Informatie uit wiki Onderwijslogistiek Deze reader bevat informatie uit de wiki Onderwijslogistiek. Deze wiki is niet meer online. De informatie is deels verouderd en bevat niet-werkende links. Op de volgende pagina staat de inhoudsopgave van dit document.
1. Home . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1 Onderwijslogistiek, een containerbegrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1.1 Architectuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1.2 Standaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1.3 Terminologie in de logistiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1.4 Waardeketen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2 Plannen voor 2013 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.3 SIG Onderwijslogistiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.4 SIG EduStandaard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.5 Verbeteragenda Onderwijslogistiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.5.1 Verbeterpunten toptien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.5.2 Groslijst verbeterpunten Onderwijslogistiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.6 Masterclass Haal meer uit onderwijslogistiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.6.1 Programma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.6.2 Documenten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.6.3 Deel uw ervaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.6.4 Verbeteragenda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.6.5 Thema's . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.6.5.1 1. Inrichting onderwijslogistieke procesketen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.6.5.2 2. Onderwijsstandaardisatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.6.5.3 3. Flexibilisering van het onderwijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.6.5.4 4. Informatiearchitectuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2 2 2 3 3 4 4 5 5 6 6 8 9 10 12 12 12 13 13 13 13 14
Home Onderwijslogistiek gaat over de organisatie van onderwijs. Het is de verzamelnaam voor een scala aan processen, systemen en informatiestromen die het mogelijk maken dat het onderwijs van hogescholen en universiteiten gestroomlijnd kan verlopen. Onderwijslogistiek is voor vrijwel alle instellingen een actueel thema. Onderwerpen van deze Wiki: 1. 2. 3. 4.
Onderwijslogistiek, een containerbegrip Masterclass: Haal meer uit onderwijslogistiek Deel uw ervaring Verbeteragenda
Onderwijslogistiek, een containerbegrip Onderwijslogistiek is de verzamelnaam voor een scala aan processen, systemen en informatiestromen die het mogelijk maken dat het onderwijs van hogescholen en universiteiten gestroomlijnd kan verlopen. Denk hierbij aan de volgende onderwijslogistieke processen: Inschrijven van studenten Beschrijven van het onderwijsaanbod: aanbod van opleidingen, cursussen en trainingen en het toegankelijk maken van deze informatie Planning en roostering Begeleiden van studenten: zowel bij de instelling als op de stageplek Voortgangsmanagement: volgen van het leerproces en de competentieontwikkeling van studenten Toetsen en examineren Hogescholen en universiteiten willen meer en meer flexibel opereren in hun onderwijslogistiek. De huidige trend in onderwijsland is vraaggestuurd onderwijs. De student anno nu formuleert steeds vaker zijn eigen leervragen. Hiervoor ontwerpt hij in meer of mindere mate zijn eigen leerroute, bijvoorbeeld bij het competentiegerichte onderwijs. De variatie neemt toe in het onderwijsaanbod van opleidingen, cursussen en trainingen. Instromende studenten hebben verschillende vooropleidingen, achtergronden en verlangens: instellingen moeten daarom rekening houden met vrijstellingen en evc’s (eerder verworven competenties) en met specifieke wensen met betrekking tot aard en inhoud van het onderwijs. Studenten kunnen steeds vaker op verschillende momenten in het studiejaar instromen. Studenten willen in het buitenland studeren. Flexibiliteit in onderwijslogistieke processen vereist specifieke ICT-ondersteuning. Onderwijslogistiek is voor vrijwel alle instellingen een actueel thema. Daarom richt SURF haar aandacht hier prominent op. Onderwijslogistieke processen raken de aandachtsgebieden en de activiteiten van ICT en bedrijfsvoering, met name rondom architectuur, standaarden, governance en implementatie. Bij veel activiteiten van het platform ICT en Bedrijfsvoering van SURF ligt de focus dan ook op onderwijslogistiek.
Architectuur Nederlandse hogeronderwijsinstellingen willen docenten, studenten en onderzoekers optimaal ondersteunen. Het vraagt veel van een hogeschool of universiteit om bedrijfsvoering, (software)applicaties maar ook technische systemen zo in te richten dat deze optimale ondersteuning mogelijk is. Dit is niet eenvoudig voor een onderwijsinstelling omdat de variëteit in interne doelgroepen groot is: denk aan (internationale) studenten, docenten, lectoren en hoogleraren. Instellingen willen hen steeds meer individueel maatwerk bieden in vorm, plaats en tijdstip van het onderwijs en onderzoek. Zo kunnen zij hun doelgroepen zo goed mogelijk bedienen. Naast interne doelgroepen kennen instellingen ook veel externe partijen waarmee zij samenwerken, zoals DUO/IB-groep, NVAO, VSNU en HBO-raad. Een optimale aansluiting bij de processen en informatie die door deze partijen wordt geleverd leidt tot een verhoging van de efficiency binnen de eigen instelling.
