Informatieavonden ondernemers van deelgebieden binnenstad (juli 2015)

Informatieavonden ondernemers van deelgebieden binnenstad (juli 2015)

Federatie Centrumondernemers Enschede in samenwerking met gemeente Enschede

Kroesen Winkel Concepts 28 september 2015

Multatulilaan 26 1215 BJ Hilversum 035-6218484 Wilbert.kroesen@gmailcom

Inhoud

1. Inleiding

1

2. Conclusies

3

3. Van Loenshof, Langestraat, Raadhuisstraat, westelijk deel Van H.J. van Heekplein en Zuidmolen

6

3.1 3.2 3.3 3.4

Herkenning gebiedsprofiel Verhoging kwaliteit geels en sfeer op straat Specifieke onderwerpen Bestemmingsplan Binnenstad 2015

4. De Heurne en Irenepassage 4.1 4.1.1 4.1.2 4.1.3 4.2 4.3

Herkenning gebiedsprofiel Gebiedsprofiel De Heurne Noord Gebiedsprofiel De Heurne Zuid Gebiedsprofiel Irenepromenade Specifieke onderwerpen Bestemmingsplan Binnenstad 2015

5. Kruispunt de Graaff, Korte Hengelosestraat, Korte Haaksbergerstraat en Marktstraat 5.1 5.2 5.3

6 9 10 11

13 13 13 15 16 16 17

19

Herkenning gebiedsprofiel Specifieke onderwerpen Bestemmingsplan Binnenstad 2015

19 20 22

6. Walstraat, Zuiderhagen en Pijpenstraat

24

6.1 6.2 6.3

Bijlage 1 Bijlage 2

Herkenning gebiedsprofiel Specifieke onderwerpen Bestemmingsplan Binnenstad 2015

Kaart spreiding voorzieningen binnenstad Enschede (DTnP 2013) Informatieblad ‘street branding’ (Kamer van Koophandel Amsterdam 2013)

24 26 28

1. Inleiding In de maand februari 2014 heeft het College van Burgemeester & Wethouders de ‘Verdiepingsslag Binnenstad 2013-2025’ voor overleg met belanghebbenden vrijgegeven. In samenwerking met de Federatie Centrumondernemers Enschede werden in de maand juli 2014 vier ondernemersbijeenkomsten georganiseerd in het kader van het overleg met belanghebbenden. Tijdens deze bijeenkomsten werd met ondernemers van steeds een deel van de binnenstad gesproken over de analyses en voornemens in de verdiepingsslag. Daarbij werd toegelicht dat de verdiepingsslag één van de inhoudelijke onderliggers voor het Bestemmingsplan Binnenstad 2015 zal zijn. Dit rapport doet verslag van de bevindingen van deze ondernemersbijeenkomsten. Er werd niet gekozen voor één grote plenaire ondernemersbijeenkomst voor de gehele binnenstad. Verwacht werd namelijk dat ondernemersbijeenkomsten voor specifieke deelgebieden tot een beter beeld van de visie en opvattingen van de ondernemers zouden leiden: menen zij dat de verdiepingsslag goed formuleert wat er met hun deel van de binnenstad zou moeten gaan gebeuren? Ten behoeve van deze aanpak werd de binnenstad opgedeeld in deelgebieden. Bij het vaststellen van de deelgebieden is in eerste instantie uitgegaan van de bovenstaande kaart uit de verdiepingsslag, waarop de binnenstad wordt opgedeeld in 12 deelgebieden. Voor de drie deelgebieden die zwart zijn omcirkeld (stationsomgeving, het onderwijscluster, het zorgcluster) is het overleg met belanghebbenden separaat georganiseerd. De schaal van de drie deelgebieden die rood zijn omcirkeld (de boodschappenclusters) is zo beperkt dat deze deelgebieden binnen de context van het overleg met belanghebbende ondernemers konden worden toegerekend aan andere delen. De wens bestond om bij de planning van de ondernemersbijeenkomsten aan te sluiten op het bestaande ondernemersoverleg in het kader van het Aktieprogramma Binnenstad. Omdat de Haverstraatpassage (verrassend winkelen) reeds een actieve werkgroep kent die over deze onderwerpen in gesprek is, werd voor dit deelgebied afgezien van een separate eenmalige ondernemersbijeenkomst over de verdiepingsslag. Voor het deelgebied Van Heekplein, de Klanderij, Kalanderstraat en Hofpassage (recreatief winkelen) zal worden volstaan met het bespreken van de verdiepingsslag tijdens het reguliere overleg met Winkelhart Enschede en de ondernemersvereniging van de Klanderij. Voor het deelgebied Oude Markt, Noorderhagen, Stadsgravenstraat en Wilminkplein (recreatie en vermaak) werd afgezien van een specifieke ondernemersbijeenkomst voor de bespreking van de verdiepingsslag omdat de ondernemers van dit deelgebied binnenkort betrokken zullen worden bij de evaluatie van het ‘Ontwikkelingskader Horeca 2005-2015’. Voor de Oude Markt is onlangs een nieuw beeldkwaliteitsplan aan de orde geweest, dat met name handelt over de terrassen.

Ondernemersavonden verdiepingsslag binnenstad

 Pagina 1

Daarmee bleven, op de bovenstaande kaart, nog drie deelgebieden over die dan wel een separate ondernemersavond over de verdiepingsslag zouden krijgen: De Heurne Noord (afhalen, oranje), Korte Hengelosestraat, Korte Haaksbergerstraat, Marktstraat, Zuiderhagen, Walstraat en Pijpenstraat (gemengd recreatief) en het deelgebied Van Loenshof (chique, donkergroen). Nadere overwegingen over de toerekening van specifieke straten en plein aan één van deze drie overblijvende deelgebieden en de wens om te streven naar een min of meer gelijk aantal deelnemers bij elke avond, leidden uiteindelijk tot het besluit om in totaal vier bijeenkomsten te organiseren voor ondernemers die zijn gevestigd in de volgende delen van de binnenstad: a) ondernemers uit de Van Loenshof, Langestraat (beide straatdelen), Raadhuisstraat, westelijk deel van H.J. van Heekplein en Zuidmolen op 1 juli in de openbare bibliotheek; b) ondernemers uit de De Heurne Noord, De Heurne Zuid en Irenepassage op 7 juli in brasserie Willemientje aan de Wilhelminastraat; c) ondernemers uit de Kruispunt de Graaff, Korte Hengelosestraat, Korte Haaksbergerstraat en Marktstraat op 8 juli in Forum aan het Stationsplein; d) ondernemers uit de Walstraat, Zuiderhagen en Pijpenstraat op 16 juli in het Vestzaktheater aan de Walstraat. De bijeenkomsten werden georganiseerd de Federatie Centrumondernemers Enschede in samenwerking met de gemeente Enschede. Geen ondernemer heeft na de bijeenkomst contact gezocht met de gemeentelijke contactpersonen om bijzonderheden door te geven, ook al werd iedereen aan het eind van elke bijeenkomst hiertoe uitgenodigd. Bij elke bijeenkomst werd een welkomstwoord uitgesproken door de heer Roel Blaauw, voorzitter van Winkelhart Enschede. Kroesen Winkel Concepts ontving van de gemeente de opdracht om de avonden te presenteren, om - waar nodig en gewenst - tijdens de avonden te adviseren en om het verslag van de avonden op te stellen. De heer Wilbert Kroesen is zelfstandig ondernemer, secretaris van de Nederlandse Vereniging van Binnenstedelijke Ondernemers, kandidaat-partner van Cooper Feldman te Naarden en associate partner van Kingfisher te Woerden. Hij is meer dan 25 jaar werkzaam op het gebied van binnensteden en winkelcentra bij het winkelbedrijf, adviesbureaus en projectontwikkelaars. Vanaf 1 oktober 2014 is hij managing consultant van het internationale adviesbureau Ecorys te Rotterdam. Tijdens de bijeenkomsten werd niet alleen toegelicht wat er over het betreffende deel van de binnenstad wordt gezegd in de verdiepingsslag. Daarnaast werd met de ondernemers van gedachten gewisseld over de vraag waar ten opzichte van het huidige gemeentelijke beleid, in het bijzonder in het Bestemmingsplan Binnenstad 2015, andere en/of extra accenten gelegd zouden moeten worden. De bevindingen van de ondernemersbijeenkomsten zijn uitgewerkt in dit verslag. Dit verslag zal, als bijlage bij de ‘Verdiepingsslag Binnenstad 2013-2016’, worden aangeboden aan het College van Burgemeester en Wethouders.


 Pagina 2

2.

