InFocus. Netvlieschirurg Koen van Overdam over de Stellaris PC:

InFocus

Netvlieschirurg Koen van Overdam over de Stellaris® PC: Het Oogziekenhuis Rotterdam (OZR) heeft sinds 1 juli 2011 een Stellaris PC tot volle tevredenheid

Oogarts Simonetta Morselli over de enVista® De Italiaanse oogarts is zeer positief over deze glistening-vrije, hydrofobe acrylaat IOL

Nummer 7 - winter 2012 - Jaargang 6

Glistenings do exist.

Actual slit-lamp photograph of glistenings in a competitive acrylic IOL.

But not for enVista.

™

Introducing tthe new standard in acrylic IOL performance. No glistenings detected at any time in a 2-year prospective study1,2 Bausch + Lomb aspheric Advanced Optics Insertion through a 2.2-mm incision Designed to minimise PCO

Glistening-free, hydrophobic acrylic IOL

Just say ‘no’ to glistenings. 2

InFocus

1. enVista™ Directions for Use. 2. Tetz MR, Werner L, Schwahn-Bendig S, Batlle JF. A prospective clinical study to quantify glistenings in a new hydrophobic acrylic IOL. Paper presented at: American Society of Cataract and Refractive Surgery (ASCRS) Symposium & Congress; April 3-8, 2009; San Francisco, CA. ©2011 Bausch & Lomb Incorporated. ™ denotes trademark of Bausch & Lomb Incorporated. Other brands/products are trademarks of their respective owners. 4188

Voorwoord Geachte lezer, In deze eerste InFocus van het jaar besteden we onder andere aandacht aan Bausch + Lomb’s eerste hydrofobe, intraoculaire implantlens: de enVistaTM ! De unieke combinatie van asferische, aberratievrije Advanced Opticstechnologie, ontwikkeld voor een betere contrastgevoeligheid en betere visuskwaliteit, met klinisch bewezen glistening-vrij materiaal betekent een grote stap voorwaarts in de IOL-technologie. Wat ons betreft wordt 2012 het jaar van enVista. Sommigen van u kregen al een voorproefje tijdens het NIOIC, dat afgelopen november plaatsvond in Maastricht. Dr. Morselli benutte die gelegenheid voor ‘live surgery’ met de enVista. Het was voor velen een indrukwekkende sessie. In enkele Nederlandse ziekenhuizen zijn nu de eerste testfases gestart met de enVista. Wij hebben daar zeer hoge verwachtingen van. Met name door het glistening-vrij materiaal.

In dit nummer kunt u ook een interview lezen met de Rotterdamse netvlieschirurg drs. Koen van Overdam. Aanleiding is de beslissing van Oogziekenhuis Rotterdam (OZR) om te kiezen voor de Stellaris® PC, ons gecombineerde voor- en achtersegment apparaat. “We wilden een gebruiksvriendelijke, veilige en efficiënte machine waarmee je ook 5000 cuts per minuut zou kunnen gebruiken”, zegt Van Overdam. Zo is het maar net. Het goede nieuws is, dat uitbreiding van de vitreoretinale accessoires zal worden gerealiseerd. Ook ons portfolio disposable instrumenten zal in 2012 verder worden uitgebreid. Uw vertrouwen in onze producten maakt het Bausch + Lomb mogelijk door te gaan met innoveren, waardoor u hoogwaardige kwalitatieve zorg kunt (blijven) bieden aan al uw patiënten. Peter Boross Business Unit Manager Surgical Benelux

INHOUD Oogarts Simonetta Morselli over de enVista™

4

16

Disfunctie van de traanfilm

enVista™

6

18

Oogarts Sabah Meriwani over de Crystalens

Netvlieschirurg Koen van Overdam over de Stellaris® PC

10

20

Eén van de eerste Nederlanders met een CrystalensTM AO

Dual linear controle

14

23

Congres agenda 2012

InFocus

3

Oogarts Simonetta Morselli over de enVista™

“Deze IOL heeft belangrijke voordelen” Simonetta Morselli injecteerde in één jaar tijd ongeveer tweehonderd keer de nieuwe intraoculaire lens (IOL) van Bausch + Lomb: de enVista. De Italiaanse oogarts is zeer positief over deze glistening-vrije, hydrofobe acrylaat IOL. “Ik ben er erg blij mee.” De Noorditaliaanse stad Bassano del Grappa ademt de sfeer van voorbije eeuwen. Maar de afdeling oogheelkunde van het San Bassiano Ziekenhuis is volledig up-to-date. “We hebben bijvoorbeeld twee Stellaris® machines”, vertelt directeur Simonetta Morselli. “Ik doe elk type oogchirurgie. Daarvoor hebben we een Stellaris®PC. Voor cataractchirurgie gebruiken we een normale Stellaris®. Onze afdeling doet ongeveer tweeduizend staaroperaties per jaar. Zelf doe ik er circa vijfhonderd.” Morselli implanteert verschillende IOL’s. De Akreos AO MI60™ was jarenlang haar favoriet. Inmiddels heeft ook de enVista haar hart veroverd, door het design en het materiaal. “De enVista heeft twee haptics, is hydrofoob, vrij stug, glistening-vrij en stabiel in de kapselzak. Bij bijvoorbeeld achterste segment chirurgie, verkies ik de enVista boven de MI60. Want als ik silicone-olie gebruik, heb ik liever een hydrofobe IOL. En ook als ik bijvoorbeeld niet zeker weet of de kapselzak helemaal perfect is na de cataractoperatie, kies ik de enVista omdat deze dikker is dan de MI60.” Glistening- en aberratievrij In vergelijking met sommige andere IOL’s die ze implanteert, heeft de enVista vooral twee belangrijke voordelen. Het eerste is het glistening-vrije materiaal. “Perfect en heel belangrijk”, zegt Morselli. Glistenings zijn met vocht gevulde blaasjes die zich binnen een IOL kunnen vormen en bij bepaalde hydrofobe lenzen vaak optreden. Ze zorgen 4

InFocus

ervoor dat een gedeelte van het licht dat het oog binnenkomt, in alle richtingen wordt verspreid. Aangetoond is dat glistenings de gezichtsscherpte negatief beïnvloeden. Het tweede voordeel is de asferische, aberratievrije Advanced Opticstechnologie, ontwikkeld voor een betere contrastgevoeligheid en betere visuskwaliteit. “Dit maakt een groot verschil. Voor de patiënt, maar ook voor de chirurg. Vooral wanneer hij gecombineerde segment chirurgie uitvoert. Met een asferische aberratievrije IOL wordt tijdens de operatie het zicht op het operatiegebied op geen enkele manier

verstoord. Dat gebeurt soms wel met een IOL met een negatieve sferische aberratie. Als je focust in het centrum, heb je minder zicht aan de zijkanten. Met een asferische aberratievrije IOL focus je in het centrum en tegelijkertijd in de periferie. Als de chirurg in het oog van de patiënt kijkt, ziet hij heel duidelijk de details van het netvlies. Zelfs wanneer je het epiretina membraan moet verwijderen, heb je een zeer hoge kwaliteit van zicht nodig. Anders lukt dat niet.” Laden en implantatie Simonetta Morselli ondervond geen

De enVista heeft een 360° scherpe vierkante posterieure rand. Naast de optiek en haptics heeft ook de overgang tussen optiek en haptics vierkante randen. Dit om posterieure kapselopacificatie (PCO) te minimaliseren.

problemen bij het laden en implanteren van de enVista. Toen ze in 2011 startte met het injecteren van de nieuwe IOL door 2.2mm, gebruikte ze de injector die normaal gesproken wordt toegepast voor de MI60. Inmiddels injecteert ze met de Viscoject™, de gevalideerde disposable injector voor de enVista. “Het werkt perfect. De injector is erg vriendelijk en gemakkelijk in het gebruik. Er is alleen één truc: plaats de IOL in de cartridge en roteer dan de IOL totdat de optiek volledig in lijn is met de cartridge naad. Ik laad de injector zelf. Ik gebruik de microscoop om te zien of de IOL correct is geplaatst.” De enVista kan worden geïmplanteerd door 2.2mm met de wound-assisted techniek en door een incisiegrootte van 2.65mm met de standaard techniek. Morselli geeft de voorkeur aan 2.2mm, maar afgelopen november in Maastricht tijdens het NIOIC/NGRC symposium verrichte ze ‘live’ chirurgie door 2.0mm. “Ik gebruik nog steeds 2.0mm. Maar als je de woundassisted techniek gebruikt met 2.2mm, krijg je een perfect resultaat. Je hebt twee handen nodig. Eén voor de injectie en één voor de manipulator in de sideport om de manoeuvre te controleren.” Haar leercurve was heel kort. “Slechts twee IOL’s.”

