Informatie voor patiënten
Psychosecircuit
1
www.ggzdrenthe.nl
Het psychosecircuit weer baas in eigen hoofd Het psychosecircuit is een samenwerkingsverband van zes afdelingen van GGZ Drenthe, locatie Assen. Deze afdelingen werken nauw met elkaar samen ten behoeve van de zorg voor volwassenen in Noord-Drenthe met een psychose. Tevens is er veel aandacht voor de familieleden van de patiënt. Binnen het psychosecircuit wordt de volgende doelstelling gehanteerd: “Het is ons doel om binnen de regio Noord-Drenthe mensen met schizofrenie of een verwante psychose zo vroeg mogelijk op te sporen, te behandelen en hen en hun familieleden te ondersteunen om zo een wezenlijke bijdrage te leveren aan hun rehabilitatie, emancipatie en herstel” Kort gezegd willen wij mensen helpen om weer “baas in eigen hoofd” te worden en te blijven, en bieden wij ondersteuning bij de verwezenlijking van hun toekomstplannen. Waar in deze brochure de mannelijke vorm “hij” gebruikt wordt, moet ook de vrouwelijke vorm “zij” gelezen worden.
1. De eerste stappen De afdelingen van het psychosecircuit Het psychosecircuit bestaat zoals gezegd uit zes afdelingen. In het gebouw “Opname” bevindt zich de opname-/behandelafdeling (het crisisinterventie centrum, CIC). Aan de rand van het terrein van GGZ Drenthe in Assen is de revalidatieafdeling “de Alm” te vinden en vlak daarnaast de rehabilitatieafdeling “t Wad”. Daarnaast is er een huis voor mensen die ondanks behandeling
2
Informatie voor patiënten
last houden van blijvende symptomen van een psychose (COPE). Verder zijn er zo’n 18 woningen voor mensen met een psychose die aangewezen zijn op begeleid verblijf (het Veld en de Beilerstraat). Ten slotte maken het dagcentrum en de polikliniek deel uit van het psychosecircuit. De teams van de verschillende afdelingen werken onderling nauw met elkaar samen en verlenen ook allerlei vormen van thuiszorg (ACT). Op de verschillende afdelingen wordt er naar gestreefd om mensen vanaf hun eerste psychose te begeleiden. Er wordt gewerkt volgens het principe “zorg op maat”. Dit houdt in dat hulp en behandeling zoveel mogelijk wordt afgestemd op en aangepast aan de behoefte van de patiënt. Soms is opname de beste oplossing of simpelweg niet te vermijden. Indien opname niet noodzakelijk is, wordt er desgewenst gestart met dagbehandeling. Ook thuiszorg behoort tot de mogelijkheden.
Wat is een psychose? Wat is een psychose eigenlijk? Een psychose kan het beste worden opgevat als een toestand waarbij verschillende systemen van de hersenen ontregeld zijn geraakt. Mensen zijn in de war: ze hallucineren (ze horen bijvoorbeeld stemmen), of houden er waandenkbeelden op na, zonder dat te willen of zelfs zonder dat te beseffen. In het dagelijks leven gaat dat uiteraard ten koste van het eigen functioneren en ten koste van dat van hun naasten. Iemand die psychotisch is, heeft veel rust en duidelijkheid nodig, om zo zijn gedachten en zaken weer wat op orde te krijgen. Daarnaast moet bekeken worden welke medicijnen het beste helpen bij het herstellen van evenwicht in de hersenen. Zonder medicatie blijven mensen met een psychose vaak gedurende langere tijd hallucineren en blijft de verwardheid en/of achterdocht bestaan of komt de psychose weer terug. Het dagelijks leven zal in dat geval langer ontwricht blijven. 3
Hoe kom je aan een psychose? De kwetsbaarheid om psychotisch te kunnen worden is grotendeels toe te schrijven aan erfelijke factoren en lichte hersenbeschadiging, verkregen tijdens de geboorte en de jeugd. De erfelijke factoren zijn verantwoordelijk voor de groei en de opbouw van de hersenen. Bij mensen met een psychose lijkt het erop dat de samenwerking tussen verschillende centra in de hersenen gedurende korte of langere tijd verstoord zijn. Andere risicofactoren zijn het geboren worden en opgroeien in een grote stad, ernstige psychotraumata en (soft)drugsgebruik.
