Informatie uit wiki OpenCourseWare Digitaal Toetsen Deze reader bevat informatie uit de wiki OpenCourseWare Digitaal Toetsen. Deze wiki is niet meer online. De informatie is deels verouderd en bevat niet-werkende links. Op de volgende pagina staat de inhoudsopgave van dit document.
1. Cursus Digitaal Toetsen ontwikkelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Cursus Digitaal Toetsen publiceren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Open CourseWare . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1 0. Pilot Open CourseWare . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1.1 OCW Digitaal Toetsen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2 1. Platform selecteren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.1 Platform SURFacademy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3 2. Projectteam formeren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3.1 Projectteam Digitaal Toetsen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4 3. Workflow OCW ontwikkeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4.1 Workflow OCW Digitaal Toetsen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.5 4. Leerdoelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.5.1 Leerdoelen Digitaal Toetsen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.6 5. Globaal ontwerp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.6.1 Globaal ontwerp Digitaal Toetsen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.7 6. Auteursrechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.7.1 Auteursrechten Digitaal Toetsen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.8 7. Materialen verzamelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.8.1 Materialen Digitaal Toetsen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.9 8. Kwaliteit materialen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.10 9. Materialen aanpassen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.11 10. Detailontwerp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.12 11. Implementatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.13 12. Controle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.14 13. Acceptatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.15 14. Release . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.16 15. Beheer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2 2 2 2 2 3 4 5 5 5 6 7 8 8 8 8 9 9 9 10 10 10 10 10 10 10 10
Cursus Digitaal Toetsen ontwikkelen Cursus Digitaal Toetsen publiceren Publiceren onder een Creative Commons licentie Voorafgaand aan de workshops en seminar over digitaal toetsen is door Anne Floor met de sprekers afgestemd dat hun materialen onder een Creative Commons 3.0 licentie worden gepubliceerd. Dit geldt ook voor de video’s die door een commerciële partij zijn ontwikkeld.
Open CourseWare Een onderdeel van het SURF programma Open Educational Resources is ervaringen opdoen met de ontwikkeling van Open CourseWare (online open cursussen) binnen SURFacademy. In een pilot gaan experts uit instellingen, onder de regie van SURF, experimenten met de ontwikkeling van Open CourseWare voor SURFacademy bijeenkomsten. Het doel van de pilot is drieledig: Ervaringen opdoen met de ontwikkeling van Open CourseWare en deze ervaringen, waaronder een procesbeschrijving, breed delen. ‘Practice what you preach’: het is de verantwoordelijkheid van SURF om kennis openlijk te delen. SURF moet binnen het programma OER het goede voorbeeld geven. SURFacademy zorgt voor nationale krachtenbundeling en uitwisseling van kennis binnen het hoger onderwijsveld. Nu blijft de kennis veelal beperkt tot de bijeenkomsten zelf. Open CourseWare biedt de mogelijkheid om deze kennis te verduurzamen en toegankelijk te maken voor een breed publiek. De eerste pilot die wordt uitgevoerd is de ontwikkeling van een Open Course Digitaal Toetsen. Op deze wiki vindt u een beschrijving van de stappen die zijn doorlopen en de keuzes die zijn gemaakt om te komen tot een Open Course Digitaal Toetsen.
0. Pilot Open CourseWare Een onderdeel van het SURF programma Open Educational Resources is ervaringen opdoen met de ontwikkeling van Open CourseWare (online open cursussen) binnen SURFacademy. In een pilot gaan experts uit instellingen, onder de regie van SURF, experimenten met de ontwikkeling van Open CourseWare voor SURFacademy bijeenkomsten. Het doel van de pilot is drieledig: Ervaringen opdoen met de ontwikkeling van Open CourseWare en deze ervaringen, waaronder een procesbeschrijving, breed delen. ‘Practice what you preach’: het is de verantwoordelijkheid van SURF om kennis openlijk te delen. SURF moet binnen het programma OER het goede voorbeeld geven. SURFacademy zorgt voor nationale krachtenbundeling en uitwisseling van kennis binnen het hoger onderwijsveld. Nu blijft de kennis veelal beperkt tot de bijeenkomsten zelf. Open CourseWare biedt de mogelijkheid om deze kennis te verduurzamen en toegankelijk te maken voor een breed publiek.
