscheepse inzamelactie van verboden producten. Hoog tijd dus voor een grote kuis in het tuinhok! Info: op www.zonderisgezonder.be kan je terecht voor een handige bestrijdingswijzer. Doen!

getrokken tot beneden, zodat je eronderdoor kan kijken. Binnenin zijn er twee kuipen, zodat er bij onderhoudswerken altijd één kuip in gebruik blijft. De nieuwe toren moet in september 2008 voltooid zijn. Ondertussen wordt ook de toevoerleiding van Houwaart naar Meensel-Kiezegem versterkt en komt er in Houwaart een nieuwe pompinstallatie. Info: www.vmw.be

Kabels en leidingen in kaart

Aannemers, ontwerpers of besturen die werken willen uitvoeren, kunnen sinds kort terecht bij een centraal meldpunt om te zien welke leidingen en kabels zich in de buurt van de werf bevinden. Op initiatief van minister Peeters en het Agentschap voor Geografische Informatie Vlaanderen werd klip opgestart, het Kabel en Leiding Informatie Portaal. Bij klip hoort een website waarop alle nutsbedrijven de ligging van hun infrastructuur in kaart brengen. Ook de vmw draagt haar steentje bij. Alle mogelijke planaanvragen zullen voortaan langs de digitale weg worden verwerkt. Dat bespaart de aannemer – en uiteraard ook onszelf – een hoop administratief gedoe.

Groen kamperen Milieubewust met vakantie gaan, wordt een stuk eenvoudiger. De Bond Beter Leefmilieu en Toerisme Vlaanderen riepen samen de Groene Sleutel in het leven, een ecolabel voor campings die zuinig omspringen met water en energie, aan afvalpreventie en -sortering doen, en werknemers en bezoe-

kers aanzetten tot milieuvriendelijk gedrag. De Groene Sleutel is de Vlaamse variant van Green Key, het internationale groene keurmerk voor toeristische accommodaties. Meer dan 450 hotels, campings en recreatiedomeinen kregen al zo’n label opgespeld. In Vlaanderen zijn in eerste instantie de campings aan de beurt. Hotels, recreatie­domeinen en gastenkamers volgen later. Kies je deze zomer voor een camping met een Groene Sleutel, dan draag je vanzelf je steentje bij tot een proper milieu. Het nuttige aan het aangename paren, heet zoiets.

Info: www.klip.be Info: www.groenesleutel.be

tip

07

Water uit de campingkraan Surfen voor kids De vmw lanceerde zopas een gloednieuwe waterwebsite voor jongeren en leerkrachten uit het lager onderwijs en de eerste graad van het secundair onderwijs. Alles draait rond de figuur van Watermolecule H2O, een grappige wijsneus die de jonge bezoekers op een speelse wijze vertrouwd maakt met de waterkringloop in al zijn facetten. De website bestaat uit twee delen. De Ontdekplek bevat zeven niveaus met tal van in­teractieve elementen: spelletjes, een quiz, filmpjes en grappige animaties. De Opzoekhoek is bedoeld voor het serieuzere werk. Jongeren

vinden er meer informatie voor hun spreekbeurt of taak, terwijl leerkrachten er terecht kunnen om hun lessen over water voor te bereiden. Maar ook buiten de schooluren is Watermolecule H2O beslist een bezoekje waard. We zouden bijna durven hopen op een regenachtige zomer!

Heb je ook al gemerkt dat kraantjeswater op vakantie anders smaakt dan thuis? Dat betekent echter niet dat er iets mee aan de hand is. Water is een natuurproduct. Het heeft niet overal dezelfde samenstelling, en dus ook niet dezelfde smaak. Water gewonnen uit oppervlaktewater smaakt anders dan drinkwater uit de grond. Om diezelfde reden hebben ook flessenwaters een verschillende smaak. Ook temperatuur en zuurtegraad van het water beïnvloeden de smaak.

Info: www.kids.vmw.be

Strenge controles

Gewikt: de kokendwaterkraan Gespot bij de keukenboer: de Quooker, een keukenkraan die ervoor zorgt dat je altijd kokend water bij de hand hebt. De kraan werkt met een apart reservoir, dat je onder het aanrecht installeert. Een speciale drukdraaiknop zorgt voor de veiligheid. Allemaal aan de Quooker! Of toch niet?

+

• nooit meer wachten op kokend water • lager waterverbruik

-

• aparte installatie vereist • de kostprijs: vanaf € 2000 voor de combinatie kraan-reservoir

Onze mening Zelfs al maakt de Quooker zijn energie­ besparende beloftes waar, dan nog blijft het een investering: een handig maar duur toestel, dus. Info: www.quooker.be

Toch kijk je in sommige landen maar beter uit vooraleer je met je mond onder de kraan gaat hangen. Bij de vmw is leidingwater onderhevig aan strenge controles, waardoor het perfect drinkbaar is en bovendien ook lekker smaakt. Helaas is dat niet overal het geval. Vooral in Afrika, Azië en de landen rond de Middellandse Zee is het water niet altijd van goede kwaliteit.

