Informatieve ouderavond OBS De Brinck 31 oktober 2012
Erik Benkers
Vlgones een oznrdeeok op een Eglnese uvinretsiet mkaat het niet uit in wlkee vloogdre de ltteers in een wrood saatn. Het einge wat blegnaijrk is, is dat de eretse en de ltaatse ltter op de jiutse patals saatn. De rset van de ltteers mgoen wllikueirg gpletaast wdoren en je knut vrelvogens gwoeon lzeen wat er saatt. Dit kmot odmat we niet ekle ltteer op zcih lzeen. maar het wrood als gheeel. Giedlewg he!
Chomsky natuur / taalleermechanisme
Snow omgeving / opvoeding
Stevige, goed ingeslepen verbindingen
verzorgerstaal: 1
Hoger stemgebruik
2
Langere pauze tussen zinnen
3
Langzamer articuleren
4
Korte zinnen, eenvoudige woorden
5 Woorden worden vaak herhaald 6 Erg veel vraagzinnen 7 Impliciete correctie (feedback) 8 Spreken over interesses van het kind
Tips om talig bezig te zijn met baby’s
Praat met baby’s, ook al begrijpen ze niet wat je zegt. Ze luisteren en nemen de taal op.
Verwoord wat je ziet of doet, en ook wat je denkt dat ze je willen vertellen. Zo ontdekken ze het verband tussen taal en betekenis.
Gebruik geen ‘babytaal’ in de zin van ‘kromme’ taal. Spreek correct en volledig.
Herhaling zorgt voor een veilige, herkenbare en vertrouwde sfeer waarin kinderen de kans krijgen nieuwe woordjes en taalstructuren te ontdekken.
Zit ie lekker in z’n vel?
Oxana
spelend leren 0 zuigeling
peuter
10 jaar
6 7 kleuter
basisvorming van hersenen
schoolkind
specialisatie
Spel nieuwsgierigheid motivatie Spel eerste lees-, schrijf-, rekenervaringen
TWEETALIGHEID 0 tot 7 jaar simultane taalverwerving = spontaan ontwikkelingsproces
T1 T2
vanaf 10 jaar successieve taalverwerving = leerproces vanuit vertalen T1 de moedertaal
T2 het Nederlands
Advies aan ouders (T1 – T2) Kinderen kunnen zonder veel problemen 2 talen leren overweeg om de moedertaal te blijven stimuleren Spreek geen ‘krom’ Nederlands tegen het kind In tweetalige situaties: 1 persoon 1 taal 1 situatie 1 taal
Kijk samen naar Het Jeugdjournaal, Klokhuis, Sesamstraat, enz. Ga vaak naar de bibliotheek Nodig vriendjes thuis uit Luister naar liedjes en versjes
Hoe goed is het mondelinge taalgebruik van mijn kind? Doe de SNEL-test • 14 vragen • 10 minuten
‘SNEL’ staat voor Spraak- en taal Normen Eerste Lijn’ Op deze site vind je de test http://kindentaal.logopedie.nl
Waarom woordenschatonderwijs?
Een beperkte woordenschat leidt bijna altijd tot slechte schoolresultaten 13
Waarom woordenschatonderwijs? (K. Stahl)
Kinderen uit taalrijke milieus kennen op 3-jarige leeftijd 5 x zo veel woorden als kinderen uit taalarme milieus.
De verschillen worden daarna niet kleiner, maar groter.
14
blaffen
labelen
lief Hoe leren kinderen woorden? huisdier hond kat
bijten
netwerk-opbouw
blaffen
hoektanden
hond
hoofdpijn pijn
Lassie
bijten
haai
wolf
bos
slim
lief
huisdier kat Roodkapje
mama juffrouw
sprookjes
jager wolf en 7 geitjes
blaffen
lief categoriseren
labelen
hond
huisdier
kat
bijten
netwerk-opbouw
blaffen
hoektanden
hond
hoofdpijn pijn
Lassie
bijten
haai
wolf
bos
slim
lief
huisdier kat Roodkapje
mama juffrouw
sprookjes
jager wolf en 7 geitjes
Hoe leren we woorden? blaffen labelen
lief categoriseren hond
huisdier
kat
bijten
blaffen
hoektanden
labrador hond
pijn
bijten
haai
wolf
bos
netwerk-opbouw slim lief huisdier kat Roodkapje
sprookjes
jager wolf en 7 geitjes
blaffen
lief
hond
huisdier
kat
bijten
blaffen
hoektanden
hond
hoofdpijn pijn
Lassie
bijten
haai
wolf
bos
slim lief
huisdier kat Roodkapje
mama juffrouw
sprookjes
jager wolf en 7 geitjes
blaffen
lief
hond
huisdier
kat
bijten
hoektanden
blaffen
hond
hoofdpijn bijten
pijn
haai
labrador
wolf
bos
slim lief
huisdier kat Roodkapje
mama juffrouw
sprookjes
jager wolf en 7 geitjes
netwerken
Waar denk je aan?