Conclusies

In dit hoofdstuk worden de voornaamste bevindingen van de vier bijeenkomsten samengevat. Tijdens de bijeenkomsten werd met de ondernemers gesproken over de analyses en voornemens in de verdiepingsslag met betrekking tot hun deel van de binnenstad, onder meer omdat de verdiepingsslag één van de onderliggers zal zijn voor het Bestemmingsplan Binnenstad 2015. Een groot deel van de waarde en het nut van deze bijeenkomsten lag in het gegeven dat een aantal mensen die hun dagelijks brood verdienen in deze binnenstad elkaar (beter) hebben leren kennen en met elkaar gedachten hebben uitgewisseld over de verbetering van hun deel van de binnenstad. Terughoudende houding toevoeging winkelen horecaruimte De meeste ondernemers moeten al enkele jaren achtereen omgaan met sterk tegenvallende omzetten. De jaaromzet is bij vrijwel ondernemers flink afgenomen, terwijl de variabele kosten zijn blijven stijgen en de vaste kosten (waaronder de huisvestigingskosten) hoog zijn gebleven. Alle aandacht en energie moet worden gericht op het continueren van de eigen bedrijfsvoering. Daarom moet het ten zeerste gewaardeerd worden dat deze binnenstad nog veel ondernemers telt die het grotere belang van de totale binnenstad inzien en bereid waren om een inhoudelijke bijdrage te leveren aan deze bijeenkomsten. Bij alle bijeenkomsten werd gesproken de vraag gesteld of deze binnenstad niet te groot is geworden? Hoewel de Enschedese binnenstad - in vergelijking met Nederlandse binnensteden die qua draagvlak min of meer vergelijkbaar zijn - volgens de verdiepingsslag misschien zelfs iets aan de kleine kant is (p. 8-9), is deze binnenstad naar de beleving van de meeste ondernemers echt aan de grote kant. Het aantal passanten is in meerdere straten afgenomen, in het bijzonder in de jaren dat het nieuwe H.J. van Heekplein en de nieuwe Klanderij en Twentec werden opgeleverd. De ondernemers hebben niet gevraagd om de verschuiving van de passantenbewegingen die door deze projecten zijn opgetreden. Deze verschuivingen zijn hun overkomen. Toch blijven ze doorgaan met ondernemen, in hun deel van de binnenstad. De tegenvallende omzetten, de afnemende passantenaantallen en hier en daar oplopende leegstand zijn niet vreemd aan het dringende verzoek van de ondernemers om zeer terughoudend te zijn met de toevoeging van nieuwe winkelen horecaruimte, de komende jaren. De boodschap is: “we hebben eigenlijk genoeg, laten we zorgen dat we sterk en gezond houden wat we hebben, wees daarom voorzichtig”. Deze oproep is niet uniek voor Enschede. In heel Nederland baart de voor iedere inwoner oplopende leegstand zorgen. De ondernemers gaan, zo goed en kwaad als het gaat, om met de tegenvallende winkelomzet. In combinatie met het veranderende gedrag van de consument (steeds meer aankopen op internet) ligt de vraag voor de hand of de binnensteden dan niet moeten krimpen, in de toekomst? Er wordt goed op deze dynamiek ingespeeld door een binnenstad (en door elke retailer) als een ‘multichannel strategy’ wordt gevolgd: zorg dat je zichtbaar bent op internet (bijvoorbeeld met de wifi-netwerk en door actief te zijn op de nieuwe media), zorg dat de groei van voorzieningenaanbod buiten de binnenstad binnen de perken blijft en maak je binnenstad zo sterk mogelijk door in het hart de echte bekende winkelformules te faciliteren en door in de overige delen van je binnenstad een gevarieerd programma aan voorzieningen in een goed geoutilleerde openbare ruimte aan te bieden. Dit thema was in feite de rode draad van de vier ondernemersbijeenkomsten.


 Pagina 3

Herkenning voorgesteld gebiedsprofiel? De verdiepingsslag gaat er van uit dat een eenduidig gebiedsprofiel voor elk deel van de binnenstad – ook bij een krimpende markt - kan bijdragen aan het genereren van nieuwe mogelijkheden voor alle delen van de binnenstad. Deze basisgedachte wordt door veel ondernemers gedeeld. Dit impliceerde niet dat alle ondernemers achter het gebiedsprofiel staan dat in de verdiepingsslag voor hun deel van de binnenstad wordt voorgesteld. Hierbij worden twee uitzonderingen gemaakt. Op de eerste plaats geloven de ondernemers van de Van Loenshof en Langestraat e.o. niet dat de Enschedese binnenstad zich een werkelijk hoogwaardig, exclusief deel van het kernwinkelgebied kan veroorloven. Dit is inderdaad het geval: het economisch-demografisch profiel van de inwoners van Enschede, Twente en het Duitse verzorgingsgebied telt minder hoge inkomens dan het economischdemografisch profiel van de meeste Nederlandse binnensteden die de laatste 20 jaar met succes een hoogwaardig, exclusief winkelgebied hebben gerealiseerd in hun binnenstad. De ondernemers van de Van Loenshof e.o. stellen daarom voor om het profiel voor hun gebied gelijk te stellen aan dat van de Haverstraatpassage (dit is: ‘verrassend winkelen’). Op de tweede plaats menen de ondernemers van De Heurne Noord niet dat de herintroductie van de auto in hun straat werkelijk zal bijdragen aan het genereren van nieuwe kansen. Hoewel deze ondernemers in het verleden zelf hebben gevraagd om een verbeterde autobereikbaarheid, zijn zij van mening veranderd. Ze willen dat het een voetgangersgebied blijft. Geadviseerd wordt daarom om voor De Heurne Noord hetzelfde gebiedsprofiel vast te stellen als voor de Kruispunt de Graaff en omgeving (dit is: ‘gemengd creatief’). Street branding Tijdens 2 van de 4 ondernemersavonden kwam het onderwerp ‘street branding’ aan de orde. Als bijlage bij dit verslag is een stappenplan over ‘street branding’ toegevoegd. Hoewel het in de city promotie van Enschede nog niet uitgangspunt van beleid is om een deelgebied van de binnenstad in het zonnetje te zetten, is het wellicht toch de moeite waard om samen met Enschede Promotie te bekijken of hier mogelijkheden liggen. ‘Street branding’ kan immers bijdragen aan de kerntaken van Enschede Promotie: het positioneren van Enschede als een sterk, algemeen bekend merk met een positieve connotatie; het bevorderen van het (dag)toerisme; het profileren van de culturele activiteiten en het vermarkten van Enschede als een aantrekkelijke woon- en werkstad. Versmallen of verbreden van bestemming Daarnaast is tijdens de bijeenkomsten getoetst of de ondernemers zich herkennen in de voorstellen die in de verdiepingsslag staan over het versmallen of verbreden van de bestemmingen die zullen worden omschreven in het Bestemmingsplan Binnenstad 2015. Afgezien van enkele nuances die in de laatste paragraaf van de hierna volgende hoofdstukken worden aangebracht herkennen de meeste ondernemers zich in de voorstellen die in de verdiepingsslag worden gedaan voor hun deel van de binnenstad ten aanzien van het versmallen of verbreden van de toegelaten bestemmingen. Bij de meeste bijeenkomsten gaven de ondernemers aan niet zo goed de consequenties te kunnen overzien van het versmallen of verbreden van de toegelaten bestemmingen. In die gevallen verdient het aanbeveling om in het ontwerp van het nieuwe bestemmingsplan te werken met twee varianten, die het de ondernemers mogelijk moeten maken om de consequenties beter te kunnen overzien. Limiteren en faciliteren van horeca Buiten het horecaconcentratiegebied en het horecaontwikkelingsgebied van de binnenstad mag 10 % van de panden in de straat een horecabestemming hebben. De meeste ondernemers vinden dit een goede beleidsregel. De toepassing van dit principe leidt er immers toe dat een straat overdag als


 Pagina 4

winkelstraat blijft uitzien en dat het onwaarschijnlijk is dat er echte avondhoreca tot bloei zal komen. Ook de FCE pleit er voor om dit principe te handhaven in het Bestemmingsplan Binnenstad 2015. Steeds meer retailconcepten hebben een horecacomponent. Van oudsher hebben de warenhuizen een restaurant, kapsalon en reisbureau. Hybride concepten (ook op kleine schaal) zullen steeds vaker voorkomen, ook in de Enschedese binnenstad. Deze hybride concepten verenigen meerdere bestemmingen onder één dak, zoals bijvoorbeeld verkoop van mode, verkoop van woningdecoratieartikelen, een restaurant, een kapsalon, een podium voor zo nu en dan een uitvoering of een plek waar mensen bij elkaar komen om samen een spel te spelen of om samen de maaltijd voor te bereiden en te gebruiken, de ruilbeurs, de reparatieservice. Het is de ondernemer die de nieuwe combinatie vormt en de consument daarmee weet te verrassen. Dat kan internationaal, zoals de Amerikaanse winkelformule Antropologie test (damesmode, kapsalon, restaurant, wachtruimte voor heren). En dat kan lokaal in de Haverstraatpassage, zoals The UpperSide.

The UpperSide, Haverstraatpassage Enschede

Het is goed als het nieuwe bestemmingsplan dergelijke hybride concepten gaat faciliteren. Aanbevolen wordt om de nevenbestemmingen (zoals horeca) dan te verbinden aan een maximaal deel van de totale vloeroppervlakte, bijvoorbeeld 20 %, om te zorgen dat de toegezien kan worden op de overheidsvoorschriften voor deze hoofdbestemming. Rol vastgoedeigenaren Oplossingen voor de uitdagingen van deze binnenstad moeten, net zo als in iedere binnenstad, gevonden worden in de driehoeksverhouding tussen ondernemers (de exploitanten van de zaken), de eigenaren van het vastgoed (en hun adviseurs, de makelaars) en de gemeente als facilitator (vanuit het oogpunt van het algemeen belang). Het zijn vooral de eigenaren van vastgoed die bepalen wat er in hun panden gebeurd. Zij bepalen of het aantal leegstaande panden gaat verminderen. Dit volgt uit ons eigendomsrecht. De gemeente is in dit opzicht grotendeels afhankelijk van de initiatieven van de vastgoedeigenaren. Als een eigenaar passief blijft of niet wil investeren, wordt het moeilijk om de situatie te verbeteren. Dit speelt bijvoorbeeld een grote rol bij de herinvulling van de Zuidmolen en de versterking van de Irenepassage. Bij veel ondernemers bestaat weinig begrip voor deze stand van zaken. Dat geldt voor Enschede even sterk als voor andere binnensteden in ons land.