Diagnostiek Voordat er aan een behandeling begonnen wordt, vindt er onderzoek plaats. Dit onderzoek wordt ook wel de diagnostiek genoemd. Hierbij wordt gezocht naar de mogelijke oorzaken van de psychose, zoals een lichamelijke ziekte of druggebruik. Ook stress en invloedrijke levensgebeurtenissen kunnen een psychose verergeren. Het is belangrijk eventuele lichamelijke oorzaken uit te sluiten. Het blijkt vaak dat psychosen al eerder voorkwamen in de familie. Het kan ook zijn dat de hersenen kwetsbaar zijn geworden door beschadiging als gevolg van ziekte tijdens de zwangerschap van de moeder, moeilijkheden bij de geboorte of door een hersenschudding of infectie. Onder de diagnostiek valt een uitgebreid lichamelijk- en bloedonderzoek, een (neuro)psychologisch onderzoek en een vaardighedenonderzoek. Soms wordt ook hersenonderzoek gedaan met een EEG, scan of MRI. Tegen dit onderzoek hoeft men niet op te zien. Over het algemeen neemt de diagnostiek enige weken in beslag. Het is belangrijk iemand goed te leren kennen. De uitkomsten zijn immers bepalend voor het maken van een keuze voor een behandeling.
4
Informatie voor patiënten
Voorlopige behandeling Om de psychose direct te kunnen bestrijden, wordt er in de meeste gevallen eerst gestart met medicatie. Op deze wijze willen we voorkomen dat iemands leven onnodig lang ontwricht blijft door een aanhoudende psychose. De medicijnen die men voorgeschreven krijgt zijn veilig, maar kunnen gepaard gaan met bijwerkingen. De patiënt wordt daarover ingelicht en uiteraard worden de eventuele bijwerkingen bestreden. Meestal duurt het enige tijd voordat de medicatie het gewenste effect oplevert. Ook het bestrijden van de bijwerkingen kan tijd kosten.
Om de psychose direct te kunnen bestrijden, wordt er in de meeste gevallen eerst gestart met medicatie. De bestrijding van de psychose neemt gemiddeld drie maanden in beslag. Soms is echter al na kortere tijd goed merkbaar dat de psychose aan het afnemen is. De medicijnen moeten meestal wel gedurende langere tijd gebruikt worden omdat er anders onvoldoende verbetering optreedt of het risico om terug te vallen te groot blijft. Na afronding van de diagnostiek stellen we een behandel-, revalidatie- of rehabilitatieplan op. Behandel-, revalidatie- of rehabilitatieplan In het behandel-, revalidatie- of rehabilitatieplan wordt een voorstel uitgewerkt over hoe we de psychose gaan bestrijden en hoe we zullen proberen om een terugval te voorkomen. Er wordt veel belang gehecht aan het in kaart brengen van de eigen ervaringen en belevingen van de patiënt tijdens de psychose. Ook is er aandacht voor de gevolgen van de psychose voor de patiënt, op het gebied van diens zelfvertrouwen, opleiding en/of werk. Eveneens inventariseren we de invloed die de psychose op de familie van de patiënt heeft.