Onze informatiesamenleving wordt steeds complexer. Dit merken onderwijsinstellingen ook. Enige grip op de organisatie is daarom noodzakelijk. Architectuur biedt handreikingen. Architectuur beschrijft de samenhang tussen de strategische doelen, de bedrijfsprocessen en de informatievoorziening en welke (software)applicaties gebruikt worden ter ondersteuning hiervan. Door inzicht in de architectuur kunnen instellingen snel en flexibel omspringen met wijzigingen in processen. Ook helpt het bij aanschaf van nieuwe systemen en applicaties. Denk bijvoorbeeld aan wijzigingen in wet- en regelgeving die leiden tot aanpassing van de processen die weer kunnen leiden tot wijzigingen in applicaties. Of denk aan nieuwe technische ontwikkelingen die leiden tot de aanschaf van nieuwe applicaties. Een hogeschool of universiteit die haar architectuur heeft beschreven, kan beter de consequenties van een wijziging inschatten én uitvoeren.
Standaarden Zie ook: Standards (ENG) Onderwijsinstellingen kunnen niet zonder een optimale uitwisseling van informatie. Zonder goede afspraken kunnen student- en opleidingsinformatie niet worden uitgewisseld. Standaarden zijn bij uitstek het middel om deze uitwisseling tot stand te brengen. Standaarden zijn strenge afspraken binnen instellingen en tussen instellingen onderling, over de vorm waarin de informatie wordt aangeboden en opgeslagen. Als instellingen informatie over een opleiding (opleidingsinformatie) uitwisselen dan is het bijvoorbeeld verplicht de officiële naam en de duur van de opleiding te vermelden. Maar het gaat bij standaardiseren ook om het afstemmen van processen en procedures. Om bijvoorbeeld een centrale inschrijfvoorziening mogelijk te maken, is het nodig dat de inschrijfprocedures van de verschillende instellingen op elkaar afgestemd (gestandaardiseerd) zijn. Het gebruik van standaarden biedt vele mogelijkheden. Door de verbeterde uitwisselingsmogelijkheden kun je informatie een keer opslaan en meerdere malen gebruiken. Een student hoeft zich bijvoorbeeld slechts eenmaal in te schrijven. Vervolgens wisselt de centrale administratie zijn gegevens uit met de decentrale systemen op de faculteiten. Omdat op voorhand afspraken zijn gemaakt over de vorm van de informatie, is er geen extra bewerking nodig voordat je zijn gegevens in een ander systeem inleest. Het voorkomen van deze bewerkingsslag bespaart tijd, geld en fouten.
Terminologie in de logistiek Logistiek staat voor het organiseren, plannen, besturen en uitvoeren van goederenstromen én de wetenschap hierover. Een korte definitie van logistiek is: de juiste dingen (of personen), op de juiste tijd, op de juiste plaats, in de juiste hoeveelheden tegen optimale kosten. Logistieke dienstverleners bieden vaak diensten aan onder de noemer Supply Chain Management. Zij bedoelen hiermee dat ze een klant de verantwoordelijkheid voor een deel van de goederenstroom uit handen kunnen nemen. Supply Chain Management (SCM) of productieketen wordt ook wel integraal ketenbeheer genoemd. SCM gaat uit van het principe dat door middel van het verbeteren van processen en samenwerking met leverancies en afnemers een betere functionaliteit van een bepaald bedrijf in de keten ontstaat. Bijvoorbeeld in de horeca kan er minder afval ontstaan door een accurater inkoopproces. Waardeketen is een keten van activiteiten. Producten passeren de achtereenvolgende activiteiten van de keten en verwerven hierbij bij iedere activiteit enige waarde. De gehele keten van activiteiten geeft het product meer toegevoegde waarde dan de som van de afzonderlijke delen. Het is van belang dit concept van de waardeketen te onderscheiden van de kostenopbouw bij de uitvoering van activiteiten. Dit concept is in 1985 voor het eerst beschreven door Michael Porter. De waardeketen deelt een bedrijf op in zijn strategisch relevante activiteiten om inzicht te krijgen in het kostengedrag en de bestaande en potentiële
bronnen van differentiatie. Een bedrijf verwerft concurrentievoordeel door deze strategisch belangrijke activiteiten goedkoper of beter uit te voeren dan zijn concurrenten.