 Pagina 5

3. Van Loenshof, Langestraat, Raadhuisstraat, westelijk deel van H.J. van Heekplein en Zuidmolen De bijeenkomst met de ondernemers van de Van Loenshof, de Langestraat (beide straatdelen), de Raadhuisstraat, het westelijk deel van het H.J. van Heekplein en de Zuidmolen vond plaats op 1 juli in de openbare bibliotheek aan de Pijpenstraat. Deze bijeenkomst leverde de volgende reacties van de ondernemers op over wat de verdiepingsslag binnenstad zegt over hun deel van de binnenstad. 3.1 Herkenning gebiedsprofiel In de verdiepingsslag (pagina 21) staat een kaart van de binnenstad (zie ook: bijlage 1) waarop de branchegroepen detailhandel en overige soorten voorzieningen zijn ingekleurd. Deze kaart laat zien dat aan de Van Loenshof en het deel van de Langestraat tussen de Van Loenshof en De Klomp de kleur blauw overheerst (modewinkels). In de Raadhuisstraat en het westelijk deel van het H.J. van Heekplein bestaat een sterke menging van met name diverse soorten winkels (mode, overig nietdagelijkse detailhandel, drogisterij, snoepwaren, casino/horeca). Het deel van de Langestraat tussen de Raadhuisstraat en de Oude Markt is een overgangszône tussen het winkelgebied en het horecagebied van de binnenstad: aan de noordzijde van dit deel van de Langestraat overheerst de kleur rood (horeca); in het zuidelijk deel lijkt de winkelfunctie geleidelijk aan te versterken. Daarom zou kunnen worden gesteld dat elk straatdeel van dit deelgebied min of meer zijn eigen marktpositionering heeft binnen de binnenstad. De aantrekkelijkheid van dit deelgebied zit in de variatie en afwisseling. Het gebied maakt in feite deel uit van een gordel van diepgang, specialisatie en ondernemerschap om het bekende en oppervlakkige van het filiaalbedrijf van het A1winkelgebied heen. Deze conclusie werd de teneur van deze ondernemersavond. De verdiepingsslag stelt voor een onderdeel van dit deel van de binnenstad, namelijk specifiek voor de Van Loenshof, voor om in de toekomst te streven naar de versterking van de bovenkant van de markt. Om in een oogopslag duidelijk te maken wat dan wordt bedoeld, is in de verdiepingsslag het volgende ‘mood board’ opgenomen.


 Pagina 6

Kenmerkend voor het voor de Van Loenshof en omgeving voorgestelde gebiedsprofiel is onder andere dat de winkels in dit deelgebied zich zouden moeten gaan richten op de hoge marktsegmenten. Vandaar dat in het ‘mood board’ de trefwoorden exclusief, chique en hoogwaardig staan. Hier moet vooral de consument komen die de beste kwaliteiten zoekt en ook kan veroorloven. In andere middelgrote steden van ons land is een dergelijk hoog in de markt gepositioneerd deel van de binnenstad tot bloei gekomen, de afgelopen 20 tot 25 jaar. Het gaat dan bijvoorbeeld om de Zijlstraat en omgeving in Haarlem of de omgeving van de Onze Lieve Vrouwe basiliek in Maastricht. Het mood board had ook de trefwoorden ‘rust’, ‘cultuur’ en ‘betekenis geven’ kunnen bevatten. Want in dit soort deelgebieden van binnensteden zijn niet alleen voorzieningen aanwezig die de mensen uitnodigen om iets uit te zoeken en te kopen, maar ook voorzieningen die ertoe bijdragen dat mensen zich ontspannen en even tot rust komen. Ook al is het een kwestie van lange termijn, Enschede zou deze voorbeelden kunnen volgen. De Van Loenshof en omgeving komt daarvoor dan het duidelijkst in aanmerking. De betere zaak voor mode van de zelfstandige ondernemer die zijn klant kent is hier ten slotte (nog?) gevestigd. Ook de rust en bezinning bestaat in het straatbeeld.

Moment van bezinning: de Jacobuskerk


Cultuur, om binnen te lopen: Concordia

 Pagina 7

Uitpuffen en praten: de lange bank Langestraat

Spelende kinderen: het Ei van Ko

De eerste vraag die bij het onderwerp gebiedsprofiel werd besproken was de vraag of de cirkel die in de verdiepingsslag met betrekking tot het gebiedsprofiel is getrokken om de Van Loenshof en het plein bij de Zuidmolen te klein is getrokken? Horen de beide delen van de Langestraat, de Raadhuisstraat en het westelijk deel van het Van Heekplein hier eigenlijk niet bij? De ondernemers waren het met deze stelling eens. Dit deel van de binnenstad blijft behoren tot het kernwinkelgebied van de binnenstad1. Dit deel van de binnenstad ligt pal tegen het drukke A1 gebied van het eigenlijke Van Heekplein en de Kalanderstraat: een “tweede” winkelgebied dat duidelijk minder druk is. Hier hebben voetgangers meer plaats, lopen ze minder hard (met een grotere kans op binnenlopen) en zoeken ze andere soorten winkels en voorzieningen en een andere architectuur dan in het A1-gebied: meer kwaliteit, meer service, minder grootschalig, minder harde moderne gebouwen, meer afwisseling, meer gelegenheid om tot rust te komen. De tweede vraag die bij dit onderwerp (het gebiedsprofiel) aan de orde kwam was de vraag of het algemene welstandsniveau en de inkomensopbouw van de bevolking in het verzorgingsgebied van de Enschedese binnenstad voldoende draagvlak biedt voor een hoogwaardig gepositioneerd deel van de binnenstad? De teneur bij de ondernemers was dat dit niet het geval is. Het gemiddeld inkomen en de omvang van de bevolkingsgroepen met een (zeer) hoog inkomen en/of vermogen zijn in het Enschedese verzorgingsgebied minder dan in dat van bijvoorbeeld in Haarlem of Maastricht. De regionaal economisch-demografische statistiek bevestigt dit.

Lopende band bij ingang schoenenwinkel Sooco, Langestraat

Daarom is er een grote kans dat een echt hoogwaardige marktpositionering voor dit deel van de binnenstad te hoog gegrepen is. Wel herkennen de ondernemers het belang van het versterken van de andere elementen die horen bij het in de verdiepingsslag geschetste gebiedsprofiel: het bieden van meer dan alleen goede winkels, het cultiveren van minder haast of het verder uitbouwen van de serviceverlening door de zelfstandige ondernemer. Tijdens dit deel van de avond kwam het 1

De verdiepingsslag geeft aan (pagina 37) dat hier hetzelfde publiek komt als bij het Van Heekplein: het grote publiek uit de Euregio. Dit beeld wordt herkend door de ondernemers: veel mensen uit Enschede en Twente en daarnaast vooral op zaterdag een flink deel Duitse klanten. De Duitse klanten verblijven waarschijnlijk langer dan de bezoekers uit Enschede en Twente.


 Pagina 8

voorbeeld van Sooco in de Langestaat over het voetlicht: een echte trekker voor een jong publiek, die hoge service levert, een zeer aantrekkelijke winkel in de markt zet en ook aanwezig is op internet. Sooco past in het gebiedsprofiel, zonder zich te specialiseren op exclusieve marktsegmenten. Als het in de verdiepingsslag voorgestelde chique, hoogwaardige gebiedsprofiel minder toepasselijk is voor de Van Loenshof en omgeving, wat is dan wel een geschikt gebiedsprofiel? De ondernemers zien dat het gebiedsprofiel dat in de verdiepingsslag wordt voorgesteld voor de Haverstraatpassage ook geschikt is voor hun deelgebied. De trefwoorden die in de verdiepingsslag in de mood board voor de Haverstraatpassage worden gegeven, zijn inderdaad ook van toepassing voor de Van Loenshof en omgeving: verrassend winkelen, zelfstandig ondernemen, speciaalzaken, het grote publiek.

Opeenhoping van fietsers, carrousel en verkoopwagens Van Heekplein

Een aandachtspunt voor het deel van het Van Heekplein dat tot dit deelgebied wordt gerekend – vooral ter hoogte van de Raadhuisstraat – is dat elke zaterdag zeker geen sprake is van een hoogwaardige beleving: een wilde opeenhoping van carrousel, verkoopwagens en fietsen. Speeltoestellen staan verstopt in de fietsenzee. De doorloop naar het westelijk deel van het Van Heekplein is vrijwel onmogelijk. Hier moet onderzocht worden of wellicht een functie te veel aanwezig is. Moet de carrousel verplaatsen? Moet het stallen van fietsen strikter worden gereguleerd? In het kader van het regulier overleg gemeente/ondernemers kan dit onderwerp worden geagendeerd. 3.2 Verhoging kwaliteit gevels en sfeer op straat De gevels en de bestrating in dit deel van de binnenstad zouden moeten aansluiten op de verwachtingen die het geschetste gebiedsprofiel oproept. In grote lijnen is sprake van een goede aansluiting in dit opzicht. Er blijft altijd wat te wensen over. De laatste luifels kunnen nog verwijderd worden. Soms, zoals voor de deur bij de voormalige Witte Boekenhal, is een bijzonder geheel van hekjes en plateautje tot stand gekomen. Maar het algemene beeld is toch dat de bestrating en meubilering van de straten als het ware datgene laten zien dat vanuit het gebiedsprofiel gewenst zou zijn: er is ruimte, er worden hoogwaardige materialen gebruikt, er is groen, de ‘parels’ worden ’s avonds goed uitgelicht, er is gelegenheid om even tot rust te komen. Dit geldt ook voor de kwaliteit van de gevels. De meeste gevels nemen afstand van de harde moderne winkelarchitectuur aan het Van Heekplein en de Kalanderstraat. Verticale geleding


 Pagina 9

overheerst. De gevels zijn gemengd van stijl, soms oud/historicerend, soms nieuw/modern. Het gevelbeeld is kleinschaliger verkaveld dan aan het Van Heekplein. De bezoeker van een hoogwaardig centrumgebied verwacht deze soort bestrating en dit soort gevels. Enkele ondernemers merkten op dat, gezien het gebiedsprofiel, het de vraag is of in dit deel van de binnenstad, bijvoorbeeld rond het Ei van Ko, niet striktere regels zouden moeten gelden voor ‘sampling’ (uitdelen van artikelen op straat) of harde muziek van straatmuzikanten. De samplers en de hardheid van de muziek kunnen afbreuk doen aan de sfeer die je wilt bereiken. Welke mogelijkheden zijn hier om een en ander te beheersen? Het was tijdens de avond niet duidelijk welke beleidsinstrumenten hiervoor al dan niet ingezet kunnen worden.

