INFO-SFAN nummer 2 december Maandelijks tijdschrift voor science-fiction en fantastiek

INFO-SFAN

nummer 2

december 1970

Maandelijks tijdschrift voor science-fiction en fantastiek. Informatief orgaan van SFAN Lidgeld + abonnement : l00 F

Losse nummers : 30 F

PCR : 2.l4 van de Generale Bankmaatschappij Meir 48, 2000 ANTWERPEN t.g.v. rekening 65-l04.675 van Ludo RAEYMAEKERS, Ommeganckstraat 38, 2000 ANTWERPEN.

Voorzitter : Willy MAGIELS Erevoorzitter : Forrest J. ACKERMAN Ereleden : A. VAN HAGELAND, HANS FRANKFURTHER, Michel FERON, Donald A. WOLLHEIM, B. R. BRUSS

MAANDELIJKS

Redaktieadres en verantwoordelijke uitgever : Paul TORFS, Melkmarkt 33, 2000 ANTWERPEN (tel 3l2.6l8). Eindredakteur : Simon JOUKES. Medewerkers : Willy MAGIELS A. VAN HAGELAND Benny SUYKERBUYK

Simon JOUKES Daniel DE RAEVE Robert SMETS

Wilfried HENDRICKX Caleb WILLIAMS EL RAEIJ

INFO-SFAN nummer 2

Inhoudstafel

Grote schoonmaak / Leden werven leden Het kletspraatje van de eindredacteur I walk on the moon Zijn de goden tegen ons ? Eurocon 2 Brussel SF'74 Kras staaltje van uitgeverspolitiek Pepperland Katan-Ka Nog nieuws over de ledenvergadering 34th World SF Convention l976 te Stockholm Quid met de nummers van Info-Sfan Wel of geen verhalen in Info-Sfan SF-BIB op de ledenvergadering Reglement tweede science-fiction prijsvraag voor kortverhalen ingericht door Sfan Ode aan een reus Horror in the nude Het ding Voor u gezien Horror Shop nr 2 Bibliografie van de Nederlandse en in het Nederlands vertaalde science-fiction Boekbesprekingen Tentoonstellingen

Opnemen van pennevruchten in 'INFO-SFAN' betekent niet dat de redaktie het met de inhoud of de strekking ervan in alle opzichten eens is.

december l970 Willy MAGIELS Simon JOUKES A. VAN HAGELAND Danny De RAEVE Simon JOUKES Simon JOUKES Simon JOUKES Wilfried Hendrickx Simon JOUKES Simon JOUKES Simon JOUKES Simon JOUKES Simon JOUKES NN

l 2 4 5 6 8 8 9 l0 ll l2 l2 l2 l3

Willy MAGIELS l4 Caleb Williams l5 Danny DE RAEVE l7 Caleb WILLIAMS l9 Willy MAGIELS 23 Benny SUYKERBUYK 24 Robert SMETS Caleb Williams EL RAEIJ Daniel DE RAEVE

26 29

1

GROTE SCHOONMAAK Inderdaad, met dit nummer van INFO-SFAN maakten wij de redaktiemappen leeg. Wij hebben alle kopij die we nog hadden liggen en die nog niet verschenen was, wegens plaats- en tijdgebrek, nog eens goed doorgelezen. De artikels die nog van belang waren publiceren we in dit nummer, zij het misschien een beetje laat, naast een reeks nieuwe aktuele recensies. Vanaf januari l97l beginnen we dus met een nieuwe lei en kunnen we de aktualiteit op de voet volgen. In januari l97l zou eveneens onze eerste verhalenbundel moeten verschijnen, maar voor het ogenblik is er nog tekort aan stof. We zouden nog een aantal verhalen moeten hebben en hiervoor doen we beroep op de SF-lichten onder onze leden. Jullie zitten steeds te kankeren dat uw verhalen niet gepubliceerd raken. Wel hier is uw kans ! Stuur ons zoveel mogelijk manuscripten en, indien ze goed zijn krijgen ze een plaats in onze verhalenbundels. Wij rekenen op uw medewerking ! DENK AAN DE ALGEMENE VERGADERING OP 23 JANUARI l97l IN ZAAL "CECIL" TE ANTWERPEN !!! HEBT U DE VRAGENLIJST REEDS TERUGGEZONDEN ? DE VOORZITTER

LEDEN WERVEN LEDEN Een vereniging als de onze, moet in staat zijn vele leden te verkrijgen. Maar om dit te bereiken is uw hulp onontbeerlijk ! In dit nummer vindt u enkele inschrijvingsformulieren. Gelieve deze te bezorgen aan SF-liefhebbers uit uw kennissenkring. Indien u meer formulieren wenst volstaat een briefje of een telefoontje naar één van de bestuursleden om er zoveel te ontvangen als u maar enigszins verlangt. MAAK SFAN GROOT DOOR UW HULP ! Zo veel te sneller kunnen we de stencils laten vallen en u een gedrukt, geïllustreerd tijdschrift aanbieden ! WM

HET BESTUUR VAN SFAN WENST U PRETTIGE KERSTDAGEN.

2 HET KLETSPRAATJE VAN DE EINDREDACTEUR

Simon JOUKES

In elk nummer van Info-SFAN treft u voortaan onder deze hoofding een artikel van meer algemene aard aan, waarin het een of ander probleem zal worden besproken; vaak zal het een kwestie van 'inwendige orde' betreffen, maar ik stel me zo voor dat er ook wel eens een al dan niet zijdelings commentaar zal worden geleverd op personen, gebeurtenissen en auteurs, uiteraard in nauw verband met SF & Fantasy. Het is bovendien niet uitgesloten dat dit 'kletspraatje' de elementen van een debat en/of discussie zal inleiden waarbij dan natuurlijk aan de lezers zal worden gevraagd in de pen te klimmen om schrijver dezes hoog te prijzen of ... te verguizen. Het lijkt me gepast te beginnen met een probleem waarmee elke vereniging in meer of mindere mate te kampen heeft en die er in het verleden herhaaldelijk heeft toe geleid dat een vereniging doodgewoon van de kaart werd geveegd, met name de f i n a n c i ë n. Het jaarlijkse contributiegeld van SFAN bedraagt thans l00,-F. Van het bestuur wordt in de eerste plaats verwacht dat zij met dit geld een degelijk en regelmatig verschijnend verenigingsblad uitgeeft. Wat betekent dit precies in de huidige stand van zaken : aantal leden : plus minus 80 jaarlijkse contributie 80 x l00 = 8.000,-F Hoeveel nummers kunnen wij hiervoor uitgeven ? Hieronder een objectieve prijsberekening van één nummer met een beperkt aantal bladzijden : doorsnee oplage : l00 exemplaren, waarvan 85 verzendingen, l0 archiefnummers en 5 proefnummers. a) stencilpapier, prijs per l000 vel : l80,-F dit is 2000 vel per l00 nummers of 2000 vel… 2 b) stencils : 7,-F per stuk; dit is voor 20 vellen 7 c) inkt ……………………………………………………………………... d) postzegels à 0,60 F voor de verzending ………... 85 e) lijm voor het versterken van de rug ……………. f) tape voor sterkere rug en presentatie ………... 100 g) enveloppen voor de verzending à 2,-F per stuk 85 h) varia (kleine onkosten zoals correctorinkt, misdrukkenn enz.)

x l80,-F x 20,-F l0,-F x 0,6F l0,-F x l,-F x 2,-F

= = = = = = =

390,-F l40,-F l0,-F 5l,-F l0,-F l00,-F l70,-F

40,-F =

40,-F ------TOTAAL = 9ll,-F

Een enkel nummer van INFO-SFAN kost dus op zijn minst meer dan 900,-F (als het enkel om een klein nummer gaat), waarbij we dan helemaal geen rekening houden met de talrijke werkuren die belangloos door bepaalde leden aan de totstandkoming van het blad hebben besteed (verzamelen kopij, tikken van de stencils, afdraaien van de stencils, nummers vergaren en plakken, in de enveloppen steken en verzenden. Met andere woorden : met de beste wil van de wereld kunnen wij met de financiën waarover we thans beschikken, niet meer dan 8 nummers per jaar uitgeven, hoewel wij minstens één nummer per maand willen brengen plus verhalenbundels, plus "Sfantooms". Waarbij we dan nog aannemen (en dat is je reinste dwaasheid) dat onze vereniging geen andere werkingsonkosten zou hebben ! Hier mag dan ook wel gezegd worden dat sommige leden uit zichzelf geld beschikbaar hebben gesteld om het nummer wat u thans leest mogelijk te maken.

3 Hoe lossen wij dit probleem op, rekening houdend met het feit dat de leden recht hebben op een degelijk blad ? Wij zien op dit ogenblik drie mogelijkheden : a) verhoging van het lidgeld tot l50,-F of 200,-F per jaar ; b) werving van nieuwe leden c) 'mecenaat'. Persoonlijk meen ik dat slechts een combinatie van de drie bovengenoemde factoren de financiële toekomst veilig zou stellen. Natuurlijk hoor ik graag van u hoe u er zelf over denkt en wat volgens u de mogelijkheden zouden kunnen zijn. Wat er ook van zij, het probleem staat op de dagorde van onze algemene ledenvergadering van 23 januari zodat u de tijd hebt om met concrete voorstellen te komen. Ondertussen worden uw 'geëerde stortingen voor het goede doel' gaarne ingewacht op onze bankrekening ...

GRIEZEL TE KOOP AANGEBODEN Acht griezelverhalen met SF thema samengesteld en ingeleid door één van onze ereleden : Donald A. Wollheim TERROR IN A MODERN VEIN Digit Books - London / Pocket - l58 blz. Inhoud : Introduction Donald A. Wollheim They Robert A. Heinlein Fritzchen Charles Beaumont The Girl with the Hungry Eyes Fritz Leiber The Fishing Season Robert Sheckley The Crowd Ray Bradbury He H. P. Lovecraft The Strange Case of Lemuel Jenkins Philip M. Fisher The Rag Thing David Grinnell Slechts enkele exemplaren beschikbaar. Order worden behandeld in volgorde van binnenkomst. Prijs : 20 F (inklusief verzendingskosten)

4 I WALK ON THE MOON

A. VAN HAGELAND

I walk on the moon ... Is this the moon we used to look at in the incredible past. Sweet love. Did you ever exist ? Your face seems now unreal in the reality of my nightmare here on the moon. That desolation. Craters with one strange eye Devilish dark are these places where at each step I stumble and stagger down as if I were fuddled. I walk on the moon and I'm alone. Nobody takes me by the hand, And God knows I need someone to say : this is not true ! It cannot be true, because - I am not an astronavigator - I have never seen a spaceship, never - I do not believe in Time Machines I'm just human or I think so. Or I thought so. I walk on the moon. Or is it ? Is it ? I wish it were the moon indeed I wish I did not remember, my sweet, That this is Earth ! The skeleton of Earth, after the last of Wars after the last of Wars ...

Wij danken de auteur, die ons de toelating verleende om dit prachtige gedicht te publiceren.

5 ZIJN DE GODEN TEGEN ONS ?

Danny DE RAEVE

Vierhonderd boeken en tijdschriften die stuk voor stuk hadden kunnen bijdragen tot de verrijking van onze SF-kultuur werden in de afgelopen maanden bijeengebracht, gekatalogeerd en genummerd. Deze kaarten werden per auteur alfabetisch geklasseerd in een kardexsysteem dat plaats biedt voor 2264 kaarten. Dit systeem maakte het ons mogelijk bij keuze van een auteurskaart, snel en zeer handig de volgende informatie te verkrijgen : a) Titel van de verhalen die wij van betreffende auteur in ons bezit hebben. b) Taal waarin het geschreven is (Nederlands, Engels, Frans). Alle in het Nederlands uitgegeven werken die we bezitten zijn van een groene ruiter voorzien, wat de snelle keuze uiteraard in de hand werkt. c) Uitgave en jaar van uitgave. Voor de tijdschriften, naam en nummer van het tijdschrift. d) Volgnummer van het boek, wat het opzoeken van de numeriek gerangschikte boeken moet mogelijk maken. Onze bedoeling was alle werken en natuurlijk ook het voornoemd kardexsysteem in een kleine tabakszaak en volksbibliotheek, gelegen aan de Oude Koornmarkt (vlakbij Groenplaats), te Antwerpen onder te brengen. De eigenares van deze zaak had ons haar medewerking destijds volledig toegezegd, een uitstalraam inkluis. Het is vanaf de dag van dit akkoord dat wij ons projekt SFBIB begonnen uit te werken. Toen wij begin november klaar kwamen met het omslachtige werk en kontakt namen met de mevrouw, was haar antwoord een vriendelijke afwijzing. Het argument hiervoor was angst in verband met de administratieve moeilijkheden, die de B.T.W zal meebrengen ... Een kleine voorlichting omtrent 'den BTW' mocht geen aarde aan de dijk brengen. Dit bleken dan zaken te zijn voor de boekhouder. Een mijnheer die er veel van afweet, maar helaas, niet, maar dan niet gemakkelijk te bereiken valt, en zo wel, nog moeilijker te overtuigen is ... Een verstek dat zwaar voor ons en voor u aankomt. Wel is het zo dat wij dit euvel in een nabije toekomst hopen te verhelpen. Wij denken aan een (klub)lokaal met een 'permanentie' (wat een woordje ...) tijdens de week-ends. Dit natuurlijk indien er genoeg interesse onder de leden bestaat. Echt een punt dat u op onze eerste ledenvergadering met ons zou kunnen bespreken. Een lijst van de beschikbare werken zal in elk geval ter inzage liggen op deze belangrijke ledenvergadering, waarover u spoedig zult geïnformeerd worden. In afwachting van de definitieve SF-BIB-start, ons ekskuus en sfangroeten.