vaas veter 20
netwerk
netwerk paddestoel
bomen eik regen
HERFST
kastanje beuk
wind
storm
blaadjes
thematafel
de post
woordmuur
Wat zijn schooltaalwoorden? Schooltaal heb je nodig voor het geven en begrijpen van instructie. Schooltaal is belangrijk bij begrijpend lezen.
‘Je kijkt via dit spiegeltje, naar het bovenste schuine spiegeltje, en daardoor zie je wat er boven je is.’
bijzonder, onderscheiden , vooraan, gevolg, hetzelfde, verschil, meerdere
http://www.leraar24.nl/video/2503
(een leerkracht gebruikt schooltaal)
Hoe leren kinderen schooltaalwoorden?
Het stimuleren van zelfstandig lezen is één van de meest effectieve manieren om nieuwe woorden te leren. De boekenhoek met prentenboeken informatieve boeken ABC-boeken fotoboeken luisterboeken tijdschriften versjes liedjes enz. 27
Het belang van voorlezen Prof. Jolles: voorlezen activeert hersenen
Oudere kinderen lezen voor aan jongere kinderen Een jaar geleden zijn kinderen uit groep 7 van basisschool de Brinck begonnen met het voorlezen aan de kinderen van Kinderdagverblijf Humpie Dumpie.
Opa’s en oma’s lezen voor
Ingesproken prentenboeken op internet
www.symbaloo.com/mix/prentenboeken
Kijk met het kind naar de omslag en de titel. Waar zou dit verhaal over gaan? Blader door het boek en laat het kind vertellen wat het ziet. Vertel het boek en lees daarna het boek voor. Zoek er een informatief boek bij. Bekijk filmpjes op internet
Wie leest er graag?
Wie leest er wel eens voor?
mondelinge taalvaardigheid voorlezen
beginnende geletterdheid
woordenschat
schrijfactiviteiten spelen met klanken
Belangrijke voorspellers van leessucces in groep 3: • hakken en plakken (auditieve analyse en synthese) /tak/
/t/ /a/ /k/
/t/ - /a/ - /k/ /tak/ /kast/ zonder /t/ = /kas/ • letterkennis
• benoemsnelheid
Op een grote paddestoel, rood met witte stippen zat kabouter Spillebeen, heen en weer te wippen
Supermarkt in de klas
‘de k - tafel’ in groep 1-2
de letterflat
het lettergroeiboekje klikklakboekje
Een verteltafel met verkleedkleren verhaalbegrip
de logeerbeer
Bert Beer komt logeren! Hallo allemaal, Ik ben Bert Beer en ik woon sinds kort in de klas van groep 1 en 2a! Het is er erg gezellig en ik maak dan ook veel plezier met de kinderen overdag, maar... 's avonds ben ik altijd alleen. Nou geeft dat niet, want dan slaap ik toch. Zo'n hele dag in de klas met al die kinderen is toch wel erg vermoeiend! Het probleem is een beetje dat ik in het weekend ook overdag alleen ben! Dat vind ik namelijk niet zo gezellig. Daarom ga ik elk weekend met één van de kinderen mee naar huis om allemaal leuke dingen te doen. Ik heb mijn rugzak al ingepakt. Mijn tandenborstel, twee voorleesboekjes en mijn dagboek zitten er al in! 's Avonds voordat ik ga slapen moet ik namelijk altijd eerst tandenpoetsen en dan een boekje lezen. Er zit nog meer in. Op de achterkant vind je een lijst waarop staat wat ik allemaal bij me heb. Als je iets mist, moet je het even tegen de juf zeggen. Papa en mama mogen in mijn dagboekje schrijven en vertellen wat we hebben gedaan en hoe het geweest is! In het fotomapje kan een foto komen van mijn avonturen met jou. Ik hoop op gezellige logeerpartijen bij jullie thuis! Dikke kus, Bert Beer
Spelen met klanken in groep 2 en 3
Welke letter hoor je vooraan? Wat hoor je als je de /m/ weglaat?