5
Het belangrijkste is dat er een goed plan voor de toekomst komt. Het belangrijkste is dat er een goed plan voor de toekomst komt. Zo’n plan is gebaseerd op de wensen, verwachtingen, mogelijkheden en vaardigheden van de patiënt. Mensen moeten leren leven met de gevolgen van de psychose en hun blijvende kwetsbaarheid. Soms redt men het op eigen kracht, maar de ervaring heeft geleerd dat de meeste mensen daar hulp en training en medicijnen bij nodig hebben. Een psychose laat namelijk vaak sporen na in de vorm van concentratiestoornissen, moeheid, innerlijke leegte en moeilijk denken. Een psychose laat je niet onberoerd. Sommige mensen blijven op de achtergrond stemmen horen of raken snel achterdochtig. Om deze redenen hebben veel mensen die psychotisch zijn (geweest) op allerlei fronten ondersteuning nodig, welke door de verschillende medewerkers van het psychosecircuit geboden kan worden. In zo’n plan voor de toekomst kan een revalidatieprogramma of rehabilitatieprogramma passen. Bij revalidatie gaat de aandacht uit naar de verwerking van de psychose, de omgang ermee en de beperkingen die er het gevolg van zijn. Bij rehabilitatie gaat het meer om de inpassing van de kwetsbaarheid en de opgelopen handicaps in het dagelijks leven. Er wordt altijd toegewerkt naar een zo normaal mogelijk leven, zoals de betrokkene zich dat wenst. Gemeenschappelijk kenmerken van de afdelingen De afdelingen van het psychosecircuit hebben gemeenschappelijke kenmerken. In de eerste plaats wordt uitgegaan van de levensdoelstellingen van de patiënt. Die zijn richtingbepalend voor alle zorginspanningen die daarbij –ook ons inziens- nodig zijn. Onder alle omstandigheden wordt de veiligheid van de patiënt en anderen gewaarborgd. Hierbij bedoelen we niet alleen fysieke veiligheid, maar vooral ook een vertrouwde
6
Informatie voor patiënten
sfeer, waarin betrokkenheid, begrip, privacy en respect voor elkaar erg belangrijk zijn. Op de afdelingen heerst een positief en optimistisch klimaat, terwijl er tegelijkertijd ook oog is voor verdriet en tegenslagen. Er wordt rekening gehouden met de persoonlijke wensen, gevoeligheden, mogelijkheden en omstandigheden van de patiënt. De behandeling is gericht op de toekomst en daarbij wordt er uitgegaan van de normen en waarden die in Nederland algemeen aanvaard zijn. Op alle afdelingen krijgt de patiënt zo spoedig mogelijk na opname een persoonlijk begeleider (PB’er) toegewezen. De persoonlijk begeleider is een verpleegkundige die de patiënt helpt bij het omgaan met en het verwerken van de psychose. Gezamenlijk wordt er gewerkt aan het maken van toekomstplannen. De persoonlijk begeleider probeert zoveel mogelijk met de patiënt mee te denken over de zaken die hem bezig houden en zal trachten in het dagelijkse leven een maatje te zijn. Op de afdelingen wordt uitgegaan van de eigen verantwoordelijkheid van de patiënt en de noodzaak met anderen rekening te houden.
Op de afdelingen heerst een positief en optimistisch klimaat, terwijl er tegelijkertijd ook oog is voor verdriet en tegenslagen. 2. Programmaonderdelen Kort samengevat vinden er binnen het psychosecircuit diverse trainingen plaats. Het psychosecircuit kan dan ook gezien worden als een soort school waar mensen leren leven met een psychose, de kwetsbaarheid voor een psychose en met de eventuele restverschijnselen ervan. Belangrijk is dus het persoonlijke contact met hulpverleners. Op alle afdelingen van het psychosecircuit zijn een aantal vaste programmaonderdelen. De onderwerpen, duur, frequentie en intensiteit verschillen per afdeling.
7
Diagnostiek Bij de diagnostische onderzoeken zijn verschillende deskundigen betrokken. De psychologische testen waaraan de patiënt verzocht wordt mee te doen, zijn erop gericht om de persoonlijke vaardigheden, beperkingen en eventuele problemen in kaart te brengen. Verder worden er vrij veel vragenlijsten afgenomen, zodat na afloop van de behandeling de resultaten ervan beter in kaart gebracht kunnen worden. Het is helaas niet altijd te vermijden, dat sommige vragen meerdere malen aan bod komen. Soms wordt er doorgevraagd naar zaken waar de betrokkene liever niet over praat. Indien de patiënt ergens niet dieper op in wenst te gaan dan wordt dat gerespecteerd. Omdat het erg belangrijk is om meer inzicht te krijgen in het ontstaan van de psychose, wordt er ook navraag gedaan bij de familie (ouders of partner) naar de levensloop van de patiënt. Hierbij proberen we ook in te schatten welke rol de familie in de toekomst zou kunnen spelen bij de verdere ontplooiing van de patiënt. Uiteraard gebeurt dit alleen als de patiënt het er mee eens is. Voorlichting Voorlichting is een programmaonderdeel dat veel aandacht krijgt. Het is erg belangrijk dat de patiënt alles over zijn ziekte te weten komt, dat hij leert hoe hij ermee om moet gaan en hoe hij ermee kan leven. Dit is nog belangrijker als het risico bestaat dat de psychose de kop weer opsteekt of niet helemaal verdwijnt. In de voorlichting wordt deze eventuele kwetsbaarheid voor een terugval uitgebreid besproken. Ook is verder veel aandacht voor het herkennen van de oorzaken en de uitlokkende factoren van de ziekteverschijnselen. De volgende vragen komen hierbij aan bod. Hoe kan men omgaan met stress? Wat is er bekend over het ziekteverloop en de factoren die hierbij van invloed zijn? Wat is het belang van medicijnen,
8
Informatie voor patiënten
hoe werken ze, wat zijn de bijwerkingen, hoe veilig zijn ze? En ten slotte is het ook belangrijk dat men weet hoe de geestelijke gezondheidszorg in elkaar zit.