“Slow and easy” De enVista ontvouwt zich langzaam in de kapselzak en de positionering is gemakkelijk te controleren. “Deze IOL ontvouwt zich zoals een luiaard een banaan pakt. Kortom: langzaam. Dat is een voordeel. Je kunt het proces van ontvouwen heel goed controleren. Zelfs als je niet beschikt over een perfecte kapselzak na de operatie, heb je de tijd om te beslissen waar je de IOL het beste kunt plaatsen.” De manipulatie en rotatie van de enVista is net zo eenvoudig als met andere IOL’s. “De centratie en stabilisatie van de enVista in de kapselzak is perfect. Na de operatie zal deze IOL zich niet positie veranderen. Nooit.” Ze zag ook geen kapselplooien na implantatie. Zelfs als er een klein scheurtje in de achterste kapselzak zit, kan de enVista toch worden geïmplanteerd. “Het hangt natuurlijk af van de situatie en hoe groot de scheur is. Maar deze IOL blijft ook perfect gecentreerd in de sulcus, want hij is stijf en stug. Je kunt hem in de sulcus plaatsen met een enkele manoeuvre van de manipulator, eerst de lus van zes uur en daarna de lus van twaalf uur. Zonder enig probleem.”

“Na een jaar de enVista te hebben geïmplanteerd, heb ik geen PCO gezien. De optiek blijft perfect helder.”

Postoperatieve uitkomsten Het enVista lensdesign heeft als doel de

kans op posterieure kapselopacificatie (PCO) te minimaliseren. PCO is een algemeen langetermijn probleem bij IOL’s. Het is Morselli’s ervaring dat het design werkt. “Na een jaar de enVista te hebben geïmplanteerd, heb ik geen PCO gezien. De optiek blijft perfect helder.” Ze vermoedt dat de 360 graden PCO-barrière met vierkante randen en het hydrofobe acrylaat materiaal verantwoordelijk zijn voor dit resultaat. “Bij een hydrofiel materiaal begrijpen de cellen in het oog dat dit materiaal van vergelijkbare aard is en willen ze daar overheen groeien. Hydrofoob materiaal is heel anders van aard en de cellen houden daar niet van.” Morselli maakt gebruik van silicone-olie tijdens vitreoretinale chirurgie en had in dit opzicht al een positieve ervaring met de enVista. “Ik heb een heroperopatie gedaan bij een patiënt om de silicone-olie te verwijderen, maar die had geen enkel probleem. Er kleefden geen kleine druppels olie aan de IOL” Ze zag ook dat de enVista helder blijft tijdens vitreoretinale chirurgie. “Ik heb geen enkele waas gezien op deze IOL.” Morselli ziet cataractpatiënten één dag, een week en twee maanden na de operatie. “De centratie is perfect, ook na twee maanden. Hoe dan ook: deze IOL is aberratie-neutraal met een uniforme lenspower, waardoor eventuele decentratie geen visusproblemen induceert.” De patiënttevredenheid is hoog. Niemand rapporteerde glistenings of disfotopische verstoringen. “Het is eenvoudigweg onmogelijk om disfotopische verschijnselen te ervaren, omdat deze lens volledig asferisch aberratievrij is. Zoals ik al zei: dat is een belangrijk voordeel.” InFocus

5

enVista JUST SAY ‘NO’ TO GLISTENINGS

De enVista™, de eerste hydrofobe acrylaat IOL van Bausch + Lomb, betekent een belangrijke stap voorwaarts in de IOL-technologie. De enVista onderscheidt zich van andere beschikbare IOL’s door de unieke combinatie van asferische, aberratievrije Advanced Optics-technologie, ontwikkeld voor een betere contrastgevoeligheid en betere visuskwaliteit, met klinisch bewezen glistening-vrij materiaal. Bovendien is de enVista-lens bedoeld om posterieure kapselopacificatie (PCO) te verminderen, een vaak voorkomend langetermijn probleem bij IOL’s waardoor het zicht van de patiënt na de operatie kan vertroebelen. Deze eigenschappen, in één platform gecombineerd met de enVista-lens, biedt oogartsen de kans om de korte- en langetermijn resultaten bij hun patiënten te verbeteren.1-3

Lensmateriaal Glistening-vrij Glistenings zijn met vocht gevulde blaasjes die zich binnen een IOL kunnen vormen en aanwezig zijn in de meeste hydrofobe acrylaat IOL’s, vooral AcrySof.4 Ze zorgen ervoor dat een gedeelte van het licht dat het oog binnenkomt, in alle richtingen wordt verspreid. Aangetoond is dat glistenings de gezichtsscherpte negatief beïnvloeden.4 In een recente enquête van IPSOS Health noemden chirurgen die nu nog andere hydrofobe IOL’s gebruiken ‘glistening-vrij’ één van de belangrijkste kenmerken waarmee de enVista zich onderscheidt van andere IOL’s.5 De enVista is gemaakt van een uniek glistening-vrij materiaal. Prehydratie tot een 6

InFocus

evenwichtstoestand in 0.9% zoutoplossing elimineert de neiging tot waterabsorptie, zodat het materiaal geen vocht opneemt of verliest bij implantatie in de kapselzak.6-8 De lens wordt verpakt in een fysiologische zoutoplossing om deze hydratie te handhaven en de vorming van glistenings te verhinderen.6-8 De prehydratie voorkomt niet alleen glistenings, maar wordt tevens geacht de stabiliteit van het materiaal te bevorderen.6-8 “We zijn trots op onze innovatie op het gebied van hydrofobe lenzen. Deze IOL zorgt voor een uitstekende gezichtsscherpte en biedt een oplossing voor het veelvoorkomende probleem van glistenings. Het was belangrijk voor ons om een geavanceerde hydrofobe lens te ontwikkelen waar oogartsen en patiënten nu en

op de lange termijn op kunnen rekenen. Alles wijst erop dat we dit doel met de enVista-lens hebben bereikt.” Woordvoerder Bausch + Lomb Surgical

Hydrofoob Het enVista polymeer is een combinatie van hydroxyethylmethacrylaat (HEMA) en een polyethyleen glycolfenylether acrylaat styreen copolymeer. De verknoping van deze twee polymeren met een derde ethyleen glycol dimethacrylaat vormt het lensmateriaal van de enVista. Dit materiaal is niet alleen biocompatibel maar heeft tevens een hoge refractieve index (1.54). Het enVista materiaal is van nature hydrofoob en haar contacthoek is groter dan die van het AcrySof-materiaal, wat betekent dat haar oppervlak nog meer hydrofoob is dan van AcrySof.6

Zeer duurzaam Het enVista materiaal biedt een zeer duurzaam optisch oppervlak dat bestand is tegen beschadiging en slijtage tijdens de implantatie. Dit helpt om de enVista te vrijwaren van blijvende krasjes op het oppervlak. Het enVista materiaal heeft daarnaast een lage silicone-olie hechting van minder dan 5% - een groot voordeel bij vitreoretinale chirurgie. Silicone-olie hechting aan de optiek kan bij andere hydrofobe lenzen zelfs oplopen tot 35%.9

zegt professor David Spalton (FRCS, FRCP, FRCOphth) van het St. Thomas Hospital in Londen. “De 360° barrière met vierkante randen zorgt ook voor een effectieve optisch-haptische verbinding, wat geassocieerd is met een lage incidentie van PCO.”

Advanced Optics

Lensdesign Ontwikkeld om PCO te minimaliseren Een lage incidentie van PCO is een kritische eis bij de IOL-selectie en één van de belangrijke redenen om te kiezen voor een bepaalde lens.5 De enVista is ontwikkeld om PCO te minimaliseren door de kromtestraal tussen de lensrand en het optische oppervlak van de lens te reduceren, wat resulteert in een zeer scherpe vierkante rand. Het is van belang op te merken dat niet alle lenzen op deze manier worden gemaakt en dat het één van de belangrijkste factoren is voor de preventie van PCO.10 Verschillen in het profiel van de posterieure optische rand kunnen verklaren waarom bepaalde IOL’s hogere PCO-percentages hebben en sommige andere IOL’s beter lijken te presteren. De enVista heeft een kromtestraal van 8µm en daardoor een vierkante rand van hoge kwaliteit, die vergelijkbaar is met andere hydrofobe acrylaat IOL’s met een goede PCO-performance.10 De enVista-lens heeft een volledige 360° scherpe vierkante posterieure rand en stapsgewijze gewelfde haptics om er zeker van te zijn dat de optiek posterieur direct contact maakt met de kapselzak en LEC-migratie wordt voorkomen. De vensteropeningen aan de basis van haptics zijn ontworpen om zelfs krachten over te brengen op de optiek en zo zelfs druk te bevorderen op de 360° barrière met vierkante randen. “Van de hydrofobe enVista-lens is klinisch bewezen dat deze vrij is van glistenings, wat de gezichtsscherpte aanzienlijk verbetert”,