6 EUROCON 2 BRUSSEL SF'74 BRUSSEL EUROCON 2 SF'74 BRUSSEL Simon JOUKES Het eerste Europese Congres voor Science Fiction & fantasy wordt zoals u weet te Triëst georganiseerd, in l972; hiertoe werd besloten op het Heidelberger Congres. De schaarse landgenoten te Heidelberg, beneveld door ontzettende hoeveelheden 'vurguss' (vraag maar aan de overlevenden wat dit eigenlijk is) staken de beroesde breinen bij elkaar en besloten in hun euvele overmoed dat de Belgen nog steeds dapperder zijn dan spaghetti-vreters en dat zij derhalve óók een dergelijk congres konden inrichten, weshalve zij onmiddellijk de kandidatuur van Brussel stelden voor het 2de Europees congres in l974. Het minste wat wij van die paar mensen (van wie één SFAN-lid, namelijk Michel Feron de Glorieuze, één 'ontslaggenomenhebbendlid', namelijk Danny De Laet, en verder Michel Liésnard, het gezin Van Den Berghe) kunnen zeggen is wel dat zij bewust alle Nul-A gefilosofeer overboord hebben gesmeten en zich 'High Crusaders' hebben getoond ! Heelhuids (maar nog niet nuchter) in België teruggekeerd werd contact opgenomen met SFAN om het 'bestuur' van het feit in kennis te stellen en om de medewerking van onze vereniging te verkrijgen. Toen kwam de kink in de kabel. De keuze van Brussel werd aangevochten met het argument dat SFAN niet van te voren geraadpleegd was geweest (onze tegenvraag : hoe zou dat gekund hebben, aangezien SFAN niet in Heidelberg was) en er werd zelfs een verkeerd opgestelde vraag aan de leden voorgelegd, namelijk, te kiezen tussen Brussel of Antwerpen, terwijl we alle redenen hadden blij te zijn dat er binnen zeer korte tijd een Europees SF-congres in ons land zou worden ingericht. Hoe dan ook, slechts enkele leden begrepen niet dat hier eigenlijk sprake was van een persoonlijke vete tussen Danny De Laet en Julien Raasveld en stuurden hun antwoord in. De zaak liep als een sisser af en ondertussen werd er door een klein groepje te Brussel al flink gewerkt. Uitgaande van het verkeerde (en sindsdien, op l3 november rechtgezette) feit dat SFAN zijn medewerking zou weigeren, werd een v.z.w. "SF'74" opgericht waarvan de statuten in januari l97l zullen worden gepubliceerd, met als hoofddoel 'alle handelingen te verrichten welke de organisatie van een Europees SF-Congres in Brussel mogelijk zullen maken'. Aangezien niet alleen Brussel, maar ook andere steden, o.m. Boekarest, zich kandidaat hadden gesteld te Heidelberg, werd contact gezocht met vooraanstaande SF-persoonlijkheden in Frankrijk, Duitsland, GrootBrittannië en Italië, om onze hoofdstad er door te krijgen. Deze pogingen schijnen met succes te zijn bekroond : het staat nu praktisch vast, mede door de aktieve steun wan Gian Paolo Cossato, vice-voorzitter van het inrichtend comité voor Triëst, Cronimus (Frankrijk), J. Osterrath (Duitsland) en anderen, dat Brussel zal worden aangeduid tijdens Eurocon l te Triëst. Tijdens bestuursvergaderingen van SF'74 te Brussel werd ondertussen reeds het volgende besloten : l) Het tweede Europees Congres voor Science-Fiction & Fantasy zal EUROCON 2 heten, om in de stijl te blijven van Triëst l972 dat EUROCON l werd genoemcl. 2) Bedoeld congres vindt plaats op 23-24-25 augustus l974 in het Congrespaleis van Brussel, waar de grote vergaderzaal wordt afgehuurd (+ commissiezaal, projectiekamer, tentoonstellingsruimte, eventueel uitstalkasten) tegen de prijs van ll0.000,-F; er is plaats voor 500 personen. 3) De officiële congrestalen zijn : het Nederlands, het Frans en het Engels; voor simultaanvertaling van de sprekers wordt gezorgd. 4) Tijdens het congres wordt in het Filmmuseum een retrospectieve van de SF- on Horrorfilm op touw gezet. 5) Speciaal briefpapier en een embleem worden ontworpen. 6) SF'74 geeft een fanzine uit in het Nederlands en in het Frans (twee afzonderlijke uitgaven maar met identieke inhoud) waarvan de

7 redaktie wordt waargenomen door Danny De Laet en dat de poëtische titel "Mira Ceti" meekreeg. 7) Aangezien er enorm veel geld nodig is voor het organiseren van het congres wordt met aandrang gevraagd dat alle SF-fans in België "presupporting members" zouden worden. Dit membership kost 250,-F per jaar en geeft uiteraard recht op het gratis verkrijgen van fanzine "Mira Ceti". Het zou natuurlijk bijzonder teleurstellend zijn dat het Congres toch niet zou kunnen plaatsvinden wegens gebrek aan geldmiddelen. Een van de positieve mogelijkheden waardoor SFAN aktief met SF'74 kan samenwerken is juist het premembership van de leden van SFAN Als er voldoende SFAN-leden bereid worden gevonden om zulks te doen bestaat er zelfs een reeële mogelijkheid dat beide groeperingen een volledige fusie aangaan en dat dus SFAN, eventueel onder een nieuwe naam, de enige inrichter wordt van het Congres. Uiteraard is het voorbarig om nu al een besluit in die zin aan te nemen. Het probleem wordt op de dagorde van onze algemene ledenvergadering van 23 januari l97l geplaatst en zal dan gezamenlijk worden besproken. Uw suggesties en opmerkingen zijn in ieder geval nu reeds welkom. Wat zal er nu gebeuren tijdens dit congres te Brussel? Op de eerste plaats is een dergelijke "Convention" een plaats waar van alles en niets gebeurt : d.w.z. dat er natuurlijk interessante gastsprekers op zullen worden uitgenodigd en dat er belangwekkende SFthema's zullen worden behandeld, maar dat het interessante er vooral in ligt dat men er de bekende 'SF-auteurs op ontmoet, en contacten kan leggen met buitenlandse SF-verenigingen en hun leden. Het doldrieste avontuur van Danny De Laet met de rondborstige dochter van Poul Anderson is een voorbeeld van de prettige dingen die u op zo'n congres te wachten kunen staan ! Bovendien worden tijdens het congres de Europese Hugo's uitgereikt. Hieronder volgen de eerste détails die nog geratificeerd moeten worden: naam ~ EUROPA AWARDS. Categorieën : l) ROMANS : SF & Fantasy, gepubliceerd tussen l969-l973. Meer dan ——————- 35.000 woorden. De verschijningsdatum (voor de tijdschriften) en het verschijningsjaar (voor de boeken) worden in aanmerking genomen. De 'serials' dienen volledig tijdens bedoelde periode te zijn verschenen. 2) NOVELLE : SF & F, minder dan 35.000 woorden, verschenen in l972 of ——————— l973, in tijdschrift of in bundel. 3) VOORSTELLING : film, TV-spel, luisterspel of toneelstuk voor de ————————————- eerste keer voorgesteld in l972 of l973 (wat de TVserials betreft, weet men niet of de volledige reeks, dan wel een enkele episode, kan mededingen). 4) KUNSTENAARS : (beroeps- of amateurartiest) met SF & F-werk in l972 ———————————- en l973 (bijvoorbeeld een schilder). 5) FANZINE : minstens 4 maal verschenen, waarvan drie nummers tijdens ——————— de periode l972-l973. 6) TIJDSCHRIFT : vaktijdschrift, bijvoorbeeld "Fiction", minstens 4 ——————————— maal verschenen waarvan 3 nummers tijdens de periode l972-l973. 7) STRIPVERHAAL : SF & F, voor de eerste maal gepubliceerd in l972 of ————————————- l973. Hoe wordt gekozen ? Elk lid van het Interimcomité dat te Heidelberg werd ingesteld, voor ons land is dit Michel Feron, dient de nationale kandidaten in voor alle categorieën. Alle kandidaten worden op een stembiljet opgenomen dat aan elk lid van EUROCON 2 zal worden uitgereikt. Waarschijnlijk zal er een uitzondering worden gemaakt voor de romans, wegens taalmoeilijkheden; er zal hiervoor waarschijnlijk een veeltalige Europese jury worden samengesteld. Wat de korte verhalen betreft, hoopt het Comité op tijd bloemlezingen van het werk der kandidaten in de belangrijke talen te kunnen publiceren, zodat de aanwezige leden hun stem zullen kunnen uitbrengen.

8 Michel Feron heeft bijgevolg het volste recht om zelf onze Belgische kandidaten aan te duiden, maar hij geeft toe dat het dan moeilijk is om objectief te zijn. Hij heeft dan ook besloten om de organisatie van deze wedstrij d aan SFAN toe te vertrouwen. Op de algemene ledenvergadering zullen wij hierover spreken en zien of het ons in de praktijk mogelijk is om dit te doen. Nogmaals : gaarne uw suggesties en ideeën hierover aan schrijver dezes, Interimcontactman tussen SFAN en SF'74 : S. JOUKES, Haantjeslei l4, B-2000 Antwerpen. Ook mensen die lid willen worden van SF'74 : gaarne uw naam opgeven.

KRAS STAALTJE VAN UITGEVERSPOLITIEK

Simon JOUKES

Bij de Franse pocketReeks 'J'ai Lu', verscheen zopas een wederuitgave van het in de Franse taal bijzonder moeilijk te vinden meesterwerk van A. Van Vogt, "Le Monde des Non-A". Dit werk werd voor het eerst uitgegeven in l954 door Hachette in de sindsdien beroemde reeks "Le Rayon Fantastique"; dit pocketboek kost thans bij het antiquariaat 250,- à 300,-F ! Later werd dit werk opnieuw uitgegeven (in l966 als ik mij niet vergis) door Club du Livre d'Anticipation, thans uitgever van o.m. de maandbladen "Fiction" en "Galaxie". Ook deze bibliofiele uitgave is thans praktisch onvindbaar en er wordt soms meer dan 500,-F voor geboden. Je zou dus kunnen zeggen dat het prachtig is dat dit boek thans opnieuw verkrijgbaar is en dan nog wel in een goedkope editie (43,-F). Welnu, hoewel de uitgever beweert dat het hier gaat om een (wij citeren) "verbeterde, aangepaste en gecorrigeerde druk" ontbreken toch de 'Nul-A axioma's' waarmee elk hoofdstuk van de oorspronkelijke uitgave begint. Het weglaten van deze onontbeerlijke sluitstukken is niet alleen een grove belediging aan het adres van Van Vogt zelf, die goed wist waarom hij deze axioma's heeft geschreven, beïnvloed als hij was door Korzybski, maar verhindert de lezer zich een juist beeld te vormen van het nexialisme dat de basis vormt van de exploten van Gilbert Gosseyn. Er past hier slechts één woord voor deze geldwolfuitgever : BAH !!! Moet ik nog zeggen dat u dit boek absoluut niet mag kopen ?

PEPPERLAND

Simon JOUKES

Dit is het uithangbord van een jonge boekhandel (nog geen jaar oud) in het centrum van Brussel (Naamse straat) die zich specialiseert in Science Fiction en Fantasy-werken. Naast nieuwe uitgaven vindt men er ook een belangrijke afdeling tweedehandsboeken, die soms helemaal niet prijzig zijn (bijvoorbeeld l0,-F voor een tweedehands nummer van "Fiction" boven nummer l00). Uiteraard is het SF-fonds er meer speciaal op het franstalige publiek afgestemd, maar als onze Vlaamse leden er een aanwezigheidspolitiek komen voeren zal daar natuurlijk snel verandering in komen (wat mij persoonlijk door de eigenaar werd verzekerd). Wat de keuze van de aangeboden werken betreft, deze hoeft volgens mij niet onder te doen voor wat men bij de boekhandel PELLUCIDAR in Parijs kan aantreffen.