Flessen of koken Wanneer je op reis twijfelt aan de kwaliteit, is het verstandig om water minimum twee minuten te koken vooraleer je ervan drinkt. Een andere oplossing is flessenwater kopen, op voorwaarde dat de flessen verzegeld zijn. Sommige straatventers verkopen immers flesjes gevuld met kraantjeswater. Je doet er ook goed aan ijsblokjes te vermijden op café of restaurant. Het zou al te jammer zijn om de rest van je vakantie op het toilet door te brengen. Info: www.vmw.be



0 thuis

Badkamerkuren Om je lichaam eens goed in de watten te leggen, heb je helemaal geen dure whirlpool, sauna of kleurendouche nodig. Met een beetje creativiteit en zeven eenvoudige stappen maak je van je badkamer een relaxerende watertempel.

Verwennerij in de badkamer hoeft niet veel te kosten.

07

1

Baden in sfeer

Als je echt tot rust wilt komen, is een goede voorbereiding het halve werk. Trek minstens een uur uit voor je nakende verwenkuur, en zorg dat niemand je komt storen. Zet je gsm af, stuur je huisgenoten naar de bioscoop, en leg een stapel grote handdoeken, badjas en slippers binnen handbereik. Zet indien nodig een halfuurtje op voorhand de verwarming aan, zodat je badkamer op temperatuur is. Maar bovenal: maak het gezellig! Zorg voor sfeervol licht – kaarsen of theelichtjes kunnen wonderen doen – en brand wierookstokjes voor een mysterieuze toets.

2

Dompelmuziek

Een streepje jazz, lounge of klassiek op de achtergrond brengt je zo in hogere sferen. Plaats een spatwaterbestendige radio in je badkamer en speel een verzamel-cd met de meest rustgevende nummers uit je muziekcollectie. Ben je zelf geen muziekkenner? Ga eens te rade in je directe omgeving en vraag aan je vrienden welke muziek hen tot rust brengt. Of misschien is iemand wel bereid om voor jou een rustig cd’tje samen te stellen. In het slechtste geval kan je bij de platenboer terecht voor speciale relaxatie-cd’s.

watertanden

4

Maskertje op

Make-up, uitlaatgassen, droge kantoorlucht: je gezichtshuid heeft overdag veel te verduren. Een gezichtsmasker reinigt, verzacht en kalmeert je huid. Je hebt de keuze tussen hydraterende, zuiverende, samentrekkende en voedende maskers. Breng het masker aan op je vochtige gezicht en houd de huid rond de ogen en neusgaten vrij. Door de warmte in je badkamer gaan je poriën verder openstaan, wat de werking nog versterkt. Laat het masker niet langer dan twintig minuten intrekken. Veeg het zachtjes weg met een vochtige handdoek. Hardnekkige restjes verwijder je met een lotion.

Zomerse tonic met honing en watermeloen Ingrediënten: een kleine watermeloen • 1 liter gekoeld water • sap van 2 limoenen • heldere honing • ijsblokjes

Bereiding: Snij de watermeloen in stukjes en verwijder de zaden. Doe de stukjes in het water en laat 10 minuten trekken. Zeef het mengsel boven een kom, en druk het sap uit de meloen die in de zeef is achtergebleven. Roer het limoensap erdoor en voeg naar smaak honing toe. Schenk in een kan, voeg ijsblokjes toe en roer goed.

3

Scrubben

De beste manier om je huid op een bad voor te bereiden, is een flinke scrubbeurt. Scrubben verwijdert dode huidcellen, maakt je huid zacht en zorgt voor een goede doorbloeding. Afvalstoffen worden afgevoerd, en je voelt je ontspannen. Niet de kracht waarmee je scrubt, maar de regelmaat is van belang. Gebruik een scrubhandschoen en masseer in korte, snelle cirkels je hele lichaam. Begin met je ledematen en eindig bij je hartstreek. Ellebogen, knieën en hielen verdienen extra aandacht. Sluit af met een koude douche, en wrijf goed droog.



0 thuis thuis

5

Een bad vol energie

Dat er rond de Dode Zee zoveel kuuroorden te vinden zijn, heeft alles te maken met het hoge mineraalgehalte van het water. Mineralen zijn belangrijke voedingsstoffen. We nemen ze in via gezonde voeding, maar ook via de huid­ poriën. Laat je bad halfvol lopen en strooi er een handvol minerale zouten in. Zodra het zout is opgelost, breng je de temperatuur van het water naar 37°C. Een bad op lichaamstemperatuur is ideaal: te warm water maakt de huid droog, te koud water is niet gezellig. Beperk de duur van je bad tot twintig minuten. Droog je huid niet af, maar dep ze droog met een handdoek.