Standaard sferische intraoculaire lenzen hebben van zichzelf een positieve sferische aberratie, waarbij het brekende vermogen van de lens vanaf het centrum tot de rand toeneemt. Dit resulteert in een afname van de kwaliteit van de netvliesafbeelding, wat zich uit in een verlies van contrastgevoeligheid. Pseudofake ogen met standaard IOL’s hebben meer positieve sferische aberraties dan fake ogen van dezelfde leeftijd. In de jongere populatie compenseert de negatieve sferische aberratie van de kristallens deels de positieve sferische aberratie van het hoornvlies. Echter: met het vorderen van de leeftijd gaat deze gedeeltelijke compensatie geleidelijk verloren, wat leidt tot een toename van de positieve sferische aberratie.11-14 Het implanteren van een sferische IOL komt nog eens bovenop de toch al positieve sferische aberratie van het hoornvlies en kan het zicht aantasten door een verlies van contrastgevoeligheid in situaties met weinig licht. Asferische lenzen met een negatieve sferische aberratie zijn ontwikkeld om de gemiddelde hoeveelheid positieve sferische

aberratie van het hoornvlies te compenseren. Intuïtief lijkt dit een zinnige strategie, maar het kan problemen veroorzaken omdat elke patiënt een uniek optisch systeem heeft. Asferische lenzen met een negatieve sferische aberratie kunnen potentieel de visus aantasten bij een afwijking in het natuurlijke optisch systeem van het oog, wat leidt tot hogere orde aberraties zoals coma.15 Deze lenzen zijn daarnaast ontwikkeld voor een gemiddeld corneaal profiel en zijn mogelijk niet de beste keus voor patiënten bij wie het hoornvlies afwijkt van een gemiddelde cornea. Bausch + Lombs Advanced Opticstechnologie, die wordt toegepast in haar volledige lensportfolio, heeft asferische anterieure en posterieure oppervlakten die geen positieve of negatieve sferische aberratie induceren. De lenzen zijn daardoor neutraal ten opzichte van de cornea, wat ze geschikt maakt voor alle patiënten ongeacht de vorm van hun hoornvlies. Op basis van gepubliceerde studies blijkt dat het oog hierdoor zijn natuurlijke graad van corneale positieve sferische aberratie behoudt met een verbeterde contrastgevoeligheid. Daarbij worden patiënten nog altijd voorzien van een goede scherptediepte.16 “Deze lens heeft andere optische voordelen. Haar optiek is aberratievrij, wat betekent dat het de optische aberraties van het hoornvlies niet verhoogt. Dit is vooral nuttig bij ogen die reeds refractieve corneale chirurgie hebben ondergaan.” Roberto Belluci, directeur afdeling oogheelkunde, ziekenhuis van Verona (Italië).

Hydrofobiciteit

De term ‘hydrofoob’ is een samentrekking van de Attisch-Griekse woorden voor water (hydro) en angst (fobos). In de scheikunde verwijst ‘hydrofobiciteit’ naar de fysieke eigenschap van een molecuul (bekend als een hydrofoob) dat wordt afgestoten door water. Hydrofobe moleculen zijn meestal niet-polair en prefereren daarom andere neutrale moleculen en niet-polaire oplosmiddelen. Hydrofobe moleculen clusteren in water vaak samen en vormen zo micellen. Water zal op hydrofobe oppervlakten een hoge contacthoek vertonen.

InFocus

7

Voorspelbare refractieve uitkomsten Van een lens wordt gezegd dat ze gedecentreerd is als ze niet op een lijn is met de visuele as. Onafhankelijke studies hebben aangetoond dat 33% van alle IOL’s met ongeveer 0.5mm decentreert vanaf de pupil. De echte decentratie van een IOL is waarschijnlijk nog groter dan gerapporteerd, omdat de visuele as niet door het centrum van de pupil loopt.17 De enVista heeft een uniforme power van centrum tot rand, wat betekent dat eventuele decentratie geen invloed heeft. Lenzen zonder een uniforme power kunnen slechtere refractieve uitkomsten geven wanneer ze decentreren of kantelen.

Lensplaatsing Disposable injector Er is de laatste jaren een duidelijke trend naar méér disposable instrumenten. 72% van de chirurgen werkt nu met instrumenten voor eenmalig gebruik. In 2008 was dat nog 55%.18 “De voordelen van een disposable injector zijn waarschijnlijk drievoudig. Allereerst hoeft u zich met zo’n injector geen zorgen te maken over de mogelijkheid van infectie die gerelateerd is aan een injector voor meervoudig gebruik. In de tweede plaats zal de injector altijd hetzelfde zijn en de injectie daardoor volledig herhaalbaar. In de derde plaats kunt u significante kosten besparen omdat u de injector niet hoeft te steriliseren.” Mr. Richard Packard, Prince Charles Eye Unit, King Edward VII Hospital Windsor

“Deze lens heeft andere optische voordelen. Haar optiek is aberratievrij, wat betekent dat het de optische aberraties van het hoornvlies niet verhoogt. Dit is vooral nuttig bij ogen die reeds refractieve corneale chirurgie hebben ondergaan.” Roberto Bellucci 2.2mm implantatie 2.2mm is de industriële standaard geworden voor de hydrofobe IOL incisiegrootte nu veel cataractchirurgen werken of willen werken met 2.2mm. De flexibiliteit van het enVista materiaal stelt u in staat om gemakkelijk te injecteren door een 2.2mm incisie, waarbij de lens zich gecontroleerder ontvouwt dan gangbare hydrofobe acrylaat IOL’s. Dit faciliteert een precieze lensplaatsing en verwijdering van het viscoelastic aan het eind van de procedure. Amvisc®Plus van Bausch + Lomb is een viscoelasticum dat effectief presteert gedurende de gehele procedure. Het heeft de perfecte balans in één spuit met behoud van ruimte in de voorste oogkamer evenals snelle, gemakkelijke verwijdering. AmviscPlus is efficiënt bij micro incisie chirurgie dankzij haar dynamische viscositeit en uitstekende transparantie. Bausch + Lomb biedt tevens een breed scala aan disposable instrumenten voor MICSchirurgie. Capsule Guard I/A heeft een uniek

design voor geavanceerde kapselreiniging. Deze disposable irrigatie/aspiratie handstukken met een siliconen tip beschermen het kapsel gedurende de gehele procedure. Gladde poorten ontworpen om het risico van een kapselruptuur te verminderen en de hechtende eigenschappen van de siliconen tip maken een effectieve en efficiënte corticale verwijdering mogelijk.

Conclusie De enVista hydrofobe acrylaat intraoculaire lens is een belangrijke aanvulling op het huidige instrumentarium van chirurgen. De enVista lens heeft een zeer duurzaam, klinisch bewezen glistening-vrij materiaal en een lensdesign dat is ontwikkeld om posterieure kapselopacificatie te minimaliseren. Het unieke materiaal gecombineerd met de asferische, aberratievrije Advanced Optics-technologie biedt chirurgen een nieuw lensplatform voor optimale resultaten bij patiënten.

References 1. Pepose JS, Qazi MA, Edwards KH, Sanderson JP, Sarver EJ. Comparison of contrast sensitivity, depth of field and ocular wavefront aberrations in eyes with an IOL with zero versus positive spherical aberration. Graefes Arch Clin Exp Ophthalmol. 2009;247(7):965–973. 2. Johansson B, Sundelin S, Wikberg-Matsson A, Unsbo P, Behndig A. Visual and optical performance of the Akreos® Adapt Advanced Optics and Tecnis Z9000 intraocular lenses: Swedish multicenter study. J Cataract Refract Surg. 2007;33(9): 1565–1572. 3. Nishi O, Nishi K, Osakabe Y. Effect of intraocular lenses on preventing posterior capsule opacification: design versus material. J Cataract Refract Surg. 2004;30(10): 2170–2176 4. Christiansen G, et al. Glistenings in the

8

InFocus

AcrySof intraocular lens: pilot study. J Cataract Refract Surg. 2001;27:728–33 5. Bausch + Lomb commissioned IPSOS Health to research 182 randomly selected surgeons – all hydrophobic users. Research carried out October – December 2010 in Spain (n=58), Germany (n=66) & UK (n=58). 27 surgeons participated in focus groups or depth interviews. 155 surgeons completed a 30 minuite online survey that was designed and managed by IPSOS health. 6. Mentak P, Elachchabi A, Goldberg E. Hydrophobic character and aqueous wetability of hydrophobic IOLs. Paper presented at the XXVI Congress of the European Society of Cataract and Refractive Surgery; September 13-17, 2008; Berlin, Germany. 7. Mentak P, Elachchabi A, Martin P, Goldberg E, Mentak A. Nanoindentation

studies on hydrophobic acrylic IOLs to evaluate surface mechanical properties. Paper presented at the XXV Congress of the European Society of Cataract and Refractive Surgery; September 8-9, 2007; Stockholm, Sweden. 8. Data on File, Bausch and Lomb. Final Clinical Study Report: A prospective multicenter clinical study to evaluate the safety and effectiveness of a Bausch + Lomb one-piece hydrophobic intraocular lens in subjects undergoing cataract extraction. 9. Mentak, K – A new family of high refractive index polymers for IOL and refractive implant applications. Data on file Bausch + Lomb 10. Spalton D, Dhital A, Boyce J. n Evaluation of a new hydrophobic acrylic IOL. Poster presented at the XXVIII Congress of the European Society of Cataract and Refractive Surgery, 2011 Vienna