Die Grenze, Van Loenshof

Een strengere regie van de beeldkwaliteit door de gemeente zou de ondernemers van dit deel van de binnenstad welkom zijn. De aanleiding voor deze discussie was de gevelreclame die wordt gevoerd door de nieuwe winkel ‘Die Grenze’ in de Van Loenshof. Voldoet deze gevelreclame aan de afspraken die ondernemers en gemeente hebben gemaakt ten aanzien van het voeren van reclame? Verschillende ondernemers zouden graag, samen met de gemeente, tot een beeldkwaliteitsplan komen. Dit naar voorbeeld van bijvoorbeeld de Stadsgravenstraat. In dit beeldkwaliteitsplein kunnen dan principes en uitgangspunten worden geformuleerd: hoe zien goede gevels er uit, hoe kan het gevelbeeld verbeterd worden, welke regels zouden moeten gelden voor reclame aan de gevel, in de pui van de winkels en op straat. Het Actieprogramma Binnenstad kent subsidies voor gevelverbetering, die wellicht kunnen worden toegepast. Ook de handhaving van het beeldkwaliteitsplan door de gemeente bij vergunningverlening zou dan kunnen worden uitgewerkt. Een van de aanwezige ondernemers, die gevestigd is in een zijstraat van de Langestraat vroeg naar de mogelijkheden om in de loop van de Langestraat reclameborden te plaatsen. Voor deze gevallen gelden gemeentelijke voorwaarden, die wellicht niet (voldoende) bekend zijn bij alle ondernemers. Deze voorwaarden zouden nog een keer goed gecommuniceerd kunnen worden. 3.3 Specifieke onderwerpen


 Pagina 10

Tijdens deze bijeenkomst kwamen verder de volgende vijf specifieke onderwerpen aan de orde: de mogelijkheden voor ‘street branding’, het ontsteken van de straatverlichting, de toekomst van de Hofpassage, de toekomst van de Zuidmolen en het al dan niet plaatsen van een opvallend element op het plein voor de Zuidmolen. Street branding en Enschede Promotie De ondernemers gaven aan dat klanten zo nu en dan aangeven dat zij dit deel van de binnenstad niet goed kennen en er niet vaak komen. Na de sluiting van de Bijenkorf is die bekendheid volgens sommige ondernemers misschien wat toegenomen. Kan dit deel van de binnenstad zich sterker profileren bij de Enschede Promotie? Misschien zou het wat zijn om vanuit de kaders van Enschede Promotie wat meer aan ‘street branding’ te doen voor bijvoorbeeld dit deel van de binnenstad. Als Duitse consumenten iets hebben met Nederlandse bloemen, zou bijvoorbeeld dit deel van de binnenstad in het voorjaar iets kunnen doen met bloemen. De marketing van specifieke straten staat op gespannen voet met het uitgangspunt dat de Enschede Promotie voor de hele binnenstad geldt. Dit zou kunnen worden onderzocht. Een aandachtspunt daarbij is dat de marketing van (kleine) gebieden alleen goed werkt als de marketingactiviteiten op lange termijn worden volgehouden. Ontsteken straatverlichting Door de ondernemers wordt opgemerkt dat de straatverlichting te laat aangaat. In grote delen van het jaar is dat aan de late kant. Hier zijn afspraken over gemaakt met de gemeente: de openbare verlichting gaat eerder aan, ter wille van de sfeer en de veiligheid. Hofpassage Vanaf de Langestraat heeft de voetganger direct zicht op de gevelpartij van de Hofpassage: een prominente locatie in het straatbeeld waar een krachtige trekker op zijn plaats zou zijn. In overleg met de eigenaar van de Hofpassage zou kunnen worden onderzocht of zo’n trekker hier gevestigd zou kunnen worden, bij voorkeur een winkelformule die aansluit op het gebiedsprofiel. Toekomst van De Zuidmolen Hoewel Piet Zoomers end vorig jaar haar huur heeft verlengd, staat winkelcentrum de Zuidmolen grotendeels leeg (7.000 m2, 450 parkeerplaatsen). De gemeente heeft weinig mogelijkheden om hier iets aan te doen. Het initiatief moet komen van de eigenaren, de CV in nood. Door de komst van de Koningsplein kan de Zuidmolen anders gaan functioneren binnen dit deel van de binnenstad. Indien de Zuidmolen aan de kant van het nieuwe Koningsplein zou worden geopend, zou het publiek vanuit de nieuwbouw van Medisch Spectrum Twente door de Zuidmolen naar de binnenstad kunnen gaan lopen. Dit kan nieuwe passanten en daarmee nieuwe interesse bij retailers gaan opwekken. De ondernemers zien graag, zoals in de verdiepingsslag is geformuleerd, dat de supermarkt terug zou keren. Ze hebben geen echt beeld van andere mogelijkheden: een nieuwe buitenlandse modeformule, een kookwarenhuis? Opvallend element plein Zuidmolen In de verdiepingsslag (p. 53) wordt voorgesteld om op het plein voor de Zuidmolen een opvallend element in de openbare ruimte te plaatsen. Dit element zou een visuele impuls moeten gaan betekenen om zo de doorloop van de Van Loenshof naar het westelijk deel van het Van Heekplein te verbeteren. De ondernemers herkennen het nut van zo’n opvallend element niet zo. Het zal beter werken om de architectuur van de beide flanken van de plint van de Zuidmolen aan te pakken, in combinatie met de vestiging van zaken in de plint die de locatie bekender kunnen maken (zoals bijvoorbeeld Starbucks). 3.4 Bestemmingsplan Binnenstad 2015


 Pagina 11

De verdiepingsslag wordt, samen met de output van de ondernemersavonden, uitgangspunt voor het nieuwe Bestemmingsplan Binnenstad 2015. Moet het nieuwe bestemmingsplan de bestemming van de kavels en panden in de Van Loenshof, de Langestraat (beide straatdelen), de Raadhuisstraat, het westelijk deel van het H.J. van Heekplein en de Zuidmolen in het algemeen gaan verruimen of juist beperken? Wat is de opinie van de ondernemers hieromtrent? De verdiepingsslag (p. 50) stelt ten aanzien van de Van Loenshof, het deel van de Langestraat tussen de Van Loenshof en De Klomp, de Raadhuisstraat, het westelijk deel van het H.J. van Heekplein en de Zuidmolen voor om niet te gaan verruimen, maar om de nadruk te leggen op de bestemming detailhandel. Dit houdt onder meer in dat de regel dat maximaal 10 % van alle panden in elke straat horeca zou mogen zijn zou worden gehandhaafd. In de noordelijkste helft van het deel van de Langestraat tussen de Oude Markt en het Ei van Ko kan de bestemming horeca benadrukt worden. Om tijdelijke bestemmingen (ter wille van de leegstandsbestrijding, bijvoorbeeld ‘pop up stores’) snel mogelijk te maken, zijn de ondernemers er voorstander van dat de gemeente ruimhartig blijft omgaan met de bestemming.


 Pagina 12

4. De Heurne en Irenepassage De bijeenkomst met de ondernemers van de De Heurne Noord, De Heurne Zuid en Irenepassage vond plaats op 7 juli in brasserie Willemientje aan de Wilhelminastraat. Deze bijeenkomst leverde de volgende reacties van de ondernemers op over wat de verdiepingsslag binnenstad zegt over hun deel van de binnenstad. 4.1 Herkenning gebiedsprofiel De kaart in de verdiepingsslag waarop de branchegroepen detailhandel en overige soorten voorzieningen zijn ingekleurd (zie: bijlage 1) laat voor De Heurne Noord een bont geheel zien waarbij de kleur groen (overige niet-dagelijkse detailhandel, dat wil zeggen: geen mode) aftekent. Voor de Irenepassage geldt dit voor de kleuren rood en oranje (dagelijkse detailhandel) en voor De Heurne Zuid voor donkerblauw (mode) en groen (overige niet-dagelijkse detailhandel) dat zich ook aftekent in de Kalanderstraat en rond het H.J. van Heekplein. Er is kennelijk een verschil in economisch functioneren tussen De Heurne Noord op de eerste plaats, De Heurne Zuid op de tweede plaats en de Irenepassage op de derde plaats. De verdiepingsslag geeft voor deze drie delen daarom (terecht) een ander gebiedsprofiel. 4.1.1 Gebiedsprofiel De Heurne Noord Het ‘mood board’ voor het gebiedsprofiel van De Heurne Noord legt de nadruk op de herintroductie van de auto in het straatbeeld van De Heurne Noord.

Ooit is op voorstel van de ondernemers zelf (verbetering autotoegankelijkheid) het voorstel in de verdiepingsslag opgekomen om de straat weer open te gaan stellen voor autoverkeer, in één richting. De auto moet de straat interessanter maken voor de vestiging van webwinkels en andere voorzieningenvormen waarvoor het voorrijkarakter echt van belang is, zoals afhaalwinkels. De volgende twee figuren in de verdiepingsslag (pagina 55) werken dit voorstel verder uit: hoe moet de auto dan gaan rijden en hoe kan worden geparkeerd?


 Pagina 13

De opvattingen van de ondernemers over dit onderwerp zijn geȅvolueerd. De meerderheid van de aanwezige ondernemers gaf nu aan dat zij dit gebiedsprofiel niet geschikt achten voor De Heurne Noord. Men is vooral bang dat de voetgangers in de straat dit niet zullen waarderen. Er kan een totaal ander binnenstadsmilieu gaan ontstaan. Het lijkt hen niet de meest geschikte aanpak om de straat in de toekomst beter te laten functioneren. De ondernemers die de terrassen op straat ter hoogte van Willemientje exploiteren zijn ook tegenstander van de terugkeer van de auto in de straat.

