Weerbaarheid Informatie voor ouders
Informatie over uw lokale CJG:
T E
Hanzeplein 120 Postbus 584 9700 AN Groningen ggd.groningen.nl/cjg (050) 367 49 90
[email protected] GGD.FO.6081 - September 2013
Het Centrum voor Jeugd en Gezin ondersteunt met deskundig advies, tips en begeleiding. Een centraal punt voor al je vragen over opvoeden en opgroeien, dat is handig!
Weerbaarheid Kinderen spelen met andere kinderen, buiten, thuis en op school. Door met elkaar te spelen, leren kinderen hoe ze met elkaar moeten omgaan en dat het leuk is om samen iets te doen. Een kind leert zo wie het zelf is, hoe het respectvol met anderen omgaat en waar de eigen grenzen liggen. Het ene kind is hier beter in dan het andere. Dat heeft te maken met zelfvertrouwen en weerbaarheid. Wat weerbaarheid is en hoe u uw kind daarbij kunt helpen, leest u in deze folder.
Wat is een weerbaar kind? Weerbaarheid heeft alles te maken met zelfvertrouwen. Wanneer een kind genoeg zelfvertrouwen heeft, durft het uitdagingen aan te gaan. Een kind met weinig zelfvertrouwen is eerder bang om te falen en angstiger voor andere kinderen en volwassenen. Van nature is het ene kind weerbaarder dan het andere. Sommige kinderen geven snel op en vragen direct hulp. Anderen weten zich uitstekend te weren en durven veel. Een onzeker kind is vaak heel gesloten. Dat kan tot gevolg hebben dat het kind thuis, op het kinderdagverblijf of op school niet die aandacht krijgt die het nodig heeft. Een onzeker kind vindt het vaak moeilijk contact te maken. Hierdoor bestaat de kans dat hij/zij weinig vriendjes en/of vriendinnetjes heeft. Dit kan een negatieve invloed hebben op de sociaal-emotionele ontwikkeling. Dit betekent dat een kind leert hoe het met zichzelf en anderen omgaat. U kunt hierbij denken aan: omgaan met verschillen, uiten van gevoelens, rekening houden met gevoelens van anderen, verantwoordelijkheidsbesef en zelfvertrouwen. Een weerbaar kind daarentegen is prima in staat zichzelf te verdedigen. Het durft een mening te geven, weet wat het wil en heeft zelfvertrouwen. Maar een weerbaar kind komt ook voor anderen op, houdt rekening met anderen en is zelfstandig. Als een opdracht moeilijk is, blijft een weerbaar kind proberen en zoekt het zelf naar oplossingen. Het kent zijn grenzen en weet wanneer het om hulp moet vragen.
1
Waarom heeft mijn kind zo weinig zelfvertrouwen? Als uw zoon of dochter weinig zelfvertrouwen heeft, is het belangrijk na te gaan of er oorzaken zijn voor het onzekere gedrag. Heeft uw kind moeite op school? Wordt het gepest? Hoort of ziet het niet goed? Een kind dat bijvoorbeeld niet goed hoort, verstaat niet alles wat er gezegd wordt. Dat maakt onzeker bij opdrachten en spelletjes. Wat de reden ook is, u kunt als ouder veel doen om het zelf vertrouwen van uw kind te vergroten en uw kind weerbaarder te maken.
De vier stappen van weerbaarheid Om uw zoon of dochter te leren voor zichzelf op te komen, kunt u de volgende vier stappen met hem/haar oefenen. Doe dit spelenderwijs, bijvoorbeeld als u samen een klusje doet. Stap 1: Doet iemand iets wat je niet wilt? Zeg dan duidelijk tegen de ander dat je dat niet wilt. Zeg dat hij/zij moet stoppen. Soms luistert de ander en houdt het op. Soms gaat de ander gewoon door. Stap 2: Zeg op boze toon waar je last van hebt en dat je dat niet wilt. Gaat de ander nog steeds door? Stap 3: Waarschuw de ander. Zeg bijvoorbeeld: “Als je niet ophoudt, dan… ga ik naar de juf” of “…vertel ik het aan mijn ouders!” Dreig alleen met iets wat je ook echt kunt doen. Luistert de ander nog steeds niet? Gaat deze gewoon door?