OCW Digitaal Toetsen Vanuit het SURF programma Toetsing en Toetsgestuurd Leren worden drie bijeenkomsten in SURFacademy georganiseerd omtrent het thema Digitaal Toetsen in het voorjaar van 2011. Het betreft twee workshops over formatief en summatief digitaal toetsen en een seminar over digitaal toetsbeleid. Het doel is om de resultaten van de bijeenkomsten over Digitaal Toetsen in de vorm van Open CourseWare duurzaam en breed toegankelijk aan te bieden, zodat geïnteresseerden deze kunnen gebruiken voor zelfstudiedoeleinden of als naslagwerk. Er worden een aantal uitgangspunten gehanteerd: de resultaten van de bijeenkomsten over Digitaal Toetsen dienen als basis voor de Open CourseWare; de resultaten worden aangevuld met bestaande Open Educational Resources over Digitaal Toetsen; de Open CourseWare Digitaal Toetsen is bedoeld als zelfstudie middel of als naslagwerk door geïnteresseerden. Interactie, begeleiding, toetsing en certificering zijn expliciet geen kenmerken van Open CourseWare. de Open CourseWare Digitaal Toetsen wordt gepubliceerd onder een open licentie. waardoor reuse, revising, remixing en
redistributing mogelijk is.
1. Platform selecteren Om de CourseWare te ontwikkelen en te ontsluiten is een platform (CMS) benodigd.
Eisen OCW-platform De volgende eisen worden aan een dergelijk platform gesteld: Het platform moet de workflow voor Open CourseWare ontwikkeling ondersteunen. Deze workflow onderscheidt minimaal drie rollen, die gedurende het ontwikkelproces met elkaar samenwerken: 1. een inhoudsdeskundige is verantwoordelijk voor de inhoud van de cursus; 2. een cursusontwikkelaar is verantwoordelijk voor de technische ontwikkeling van de cursus; 3. een auteursrechten specialist die checkt of de inhoud vrij is van auteursrechtelijk beschermde materialen, alvorens de cursus wordt gepubliceerd. Het kan zijn dat er meerdere rollen betrokken zijn bij het ontwikkelproces, zoals een didacticus, die verantwoordelijk is voor de didactische opbouw, of een tweede inhoudsdeskundige, die de inhoud reviewt.Om deze workflow te ondersteunen moet het platform de mogelijkheid bieden om de cursus tussentijds als draft op te slaan, onzichtbaar voor het publiek. De auteursomgeving (back-end van het platform) moet intuïtief werken en met geringe kennis van HTML te gebruiken zijn. Daarnaast moet het mogelijk zijn gebruik te maken van (embedded) video’s, afbeeldingen en audio fragmenten. Bestaande digitale cursussen moeten eenvoudig vanuit andere omgevingen kunnen worden overgezet naar de Open CourseWare omgeving en vice versa. Dit geldt met name voor onderwijsinstellingen, waarbij digitaal leermaterialen veelal zijn gepubliceerd binnen een ELO zoals Blackboard. Denk hierbij aan een importfunctie, wat gebruik maakt van uitwisselingsstandaarden als IMS of SCORM. Uitwisselingsstandaarden zorgen er tevens voor gebruikers de content (of delen ervan) laagdrempelig kunnen hergebruiken. Het platform moet het gebruik van standaarden voor metadatering, zoals IEEE-LOM of NL-LOM, ondersteunen. Standaarden zorgen ervoor dat de content vindbaar kunnen worden gemaakt, bijvoorbeeld via LOREnet of Wikwijs. Rating (en review): gebruikers hebben de mogelijkheid de cursussen te beoordelen en eventueel van commentaar te voorzien. Dit is een eerste stap om de kwaliteit van de Open CourseWare inzichtelijk te maken. Gebruikersgegevens (user-analytics). Om inzicht te krijgen in het gebruik van de cursussen moeten minimaal de volgende gegevens van gebruikers verzameld worden: aantal (unieke) bezoekers, pageviews, tijdsduur van het bezoek en de geografische locatie van de bezoeker.