6

Volg je neus

Geuren beïnvloeden ons denken en doen. Sommige aroma’s hebben een opwekkend effect, andere brengen ons tot rust. Essentiële oliën worden gewonnen uit planten en kruiden als lavendel, salie en tijm. Ze bevatten hoge concentraties actieve bestanddelen, die een sterke geur verspreiden. Sprenkel een paar druppels in je bad, of – beter nog – op de bodem van je douche.­ Laat even een krachtige straal heet water stromen, zet de temperatuur daarna zachter en stap in de stomende douchecabine. Haal diep adem en voel hoe de geuren je lichaam binnendringen.

7

Wisseldouches

Neem een douche en wissel om de tien à vijftien seconden tussen warm (niet heet) en koud water. Dat bevordert je bloedsomloop en helpt je gespannen zenuwen te ontspannen. Wisseldouches maken de bloedvaatjes in je huid veerkrachtiger, waardoor je huid meer kan verduren. Krijg je de bibber bij de gedachte aan koud water? Neem dan de douchekop in de hand en besproei eerst je enkels. Ga via benen en buik naar boven. Daarna komen achtereenvolgens polsen, armen, borst en rug aan de beurt. Eindig een wisseldouche altijd met koud water en droog je huid meteen af.

Win

een Tivoli PAL of een Tivoli Songbook*

Puur comfort uit de kraan Voor je persoonlijke hygiëne is zuiver water in de badkamer, vrij van bacteriën en ver­ ontreinigende stoffen, van het grootste belang. De vmw ziet er nauwgezet op toe dat het water uit de kraan aan de strengste eisen voldoet.

Spaarzaam baden Neem eens wat vaker een douche in plaats van een bad. Een bad verbruikt gemiddeld 150 liter water, een douche doet het met minder dan de helft. Ook een thermostati­ sche mengkraan in bad of douche haalt je verbruik naar beneden: vriendelijk voor het milieu, én voor je energiefactuur!

De PAL en de Songbook van Tivoli zijn niet alleen pareltjes van design, ze zijn ook spatwaterbestendig, zodat je in bad naar je favoriete deuntjes kan luisteren. Door hun oplaad­ bare batterij neem je beide toestellen zelfs probleemloos mee naar buiten. (waarde: € 199 voor de Pal en € 259 voor de Songbook). Info: www.tivoliaudio.com

Wedstrijdvraag: Wat is de beste badwatertemperatuur? A. 27°C B. 37°C C. 47°C

* Hoe deelnemen? Bel 0905 56 007 (€ 0,50/oproep) of sms naar 3507 (€ 0,50/sms). De wedstrijd loopt tot en met zaterdag 30 juni. Neem je deel via sms? Stuur dan je antwoord als volgt door: bad spatie een van de drie mogelijke antwoorden (27, 37 of 47).



praktisch 09

Regen is een zegen! Een vreemde titel om de zomer mee te beginnen? Toch niet. Op een warme zomerdag komt regenwater net goed van pas. Om je gazon te besproeien, je auto te wassen of bij een stevige stoeipartij in je tuin.

K

inderen zijn er dol op: met water ravotten in de tuin op een bloed­ hete dag. En ook je plantjes kunnen tijdens de zomer best een extra slokje gebruiken. Heel wat mensen maken daarvoor gebruik van een regenton, waarbij ze het regenwater via de dakgoot van hun woning opvangen. Op die manier besparen ze niet alleen een flinke duit op hun waterfactuur, maar dragen ze ook hun steentje bij tot een duurzaam waterverbruik. Drinkwater is immers een kostbaar goed, waar je beter niet lichtzinnig mee omspringt. Terwijl regenwater gewoon uit de lucht komt gevallen. Helemaal gratis bovendien.

Ook in huis De mogelijkheden van regenwater beperken zich niet tot de tuin. Ook in huis zijn er tal van toepassingen te bedenken. Regenwater is een uitstekend alternatief voor leidingwater bij het spoelen van je toilet, het wassen van je kledij, het dweilen van je vloer of het schrobben van je stoep. Alleen in de keuken en in de badkamer maak je er beter geen gebruik van. Regen­water bevat immers bacteriën, waardoor het niet geschikt is voor de vaat, voor de bereiding van voedsel of voor je persoonlijke hygiëne.

Gescheiden systeem Als je regenwater ook in huis wil gebruiken, zal een gewone regenton niet volstaan. Een instal-

latie voor de opvang van regenwater vergt een investering, maar als je weet dat een toilet gemiddeld 35 liter water per persoon per dag verbruikt, dan is de rekening snel gemaakt. Bovendien kan je er in heel wat gemeenten subsidies voor krijgen. Je dient dan wel een volledig gescheiden net aan te leggen, met twee voedingsleidingen naar de verschillende aftappunten. De drink­water- en regenwater­ leiding mogen immers niet op elkaar worden aangesloten.

