Informatiebrief Titel van het onderzoek
Vriendschappen en pesten op basisscholen in Rotterdam.
Inleiding
Geachte heer/mevrouw, Wij vragen u vriendelijk om mee te doen aan het wetenschappelijk onderzoek ‘Vriendschappen en pesten op basisscholen in Rotterdam’. U beslist zelf of uw kind mee mag doen. Voordat u de beslissing neemt, is het belangrijk om meer te weten over het onderzoek. Neemt u deze informatiebrief en bijbehorende folder rustig door. Voor meer informatie kunt u kijken op www.pestenopbasisscholen.nl. Heeft u daarnaast nog vragen of wilt u graag meer weten, neemt u dan gerust contact op met onderzoekster Marina Verlinden via telefoonnummer 010 – 704 34 05 of per email
[email protected].
Wat is het doel van het onderzoek?
Het doel van dit onderzoek is om pesten onder basisschoolkinderen in kaart te brengen. Pesten begint vaak al op jonge leeftijd en kan ernstige gevolgen hebben voor het welbevinden van het kind. Daarom is het belangrijk om hier al in een vroegtijdig stadium, namelijk aan het begin van de basisschool, onderzoek naar te doen. Als we het pestgedrag goed in kaart brengen, kunnen we het ook beter tegengaan. Indien pesten al op jonge leeftijd wordt voorkomen is de kans dat pesten op oudere leeftijd voorkomt kleiner en de gevolgen voor de gezondheid van de slachtoffers minder ernstig.
Hoe wordt het onderzoek uitgevoerd?
Binnen dit onderzoek zullen kinderen een leuk en aantrekkelijk computerspelletje doen, waarbij ze vragen beantwoorden over hun relaties met klasgenoten. Er zullen
vragen gesteld worden over vriendschappen en pesten. De kinderen krijgen foto’s te zien en horen instructies via de koptelefoon. Vervolgens kunnen ze door met de muis te klikken de vragen beantwoorden. Het computerspel duurt ongeveer 10 minuten. Aan het begin van het schoolbezoek worden pasfoto’s van de deelnemende kinderen gemaakt, die uitsluitend voor het programma in die klas gebruikt worden. Deze foto’s worden aan het eind van het schoolbezoek vernietigd. Tijdens het schoolbezoek zullen de kinderen de taak zelfstandig uitvoeren in een rustige omgeving buiten de klas (op school). Voordat het kind aan de opdracht begint, zal het uitgebreide instructies ontvangen over het computerspel. Gedurende de taak zal het kind begeleid worden door een onderzoeker. Naar aanleiding van de resultaten van het onderzoek wordt een rapport opgemaakt voor de leerkracht met algemene resultaten, dus niet herleidbaar tot het kind
Wat wordt er van u verwacht?
Het is van groot belang dat uw kind meedoet aan het onderzoek om pestgedrag tegen te gaan. Als u mee wilt werken aan dit onderzoek hoeft u niets te doen. Als u geen bezwaar maakt, gaan we ervan uit dat u toestemming geeft voor deelname van uw kind aan het onderzoek. Indien u wel bezwaar maakt tegen deelname aan het onderzoek, dan verzoeken wij u vriendelijk binnen één week de antwoordkaart uit de folder in te vullen en in te leveren bij de leerkracht van uw kind.
Op de dag van het schoolbezoek kan uw kind door bepaalde omstandigheden (als uw kind zich bijvoorbeeld niet lekker voelt) toch aangeven niet mee te willen doen aan het computerspel. Het kan zijn dat uw kind, of degene die u vertegenwoordigt, tijdens het onderzoek niet meewerkt. De onderzoeker moet dan het onderzoek direct stoppen.
Wat zijn mogelijke voor- en nadelen van deelname aan dit onderzoek?
Door deelname aan dit onderzoek wordt het mogelijk om relaties onder basisschoolkinderen en mogelijk pestgedrag in kaart te brengen. De leerkracht krijgt een rapport met de gezamenlijke resultaten. Als uit de resultaten blijkt dat er een probleem in klas bestaat, dan bieden de onderzoekers van het Erasmus MC en het
team Gezonde School (GGD Rotterdam-Rijnmond) hulp en advies over een structurele aanpak van pestproblemen.
Verder kan deelname aan dit onderzoek helpen het begrip over relaties tussen kinderen in de klas te vergroten, zodat gevaarlijke patronen van relaties tussen leeftijdsgenoten tegen gegaan kunnen worden. Hierdoor is er minder kans dat pestgedrag van nu in een later stadium uitloopt op ernstige problemen.
Naar verwachting is de kans op negatieve gevolgen van dit onderzoek verwaarloosbaar. Kinderen vertellen alleen informatie die ze zelf al weten, de kennis is dus al aanwezig. Wel zouden kinderen zich meer bewust kunnen worden van hun relaties met klasgenoten en eventueel van het mogelijke slachtofferschap van pesten. Maar het moet benadrukt worden dat kinderen slechts worden gevraagd inzicht te geven of zij het gevoel hebben te worden gepest en zo ja door wie; er wordt nadrukkelijk niet gevraagd of zij zelf andere kinderen pesten. Door de opzet van het computerprogramma beantwoorden de kinderen de vragen spelenderwijs. Daarom is te verwachten dat dit voor het kind psychologisch niet belastend is. De test is leuk en aantrekkelijk en dit maakt het meedoen voor de kinderen interessant.
Een praktisch nadeel is dat het kind ongeveer 10 minuten van de les in de klas mist in verband met het uitvoeren van de test.
Wat gebeurt er als u niet wenst deel te nemen aan dit onderzoek?