Het is erg belangrijk dat de patiënt alles over zijn ziekte te weten komt, dat hij leert hoe hij ermee om moet gaan en hoe hij ermee kan leven. Vaardigheidstrainingen Aansluitend op de voorlichting worden op de afdelingen verschillende vaardigheidstrainingen gegeven. Zo leert men bijvoorbeeld om op goede wijze om te gaan met medicijnen en eventuele bijwerkingen. Ook het leren hanteren van blijvende symptomen en het vroegtijdig herkennen en bestrijden van verschijnselen van een terugval zijn onderdelen van de training. Voorts zijn er trainingen om het gebruik van verslavende middelen onder controle te (blijven) houden. Voorlichting aan familie Ook de familie heeft in de meeste gevallen behoefte aan informatie en voorlichting, omdat ook zij moeten leren omgaan met de nieuw ontstane situatie. Er worden familiebijeenkomsten georganiseerd waarin algemene voorlichting wordt gegeven over het ziektebeeld. Indien gewenst, wordt de familie bij de behandeling betrokken. Als de patiënt daar echter grote bezwaren tegen heeft, wordt het contact met de familie beperkt tot het geven van neutrale en algemene voorlichting en zullen persoonsgebonden aspecten niet aan bod komen. Psychomotore therapie Het lichaam is een belangrijk deel van iemand en kan niet los gezien worden van zijn geest. Hoe iemand zijn eigen lichaam ervaart, is mede bepalend voor zijn gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen. Via het lichaam communiceert iemand met zichzelf en met anderen.
9
Nadat er een sportieve lichamelijke prestatie (zoals dansen of sporten) is geleverd, kan iemand zich voldaan of trots voelen. Met behulp van lichaamsbeweging kan iemand zich leren ontspannen, leren omgaan met boosheid, vreugde of andere gevoelens of zich bewust worden van zichzelf. Binnen het psychosecircuit werken een aantal psychomotorische therapeuten die gespecialiseerd zijn in het begeleiden van sport, spel, beweging en bewustwording. Zowel op het ziekenhuisterrein als in de stad bestaan verschillende mogelijkheden om te sporten. De patiënt kan onder begeleiding kennismaken met verschillende sporten en kan tevens zelf zijn voorkeur voor bepaalde activiteiten aangeven.
Het lichaam is een belangrijk deel van iemand en kan niet los gezien worden van zijn geest.
Creatieve therapie Creatieve therapie leert de cliënt manieren om met zichzelf en de wereld om hem heen in contact te komen, die omgeving te beïnvloeden en er een positie in in te nemen. Bij de creatieve therapie wordt dit gedaan door te werken met allerlei materialen. Zo kan er getekend, geschilderd, geknutseld of muziek gemaakt worden. Door de eigen gevoelens en opvattingen in materiaal of rollenspelen tot uitdrukking te brengen, kan de patiënt zichzelf leren kennen. Die bewustwording staat ook in dienst van de verwerkingsprocessen van een psychotisch verleden, de blijvende kwetsbaarheid van terugvallen en langdurige klachten.