11. Behndig A, Lundström L, Unsbo P. Aspheric Intraocular Lenses: Mastering the techniques of advanced phaco surgery, Eds. Garg, A; Fine, H; Chang, D, et al., Jaypee Brothers Medical Publishers, Ltd. 2008, ISBN 978-81-8448-203-4. 12. Alió JL, Schimchak P, Negri HP, MontesMico, R. Crystalline lens dysfunction through aging. Ophthalmology 2005; 112: 2022-9. 13. Artal P, Benito A, Tabernero J. The human eye is an example of robust optical design. J Vis 2006; 6: 1–7. 14. Guirao A, Gonzalez C, Redondo M, Geraghty E, Norrby S, Artal P. Average oprical performance of the human eye as a function of age in normal phakic population. Invest Ophthalmol Vis Sci 1999; 40: 203–13. 15. Altmann GE, Nichamin LD, Lane SS, Pepose JS. Optical performance of 3

intraocular lens designs in the presence of decentration. J Cataract Refract Surg 2005; 31:574–585 16. Nio Y-K, Jansonius NM, Geraghty E, et al. Effect of intraocular lens implantation on visual acuity, contrast sensitivity, and depth of field. J Cataract Refract Surg. 203;29(11):2073–81 17. Koch D, Wang L. Effect of decentration of wavefront-guided IOLs on the higher order aberrations of the eye, presented at the XXII Congress of the European Congress of Cataract and Refractive Surgeons, September 2004 18. Bausch + Lomb commissioned Milward Brown Health to research 500 cataract surgeons across 5 markets – Spain, UK, France, Germany and Italy. Research carried out in March – April 2011. Surgeons completed a 25 minute online survey – managed and analysed by Milward Brown.

Sterile Single Use Instruments and Accessories for Cataract Surgery and Vitreoretinal Surgery

Safety. Consistency. Convenience.

InFocus

9

Netvlieschirurg Koen van Overdam over de Stellaris® PC: “Efficiënter en veiliger opereren” Het Oogziekenhuis Rotterdam (OZR) heeft sinds 1 juli 2011 een Stellaris PC. “Tot volle tevredenheid,” zo vertelt netvlieschirurg Koen van Overdam. Maar Van Overdam denkt dat de nieuwe machine in hun voordeel werkt. “Een operatie kan nu nog efficiënter worden verricht, met daarbij minder kans op complicaties. Dit komt onder andere door het gebruik van trocars. Ook de hogere cutrate levert een positieve bijdrage. Als ik glasvocht dicht bij een losliggend netvlies wil weghalen, gebruik ik 5000 cuts per minuut. Het netvlies is dan minder beweeglijk waardoor je minder kans hebt dat je in het netvlies knipt. Omdat ik de dual linear functie van het pedaal gebruik, kan ik continu de cutrate en het vacuüm aanpassen aan de situatie. Dan gaat het nog wat sneller en veiliger.”

“Efficiënter en veiliger opereren” Halverwege het interview onderbreekt Koen van Overdam even het gesprek. “Wordt het niet een beetje saai?”, vraagt hij bezorgd. “Ik ben wel erg positief.” Inderdaad: er valt geen wanklank te vernemen over de nieuwe Stellaris PC. Toch ging men in het OZR bij de aanschaf niet over één nacht ijs. “We hebben vier machines op proef gehad”, vertelt de Rotterdamse oogarts. “De Stellaris PC kwam het beste tegemoet aan onze wensen. We wilden een gebruiksvriendelijke, veilige en efficiënte machine waarmee je ook 5000 cuts per minuut zou kunnen gebruiken. We vonden de machine zo goed, dat we bereid waren te wachten op een aantal extra’s die nog niet beschikbaar zijn. Zoals 23G trocars met klepjes, waarmee het oog tijdens de operatie nog beter op druk kan worden gehouden. En de mogelijkheid om een extra licht, een chandelier, te gebruiken tijdens de operatie.” Een ander ‘lichtvoordeel’ van de Stellaris PC zijn de filters bij de xenonlamp, in de kleuren

OZR

geel, groen en amber. De filters maken het voor een chirurg gemakkelijker om weefsel te onderscheiden en beschermen het oog bij langere blootstelling aan licht.

Dual linear functie Koen is goed te spreken over de unieke dual linear functie van het pedaal. “Het voordeel is dat je de machine helemaal zelf ‘in de voet’ hebt. Ik vind dual linear de meest prettige manier van opereren. Ook bij het doen van een phaco. Maar je moet er wel aan gewend zijn. Het is misschien wat moeilijker. Hiervóór hadden we de Millennium VR en daarbij gebruikte ik ook al de dual linear functie.” De Millennium VR van het OZR was voorzien van een MVE (= Millennium Vitrectomy Enhancer), zodat ook toen al kon worden gewerkt met een verhoogde

5000 cuts per minuut Als medisch coördinator van de afdeling vitreoretinale chirurgie had Van Overdam een belangrijke stem in de aanschaf van de Stellaris PC. Maar hij is niet de enige die enthousiast was. “Het is een mooi vormgegeven apparaat, dat ook goed te gebruiken is voor de ok-assistenten. Volgens mij zijn zij er ook blij mee. Ze kunnen overal gemakkelijker bij en het snoerloze pedaal is een stuk eenvoudiger te verplaatsen.” De bediening van het apparaat ging gepaard met een steile leercurve. “We hadden het vrij snel onder de knie, ook door de goede begeleiding. In één dag kun je het leren.” De patiënten – om wie het uiteindelijk allemaal draait – hebben zich uiteraard niet kunnen uitspreken over de Stellaris PC. Koen van Overdam

10

InFocus

cutrate en 23G. De Stellaris PC heeft 23G standaard als mogelijkheid. “Door het gebruik van 23G trocars is hechten meestal niet meer nodig. De conjunctiva hoeft ook niet meer opengemaakt te worden. Daardoor verloopt de operatie sneller, net als het herstel voor de patiënt.” Toen hij met de Millennium VR overstapte naar 23G was sprake van een leercurve. “In het begin was het moeilijker om de sclerotomieën zelfsluitend te maken. Ik hechtte ze toen nog. Dat kwam ook omdat de scherpte en vorm van de trocars toen minder goed waren.” Kleinere incisies Soms grijpt Van Overdam terug naar 20G. “Alle ingrepen kunnen met 23G. Maar ik vind niet alles even handig met 23G. Bijvoorbeeld het verwijderen van olie uit het oog. Daar zijn speciale 23G canules voor, maar ik doe dat toch liever met een wat grotere 20G canule. Dat gaat sneller.” Met de Stellaris PC is ook 25G mogelijk. “Het voordeel daarvan is kleinere incisies, waardoor de wonden mogelijk nog beter

sluiten. Maar verder zie ik niet veel extra voordelen. Wij blijven gewoon bij 23G.” Een eventuele ontwikkeling naar 27G beschouwt hij niet als een wezenlijke vooruitgang. “De instrumenten zijn dan zo klein dat het meer tijd kost om al het glasvocht weg te halen. En dat is meestal wel de bedoeling, vooral bij ingrepen waarbij je gas of olie in het oog achterlaat, zoals bij een netvliesloslating of een maculagat. Maar je zou 27G wel kunnen gebruiken voor een beperkte netvliesoperatie, zoals het verwijderen van glasvochttroebelingen en misschien ook voor een maculapucker.” Hij denkt dat 23G de vitreoretinale chirurgie een impuls heeft gegeven. “Je ziet nu een grote ontwikkeling. Ook privé- klinieken raken steeds meer geïnteresseerd in het doen van minder uitgebreide netvliesoperaties, omdat het eenvoudiger en sneller lijkt te zijn geworden. Ik denk ook dat eerder besloten zal worden om een electieve netvliesoperatie te gaan doen. Het gevaar is wel dat er te gemakkelijk over een netvliesoperatie gedacht gaat worden, met daardoor weer meer kans op complicaties.”

“Leerzaam om te zien hoe anderen opereren” Koen van Overdam werkt sinds 2005 als netvlieschirurg in het OZR. Hij volgde er ook de opleiding tot oogarts. Tijdens het laatste jaar van zijn opleiding specialiseerde hij zich in de vitreoretinale chirurgie. “De uitdaging trok mij aan”, zegt hij hierover. “Het zijn meestal niet de gemakkelijkste oogoperaties.” Hij volgde vitreoretinale fellowships in het Moorfields Eye Hospital in Londen (2004) en in het OZR (2005). Van Overdam maakt in het OZR deel uit van een team van vijf netvlieschirurgen. Samen verrichten ze het grootste aantal netvliesoperaties van Nederland: bijna 2.500 op jaarbasis. “Wij doen ook netvliesoperaties die nergens anders worden gedaan, zoals voor de behandeling van een veneuze stamocclusie (trombose achter het oog). Of een uitgebreide natte vorm van maculadegeneratie, waarbij injecties niet helpen. Patiënten van ver buiten de regio worden naar ons verwezen voor advies of een ingreep. We proberen het onze patiënten en verwijzers zo gemakkelijk

mogelijk te maken. Voor spoedeisende hulp is het OZR 24 uur per dag geopend en we hebben een speciaal spreekuur voor electieve netvliesoperaties. Alle benodigde onderzoeken worden dan in één keer gedaan, zodat geen extra afspraken nodig zijn. Ook proberen we patiënten rondom een netvliesoperatie zo goed mogelijk te begeleiden en te informeren. Hiervoor hebben we onder andere retina-verpleegkundigen en een retinaforum.” Het OZR krijgt ook veel aanloop van professionals. “We leiden fellows op tot netvlieschirurg en we hebben regelmatig visitors, bijvoorbeeld uit Nepal. Van april tot en met juni maak ik een wereldreis langs klinieken van bezoekers en oud-fellows. Ik begin in Nepal en ga dan via de Filipijnen, Singapore en Sydney naar Suriname. In Nepal en de Filipijnen sparen ze de moeilijkere gevallen op en die gaan we dan samen doen. Ik zal daar ook onderwijs geven. In de andere klinieken ga ik vooral meekijken. Het is leerzaam om te zien hoe anderen opereren. Zo kan ik na mijn terugkeer mogelijk ook wat vernieuwing meebrengen.”