Splitsing Noorderhagen (circa 33 % passanten) en De Heurne Noord (circa 67 % passanten)

Tijdens de bijeenkomst werd van de zijde van de gemeente aangegeven dat in het Bestemmingsplan Binnenstad 2015 er daarom niet voor zal worden gekozen om De Heurne Noord open te stellen voor autoverkeer. De gemeente wacht initiatieven van ondernemers hierover af. Diverse ondernemers zien meer in de plannen voor De Heurne Noord die architectenbureau Van der Jeugd samen met Platform Initiatieven Tijdelijkheid heeft uitgewerkt in opdracht van de provincie Overijssel. Deze plannen zijn er op gericht om van De Heurne Noord de eerste duurzame winkelstraat van ons land te maken. Daar is een langzaam ontwikkelproces voor nodig, dat volgens de


 Pagina 14

initiatiefnemers aangestuurd moet worden (dat wil zeggen: waarvoor geïnvesteerd moet worden) door de betrokkenen in de straat zelf, dus door de vastgoedeigenaren en de hurende ondernemers. Dit duurzaamheidsconcept zou volgens de initiatiefnemers goed passen in De Heurne Noord vanwege de variatie in winkelruimtes in de straat. Het plan gaat ook over beeldkwaliteit. Alle mogelijkheden en kenmerken van de straat moeten worden ingezet, zoals bijvoorbeeld gevelrenovatie en (bouwkundige) verduurzaming, duurzame energieopwekking, programmering, openbare ruimte, tijdelijke evenementen en zelfs de panden die nu leeg staan. Tijdens de vooronderzoeksfase van het project zijn enkele (interactieve) concepten door de initiatiefnemers uitgewerkt. Net zoals de ondernemers van het deelgebied Van Loenshof e.o. staan de ondernemers van De Heurne Noord open voor een sterkere regie op beeldkwaliteit. Het is verder de intentie van dit project dat ‘street branding’ wordt ingevuld. Bij ‘street branding’ wordt een winkelstraat zo verenigd en georganiseerd dat de straat zich met succes naar het publiek kan profileren vanuit een gezamenlijk gedragen identiteit. Ook voor dit onderwerp bestaat er overeenkomst tussen de ondernemers van de Van Loenshof e.o. en de ondernemers van De Heurne Noord. Als het in de verdiepingsslag voor De Heurne Noord voorgestelde gebiedsprofiel door de ondernemers niet als geschikt wordt gezien, welk gebiedsprofiel is dan wel toepasselijk? De ondernemers hebben dan moeite met het omschrijven van kenmerken van dit andere gebiedsprofiel. Voorgesteld wordt om in overleg met de ondernemers in de nabije toekomst te onderzoeken of het gebiedsprofiel dat in de verdiepingsslag wordt voorgesteld voor het Kruispunt de Graaff ook van toepassing zou kunnen zijn voor De Heurne Noord (di is: ‘gemengd, creatief’). 4.1.2 Gebiedsprofiel De Heurne Zuid De verdiepingsslag rekent De Heurne Zuid tot het deel van de binnenstad waar zij ook de Haverstraatpassage toe rekent. Voor dit deel van de binnenstad stelt de verdiepingsslag een gebiedsprofiel voor dat de nadruk legt op het winkelen. De Haverstraatpassage en De Heurne Zuid blijven deel uitmaken van het kernwinkelgebied, alleen wordt dit het gebied waar het grote publiek zich laat verrassen door de speciaalzaken van de zelfstandige ondernemers.


 Pagina 15

De ondernemers herkennen hun straat in dit gebiedsprofiel. Zij vullen daarbij aan dat dit gebiedsprofiel meer van toepassing lijkt te zijn voor het noordelijke deel van De Heurne Zuid, terwijl voor het zuidelijke deel van De Heurne Zuid het gebiedsprofiel van de Kalanderstraat en het H.J. van Heekplein meer van toepassing lijkt. Dit lijkt logisch: de straat verbindt beide gebieden, letterlijk. Bij de uitwerking van Bestemmingsplan Binnenstad 2015 kan deze constatering meegewogen worden. 4.1.2 Gebiedsprofiel Irenepromenade Met betrekking tot de Irenepromenade staan de ondernemers volledig achter het gebiedsprofiel. Zij vinden het belangrijk dat de Jumbo supermarkt blijft gehandhaafd. De Jumbo is wezenlijk van betekenis voor dit deel van de binnenstad. De supermarkt zorgt er voor dat veel binnenstadsbewoners enkele keren per week terugkomen en dan ook enkele winkels in de buurt bezoeken.

De ondernemers zien in dat de leegstand in de Irenepromenade blijft oplopen. De juwelier is net verplaatst naar de overkant, net buiten de Irenepromenade. Zelfs winkels die goed passen bij het boodschappenprofiel van de promenade zoeken andere locaties in de binnenstad, zoals Wibra. Er is sprake van achterstallig onderhoud. De toekomst van de Irenepromenade is een groot vraagteken voor de ondernemers. De verantwoordelijkheid voor het doorvoeren van verbeteringen ligt bij de eigenaar van de Irenepromenade: de Duitse multinational Bilfinger staat er op alles zelf te doen2. 4.2 Specifieke onderwerpen Tijdens deze bijeenkomst kwamen verder de volgende vier specifieke onderwerpen aan de orde: het tijdstip waarop de straatverlichting aangaan, het lokaal overleg tussen winkelmakelaars, de hoogte van het parkeertarief in de binnenstad en het parkeren op het Bothofterrein.

2

Bilfinger is een integraal bouwer en beheerder van vastgoed met 74.000 werknemers en ruim € 8 miljard omzet. Een integraal bouwer en beheerder doet alles zelf: niet alleen het ontwerp en de bouw en verbouwingen maar ook de administratie van de verhuur van de gebouwen, het technisch onderhoud, de verhuur, promotie en marketing, internet services en facility management. Bilfinger bouwt bijvoorbeeld raffinaderijen en legt windmolenparken en snelwegen aan. In Nederland bezit Bilfinger sinds 2011 twee voetbalst adions, enkele datacenters, kantoren en circa 700.000 m2 winkelruimte.


 Pagina 16

Ontsteken straatverlichting Ook de ondernemers van De Heurne merken op dat de straatverlichting te laat aangaat, pas om 21.30 uur. In grote delen van het jaar is dat aan de late kant. Net als bij de Van Loenshof e.o. kan bekeken worden of de openbare verlichting hier, ter wille van de sfeer en de veiligheid, eerder kan worden ontstoken. Lokaal overleg winkelmakelaars De leegstand van winkels is bij iedereen een doorn in het oog. De invulling van de leegstand is vooral een taak van de eigenaren van de panden en van de makelaars die zij daarvoor inschakelen. De aanwezige ondernemers vragen zich af hoe dit proces is dit te beïnvloeden door henzelf of door de gemeente? De aanwezige lokale makelaar in bedrijfsvastgoed gaf aan dat er wel sprake is van overleg tussen de lokaal opererende bedrijfsmakelaars. Een praktisch punt daarbij is dat de makelaars gewoon zijn om bij samenwerking de opbrengsten (de courtage) te delen. De spoeling wordt dan dun. De onderlinge verhouding tussen verdeling betaling en verdeling van de uren die aan de opdracht worden besteed speelt dan parten. Over het algemeen is de samenwerking tussen lokale makelaar en nationaal werkende winkelmakelaar wel vrij goed. Parkeertarief binnenstad De ondernemers waren het niet eens ten aanzien van de vraag of het parkeren in deze binnenstad te duur is. Niet alle ondernemers waren er mee bekend dat het mogelijk is om deel te nemen aan een regeling van Winkelhart Enschede om parkeerkaarten goedkoop in te kopen en dan gratis ter beschikking te stellen van goede klanten. Meer voorlichting over deze regeling lijkt daarom gewenst. Parkeren Bothofterrein Op het parkeerterrein aan de Hoge Bothofstraat (120 parkeerplaatsen) moet nu vooraf worden betaald voor het parkeren: bij aankomst. De ondernemers gaven aan dat zij graag zien dat dit gaat veranderen naar betalen voor het parkeren bij vertrek. En dat bij de uitwerking van de toekomstplannen voor de ‘Performance Factory’ op het Polaroidterrein ook wordt gedacht aan de vergroting van het aantal openbare parkeerplaatsen op dit terrein. 4.3 Bestemmingsplan Binnenstad 2015 Moet het nieuwe bestemmingsplan de bestemming van de kavels en panden in De Heurne Noord en De Heurne Zuid in het algemeen gaan verruimen of juist beperken? Wat is de opinie van de ondernemers hieromtrent? De verdiepingsslag (p. 50) stelt ten aanzien van de De Heurne Zuid voor dat de nadruk in het Bestemmingsplan Binnenstad 2015, net als in het bestaande bestemmingsplan, blijft liggen op de bestemming detailhandel. De regel dat maximaal 10 % van de panden in de straat door de horeca mag worden gebruikt wordt gehandhaafd. De ondernemers zijn het hiermee eens. De verdiepingsslag stelt ten aanzien van De Heurne Noord voor dat in het nieuwe bestemmingsplan de centrumbestemming verruimd zou moeten worden. Bij de bestemmingssoort ‘centrumbestemming’ worden veel invullingsmogelijkheden van panden met andere bestemmingen dan alleen detailhandel toegestaan. De markt kan dan eerder inspelen op nieuwe kansen om het gewenste gebiedsprofiel stukje bij beetje te realiseren. Discussie ontstond over de vraag of een verruiming van de centrumbestemming in de loop van de komende jaren tot een zeer grote toename van het aantal horecazaken in de Heurne Noord zou