Waardeketen De waardeketen voor het onderwijsproces omvat de volgende activiteiten: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.
Onderwijsaanbod ontwikkelen: curriculum, metadata in de onderwijscatalogus, studiegids OER opstellen (opleidings en examen reglement per opleiding) Studenten werven Studenten Inschrijven studenten Plannen: inzet van docenten, ruimten en leermaterialen Roosteren Publiceren en communiceren van het rooster en wijzigingen daarop Studenten opleiden Studenten beoordelen Studenten volgen Studenten diplomeren Contacthouden met alumni
Dit in nauwe releatie met personeelsadministratie, studentenadministratie (SIS), ruimtebeheer en materialenbeheer.
Plannen voor 2013 In het Jaarplan zijn activiteiten opgenomen voor veranderingen en verbeteringen op korte en lange termijn. Lange termijn: Visie ontwikkeling over veranderingen in het hoger onderwijs bestel en de consequenties voor primaire processen Gemeenschappelijke onderwijscatalogus (standaardisatie metadata) Standaarden voor uitwisselen van onderwijsgegevens
Korte termijn: Oprichten van een nieuwe SIG Onderwijslogistiek en ondersteuning van de bestaande SIG Edustandaard Kennisdisseminatie over onderwijslogistiek Benchmark: volwassenheid van de onderwijslogistieke procesketen in relatie met studiesucces ICT-ondersteuning van onderwijslogistieke processen Architectuurbijdrage aan project Regie in de Cloud Beleid opstellen over communicatie van onderwijsgegevens binnen en tussen onderwijsinstellingen.
SIG Onderwijslogistiek Algemeen doel van een Special Interest Group is het leveranciers-onafhankelijk uitwisselen van ervaringen en goodpractices bij plannen, roosteren en uitwisseling van onderwijsinformatie. Activiteiten zullen worden afgestemd met de werkgroep Onderwijslogistiek van het CIO-beraad (in oprichting). In het eerste kwartaal van 2013 wordt een bijeenkomst georganiseerd voor de oprichting van een SIG Onderwijslogistiek. Na presentatie van enkele praktijkvoorbeelden, bepalen de aanwezigen welke thematiek als eerste zal worden opgepakt en in welke werkvorm. Afhankelijk van de interesse van deelnemers zal een aantal werkgroepen worden opgericht en gefaciliteerd met minimaal twee bijeenkomsten per jaar, bijvoorbeeld: Werkgroep Onderwijscatalogus Werkgroep Architectuur en Business Proces Management rond planning en roosteren Werkgroep Communicatie van onderwijsinformatie via mobiele apparatuur (in samenwerking met SURFconext). Wilt u worden uitgenodigd voor de oprichtingsbijeenkomst? Laat het ons weten via mail Rik van Sommeren of M arjan Vernooy .
SIG EduStandaard EduStandaard is een samenwerkingsverband van SURF, Kennisnet en direct belanghebbenden bij de (door)ontwikkeling en het beheer van standaarden, toepassingsprofielen en vocabulaires. SURF en Kennisnet hebben de ambitie om het beheer van gemaakte afspraken binnen de onderwijssector bij EduStandaard onder te brengen.
Deelnemen aan EduStandaard kan door lid te worden van de Special Interest Groep (SIG) EduStandaard. In de SIG EduStandaard zijn de volgende werkgroepen actief: Werkgroep Metadata Werkgroep Gebruik leermateriaal (in oprichting) Werkgroep Identifier
Werkgroep Begrippenkader en vocabulaires Werkgroep Authenticatie & autorisatie, persoonsgegevens en profielinformatie Wie interesse heeft voor participatie in een van de werkgroepen, kan contact opnemen met Rik van Sommeren of Marjan Vernooy.