InFocus

11

Advanced. Versatile.

The Stellaris PC is a high-performance feature rich combined platform that leverages Bausch + Lomb’s history in retinal innovation to change the surgical landscape by delivering the ultimate in Procedural Choice. For more information please go to www.bauschretina.com

12

InFocus

© Bausch + Lomb Incorporated. Stellaris is a registered trademark of Bausch + Lomb Incorporated. ™/© denote trademarks of Bausch + Lomb Incorporated SU5984.

Jaarlijks benefiet voetbalevenement Oogarts Koen van Overdam is mede-initiatiefnemer van het jaarlijkse benefiet voetbalevenement van het Londense Moorfields Eye Hospital en Het Oogziekenhuis Rotterdam. Samen met de Londense oogarts Gurmit Uppal zette hij dit evenement op de kaart. Sinds 2007 wordt het afwisselend georganiseerd in Rotterdam en Londen. De afgelopen jaren bestond het evenement uit een voetbalwedstrijd tussen medewerkers van beide oogziekenhuizen en een feest waarbij geld werd opgehaald door middel van een veiling en een loterij. Omdat het in juni 2011 voor de vijfde keer plaatsvond, werden tevens een voetbalclinic voor (ex-)patiëntjes en een oogheelkundig symposium georganiseerd in Feyenoordstadion De Kuip. Het goede doel was het ‘kinderOOGcentrum’ van het OZR. Per jaar bezoeken 20.000 kinderen de polikliniek en worden 700

kinderen geopereerd door gespecialiseerde oogartsen. Oogziekten roepen, nog meer dan bij volwassenen, onzekerheid en angst op bij kinderen en ouders. De visie van het specifiek voor kinderen ontworpen centrum is dan ook dat kinderen en ouders zich veilig en op hun gemak voelen. Het logistieke proces en de voorlichting zijn op het kind en ouders gericht. Om de financiering rond te krijgen voor dit KinderOOGcentrum is inbreng van particulieren en fondsen noodzakelijk. Bausch + Lomb was één van de hoofdsponsoren van het oogheelkundig symposium.

Unieke samenwerking rond ‘kindercataract’ De Lions Clubs International Foundation (LCIF) en Bausch + Lomb werken sinds de zomer van 2010 samen om cataract bij kinderen terug te dringen. Ze doen dit in het ‘Pediatric Cataract Initiative’, het eerste wereldwijde project dat innovatieve methoden voor de bestrijding van pediatrische cataract wil bevorderen. In ontwikkelingslanden kan pediatrische cataract tien keer vaker voorkomen dan in Westerse landen. Tot de oorzaken van deze vorm van cataract horen onder meer infecties tijdens de zwangerschap zoals rubella (rode hond), metabole stoornissen en genetisch overerfbare syndromen. Voor meer informatie: www.PediatricCataract.org of volgt dit project via www.twitter.com/PCInitiative en www.Facebook.com/PediatricCataract.

InFocus

13

DUAL LINEAR CONTROLE Het gebruik van een pedaal in de operatiekamer ter controle van de chirurgische parameters van een phaco-procedure is algemeen geaccepteerd als onderdeel van de moderne techniek. Veel chirurgen zijn echter nog onbekend met de vele pedaalopties van de Bausch + Lomb phaco-platforms, Stellaris® en Stellaris®PC. Daarom in dit artikel aandacht voor de meest veelzijdige optie, dual linear controle, en de toepassing hiervan.

Het conventionele pedaal Conventionele pedalen bewegen sequentieel op en neer (pitch). Wanneer bij de meeste phaco-apparaten het pedaal wordt ingedrukt, wordt eerst het oog geïrrigeerd, gevolgd door een geleidelijk toenemend aspiratieniveau. Tegen de tijd dat het pedaal in de derde pitch-stand is ingedrukt voor de afgifte van phaco-energie heeft de aspiratiesnelheid het vooraf ingestelde maximum bereikt. De snelheid blijft op dit maximum gehandhaafd terwijl phaco-energie wordt afgegeven. Bij vitreoretinale apparatuur wordt door het indrukken van het pedaal de cutter van de vitrectoom geactiveerd. Terwijl u lineaire controle over de aspiratie hebt, blijft de cutter de ingestelde snelheid vasthouden en kan alleen worden in- of uitgeschakeld.

Dual linear Met het dual linear pedaal van Bausch + Lomb kunnen chirurgen snel inspelen op allerlei omstandigheden tijdens de phaco-procedure. Dit dankzij de gelijktijdige maar onafhankelijke lineaire controle over de vloeistofstroom en phaco-energie of vloeistofstroom en cutrate in de twee bewegingsfasen van het pedaal. Dit ontwerp biedt een betere en gevoeligere controle door het grotere bereik voor aspiratie en phaco-energie. Deze controle kan op meer dan één manier worden geconfigureerd. We zetten enkele mogelijkheden voor u op een rij.

Dual linear bij phacochirurgie ASPIRATIE MET DE YAW Hierbij wordt de pitch-beweging van het pedaal op conventionele wijze ingesteld met irrigatie. Vervolgens wordt de aspiratie geleidelijk opgebouwd naar een vooraf ingesteld maximaal niveau zodra phaco-energie afgegeven gaat worden. Deze maximale instelling wordt echter lager ingesteld dan bij een conventioneel pedaal. Als bij aspiratie of afgifte van phaco-energie meer aspiratie vereist is, kunt u door het pedaal zijdelings te bewegen (yaw) de aspiratie verhogen naar een tweede, vooraf ingestelde niveau. 14

InFocus

“Dual linear biedt alles wat je nodig hebt. Met één setting kan elke graad van cataract worden behandeld.” BRIAN LITTLE, MOORFIELDS EYE HOSPITAL

Deze vorm van dual linear controle biedt voordelen voor chirurgen en aankomende chirurgen die overwegen over te stappen naar een choptechniek of deze al toepassen. Deze methode biedt meer controle omdat u phaco-energie en lage aspiratie kunt gebruiken bij het introduceren van de phaconaald , waarna u de yaw-functie van het pedaal kunt gebruiken om de aspiratie te verhogen en het stukje lenskern vast te houden terwijl u doorgaat met choppen. Bovendien kan bij een phaco-chopprocedure het eerste lenskernsegment een hoger aspiratieniveau vereisen. Er is namelijk minder ruimte om te manoeuvreren omdat geen sculpting plaatsvindt.

VOORDELEN VAN DUAL LINEAR

+ Verbeterde en verfijnde controle + Gelijktijdige, onafhankelijke lineaire controle – Aspiratie- en cutrate bij VR-operaties – Aspiratie en phaco-energie bij cataractchirurgie + Kan op basis van de operatietechniek worden ingesteld + Chirurg kan onafhankelijk van het operatieteam zelf de parameters wijzigen

PHACO-ENERGIE MET DE YAW Bij deze instelling zijn er niet de gebruikelijke drie standen bij de pitch-beweging, maar slechts twee: irrigatie en irrigatie met lineaire aspiratie. De toegang tot lineaire phaco-energie wordt verkregen door de yaw-beweging van het pedaal. Dankzij deze instelling kunt u elke combinatie van aspiratie en phaco-energie gebruiken en is het tevens de meest veelzijdige optie voor dual linear. De voordelen van deze configuratie worden duidelijk bij het verwijderen van zachte staar, omdat deze uit de kapselzak kan worden weggezogen, indien nodig meteen beetje phaco-energie. Om dezelfde reden is deze configuratie ook bijzonder nuttig als epinucleus-instelling.

Extra dual linear mogelijkheden bij combinatieapparatuur VITRECTOMIE CUTTER MET DE YAW Het concept van dual linear is hetzelfde voor combinatieapparatuur. Bij deze instelling wordt de lineaire aspiratie met de pitch-stand ingesteld, maar kunt u op elk gewenst moment lineaire controle over de cutrate verkrijgen door het gebruik van de yaw-stand.