 Pagina 17

kunnen leiden. Dit werd onwaarschijnlijk geacht. Er is immers geen bijzonder grote interesse voor deze straat vanuit de lokale horeca bekend. Een horecapand is zelfs per onmiddellijke ingang te huur. Het bestemmingsplan zegt nu dat in 10 % van de panden in de straat horeca mag worden gevestigd. Dit lijkt de ondernemers in principe een goede regel. Misschien moet het nieuwe bestemmingsplan wat ruimhartiger omgaan met de toelating van bedrijfsvormen die tot toename van de aantallen bezoekersaantallen zouden kunnen leiden, maar dan graag zouden beschikken over een beperkte horecacomponent, zoals bijvoorbeeld het restaurantje in de Eko Plaza. Ook deze ondernemers gaven aan dat zij niet goed de consequenties kunnen overzien van wel of niet verruiming van de centrumbestemming. Waar gaat het dan over? Tijdens de behandeling van het nieuwe ontwerp bestemmingsplan zal de specifieke aard van de bestemmingssoort ‘centrumbestemming’ moet worden toegelicht: wat is deze bestemmingssoort, wat van deze bestemmingssoort wordt al toegestaan in het bestaande bestemmingplan en wat van deze bestemmingssoort wordt in het nieuwe bestemmingsplan dan nieuw toegestaan? In de meeste binnenstedelijke bestemmingsplannen in ons land laat de centrumbestemming de volgende functies toe in het gebied met deze bestemming: wonen, aan huis verbonden beroep/bedrijf, detailhandel, horeca (tot categorie 2 of tot categorie 4), zakelijke dienstverlening aan consumenten (baliefuncties, zoals reisbureaus, intercedenten, makelaars, studiebegeleiding), ambachtelijke dienstverlening aan consumenten (schoenenhersteller, sleutelmaker, kleermaker, stomerij), maatschappelijke dienstverlening (onderwijs, zorg, bestuur, religie, kinderopvang, welzijn e.d.), recreatie en sport, cultuur, kantoor en bedrijven in lichtere milieucategorieȅn (tot categorie 2). Ten aanzien van de centrumbestemming in het Bestemmingsplan Binnenstad 2015 kunnen de volgende invullingsmogelijkheden van panden nader worden gespecificeerd: detailhandel op begane grond of ook op de 1e verdieping; horeca, zakelijke en ambachtelijke dienstverlening op begane grond; wonen en kantoren op begane grond en op hogere verdiepingen; horecavormen die zich qua exploitatie en openingstijden op winkelactiviteiten richten op begane grond tot maximaal 10 % van de panden in de straat; horeca, zakelijke en ambachtelijke dienstverlening als nevenbestemming tot maximaal 20 % van de vloeroppervlakte die in gebruik is voor de hoofdbestemming op begane grond (dit is nodig voor de hybride nieuwe ondernemersvormen), pension (kleinschalig, begane grond en hogere verdiepingen). Verder kan de ‘hot spot’ regeling voor functiemenging per woonmilieu van toepassing worden: 49 % van de woning mag dan in gebruik worden genomen voor bedrijf en beroep aan huis, op alle verdiepingen en op begane grond. De consequenties kunnen dan door de ondernemers het beste worden overzien als in het ontwerp Bestemmingsplan Binnenstad 2015 twee varianten worden uitgewerkt. De eerste variant kan worden gebaseerd op flexibel bestemmen. De tweede variant kan er op worden gebaseerd dat Burgemeester & Wethouders de bevoegdheid tot wijziging van de bestemming tot op bepaalde hoogte behoudt, waardoor meer ruimte ontstaat voor bijsturing naar een door ondernemers en gemeente gewenst vestigingsmilieu in De Heurne Noord. De ondernemers kunnen aan de hand van de twee varianten waarschijnlijk beter de consequenties overzien van wat er gaat veranderen. In ieder geval is het duidelijk dat de ondernemers niet willen dat het nieuwe bestemmingsplan de terugkeer van de auto in het straatbeeld van De Heurne Noord mogelijk gaat maken.


 Pagina 18

5.

Kruispunt de Graaff, Korte Hengelostraat, Korte Haaksbergerstraat en Marktstraat

De bijeenkomst met de ondernemers van Korte Hengelostraat, Kruispunt de Graaff, Korte Haaksbergerstraat en Marktstraat vond plaats op 8 juli in Forum aan het Stationsplein. Deze bijeenkomst leverde de volgende reacties van de ondernemers op over wat de verdiepingsslag binnenstad zegt over hun deel van de binnenstad. Wethouder E. Eerenberg was aanwezig, evenals het raadslid B. Overink. 5.1 Herkenning gebiedsprofiel De kaart van de binnenstad in de verdiepingsslag waarop de branchegroepen detailhandel en overige soorten voorzieningen zijn ingekleurd (bijlage 1) laat voor de Korte Hengelostraat, Kruispunt de Graaff, Korte Haaksbergerstraat en Marktstraat een afwisselend geheel zien van relatief kleine panden met een afwisseling van enkele modewinkels (blauw ), enkele grotere winkels in overige niet-dagelijkse detailhandel (groen) en twee grote vlakken met overige voorzieningen (lichtbruin). Bij deze twee laatste vlakken gaat het om de gebouwen van het Werkplein/UWV en het voormalige postkantoor. De bestemming van deze twee panden laat nog steeds detailhandel toe.

De verdiepingsslag stelt voor dit deel van de binnenstad dan ook een gevarieerd gebiedsprofiel voor, als kompas naar de toekomst. Het ‘mood board’ voor dit deel van de binnenstad bevat de volgende trefwoorden: binnenstedelijk wonen, creatief Twente, kleinschalig overnachten, gemengd milieu, woon-werk combinaties en fietsen. Fietsen zijn nadrukkelijk aanwezig in het straatbeeld. Vooral op zaterdag zijn de Korte Hengelosestraat, Kruispunt de Graaff en de Zuiderhagen een drukke fietsroute op weg naar het H.J. van Heekplein. Dit gebiedsprofiel wijkt duidelijk af van de gebiedsprofielen van de twee delen van de binnenstad die in hoofdstuk 3 en 4 aan de orde kwamen. Het gaat hier niet om een deel van de binnenstad dat het met name moet hebben van grote aantallen passanten. Het winkelen hoort er bij. Hier zit een ruim


 Pagina 19

gesorteerde winkel in kinderen dames kleding (Pico), de grootste boekwinkel van de stad (Broekhuis) en de al enkele generatie bekende speciaalzaak in huishoudelijke artikelen (Alink). Toch zoekt de gemiddelde bezoeker hier ook juist de variatie in kleinschaligheid. Zoals de gitarenzaak, de tattoospecialist, Italiaanse specialiteiten, Kinki kapsalon, de natuurvriendelijke Bagels & Beans en de van oudsher lokaal bekende viswinkel. Kenmerken van dit soort binnenstedelijke gebieden in andere middelgrote steden van ons land (bijvoorbeeld: een hang naar het exotische en het ongewone) zijn ook in deze straten herkenbaar.

Bagels & beans, Korte Hengelosestraat

Kaj’s gitarenwinkel, Korte Haaksbergerstraat

Vishandel Kiefte, Korte Hengelosestraat

Humanitas, Korte Haaksbergerstraat

De ondernemers van de Korte Hengelostraat, Kruispunt de Graaff, Korte Haaksbergerstraat en Marktstraat herkennen zich in het in de verdiepingsslag voor hun deel van de binnenstad voorgestelde gebiedsprofiel. Het profiel geeft goed weer hoe deze straten functioneren en veranderen. Onlangs werd bijvoorbeeld een project op de kop van de Korte Hengelosestraat opgeleverd: een appartementengebouw met horeca op begane grond en een tweede appartementengebouw (3.750 m2) met hotel (60-70 kamers), restaurant op begane grond (370 m2) fietsenstalling en ondergrondse parkeergarage (40 plaatsen). Om het aantal passanten in de Korte Haaksbergerstraat te verhogen wordt al heel lang gestreefd naar de verbetering van de ruimtelijke verbinding van de zuidelijke uitloper van de Korte Haaksbergerstraat naar de Pijpenstraat (Zuidmolen/bibliotheek). De ondernemers zouden graag zien dat winkelcentrum de Zuidmolen dan gaat openen aan de zijde van het Koningsplein, dat er ook een toegang komt aan de Pijpenstraat en dat er weer een supermarkt wordt ondergebracht in de Zuidmolen. De openbare bibliotheek is ook belangrijk voor dit stuk van de binnenstad. Elke week wordt de bibliotheek weer door duizenden mensen bezocht. 5.2 Specifieke onderwerpen Tijdens deze bijeenkomst kwamen verder de volgende vier specifieke onderwerpen aan de orde: de opstelling van de fietsen in de Marktstraat; de vraag of de binnenstad al dan niet te groot is geworden; het voorstel om midden op Kruispunt de Graaff een opvallend element te plaatsen en de hoogte van het parkeertarief in deze binnenstad. Ondernemersavonden verdiepingsslag binnenstad

 Pagina 20

Fietsen op een rij in de Marktstraat In het gebiedsprofiel van dit deel van de binnenstad staat niet zonder reden de fiets genoemd als essentieel kenmerk. Meer dan 40 % van de bezoekers van deze binnenstad komt per fiets. Het belang van de fiets heeft ook haar keerzijde. De hoeveelheid fietsen kan zo groot worden dat het normaal functioneren van een straat in het gedrang komt. Dit laatste lijkt het geval te zijn in de Marktstraat.