Typen platformen De platformen voor de ontwikkeling en ontsluiting van Open CourseWare zijn onder te verdelen in course management systemen en content management systemen. Course Management Systemen
Met een course management systeem wordt in dit kader een open source elektronische leeromgeving bedoeld, waarbij gebruikers zonder identificatie of authenticatie toegang hebben tot de cursussen. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld Blackboard, wat niet open source is en waarbij gebruikers alleen door middel van een persoonlijk account toegang hebben tot de cursussen. De drie meest gebruikte course management systemen voor Open CourseWare zijn: eduCommons is een Zope/Plone-gebaseerde applicatie voor het publiceren van Open CourseWare, wordt gebruikt door een aantal Open CourseWare projecten. Het werd oorspronkelijk ontwikkeld aan de Utah State University. eduCommons is speciaal ontworpen voor het publiceren van materiaal, niet voor samenwerking of leeractiviteiten. Het is mogelijk om content over te zetten van commerciële ELO’s, zoals Blackboard en WebCT, naar eduCommons. Toch blijkt in de praktijk dat de ontwikkeling van eduCommons achterloopt op de ontwikkeling van commerciële ELO’s, waardoor het overzetten van content vaak lastig is. Het is onduidelijk hoe actief de ontwikkelgemeenschap is achter eduCommons. Eind 2010 zou er een nieuwe versie worden gelanceerd. Tot op heden is dit nog niet gebeurd. Sommige projecten hebben Moodle, een open source elektronische leeromgeving, uitgebreid met functies die het publiceren van Open CourseWare ondersteunen. De Open University UK gebruikt Moodle voor het publiceren van Open CourseWare. Het Rice University's Connexions project heeft een platform ontwikkeld dat een aantal specifieke functies bevat wat het samenwerken aan de ontwikkeling van content mogelijk maakt (co-creatie). Het doel hiervan is om gebruikers in staat te stellen hun materiaal middels dit platform te delen, te wijzigen en uit te breiden. Gebruikers ontwikkelen Open CourseWare op het platform van Connexions. Er is dus geen eigen platform benodigd. Het nadeel hiervan is dat de cursussen worden gepubliceerd buiten de eigen instelling. Daarnaast hebben de cursussen de ‘look and feel’ van Connexions en niet van de eigen instelling. Het voordeel van course management systemen is dat het, in tegenstelling tot content management systemen, een aantal extra functionaliteiten biedt die de gebruiker in zijn leerproces ondersteund. Te denken valt aan (formatieve) toetsmodules met feedback, discussiefora, chatrooms, e.d. Het nadeel is dat een course management systeem, naast de bestaande communicatiekanalen (lees: websites) van een instelling of organisatie, een extra systeem is wat geïmplementeerd en beheerd moet worden. Daarnaast kan de hoeveelheid aan (ongewenste) opties als gevolg hebben dat ontwikkelaars en gebruikers afhaken. Content Management Systemen
Een content management systeem is, in tegenstelling tot een course management systeem, niet zozeer geënt op het leerproces als wel op de informatievoorziening. Veel websites, waaronder de corporate websites van instellingen, maken gebruik van een content management systeem. Toch worden content management systemen ook gebruikt voor de ontwikkeling en ontsluiting van Open CourseWare:
De Open Universiteit Nederland startte de ontwikkeling van Open CourseWare op eduCommons, maar maakte later de overstap naar de eigen corporate website. Het voordeel is dat de informatie over opleidingen en Open CourseWare op één website geïntegreerd en in dezelfde ‘look and feel’ aan bezoekers wordt aangeboden. Ook de TU Delft maakt binnen het Open CourseWare project gebruik van het content management systeem van de eigen website, wat is gebaseerd op het open source CMS Typo3. De belangrijkste reden voor de TU Delft is dat zij zelf snel nieuwe functionaliteiten kunnen doorvoeren, zoals het overzetten van cursussen vanuit Blackboard. Voor de Open CourseWare omgeving moet er een keuze worden gemaakt tussen een course management systeem of een content management systeem.