Verbeteragenda Onderwijslogistiek Onderwijslogistiek staat al enkele jaren hoog op de agenda van SURF platform ICT en Bedrijfsvorming en het belang van Onderwijslogistiek wordt alom onderschreven. Welke activiteiten willen de instellingen in hoger onderwijs en onderzoek graag samen in SURF-verband oppakken om te komen tot een betere onderwijslogistiek? Om hier achter te komen, start SURF de Verbeterage nda Onderwijslogistiek. In de onlangs gehouden SURFacademy masterclass 'Haal meer uit onderwijslogistiek' is een eerste verbeteragenda opgesteld. Het CIO-beraad heeft deze verbeterpunten besproken en er nieuwe aan toegevoegd. Ook de discussie tijdens de druk bezochte presentatie op SISlink 2012 gaf nieuwe input. Aan de hand van gesprekken op instellingen worden de prioriteiten op de agenda voortdurend bijgesteld. Graag nodigen wij u uit om uw eigen wensen aan deze lijst toe te voegen en aan te geven wat voor u een hoge prioriteit heeft. U kunt uw punten toevoegen aan de groslijst. Ze komen vanzelf bovendrijven als andere bezoekers er een hoge prioriteit aan geven. Ook kunt u rechtstreeks reageren op de Verbeterpunten toptien .
Verbeterpunten toptien Gebruik 'Add Comment' voor uw bijdrage aan deze discussie. Graag in uw reactie aangeven welke verbeterpunten u aanspreken en welke mogelijkheden u ziet voor gezamenlijk oppakken in SURF verband. Verbeterpunt
Specifieke SURF-activiteiten binnen dit verbeterpunt
A
Benchmarken onderwijslogistieke prestaties (kosten, procesindicatoren, middelen). Apart en samen voor HO en WO.
1. Benchmark uitvoeren in samenwerking met de 3. SIG Onderwijslogistiek (en promovendus).
B
ICT als kritische factor voor procesondersteuning Onderwijslogistiek.
2. Studie naar kansen en obstakels bij de integratie van systemen en de mogelijke rol van middleware (werkgroep in SIG Onderwijslogistiek? CIO-werkgroep Architectuur?).
C
Ontwikkelen van een centrale ond erwijscatalogus of studiegids als basis voor onderwijslogistieke processen.
3. SIG Onderwijslogistiek oprichten en faciliteren met daarin een werkgroep Onderwijscatalogus/Studiegids. Doel van de SIG is leveranciersonafhankelijk ervaringen uitwisselen met collega's van andere instellingen, ontwikkelen van een gezamenlijke kennisbasis en deelnemen in SURF-projecten Onderwijslogist ie. Doel van de werkgroep is het standaardiseren van informatie over opleidingen en vakken (in samenwerking met Studiekeuze 123).
D
Technische afspraken voor het publiceren van roosterinformatie, vakinformatie en dergelijke voor communicatie via apps op mobiele apparatuur.
4. Samen met SURFnet-Conext een bijeenkomst organiseren die kan leiden tot de oprichting van een werkgroep Technische standaarden 3. SIG Onderwijslogistiek.
E
Het belang van de kwaliteit van onderwijslogistiek op de agenda van hoger management en besturen krijgen.
5. Publiceren over Onderwijslogistiek (in samenwerking met de 3. SIG Onderwijslogistiek).
F
Ontwikkelingen onderwijslogistiek volgen en zo mogelijk beïnvloeden: wetgeving, internationale wetgeving, visiedeskundigen.
6. Kennisontwikkeling rond het begrip Onderwijslogistiek. Oppakken in 3. SIG Onderwijslogistiek en 5. Publiceren
G
Keurmerk ontwikkelen voor systemen voor het onderwijs, criteria bewaken, pakketten krijgen ‘een predicaat’. Leveranciers bij elkaar brengen, pakketten op elkaar afstemmen.
7. Inventariseren van systemen en mogelijkheden voor een keurmerk.
H
Opleiding voor Onderwijslogistiek medewerker.
8. Definitie van vereiste competenties op terrein van ICT, processen en architectuur.
I
Voorlichting: bewustwording van de problematiek en mogelijkheden van roosteren cq onderwijslogistiek.
zie 5. Publiceren
J
Business Process Management: procesbeschrijving Onderwijslogistiek.
9. Domein Onderwijslogistiek met hoge prioriteit oppakken in werkgroep Architectuur.
K
Inventariseren en verbinden van bestaande modellen in instellingen en ketenpartners
Oppakken als onderdeel van 1. Architectuur en 6. Kennisontwikkeling
L
vult u aan?
M
Gebruik 'Add Comment' voor uw bijdrage aan deze discussie. Graag in uw reactie aangeven welke verbeterpunten u aanspreken en welke mogelijkheden u ziet voor gezamenlijk oppakken in SURF verband.