Deelname is geheel vrijwillig en u en uw kind kunnen altijd aangeven te willen stoppen met het onderzoek, zonder opgaaf van redenen. Als een kind, van wie de ouders/verzorgers toestemming hebben gegeven voor zijn/haar deelname aan het onderzoek, aangeeft niet deel te willen nemen aan het onderzoek (d.w.z. het kind wil niet dat er een foto van hem/haar wordt genomen of het wil de computertaak niet uitvoeren) dan mag het kind onmiddellijk stoppen en wordt zijn/haar deelname aan het onderzoek direct beëindigd.
Wat gebeurt er als het onderzoek is afgelopen?
Als het onderzoek is afgelopen krijgt de leerkracht een samenvatting van de belangrijkste
bevindingen.
De
resultaten
van
het
onderzoek
worden
in
generaliseerde vorm aan de leerkracht gepresenteerd, en zijn niet herleidbaar tot het kind. Er staat bijvoorbeeld in of er wordt gepest in de klas en zo ja, hoeveel. Ook krijgt de leerkracht tips van de onderzoeker van het Erasmus MC om het pesten tegen te gaan. Het Team Gezonde School van de GGD Rotterdam-Rijnmond kan de school adviseren over een structurele aanpak van pestproblemen. Als u als ouder meer wilt weten over de bevindingen van het onderzoek in de klas van uw kind, dan kunt u contact opnemen met de leerkracht.
Bent u verzekerd wanneer u aan het onderzoek meedoet?
Voor dit onderzoek is een ontheffing voor de verzekering gekregen omdat er sprake is van een onderzoek waaraan hooguit verwaarloosbare risico’s voor de proefpersonen zijn verbonden.
Wordt u geïnformeerd als er tussentijds voor u relevante informatie over de studie bekend wordt?
Het onderzoek zal zo nauwkeurig mogelijk volgens plan verlopen. Maar de situatie kan veranderen. Als dat zo is, en dit heeft voor u directe gevolgen, dan bespreken we dat direct met u. U beslist dan zelf of u met het onderzoek wilt stoppen of doorgaan.
Wat gebeurt er met uw gegevens?
De foto’s die worden gemaakt tijdens het onderzoek, worden aan het eind van het schoolbezoek verwijderd. Daarnaast willen wij de verzamelde informatie van uw kind bewaren. De gegevens die we graag zouden willen bewaren voor analyse doeleinden zullen geen namen van deelnemende kinderen bevatten (de namen worden direct na afronding van het schoolbezoek verwijderd). De gegevens die we graag willen bewaren bevatten demografische kenmerken van een kind (bijv.
geslacht en geboortedatum) en gecodeerde antwoorden op vragen over pesten en relaties met leeftijdgenoten. Beiden zijn nodig om de prevalentie te kunnen analyseren van, bijvoorbeeld, pesten onder jongens en meisjes en om een schatting te kunnen maken van leeftijdverschillen in slachtofferschap van pesten. Deze en andere
gegevens
worden
vervolgens
anoniem
geanalyseerd
en
beveiligd
opgeslagen.
Elke Generation R deelnemer heft een uniek Generation R nummer, waaronder alle gegevens, die tijdens dit onderzoek verzameld zijn, worden opgeslagen op een goed beveiligde server. De verzamelde gegevens, die verkregen zijn van kinderen die deelnemen aan het Generation R onderzoek, worden gekoppeld aan de al bestaande Genaration R gegevens. De samengevoegde gegevens zullen een mogelijkheid bieden om onderzoek te doen naar diverse andere factoren die gerelateerd zouden kunnen zijn aan bepaalde relaties met leeftijdgenoten of slachtofferschap van pesten, en kunnen een bijdrage leveren aan ons begrip van mechanismen die een rol spelen bij pesten bij jonge kinderen. De verzamelde gegevens, over relaties met leeftijdgenootjes en pesten, van kinderen die niet deelnemen aan het Generation R onderzoek, worden bewaard onder een unieke automatisch gegenereerd (door computerprogramma) ID nummer, dat geen persoonlijke informatie over een kind onthult.
Het kan niet voldoende benadrukt worden dat alle persoonlijke informatie van alle deelnemende kinderen (bijv. foto’s en namen) direct na afronding van het schoolbezoek verwijderd wordt. Alle onderzoeksgegevens worden onder goed beveiligde omstandigheden op een server opgeslagen met een zeer beschermde toegang. Slechts personen met uitdrukkelijke toestemming hebben toegang tot deze gegevens. Dit zijn uitsluitend de personen die nauw verbonden zijn bij het onderzoek.
Welke medisch-ethische toetsingscommissie heeft dit onderzoek goedgekeurd?
Dit onderzoek is goedgekeurd door de Medisch Ethische Toetsings Commissie van het Erasmus MC.
Wilt u verder nog iets weten?
Voor
meer
informatie
over
dit
onderzoek
kunt
u
kijken
op
www.pestenopbasisscholen.nl. Heeft u daarnaast nog vragen of wilt u graag meer weten, neemt u dan gerust contact met onderzoekster Marina Verlinden op via telefoonnummer 010 704 34 05 of per email
[email protected]. Wilt u graag een onafhankelijk advies over deelname aan dit onderzoek? Dan kunt u terecht bij een onafhankelijke arts, Pieter F.A. de Nijs. Hij is bereikbaar op 010 70 402 09. Namens de onderzoeksgroep, alvast hartelijk dank voor uw deelname. Met vriendelijke groet,
Marina Verlinden, MSc Erasmus MC-Generation R Postbus 2040 3000 CA Rotterdam The Netherlands Office: +31 10 70 38 490
[email protected] www.generationr.nl www.pestenopbasisscholen.nl