Platform SURFacademy Voor de Open CourseWare omgeving voor SURFacademy moet er een keuze worden gemaakt tussen een course management systeem of een content management systeem. Voor SURFacademy lijkt een content management systeem de meest geschikte oplossing: De doelgroep van SURFacademy is op zoek naar informatie, en in mindere mate geïnteresseerd in online trainingen voorzien van oefenvragen en feedback. De extra functionaliteiten die een course management systeem daarvoor biedt boven een content management systeem zijn voor SURFacademy minder bruikbaar. Course management systemen maken veelal gebruik van uitwisselingsstandaarden zoals IMS of SCORM. Voor SURFacademy zijn deze standaarden minder interessant, aangezien er geen uitwisseling met andere ELO’s wordt beoogd. Wel moet het voor gebruikers mogelijk zijn om de Open CourseWare van SURFacademy laagdrempelig te kunnen (her)gebruiken. Om dit hergebruik mogelijk te maken gaat het niet zozeer om het gebruik van uitwisselingsstandaarden, als wel om het publiceren van de content in toegankelijke formaten. Te denken valt aan het gebruik van RTF en HTML in plaats van PDF. Er zijn twee mogelijke content management systemen interessant voor SURFacademy: 1. De Typo3 omgeving van de TU Delft De Open CourseWare omgeving van de TU Delft wordt als pilotomgeving gebruikt door de Universiteit Leiden en op korte termijn ook door de Universiteit Maastricht. De TU Delft maakt hiervoor een kopie van de eigen omgeving en past de ‘look and feel’ aan de desbetreffende instelling aan. Het voordeel om te kiezen voor deze oplossing is dat de TU Delft een kant en klare stabiele omgeving levert in de huisstijl van SURFacademy, wat direct bij oplevering is te gebruiken. Daarnaast sluit het aan op de initiatieven van de Universiteit Leiden en de Universiteit Maastricht. Het nadeel is dat er, naast de bestaande informatievoorzieningen van SURF, een nieuwe website wordt gelanceerd voor Open CourseWare van SURFacademy. De integratie tussen het (fysieke) cursusaanbod en de Open CourseWare van SURFacademy ontbreekt, aangezien het via twee verschillende websites wordt aangeboden. De kosten voor een kopie van de Typo3 omgeving van TU Delft, aangepast aan de huisstijl van SURFacademy, bedragen voor de eerste twee jaar € 10.000,- exclusief BTW. 2. De website van SURFacademy Om de website van SURFacademy gereed te maken voor Open CourseWare moeten er een aantal aanpassingen aan het CMS worden gedaan door Uselab, de ontwikkelaar van de website. Aan de front-end moet er een katern komen waar de Open CourseWare is te vinden, gerubriceerd op thema. Dit katern moet vanaf de startpagina van SURFacademy duidelijk vindbaar zijn. Aan de back-end moet een ontwikkelomgeving voor Open CourseWare worden ontwikkeld, rekening houdend met de workflow van Open CourseWare. Daarnaast moeten functionaliteiten zoals rating en review, user-analytics worden toegevoegd. De eenmalige kosten voor de aanpassingen bedragen € 8.305,- exclusief BTW. Het voordeel van deze oplossing is dat er geen nieuwe omgeving hoeft te worden opgezet om Open CourseWare te ontwikkelen en te ontsluiten. Daarnaast betreft het een eenmalige investering. Het onderhoud van de website is reeds belegd bij SURFacademy. Er is ook nog een bijkomend voordeel: niet alleen de Open CourseWare wordt via de website van SURFacademy ontsloten, ook de ‘losse’ resultaten van de bijeenkomsten van SURFacademy, zoals presentaties, weblectures, verslagen en foto’s kunnen toegankelijk worden gemaakt. Voor