Groslijst verbeterpunten Onderwijslogistiek Wat zou u samen met andere instellingen onder coördinatie van SURF willen aanpakken om onderwijslogistiek in uw instelling te verbeteren? Denk mee en zet in een commentaar welke punten volgens u tot de topdrie van gewenste activiteiten behoren. Elke week zal de Verbeteragenda Onderwijslogistiek worden geactualiseerd op basis van de toegevoegde commentaren. Ook nieuwe activiteiten zijn welkom. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31.
Samenwerking bevorderen Bewustwording problematiek en mogelijkheden Ontwikkelingen onderwijslogistiek (wetgeving, internationale wetgeving, visiedeskundge) Voorbeelden van best en worst casussen Inventariseren / verbinden bestaande modellen inclusief ketenpartners Kwaliteit van onderwijslogistiek op bestuurlijk niveau Proces denken stimuleren op verschillende niveaus Leveranciers bij elkaar brengen, pakketten op elkaar afstemmen Keurmerk ontwikkelen voor systemen voor het onderwijs net als dat je dat hebt voor het bedrijfsleven, criteria bewaken (door SURF?), pakketen krijgen een predicaat (keurmerk) Concurrentie tussen schools/faculteiten proberen te vermijden Centraal zorgen voor onderwijs en opleidingsfaciliteiten Streven naar Finland / ROC-model OCW-sturing op logistiek Centraal onderwijslogistiek op de agenda van management en bestuur zetten Ontwikkelen van onderwijscatalogus als basis voor OL processen Standaard definities voor procesbeschrijvingen Uniformiteit, tegengaan van versnippering De docent meer ‘macht’ geven Versimplifiseer het onderwijs Opleiding voor onderwijslogistiek medewerker Landelijke aanbesteding logistiek onderwijs systeem Gebruik maken van vaste weekformats qua tijd Plannen in dagdelen in plaats van uren, docenten in dagdelen clusteren (voorbeeld Landstede) Begrenzing van studievoortgang opheffen, geheel eigen curriculum vaststellen door studenten (in plaats van jaargangen) Definitie onderwijscatalogus informatie standaard Onderwijslogistiek vanuit het geheel, het kan! Leg verantwoordelijkheden en oplossingsmogelijkheden voor het rooster bij het docententeam Inrichting van een bureau onderwijslogistiek (per instelling) Kaderen van bovenaf en binnen die kaders ‘vrijheid’, mits het resultaat de hogere kaders achter cultuuromslag en ‘thinking out of the box’ ondersteunt. Gezamenlijk oppakken: samenhangende Architectuur en standaardisatie van processtappen in Business Process Management
31. 32. 33. 34. 35.
Duurzaamheid: beperken van reisbewegingen van docenten en studenten. De rol van middleware bij integratie van systemen Kennis ontwikkeling rond onderwijslogistiek en dat doorvertalen naar mogelijk onderwijsaanbod Benchmarken onderwijslogistieke prestaties (kosten, procesindicatoren, middelen) Verschillen en overeenkomsten onderwijslogistiek in HBO / WO duiden.
Gebruik 'Add Comment' hieronder om uw mening te geven over bovenstaande verbeterpunten of toevoegen van nieuwe ideeën voor verbetering van Onderwijslogistiek.
Masterclass Haal meer uit onderwijslogistiek Woensdag 11 april & donderdag 10 mei 2012 // SURF, Utrecht Creatieve oplossingen voor een robuuste en studentgerichte organisatie van het onderwijs in hogescholen en universiteiten Op woensdag 11 april en donderdag 10 mei 2012 organiseert SURFacademy de tweedaagse masterclass ‘Haal meer uit Onderwijslogistiek’ voor het senior management in hogescholen en universiteiten. Onderwijslogistiek ga at over de organisatie van onderwijs: planningsprocessen, roostering en de organisatorische uitvoering daarvan. De variatie is groot. Van een enkel massaal hoorcollege, een serie practica met technisch instrumentenatrium, tot en begeleidingsgesprek tussen mentor en student. Veranderende rollen Een traditioneel rooster bindt een bepaalde docent aan een bepaalde groep studenten voor bepaalde lesuren aan elkaar in een bepaalde ruimte. Maar de rol van een docent verschuift steeds meer naar die van begeleider, vakinhoudelijk expert en sparringpartner, en dat stelt andere eisen aan het rooster. Studenten krijgen meer verantwoordelijkheid om hun eigen portfolio aan kennis en kunde samen te stellen. Oplossingsrichtingen