9

KATAN-KA

Wilfried HENDRICKX

"We hadden nooit mogen meedoen" zei de Venusiaan met de langste voelsprieten. Ondertussen klauwde hij naar het blikje notenmelk dat ik uit cosmopolitische solidariteit had opengemaakt. "Geen slecht spul" zei de tweede nadat hij ook had geproefd. Ik glimlachte. Het deed mij deugd dat zij er van genoten. "Er ging anders iets van hem uit" zei de eerste weer, terwijl hij nadenkend zijn slurf oprolde. "Met hoeveel waren jullie ?" 'vroeg ik. "Een tiental. De 'echten' bedoel ik. De anderen waren meelopers. Nieuwsgierigen. Toen het er op aankwam lieten ze hem in de steek". "En jullie zijn tot de laatste man bij hem gebleven ?" Ik stelde de vraag alleen uit beleefdheid. Om mijn belangstelling te laten blijken. Ik had ze ontmoet bij het grondstation Khos. Ze gingen allebei naar E-Maijoes. Dat was ook mijn bestemming. We hadden kennis gemaakt en nu zaten we samen in de restauratiewagen van de ondergrondse die tegen 6 000 kilometer per uur door de gelatineuse Venusische bodem ploegde. Gedurende al die tijd hadden ze niet opgehouden te praten over hun 'Katan-Ka' wat zoveel betekent als "Dezewiens-Naam-Niet-Genoemd-Mag-Worden'. "We hebben gedaan wat mogelijk was" zei diegene die zich als Zibas had voorgesteld. Ik zag hoe zijn voelsprieten lichtjes sidderden, een onmiskenbaar teken van schuldgevoelen., De andere, hij heette Cheron, boog het hoofd en zweeg. "Ze vertellen dat hij Telepatisch-Begaafd was" probeerde ik het gesprek weer op gang te brengen. "Ze vertellen zoveel. Allemaal praatjes. Hij was een goed mens, zo is het". Zibas schudde spijtig zijn hoofd : "Hij was geen mens. Dat heeft hij toch zelf gezegd. En heeft hij het niet bewezen ? Ik was er bij toen hij een piloot die aan versnellingsziekte was gestorven, terug uit de dood heeft gehaald". "Dat bewijst niets" zei Cheron. "De wetenschap kan zoiets later misschien verklaren. Volgens het Antimaterie-Veldpostulaat is de dood theoretisch onmogelijk. Nog onlangs heb ik gehoord van een ter dood veroordeelde die het protonenschot heeft overleefd. De normen van de klinische dood worden telkens weer opgeschoven". "Als ik mij niet vergis experimenteerde hij met snelheden hoger dan het licht ?" vroeg ik voorzichtig. Ik wist immers dat alleen reeds het uitspreken van deze woorden gelijk stond met Godslastering. Zibas' tentakels kronkelden nerveus door mekaar : "Dat zijn geruchten die het Opperbevel heeft verspreid om zijn executie te verrechtvaardigen. Ook dat hij door de muren heen liep". "Wat mij altijd opviel is de merkwaardige overeenkomst van zijn levensloop met die van de Hervormer, zoals in het Boek geschreven staat" zei Cheron. "Je bedoelt dat hij zélf de Hervormer zou zijn ?" zei ik verbouwereerd. "Hij heeft natuurlijk óók het Boek gelezen" ging Charon verder. "Dat is juist onze grote moeilijkheid" fluisterde Zibas. "Hij heeft enkele keren onomwonden beweerd dat hij de Hervormer was. Ik heb hem toen geloofd, zoals alle anderen. Jij toch ook, Cheron ?" "Ik kan me niet van het idee losrukken dat hij misschien cortex-gestoord was. Een geniale waanzinnige. Maar wat hij ons leerde was diep doordacht en verheven. Ik ben er van overtuigd dat hij méénde wat hij vertelde. Zo lang hij er was ging alles goed. Maar nu hij weg is. We kunnen alleen nog hopen dat hij uit de doden opstaat zoals hij beloofd heeft".

10 "En mijn carrière die ik zó maar vergooid heb om hem te volgen" zuchtte Zihas", "Als ik er aan denk hoe hij die pijn heeft kunnen doorstaan" zei Cheron zachtjes tot zichzelf. "Hoe is alles dan verlopen ?" vroeg ik. "Ze hebben hem eerst geslagen natuurlijk. Toen ze hem de leugenmachine aanbonden bleef hij steeds maar beweren dat hij de 'enige ware Heerser' was. De rechtszetting was publiek. Hij had nogal wat succes in de zaal. Vooral van de tweeslachtigen. Dat heeft zijn reputatie natuurlijk geen goed gedaan. Het zijn vooral de experimenten met snelheden hoger dan het licht, die hem de das hebben omgedaan. Iets anders konden ze hem niet aanwrijven. De rechter twijfelde. Maar hij heeft hem ten slotte toch veroordeeld uit vrees voor een politiek schandaal. Toen hebben ze hem drie uur lang, ten aanschouwe van iedereen, met protonen beschoten. Het heeft lang geduurd vóór hij dood ging. Wij stonden er zelf bij". Zibas zweeg. Ik zag hoe ontroerd hij was en stelde geen verdere vragen. De bodemschakeringen schoten voorbij onze panoramische ruiten in kleurige volgorde. De reis zou nog enkele tijd duren. Ik wilde hen troosten en haalde mijn injectiespuit en de Zoz-koker boven. Ze namen elk een stevige dosis en lieten zich onmiddellijk wegglijden in geparfumeerde berusting. Ik dacht na over het verhaal dat ze mij hadden verteld. Toen viel ook ik in een bodemloze slaap. Ik sliep nog toen we in E-Maijoes aankwamen. Zibas wekte mij en samen verlieten wij de ondergrondse. De Zoz had ons dermate verenigd dat ik graag hun voorstel aanvaardde om hij hen te overnachten. Cheron haalde een koepel uit zijn reistas. De koepel ontplooide zich onder de atmosferische druk en binnen de minuut stond hij bol. We vleiden ons neer en Cheron legde geroosterde Krip-dieren in het midden. Zibas diepte een blik Tinka-wijn op uit zijn tas. "We hebben spijtig genoeg geen tabletten" zei hij verontschuldigend. Ik had echter een tube in mijn gordel. Ik nam de tabletten, brak ze en maakte het Teken. Toen deelde ik ze aan hen uit. "Heer, Katan-Ka" fluisterde Zibas. Ik stond op en liep de Venusische nacht in. Leuven, 24 mei l970.

NOG NIEUWS OVER DE LEDENVERGADERING

Simon JOUKES

Zoals u weet voorziet de dagorde van onze algemene ledenvergadering van 23 januari l97l de verkiezing van een nieuw bestuur voor de periode van twee jaar •. Ongetwijfeld zijn er leden die gaarne in het bestuur zouden willen fungeren om daadwerkelijk iets voor de vereniging te kunnen doen. Ten behoeve van hen die kandidaat zouden zijn voor de een of andere functie in het bestuur, kunnen wij nu reeds mededelen dat elke kandidaat op de ledenvergadering l à 2 minuten spreektijd krijgt om zich aan de leden voor te stellen en zijn kandidatuur te motiveren. Dit om te vermijden dat er voor wildvreemde mensen moet worden gestemd. Bovendien, en in afwachting van de goedkeuring van de statuten en het huishoudelijk reglement van de v.z.w. SFAN, zal de verkiezing ten uitzonderlijke titel bij 'handopsteken' geschieden. Uiteraard zal er later, als de structuur van onze vereniging stevig op poten staat, met geheime stembriefjes gewerkt worden.

11

34th WORLD SF CONVENTION l976 TE STOCKHOLM

Simon JOUKES

Het succes van HEICON '70 te Heidelberg, heeft bepaalde mensen tot handelen gebracht. Jan-Hendrik Holmberg, Per Insulander en Ulf Westblom waren er als de kippen bij om door middel van hun fanzine met de heerlijke titel 'Asgard', Stockholm voor te stellen voor het 34ste Wereldcongres voor SF in l976. Ook zij weten dat men er vroeg mee moet beginnen, wil men succes boeken. Daarom hebben zij nu al een Bidding Committee op het volgende adres : Postbox 3273, S-l03 65 Stockholm 3, Zweden. Het presupporting membership (jaja, u had het al geraden) kost l dollar voor 5 nummers wan 'Asgard' of 2 dollar voor l2 nummers ervan. Internationale postmandaten kunnen gestuurd worden naar Lars-Olof Strandberg, rekeningnr 58805. Wel, persoonlijk vinden wij het lang niet gek dat er zo snel na Heidelberg alweer een Europese stad in aanmerking zou kunnen komen voor een SF-world Convention. Het lijkt mij derhalve dat SFAN de kandidatuur wan Stockholm best zou kunnen steunen. Niet alleen is Stockholm beslist een gezellige stad (we willen het hier niet hebben over Sex-shops, blonde Zweedse attracties en dergelijke meer), maar die jongens ginds hebben ook al een interessant programma in elkaar getimmerd : speciale werkgroepen gericht op de volgende auteurs : Burroughs, Cabell, Captain Future en de nooit genoeg geprezen trilogie van Tolkien, 24 uur per dag voorstellingen van SF-films, en in ieder geval een congres gericht op de moderne SF. De congrestaal zou Engels zijn, maar eventueel kunnen vertalingen worden georganiseerd. Wat de Zweedse SF betreft, die schijnt zo langzamerhand ook wakker te worden uit haar polaire winterslaap. Zo is de wereldberoemde uitgever Bonnier begonnen met een reeks SF-werken van Olaf Stapledon ("Last and First Men"), Philip K. Dick, R.A. Lafferty en Samuel Delany. Norstedt publiceerde "Slaughterhouse-Five" van Kurt Vonnegut in september jl. en zou op de ingeslagen weg doorgaan als er vraag is. Lindquist begon met "Daymares", een bundel short stories van Fredric Brown en 'Dragon Rider' van Anne McCaffrey. Op het programma van deze uitgeverij die ook al de verfoeilijke gewoonte heeft aangenomen de boeken in te korten tot 35.000 woorden maximum, d.w.z. l60 pagina's (it's a shame !) staan verder nog 'A Plague of Demons' van Keith Laumer en 'Earthblood' van Rosel George Brown en Keith Laumer. Tenslotte publiceert Askild & Tjärnekull eindelijk de 'Foundation'-trilogie van Asimov, 'Stand on Zanzibar' van John Brunner, 'Barefoot in the Head' van W. Aldiss en 'Behold the Man' van Michael Moorcock. Kortom, er roert entwat in Zweden. Ten behoeve van de SFAN-leden die hun steentje zouden bijdragen voor Stockholm '76 kunnen wij nog zeggen dat mocht die stad niet worden aangeduid, de inrichters alsnog hun kandidatuur stellen voor EUROCON 3. Mocht ook dat mislukken (en dat zou toch te erg zijn !) dan wordt het een gezellige NORTHCON. Voor ons niet gelaten, hoewel wij eraan twijfelen of er dan veel gegadigden uit ons land zouden komen opdagen. Wat er ook van zij ('t is misschien nuttig om het nu al te weten !) de eerste presupporting members van Stockholm World Convention '76 zijn niemand minder dan Forest Ackerman en Poul Anderson. Wij troffen ook de naam Leo P. Kindt aan, voorzitter van NCSF Nederland die enkele weken geleden in het huwelijksbootje is gestapt. Hem weze alsnog succes toegewenst !

12

QUID MET DE NUMMERS VAN INFO-SFAN ?

Simon JOUKES

Aangezien wij kost wat kost nieuwe leden moeten werven en de oplage van INFO-SFAN zeer klein is, verzoeken wij onze leden met aandrang dat zij de nummers van INFO-SFAN die zij gelezen hebben, zouden doorgeven aan eventuele belangstellenden of dat zij de gelezen nummers terug naar de redaktie zouden sturen die dan wel voor verdere verspreiding zorg zal dragen. Bij voorbaat dank voor uw medewerking.

HEEFT U DE VRAGENLIJST WELKE VERSCHENEN IS IN SFANTOOM NUMMER 9 REEDS INGEVULD EN TERUGGESTUURD ? ZO NIET, DENK EROM : DE UITERSTE INZENDDATUM IS 23 DECEMBER l970. Het gaat ons allen aan !

WEL OF GEEN VERHALEN IN INFO-SFAN ?

Simon JOUKES

In dit nummer wordt een kort verhaal gepubliceerd, hoewel INFO-SFAN in den beginne was opgezet als een mededelingenblad. In de redaktie zijn namelijk twee standpunten aan het licht getreden : l) een groep die zegt dat korte verhalen uitsluitend thuis horen in verhalenbundels en dat INFO-SFAN een mededelingenblad dient te zijn. 2) een groep die zegt dat korte verhalen in een mededelingenblad niet misplaatst zijn; dat het blad op die manier een volledig verenigingsblad wordt en dat de leden graag (en misschien zelfs in de eerste plaats) verhalen willen voorgeschoteld krijgen. Bovendien vindt die groep dat een verhalenbundel te lang op zich laat wachten en dat er dus best in elk nummer een story wordt gepubliceerd. Wat denkt u er zelf van ? Schrijf ons uw mening en naar gelang de antwoorden die wij krijgen zullen wij onze toekomstige houding bepalen.

SF-BIB OP LEDENVERGADERING

Simon JOUKES

Men zegge het voort : de (zware) kast met de op zo'n voortreffelijke manier door D. De Raeve gekatalogiseerde SF-BIB, wordt in al haar glorie tentoongesteld op de algemene ledenvergadering van SFAN op zaterdag 23 januari l97l. U wordt verzocht ervoor te knielen en D. De Raeve te feliciteren o.m. door het aanbieden van een drink. Wat zal-ie zat zijn, zeg !