Huishoudelijk werk Om een zo normaal mogelijk leven te kunnen leiden, moeten mensen zich kunnen redden met huishoudelijke werkzaamheden. Op de afdelingen van het psychosecircuit bestaat de mogelijkheid om hier praktijkervaring mee op te doen. Er wordt aandacht besteed aan schoonmaken, inrichting van woonruimtes, 10
Informatie voor patiënten
boodschappen doen, budgettering, koken en aan het plannen van huishoudelijke activiteiten en andere vormen van agendatraining. De huishoudelijke vaardigheidstraining wordt gegeven door geïntegreerd werkende huishoudelijk medewerkers. De intensiteit van de training verschilt per afdeling en de mate van zelfstandigheid die men wil of kan bereiken is afhankelijk van de persoon.
Om een zo normaal mogelijk leven te kunnen leiden, moet men zich kunnen redden met huishoudelijke werkzaamheden. Maatschappijoriëntatie In de maatschappijoriëntatie is er aandacht voor de samenleving waarin we leven. Het is belangrijk om te weten wat er gebeurt, wat er te verwachten valt en welke rol iemand erin wil spelen. In de maatschappijoriëntatie wordt hier op verschillende manieren aan gewerkt. Zo wordt het volgen van nieuws en journaal gestimuleerd en wordt er les gegeven over de sociale wetgeving, uitkeringen, financieel beheer en over allerlei voorzieningen die van belang kunnen zijn bij het functioneren in de maatschappij. In de wekelijkse begeleidingsgroep wordt aandacht besteed aan hoe het is om je staande te houden in de gemeenschap. Samen met anderen en onder leiding van een deskundige leer je dat met en van elkaar. Sociale vaardigheden Zoals gezegd moet de patiënt het zowel op de afdeling als in de samenleving samen met andere mensen zien te redden. In alle levenssituaties ontmoet hij immers telkens weer mensen. Omdat hiervoor bepaalde sociale vaardigheden vereist zijn, is er sociale vaardigheidstraining. Gedurende het hele leven is het nodig om aan anderen duidelijk te kunnen maken wie men is en om te leren zien wie de anderen zijn. Men moet leren vragen stellen, luisteren, onderhandelen, overeenstemming bereiken en in sommige situaties voet bij stuk houden. De sociale vaardigheidstraining helpt de patiënt hierbij. 11
Opleiding, werk en dagbesteding Uit het voorgaande is duidelijk geworden dat er in het psychosecircuit toegewerkt wordt naar herstel en dat we ons in alles op de toekomst richten. Hierbij staan opleiding, studie en werk vaak centraal omdat dat iemand een bepaalde rol in de maatschappij verschaft. Ook voor kwetsbare mensen met een handicap is het belangrijk de gewenste opleiding of baan te vinden. Soms moet het eerst duidelijk worden wat iemand kan en vaak zijn er aparte voorzieningen en opleidingen nodig. Op de dagactiviteitenafdeling op het terrein van GGZ Drenthe en op plaatsen buiten het terrein, zoals het Regionaal Dagactiviteiten Centrum (RDAC) en arbeidsrehabilitatiecentra zoals Calendula, de Bicicletteria en Plan-Support van DAAT Drenthe, worden mensen geholpen bij het zoeken naar een betekenisvolle dagbesteding. Afhankelijk van de persoon kan dit bestaan uit het zoeken of toewerken naar een passende baan, het volgen van een opleiding, het vinden en opstarten van werkvervangende activiteiten of hobby’s en het leren omgaan met vrije tijd. DAAT Drenthe staat voor Dagactiviteiten, Arbeidsrehabilitatie, Arbeid en Training in Drenthe en is onderdeel van GGZ Drenthe.