ASPIRATIE MET DE YAW De omgekeerde configuratie is ook mogelijk met dezelfde veelzijdigheid, maar dan controleert u de lineaire cutrate met de pitch-stand en de aspiratie met de yaw-stand. Om tegemoet te komen aan uw persoonlijke voorkeuren, bieden wij beide varianten voor vitreoretinale ingrepen. Met elke configuratie heeft u afzonderlijk controle over beide parameters. Zodat u de flexibiliteit heeft om bij verwijdering van glasvocht de cutrate te verlagen en de aspiratie te verhogen, om vervolgens de cutrate te verhogen en de aspiratie te verlagen als u dicht bij het netvlies komt. InFocus

15

DISFUNCTIE VAN DE TRAANFILM DOOR SEBASTIANO GIUFFRIDA

Bij mensen heeft de traanfilm die het oog bedekt optische, beschermende en trofische functies. De integriteit ervan is van essentieel belang om de normale fysiologische balans van het oog te behouden. Bij normale ogen bestaan het oogoppervlak, de traanklieren en de neuronale lus uit één enkele functionele eenheid die zorgt voor het behoud van de homeostase van het oogoppervlak. De traanfilm smeert en ondersteunt het oogoppervlak, dat op zijn beurt informatie doorstuurt die invloed kan hebben op de traanafscheiding door de traanklieren via autonome neurale routes. “Het oogoppervlak is een systeem dat perfect in balans is, maar die balans is even wankel als het evenwicht van een acrobaat op een koord”, zei prof. Maurizio Rolando, hoogleraar aan de oogkliniek van de universiteit van Genua, tijdens het eerste videoconferentiesymposium van Bausch + Lomb Italië over de behandeling van traanaandoeningen dat plaatsvond op 2 april 2011.

Vanaf de buitenkant gezien bestaat de traanfilm uit: • Een lipidenlaag (0,1 µm), afgescheiden door de klieren van Meibom, bedekt de waterige laag en zorgt voor een hydrofobe barrière waardoor de tranen niet kunnen verdampen. Deze laag werkt ook als een oppervlakteactieve stof waardoor de traanfilm zich kan verspreiden.

traanvocht heeft een volume van 6–10 µl dat iedere 10–15 min in zijn geheel vervangen wordt door vers traanvocht. De traanproductie hangt zowel af van de omgevingsomstandigheden als van de fysieke en emotionele toestand. Onder fysiologische omstandigheden en in een normale omgeving bedraagt de traanafscheiding ongeveer 1 µl/min.

•E  en waterige laag (7 µm), afgescheiden door de traanklieren, voorziet het hoornvliesepitheel met atmosferische zuurstof, heeft een antibacteriële werking (dankzij IgA, lysozym en lactoferrine), laat leukocyten door in geval van een letsel, spoelt vuil weg en zorgt voor een glad optisch oppervlak door kleine onregelmatigheden van het voorste hoornvliesoppervlak weg te werken.

•E  en disfunctie van de traanfilm leidt tot de zogenaamde ‘droge ogen’, een zeer wijdverspreid syndroom dat bij 11–17% van de algemene bevolking voorkomt. Dit percentage stijgt met de leeftijd, zoals verschillende epidemiologische studies hebben aangetoond.

•E  en slijmlaag (0,2 µm), afgescheiden door de bekercellen van het bindvlies, bedekt het hoornvlies en zorgt ervoor dat de traanfilm wordt verspreid. •D  e natuurlijke pH van het traanvocht is 7,1–7,4 terwijl de osmolaliteit ongeveer 300 mOsmol/l bedraagt. Het gemiddelde

16

InFocus

•D  e ‘Dry Eye Workshop (DEWS)’, de referentieorganisatie op dit vlak, definieerde in zijn verslag van 2007 droge ogen als “een multifactoriële aandoening van de tranen en het oogoppervlak die resulteert in symptomen van ongemak, visuele stoornissen en een instabiele traanfilm met potentiële schade aan het oogoppervlak. Dit gaat gepaard met een hogere osmolariteit van de traanfilm en een ontsteking van het oogoppervlak”.

Droge ogen worden over het algemeen ingeschaald als mild, matig of ernstig. De meeste patiënten met droge ogen lijden aan een milde vorm van de aandoening: • 65–89 % heeft last van een milde vorm van droge ogen • 12–33 % heeft last van een matige vorm van droge ogen • 0–2 % heeft last van een ernstige vorm van droge ogen Zoals eerder aangegeven, zijn volgens de definitie van de DEWS droge ogen een multifactoriële aandoening die gepaard gaat met een hogere osmolariteit van de traanfilm, wat een sleutelrol speelt bij het beschadigingsmechanisme. Deze aandoening kan het gevolg zijn van twee mogelijke mechanismen die leiden tot twee vormen van droge ogen: waterdeficiënte droge ogen (ADDE) en evaporatieve droge ogen (EDE). ADDE wordt gezien als een hyperosmolaire toestand met een laag volume waarbij niet genoeg tranen worden geproduceerd. Bij de progressie van ADDE neemt de traanafscheiding geleidelijk af en dit wordt nog verergerd door het verlies van de hoornvliesreflex. Dit veroorzaakt een lager traanvolume, een dunnere waterige traanfilm en een tragere verspreiding van de lipidenlaag van de traanfilm. Een onjuiste verspreiding van de lipidenlaag leidt, naar men aanneemt, tot een verhoogd evaporatief waterverlies en een bijkomende evaporatieve component voor de waterdeficiënte vorm van droge ogen. Bij een gevorderde ziekte zou de hybride toestand dus een organische ADDE zijn, samen met een functionele EDE als er geen sprake is van een disfunctie van de klieren van Meibom. Deze functionele EDE zou een respons vertonen op middelen die het traanvolume doen toenemen, de hoornvliesgevoeligheid herstellen of voor een kunstmatige lipidenlaag van de traanfilm zorgen. Omgekeerd leidt bij EDE een gebrek aan kwaliteit en kwantiteit van de lipidenlaag of een inefficiënte verspreiding van de lipidenlaag tot meer verdamping van het traanvocht vanaf het oogoppervlak. In reactie daarop wordt een compenserende tranenvloed onderhouden via de Lacrimale Functionele Eenheid, door

Bengaals rode kleuring is een indicatie voor schade in de onderste nasale zone van het oogoppervlak bij een patiënt met droge ogen.

Een disfunctie van de traanfilm leidt tot de zogenaamde ‘droge ogen’, een zeer wijdverspreid syndroom dat voorkomt bij 11–17% van de algemene bevolking, een percentage dat stijgt met de leeftijd. sensorische stimulatie vanaf het oogoppervlak, zodat EDE aanvankelijk een hyperosmolaire toestand is met een normaal tot hoog volume. Er wordt gesuggereerd dat deze compensatie verloren gaat bij een gevorderde ziekte omdat de hyperosmolaire en inflammatoire schade de sensorische stimulatie doen dalen. Wanneer het primaire fenotype EDE is, wordt dus voorspeld dat bij een ziekteprogressie zich een hybride vorm ontwikkelt waarin een waterdeficiënte component wordt toegevoegd aan het droge oog. De belangrijkste risicofactoren die worden geassocieerd met droge ogen zijn ouder worden, tot het vrouwelijk geslacht behoren, een lage inname van omega 3-vetzuren via de voeding, refractieve chirurgie, radiotherapie, beenmergtransplantatie, reumatoïde artritis en het syndroom van Sjögren, hepatitis C en gebruik van bepaalde soorten systemische en oogmedicatie. Ook omgevingsfactoren spelen een rol zoals vervuilende stoffen, airconditioning en computerwerk, waarbij minder met de ogen wordt geknipperd. Een ontsteking van het bindvlies en de bijbehorende klieren bij 80% van de patiënten kan de oorzaak en het gevolg zijn van droge

ogen. Hyperosmolariteit en wijzigingen in de samenstelling van de tranen zijn ook belangrijke ziektemechanismen en kunnen de belangrijkste route zijn voor schade aan de epitheelcellen. Deze mechanismen zijn nauw met elkaar verbonden en kunnen een zelfvoedende ‘vicieuze cyclus’ creëren in de pathogenese van deze ziekte. Het is vanzelfsprekend dat een disfunctie van de traanfilm op verschillende manieren kan optreden, afhankelijk van de aard van de oorzaak en het stadium van de ziekte. Veranderingen zijn vooral te zien in de dikte en de samenstelling van elk van de drie filmlagen. De eerstelijns behandeling, kunstmatige tranen, moet dus worden aangepast aan de specifieke tekorten in de traanfilm. Kunstmatige tranen worden aanbevolen voor een milde tot matige vorm van droge ogen. Als de ziekte zich in een gevorderd stadium bevindt en de schade zich al uitgebreid heeft tot het hoornvliesoppervlak met een chronische ontsteking, wordt patiënten vaak aangeraden een bijkomende anti-inflammatoire behandeling te ondergaan om de fysiologische balans van het oogoppervlak te herstellen. Kunstmatige tranen worden doorgaans nog altijd gebruikt in combinatie met deze ontstekingsremmers.