5 × water in de tuin

Bijvullen met leidingwater

2 Geef je planten nooit water bij felle zon: het

Als je regenwatertank in periodes van langdurige droogte leeg dreigt te raken, kan je – automatisch of handmatig – omschakelen naar leidingwater. Zeker wanneer je regenwater gebruikt om het toilet te spoelen of om de was te doen, bestaat de kans dat je nu en dan door je voorraad heen zit. Daarnaast moet een regenwater­ installatie altijd uitgerust zijn met een overloop, zodat het water bij overvloedige regenval weg kan stromen. De installatie van zo’n gescheiden regenwater­systeem laat je beter over aan een vakman.

Meer info? Lees ook de brochure Het gebruik van ­regenwater, te bestellen via www.vmw.be.

1 Begiet de planten één keer per week overvloedig in plaats van elke dag. Zo kweken ze langere wortels, waardoor ze dieper in de bodem water kunnen vinden.

water verdampt voor het de wortels kan bereiken. Bovendien werken de druppels als een vergrootglas, waardoor het zonlicht de bladeren verschroeit.

3 Geef je planten ’s ochtends water. Als je ze ’s avonds begiet, blijven ze de hele nacht nat, waardoor ze kunnen beschimmelen.

4 Maak de grond in de tuin luchtiger met compost. Zo houdt de bodem meer water vast, waardoor je de planten minder vaak moet begieten.

5 Kies voor een open bestrating – grind, houtsnippers of waterdoorlaatbare klinkers – om de bodem toegankelijk te houden voor regenwater.



10 weekend

Nieuwsgierige roggen, reusachtige krabben en een inktvis met streken: in het Sea Life Marine Park in Blankenberge duik je van de ene verbazing in de andere. Een leuke tip voor een zomers dagje uit, en leerzaam bovendien!

Talrijke vissen zorgen voor een kleurrijk schouwspel in de aquaria.

Naar de haaien

National sea life Marine Park in Blankenberge

W

e hadden geen beter moment kunnen kiezen voor een bezoek aan het sea life Marine Park. De Japanse spinkrabben zijn pas gearriveerd: zes reusachtige beesten komen de bezoekers entertainen. Een verzorger brengt ze één voor één naar hun nieuwe aquarium, en daarmee heeft hij de handen meer dan vol. ‘Toch zijn dit relatief kleine exemplaren’, zegt manager Jorg Gerritsen. ‘Een volwassen spinkrab wordt tot 3,5 meter groot. Bij ons worden ze het pronkstuk van Claws, een nieuwe attractie rond zeedieren met scharen.’

Kleine slakjes Een bezoek aan sea life begint in Amazonia, waar kleurrijke zoetwatervissen als iguana’s, discusvissen en piranha’s vrolijke capriolen maken. ‘Het water in deze aquaria is 24 graden warm’, zegt Jorg. ‘Deze vissen zijn heel gevoelig voor temperatuurschommelingen. Sommige soorten worden heel snel ziek als het water niet zuiver is. Daarom zie je ook kleine slakjes

in het water zitten. Als die raar doen, dan weten we dat er iets met het water scheelt.’ Niet alleen aan de kwaliteit van het water, maar ook aan de leefomstandigheden van de vissen besteedt sea life de grootste aandacht. ‘Het beschermen en conserveren van bedreigde diersoorten is een van onze taken’, vertelt Jorg. ‘Zo proberen we de mensen te sensibiliseren over bycatch: het feit dat de tonijnvisserij een bedreiging vormt voor het dolfijnenbestand. Ook tijdens onze presentaties trekken we de educatieve kaart. We laten onze zeehonden geen kunstjes opvoeren, maar leggen uit waar ze leven, welke gevaren ze moeten trotseren, en hoe ze zich voeden.’

Pinguïnkroost Het zeehondenbassin is dan ook een opmerkelijke attractie. Aan het sea life Marine Park is sinds 1998 een Seal Clinic verbonden, waar gestrande zeehonden weer op krachten komen. Meer dan 160 zeehonden werden op die manier al gered. Ze verblijven een tijdje in het bassin en na een laatste

11

De humboldtpinguïns zijn druk in de weer met het verzorgen van hun kroost.

De speelse octopus is bijzonder in zijn nopjes met alle aandacht die hij krijgt.

check-up door de dierenarts worden ze weer vrijgelaten. Naast het zeehondenbassin huizen de humboldtpinguïns, die druk in de weer zijn met hun kersverse kroost. Sluitstuk van het buitenparcours is het otterverblijf. Zes speelse dwergotters halen er de gekste toeren uit.