Gedurende het hele leven is het nodig om aan anderen duidelijk te kunnen maken wie men is. Individuele gesprekken Vanzelfsprekend ontmoet de patiënt tijdens de behandeling ook de behandelaars van de afdeling. Indien daar aanleiding voor of wens toe is, kunnen er buiten de gewone programmaonderdelen een reeks van individuele gesprekken gepland worden. Dat kan gaan om gesprekken met de psychiater, de arts-assistent, de psycholoog, de maatschappelijk werker, de sociaal psychiatrisch verpleegkundige (spv) of de persoonlijk begeleider van de patiënt. Op indicatie
12
Informatie voor patiënten
kunnen er ook familiegesprekken gepland worden. Ook voor de contacten met de familie geldt dat de zorg afgestemd wordt op de noodzaak en de behoeften van de patiënt en zijn familie. 3. Doelgroepen binnen het psychosecircuit Wie het onderstaande goed leest en echt wil kiezen, zal het duizelen bij wat mogelijk is en wat geboden wordt. Er wordt voortdurend een evenwicht gezocht door ons tussen wat de patiënt wil, kan en moet. Binnen het psychosecircuit richten de afdelingen zich allemaal op een verschillende doelgroep. In alle gevallen wordt geprobeerd een programma te bieden dat zoveel mogelijk aansluit bij de behoeften, mogelijkheden en toekomstverwachtingen van de patiënt. Hieronder volgt een overzicht van de verschillende afdelingen. De crisisinterventie en opnameafdeling Het voornaamste doel van de afdeling crisisinterventie en de opnameafdeling is om aan mensen met een psychose de eerste zorg en crisisopvang te bieden. De opname/behandeleenheid richt zich op mensen die stabiliseren na een eerste of volgende psychose en in mindere mate ook op mensen die al veel langer psychotisch zijn, maar meer zorg nodig hebben dan elders geboden kan worden. COPE Er is een aparte afdeling (COPE) voor mensen die na verloop van tijd last blijven houden van verwardheid, waandenkbeelden of hallucinaties, zoals bijvoorbeeld het horen van stemmen. Dit komt voor bij ruim eenderde van de mensen die ooit psychotisch zijn geweest. Door er met deskundigen over te praten kan men met behulp van een specifieke therapie meer controle over de ziekteverschijnselen krijgen. Deze therapie is erop gericht dat mensen de verschijnselen van een psychose beter leren herkennen en er minder over-
13
stuur van raken. Ook op het dagcentrum wordt er aandacht besteed aan deze problematiek voor patiënten die thuis wonen.
De opname/behandeleenheid richt zich op mensen die stabiliseren na een eerste of volgende psychose. De Alm Een groot aantal mensen blijft na een psychose nog geruime tijd last houden van restverschijnselen zoals initiatiefverlies, concentratiestoornissen, innerlijke leegte, vertraging en snelle vermoeidheid. Indien opname noodzakelijk is kan aan deze problemen aandacht worden besteed, met name op de revalidatieafdeling de Alm. De nadruk ligt daar op de verwerking van de psychose, de omgang ermee en de beperkingen die er het gevolg van zijn. De trainingen op de Alm worden in groepsverband gegeven. Aan bovengenoemde zaken kan ook op ‘t Wad en op het dagcentrum gewerkt worden, maar de accenten liggen daar anders. Dit intensieve klinische programma kan ook gevolgd worden vanuit huis.
De trainingen op het dagcentrum en de polikliniek zijn bedoeld voor alle mensen die gebruik maken van de voorzieningen van het psychosecircuit. ’T Wad/casemanagement Op de rehabilitatieafdeling ‘t Wad wordt uitgegaan van een meer individuele benadering in een aangepast tempo. De nadruk ligt hier meer op de inpassing van de kwetsbaarheid en de opgelopen handicaps in het dagelijks leven. De methodiek op ‘t Wad verschilt van de Alm. ‘t Wad is vooral doel- en situatiegericht en de Alm
14
Informatie voor patiënten