Experimenten rondom onderwijslogistiek berusten vaak op het versimpelen van een of meer variabelen in het roosterproces. Bijvoorbeeld een rooster voor een groep docenten met eigen verantwoording om de contacttijd onderling te verdelen. Of een rooster waar docenten aan groepen studenten worden gekoppeld zonder vooraf de ruimte vast te leggen. De deal met docenten is dan: strakkere regels rond de ene variabele en meer ruimte en verantwoording om de overgebleven variabelen zelf in te vullen. Een goed rooster is het resultaat van het samenbrengen van verschillende variabelen: docent, student, leermiddelen, leerinhoud, werkvormen, leerruimte en tijd. In deze masterclass bespreken we verschillende oplossingsrichtingen, en hoe uw instelling de eerste stappen kan zetten naar de ideale eindsituatie. Verdieping In de masterclass verdiept u zich in de inrichting van de onderwijslogistieke procesketen plus knelpunten, vormen van onderwijsstandaardisatie en vormen van flexibilisering bij diverse opleidingen en de informatievoorziening in relatie tot de onderwijslogistieke procesketen. Op de tweede dag worden enkele praktijkcases gepresenteerd. Verbeteragenda De uitkomst van de masterclass is een gemeenschappelijk denkkader over onderwijslogistiek en een verbeteragenda met acties om gezamenlijk onder regie van SURF op te pakken. Als blijvend instrument voor communicatie over onderwijslogistiek is deze wiki opgezet. Programma Na het inschrijven voor de Masterclass benaderen wij u per mail met het verzoek om voorafgaand aan de masterclass informatie te geven over projecten en programma’s op uw instelling die de onderwijslogistiek beïnvloeden en eventueel een oplossing kunnen bieden voor ondervonden knelpunten. Zijn er bijvoorbeeld projecten rond samenwerking tussen studierichtingen binnen een instelling of tussen instellingen, loopt er een
traject voor herinrichting van de propedeuse fase of experimenteert uw instelling met flexibilisering van het onderwijs? Uw bijdragen kunt u plaatsten in het besloten gedeelte van de wiki Onderwijslogistiek, waarvoor u een inlogcode ontvangt. Voor het volledige gedetailleerde programma klikt u hier Docent Dr. Peter van t Riet is lector ICT en Onderwijsvernieuwing aan de hogeschool Windesheim. In die rol houdt hij zich bezig met onderwerpen als standaardisatie, onderwijslogistiek, ketenintegratie en ICT-governance in het onderwijs. Peter gaf eerder masterclasses over Onderwijslogistiek onder auspiciën van de HBO-raad. De masterclass is bedoeld voor senior verantwoordelijken voor onderwijslogistiek, zoals directeuren onderwijs(logistiek), onderwijscoördinatoren, informatiemanagers of de directeur ICT. Nog vragen? Neem contact op met: - Marjan Vernooy-Gerritsen (
[email protected]) - Rik van Sommeren (
[email protected]) Flyer: Download hier de flyer van de Masterclass
Programma Download hier het programma in PDF Organisatie: dr. Marjan Vernooy-Gerritsen en ing. Rik van Sommeren, platform ICT en Bedrijfsvoering SURF Docent:dr. Peter van ’t Riet, lector ICT en Onderwijsinnovatie Hogeschool Windesheim PROGRAMMA DAG 1 (woensdag 11 april) 09:30 uur
Ontvangst met koffie
10:00 uur
Kennismakingsronde
11:00 uur
Onderwijslogistiek in de praktijk Wat verstaan we onder onderwijslogistiek en waar lopen we in ons werk tegenaan? Aan de orde komen de keten van plannings- en roosterprocessen en ondervonden hindernissen in de organisatie, de procesinrichting en de ICT-ondersteuning.
12.30 uur
Lunch
13.30 uur
Alternatieve procesketens en oplossingsrichtingen voor knelpunten in de onderwijslogistiek met groepsopdracht.
15:00 uur
Van aanbodgestuurd naar vraaggestuurd roosteren Welke vormen van flexibilisering komt u tegen bij de verschillende opleidingen in uw instelling? We behandelen procesketens voor flexibel onderwijs, nut en noodzaak van onderwijsstandaarden en de consequenties voor informatievoorziening en ICT-ondersteuning.
16:00 uur
Voorbereiding mini-survey in groepen Kies een van de vier onderstaande thema’s of breng een eigen thema in. Per thema worden twee basisvragen geformuleerd die door alle groepsleden zullen worden onderzocht.