geïnteresseerden is het nu vaak lastig deze materialen te vinden, omdat ze worden gepubliceerd op de SURFacademy website onder de specifieke bijeenkomst waar ze betrekking op hebben. Daarnaast kan er vanuit een cursus (automatisch op basis van tags) gelinkt worden naar een specifieke bijeenkomst, zodat gebruikers worden geattendeerd op de voor hen relevante bijeenkomsten. Het nadeel is dat SURF kiest voor een eigen oplossing en niet aansluit bij het initiatief van de TU Delft, Universiteit Leiden en de Universiteit Maastricht. Toch zal de keuze voor de website van SURFacademy niet van invloed zijn voor de bruikbaarheid van de procesbeschrijving voor de ontwikkeling van Open CourseWare. Het gaat er om welke stappen moeten worden doorlopen, welke keuzes moeten worden gemaakt en wie er bij betrokken zijn, en in mindere mate om de achterliggende techniek. SURF laat juist zien dat met minimale aanpassingen aan bestaande websites het mogelijk is om Open CourseWare te ontwikkelen en te ontsluiten. Conclusie
Gezien de voor- en nadelen ligt het voor de hand te kiezen om de website van SURFacademy aan te laten passen voor Open CourseWare. Er zijn nog een aantal randvoorwaarden die aandacht behoeven: Metadatering
Om de vindbaarheid van de Open Courseware en de ‘losse’ materialen van SURFacademy te vergroten, is het van belang dat de cursussen niet alleen vindbaar zijn via de website van SURFacademy, maar ook via zoekportalen en zoekmachines, zoals Wikiwijs en Google. Hiervoor is het noodzakelijk dat de Open Courseware en de ‘losse’ materialen zijn voorzien van een beschrijving. Deze beschrijving wordt metadata genoemd: het is informatie over de informatie. Vanuit het onderwijsveld is op basis van de internationale standaard voor metadatering, IEEE LOM (Learning Object Metadata), een afspraak ontwikkeld voor de Nederlandse onderwijssituatie: NL-LOM. De meeste course management systemen en content management systemen ondersteunen het gebruik van tags en keywords, maar voldoen nog niet aan de metadateringsstandaard LOM. Alleen
eduCommons ondersteunt IEEE-LOM in beperkte mate. Volgens Uselab is het betrekkelijk eenvoudig om in een later stadium NL-LOM toe te voegen aan de website van SURFacademy. Het is echter raadzaam te wachten met de implementatie van deze standaard, totdat de nieuwe versie van NL-LOM is vrijgegeven. Als tussenoplossing wordt er binnen SURFacademy, in navolging van de TU Delft en de OU, gekozen voor het gebruik van RSS-feeds. Om de Open Courseware en de ‘losse’ materialen vindbaar te maken via zoekmachines en externe websites kunnen RSS-feeds worden gebruikt. Daarnaast bieden RSS-feeds de mogelijkheid om gebruikers te attenderen op nieuwe cursussen en materialen. Publiceren onder een open licentie
De Open CourseWare in SURFacademy worden gepubliceerd onder een open licentie, waardoor reuse, revising, remixing en redistributing van de materialen mogelijk wordt. De Creative Commons 3.0 licentie wordt hiervoor gehanteerd. Naast Open CourseWare worden ook ‘losse’ materialen toegankelijk gemaakt via de website van SURFacademy. Ook deze materialen moeten onder een open licentie (CC 3.0) beschikbaar worden gesteld. Dit vergt een goede voorlichting aan en begeleiding van de projectleiders van SURFacademy bijeenkomsten. Projectleiders moeten hier tijdens de intakegesprekken op worden geattendeerd, zodat zij op hun beurt dit kunnen communiceren naar de sprekers. Daarnaast zal in de toolkit van SURFacademy een hoofdstuk worden opgenomen over hoe het publiceren onder een CC 3.0 licentie werkt en wat de consequenties hiervan zijn. Disclaimer