REGLEMENT TWEEDE SCIENCE-FICTION PRIJSVRAAG VOOR KORTVERHALEN INGERICHT DOOR sfan l. Eenieder mag deelnemen aan deze prijsvraag. Er is geen beperking van het aantal inzendingen. 2. De inhoud van het ingezonden verhaal moet in direkt verband staan met science-fiction of fantasy. De jury besluit soeverein of een ingezonden werk al dan niet in aanmerking komt om mede te dingen. Haar eventuele negatieve beslissing zal worden gemotiveerd en het betreffende verhaal zal worden teruggestuurd. 3. Elke inzending mag niet korter dan l0 en niet langer dan 20 bladzijden getikte vellen zijn. Het formaat is quarto en de tekst dient met dubbele interlinie getikt. Elk verhaal dient in tweevoud ingezonden. 4. De ingezonden verhalen dienen in het Nederlands geschreven en mogen niet eerder gepubliceerd zijn. 5. Elke deelname gebeurt onder kenspreuk. De werkelijke naam van de schrijver dient op een naar binnen gevouwen kaart, onder gesloten omslag waarop de kenspreuk voorkomt, per afschrift ingestuurd. Voor elk ingezonden verhaal dient een kenspreuk gebruikt. 6. Omtrent de inzendingen en de beoordeling van de jury zal geen korrespondentie gevoerd worden. De jury zal na beoordeling een algemeen verslag opstellen. Elke deelnemer zal hiervan een eksemplaar verkrijgen. 7. Elke deelnemer moet bij het inzenden van zijn tekst(en) duidelijk bepalen of de jury er al dan niet mag over beschikken met oog op een eventuele publikatie in de fanzines (Sfan, Sfan-speciaal, e.a,) 8. De verhalen bekroond met de eerste, de tweede en de derde prijs verschijnen automatisch in het tijdschrift Sfan of een speciale uitgave hiervan. 9. De jury is samengesteld uit : Daniel De Raeve, Georges Gorremans, Simon Joukes, Willy Magiels, Ludo Raeymaekers, Benny J. Suykerbuyk en Paul Torfs. Ze zal beslissen over het al dan niet toekennen van de prijzen in een omstandig verslag. l0. De uiterste inzenddatum is 23 maart l97l. Telaat toegekomen inzendingen worden overgeheveld naar de eerstvolgende prijsvraag. ll. De prijzen bestaan uit l500, 500 en 250 F die toegekend kunnen worden aan de drie beste verhalen zo de inhoud, de taal en de stijl dit verantwoordt. l2. De inzendingen dienen te gebeuren op het adres van : Simon JOUKES Haantjeslei l4 2000 ANTWERPEN (België)

14 ODE AAN EEN REUS

Willy MAGIELS

Met grote ontsteltenis vernamen we het overlijden van één der grootste figuren van de Japanse SF-film. EIJI TSTJBURAYA is niet meer. Het klinkt haast ongelooflijk dat deze man, schepper van tientallen monsters, zelf sterfelijk was. Het was dank zij hem dat wij konden huiveren bij het zien van een GODZILLA, een RODAN, een MOTHRA, een MATANGO, een GHIDRAH, een DOGORA, en zovele andere lieve beestjes. Hij was het werkelijke brein achter de schermen voor praktisch alle films wan Inoshiro Honda. De voorhistorische en mythologische dieren die hij schiep stonden artistiek op een veel hoger plan dan de houterig aandoende scheppingen van, de al te zeer overschatte, Ray Harryhausen. Toch was hij in onze streken voor de meesten onbekend. De meeste Europese filmverdelers laten de vermelding "Special Effects" gewoonlijk uit de generiek vallen, daar Japanse namen hier toch geen betekenis zouden hebben, volgens hen. Dit heb ik persoonlijk steeds als een misdaad beschouwd, want zeker een naam als Tsuburaya, moet elke SF-filmliefhebber in een gouden lijstje in zijn hart hebben. Sinds hij in l954 begon met de speciale effekten voor "Godzilla" van Honda, is Tsuburaya bijna ononderbroken werkzaam geweest. Hij ging een exclusief contract aan met Toho Productions Company en verzorgde de animatie in meer dan honderd films. De zeer kleine modellen toverde hij op het scherm om tot verbluffende monsters, die steeds levendig waren en waarin men, zelfs in close-up, nooit karton of rubber zag doorschijnen. Hij was een meester zoals er geen tweede in het genre bestaat. Hij was de enige die erin geslaagd is om Willis O'Brien (Spec.eff. "King-Kong") te evenaren en zelfs te overtreffen. De laatste film waaraan Tsuburaya meewerkte was Honda's "Destroy All Monsters". Het was alsof Tsuburaya zijn dood voelde naderen, want deze film is bijna een geestelijk testament. Niet minder dan elf monsters nemen het hierin op tegen elkaar. Deze monsters zijn : Godzilla, de zoon van Godzilla, Rodan, Mothra, Ghidrah, Manda, Angurus, Varan, Baragon, Gorosaurus en Spigas, allemaal oude bekenden voor de Hondaliefhebbers. In dit werk overtrof hij zichzelf in de meesterlijke wijze waarop hij erin slaagde om alles zo natuurlijk mogelijk te doen klinken. Deze film, welke op humoristische wijze behandeld werd, wordt door de buitenlandse kritiek beschouwd als het meesterwerk van Honda, maar hoe groot is het deel van Tsuburaya wel niet in het welslagen van deze prent ! Er zal natuurlijk wel iemand anders komen die de plaats van Tsuburaya zal innemen, want 'the show must go on', maar het blijft toch wel twijfelachtig of deze naam van opvolger van Tsuburaya waardig zal zijn. Ook Honda zal verder blijven filmen, maar zullen zijn monsters nog even groots zijn? Eiji Tsuburaya, wij danken je voor de vele uren van filmgenot welke je ons geschonken hebt en jouw naam zal voor eeuwig in het hart van elke SF-filmliefhebber een aparte plaats innemen. Je was 69 toen je in februari l970 aan de wereld ontnomen werd, veel te jong om reeds te sterven. Je laat een leemte na in de filmwereld, een leemte welke niet zo gauw opgevuld zal worden. Rust zacht en laat ons hopen dat deze rust niet verstoord zal worden door één van je scheppingen. Wij zullen je nooit vergeten !!!

15 HORROR IN THE NUDE

Caleb WILLIAMS

Wat doet een liefhebber van de fantastische film, wanneer hij in het stadscentrum de keuze heeft tussen een rotfilm met Heintje, de zoveelste belachelijke "SanktPauli" film met Kurt Jürgens en een aantal andere snertfilms van onze Oosterburen ? Er zit voor hem dan niets anders op dan eens in de Nudie-zalen rond te neuzen om te zien wat daar aangeboden wordt. Wel, er mag worden gezegd dat deze zalen tegenwoordig de interessantste films vertonen, zeker wat Antwerpen (cinemastad !?) betreft. De meeste films komen natuurlijk uit Amerika, waar men sinds het succes van de twee eerste sadies (samentrekking van sadisme en nudie) van Herschel G. Lewis, "Bloodfeast" en "Two Thousand Maniacs", zich is gaan specialiseren in het maken van 'erotische' griezelfilms. In deze werken wordt het geweld niet meer gesuggereerd, maar wel degelijk getoond in zijn meest afschuwelijke vormen. Deze formule werd ook reeds toegepast in enkele "serieuze" films, maar het resultaat was dan gewoonlijk bedroevend (bv Robert Hartford-Davies met "Corruption"). In dit artikel zou ik de schijnwerper even willen richten op enkele produkties die voor het ogenblik in het nudie-circuit lopen. Eerst dan enkele sadie-prenten. Na het succes van Lewis kwamen er natuurlijk tientallen produktiemaatschappijen met sadies voor de pinnen. Sandy N. Johnson maakte "The Beautiful, the Bloody and the Bare", het verhaal van een schilder die voor het rood op zijn schilderijen het bloed van zijn modellen gebruikt. Er hoeft hier niet te worden benadrukt dat het een bloedig geval is, wat nog geen waarborg is voor een goede film natuurlijk. Het scenario is zeer banaal en tijdens meer dan de helft van de film wordt er met scheermessen, stalen pinnen, scharen en andere voor het doel geschikte middelen achter de modellen aangezeten, die gewoonlijk dan nog naakt rondlopen ook. Ook "The Sadistic Lover" van George F. Gunther en "Two Girls for a madman" van Stanley H. Bradlov lijden aan een te weinig gestoffeerd scenario. Van deze laatste had echter wel iets degelijks gemaakt kunnen worden. De geschiedenis van twee balletdanseressen die in de macht komen van een sadist, had een pracht van een kortfilm kunnen worden, maar als langspeelfilm komen er te veel hiaten in voor, die dan opgelost werden door het minutenlang uitkleden van de meisjes. De enige die met recht een opvolger van Lewis kan genoemd worden is Andrew Milligan. Met "The Ghastly Ones" heeft hij een sfeervolle sadie afgeleverd, waaruit blijkt dat Milligan een jong en dynamisch filmer is, die een betere kans verdient. Zijn scenario was ook aan de magere kant, maar hij lost dit op door te gaan improviseren met de camera. Elke mogelijke beeldhoek wordt gebruikt, hij werkt vooral met de groothoeklens en wendt vele technieken aan uit de "Undergroundfilms" van bv. een Warhol of een Brakhage. Milligan is een man waar we zeker nog van zullen horen. Buiten de sadie wordt er ook aandacht hesteed aan de griezelfilm. Het thema dat Glauco Del Mar gebruikt voor "Love After Death" is de terugkeer van een levend begraven man. De geest van de man wreekt zich op degenen die hem levend hebben laten begraven, maar er zich van bewust waren dat hij niet dood was. Op het einde verdwijnt hij op mysterieuze wijze, maar dat had hij liever bij het begin gedaan, dan hadden we niet zo lang naar "niets" hoeven te kijken. Interessanter is Zoltan G. Spencers "The Satanist". Vooraleer hij met deze film begon heeft Spencer de hekserij goed bestudeerd en hij heeft er dan ook heel wat over te vertellen. Het hoogtepunt van de film is het opvoeren van een Zwarte Mis en ook hier blijkt dat de regisseur op de hoogte is van de zaak. Hij slaagt erin een pracht van een sfeer te scheppen, maar het enige nadeel van de prent is dat het plots eindigt op een climax. Op het ogenblik dat een meisje

16 als bruid aan Satan zal worden gegeven verliest de man, die de hele film vertelt, het bewustzijn en in het eindshot ziet men hem nog in een hospitaal liggen omringd door de heks en het meisje dat de bruid van de duivel was geworden. Een goed einde voor een kort verhaal. maar niet voor een film, daar het de indruk wekt dat de film beëindigd werd omdat de tijd om was. Ook de SF werd reeds aangesproken door de nudie-producers. Ron Elliott maakte met beperkte middelen "Space-Thing" een niet onaardig, maar weer eens te mager gestoffeerd werkje. Het thema : Een ruimteschip, bestuurd door een man van een niet nader genoemde planeet, wordt geënterd door een aantal vrouwen in een ander schip. Deze vrouwen blijken een soort Amazonen van de ruimte te zijn en het doel waartoe de man bestemd wordt is de voortzetting van het ras. De man kent echter de menselijke manier van voortplanting niet, daar de wezens op zijn planeet uit eieren komen in larvetoestand. Hij zal dan uiteindelijk het ruimteschip vernietigen en alle inzittenden de dood injagen. Nu nog enkele woordjes over het Europese aandeel. "Im Schloss der blutigen Begierde" is een Duits-Franse coproduktie, gerealiseerd door Percy G. Parker. Hier wordt weer eens het bekende scenario behandeld van een dokter die geregeld nieuw bloed moet bezorgen aan zijn dochter, die aan een bloedziekte lijdt. Hij dient hiervoor natuurlijk het bloed van een levend meisje te gebruiken. Het geheel werd op een simplistische wijze verfilmd en enkel Howard Vernon, kan, als de dokter, nog iets van de sfeer redden. Claude Mulat daarentegen werd een revelatie met "La Rose Ecorchée". Hij is één van de zeldzame cineasten die erin geslaagd zijn om erotiek en griezeleffekten op een prachtige wijze te mixen in een film die een meesterwerk in het genre kan genoemd worden. Mulot schept een geheimzinnige poëtische sfeer zonder het geloofwaardige van zijn verhaal aan te tasten. En dan ten slotte nog een film uit ons eigen landje. Guy J. Nys met "Villa Porno" de zoveelste variant op "De l0 kleine negertjes", uitgewerkt met een groot gebrek aan inspiratie. Het één na één vermoorden van een aantal personen, bijeengebracht in een afgelegen villa, dient slechts als uitgangspunt om zoveel mogelijk sadisme en sex te tonen. De eerste Belgische sadie dus, gemaakt door een man die, mits een goed scenario, zeker een knappe film kan maken, want talent heeft hij, dat bleek reeds uit enkele sequenties van zijn eerste prent "Pandore". TECHNISCHE STEEKKAARTEN VAN DE BESPROKEN FILMS : THE BEAUTIFUL, THE BLOODY AND THE BARE (Mooi, blond en wellustig) USA l966 - Regie : Sandy N. Johnson - Vert. Jack Lowe, May Lynn, Brad Scott - Verd : C.C.B. THE SADISTIC LOVER (De dierlijke minnaar) - USA l966 - Regie & prod : George F. Gunther - Scen : Dale Berry - Cam : F.T.Gardner -Muz : Melvyn Davies - Vert : Ralph Edwards, Diane Durlette, Ann Lake, Durlene Dunham, Edward McGriffith, Betsy Simmons, Dale Berry, Frank Gordan - Verd : Eddie De Jong. TWO GIRLS FOR A MADMAN (2 meisjes voor een sadist) - USA l969 - Regie : Stanley H. Bradlov - Scen : Dustin Williams - Cam : Victor Petrovitch - Prod : st.H.Bradlov & V.Petrovitch - Vert : Toni France, Jean Weston, Lucky Kargo, Jay Jason, Jack Henkins, Jerome Heller. THE GHASTLY ONES (Griezelliefde) - USA l967 - Regie : Andrew Milligan Scen : A. Milligan & Hal Sherwood - Cam : A. Milligan - Mont : Gerald Jackson - Prod : Jerome Frederic - Vert : Veronica Radburn, Anne Lindon, Maggie Rogers, Hal Sherwood, Richard Romanis, Carol Vogel

17 Verd : Pardon. LOVE AFTER DEATH (De vampier van New-York) - USA l968 - Regie & Scen : Glauco Del Mar - Cam : Peter Palian - Prod : Charles Abrams - Vert : Guillermo De Cordova, Carmen Oneal, Robert Mauran, Juan Torrez Verd : Stubbe. THE SATANIST (De Satanist) - USA l968 - Regie & Scen : Zoltan C. Spencer - Cam : W.C.Meadows - muz : Ogden Road - Prod. : W.C. Meadows Vert : ? SPACE-THING (Sex Planeet) - USA l968 - Regie & Prod : B. Ron Elliott Scen : Cosmo Politan - Cam : Bill Figge - Vert : April Playmate, Legs Benedict, Kara Koos. IM SCHLOSS DER BLUTIGEN BEGIERDE (Het slot der bloedige begeerte) Duitsland/Frankrijk l968 - Regie : Percy G. Parker - Vert : Janine Reynaud, Howard Vernon, Elvira Bendorff - Verd : Venus. LA ROSE ECORCHEE (De geknakte roos) - Frankrijk l969 - Regie : Claude Mulot - Scen : Claude Mulot, Jean Carriaga, Edgar Oppenheimer - Cam : Roger Fellous - Muz : Jean-Pierre Dorsay - Prod : Edgar Oppenheimer Vert : Philippe Lemaire, Anny Duperey, Howard Vernon, Olivia Robin, Roberto, Johnny Cacao - Verd : Stellor. VILLA PORNO - België l969 - Regie : Guy J. Nys - Scen : Janine Coster Cam : Guy J. Nys - Muz : A. De Wolfe - Prod : Sandy Films - Deurne Vert : Diana Dee, Ona Hills, Guy Bonny, Caremans Bernard - Verd Alpha Films.