t
a
s
b
oo
m
De letterlijn – groep 3
Lezen en schrijven
hooi
sneeuw ring
wisselrijtjes lezen
Van correct lezen naar vlot lezen
Groep 4 t/m 8
VLOEIEND LEZEN accuratesse
snelheid tekstbegrip
intonatie
leesplezier
Onderzoek laat zien
dat kinderen ervan profiteren als de ouders vaak met hen lezen. Lezen stimuleert: woordenschat beginnende geletterdheid kennis van de wereld leesmotivatie
het brein en leren lezen
semantiek
fonologie
Wernicke
Broca
Orthografie Schrijfwijze / spelling
leesproces
fonologie
semantiek
klank
betekenis
orthografie letter / woord
vos
Leesproblemen: spellende en radende lezers
fonologie
semantiek
klank
betekenis
orthografie letter
Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen en/of spellen op woordniveau
Een kind heeft plm 40% kans op aanleg voor dyslexie als één van de ouders dyslectisch is.
Informatie voor ouders: www.steunpuntdyslexie.nl
Signalen in groep 1 en 2 Moeite met:
•
het onthouden van opdrachten
•
het duidelijk onder woorden brengen van gedachten
•
het leren van letters
•
rijmen, auditieve synthese en analyse: b – oo – m boom
•
onthouden van losse gegevens (kleuren, namen, cijfers, dagen, reeksen)
•
onthouden van liedjes en versjes
Signalen dyslexie in groep 3 Moeite met: •
klank-tekenkoppeling
•
lang spellend lezen of radend lezen
•
lezen op woordniveau
•
moeite met aandacht voor verbale informatie
•
verschil horen tussen klanken (m-n, s-z, v-f, p-b)
•
lettervolgorde in woord: drop – dorp
• •
onthouden van uitdrukkingen en gezegdes geringe woordenschat
……. en als het lezen niet zo goed gaat? Kijk samen naar de omslag en blader door het boek. Waar zou dit verhaal over gaan? Lees een stukje voor. Laat het kind daarna een stukje hardop lezen of lees samen. Bespreek telkens wat je gelezen hebt. Waar gaat dit over? Hoe zal het verder gaan? Herhaal, als je de volgende dag verder leest, kort de inhoud van het reeds gelezen deel. Bespreek de afbeeldingen.
Kijk ook in informatieve boeken die over hetzelfde onderwerp gaan. Zoek op internet naar meer informatie. Bespreek moeilijke woorden. Zorg voor afwisseling: wie leest het langst zonder fouten of ‘waar lees ik een (expres) een fout?’. Lees op een vast tijdstip. Zorg voor leesplezier!
voorlezen
Welke letter is dat?
Makkelijk Leesplein
Geef kinderen schrijfmateriaal
liedjes zingen en versjes opzeggen
speel spelletjes
Thuis met letters bezig zijn
goede t.v. programma’s - veel informatie - mooie beelden - gemaakt door vakmensen
- veel aandacht voor taal
Kind van lezende ouder doet het beter op school De manier waarop ouders hun kinderen leren omgaan met boeken en de televisie, heeft tijdens de rest van hun leven effect. Kinderen van ouders die veel lezen behalen een hoger opleidingsniveau. Kijken hun ouders veel televisie, dan zijn ze juist minder succesvol op school. Dat concludeert sociologe Natascha Notten in haar proefschrift Parents and the media. Het onderzoek onderstreept de betekenis van ouders die hun kinderen stimuleren om te lezen.
Kinderen blijken de mediasmaak van hun ouders over te nemen. Zelfs op latere leeftijd vertonen ze vaak een vergelijkbaar lees- en kijkgedrag. Begeleid kinderen in het kijken naar programma’s: populaire programma’s (soaps , spelshows) <-> programma’s over het nieuws, cultuur Kijken ouders vaak naar populaire televisieprogramma’s, dan behalen kinderen vaak een lager opleidingsniveau. Een serieus televisievoorbeeld draagt daarentegen wel bij aan succes op school.
http://www.mailing.lezen.nl/display_mailing.php?mailing_id=AdZmKyISnP6uWP9F5KRq0Qw%2BT2Z0R1D%2FT%2FQUF78oYmA%3D
Leren lezen is geen natuurlijk proces
De meeste kinderen leren lezen op
school