De website van SURFacademy moet worden voorzien van een disclaimer om zichzelf te beschermen tegen claims op auteursrechtelijke gronden. Wilma Mossink of SURFdirect kan helpen deze op te stellen. Zie ook het voorbeeld van de TU Delft: http://ocw.tudelft.nl/disclaimer
2. Projectteam formeren Projectteam Voor de ontwikkeling van Open CourseWare moet er een projectteam worden geformeerd. Het projectteam bestaat uit de volgende rollen: Cursuseigenaar: de eigenaar van de cursus bepaalt mede de leerdoelen, is verantwoordelijk voor de acceptatie en het beheer van de cursus. Inhoudsdeskundige(n): verantwoordelijk voor de inhoud van de cursus Didacticus: ondersteunt de inhoudsdeskundige bij het formuleren van leerdoelen en geeft didactische begeleiding gedurende het ontwikkeltraject. Cursusontwikkelaar: zet het script, ontwikkeld door de inhoudsdeskundige en didacticus, om in een technisch ontwerp in de OCW-omgeving. Auteursrechtenspecialist: adviseert de inhoudsdeskundige en controleert of de gebruikte materialen niet auteursrechtelijk zijn beschermd. De auteursrechtenspecialist publiceert de de cursus onder een Creative Commons licentie. Functioneel beheerder OCW-omgeving: is verantwoordelijk voor de inrichting van de OCW-omgeving en ondersteunt de cursusontwikkelaar in het gebruik van de auteursomgeving. In de praktijk worden een aantal rollen veelal door een en dezelfde persoon vervuld.
Projectteam Digitaal Toetsen Voor de ontwikkeling van Open CourseWare Digitaal Toetsen is het volgende projectteam geformeerd: Cursuseigenaar: Anne Floor Erdman, SURF projectmanager Toetsing en Toetsgestuurd Leren Inhoudsdeskundigen: Sharon Klinkenberg (UvA), Caspar Groeneveld (UvA) en Sylvester Draaijer (VU) Didacticus: Sharon Klinkenberg Cursusontwikkelaar: stagiaire (actie: Anne Floor) Auteursrechtenspecialist: SURFfoundation platform Onderzoek, SURFdirect Functioneel beheerder OCW-omgeving: moet nog een besluit over worden genomen. Mogelijke opties zijn: projectmanager OER/SURFacademy of projectondersteuner OER/SURFacademy. Op 17 januari jl. is er een startbijeenkomst geweest, waarbij de volgende personen aanwezig waren: Inhoudsdeskundige & onderwijskundige: Sharon Klinkenberg (UvA) Open CourseWare expert: Martijn Ouwehand (TU Delft) SURF projectmanager OER: Roel Sijstermans SURF projectmanager TTL: Anne Floor Erdman SURF projectmanager TTL – technische infrastructuur: Alfred Hartoog Het doel van deze bijeenkomst was vast te stellen welke stappen doorlopen moeten worden bij de ontwikkeling van Open CourseWare Digitaal Toetsen en het opstellen van een lijst met eindtermen, oftewel leerdoelen, voor de Open CourseWare en een globale inhoudelijke opzet. Duidelijk werd dat stap 1 het opzetten van een Open CourseWare omgeving is voor het ontwikkelen en publiceren van Open CourseWare. Achteraf gezien had de bijeenkomst opgeknipt kunnen worden in een procesmatig deel en een inhoudelijk deel. In procesmatige gedeelte kan met medewerking van een OCW-expert worden vastgesteld welke stappen moeten worden doorlopen bij de ontwikkeling van Open CourseWare. In het inhoudelijke gedeelte stellen de inhoudsdeskundige en de onderwijskundige gezamenlijk de leerdoelen vast en maken een eerste globale opzet van de Open CourseWare.
3. Workflow OCW ontwikkeling Hieronder staan de verschillende stappen beschreven in het proces van de ontwikkeling van een Open Course. In deze wiki is er een hoofdstuk gewijd aan iedere processtap.