HET DING

Danny DE RAEVE

Mijn adem stokte. Toen ik het bloed tegen mijn slapen voelde beuken gilde ik van afgrijzen en kwam in een hoek van de keuken terecht. Het ontzettende wezen waarvan ik nauwelijks een benaderende omschrijving kan geven keek van de keukentafel naar mij op. Het was amper dertig centimeter hoog. Het kwam mij voor als een van de kortbehaarde keffertjes zoals men dikwijls in de armen van bejaarde vrouwen kan zien. Maar wat op amper één meter van mij af stond te grijnzen had niets te maken met een aards wezen, laat staan met een pronkhondje. Het had een zwart lichaam met fel glimmende schubben. De kop, van wat ik nu beest ga noemen, liep haast zonder nek over in een kleine plompe romp die op stompe, elleboogachtige uitsteeksels rustte. Een krans van gitzwarte ogen, ter grootte van een hemdsknoop, liep omheen de kop van het omwezenlijke ding. Wat mij nog banger maakte was de afzichtige snavel waarin vele naaldvormige kiezen glommen. Instinktmatig, toen ik uit mijn verstarring dooide, vloog mijn rechtervoet voorwaarts, raakte de hoek van de tafel die opwaarts steigerde. Het ding verdween even onder het tafellaken maar mijn afschuw werd nog groter toen ik het vanop de hete kachelplaat naar mij zag grinikken. Iets liet mij vermoeden dat het wezen wel ongevoelig kon zijn. Vóór de nachtmerrie begon had ik de kachel nog opgepookt. Het monster zat nu in een totaal andere houding en leek groter. De snavel opende en sloot zich snel. Een afschuwelijke stank drong tot mij door. Naast me, op de koelkast, zag ik in een oogopslag de fruitschaal. Bliksemsnel greep ik de schaal en slingerde haar naar het schubdier. Een scherm van scherven waaierde voor mij uit. Het gitzwarte wezen zat lichtjes wiegend voor mij op de kachel. Zweet sijpelde langs mijn gezicht. Even rees er hoop toen ik door het open raam keek.

18 Als ik het monster nu greep en door het raam slingerde ? Een val van de tweede verdieping zou toch fataal moeten zijn. Ik schoot op het afzichtelijk ding toe en greep het met beide handen. Ik krijste het uit van pijn. De naaldachtige tanden hadden zich in de vingers van mijn rechterhand gehaakt. Het leek wel of mijn vingerkootjes versplinterden. Wild wiekte mijn arm door de lucht. Tevergeefs. Radeloos van pijn, angst en woede sloeg ik mijn vijand tegen de hoek van het marmeren schoorsteenblad. Toen verloor ik mijn evenwicht en zette mijn strijd op de vloer door. Met mijn vrije hand greep ik de snavel en probeerde deze open te wringen. Onmogelijk. Alles leek wel van staal en rubber. Half overeind, bezeten door een ondraaglijke pijn, hakte ik met mijn hiel op de zwarte massa. Nutteloos. Ik verstuikte mijn enkel. Toen ik de openstaande deur bemerkte stak ik mijn arm door de opening. Met mijn schouder probeerde ik het monster tussen deur en omlijsting te vernietigen. Het gedrocht wrong er zich tussenuit en snavelde zich om mijn pols vast. Opnieuw sloeg ik wild met mijn arm in de lucht, stak mijn hand tussen de opening gevormd door de muur en de achterzijde van de koelkast, in de hoop dat de koelomloopleidingen door de warmteoverdracht de ogenkroon van het ding zouden beschadigen. Het lukte. Het beest loste zijn greep, gleed tussen koelkast en muur en rolde snel achteruit. Opnieuw scheen het mij aan te grijnzen. Vlug sprong ik naar de keukenkast. Trok snel een lade open. Messen, vorken en lepels vielen kletterend op de yloer. Gelukkig viel een vleesmes voor mij. Driemaal sloeg ik toe. Driemaal ontweek het ding verrassend snel het lemmer. Vooraleer ik een stap verder was hapte het naar mijn hand. Opnieuw brulde ik van de pijn. De massa bengelde aan mijn duim. Mijn mes viel. Plots zag ik een scheermesje op de grond schitteren. Ik greep ernaar en kerfde kruisgewijze tegen de schubbige romp in. Het monster viel met een plofje neer. Een ontzettende stank vulde de keuken. Een zwarte stroopachtige massa vloeide traag op de vloer. Alles van het monster bleek vloeibaar te worden. De stank werd ondraaglijk. Ik kokhalsde en stormde de hall in, sprong met een gil door het glaswerk van de deur, stortte van de trap. Muur, trapleuning en zoldering gleden in een chaos van licht en pijn langs mij heen. Een harde klap op mijn achterhoofd en een wrange smaak in de mond eindigden mijn val. -- Liefste, je moet mij geloven, zei ik in het witte bed. -- Natuurlijk, zei ze, en plaatste wat fruit in de smakeloze fruitschaal op het nachttafeltje. -- Maar je doet het niet, drong ik aan. -- Toch, toch, maar de buren, noch de politie, noch ik hebben enig spoor gevonden van lijk, dier of wat ook. -- En de scherven, de sporen van worsteling, allemaal opgezet spel, herhaalde ik bijna histerisch? -- Neen, schatje. Sporen van worsteling en bloed werden wel gevonden, maar meer niet, bekende ze. -- Maar dat bloed duidt ... -- Stil maar, onderbrak ze mij, je hebt veel rust nodig. Ik kreunde van machteloosheid. Voelde mij misselijk. -- Morgen gaat het beslist beter, hoorde ik nog. -- Geloof je mij dan niet, probeerde ik zonder overtuiging ? - Ja, hoorde ik haar zeggen. Haar goedheid en begrip, om bestwil, overschreden de grenzen van wat voor mij het redelijke was. Een wenende vrouw sprenkelde kruisgewijze wat wijwater over de diepe voor in het winderig kerkhof. Een groepje kennissen en vrienden keerde zwijgzaam huiswaarts.

19

VOOR U GEZIEN

Caleb WILLIAMS

MEDEA - Italië l969 - Regie : Pier Paolo Pasolini - Sc. : P.P.Pasolini naar het treurspel van Euripides - Camera : Ennio Guarnieri - Muziek : Originele opnamen - Vert : Maria Callas, Laurent Terzieff, Massimo Girotti, Guiseppe Gentile, Margareth Clementi. Na "Koning Oedipus" van Sophocles heeft de Italiaan Pier Paolo Pasolini nu "Medea" van Euripides onder handen genomen. Deze mythologische geschiedenis is al verscheidene malen het onderwerp van een filmscenario geweest. Het meest recente is de grotendeels op griezeleffekten gebaseerde prent van Don Chaffey "Jason and the Argonauts" (l963), maar veel gelijkenis tussen deze twee films is er niet te vinden. Pasolini gaat uit van het standpunt dat de toeschouwer het verhaal grondig kent en neemt er dan een aantal sleutelfragmenten uit waarmee hij dan verder werkt. Hij slaagt erin een vergelijking te maken tussen de oude Griekse samenleving en onze moderne tijd. De botsing tussen Medea, afkomstig uit te bergen, waar de barbaren nog druk magie beoefenen, en Jason, lid van de geciviliseerde gemeenschap, is een konflikt tussen twee beschavingen en eindigt met de morele nederlaag van beiden. Pasolini heeft het zich zeker niet gemakkelijk gemaakt en zelfs de toeschouwer die de inhoud kent, heeft het moeilijk de draad niet kwijt te raken in deze doolhof van legendarische figuren en toestanden. De mythe is voor een groot gedeelte verdwenen en dit geeft plaats om het humane aspekt meer te ontleden. De regisseur is er niet voor teruggeschrokken een aantal werkelijk sadistische fragmenten in te lassen (bv de moord van Medea op haar broer, wiens lijk zij aan stukken hakt en uitstrooit op de weg). Een speciaal woord van lof verdient het filmdebuut van de opera-diva Maria Callas in de titelrol. Al doet haar optreden aanvankelijk wat gechargeerd aan wordt ze beter naarmate de film zich verder ontwikkelt. In de slotepisode (de wraak van Medea op Jason en het hof van Corinthe) is ze werkelijk fantastisch. Wie zich niet te snel laat afschrikken door de moeilijke filmstijl en na de vertoning nog over een film kan nadenken en praten, mag dit werk zeker niet missen. Het is een meesterwerk van een groot cineast, Pier Paolo Pasolini. THE CASTLE OF FU MANCHU (In Nederland : de folterkamer van Fu Manchu) - Engeland/Duitsland/Spanje l968 - Regie : Jess Franco - sc : Peter Welbeck naar de roman van Sax Rohmer - Camera : Manuel Merino Muziek : Charles Camilleri - Produktie : Harry Alan Towers - vert : Christopher Lee (Dr. Fu Manchu), Tsai Chin (zijn dochter), Maria Pershy (Ingrid Koch), Richard Greene (Nayland Smith), Howard Marion Crawford (Dr. Petrie), Gunther Stoll (Curt Kessler), Rosalba Neri (Lisa) Tijdens een bezoek aan Nederland heb ik de kans gekregen de 4e Fu Manchu-film te zien. Mijn indruk is dat de kwaliteit van de reeks in snel afdalende lijn gaat. Na het ruim interessante "The Face of Fu Manchu" (l965) kwam het veel mindere "The Brides of Fu Manchu" (l966). Hierna gaf Don Sharp er de brui aanen werd de regisseursstoel overgenomen door de Frans-Spaanse nudie-maker Jesus (Jess) Franco, die erin slaagde met "The Blood of Fu Manchu" en uiteindelijk "The Castle of Fu Manchu" de reeks helemaal de grond in te boren, wat wel spijtig te noemen is voor deze knappe Sax Rohmer figuur. Christopher Lee leent zijn gestalte nogmaals voor de duivelse dokter. Veel moed heeft hij er blijkbaar niet meer in, hij beperkt zich tot war rondlopen, rechtstaan en neerzitten, maar hij heeft een kontrakt getekend, dus moet hij er wel mee doorgaan.

20 Deze maal heeft hij een formule in zijn bezit, waardoor hij in staat gesteld wordt al het water op onze aardbol tot ijs om te vormen. Zoals steeds geeft hij de wereld één week tijd om zich aan zijn wil te onderwerpen. Zijn ultimatum gaat gepaard met een demonstratie (een schip botst op een ijsrots in de Grote Oceaan) en dit geeft Franco de gelegenheid om het cliché van de zinkende Titanic nog maar eens te gebruiken. Als ik mij niet vergis hebben de producers zelfs bedoelde scene uit "A night to Remember" gebruikt. Natuurlijk is er weer Nayland Smith om de plannen van Fu Manchu in het honderd te laten lopen. Gedurende de hele projectie heb ik tevergeefs naar een glimp van Sax Rohmer gezocht, maar deze was totaal verdwenen. Het scenario is het meest naïeve uit de reeks en de uitwerking bijzonder stuntelig. De scenaristen hebben wel de aktualiteit gevolgd en vergasten ons op een harttransplantatie (natuurlijk netjes uit het beeld gehouden), met een levende en onvrijwillige donor natuurlijk. De prent eindigt dan weer op de eeuwige ontploffing, tijdens welke de Chinees zou moeten omkomen. Maar deze hoop wordt direkt de grond ingeboord, want bij het verlaten van de zaal horen we hem nog zeggen : "The world shall hear from me again". THE HAUNTED PALACE (Het spookkasteel) USA l963 - Regie - Roger Corman Sc : Charles Beaumont naar het gedicht van Edgar Allan Poe en de roman van H.P.Lovecraft - Camera : Floyd Crosby - Muziek : Ronald Stein Produktie : Roger Corman voor American International - Verd : Eddie De Jong - Vert : Vincent Price (Charles Dexter Ward & Joseph Curwen), Debra Paget (Ann Ward), Lon Chaney (Simon Orne), Frank Maxwell (Dr. Willett), Leo Gordon (Weeden) Elisha Cook (Smith), John Dierkes (West), Cathy Merchant (Hester Tillinghast). Eindelijk zeven jaar na de produktie krijgen we in België de laatste Poe-adaptatie van Roger Corman te zien. Het verhaal van "The Haunted Palace" is vooral geïnspireerd op de roman "Charles Dexter Ward" van Lovecraft en werd overgeplaatst in het universum van Poe. Het lichaam van Charles Ward wordt door de geest van zijn voorvader, Joseph Curwen, verbrand als tovenaar, in beslag genomen. De dorpelingen merken de verandering en na de eerste moorden wil men Ward de weg van Curwen laten opgaan. Curwen was één van de vereerders der Cthulhu en heeft een monster opgesloten in een put in de kelder van het kasteel. Het monster manifesteert zich in de tientallen mutanten die in het dorpje leven. Slechts een dokter zal Ward en zijn echtgenote in bescherming nemen en de geest van Curwen vernietigen. Corman toont zich hier weer een meester van de sfeerschepping. Mistige landschappen, barokke kamers, eindeloze gangen en de geheimzinnige huisknecht (gespeeld door Lon Chaney) brengen de sfeer van angst en geweld op de toeschouwer over. Corman heeft de twee tijdniveau's waarop het verhaal zich afspeelt goed opgevangen door dezelfde akteurs de rollen te laten vertolken van de dorpelingen en hun voorouders. De mutanten zijn geloofwaardig, zolang men ze niet in close-up te zien krijgt, want dan valt het gebruikte masker te goed op. "The Haunted Palace" is misschien niet de beste in de reeks ("The Masque of the Red Death" is niet te overtreffen) maar toch wel op een veel hoger peil dan de rommel die ons als Poe-adaptaties voorgeschoteld wordt deze laatste maanden (cfr. "The Oblong Box" van Gordon Hessler en "Die Schlangengrube und das Pendel" van Harald Reinl). De griezelliefhebber moet dit werk gezien hebben. Het is weer een dergelijk ondoorgrondelijk raadsel van de filmverdeling in België dat het zolang geduurd heeft vóór deze prent bij ons uitkwam.