Bonte oceaanmix ‘Aangezien we over een binnen- en een buitengedeelte beschikken, kunnen de mensen hier bij elk weertype terecht’, zegt Jorg. ‘Bij goed weer is het heerlijk toeven op het buitenterras. Maar ook binnen valt er van alles te beleven: ideaal voor kustgangers die even genoeg hebben van het strand.’ Ronduit indrukwekkend is de Ocean Tank, een gigantisch aqua-

600.000 liter water Meer dan 600.000 liter water heeft het sea life Marine Park nodig om alle aquaria te vullen, en daar springen ze heel bedachtzaam mee om. ‘Voor onze zoetwateraquaria – goed voor 50.000 liter – vangen we regenwater op, dat is redelijk zacht van nature, zegt Jorg Gerritsen. ‘Als er te weinig regenwater is, gebruiken we leiding­water. Dat zetten we om tot osmose­ water: we halen de stoffen eruit die voor de vis­ sen minder goed zijn, en houden de samenstel­ ling in de gaten. De zoutwateraquaria vullen we met zeewater. Ook dat wordt gezuiverd, met behulp van zandfilters en een uv-installatie. Het al gebruikte zeewater wordt schoonge­ maakt met een eiwitafschuimer en een ozon­ installatie. Het water wordt ook gerecupereerd. Tientallen pompen jagen het voortdurend door filters, waarna het opnieuw in het aquarium terechtkomt. Na verloop van tijd moet het wel ververst worden, net als je badwater.’

De nieuwste attractie in het Sea Life Marine Park: reusachtige Japanse spinkrabben.

rium met maar liefst 180.000 liter water en een bonte mix van haaien, groene zeeschildpadden, napoleonvissen en andere fraaie zeebewoners. Als bezoeker wandel je door een glazen tunnel, waar de vissen letterlijk om je heen zwemmen. Een bezoek aan sea life Marine Park is een leuke ervaring, voor jong én minder jong de moeite waard.

Info: Sea Life Marine Park, Koning Albert I-laan 116, 8370 Blankenberge, tel. 050 42 43 00, www.sealife.be. Alle dagen open vanaf 10 u.

Win

10 fam

ilietick

Wedst

rijd

ets*

vraag: Hoeve bevatte el liter zoet w ater n de aq uar Blanke ia in sea life nberg A. 50.0 e? 00 B. 180.0 00 C. 600 .000

Tien lezers kunnen met het hele gezin (2 volwassenen en 2 kinderen tot 12 jaar) van een dagje sea life Marine Park genieten.

* Hoe deelnemen? Schrijf je antwoord op een briefkaart en stuur ze voor 30 juni naar Bart De Bruyne, vmw, Belliardstraat 73, 1040 Brussel. Mailen kan ook, met vermelding ‘wed­ strijd Sea Life’, naar [email protected]. Vergeet niet je naam en adres te vermelden.

✄

BON

Bij afgifte van deze bon 1 gratis toegang voor 1 kind (4–12 jaar) tot het National sea life Marine Park en de Pirate Adventure Golf. Geldig tot en met 30 november 2007. Niet combineerbaar met andere pro­ moties. Niet geldig voor scholen/ groepen. Niet op de openbare weg gooien. vu J. Gerritsen.



12 trend

Maar liefst 36 West-Vlaamse bedrijven zullen vanaf volgend jaar grotendeels stoppen met grondwater op te pompen. In ruil kunnen ze zogenaamd grijs water gebruiken, dat de vmw speciaal voor hen uit het Kanaal Bossuit-Kortrijk haalt.

Grijs water geeft kleur D

e textielbedrijven waar WestVlaanderen zo om bekend staat, hebben heel wat water nodig. Om textiel te verven bijvoorbeeld. Vandaag halen ze dat water gewoon uit de grond. Ook een pak andere ondernemingen, zoals wasserijen, aardappel- en groenteverwerkende bedrijven, gebruiken grote hoeveelheden grondwater.

De grondwaterlagen, en zeker die in de WestVlaamse ondergrond, zijn echter zienderogen aan het slinken. De overheid wil bedrijven dan ook stimuleren om ander proceswater te gebruiken: afvalwater, regenwater of water uit rivieren en kanalen. Speciaal daarvoor werd het zogenaamde grijswaterbesluit genomen, waarin de Vlaamse overheid zich verbindt

Grijs water?

Grondwater is kostbaar

Er bestaat geen eenduidige definitie van grijs water. Het grijswaterbesluit van de Vlaamse overheid omschrijft het als ‘tweedecircuitwater, met name oppervlaktewater, hemelwa­ ter of het effluent van rioolwater­ zuiveringsinstallaties, al dan niet na extra behandeling’. Soms wordt ook afvalwater afkomstig van bad, douche, wastafel of wasmachine als grijs water omschreven. In het WestVlaamse project heeft het grijs water na de verschillende behandelingen een hoogstaande kwaliteit. ‘Grijs’ is dus zeker geen synoniem voor ‘minderwaardig’.

Zodra het grijswaterproject op volle toeren draait, zal er in West-Vlaanderen jaarlijks 2 miljoen m3 grondwater minder worden opgepompt uit de diepe waterlagen. En daar gaat het om: de bedreigde grondwatervoor­ raden beschermen. De voorbije decennia is er immers veel meer diep grondwater opgepompt dan er is bijgekomen. Vooral de grondwater­ lagen in West-Vlaanderen hadden daaronder te lijden. Diep grondwater is een heel zuivere maar schaarse grondstof. We kunnen er dus maar beter zuinig mee omspringen. Daar kan je zelf aan meewerken door geen drinkwater te verspillen – drinkwater wordt voor het grootste deel uit grondwater gewonnen – en door waar mogelijk regenwater te gebruiken.

om investeringen in grijswaterprojecten voor 60 procent terug te betalen. Al in 1999 ging een drietal textielbedrijven uit de streek rond Waregem samen met de vmw op zoek naar een oplossing.