Workflow OCW Digitaal Toetsen De stand van zaken met betrekking tot de ontwikkeling van de Open Course Digitaal Toetsen (peildatum 1 april 2011):
4. Leerdoelen Een leerdoel geeft aan wat men met het cursus wil bereiken. Soms wordt leerdoel gebruikt als synoniem van de term eindterm. Een leerdoel specificeert duidelijk en concreet wat men beoogt zichzelf of anderen eigen te maken op het gebied van kennis, inzichten en vaardigheden.
Waarom leerdoelen formuleren? Een aantal voordelen zijn: Leerdoelen bieden een handvat voor het kiezen van een geschikte strategie, leermiddelen en werkvormen. De leerdoelen vormen een korte en bondige samenvatting van de cursus. Door deze samenvatting voorafgaan aan de cursus te geven, kan deze dienen als begrippenkader of als kapstok voor het leren. Gebruikers die de leerdoelen kennen zijn actiever in het zoeken en vragen naar informatie. Ze zijn in staat hun eigen prestaties te beoordelen en zichzelf te corrigeren.
Betrokkenen Bij het formuleren van leerdoelen voor een Open Course zijn de volgende rollen betrokken: Cursuseigenaar: wat is het beoogde resultaat van de cursus? Inhoudsdeskundige: wat moeten gebruikers van welk onderwerp leren? Didacticus: formuleren van SMART-leerdoelen op basis van de input van de cursuseigenaar en de inhoudsdeskundige.
Tips Richtlijnen m.b.t. het formuleren van leerdoelen (TU Delft) Voorbeelden van leerdoelen (UvA)
Leerdoelen Digitaal Toetsen
5. Globaal ontwerp Op basis van de leerdoelen wordt een globaal ontwerp gemaakt.
Betrokkenen Bij het maken van een globaal ontwerp zijn de volgende rollen betrokken: Inhoudsdeskundige: benoemen van onderwerpen die aan bod moeten komen in de cursus, afgeleid van de leerdoelen. Didacticus: op basis van de onderwerpen de globale opzet en structuur van de cursus bepalen. Hoe kunnen de onderwerpen het beste didactisch worden gepresenteerd? Cursusontwikkelaar: Denkt mee over de (technische) presentatie van de onderwerpen in de online cursus. Functioneel beheerder OCW-omgeving: adviseert de overige betrokkenen over de (on)mogelijkheden van het systeem.
Globaal ontwerp Digitaal Toetsen
6. Auteursrechten Auteursrechten en het gebruik van materialen Richtlijnen
Aan de volgende richtlijnen bij het materiaal in de cursussen wordt aandacht geschonken: Waar mogelijk wordt aan referenties en bronvermelding gedaan en dus tegemoet gekomen aan de morele rechten van een auteursrechthebbenden. Bronvermelding moet altijd-ook als is de bron onbekend (niet traceerbaar). Kun je de naam van de auteur/fotograaf/etc. niet vinden, dan volstaat het noemen van de website (titel + url) waar de informatie vanaf gehaald is Citaten worden op de juiste manier gebruikt (functioneel, passend in de context en ondergeschikt aan het verhaal) Portretrecht
Het Portretrecht wordt geen geweld aangedaan: Staat een persoon zo op de foto dat het redelijk belang van deze persoon wordt geschaad, gebruik de foto dan niet. Een voorbeeld van redelijk belang is financieel- of privacybelang. Vraag zo mogelijk toestemming aan de geportretteerde om de foto te gebruiken voor onderwijsdoeleinden (niet commercieel) Leg de afspraken voor het gebruik vast Herkomst
Er wordt kritisch gekeken naar de herkomst van het materiaal. De richtlijnen zijn: Maak gebruik van van eigen foto’s Maak gebruik van foto’s waarvan bekend is dat deze met toestemming mogen worden gebruikt Zoals materiaal met een CC-licentie Websites met beeldmateriaal
FreeFoto.com FreediDigitalPhotos.net
PowerhouseMuseum.com flickr.com (Creative Commons) gettyimages.com (royalty free)
Auteursrechten en het publiceren van een Open Course Open CourseWare wordt gepubliceerd onder een open licentie, waardoor reuse, revising, remixing en redistributing mogelijk is. Dit is mogelijk door de cursus te publiceren onder een Creative Commons licentie. De cursus moet voorzien zijn van de licentie-informatie, zoals de afbeelding hieronder. Deze is te verkrijgen via de website van Creative Commons .