21 BLOOD OF DRACULA'S CASTLE (Bloed voor Dracula) USA l968 - Regie : Al Adamson - Sc : Rex Carlton - Camera : Leslie Kovacs - Mont : Peter Perry - Prod : Al Adamson, Rex Carlton voor Pentragon International Verd : Alpha - Vert : John Carradine (George, de butler), Paula Raymond (Mrs. Townsend), Alex D'Arcy (Charles Towsend/Count Dracula), Robert Dix (Johnny) Gene O'Shane (Glenn Cannan), Barbara Bishop (Liz Arden). Bram Stokers creatie, Graaf Dracula, is reeds vele malen misbruikt. Terwijl men er in de Engelse Hammer-Studio's maar niet in slaagt om hem te vernietigen, is de goede oude graaf-vampier in Amerika helemaal gedegenereerd. Over "Blood of Dracula's Castle" (en niet "... for ..." zoals de publiciteitsposters aankondigen), kan ik maar één ding zeggen : het is een belachelijke film en het is onbegrijpelijk dat er nog zulke films gemaakt kunnen worden. Dracula zelf werd gemoderniseerd : hij zuigt geen bloed meer, maar trekt het met een spuitje uit zijn slachtoffers en drinkt het als wijn. Daar dit voor de scenarist echter niet genoeg was, omringde hij de vampier nog met een op bloed beluste dame, een aanbidder van de Maangod, welke bij elke volle maan een menselijk offer moet brengen en een weerwolf, die bij volle maan razend wordt (maar tijdens klaarlichte dag doodt hij koelbloedig 3 mensen, wat een geluk dat hij toen kalm was !) De vier vrienden wonen rustig naast elkaar in een oud kasteel, totdat hun rust gestoord wordt door de komst van de eigenaar en zijn verloofde. Na hun huwelijk willen zij in het kasteel wonen en dus moeten de huidige bewoners eruit. Die leggen zich daar niet bij neer, dus... Wees echter gerust, alles loopt goed af. Uit elke scene blijkt duidelijk dat regisseur Al Adamson noch scenarist Rex Carlton ook maar het minste van de vampierencultus kennen (Vampieren die zich laten bedwingen door een revolver moeten wel van een zeer speciaal ras zijn en wanneer de eigenaar van het kasteel naar de graaf informeert, rond middernacht, blijkt deze te slapen; waarschijnlijk de eerste vampier die tijdens de nacht slaapt dus - en van zulke zaken loopt het scenario over). Het is onbegrijpelijk dat een man als John Carradine, die eens zelf de rol van Dracula vertolkte, in dit zaakje verzeild is geraakt. Hij is hier butler van beroep en maanaanbidder uit liefhebberij. Alex D'Arcy als Dracula is gewoonweg lachwekkend, evenals Paula Raymond die zijn vrouw vertolkt. Robert Dix is een totale mislukking als weerwolf en de verdere cast is onverdragelijk om het zacht uit te drukken. Met dit alles hebben we hier te maken met één van de slechtste, belachelijkste en meest overbodige griezelprodukten die ooit gemaakt worden. LOVE WAR (Liefde Oorlog) USA l970 - R : George McCowan - Cam : Paul Uhl - Pr : Aaron Spelling - Vert : Lloyd Bridges, Angie Dickinson, Harry Basch, Dan Travanty, Byron Fougler, Judy Jordan. Variatie op een klassiek thema. Twee vijandige planeten-stelsels, vertegenwoordigd door elk drie man, komen hun 'oorlog' op aarde uitvechten. Een arbitrage-raad zegt hen waar en op welke wijze er moet gevochten worden. De ene partij, de 'goeden', wil de aarde bij zich inlijven met niets dan goede bedoelingen. De andere partij, de 'slechten', wil de bevolking wan de aarde uitroeien en er een andere inplanten. Een meisje dat zich op een toevallige manier bij de goeden aansluit blijkt bij de ontknoping één van de slechten te zijn. Dat bezegelt het lot van de aardse bevolking. Zoals u uit bovenstaande synopsis kunt opmaken is het gegeven niet bijster origineel. De stereotiepe vertolking is niet van aard het geheel op een hoger niveau te heffen. Het ook nogal heperkte camerawerk kan hier ook niet veel redden. Al met al blijft het hier een onderhoudende ontspanningsfilm, naïef in elkaar geflanst, echter met een

22 einde dat veel goedmaakt. Maar of de SF hier veel mee geholpen zal zijn blijft een openstaande vraag. MARK OF THE DEVIL (Bloedige heksenjacht) - Duitsland l969 - Regie : Michael Armstrong - Scen.: Sergio Castner, Parcy Parker - Cam.: Ernst Kalinke - Muz.: Michael Holm - Mont.: Siegrun Jäger - Prod.: Adrian Hoven voor Atlas International - Verd. : Heylen - Kleuren - Vert. : Herbert Lom (Lord Cumberland), Oliviera Vuce (Vanessa), Udo Kier (Christian de Meron), Reggie Nalder (Albino), Ingeborg Schöner (Johanna), Herbert Fux (Jeff Wilkens). Originele titel : Hexen - bis aufs Blut gequält. Er is niets zo gruwelijk als de werkelijkheid zelf en deze film is daar het bewijs van. We krijgen een verhaal voorgeschoteld over de heksenjacht. We zien de praktijken, de folteringen en de dood van veronderstelde heksen en tovenaars. Moord gepleegd in de naam van God, iets waar de geschiedenis van overloopt. In geen enkele oorlog zijn zoveel onschuldige slachtoffers gevallen als in de strijd om het zogenaamde 'ware' geloof. De meesten stierven tijdens de periode van de 'Witchfinders'. Of deze nu Matthew Hopkins heette, of de Hertog van Alva, of, zoals in de film, Lord Cumberland, hun misdadige praktijken waren alle gelijk. Deze, in Duitsland verwezenlijkte film van de jonge Engelse cineast Michael Armstrong, kan een remake genoemd worden van Benjamin Christensens onvergetelijk meesterwerk "Haxan" (l922). Hij is misschien wel niet even sterk en zwaar emotioneel geladen als Christensens werk maar ook hier wordt stap voor stap het hele proces gevolgd vanaf de aanhouding, langs de folteringen om tot aan de executie. De folteringen worden deze keer niet gesuggereerd, maar wel degelijk getoond in al haar afschuwelijke facetten. De druppel water op het hoofd, de Spaanse Laars, de spijkerstoel, het uitrukken van de tong en noem maar op, alles is aanwezig. We krijgen te zien tot welke wreedheden het menselijk 'vernuft' in staat is. Echt een kolfje naar de hand van de sadisten, maar als historisch dokument van onschatbare waarde, hoewel men Armstrong niet vrijpleiten kan van zucht naar sensatie. Herbert Lom speelt op diepgaande wijze de rol van de witchfinder en ook de andere, minder bekende akteurs, hebben zich goed in hun rol ingewerkt. De fotografie is zeer verzorgd en er wordt dikwijls met de handcamera gewerkt. In het scenario zitten wel enkele hiaten, maar hierdoor wordt het debuut van Armstrong niet gekelderd. Ik zie reeds vol verwachting uit naar zijn tweede prent : "The Dark". Het geheel laat een sterkere indruk na dan het, nochtans knappe, "Witchfinder General" van de betreurde Micheal Reeves, met Vincent Price in de rol van Matthew Hopkins. Mensen met zwakke zenuwen doen er echter beter aan dit werk te laten voorbijgaan. Ook zij die houden van een happy-end, want dat is hier niet te vinden, daar de verkeerde man uiteindelijk door de woedende massa gelyncht zal worden. DEMENTIA l3 (of The Haunted and the Hunted) - USA l964 - Regie : Francis Ford Coppola - Scen. Charles Beaumont - Camera : Floyd Crosby Muz.: Ronald Stein - Prod.: Roger Corman for American International Vert.: William Campbell, Luana Anders, Patrick Magee, Bart Patton. Eindelijk bereikte dit meer dan vijf jaar oude debuut van de nu zeer bekende cineast Francis Ford Coppola (Big Boy, Rainpeople, Finigan's Rainbow) ons land. Het verhaal heeft niet veel om het lijf en dient slechts om een aantal huiveringwekkende klimaxen te bereiken. Er wordt ons hier het verhaal verteld van een familie, moeder, twee zoons en een schoondochter. Het dochtertje verdronk tien jaar geleden in de tuinvijver, maar de ganse film door wordt er met een wassen beeld van het kind rondgezeuld. Er loopt ook nog een man rond, die met een bijl

23 iedereen die hem in de weg loopt afmaakt. Coppola is er niet in geslaagd om een vloeiend geheel van dit scenario te maken. De film sleept zich voort en de toeschouwer wordt slechts af en toe opgeschrikt door enkele shockeffekten (waarin duidelijk de hand van producer Roger Corman te herkennen is). De akteurs vertolken zonder veel kleur hun stereotiepe personages en zo verzinkt het geheel in pretentieuze onbenulligheid. Aan dit werk is het zeker niet te zien dat Coppola enkele tijd later hij de grote cineasten gerekend zou worden. HORROR SHOP nr 2

Willy MAGIELS

THE ANDROMEDA STRAIN (SF) - USA l970 - Regie & Prod : Robert Wise. Naar de roman van Michael Crichton. Vert.: James Olsen, Kate Reid, Arthur Hill, David Wayne. De eerste SF van Wise sinds "The Day the Earth Stood Still" (l95l). Hopelijk even groots. CIAO GULLIVER (Fantasy) - Italië l970 - Regie : Carlo Tozii. Naar "Gulliver's Travels" van Jonathan Swift. Vert.: Enrico Maria Salerno, Lucia Bosé, Lea Padovani. Een moderne bewerking van de overbekende fantastische reizen van Gulliver. THE FLESH EATERS (SF) - USA l969 - Regie & Prod.: Jack Curtis, Scen. Jack Curtis & Arnold Drake. A Grand National Production. Vert.: Martin Kosleck, Rita Morley. Een nieuwe vorm van leven wordt ontdekt, maar de creaturen worden steeds maar groter en blijken verlekkerd te zijn op mensenvlees. THE HORROR OF FRANKENSTEIN (Horror) - Engeland l970 - Regie, Scenario & Produktie : Jimmy Sangster - A Hammer Production. Vert : Ralph Bates, Veronica Carlson, Kate O'Mara, Dennis Price. Dat men er niet eerder aan dacht deze originele titel op een Frankenstein-vehikel te plakken ! Peter Cushing gaf er de brui aan en zijn rol wordt overgenomen door de onbekende Ralph Bates. L'INAFFERRABILE MISTER INVISIBLE (SF) - Italië l970 - Regie : Anthony Dawson (=Antonio Margheriti). Vert : Dean Jones, Gastone Moschin. Eindelijk heeft Dawson de western, waar hij niet veel bijzonders in gepresteerd heeft, laten varen om terug te keren naar zijn eerste liefde, de SF film. Voorgesteld in Triëst l970. LOKIS (Horror) - Polen l970 - Regie : Janusz Majewski naar het verhaal "Le manuscrit du Prof. Wittenbach" van Prosper Merimée, Een man zoekt het antwoord op een kwellende vraag : Is hij de zoon van een vrouw en een beer ? Voorgesteld op het Festival 'wan Venetië l970. LOVE WAR (SF) - USA l970 - Regie : George McCowan - Cam.: Paul Uhl Pr.: Aaron Spelling - Vert.: Lloyd Bridges, Angie Dickinson, Harry Basch, Dan Travanty, Byron Fougler, Judy Jordan. Vertegenwoordigers van twee in oorlog zijnde planeten, vechten hun strijd verder uit op aarde. Het geheel is nogal naïef in elkaar gedraaid maar kent een onverwacht einde. SCREAM AND SCREAM AGAIN (SF') - Engeland l970 - Regie : Gordon Hessler Prod.: Max J. Rosenberg - An American International Production - Vert.: Vincent Price, Christopher Lee, Peter Cushing, Uta Levki, Peter Sallis, David Lodge. Een voor zichzelf sprekende titel en in de hoofdrollen vinden we de drie grootste griezelaars van het ogenblik. Laten wij hopen dat