Bronnen voor meer informatie

InFocus

17

Sabah Meriwani

Oogarts Sabah Meriwani over de Crystalens

TM

“De cijfers zijn zeer positief” Hij was in 2009 één van de eerste oogartsen die in ons land de CrystalensTM HD implanteerden. Hoe kijkt hij drie jaar later aan tegen deze accommoderende IOL? Een gesprek met drs. Sabah Meriwani van Medisch Centrum Alkmaar. “De accommoderende lens heeft de toekomst”, zegt Meriwani. “Daar heb ik geen enkele twijfel over. Maar hoe die lens er uiteindelijk uit gaat zien, dat weten we nog niet.” Volgens de zeer ervaren oogarts zijn

accommoderende IOL’s ook anno 2012 niet meer weg te denken uit de oogheelkundige praktijk. De beste ervaringen heeft hij met de Crystalens, inmiddels een vaste waarde in zijn arsenaal van IOL’s. “Van alle soorten pseudoaccommoderende en accommoderende lenzen die op de markt zijn, geeft de Crystalens de minste bijverschijnselen. Dat is een feit. Als je over halo’s praat of over glare en contrastvermindering, dan is deze lens gelijk aan een gewone monofocale lens.” De Crystalens heeft echter wel een ‘gebruiksaanwijzing’, zoals Meriwani het

Crystalens: Spectacle dependance 100 90 80 70 60 50 40

distance Reading

30 20

10 0

Wednesday, December 21, 11

Always

Data Crystalens HD december 2011 - Drs. S. Meriwani 18

InFocus

Sometimes

Never

uitdrukt. “Je kan met deze lens niet van tevoren bepalen of iemand helemaal zonder bril zal kunnen. De patiënt moet rekening houden met de mogelijkheid dat hij alsnog een hulpbril nodig heeft. Dat geeft de selectie van patiënten die hiervoor geschikt zijn een andere dimensie. Aan ‘premium’ lenzen stellen mensen hoge eisen, omdat ze in de meeste gevallen moeten bijbetalen. Bij de Crystalens moet je daarom twee aspecten tegen elkaar afwegen. Dus aan de ene kant weinig bijverschijnselen. Dat is voor een kritische patiënt heel belangrijk. Maar aan de andere kant moet de patiënt flexibel genoeg zijn om te accepteren dat hij misschien soms een bril nodig heeft. En dan met name voor de leesafstand.” “Altijd een compromis” Meriwani was in 2009 ingenomen met de komst van de Crystalens. Het creëerde meer mogelijkheden voor de patiënt. Tot dat moment was het aanbod premiums beperkt tot de multifocale lenzen. “Die implanteer ik al sinds 1989. Dus min of meer vanaf de introductie van de eerste generatie multifocals in Nederland. Door de jaren heen heb ik kennisgemaakt met alle soorten multifocale lenzen die hier op de markt zijn gekomen. Ik heb ze allemaal geïmplanteerd.”

Crystalens: Patient satisfaction 10 9

Driving Near Intermediate Distance

8 7 6

“Regulair ronde capsulorhexis”

5

4

3

2

1

0

Visual Function

Wednesday, December 21, 11

Data Crystalens HD december 2011 - Drs. S. Meriwani

Bijna een kwart eeuw ontwikkeling heeft echter nog niet de ‘ideale’ IOL opgeleverd. En zolang die nog niet bestaat, blijft het zaak díe lens te implanteren die het beste aansluit bij de specifieke wensen van de patiënt. In het ene geval zal dat een multifocale lens zijn en in het andere geval de Crystalens. “De ideale lens is beslist nog niet gevonden. Geen enkele IOL benadert de gezonde, jonge lens. Je moet de patiënt daarom goed laten weten dat het altijd gaat om een compromis. Bij de keuze voor een premium multifocale lens gaat het om een compromis in beeldkwaliteit en bij de Crystalens om een compromis in leesafstand.” Bij de Crystalens legt Meriwani, behalve op het ver zien, vooral de nadruk op de ‘lifestyleafstand’ als een sterk punt. “Zeg maar: de armlengteafstand. Denk aan de computer, het dashboard van de auto en dat soort dingen. Ik waarschuw dat misschien voor de kleine lettertjes toch een bril nodig zal zijn.” Een taxichauffeur bijvoorbeeld zou hij beslist de Crystalens adviseren. “Die wil behalve op afstand ook het dashboard kunnen zien en daar de cijfers kunnen lezen.” Net als zijn navigatiesysteem. “Een multifocale lens is bij zo’n beroep niet zo’n goede keuze, want je wilt geen last hebben van halo’s. En als hij in het donker rijdt, wil hij ook geen contrastgevoeligheidsdaling ervaren.”

0 tot 10, bijvoorbeeld voor de visuele functies. De Crystalens scoort goed tot zeer goed. Voor het zien op afstand, dichtbij en autorijden geven patiënten gemiddeld een 8. Voor de tussenafstand is het gemiddelde cijfer een 9. Bij de multifocale lenzen is de score wat minder, vooral op de tussenafstand.” De scores voor disfotopische verschijnselen laten zelfs grote verschillen zien. “Bij een bepaalde multifocale lens geeft 80 procent van de patiënten aan halo’s of glare te zien.” Bij de Crystalens daarentegen liet 80 procent weten juist géén last te hebben van halo’s of glare. Meriwani volgt zijn patiënten twee jaar. “En daarna zie ik ze bij klachten. Ik heb bij de Crystalens nog geen bijzondere dingen meegemaakt, zoals bijvoorbeeld een explantatie. Ik waarschuw patiënten wel voor de mogelijkheid van nastaarontwikkeling, zoals bij alle IOL’s. Maar ik heb niet de indruk dat ik méér nastaar zie bij de Crystalens. Juist bij multifocale lenzen doe ik vaak al snel een yaglaser, omdat het contrast zo belangrijk is. Als bij een lens die het contrast al vermindert ook nog eens nastaar optreedt, is het uiterst belangrijk dat je daar snel een oplossing voor vindt.”

“Ik adviseer collega’s te beginnen met patiënten jonger dan 60 jaar”, zegt Meriwani. “Bij hen is het gemakkelijker om de operatie helemaal perfect te doen, hoewel er geen bezwaar is om deze lens ook bij oudere patiënten te implanteren. Ik zou werken met een cohesief visco-elasticum om de capsulorhexis betrouwbaar en op een juiste hoogte te kunnen maken. Deze moet regulair rond zijn en een diameter hebben van minimaal 5,5 mm. Bij het plaatsen van de lens gebruik ik ook een zwaar viscoelasticum, waardoor het ontvouwen van de lens wat langzamer verloopt. Voor de rest is het geen moeilijk hanteerbare lens.” Alles overziend, typeert Meriwani de Crystalens als een betrouwbare IOL voor ‘lifestyle visus-performance’ met heel goede prestaties voor de middenafstand, goede prestaties voor de verre afstand en die ook enigszins werkt voor dichtbij. “Als je het lezen van de kleine lettertjes vergeet, heb je weinig issues met de Crystalens. Hij heeft een goed contrast, van een degelijke monofocale lens.” Toch heeft Meriwani nog wel één wens. “Er is dringend behoefte aan een uitbreiding in de richting van torisch.”

Patient satisfaction: Dysphotopsias

Hoge patiënttevredenheid Het is een uitdaging voor elke oogarts om de patiënt de juiste lens aan te bieden, zodat die content is met het resultaat. Want daar gaat het uiteindelijk om: de tevredenheid van de patiënt. In dit opzicht heeft Meriwani niet te klagen. De patiënten bij wie hij de Crystalens implanteerde, zijn ingenomen met het eindresultaat. “Ik heb daar cijfers van. We laten onze refractiepatiënten achteraf een enquête invullen. Ze mogen dan cijfers geven van

100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%

None sometimes disturbing

Wednesday, December 21, 11

Data Crystalens HD december 2011 - Drs. S. Meriwani InFocus

19

Eén van de eerste Nederlanders met een Crystalens AO: “Een geweldige uitvinding” TM

Naast de CrystalensTM HD is nu ook de CrystalensTM AO beschikbaar. Het is de eerste accommoderende, asferische aberratieneutrale lens op de Nederlandse markt. Door de uniforme lenspower van centrum tot rand kunnen artsen hiermee een bredere range van patiënten bedienen. De aberratievrije optiek is onafhankelijk van de pupilgrootte en decentratie, waardoor betrouwbaardere uitkomsten zijn te verwachten. Maar wat betekent dit concreet voor de patiënt? Eén van de eerste Nederlanders met een Crystalens AO vertelt. Consultant Jos Kerkhoven (59) uit West Knollendam staat bij optische noviteiten zelden achteraan. “Ik was ook een van de eersten in Nederland met zachte contactlenzen”, vertelt de Noord-Hollander. “Ik deed begin jaren zeventig aan topsport: trampolinespringen. Ik ben een paar keer Nederlands kampioen geweest. Een bril is natuurlijk waardeloos als je door de lucht draait. In 1972 droeg ik al zachte contactlenzen.” Hij had echter niet verwacht dat hij ook een van de eersten zou zijn met een nieuw type implantlens. Bijna 39 jaar droeg hij probleemloos contactlenzen. Hij genoot met volle teugen van zijn veelzijdige hobby’s, waaronder varen met de boot, biljarten en voetbal kijken. “Mijn vrouw en ik varen heel veel. Je bent vanuit hier in een uur in Amsterdam. Afgelopen zomer zijn we heel Zuid-Nederland door geweest.” De eerste signalen dat er iets mis was, kreeg hij tijdens zijn werk. “Twee jaar terug kreeg ik steeds meer problemen als ik achterin een vergaderzaal zat. Ik kon de powerpointpresentaties niet goed meer zien. Ik dacht elke keer: wat staat er nou toch?” Toen hij in het Ajax-stadion ook het elektronisch scorebord steeds moeilijker kon lezen, besloot hij advies in te winnen. “Ik kon op gegeven moment de namen van de spelers niet meer lezen. En dat 20