Nieuwe leidingen? ‘Een eerste idee was om gezuiverd water uit een zuiveringsstation te gebruiken als bron voor proceswater in de bedrijven’, zegt Frank De Poortere van de vmw. ‘Dat bleek te complex en vooral te duur, onder meer omdat er voor dat water een volledig nieuw leidingenstelsel moest worden aangelegd.’ Uiteindelijk kwamen ze tot het besluit dat het goedkoper is om grijs water te behandelen tot drinkwater, zodat het via het bestaande drinkwaternetwerk kan worden verspreid. ‘Dat is wat we van plan zijn. We zullen de bedrijven water leveren uit een niet bedreigde en dus duurzame bron, met name de Schelde. Maar om dat op een betaalbare manier te kunnen doen – via ons bestaande leidingennetwerk – gaan we het rivierwater eerst tot drinkwater behandelen.’

Zacht water Voor het project bouwt de vmw een bijkomende productie-eenheid in het drinkwaterproductie-



waterdoop trends 13

Foto links: Het voorbehandelde kanaalwater wordt tijdelijk opgeslagen in het Gavermeer. Foto onder: Voor het verven van textiel hebben bedrijven heel wat water nodig.

Laatste Show-fysicus Lieven Scheire

‘Afkicken van water’ Lieven Scheire is lid van comedycollectief Neveneffecten, fysica­kenner in De Laatste Show én een echte waterliefhebber, zo blijkt.

D

oor mijn achtergrond als fysicus ben ik enorm geboeid door de ecosystemen in onze waterlopen, en het feit dat alle organismen in zo’n systeem elkaar de hand geven. Daarom gebruik ik thuis ook biologisch afbreekbare producten. Ik vind het fijn om zonder schuldgevoel de afwas te kunnen doen, zonder schadelijke stoffen door de afvoer te kieperen.’ centrum De Gavers in Harelbeke en wordt het leidingennetwerk hier en daar versterkt. Voorts zal de vmw het water op de bedrijven zelf verder behandelen. ‘Vaak moet het nog worden onthard’, zegt Frank De Poortere. ‘Met name textielbedrijven hebben nood aan zacht water. Soms moeten we het demineraliseren, bijvoorbeeld als het water dient om stoom te produceren.’

Goed en stabiel Intussen zijn al 36 West-Vlaamse bedrijven in het project gestapt. ‘We vinden het een goed initiatief, omdat het echt een totaaloplossing biedt’, zegt Catherine Vandeputte van Bekaert Textiles. ‘Voor ons mag het zo snel mogelijk van start gaan.’ Ook over de kwaliteit van het water zijn de bedrijven enthousiast. Grondwater was geliefd omdat het een goede en constante kwaliteit heeft. Catherine Vandeputte: ‘Goed en stabiel water is voor ons zeer belangrijk. We gebruiken het immers om textiel te verven. Onstabiel water kan kleurverschillen veroorzaken.’ Ook Frank Delabie van Concordia Textiles is tevreden: ‘Het is een goede oplossing, ook al is het voor ons een stuk duurder. De kwaliteit is in elk geval goed. Dat hebben tests in het labo en in de praktijk uitgewezen.’

Vijf liter per dag ‘Ik drink veel kraantjeswater. Die gewoonte heb ik aan mijn studententijd overgehouden. Tijdens de examens dronk ik tot vijf liter water per dag. Daarna moest ik echt afkicken. Mijn lichaam was op die vijf liter ingesteld. Ik drink het liefst van al plat water. Alcohol, daar kan ik niet goed tegen. En van frisdranken heb ik een afkeer. Dat zijn vaak echte suikerbommen.’

Warmwaterbron ‘Ik heb een jaar in IJsland gewoond. Het binnenland is daar nauwelijks bewoond. Het water is er zo zuiver, dat je rechtstreeks van de rivier kunt drinken. Ook het water van de kraan smaakt er beter. Het warme water komt er gewoon uit de grond. Ik was er bevriend met een boer die boven een warmwaterbron woonde. Die moest gewoon een tuinslang in de grond steken om zijn zwembad te vullen. Schitterend toch?’

Dagje kuren ‘In bad gaan, doe ik nooit. De reden is simpel: ik heb thuis geen bad. Maar van een lange, hete douche kan ik enorm genieten. En met een dagje kuren kan je mij ook altijd plezieren. Een saunabeurt met alles erop en eraan: heerlijk vind ik dat! Het is een gewoonte die ik aan IJsland heb overgehouden.’