24 Hessler de glansrijke mislukking van "The Oblong Box" niet herhaalt. Voorgesteld op het SF-filmfestival te Triëst l970. THE VAMPIRE LOVERS (Horror) - Engeland l970 - Regie : Roy Ward Baker Scen.: Michael Style naar een verhaal van Sheridan LeFanu. Prod.: Michael Style Hammer/AIP - Vert.: Ingrid Pittt, Peter Cushing, Dawn Addams. Eindelijk weer een verfilming naar een verhaal van een der beste, maar zeer miskende, griezelauteurs, Sheridan LeFanu. De regie is in veilige handen, want Baker kent zijn vak zeer goed en de hoofdrol wordt ge speeld door de verleidelijke Ingrid Pitt. WUTHERING HEIGHTS (Gothic) - England l970 - Regie : Robert Fuest. An American International Production. Vert : Ian Ogilvy, Anna CalderMarshall, Hillary Dwyer, Hugh Griffith, Harry Andrews, Pamela Browne. De zoveelste verfilming van de klassieke roman van Emily Bronte. RECHTZETTING -----------In "Horror Shop" nr l is een nogal grove fout geslopen. Gelieve te lezen tussen "Tanin no Kao" en "Kuroneko" :.: BATTLE BENEATH THE EARTH (SF) - GB l968 - R:Montgomery Tully - Sc:L.Z. Hargreaves - P: Chas Reynolds (A Reynolds-Vetter Production for MGM) Vert: Kerwin Mathews, Viviane Ventura, Robert Ayres, Peter Arne, Al Mulock, Martin Benson, Peter Elliott, Earl Cameron, Edward Bishop, John Brandon. CURSE OF THE CRIMSOM ALTAR (Horror) - GB l968 - R : Vernon Sewell Sc : Henry Lincoln - P : Louis M. Heyward (For Tigon-Tenser Prod.) Vert : Boris Karloff, Christopher Lee, Virginia Wetherell, Viviane Carlton, Rosemarie Reeds, Derek Tansley. -------------------------------------------------------------------------BIBLIOGRAFIE VAN DE NEDERLANDSE EN IN HET NEDERLANDS VERTAALDE SCIENCE-FICTION EN FANTASTIEK II Benny SUYKERBUYK

Van verschillende uitgeverijen nog altijd geen nieuws, de gegevens over Meulenhoff-uitgaven heb ik op de Boekenbeurs kunnen krijgen. Zoals iedereen waarschijnlijk. ASIMOV, Isaac. Foundation trilogie. Utrecht-Antwerpen, A.W.Bruna & Zoon, l970. -Oorspr.tit.: Foundation, Foundation and Empire, Second Foundation. BALLARD, J.G. Doodlopend strand. = Meulenhoff sf, 37. BENNET, Margot. Spectrum, l970. = Prisma, l453.

Amsterdam, Meulenhoff, l970.

Bacillen in infra-rood.

Utrecht-Antwerpen, Het

BLIJSTRA, Reinder. Voorspel en voorspelling; Nederlandse sciencefiction van Mr. W. Bilderdijk tot Harry Mulisch en Raoul Chapkis. Leiden, A.W.Sijthof, l970. = Literaire verkenningen, vierde tijdvak. BRADBURY, Ray. Macaber Carnaval. l970. = Zwarte Beertjes, l387. = Dark Carnival : Oorspr.titel.

Utrecht-Antwerpen, A.W.Bruna & Zoon,

25 DAVENTRY. Een man die dubbel deed. =Meulenhoff sf, 38.

Amsterdam, Meulenhoff, l970.

DAVIDSON, Avram. Het eiland onder de aarde; vert. door P. Diderick. Assen, Born, l970. = Born-pockets sf, 2l. -Oorspr.tit. : The island under the earth. DISCH, Thomas. Kamp concentratie. = Meulenhoff sf, 36.

Amsterdam, Meulenhoff, l970.

FRIEDBERG, Gertrude. Kind van de ruimte; vert. door J.M. Couturier. Utrecht-Antwerpen, Het Spectrum, l970. = Prisma, l436. - Oorspr.tit. : The revolving boy. HEINLEIN, Robert A. Het pad van de roem. = Meulenhoff sf, 35. - Oorspr.tit : Glory Road. HEINLEIN, Robert A. Dubbelster. l970. = Zwarte Beertjes, l388. - Oorspr.tit. = Double star.

Amsterdam, Meulenhoff, l970.

Utrecht-Antwerpen, A.W. Bruna & Zoon,

KEYES, Daniel. IQ l85. Den Haag, Nederlandse Boekenclub, l970 - Oorspr.tit. : IQ l85. - Gelijktijdig uitgegeven bij Born, Assen. MATHESON, Richard. Stalen jongens, felle knapen. A.W. Bruna & Zoon, l970. = Zwarte Beertjes, l385. RAES, Hugo. Zoon, l970.

Reizigers in de antitijd.

RAY, Jean. Malpertuis. Vert. H. Lampo. - Oorspr.tit. : Malpertuis.

Utrecht-Antwerpen,

Utrecht-Antwerpen, A.W. Bruna & Amsterdam, Meulenhoff, l970.

RUYSLINCK, Ward. De Apoktastasis. Brussel-Den Haag, Manteau, l970. = Grote marnix pocket, 54. SIMAK, Clifford D. Het weerwolf-principe. Spectrum, l970. = Prisma, l44l. - Oorspr.tit. : The werewolf principle. SUTTON, Henry. Vector. - Oorspr.tit. : Vector.

Utrecht-Antwerpen, Het

Den Haag, Nederlandse Boekenclub, l970.

VANCE, Jack. Blauwe wereld; vert; door Okko H. Reussien jr. Assen, Born, l970. = Born-pockets sf, 22. - Oorspr.tit. : The blue world. VERMEIREN, Leopold. Leopold. Jeugdomnibus. Brussel-Antwerpen, Standaard uitg, l970. VIAN, Boris. Herfst in Peking; vert. door Jenny Tuin; met een nawoord van François Caradec. Amsterdam, De Arbeiderspers, l970. - Grote ABC-boeken, l5l. - Oorspr.tit. : L'automne à Pékin.

26 VISSER, Eduard. Homo sapiens etc., Science-fiction opera. Den Haag, Manteau, l970. = Vijfde Meridiaan reeks.

Brussel-

Voor volgend nummer van INFO-SFAN zal ik trachten klaar te komen met een Reeks B : Aanvullingen, lopend vanaf l januari l970. In deze reeks zal ik een volledige beschrijving geven van de verschenen boeken. Dit zal aansluiten bij de bibliografie van de Nederlandse sciencefiction opgesteld door Danny De Laet, die verschijningsklaar is. Hulp hierbij, wenken, informatie worden verwacht.

BOEKBESPREKINGEN SCIENCE-FICTION IN THE CINEMA John BAXTER —————————————————————————————The Tantivy Press-Barnes (N.Y.) - Zwemmer (London) "International Film Guide Series." Een bekwaam samengesteld en behandeld, knap geïllustreerd en overvloedig gedocumenteerd standaardwerk over S.F.-films en wat daarvoor doorgaat en -ging. Uiteraard een punt van veelvoorkomende onenigheid. Enerzijds is er een gewillige massa, gevolgd door sommige minder op de hoogte zijnde critici, of, erger nog, door te welwillende critici, die allerlei semi-horror en antediluviaanse monster-films voor SF neemt, resp. nemen. (Spreken we nog niet van de oude TV serials, het folkloristisch aspekt hiervan terzijde gelaten). Anderzijds zij die (weliswaar soms bij voorbaat de neus ophalen en) argumenteren : primo : SF hoofdzakelijk ideeën behandelt (waarbij de hoofdfiguren dikwijls een illustratieve rol hebben en sommige van hun nevenactiviteiten een blad-vullende waarde), alsook situaties, waarvan het fantastische karakter niet uitsluitend door materiële (tijd- en ruimte-) factoren wordt bepaald, en, ergo, moeilijk te verfilmen is ! secundo, SF als litteraire vorm, voornamelijk dan qua inhoud, boven het gemiddeld consumptieprodukt staat, en, ergo, rekening houdend met het feit dat film zich (meestal) tot een breder publiek richt, resp. hierop speculeert, terwijl producers merendeels weinig neiging vertonen hieraan kwalitatief iets te verhelpen, enkel aan dit medium kan worden aangepast mits een essentiële verarming, nivellatie en al te dikwijls oversimplificatie. Weinig grote SF werd verfilmd; een uitzondering als het nog tamelijk recente misbaksel "The Illustrated Man" bevestigt enkel dit idee. Een en ander wordt besproken in Baxter's eerste hoofdstuk, waarin hij er o.m. op wijst dat, naast SF en film, SF-film min of meer als een derde zaak kan worden aanzien. Een genre, met een andere basis, voor het overgrote deel steunend op middeleeuwse angsten, dat zich karkateriseert door het aanwenden van gimmicks, die hooguit een SF ambiance creëren, en, hetzij uitdrukkelijk werden verworpen door bekende SF schrijvers (zie Asimov's oordeel met betrekking tot het hele Frankenstein-gedoe), hetzij werden ontleend aan het arsenaal van de meer stereotiepe kant van het genre. Citeren wij de min-of-meer gekke geleerde (uitdrukkelijk anti-science), katastrofen allerhande, die detestabele bom en na-de-bom geschiedenissen, invasie uit de ruimte (met van alle fantasie ontblote aliens, spinnen, planten, etc. met nochtans typische belangstelling voor de meer aangename aspekten van de vrouwelijke hoofdpersoon- hier klopt iets niet of er ontgaat me iets ...), loslopende creaturen en dictaturen van allerlei soort (Laat Van Vogt beweren dat dit (en de eenzame hoofdfiguur die de wereld redt) de echte realiteit is ...) etc. etc.

27 Enigszins een stel symbolen, waaruit desgevallend in de hand van een bekwaam en belangstellend regisseur iets groters kan groeien. Het gaat hier niet om een inhoud of een scenario dat minder idioot is, of een sfeerschepping die soms meer realistisch is en soms geslaagd (fragmenten van '200l' en bv. de inzet en de slotsequens van "Planet of the Apes") maar om, zelfs variërend op een bekend thema, een filmgenre te ontrukken aan zijn inherente zwakheden. Baxter behandelt hier achtereenvolgens de eerste fantastische films (Mélies), de zg. utopische Filme (Fritz Lang's "Metropolis", Leni, Wiene, ...) Engelse en Amerikaanse SF (Menzies' "Things to Come", "She", e.a.), de ontwikkeling van enkele grote thema's, monsters, einde van de wereld etc. in hun historische en filmische evolutie, T.V.-serials, om geleidelijk te komen tot hedendaagse produkten als "Ikarie XBl", "200l", Truffaut's "Fahrenheit", Godard's "Alphaville", Vadim's "Barbarella", enz. Het is hier niet de plaats om over de toekomst van film en SF-film te speculeren. Feit is evenwel dat zich in de "produktiefaktoren" van film verschuivingen hebben voorgedaan. De redenen hiervan zijn herhaald besproken. Waaraan deze verschuivingen ook toe te schrijven zijn, een tweede feit is dat zij o.m. hebben geleid tot een crisis in de "formules"; dit resulteert op zijn beurt in experiment met andere (nieuwere en oudere) formules en in een zekere mogelijkheid voor bepaalde regisseurs-producers om eigen ideeën door te drukken, met indrukwekkend origineel werk als resultaat. Het zou m.i. niet direkt wenselijk zijn dat SF ontaardde tot een nieuwe formule. Sommigen zien dit als voor de hand liggend, in een tijd van ruimtevaart etc. Mogelijk, hoewel de neiging bestaat de belangstelling meer te richten op hedendaagse, sociale- en andere problemen. Dit komt ook tot uiting in meer recente SF, SF die misschien geen doel op zichzelf meer is, en dan ook geen geheel apart staand genre, voor specialisten die dikwijls uit de fantasy-branche stammen, maar een uitdrukkingsvorm, volwaardig en volwassen, midden em vermengd met andere. Een typische trend in kunstvormen, tot integratie, en verlegging van de eigen grenzen en beperkingen. Herzie bv. in dit licht de weliswaar occasionele "SF"-werken van hedendaagse grote Franse regisseurs (nagenoeg ieder van hen heeft zich voor het genre geïnteresseerd), Godard's "Alphaville", Resnais "Je t'aime, je t'aime." De laatste beschouwingen zijn persoonlijk en vallen buiten het kader van het besproken werk. Vermelden we nog dat dit sluit met een omvangrijke documentatie met betrekking tot verschillende tientallen films, regie, produktie, acteurs etc. Robert SMETS ------------------------------------------------------------------———ROGER CORMAN - THE MILLENIC VISION ----------------------———---------written by Paul Willemen, David Pirie, David Will and Lynda Myles Edinburgh Film Festival '70 in association with Cinema-Magazine l970. Price : l2'6/62.50p Ter gelegenheid van een retrospectieve van de films van Roger Corman tijdens het Edinburgh Film Festival l970, verscheen eindelijk het eerste boek dat handelt over het werk van een zeer belangrijke regisseur. Het is samengesteld uit een 5-tal essays, een filmografie en een biografie. Dit werkje is vooral voor de Belgische filmliefhebber van zeer veel belang, daar hier slechts ± één derde van zijn films uitgebracht werden. Het opzet van de schrijvers was een ontleding maken van Corman's films. Het moet een moeilijk werk geweest zijn, want voorheen was er buiten een groot aantal artikels in diverse tijdschriften, nog niets