InFocus

werd steeds erger. Wat bleek: mijn rechteroog was twee dioptrie achteruitgegaan. In één jaar tijd. Eenzijdige staar.” “Helemaal perfect” Nadat hij zich had verdiept in de materie en zich had laten informeren, besloot hij te gaan voor de Crystalens AO. “Dokter Meriwani zei er wel bij dat ik er rekening mee moest houden dat ik nog een leesbril nodig zou hebben.” De operatie vond plaats afgelopen oktober, in Medisch Centrum Alkmaar. “Het viel erg mee. Ik vind het erger om naar de tandarts te gaan voor een kies die moet worden geboord. Ze brengen je naar een operatiekamer, dus je bent altijd gespannen. Maar ik heb niets gevoeld. Ik ben met druppels verdoofd en dat ging perfect. Binnen twee uur was ik weer weg.” De volgende dag ging een wereld voor hem open. “Ik zag meteen, nadat de pleister eraf mocht. Je kan hier prachtig mooi naar buiten kijken. Ik zei meteen tegen mijn vrouw: ‘Het is ongelooflijk’. Op ongeveer vijf kilometer staat een zendmast en die kon ik daarvóór echt niet zien. Maar vanaf dat moment wel. In het begin zag ik wel halo’s rond lantaarns, maar dat trok na ruim een week weg. Dat kwam waarschijnlijk nog door de vergrote pupil.” Het zien op opstand was meteen goed.

“Ook de middenafstand, zoals televisie kijken, was perfect. Het lezen viel wat tegen.” Dit verbeterde toen de contactlens in zijn linkeroog van 4.25 werd vervangen door een contactlens van 3.25. “Sindsdien kan ik alles weer lezen. Ik had met mijn contactlenzen ook altijd al monovision. Het is nu echt helemaal perfect. Ik kan het iedereen aanraden. Een geweldige uitvinding.” “Huiverig om dat te doen” Jos Kerkhoven was de eerste patiënt bij wie Meriwani een Crystalens AO implanteerde. “Deze lens is bij uitstek geschikt voor een eenzijdig geval van cataract”, aldus de oogarts. “Mijn ervaring met aan één kant een multifocale lens en aan de andere kant een natuurlijke lens is dat het beeldverschil toch storend kan zijn. Het ene oog heeft dan halo’s en contrastvermindering en het andere oog niet. Ik ben huiverig om dat te doen, om geen ontevreden patiënten te krijgen.” Toch was ook Meriwani positief verrast door het resultaat met zijn eerste Crystalens AO. “De uitkomsten zijn verbluffend. Deze patiënt presteert beter dan ik had gedacht dat hij zou doen.” Een bijkomend aspect is dat de Crystalens AO iets minder hoge eisen stelt aan de operateur dan de HD-versie. “De AO is meer vergevingsgezind, operatief gezien.”

Accommodating. Aberration Free. Aspheric.

©2012 Bausch + Lomb Incorporated. ™/® denote trademarks of Bausch + Lomb Incorporated. Other brands/products are trademarks of their respective owners. SU5786 12/09

InFocus

21

Even voorstellen...

S ave the Date

Alinda Magielse - Oudijk Mijn naam is Alinda Magielse en ik werk sinds 1 november 2010 binnen het Surgical Team van Bausch + Lomb. Als ‘Clinical Outcome Specialist Benelux’ houd ik mij met name bezig met de ondersteuning en begeleiding rondom de accommoderende Crystalens. Daarnaast heb ik mij sinds kort toegelegd op alle intraoculaire lenzen uit ons portfolio en zal hiervoor het aanspreekpunt worden voor alle Nederlandse academische centra. In 2005 heb ik de opleidingen optometrie en orthoptie afgerond aan de Hogeschool Utrecht. Na de opleiding heb ik eerst een half jaar als orthoptist in ziekenhuis Bernhoven te Veghel gewerkt en daarna vijf jaar met veel plezier als optometrist in het Rivierenland Ziekenhuis van Tiel. Ik heb heel veel geleerd in het ziekenhuis, maar in 2010 was ik toe aan een nieuwe uitdaging en besloot ik over te stappen naar Bausch + Lomb. Ik wil graag mijn kennis verder uitbreiden en mijn horizon verbreden. Inmiddels heb ik het afgelopen jaar veel geleerd over de verschillende facetten van oogheelkundige chirurgie; dit is een heel uitdagende en veelzijdige kant van het vak. Mijn ruime praktijkervaring en kennis op het gebied van optometrie en orthoptie komen bij dit werk heel goed van pas. Het mooie productportfolio van Bausch + Lomb en het sterke surgical team vormen een bijzonder prettige werkomgeving, waar ik me inmiddels heel goed in thuis voel. Ik zal mijn uiterste best doen om u tot dienst te zijn! Met vriendelijke groet, Alinda Magielse - Oudijk. 22

InFocus

5 th Amster dam Retina Debate December 7, 2012 Academic Medical C enter Amsterdam, T he Netherlands

Alcon

Allergan

Bayer B.V.

Bausch & L omb

Dutch Opthalmic R esearch C enter I nternational BV Novartis Pharma B.V.

www.amc.nl/retinadebate

UW MENING IS WAARDEVOL... Heeft u een interessant verhaal of heeft u iets belangrijks te vertellen dat u graag wenst te delen met de lezers van dit blad? Wij horen dan graag van u! U kunt contact opnemen met Anja Wittenberg via telefoonnummer: +31 (0)6 5200 5578 of emailadres: [email protected]

Congres Agenda 2012 maart 10-11 Frankfurt Retina Meeting. Frankfurt -Duitsland 22-25 3rd World Congress on Controversies in Ophthalmology, Istanbul - Turkije 28-30 Jaarvergadering NOG 2012, Groningen april 13-14 Dutch Ophthalmology PhD’s (DOPS) - More than meets the eye, Nijmegen 14 Werkgroep Tropische oogheelkunde, Utrecht 17-20 The 2nd Global Congress for Consensus in Pediatrics & Child Health, Moskou -Rusland 21-25 ASCRS 2012, Chicago - USA 26-27 EBO Exam 2012, Parijs - Frankrijk 27 SFO 2012, Parijs - Frankrijk mei 6-10 ARVO, Fort Lauderdale – Florida - USA 15-17 The Royal College of Ophthalmologists Annual Congress 2012, Liverpool - Engeland 23-26 SOI International Congress Milaan - Italie 25 Perspectives in Orbital Care, farewell symposium prof. Dr. Karel G.H. Van der Wal, Rotterdam 25-27 5th annual international Bali Ophthalmology Retreat (BIOR), Bali juni 3-7 ISCEV 2012, Valencia - Spanje 15 ZWOG, 17- 22 EGS European Glaucoma Society, Kopenhagen Denenmarken

17-19 European Paediatric Ophthalmological Society (EPOS), Uppsala - Zweden 26-29 IOA XIIth International Orthoptic Congress, Toronto, Canada 28-30 2nd Joint International Congress [email protected] and SICSSO, Rome - Italie 29-30 EUPO course 2012, Leuven - Belgie september 6-9 EURETINA 2012, Milaan - Italie 8-12 ESCRS 2012, Milaan - Italie 8-9 World Congress of Peadiatric Ophthalmology and Strabismus, Milaan - Italie 20-23 DOG 2012, Berlijn - Duitsland oktober 3-6 EVER, Nice - Frankrijk november 10-13 AAO annual meeting, Chicago - USA 17-19 3rd acces to ophthalmologic advances, Paramaribo - Suriname 23-24 NIOIC/NGRC symposium 28-1 dec SOI National Congress Rome - Italie 28-30 OB 2012, Brussel -Belgie december 7 5th Amsterdam Retina Debate, Amsterdam

Colofon Redactie inFocus: Rob Carson Toine de Graaf Anja Wittenberg

(Marketing Manager Pharma Benelux) (Journalist) (Product Manager Surgical Benelux)

Eindredactie: Anja Wittenberg

(Product Manager Surgical Benelux)

Adres Nederland: Bausch + Lomb BV Koolhovenlaan 110, 119 NH Schiphol-Rijk Telefoon: +31 (0)20 2035401 Fax: +31(0)20 2035402 e-mail: [email protected]

www.perfectzien.nl www.storzeye.eu www.crystalens.com www.MICSplatform.com www.bausch.com

InFocus

23