Neveneffecten ‘Of water ook om te lachen is? Bij pure slapstick misschien wel, maar daar hebben we ons met Neveneffecten nog niet aan gewaagd. Als we gooien, dan is het met slagroomtaarten. Douchen na de voorstelling komt er zelden van. Wij staan altijd met vier op de planken, dus hoeven we ons nooit echt in het zweet te werken. Voor een solo-artiest is dat wellicht anders.’ Info: www.bloggen.be/lievenfysicascheire/



14 water werkt

In een wasstraat doorloopt de was een automatisch parcours.

Spoelwater en warmte worden bij Wasserij Nova opnieuw gebruikt.

Met 20.000 kilo was per week, is Wasserij Nova uit Maaseik een grootverbruiker van water. Het bedrijf heeft echter oog voor milieu en efficiëntie: het spoelwater wordt hergebruikt en de warmte uit het afvalwater gerecupereerd.

Minder water, propere was Wasserij Nova bestaat al sinds 1947. Vandaag doen ze de was voor hotels en restaurants aan beide kanten van de grens met Nederland. Maar liefst 20.000 kilo vuile was gaat er wekelijks in het sop. Wij stelden ons bij zo’n wasserij een hele rij wasmachines voor, maar zo werkt het niet.

Wassen in een wasstraat Wasserij Nova maakt gebruik van een wasstraat: de was doorloopt er helemaal automatisch een heel parcours, tot aan de strijk- of vouwmachine. De wasstraat is een buis van vijftien meter lang, met elf verschillende trommels waar telkens vijftig kilo was in kan. De was gaat automatisch van trommel tot trommel: in de eerste twee trommels gebeurt de voorwas, in de volgende vijf de hoofdwas en in de laatste trommels wordt alles gespoeld en ten slotte gecentrifugeerd. Na het zwieren gaat het wasgoed via een lift naar de droger. ‘Het water uit de spoeltrommels vangen we op en gebruiken we opnieuw’, zegt Raoul Lefèvre van Wasserij Nova. ‘Meer bepaald voor de voor- en de hoofdwas. We doen dat al vier jaar en we hebben op die manier ons waterverbruik met 75 procent verminderd.’ Per kilo was verbruikt Wasserij Nova nu 7 tot 8 liter water, wat een pak minder is dan bij je thuis.

Warmte wisselen Het water van de voorwas en de hoofdwas gaat uiteindelijk naar de riool, maar niet voor de warmte uit het water is teruggewonnen. Het warme afvalwater loopt door een warmtewisselaar: een systeem met allemaal buisjes naast elkaar. Ook het – koude – spoelwater loopt door die warmtewisselaar, via andere buisjes. Zo neemt het spoelwater de warmte uit het afvalwater op. Raoul Lefèvre: ‘Doordat de was warmer gespoeld wordt en

dus warmer uit de wasstraat komt, moet er minder gedroogd worden en besparen we energie.’

Schoon imago Lakens, slopen, keukenhanddoeken en ander platgoed gaan maar enkele minuten in de droger: het is vooral de hete strijkrol die ervoor zorgt dat de was droog geraakt en natuurlijk gestreken en geplooid wordt. Badhanddoeken en andere badstofartikelen worden tot zestien minuten gedroogd en gaan dan naar een badstofvouwmachine. Drogen gaat dus een pak sneller dan thuis. Ook hier doet wasserij Nova inspanningen om energie te besparen: de drogers zijn uitgerust met infraroodsensoren. Zodra de was droog genoeg is, stoppen de drogers vanzelf. Voor wasserij Nova leveren dergelijke besparingen op water en energie natuurlijk financieel voordeel op, want in een wasserij zijn energie en water de belangrijkste kosten. Maar daarnaast is het ook erg belangrijk voor het schone imago van dit Maaseikse huis van vertrouwen. Info: Wasserij Nova, Bosmolenlaan 12a, 3680 Maaseik, Tel. 089 56 32 09, [email protected], www.wasserijnova.be

Oproep Ben je professioneel met water bezig en wil je graag in een volgend nummer van Waterwereld je verhaal vertellen? Stuur een e-mail naar [email protected].



spetterpret

Hallo spetters! Mijn naam is H2O. Ik ken een boel leuke spelletjes, grappige proefjes en leerzame weetjes over water, en die wil ik graag met jullie delen. Niet alleen hier, maar ook op mijn website leid ik jullie rond in mijn wondere waterwereld. Op www.kids.vmw.be neem ik jullie mee naar mijn Ontdekplek voor nog meer spelplezier, of maar mijn Opzoekhoek om jullie te helpen bij het voorbereiden van een spreekbeurt of een werkje over water. Veel plezier!

In een kringetje De hoeveelheid water op aarde blijft altijd gelijk. Als het regent, dan komt dat water gewoon ergens anders vandaan. Uit de zee bijvoorbeeld. Door de warmte van de zon verandert het zeewater in damp. Die damp stijgt op in de lucht, waardoor wolken ontstaan. Een wolk is dus eigenlijk een verzameling van kleine waterdruppeltjes.