16:45 uur
Korte evaluatie van de dag
17:00 uur
Sluiting
MINI-SURVEY Onderzoek in je eigen instelling een van onderstaande thema’s en maak een korte rapportage in maximaal drie dia’s: 1. De inrichting van de onderwijslogistieke procesketen plus knelpunten bij twee geheel verschillende opleidingen. 2. Vormen van onderwijsstandaardisatie bij diverse opleidingen. 3. Vormen van flexibilisering van het onderwijs bij enkele opleidingen. 4. De informatiearchitectuur in relatie tot de onderwijslogistieke procesketen. 5. Vrij te kiezen thema. In het besloten deel van de wiki Onderwijslogistiek wordt voor de thema’s ruimte gemaakt om de basisvragen, extra vragen en rapportages te verzamelen.
PROGRAMMA DAG 2 (donderdag 10 mei) 09:30 uur
Ontvangst met koffie
10:00 uur
Uitkomsten van de mini-surveys Terugkoppeling van onderzoeksresultaten en inventarisatie van mogelijke verbeteringen naar aanleiding van de onderzoeksresultaten.
11:30 uur
Verbeteragenda Onderwijslogistiek Welke verbeterpunten kunnen landelijk worden aangepakt onder regie van SURF
12.30 uur
Lunch
13.30 uur
Presentatie "OnderwijsRotonde" van Dennis van Oeveren - Kadermanager Onderwijslogistiek & Innovatie ROC Landstede
14.30 uur
Presentatie "Verhoging kwaliteit onderwijslogistiek" van Marcel Laks - Chief Logistic Officer Hogeschool Utrecht
15.30 uur
Evaluatie en vervolgafspraken (oprichten SIG, SURFspace, wiki Onderwijslogistiek, SISlink conferentie)
16:30 uur
Sluiting en borrel
Een dag na afloop ontvangt u per mail een oproep om het evaluatieformulier over deze masterclass in te vullen.
Documenten Deelnemerslijst Masterclass Presentatie Sheets Peter van 't Riet - Dag 1 Roosteropdracht - Dag 1 Inventarisatie Hot-issues in Onderwijslogistiek - Dag 1 Aantekeningen Masterclass - Dag 1 Presentaties Deelnemers (allemaal) - Dag 2 Presentatie Marcel Laks (HU) - Dag 2 Presentatie Dennis van Oeveren (Landstede) - Dag 2 Aantekeningen Masterclass - Dag 2
Deel uw ervaring Wij willen voorafgaand aan de Masterclass graag informatie verzamelen over projecten en programma’s die onderwijslogistiek raken binnen uw instelling. Bijvoorbeeld samenwerkingsprojecten tussen studierichtingen van een instelling, of tussen twee of meer instellingen, herinrichting van de propedeuse of een experiment flexibilisering onderwijs. Post onder in de comments uw ervaringen, programma's en projecten over Onderwijslogistiek, vergeet daarbij niet uw naam en instelling te vermelden. Deze informatie gebruiken wij als imput voor de Masterclass. Om com ments te kunnen plaatsen moet u eerst inloggen. De inloggegevens heeft u per mail ontvangen.
Verbeteragenda Verbeterpunten in de ochtend, na presentaties deelnemers: Samenwerking bevorderen Bewustwording problematiek en mogelijkheden Ontwikkelingen onderwijslogistiek (wetgeving, internationale wetgeving, visiedeskundge) Voorbeelden van best en worst casussen Kwaliteit van onderwijslogistiek op bestuurlijk niveau Proces denken stimuleren op verschillende niveaus Leveranciers bij elkaar brengen, pakketten op elkaar afstemmen Keurmerk ontwikkelen voor systemen voor het onderwijs net als dat je dat hebt voor het bedrijfsleven, criteria bewaken (door SURF?), pakketen krijgen een predicaat (keurmerk) Concurrentie tussen schools/faculteiten proberen te vermijden Centraal zorgen voor onderwijs en opleidingsfaciliteiten Streven naar Finland / ROC-model OCW-sturing op logistiek Centraal onderwijslogistiek op de agenda van management en bestuur zetten Ontwikkelen van onderwijscatalogus als basis voor OL processen Standaard definities voor procesbeschrijvingen Uniformiteit, tegengaan van versnippering De docent meer ‘macht’ geven Versimplifiseer het onderwijs Opleiding voor onderwijslogistiek medewerker
