Informatie borstreconstructie
Borstreconstructie
Inhoud
1. Inleiding 3 2. Voorbereiding 3. Mogelijkheden en verwachtingen 4. Vergoeding van de kosten 5. Borstreconstructie mogelijkheden: 5.1 Inbrengen van een prothese 5.2 Inbrengen van een expander 5.3 Gebruik maken van de huid en spier van de rug 5.4 Borstreconstructie zonder gebruik van een prothese; 5.4.1 DIEP lap (weefsel van de buik) methode 5.4.2 SC-GAP methode (weefsel van de bil(len)) 5.4.3 TUG/TMG (Transverse Upper Gracilis of Transverse Myocutaneues Gracilis) 6. Na een borstreconstructie 7. Complicaties 8. Vervolgoperaties 8.1 Aanpassingen aan de andere borst 8.2 Tepel- en tepelhofreconstructie 8.3 Medische tatoeage 9. Contact met medepatiënten 10. Verantwoording tekst
3 4 4 4 4 5 5 6 7 7
7 8 8 9 9 9 9 10 11
1. Inleiding U hebt de mogelijkheid om na een borstamputatie uw borst te laten reconstrueren. Tegenwoordig komt u veel sneller voor een borstreconstructie in aanmerking namelijk: • tijdens dezelfde operatie waarin de borst geamputeerd wordt; • zes tot twaalf maanden na uw borstamputatie; • na eventuele bestraling en/of chemotherapie. Een borstreconstructie is vrijwel voor iedere vrouw mogelijk. Er zijn verschillende manieren om een borst te reconstrueren. De plastisch chirurg bespreekt met u welke methode het best bij u past.
2. Voorbereiding Als u geneesmiddelen gebruikt moet u dit al tijdens het eerste bezoek melden aan de plastisch chirurg. Bepaalde medicijnen (zoals aspirine, sintromitis, ascal en dergelijke) mag u een aantal dagen voor de borstreconstructie niet meer slikken. Daarnaast moet u minstens zes weken voor de operatie stoppen met roken. Nicotine vernauwt de bloedvaten waardoor problemen met de wondgenezing kunnen optreden. Voor operaties waarvoor weefsel verplaatst wordt, is stoppen met roken een voorwaarde. Als u te zwaar bent, zal de plastisch chirurg u adviseren eerst af te vallen. De dag voor of op de dag van opname krijgt u een algemeen lichamelijk onderzoek en bespreekt de anesthesioloog de narcose met u. Uw oksels worden geschoren. Het is handig om een pyjama met een voorsluiting te dragen want dan kan de operatiewond makkelijk worden verzorgd.
3
3. Mogelijkheden en verwachtingen Een borstreconstructie is zowel lichamelijk als geestelijk een zware ingreep. Vaak zijn meerdere operaties noodzakelijk. Daar komt nog bij dat het soms nodig is de natuurlijke borst te verkleinen of te verstevigen om de gereconstrueerde borst en de natuurlijke borst zoveel mogelijk op elkaar te laten lijken. Als u een borstreconstructie overweegt, is het belangrijk hierover een reëel verwachtingspatroon te hebben. Een gereconstrueerde borst zal in vorm en grootte altijd duidelijk verschillen van een natuurlijke borst. De borst voelt ook anders aan. Het doel van de reconstructie is om in een beha een mooie decolleté te krijgen. Vrouwen die een borstreconstructie hebben ondergaan zijn in het algemeen zeer tevreden met het uiteindelijke resultaat. Ze durven weer alles aan en voelen zich daardoor psychisch sterker.
4. Vergoeding van de kosten Een borstreconstructie moet u niet zien als een schoonheidsoperatie, maar als een behandeling om de gevolgen van een borstamputatie zo goed mogelijk te herstellen. Vrijwel alle ziektekostenverzekeraars vergoeden de kosten van een dergelijke operatie. Het is wel verstandig om dit vooraf na te vragen.