Als zo’n wolk in koude lucht terechtkomt, worden die druppeltjes zwaarder en vallen ze naar beneden. Via rivieren, beken en kanalen stroomt het water terug naar zee. Daar kan het water opnieuw verdampen. En zo is de cirkel rond. Omdat dit proces zich voortdurend herhaalt, spreken we van een waterkringloop. Geen enkele druppel gaat immers verloren.

? Zoet of zout? Ooit al eens zeewater geproefd? En vond je het lekker? Wellicht niet. Zeewater smaakt immers zout. Daarom noemen we het zout water. Eén liter zeewater bevat maar liefst 35 gram zout. Als het zeewater verdampt, blijft het zout achter in zee. Daarom bevat regenwater geen zout. Net als het water in onze beken en rivieren, dat immers van de regen afkomstig is. Water in beken en rivieren noemen we zoet water. Zoet water gebruiken we om drinkwater van te maken. Vooraleer het bij je thuis uit de kraan stroomt, moet het worden gezuiverd. Dat is de taak van het drinkwaterbedrijf. Het water dat via de waterleiding bij je thuis komt, is kleur-, geur- en smaakloos. Daardoor is het perfect drinkbaar. En heel gezond bovendien!

Drijvend ei Wat heb je nodig? 1 ei (rauw of gekookt) • een groot glas water • een koffielepel • zout Hoe doe je het? • laat het ei voorzichtig in het glas water zakken. het ei zinkt naar de bodem • meng twee koffielepels zout in het water en roer even om • blijf zout toevoegen, lepel na lepel • na een tijdje begint het ei te drijven

Hoe komt dat? Zout water heeft een grotere dichtheid dan zoet water. Daardoor is het zwaarder, en kunnen voorwerpen er gemakkelijker op drijven. In de Dode Zee, een meer tussen Israël en Jordanië, is het zoutgehalte van het water zo hoog, dat zelfs mensen er op het water blijven liggen.

15

Wist je dat…

Waterstromingen

… 70 % van het aardoppervlak uit water bestaat? Als de aarde glad

Wat heb je nodig? • een klein flesje met een dop • een grote, glazen bak (aquarium) • warm en koud water • gootsteen • kleurstof (bijvoorbeeld limonade)

was, dan zou de wereld één grote oceaan zijn van 3.700 meter diep.

… de totale hoeveelheid water op aarde 1.400 miljoen kubieke

kilometer bedraagt? Dat is 1,4 triljard of 1.400.000.000.000.000.000.000 flessen water.

… 97 % van die totale hoeveelheid water uit zeewater, en 2,5 % uit zoet water bestaat?

… slechts 0,003 % van alle water geschikt is om meteen als drinkwater te gebruiken? Dat is één koffielepel water in een vol bad.

… in sommige delen van de wereld nauwelijks drinkbaar water te vinden is?

… het daarom heel belangrijk is dat we zuinig met ons drinkwater omspringen?

Hoe doe je het? • giet een laagje kleurstof in het flesje • vul het flesje met warm water en draai de dop erop • schud het flesje zodat de kleurstof goed met het warme water mengt • zet de bak in de gootsteen onder de kraan en plaats het flesje erin • vul de bak met koud water, tot het flesje helemaal onder water staat • haal de dop van het flesje • het warme, gekleurde water gaat naar boven het flesje uit Hoe komt dat? Warm water is lichter dan koud water. Daarom drijft het bovenop het koude water. Het warme water wil naar boven, terwijl het koude water naar beneden zakt.

IJs, vloeistof of gas?

Wat bevriest het snelst?

Water is de enige stof die op drie verschillende manieren in de natuur aanwezig is. Niet alleen vloeibaar, maar ook hard als ijs en gasvormig als waterdamp. Als water afkoelt, gaat het krimpen. Net als alle andere stoffen. Als het kouder is dan 4°C, zet het water weer uit.

Wat heb je nodig? • twee plastic bekertjes • heet en koud water • een chronometer of uurwerk

Bij 0°C verandert het water in ijs. IJs is lichter dan vloeibaar water. Daarom drijft het altijd aan de oppervlakte. De zee heeft bovendien niet overal dezelfde temperatuur. Er zijn warme en koude water­ stromen, die het klimaat op aarde mee beïnvloeden.

Hoe doe je het? • vul de ene beker met heet water en de andere beker met dezelfde hoeveelheid koud water • plaats de bekertjes in het vriesvak van de koelkast • neem om het kwartier een kijkje • je zal merken dat het warme water het snelst bevriest Hoe komt dat? Heet water verdampt sneller dan koud water. Tijdens de verdamping verliest het water een groot deel van zijn warmte-energie. Het warme water bevriest eerst, omdat de temperatuur van het water sneller naar beneden gaat dan die van het koude water.

Meer weten over vmw? www.vmw.be Surf ook naar onze jongerenwebsite: www.kids.vmw.be