Welke punten van de verbeteragenda hebben de hoogste prioriteit volgens deelnemers masterclass, en kunnen door SURF opgepakt worden: Deelnemers geven aan welke van de hierboven genoemde punten voor de verbeteragenda volgens hem/haar het belangrijkste zijn. Van belangrijk naar minder belangrijk: 1. Opleiding voor Onderwijslogistiek medewerker (10 stemmen) 2. Centraal de kwaliteit van onderwijslogistiek op de agenda van besturen en management krijgen (7 stemmen) 3. Ontwikkelingen onderwijslogistiek volgen en zo mogelijk beïnvloeden: wetgeving, internationale wetgeving, visiedeskundigen (6 punten) 4. Keurmerk ontwikkelen voor systemen voor het onderwijs, criteria bewaken, pakketten krijgen ‘een predicaat’ (4 stemmen) 5. Ontwikkelen van een centrale onderwijscatalogus als basis voor onderwijslogistieke processen (3 stemmen) 6. Leveranciers bij elkaar brengen, pakketten op elkaar afstemmen (2 stemmen) 7. Bewustwording van de problematiek en mogelijkheden van roosteren cq onderwijslogistiek (1 stem) 8. .... uit nieuwe verbeterpunten Verbeterpunten einde van de dag: a. Landelijke aanbesteding logistiek onderwijs systeem b. Gebruik maken van vaste weekformats qua tijd c. Plannen in dagdelen in plaats van uren, docenten in dagdelen clusteren (voorbeeld Landstede) d. Begrenzing van studievoortgang opheffen, geheel eigen curriculum vaststellen voor studenten (in plaats van jaargangen) e. Definitie onderwijscatalogus informatiestandaard f. Onderwijslogistiek vanuit het geheel, het kan! g. Leg verantwoordelijkheden en oplossingsmogelijkheden rooster bij het docententeam h. Inrichting van een bureau onderwijslogistiek i. Kaderen van bovenaf en binnen kaders ‘vrijheid’, mits het resultaat hogere kaders achter cultuuromslag en ‘thinking out of the box’ ondersteunt
Thema's 1. Inrichting onderwijslogistieke procesketen Birgitta & Tineke
2. Onderwijsstandaardisatie Claudia, Hugo, Bert-Jan Onderwijsinstellingen kunnen niet zonder een optimale uitwisseling van informatie. Zonder goede afspraken kunnen student- en opleidingsinformatie niet worden uitgewisseld. Standaarden zijn bij uitstek het middel om deze uitwisseling tot stand te brengen. Standaarden zijn strenge afspraken binnen instellingen en tussen instellingen onderling, over de vorm waarin de informatie wordt aangeboden en opgeslagen.
3. Flexibilisering van het onderwijs Johnny, Servaas, Willem De huidige trend in onderwijsland is vraaggestuurd onderwijs. De student anno nu formuleert steeds vaker zijn eigen leervragen. Hiervoor ontwerpt hij in meer of mindere mate zijn eigen leerroute, bijvoorbeeld bij het competentiegerichte onderwijs. Daarnaast is er steeds meer variatie in het onderwijsaanbod. Instromende studenten hebben verschillende vooropleidingen, achtergronden en verlangens: instellingen moeten daarom rekening houden met vrijstellingen, eerder verworven competenties en met specifieke wensen met betrekking tot aard en inhoud van het onderwijs. Studenten kunnen ook steeds vaker op verschillende momenten in het
studiejaar instromen en studenten willen graag een tijdje in het buitenland studeren. Allen zaken die met de flexibilisering van het onderwijs te maken hebben.
4. Informatiearchitectuur Edo, Hans, Bertus, Wiebe Onze informatiesamenleving wordt steeds complexer. Dit merken onderwijsinstellingen ook. Grip op de organisatie is daarom noodzakelijk. Architectuur biedt handreikingen. Architectuur beschrijft de samenhang tussen de strategische doelen, de bedrijfsprocessen en de informatievoorziening en welke (software)applicaties gebruikt worden ter ondersteuning hiervan. Door inzicht in de architectuur kunnen instellingen snel en flexibel omspringen met wijzigingen in processen. Ook helpt het bij aanschaf van nieuwe systemen en applicaties. Denk bijvoorbeeld aan wijzigingen in wet- en regelgeving die leiden tot aanpassing van de processen die weer kunnen leiden tot wijzigingen in applicaties. Of denk aan nieuwe technische ontwikkelingen die leiden tot de aanschaf van nieuwe applicaties. Een hogeschool of universiteit die haar architectuur heeft beschreven, kan beter de consequenties van een wijziging inschatten én uitvoeren. Architectuur is te beschouwen als een onderdeel van de enterprisearchitectuur en wordt vaak opgesteld voor een informatiekundige in de rol van informatiearchitect.