Met een Creative Commons licentie hebben de eindgebruikers de vrijheid om het materiaal te hergebruiken. De gebruiker mag met een Creative Commons 3.0 licentie: het werk kopiëren, verspreiden en doorgeven remixen - afgeleide werken maken Onder de volgende voorwaarden: Naamsvermelding. De gebruiker dient bij het werk de door de maker of de licentiegever aangegeven naam te vermelden (maar niet zodanig dat de indruk gewekt dat zij daarmee instemmen met uw werk of uw gebruik van het werk). Niet-commercieel. De gebruiker mag het werk niet voor commerciële doeleinden gebruiken. Gelijk delen. Indien de gebruiker het werk bewerkt kan het daaruit ontstane werk uitsluitend krachtens dezelfde licentie als de onderhavige licentie of een gelijksoortige licentie worden verspreid. Bij hergebruik of verspreiding dient de gebruiker de licentievoorwaarden van dit werk kenbaar te maken aan derden. De beste manier om dit te doen is door middel van een link naar deze webpagina. De gebruiker mag afstand doen van een of meerdere van deze voorwaarden met voorafgaande toestemming van de rechthebbende. Niets in deze licentie strekt ertoe afbreuk te doen aan de morele rechten van de auteur, of deze te beperken.
Auteursrechten Digitaal Toetsen Voorafgaand aan de workshops en seminar over digitaal toetsen is door Anne Floor met de sprekers afgestemd dat hun materialen onder een Creative Commons 3.0 licentie worden gepubliceerd. Dit geldt ook voor de video’s die door een commerciële partij zijn ontwikkeld.
7. Materialen verzamelen De volgende aandachtspunten moeten in acht worden genomen bij het verzamelen van materialen, wat als basis dient voor de Open CourseWare:
Kwaliteit van het cursusmateriaal Het cursusmateriaal wordt in de etalage van de organisatie of instelling geplaatst, waardoor het onderwijsmateriaal aan bepaalde kwaliteitseisen moet voldoen. Weblectures dienen goed verstaanbaar en slides goed leesbaar te zijn.
Volledigheid Er is voldoende materiaal aanwezig om het materiaal als cursus te publiceren. Zorg ervoor dat er minimaal slides en bij voorkeur weblectures aanwezig zijn, zodat de rode draad van het onderwerp realistisch kan worden weerspiegeld in Open CourseWare.
Auteursrechten Cursusmateriaal mag alleen met toestemming van de rechthebbenden en met vermelding van de auteur en bron als OpenCourseWare worden gepubliceerd. Ook voor beeldmateriaal in slideshows en weblectures moet er toestemming van de rechthebbenden zijn, vergezeld van auteur- en een bronvermelding. Zie het hoodstuk over Auteursrechten voor meer informatie.
Materialen Digitaal Toetsen Verzamelen van materialen
Tijdens de workshops en het seminar over digitaal toetsen zijn de volgende materialen verzameld (links toevoegen & aanvullen): alle presentaties (indien mogelijk) zijn opgenomen als weblecture; de cursusmaterialen, waaronder de presentaties, zijn door de sprekers uitgewerkt in tekst; experts en deelnemers zijn door een commerciële partij kort geïnterviewd, wat heeft geresulteerd in een aantal korte
instructievideo’s over specifieke (deel)onderwerpen. Gebruik maken van open materialen
De sprekers zijn erop geattendeerd om louter gebruik te maken van auteursrechtelijk vrije materialen of van materialen die onder een Creative Commons licentie beschikbaar zijn gesteld. Dit betreft met name teksten, afbeeldingen en video’s die sprekers gebruiken in hun presentaties.
8. Kwaliteit materialen 9. Materialen aanpassen 10. Detailontwerp 11. Implementatie 12. Controle 13. Acceptatie 14. Release 15. Beheer