is globaler en meer op leren gestoeld. Aan ’t Wad is ook het casemanagement verbonden. Dit is een vorm van thuiszorg die gericht is op toekomstige zelfstandigheid op alle levensterreinen. De woningen op het Veld en de Beilerstraat Sommige mensen kunnen het zelfstandig wonen en werken niet aan en zijn voor begeleiding en verzorging of toezicht afhankelijk van woonvoorzieningen van GGZ Drenthe. De woonvoorzieningen zijn kleinschalig van opzet en zijn gericht op kwaliteit van leven met ernstige psychotische belemmeringen. De bewoners kunnen van alle faciliteiten en trainingen binnen het psychosecircuit gebruik maken. Vaak is het wonen een tijdelijke rustfase om daarna weer tot ontplooiing te komen in het bewustzijn van zijn/ haar beperkingen. Het dagcentrum en de polikliniek Op het dagcentrum en de polikliniek kan men gebruik maken van alle verschillende trainingen. Die worden daar voor het hele psychosecircuit gegeven. Zo zijn er trainingen waarin mensen leren omgaan met stress, medicijnen en drugs. De trainingen op het dagcentrum en de polikliniek zijn speciaal bedoeld voor mensen die niet opgenomen zijn, maar wel behoefte hebben aan training. In sommige gevallen gaan patiënten die wel opgenomen zijn, als voorbereiding op hun terugkeer naar huis, ook al naar het dagcentrum. Na ontslag kunnen ze de trainingen daar dan gewoon blijven volgen. Verder kan er via het dagcentrum en de polikliniek deelgenomen worden aan de activiteiten van het sociaal cultureel werk dat verbonden is aan de dagactiviteitenafdeling. Voorts is er op het dagcentrum specialistische diagnostiek beschikbaar voor patiënten en familieleden. Deeltijdbehandeling Om reden van regelmaat in het dagritme kan deeltijdbehandeling de beste optie zijn. In feite gaat het hierbij om een programma van verschillende trainingen en dagactiviteiten in groepsverband.
15
We kennen pragmatisch een twee- en driedaagse groep. De tweedaagse groep is vooral gericht op dagbesteding en begeleiding. De driedaagse groep is daarentegen gericht op doelgerichte persoonlijke ontwikkeling en ontplooiing en het uitzoeken van de meest geschikte dagbesteding. Ook is er in de driedaagse variant aandacht voor de verwerkingsprocessen die daarbij optreden. 4. Andere taken van het circuit Het psychosecircuit maakt deel uit van de Schizofreniestichting samen met het Universitair Medisch Centrum Groningen en GGZ Den Haag (Parnassia). Het psychosecircuit heeft daarom ook een opleidingsfunctie en onderzoekstaak voor artsen, psychologen, verpleegkundigen en arbeidstherapeuten. Hierdoor hebben de afdelingen een aantal nevenwerkzaamheden die niet direct in relatie staan tot de patiëntenzorg, maar die tegelijkertijd wel garant staan voor een open blik en een goede kwaliteit van zorg. Overige voorzieningen en medewerkers Binnen GGZ Drenthe kan een beroep gedaan worden op andere medewerkers dan die op de afdelingen. Zo is er een huisarts, een internist, een neuroloog en een diëtiste. Verder is er aan de afdelingen een geestelijk verzorger verbonden die open staat voor levensbeschouwelijke vragen en kwesties. Deze geestelijk verzorger denkt mee over vragen omtrent zingeving en over de plaats die de psychose in iemands leven inneemt. Het psychosecircuit heeft verder een taak op het terrein van onderwijs aan medische studenten, psychologiestagiaires en verpleegkundigen. Omdat onderwijs het beste in de praktijk kan plaatsvinden, kan het voorkomen dat patiënten gevraagd worden om hun medewerking te verlenen. Men is geheel vrij om hier al dan niet in toe te stemmen en weigering heeft geen gevolgen voor de kwaliteit van de behandeling. Ten slotte worden er in het psychosecircuit activiteiten op het terrein van onderzoek en zorgontwikkeling opgestart. De resultaten hiervan
16
Informatie voor patiënten