5. Borstreconstructie mogelijkheden 5.1 Inbrengen van een prothese Als er voldoende soepele en gave huid aanwezig is waarbij de grote borstspier nog intact is, is het implanteren van een prothese onder deze huid en spier de eenvoudigste manier om een nieuwe borst te maken. Het direct inbrengen van een definitieve prothese na een borstamputatie is alleen mogelijk bij kleinere borsten, met maximaal een B-cup. Borstprothesen bestaan uit een soepel siliconen omhulsel dat vooraf gevuld is met een siliconen gel. Prothesen zijn er in verschillende maten. De laatste jaren is
4
Borstreconstructie
er veel discussie geweest over problemen die door het lekken van siliconen zouden worden veroorzaakt. In Europa en de Verenigde Staten wordt het standpunt ingenomen dat het verband tussen inwendige siliconen prothesen en gezondheidsklachten wetenschappelijk niet is aangetoond. Daarom mogen deze prothesen gebruikt worden. 5.2 Inbrengen van een expander voor weefselexpansie Als er niet genoeg huid aanwezig is na de amputatie, maar de huid wel van goede kwaliteit is, kan een prothese gebruikt worden om de huid op te rekken (weefselexpansie). Een prothese voor weefselexpansie, ook wel een expander genoemd, is net een lege ballon. De ingreep kan in overleg met uw behandelend chirurg ook direct plaatsvinden op het moment van de borstamputatie. Via het litteken van de amputatie wordt de ballon onder de grote borstspier ingebracht. De grote borstspier moet voor deze methode intact zijn. De ingreep neemt ongeveer een uur in beslag en u wordt één tot drie dagen in het ziekenhuis opgenomen. Twee weken na de operatie beginnen we met het geleidelijk vullen van de protheses met fysiologisch zout tot de gewenste cupmaat is bereikt. Dit gaat in verschillende etappes. Hiervoor moet u gedurende vier tot acht weken wekelijks naar de polikliniek. Het vullen gebeurt met een injectienaald waarmee via de huid de vulnippel wordt aangeprikt. Het vullen duurt ongeveer twee minuten. Om het oprekken van de borsthuid te vergemakkelijken kunt u de borst masseren met crème of olie. Nadat de expander tot het gewenste volume is opgevuld volgt er meestal een tweede operatie waarbij de expander wordt vervangen door een echte prothese. Sommige plastisch chirurgen gebruiken een expander die kan blijven zitten zodat een tweede operatie niet nodig is. 5.3 Gebruik maken van de huid en spier van de rug Als de grote borstspier tijdens de operatie weggehaald is of als er te weinig huid van goede kwaliteit is overgebleven, kan de huid van de rug met de eronder gelegen spier (lattissimus dorsi of brede rugspier) gebruikt worden voor het
5
maken van een nieuwe borst. Er wordt vrijwel altijd een prothese ingebracht. De operatie duurt gemiddeld twee tot drie uur en u blijft drie tot vijf dagen in het ziekenhuis. Door het verwijderen van de rughuid met de daaronder gelegen spier ontstaat er een litteken. Dit valt meestal onder het bh-bandje, maar soms is een schuin litteken onvermijdelijk. Tijdens de operatie worden minimaal drie drains (dunne slangetjes in het wondgebied om wondvocht af te voeren) ingebracht, één in de borst en twee in de rug. De drain in de rug blijft gemiddeld zeven tot tien dagen zitten. Als u thuis wondverzorging nodig heeft, wordt tijdens de opname een wijkverpleegkundige voor thuis geregeld. 5.4 Borstreconstructie zonder gebruik van een prothese Als er te weinig huid van goede kwaliteit is overgebleven kan ook een nieuwe borst gemaakt worden van huid,vetweefsel en de daarbij horende bloedvaten van de onderbuik of van de billen. Deze operatie kan ook op hetzelfde moment plaatsvinden als de borstamputatie omdat er met twee teams gewerkt wordt. De ingreep zelf duurt ongeveer zes tot tien uur, afhankelijk van een éénzijdige of dubbelzijdige ingreep. Met behulp van microchirurgie worden de bloedvaten (vanuit de buik of billen of bovenbenen) aangesloten op de bloedvaten ter hoogte van de borst(en). Na de operatie verblijft u de avond en de nacht op de recovery ( uitslaapkamer). Hier wordt ieder uur de nieuwe borst gecontroleerd op de doorbloeding. Er bestaat gedurende de opname een kleine kans dat de bloedvaten verstoppen. Als dit gebeurd moet u opnieuw geopereerd worden om de verstopping op te heffen en de doorbloeding in de nieuwe borst weer op gang te brengen. Deze operatie duurt één tot twee uur. De dag na de operatie bent u weer op de afdeling en begint het herstelproces. Als u bij ontslag wondzorg nodig heeft, wordt een wijkverpleegkundige geregeld. De opname duur is gemiddeld vijf tot zeven dagen. Voor de operatie worden elastische steunkousen omgedaan om het risico op trombose te verkleinen.