Opstelling van fietsen in de Marktstraat

De fietsen worden in het midden van de straat in een rij opgesteld. De voetgangers kunnen nog op een helft van de straat lopen. Om de winkels aan de zuidzijde van de straat voor voetgangers bereikbaar te houden, wordt (als marketing voor de voetgangers en als boodschap aan de fietsers) elke dag de rode loper uitgerold. Een ongewenste situatie die niet gemakkelijk is op te lossen. Moet het stallen van fietsen hier verboden worden? Moeten fietsstallingszones aangebracht worden op de bestrating? Moeten de fietsen bijvoorbeeld naar Kruispunt de Graaff worden verplaatst? Ondernemers en gemeente leveren continue een eigen bijdrage om deze binnenstad stap voor stap te verbeteren. Zo was een week na de ondernemersbijeenkomst voor dit deel van de binnenstad al wat gedaan aan de fietsenrij op de Marktstraat door (tijdelijk?) meer fietsenklemmen te zetten op het Kruispunt de Graaff. Krimp detailhandel in binnenstad? De ondernemers hebben de indruk dat de Enschedese binnenstad te uitgestrekt is geworden. De versterking van het H.J. van Heekplein heeft te veel gewicht gekregen, ten kosten van andere delen van de binnenstad. Daar kwam de crisis vanaf 2008 nog eens bij. De combinatie heeft geleid tot afname van de omzet van veel zaken, terwijl de huren niet konden dalen. De opmerking van een van de ondernemers dat de omvang van de detailhandel in deze binnenstad de komende jaren echt moet gaan verkleinen, kreeg bijval. Concentratie lijkt onafwendbaar. Toen de presentator vroeg in welk deel van de binnenstad de detailhandel dan zou moeten krimpen werd met name verwezen naar De Heurne Noord, een winkelstraat die ooit nog voornamelijk woonstraat was. Voor de krimp van de detailhandel wordt dus naar andere delen van de binnenstad verwezen. Feitelijk is men niet bereid in de eigen straat winkelmeters in te leveren. Omdat de ondernemers van


 Pagina 21

de Korte Haaksbergerstraat ervaren dat de leegstand in hun straat op dit moment een stuk minder is dan in andere delen van de binnenstad, bestaat op dit moment weinig aanleiding voor de vermindering van de winkelmeters in bijvoorbeeld deze straat. Enkele aanwezige ondernemers overwegen om binnenkort te gaan investeren in hun zaak, of om misschien te verplaatsen naar een groter leegstand pand in de buurt. De meeste ondernemers willen gewoon doorgaan met ondernemen, zolang dat mogelijk is. Opvallend element Kruispunt de Graaff Kruispunt de Graaff functioneert als spil van dit deel van de binnenstad. De verdiepingsslag stelt voor (p. 54) om een opvallend element te plaatsen op Kruispunt de Graaff. Het is de bedoeling dat dit element de spilfunctie van het kruispunt versterkt en één of meer gebruiksfuncties toevoegt.

Aan de ondernemers werd gevraagd wat dat opvallende element dan zou kunnen zijn? De meeste ondernemers voelen voor horecaterrassen. In het midden van het kruispunt zouden dan bijvoorbeeld kinderspeeltoestellen geplaatst kunnen worden: een veilige speelplek voor de kinderen met direct ouderlijk toezicht. De presentator wees op de mogelijkheid van een interactieve fontein of een postzegelpark (http://www.postzegelparken.nl). Met de plaatsing van fietsnietjes zou al tegemoet gekomen worden aan datgene dat met het opvallend element wordt nagestreefd. Parkeertarief binnenstad De ondernemers gaven aan dat ze het parkeren in deze binnenstad te duur vinden: hoe langer de bezoeker blijft, hoe sterker de bezoeker daarvoor wordt bestraft. Net als tijdens de ondernemersavond voor De Heurne bleek dat lang niet alle ondernemers ervan op de hoogte zijn dat het mogelijk is om deel te nemen aan een regeling van Winkelhart Enschede om goedkoop parkeerkaarten aan te schaffen en gratis, als serviceverlening uit te delen aan goede klanten. 5.3 Bestemmingsplan Binnenstad 2015 Moet het nieuwe bestemmingsplan de bestemming van de kavels en panden in de Korte Hengelostraat, op Kruispunt de Graaff, in de Korte Haaksbergerstraat en de Marktstraat in het algemeen gaan verruimen of juist beperken? Hoe denken de ondernemers hierover? De verdiepingsslag (p. 50) stelt ten aanzien van dit deel van de binnenstad verruiming van de centrumbestemming voor. Hierdoor worden de invullingsmogelijkheden van de panden met andere Ondernemersavonden verdiepingsslag binnenstad

 Pagina 22

bestemmingen dan alleen detailhandel vergroot. Verwezen wordt naar het deel van het verslag van de avond over De Heurne en de Irenepassage, waarin met betrekking tot de toekomstige bestemming van de De Heurne Noord het een en ander is opgemerkt over de (verruiming van de) bestemmingssoort ‘centrumbestemming’. De markt kan dan eerder inspelen op nieuwe kansen om het gewenste gebiedsprofiel verder invullen en om toename van de aantallen bezoekers te realiseren. Ook hier, net als bij De Heurne Noord, ontstond discussie over de wenselijkheid en noodzaak van het in het nieuwe bestemmingsplan om al dan niet meer horecazaken toe te laten. Nu is ook hier de regel dat maximaal 10 % van alle panden in een straat een horecabestemming mag hebben. De ondernemers kunnen zich, in meerderheid, vinden in het handhaven van deze regel in het nieuwe bestemmingsplan. Ook de ondernemers van deze straten gaven aan dat ook zij niet goed de consequenties kunnen overzien van wel of niet verruiming van de centrumbestemming: waar gaat het dan over, wat zijn de consequenties? Misschien is het daarom goed om ook voor deze straten in het ontwerp Bestemmingsplan Binnenstad 2015 de zelfde twee varianten uit te werken al voor De Heurne Noord. De ondernemers kunnen aan de hand van varianten dan waarschijnlijk de consequenties beter overzien. Speciale aandacht vragen nog twee grootschalige panden in dit deel van de binnenstad, namelijk de panden van het Werkplein/UWV en het oude Postkantoor. In deze panden is, op alle verdiepingen, de bestemming detailhandel toegelaten. Het gaat om een significante hoeveelheid m2 aan potentieel nieuwe detailhandel. De ondernemers wijzen er op dat aan de eventuele herontwikkeling van deze panden nogal wat risico’s kleven voor het toekomstig functioneren van hun deel van de binnenstad en mogelijk ook voor de totale binnenstad. Zij zouden graag zien dat deze risico’s bij de voorbereiding voor het Bestemmingsplan Binnenstad 2015 goed in kaart worden gebracht.


 Pagina 23

6. Walstraat, Zuiderhagen en Pijpenstraat De bijeenkomst met de ondernemers van de Walstraat, Zuiderhagen en Pijpenstraat vond plaats op 16 juli in het Vestzaktheater in de Walstraat. Deze bijeenkomst leverde de volgende reacties op van de ondernemers over wat de verdiepingsslag binnenstad zegt over hun deel van de binnenstad. 6.1 Herkenning gebiedsprofiel De kaart van de binnenstad in de verdiepingsslag waarop de branchegroepen detailhandel en overige soorten voorzieningen zijn ingekleurd (zie: bijlage 1) laat zien dat in de Walstraat horeca (roze) de dragende functie is, terwijl in de Zuiderhagen en Pijpenstraat een breed gamma aan bestemmingen is gevestigd: bijna alle soorten voorzieningen die de legenda bij deze kaart worden opgesomd zijn aanwezig in deze twee straten. Toch wordt in de verdiepingsslag voorgesteld om voor deze straten hetzelfde gebiedsprofiel te gaan hanteren, namelijk het gebiedsprofiel dat in de verdiepingsslag ook voor de Korte Hengelosestraat, Kruispunt de Graaff, de Korte Haaksbergerstraat en de Marktstraat wordt voorgesteld.

De verdiepingsslag stelt voor dit deel van de binnenstad daarmee ook een gevarieerd gebiedsprofiel voor, als kompas naar de toekomst. Het ‘mood board’ voor dit deel van de binnenstad bevat de volgende trefwoorden: binnenstedelijk wonen, creatief Twente, kleinschalig overnachten, gemengd milieu, woon-werk combinaties en fietsen. Vooral op zaterdag is de Zuiderhagen een drukke fietsroute op weg naar het H.J. van Heekplein. Voor de Walstraat is dit veel minder het geval. Het mood board bevat ook de term kleinschalig overnachten. Sinds kort zijn twee ondernemers de eerste bed & breakfast begonnen in de Walstraat (http://www.oekepoek.nl/#!hotel/cq57) met 2 kamers. Deze ondernemers zouden graag de capaciteit van deze B&B willen vergroten. De ondernemers vinden dat dit gebiedsprofiel vrij redelijk de lading dekt en vrij redelijk formuleert hoe de ondernemers denken over de richting waarin hun straten zouden kunnen ontwikkelen. Er bestaat wel verschil tussen de Walstraat enerzijds en de Zuiderhagen en Pijpenstraat anderzijds.


 Pagina 24

De toekomst van de Walstraat moet gezocht worden in de combinatie van vooral restaurants en cultuur. Niet voor niets is aan beide uiteindes van de Walstraat een groot scherm aan de muur bevestigd met de slogan: “Kunst, cultuur en internationale keukens. Laat je verrassen in de Walstraat.” De toekomst van de Zuiderhagen en de Pijpenstraat ligt meer in een echt gemengd milieu, in lijn met het gebiedsprofiel. Vooral de inwoners van Enschede weten wat in deze straten is te vinden. Het grote publiek komt hier niet. Dat is te vinden rond het Van Heekplein.