komen ook voor de andere regio’s van GGZ Drenthe beschikbaar. Tevens neemt het psychosecircuit regelmatig deel aan een geneesmiddelenonderzoek. Aan geneesmiddelenonderzoeken worden strenge eisen gesteld met betrekking tot de deugdelijkheid. De toelaatbaarheid wordt altijd getoetst door een onafhankelijke commissie. De patiënt neemt nooit deel aan een onderzoek, zonder dat men hier van op de hoogte gesteld is. Medewerking aan onderzoek is altijd op vrijwillige basis en weigering heeft ook hier geen nadelige effecten op de behandeling. De onderzoeken die gedaan worden, zijn altijd gericht op de verbetering van de kwaliteit van zorg. Klachten In deze brochure is geprobeerd duidelijk te maken dat we proberen een goede kwaliteit van zorg te bieden. Desondanks kan het voorkomen dat we niet aan de wensen en verlangens van iedereen kunnen voldoen, of dat er fouten worden gemaakt en bepaalde dingen over het hoofd worden gezien. We staan altijd open voor op- en aanmerkingen en hopen het dan ook te horen als er iets mis is gegaan. In sommige gevallen kunnen de direct betrokkenen er echter niet met elkaar uitkomen. In dat geval kan er iemand bij betrokken worden die iets verder van de probleemsituatie afstaat. Klachten kunnen ingediend worden bij het clusterhoofd of bij de eindverantwoordelijke behandelaar. Indien men over de afhandeling van de klacht niet tevreden is, kan men zich wenden tot de divisiedirectie Noord-Drenthe of tot de Raad van Bestuur van GGZ Drenthe. Indien daarna nog een klachtenprocedure nodig wordt geacht, kan de hulp van de patiëntenvertrouwenspersoon ingeroepen worden. Deze is op de hoogte van alle mogelijkheden en kan helpen bij het inschakelen van de onafhankelijke klachtencommissie. Ten slotte kunnen klachten worden gemeld bij de Inspectie van Volksgezondheid te Groningen. Nogmaals willen wij erop wijzen dat men zich in eerste instantie het beste tot de betrokkenen zelf kan wenden om op die manier samen tot een oplossing te komen.
17
Verwijzing/aanmelding Een doorverwijzing voor opname op een van de afdelingen van het psychosecircuit vindt plaats via het secretariaat van het dagcentrum. Voor overleg over verwijzing zijn de psychiaters beschikbaar. Indien iemand graag wil kennismaken op een van de afdelingen van het psychosecircuit kan hij contact opnemen met de afdeling. Verwijzingen voor consulten of de poliklinische dagbehandeling vinden plaats via het secretariaat van het dagcentrum. Ook spoedeisende zaken kunnen daar worden aangemeld. Naast deze algemene brochure zijn er ook folders beschikbaar met informatie over de afzonderlijke afdelingen van het psychosecircuit en over de diverse trainingen die gegeven worden.
18
Informatie voor patiënten
5. Informatie en adressen Aanmeld- en informatiecentrum GGZ Noord-Drenthe Het Aanmeld- en informatiecentrum is op werkdagen van 8.30 uur tot 17.00 uur te bereiken via telefoon (0592) 33 48 11 of fax (0592) 33 44 29. Schizofreniestichting – kenniscentrum voor zorg en beleid www.schizofreniestichting.nl Telefoon (070) 391 71 77. GGZ Drenthe Psychosecircuit Postbus 30007 9400 RA Assen Dennenweg 9 9404 LA Assen Telefoon (0592) 33 48 00 E-mail:
[email protected] www.ggzdrenthe.nl
19
Wat doet GGZ Drenthe? GGZ Drenthe is de innovatieve en toonaangevende zorginstelling in Noord-Nederland voor: • ambulante en klinische geestelijke gezondheidszorg • ambulante en klinische forensische psychiatrie • ouderenzorg • preventie, opleiding en onderzoek. Ruim 3.200 medewerkers zorgen jaarlijks voor ongeveer 30.000 cliënten. GGZ Drenthe is HKZ-gecertificeerd. GGZ Drenthe maakt deel uit van Espria. Het psychosecircuit Het psychosecircuit is onderdeel van GGZ Drenthe en heeft als doel mensen met schizofrenie of een verwante psychose zo vroeg mogelijk op te sporen, te behandelen en hen en hun familieleden te ondersteunen en een wezenlijke bijdrage te leveren aan hun rehabilitatie, emancipatie en herstel.
© 2010 GGZ Drenthe, Assen, NL. N.047D-re1 (11/10) De auteursrechten van alle tekst- en beeldmateriaal in deze uitgave berusten bij GGZ Drenthe en zijn wettelijk beschermd. Gehele of gedeeltelijke overname, in welke vorm dan ook, is alléén toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van GGZ Drenthe. Neem hierover contact op met de afdeling Communicatie.