6
Borstreconstructie
De verschillende methodes zonder gebruik te maken van een prothese worden hieronder uitgelegd. 5.4.1 DIEP (Deep Inferior Epigastric Perforator) lap methode(weefsel van de buik) Bij deze methode wordt een borstreconstructie verricht door transplantatie van huid, onderhuidsvetweefsel en de daarbij behorende bloedvaten vanuit de onderbuik. Deze techniek is alleen mogelijk als er voldoende huid en vetweefsel beschikbaar is en als de vaten in de onderbuik intact zijn. Als er in het verleden een operatie in de onderbuik heeft plaatsgevonden moet u dit melden aan de plastisch chirurg. Na de operatie ligt u in de zogenaamde strandstoelhouding (dat wil zeggen dat de hoofdsteun van uw bed 45 graden omhoog staat). Dit houdt u twee tot drie weken aan, als u ligt, om zo de spanning op de buik te verminderen. U krijgt ook een verstevigende band ter ondersteuning. Wanneer u thuis bent is een verstevigende ondergoed (step-in) prettiger. 5.4.2 SC-GAP (Seprocutaneous Gluteal Artery Perforator) methode(weefsel van de bil(len)) Bij deze methode wordt een borstreconstructie verricht door transplantatie van huid, onderhuidsvetweefsel en de daarbij behorende bloedvaten vanuit de bil(len). Deze techniek is alleen mogelijk als er voldoende huid en vetweefsel beschikbaar is en als de vaten in billen intact zijn. Ter controle van de vaten wordt een MRA (MRI vaatonderzoek ) verricht. Door het verwijderen van de huid van de bil met bijbehorende bloedvaten en vetweefsel ontstaat een litteken. Dit valt meestal binnen de randen van de slip. 5.4.3 TUG/TMG (Transverse Upper Gracilis of Transverse Myocutaneues Gracilis) Bij de TUG of TMG operatie wordt weefsel vanuit de binnenkant van het bovenbeen gebruikt om een borst te vormen. Er wordt een deel van de huid vanaf de liesplooi gebruikt samen met een van de bovenbeenspieren (de musculus gracilis of slanke spier) welke gemist kan worden zonder
7
functieverlies. Het litteken dat hierna ontstaat bevindt zich in de liesplooi. Soms is er een tweede klein litteken net boven de knie noodzakelijk om de spier los te maken. Deze operatie wordt gedaan indien er te weinig huid en vet op de buik aanwezig is en indien er wel voldoende weefsel is op de bovenbenen.
6. Na een borstreconstructie Enkele dagen na de operatie worden in principe de drains verwijderd. Soms gaat u met de drains naar huis. De drains worden dan poliklinisch verwijderd of door de huisarts. Zolang u drains heeft mag u niet douchen. Bij ontslag uit het ziekenhuis krijgt u via de verpleegkundige te horen wanneer u voor controle terug moet komen bij de plastisch chirurg. Eventuele hechtingen worden dan verwijderd. De eerste zes weken na de operatie moet u kalm aan doen anders geneest de wond niet goed. De plastisch chirurg vertelt u precies wat u wel en wat u niet mag. Het is verstandig om voor de eerste tijd hulp te regelen.