Kunst en cultuur (fotoatelier Objektief, het Vestzaktheater) en restaurants (d’Ouwe Compagnie en ONS), broederlijk naast elkaar in de Walstraat

De Walstraat, Zuiderhagen en Pijpenstraat zijn geen drukke winkelstraat en zullen dat ook niet worden. Het duurt vaak jaren voordat hier voldoende omzet is opgebouwd. Voor deze straten is de absorptie van 300-400 m2 nieuwe detailhandel een flinke slok. Te meer daar het nog enkele jaren zal duren voordat de omzethoogte van voor de crisis weer worden gerealiseerd. Daarom benadrukken de ondernemers (en de presentator) dat de komende jaren voorzichtig omgesprongen moet worden met de groei van de winkelen horecaruimte in deze straten.

Plein achter de Jacobuskerk

Hofje achter Extrablatt en Dille & Kamille

De ervaringen met dit soort straten, in de luwte van het commerciȅle geweld, is dat ze eerder en vaker worden opgezocht door bewoners en overige bezoekers als ze intimiteit weten te bieden. Dat kan bijvoorbeeld worden aangepakt door pleintjes en hofjes te creȅren. Berlijn heeft bijvoorbeeld grote delen van het stedelijk gebied ten noorden van haar twee kernwinkelgebieden weten te


 Pagina 25

herontwikkelen door middel van een basisstructuur van onderling verbonden hofjes. In de Walstraat en Zuiderhagen zijn diverse pleintjes en hofjes te vinden. Dit soort straten vormen een geschikt vestigingsmilieu voor voorzieningen voor bepaalde doelgroepen. Een goed voorbeeld is de ‘Wall Street Study Hall’: op de begane grond zorgt de studentenvereniging van de Technische Universiteit er voor dat studenten gezamenlijk kunnen studeren, op de hogere verdiepingen wonen studenten. (In Amsterdam biedt de Openbare Bibliotheek elke dag 300 werkplekken aan, die veel door studenten worden gebruikt !)

Wall Street Study Hall, Walstraat

Comicasa, Zuiderhagen

Spelende klanten, 1e verdieping Comicasa

Lezende bezoekers bibliotheek, Pijpenstraat

Daarnaast weten de zogenaamde hybride zaken, de nieuwste generatie bedrijven in binnensteden die detailhandel, horeca en cultuur integreren, de weg te vinden naar dit soort straten. Een goed voorbeeld is ComiCasa in de Zuiderhagen: detailhandel (strips, games) wordt geïntegreerd met horeca (bij de ingang, met enkele stoeltjes buiten), cultuur (een minipodium achter in de zaak, voor kleinschalige singer-songwriter uitvoeringen) en leisure (spelende klanten aan een tafel op de eerste verdieping). 6.2 Specifieke onderwerpen Tijdens deze bijeenkomst kwamen de volgende specifieke onderwerpen aan de orde: het Gat van Zuiderhagen, de plint bij Op de Wal, de verkoop van gemeentelijk eigendom overeenkomstig het gebiedsprofiel, vaker ondernemersoverleg per straat en de toekomst van de Zuidmolen. Het Gat van Zuiderhagen Halverwege de Zuiderhagen en de Walstraat, waar ooit jongerencentrum de Rots was gevestigd, ligt een bouwterrein. Volgens de site van de eigenaar-ontwikkelaar (http://www.zuidwal.info) komt hier een combinatie van winkels en woningen. Op de begane grond wordt gedacht aan de vestiging van een bazaar met 14 winkels van elk gemiddeld 20 m2. Meerdere ondernemers waren benieuwd naar dit project: gaat het project nog wel door, wanneer wordt het gerealiseerd, past dit dan in het gebiedsprofiel? Eigenaar-ontwikkelaar Snuverink TWEPA zal deze vragen moeten beantwoorden. Ondernemersavonden verdiepingsslag binnenstad

 Pagina 26

Plint bij Op de Wal Ter hoogte van Op de Wal kent de Zuiderhagen over een lengte van 100-150 meter aan twee zijdes van de straat geen ‘levende’ plint, dat wil zeggen: er zijn geen winkels, horeca, galeries of andere publieksvoorzieningen gevestigd. Dit leidt tot verhoging van de loop- en fietssnelheid van voorbijgangers en mogelijk tot een gevoel van onveiligheid bij voorbijgangers in de stille uren.

Noordelijkste deel Zuiderhagen, ter hoogte van Op de Wal

Woningbouwvereniging Domijn streeft naar het aanbrengen van een levende plint in haar bezittingen, aan de oostzijde van de Zuiderhagen ter hoogte van Op de Wal. De ondernemers gaven aan blij te zijn met dit initiatief. Zij vulden daarbij aan dat zij hopen dat Domijn niet de gehele plint in een keer gaat verlevendigen. Het (commercieel) volume dat dan op de markt komt kan te veel vergen van de absorptiecapaciteit van deze straten. Op meer leegstand zit ten slotte niemand te wachten. De ondernemers vullen daarbij aan dat de nieuwe plint niet alleen met detailhandel moet worden ingevuld, conform het gebiedsprofiel van de Zuiderhagen en Walstraat. Domijn overweegt om Op de Wal dan af te sluiten (te privatiseren). Gezien het geringe gebruik van Op de Wal door voetgangers zou deze afsluiting weinig tot geen invloed hebben voor de uitwisseling van passanten tussen de Zuiderhagen en de Walstraat. De afsluiting kan de veiligheidsbeleving in de avonduren verhogen. Verkoop gemeentelijk eigendom overeenkomstig gebiedsprofiel De gemeente Enschede heeft besloten dat gemeentelijke panden kunnen worden verkocht. Bij de ondernemers die onlangs een bed & breakfast zijn begonnen in de Walstraat riep dit de vraag of zij niet kunnen overleggen met de gemeente over een pand naast hun pand dat eigendom is van de gemeente. Misschien kan hun bed & breakfast zo worden uitgebreid? Dit zou aansluiten op het gebiedsprofiel voor de Walstraat dat in de verdiepingsslag wordt voorgesteld. Afgesproken werd dat de gemeente in overleg zal gaan treden met beide ondernemers over dit onderwerp.


 Pagina 27

Vaker ondernemersoverleg per straat Een ondernemer gaf aan het op prijs te stellen om vaker uitgenodigd te worden voor een ondernemersbijeenkomst, mits deze bijeenkomst dan over de eigen winkelstraten gaat. Winkelstad Enschede organiseert vaker dit soort ondernemersbijeenkomsten. De Zuidmolen Aan de Zuiderhagen ligt het winkelcentrum de Zuidmolen. Samen met de openbare bibliotheek aan de Pijpenstraat vormt de Zuidmolen een groot bouwdeel. Ook de ondernemers van dit deel van de binnenstad menen dat het goed zou zijn voor hun deel van de binnenstad als er weer een supermarkt gevestigd zou worden in de Zuidmolen. Zij wijzen er op dat zowel de supermarkt als de openbare bibliotheek toch erg veel bezoekers (kunnen) genereren voor hun straten. De gemeente heeft weinig mogelijkheden om hier iets te doen. Het initiatief moet komen van de eigenaren van de Zuidmolen. Door de komst van de Koningsplein komen er weer kansen voor een nieuwe toekomst van de Zuidmolen. Indien de Zuidmolen aan de kant van het nieuwe Koningsplein wordt geopend, kan het publiek vanuit de nieuwbouw van Medisch Spectrum Twente door de Zuidmolen naar de binnenstad lopen. Dit gaat nieuwe passanten en daarmee nieuwe interesse bij retailers opwekken. 6.3 Bestemmingsplan Binnenstad 2015 De verdiepingsslag wordt, samen met de output van de ondernemersavonden, uitgangspunt voor het nieuwe Bestemmingsplan Binnenstad 2015. Moet het nieuwe bestemmingsplan de bestemming van de kavels en panden in de Walstraat, Zuiderhagen en Pijpenstraat in het algemeen gaan verruimen of juist beperken? Wat denken de ondernemers hierover? De verdiepingsslag (p. 50) stelt ten aanzien van dit deel van de binnenstad invoering van de centrumbestemming voor. Hierdoor worden de invullingsmogelijkheden van de panden met andere bestemmingen dan alleen detailhandel vergroot. De markt kan dan eerder inspelen op nieuwe kansen om het gewenste gebiedsprofiel verder in te vullen en om toename van de aantallen bezoekers te realiseren. De ondernemers zijn het eens met dit voorstel. Het nieuwe bestemmingsplan moet ruimer worden dan nu het geval is. Er wordt gevraagd om een tolerant beleid, dat gezien het economisch klimaat mild van toon is en de nodige ruimte geeft aan creativiteit in het ondernemerschap. Ook hier wort verwezen naar het deel van het verslag van de avond over De Heurne en de Irenepassage, waarin met betrekking tot de toekomstige bestemming van de De Heurne Noord het een en ander is opgemerkt over de (verruiming van de) bestemmingssoort ‘centrumbestemming’. Dit deel van de binnenstad is horecaontwikkelingsgebied: vanaf 2005 wordt in de Walstraat, Zuiderhagen en Pijpenstraat horeca-categorie 1 en 2 naast (onder vrijstelling) categorie 3.1 toegelaten. De ondernemers zijn daar blij mee, maar wijzen er op dat toch terughoudend moet worden omgegaan met (massale) toevoeging van horecameters. De intentie achter de functie horecaontwikkelingsgebied verschilt voor de Walstraat enerzijds en de Zuiderhagen en Pijpenstraat anderzijds. Bij de Walstraat wordt met name gestreefd naar menging van horeca met winkels, toerisme en cultuurfuncties. In de Zuiderhagen en Pijpenstraat wordt met name gestreefd naar de verbinding van de noordelijke en de zuidelijke helft van de binnenstad met commercieel consumentgericht aanbod, waaronder horeca.


 Pagina 28

Bijlage 1 Kaart spreiding voorzieningenaanbod binnenstad Enschede (DTnP 2013)


 Pagina 29

Bijlage 2 Informatieblad ‘street branding’ Kamer van Koophandel Amsterdam (2013)


 Pagina 30

Informatieavonden ondernemers van deelgebieden binnenstad (juli 2015)

Recommend Documents