Tips voor ouders Problemen oplossen De volgende tips zijn belangrijk bij het oplossen van problemen: • Geef zelf het goede voorbeeld. Wees ook eerlijk als dit een keer niet goed gaat. Kinderen leren veel van het voorbeeldgedrag van hun ouders. • Los problemen niet meteen voor uw kind op. Wanneer uw zoon of dochter bijvoorbeeld ruzie heeft, gun hem/haar dan de tijd om het conflict zelf op te lossen. Ook al wilt u uw kind het liefst beschermen, het leert veel van zelf zoeken naar oplossingen. Wanneer het toch nodig is om tussenbeide te komen, laat beide partijen dan eerst afkoelen. Stel daarna vragen en laat ieder zijn verhaal doen. Wat is er aan de hand? Wat zou je willen? Hoe kun je dat een volgende keer anders doen? Kies niet te snel partij en geef uw kind complimenten voor zijn/haar positieve oplossingen. • Doe het ‘Stel-dat-spel’. Zo kan uw kind oefenen in het zoeken van oplossingen bij moeilijke situaties. Bijvoorbeeld: “Stel dat je thuiskomt en mama is er niet, wat doe je dan?” Of: “Stel dat je ons kwijtraakt in de dierentuin, wat doe je dan?” Uw kind bedenkt eerst zelf een aantal oplossingen. Tot slot beslist u samen met uw kind wat de beste oplossing is en maakt u daarover afspraken. • Leer uw kind dat het in moeilijke situaties hulp moet zoeken bij iemand die hij/zij vertrouwt.
Stap 4: Doe waarvoor je hebt gewaarschuwd. Ga echt naar de juf of vertel het probleem aan je ouders. Let op je houding als je iets duidelijk wilt maken: • Sta stevig met twee voeten op de grond. • Ben je boos? Kijk dan ook boos. • Praat duidelijk en kijk de ander aan. De ander kan dan goed horen wat je zegt.
Zelfvertrouwen en zelfstandigheid stimuleren • Geef uw kind regelmatig complimentjes als het iets goed heeft gedaan. Hierdoor voelt het zich zekerder en sterker. • Vertel uw kind regelmatig waar het goed in is. Een kind dat onzeker is, ziet vaak over het hoofd wat het allemaal wèl goed kan. • Geef uw kind verantwoordelijkheid door hem/haar taken te geven, zoals tafel dekken, een huisdier verzorgen of boodschappen doen.
2
3
• Laat uw kind zelf dingen proberen en gun uw kind de tijd daarvoor. Steun hem/haar met opmerkingen en help alleen daar waar het echt nodig is. • Onderneem regelmatig iets wat nieuw is voor uw kind. Moedig uw kind aan en geef complimenten als iets goed gaat. Maak zelf ook eens een foutje. • Geef ruimte voor een eigen mening. Leer uw zoon of dochter dat het mag zeggen of hij/zij het ergens mee eens is of niet. Dat hij/zij mag zeggen of het iets leuk vindt of niet. • Geef duidelijke grenzen en regels. Dat geeft kinderen houvast en veiligheid. • Stel redelijke eisen aan uw kind. Houd daarbij rekening met de leeftijd en ontwikkeling.
Vragen? Neem dan contact op met de GGD-verpleegkundige van de school waarop uw kind zit of van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG). U kunt ook bellen naar Telefonische Advisering van GGD Groningen/CJG, telefoon: 050 367 49 91 (op werkdagen van 8.00 - 20.00 uur). Bronvermelding De tekst is deels overgenomen uit de gelijknamige folder van GGD Fryslân.
Een krachtige uitstraling stimuleren • Zorg dat uw kind duidelijke lichaamstaal gebruikt. Denk hierbij aan een rechte rug, de schouders naar achteren, het hoofd omhoog en fronsende wenkbrauwen. Uw kind toont dan met het hele lichaam dat het iets echt niet wil. Iedereen weet dan dat ‘nee’ echt ‘nee’ is. • Gebruikt uw kind duidelijke lichaamstaal? Zeg dit dan en beloon uw kind hiervoor. • Let op het stemgebruik van uw kind. Als een kind voor zichzelf opkomt, is het belangrijk dat het luid en duidelijk spreekt. • Laat uw kind eventueel op een zelfverdedigingsport gaan of een sociale vaardigheidscursus volgen. Het kan daar oefenen om beter voor zichzelf op te komen met behulp van duidelijke lichaamstaal en/of woorden.
4
5
Weerbaarheid Informatie voor ouders
Informatie over uw lokale CJG:
T E
Hanzeplein 120 Postbus 584 9700 AN Groningen ggd.groningen.nl/cjg (050) 367 49 90
[email protected] GGD.FO.6081 - September 2013
Het Centrum voor Jeugd en Gezin ondersteunt met deskundig advies, tips en begeleiding. Een centraal punt voor al je vragen over opvoeden en opgroeien, dat is handig!
Vragen? Neem dan contact op met de GGD-verpleegkundige van de school waarop uw kind zit of van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG). U kunt ook bellen naar Telefonische Advisering van GGD Groningen/CJG, telefoon: 050 367 49 91 (op werkdagen van 8.00 - 20.00 uur). Bronvermelding De tekst is deels overgenomen uit de gelijknamige folder van GGD Fryslân.
5