7. Complicaties Een borstreconstructie heeft dezelfde risico’s als elke andere operatie. Er bestaat een kans op nabloeding of er kan een infectie optreden. Rond een ingebrachte prothese vormt zich soms een bindweefselkapsel waardoor de borst hard en pijnlijk aanvoelt. Dit gebeurt bij ongeveer een kwart van de vrouwen. Een harde en pijnlijke borst is te behandelen met behulp van een capsulotomie. Bij deze methode wordt het bindweefselkapsel tijdens een operatie ingesneden zodat er meer ruimte voor de prothese ontstaat. Als de borstprothese onder de borstspier geplaatst wordt, treedt praktisch geen kapselvorming meer op, maar dit is niet altijd mogelijk. Als de doorbloeding van het verplaatste of getransplanteerde weefsel onvoldoende is, kan een deel afsterven. De medische term daarvoor is ‘necrose’. Het weefsel wordt na de operatie donker en er ontstaat een zwarte
8
Borstreconstructie
korst. Een nieuwe operatie kan dan noodzakelijk zijn om dit afgestorven weefsel te verwijderen. De kans op necrose is groter bij vrouwen die roken dan bij niet-rokers.
8. Vervolgoperaties 8.1 Aanpassing aan de andere borst Het is vaak moeilijk de gereconstrueerde borst gelijk te maken aan de andere borst. Als voor reconstructie een prothese is gebruikt, zal de nieuwe borst veelal vrij stevig zijn. Het verschil in vorm en grootte kan worden verbeterd door één van de volgende aanpassingen aan de andere borst: • vergroting van de andere borst door middel van een prothese • verkleining van de borst waarbij zowel borstklierweefsel als huid weggenomen wordt. Tevens kan de tepel worden verplaatst. Deze operatie duurt één tot twee uur en meestal gaat u de dag na de operatie naar huis. 8.2 Tepel- en tepelhofreconstructie Naast reconstructie van de borst is ook een reconstructie van de tepel mogelijk. Meestal gebeurt dit zes tot twaalf maanden na de borstreconstructie. Deze operatie vindt plaats onder plaatselijke verdoving en duurt gemiddeld een half uur tot een uur. Meestal wordt de omliggende huid van de borst gebruikt voor reconstructie van de tepel. Hierna komt er gedurende drie maanden een tepelring (kunststof pleister) omheen totdat de tepel stevig genoeg is. 8.3 Medische tatoeage Een tepel kan ook met behulp van medische tatoeage worden ‘nagemaakt’. Het tatoeëren vindt poliklinisch plaats en de kleur van de nieuwe tepelhof kan aangepast worden aan uw normale borst.
9
Als er een tepel gereconstrueerd is door middel van een operatie, kan de tepel en tepelhof ingekleurd worden met behulp van tatoeage.
9. Contact met medepatiënten Wanneer u wil praten met een vrouw die eerder een borstreconstructie heeft ondergaan, kunt u contact opnemen met het Landelijk Contactorgaan Begeleiding Borstkanker patiënten, het LCBB. LCBB Postbus 289 3000 AG Rotterdam telefoon: 010-4365328 (dinsdag, donderdag en vrijdag tussen 10.00u) Stichting Steunpunt voor vrouwen met Siliconenimplantaten Mw. M Boots (secretariaat) Kogge 1 1-37 8243 AD Lelystad telefoon: 0320-240102 Uitdamstraat 22 8244 DZ Lelystad-Haven telefoon: 0320-264566 Stichting Informatie Bureau Siliconen Postbus 6545 6503 GA Nijmegen telefoon: 0900-2025402
10
Borstreconstructie
10. Verantwoording tekst Het onderwerp borstreconstructie bestaat uit algemene teksten, bedoeld als aanvulling op het gesprek met uw arts. De algemene informatie kan niet altijd recht doen aan iedere individuele situatie. Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen, dan kunt u deze stellen aan de plastisch chirurg. Het kan handig zijn uw vragen van tevoren op papier te zetten. U kunt contact opnemen met de poli plastische chirurgie T. 034-3877000. Bij het schrijven van de teksten is gebruik gemaakt van: • Voorlichtingsmateriaal van de Nederlandse vereniging voor Plastisch Chirurgie • Voorlichtingsmateriaal van de Nederlandse Kankerbestrijding/ KWF Centrum voor borstreconstructie (www.dieplap.nl)
11
Bezoekadres: P. Debyelaan 25 6229 HX Maastricht Postadres: Postbus 5800 6202 AZ Maastricht T: 043-387 65 43 W: www.azm.nl E:
[email protected] Uitgave: juli 2011
23551-0711