28 over deze man en zijn werk verschenen. Ze analyseren zijn films grondig en schetsen op logische wijze Cormans carrière langs totaal verschillende filmgenres. De grootste verdienste van de samenstellers, tevens het moeilijkst samen te stellen deel, is zeker de filmografie. Corman heeft op een tijdspanne van amper l5 jaar zomaar eventjes op 75 generieken zijn naam gezet, waarvan 45 als regisseur, 28 als producer en 2 als scenarist. Hij had de leiding over l4 SF-films, l0 griezelfilms, 5 western, 5 gangsterfilms, 4 teenagerfilms, 2 oorlogsfilms, 2 hippiefilms, l thriller, l peplum en l film over het racisme. Het boekje bevat tevens 58 foto, waarvan vele op volle bladzijde. De teksten lezen heel vlot en bevatten niet zo erg veel technische termen, zodat ook een leek op gebied van filmtechniek het werkje kan lezen. Een boekje dat in de boekenkast moet staan van elke liefhebber van de fantastische film ! Caleb WILLIAMS ---------------------------------------------------------------------VOORSPEL EN VOORSPELLING —————————————————————————Nederlandse Science-Fiction van W. Bilderdijk tot Harry Mulisch en Raoul Chapkis. Samenstelling : Reinder BLIJSTRA in de reeks 'Literaire verkenningen' - A.W. Slijthof te Leiden l970 - Prijs : l20,-F. Met dit boekje brengt Blijstra ons een unicum : het is de eerste bloemlezing van Nederlandstalige SF-verhalen en -romans. In een korte en nogal oppervlakkige inleiding schetst de auteur de geschiedenis en architektuur van het toekomstverhaal. Na deze inleiding volgen l2 stukken uit de SF-literatuur. Volgende schrijvers zijn vertegenwoordigd : W. Bilderdijk (Eene aanmerklijke lu.chtreis), Samuel Falkland (Gevleugelde daden), Kees van Bruggen (Het verstrooide mierennest), F. Borderdijk (Verplaatsing van elementen), Maurits Dekker (De aarde splijt), Gerard Walschap (Tilman Armenaas), R. Blijstra (De balbollen), Belcampo (De dingen de baas), Eric van der Steen (Finishing touch), Manuel van Loggem (De oertijd voor het venster), Harry Mulish (Hogerhand) en Raoul Chapkis (Sleuteltje). Het doel van dit boekje is zeker bereikt, i.e. de lezer welke niet op de hoogte is van het in onze taal verschenen SF-werk daartoe in te leiden. Voor de kenners is het echter veel minder interessant. Blijstra is verschillende schrijvers van belang, vooral uit België, gewoon voorbij gegaan. Het is onverantwoord om er een Walschap in te plaatsen en geen woord te zeggen over, voor het genre, veel belangrijker schrijvers als John Flanders, Paul Van Herck of Gust Van Brussel. Deze kritiek vermindert echter in geen geval de waarde van dit werk, indien het de weg naar de scholen zal vinden, want dit is het eigenlijk doel van de samensteller. Als dit boekje erin slaagt de jeugd op waardige wijze meer interesse voor het genre op te brengen zijn we al een hele stap vooruit. Willy MAGIELS --------------------------------------------------------------------Opgelet : ------° ° ° ° ° °

Adreswijzigingen onmiddellijk ter kennis brengen van de redaktie. Aarzel niet uw geschriften op te zenden, boekbesprekingen etc. Maak progaganda voor Sfan bij uw vrienden, schrijf uw krant. Bouw mee het archief op, krantenknipsels, foto's, affiesjes, etc. Ga de leden van Sfan opzoeken die in uw buurt wonen. Uw verlangens kunnen ook terecht in Info-Sfan, uw lijst van boeken die u reeds lang zoekt, gegevens omtrent schrijvers, pseudoniemen. ° Wij kunnen niet alle nieuwe uitgaven opsnorren, mocht u er een vinden die nog niet in de Bibliografie stonden, geef ons een seintje en schrijf ons de gegevens naar het voorbeeld van de 'Bibliografie'. ----------------------------------------------------------------------

29 TENTOONSTELLINGEN

Daniel DE RAEVE

Museum Boymans-van Heuningen

Rotterdam

Van 2l november tot l0 januari l97l wordt in het Museum Boymans-van Beuningen te Rotterdam een grote overzichtstentoonstelling gehouden van het werk van

SALVADOR DALI

Op deze tentoonstelling zijn ca 80 schilderijen bijeengebracht, 70 gouaches, aquarellen, tekeningen, objecten en sculpturen. Ook de volledige kollektie juwelen (36 stuks) maken deel uit van deze unieke overzichtstentoonstelling. Het betreft hier de 36 sierraden die DALI ontwierp in de verzameling van de Owen Cheatham Foundation en die in l958 werden gemaakt voor Alemany & Company, een juwelierszaak in NewYork. Sinds l958 werd de verzameling telkens aangevuld met de aankoop van een enkel stuk. DALI zegt over zijn sierraden : "Mijn juwelen zijn een protest tegen de nadruk die er wordt gelegd op de kosten van de materialen van sierraden. Mijn bedoeling is de edelsmeedkunst in zijn ware perspektief te laten zien - waar ontwerp en vakmanschap gewaardeerd moeten worden boven de materiële waarde van de edelstenen, als ten tijde van de Renaissance". In zijn juwelen herkennen wij motieven uit zijn schilderijen : het weke horloge, de "Ruimte olifant", de "materialisatie van de buigzaamheid van de tijd en de ondeelbaarheid van tijd en ruimte", enz. Het is de eerste en misschien de laatste keer dat deze juwelen in Europa getoond worden. Alhoewel de sierraden op zichzelf al een unieke tentoonstelling zouden betekenen, vormen zij er slechts een onderdeel van. Ook de beroemde schilderijen zoals : "Les Montres Molles" (l933), "Gala en het Angelus van Millet" (l933), "Zachte konstruktie met gekookte bonen, voorafschaduwing wan de burgeroorlog" (l936), "Metamorfose van Narcissus" (l936), "Christus van St. Jan wan het Kruis" (l95l), "De tonijnvangst" (l966/67) zijn er te bezichtigen. Onder de nooit eerder vertoonde werken vinden we de schilderijen die verzamelaar Edward James, tussen l935 en l938 van DALI kocht. (Edward James schreef in die periode surrealistische gedichten en was bevriend met DALI). Het ling kele deze

spijt ons niet verder te kunnen uitwijden over deze tentoonsteldie 240 werken omvat, maar volledigheidshalve geven wij u nog eninlichtingen die u toch van nut kunnen zijn voor het bezoeken van SALVADOR DALI RETROSPEKTIEVE.

Het adres : Museum Boymans-van Beuningen, Mathenesserlaan l8-20 ROTTERDAM. Openingstijden : weekdagen van l0-l7 uur Zon- en feestdagen van ll-l7 uur Toegangsprijzen : voor één bezoek fl 3,- p.p. voor twee bezoeken fl 5,- p.p. Er is een uitvoerig gedokumenteerde katalogus verkrijgbaar waarin vrijwel alle werken zijn afgebeeld, waarvan l8 in kleur. Deze katalogus telt 244 prenten en ± 400 blz. De prijs bedraagt fl 25,-.

30 Gedurende de tentoonstelling zijn affiches, reprodukties en kaarten van schilderijen van DALI verkrijgbaar. Reprodukties : l. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Columbus ontdekt Amerika Christus van ST. Jan van het Kruis Cannibalisme in de herfst Christus van St. Jan van het Kruis Het laatste avondmaal Madonna, gezeten op een troon Metamorfose van Narcissus Metamorfose van Narcissus De brandende giraf

(84 (83 (68 (44 (33 (35 (36 (40 (34

x x x x x x x x x

64cm) 5lcm) 66cm) 28cm) 43cm) 26cm) 46cm) 53cm) 28cm)

fl fl fl fl fl fl fl fl fl

50,38,50 ll,8,50 8,50 8,50 l4,50 l6,50 l2,75

Wij wensen onze leden-bewonderaars van DALI'S meesterschap een prettige dag(en) in het Museum Boymans-Van Beuningen ter gelegenheid van deze unieke tentoonstelling waaraan onze pers niet-te-veel-gekultuurd heeft. ----------------------------------------------------------------------SPLINTERNIEUWS ° In Advertentie E-3 groot antwerpen verschijnt de strip "LOMBOK en de vampiers". Tekst van J. DANIEL, tekeningen van BERCK. ----------------------------------------------------------------------BOEKBESPREKING VASSILIS VASSILIKOS

B7000l

DE PUT - DE PLANT - DE ENGEL Bruna, 283 blz, l90,-F

Fantastiek/Politieke fiktie Horror.

Randgeval echter van grote letterkundige waarde en vol rijke mytologische achtergronden. Geworteld in de Griekse tragedie. Byzantijnse engelen om nooit te vergeten, de eeuwig groene plant van Hellas die nu vertrapt wordt en de lokroep van de dreigende punt die duister in elk van ons is maken dat de schrijver van Z niet onverdiend lauweren oogst. Zijn vlotte moderne stijl zijn een waarborg voor leesgenot. Dit verbonden aan de diepgang van de drie korte romans maakt dat we hier te doen hebben met werkelijk universele literatuur. Van nabij te volgen dus. EL RAEIJ -----------------------------------------------------------------------NOG splinternieuws ° zaterdag l2 december afstemmen op BRT : l8.30 : UFO 22.25 : Reis naar het onbekende. ° SF in HUMO In HUMO nr.l578 van 3 december verscheen "De Geezenstacks", kort verhaal door Fredric Brown uit de bundel "l999 was me 't jaartje wel" Utrecht-Antwerpen, Bruna.

S.F.C. SCIENCE FICTION CLASSICS —————————————————————————————— Zwarte Beertjes - Bruna - l335 Zeven verhalen, gekozen uit twee anthologiën die in l957 door Sybren Polet werden samengesteld. Alfabetisch : Asimov, Bester, Bixby, H. Kuttner, Walter Miller, Arthur Porges en Robert Sheckley. Zonder van absolute hoogtepunten te mogen spreken, (wat is absoluut ?), merendeels verhalen van hehoorlijk gehalte, typerend voor verschillende trends in SF en karakteristiek voor de vertegenwoordigde auteurs. In Asimov's "Misbegotten Missionary" (De dood van een zendeling), waarmede de bundel opent, dreigt invasie van de "anarchistische" aarde, of beter, infektie, door een levensfragment van de collectief denkende planeet van Saybrook : vijftien centimeter uit de twintig ampère-kabel. Na de bom-verhalen van A. Bester (Adam and no Eve) en Walter Miller (Dommeknecht) een man tegen een lege, mechanisch voortlevende stad; later, iets zwakker, tegen haar gerobotiseerde strijdmacht. Verder Kuttner "Absalom, oh, Absalom", A. Porges "De Vlieg" en Sheckley's "Stenen Bloedzuiger" (Van Sheckley verscheen, niet zo heel lang geleden, in Nederlandse vertaling, "Citizen in Space" (l955) onder de titel "Stel eens een domme vraag", met m.i. betere verhalen, terwijl ook ander werk van deze schrijver bij Bruna verkrijgbaar is. Dan, voor het laatst behouden, een persoonlijke voorkeur : Bixby's "Het leven is goed" (by arrangement with F.J Ackerman and Delta Literary Agency ...) Onder vele oogpunten een wonderlijk verhaal : het driejarige, misselijke ventje (?) Anthony terroriseert een om onbekende redenen uit zijn verband gerukt gehucht. Geen louter machtswellust, eerder een eigen logica, een eigen rechtvaardigheid, een eigen leventje tussen planten en dieren, doch zo gevoelig voor kritiek. Hij maakt letterlijk regen en mooi weer en niemand twijfelt aan de diepe goedheid van zijn gedoe, want anders ... Alles is goed, werkelijk goed, prachtig, voortreffelijk. Modern sprookje ? Allegorie ? Werkelijk een "goed" verhaal. Robert SMETS ----------------------------------------------------------------------ORBIT 5 ——————Berkley Medallion - S l778 - edited by Damon KNIGHT. Bijzondere aandacht verdient steeds de halfjaarlijkse bundeling van nieuw en onuitgegeven werk, van jongere en oudere schrijvers, die door Damon Knight onder de "Orbit"-titel wordt bijeengebracht. Zelf een uitzonderlijk SF auteur ("Time enough", "Extempore", "The Analogues", om slechts enkele verhalen te noemen, de bundels "Far Out" en "Off Center"), is de naam van D. Knight als editor synoniem met een veeleisende keuze, hoge kwaliteit, onconventionaliteit, vernieuwing en, in sommige gevallen vrijheid tot experiment. Een der thema's van de reeks, of van bepaalde auteurs die hierin aan bod komen is "right here, right now" (ergens een doortrekken van "Earth is Room Enough"); SF, die wie met de zg. klassieken vertrouwd is, op het eerste, en soms tweede zicht, niet dadelijk als dusdanig herkent. Zie bv. Avram Davidson's moderne Minotaurus-mythe "The Roads, ..." of Spinrad's in rock-ten ondergaande wereld in "The Big Flash". Een tweede karakteristiek is de "hoog"-literaire vormgeving van vele verhalen (sprak men vroeger van SF' als "onvolwassen" ? - hopelijk wordt het lezerspubliek er niet door verminderd ...); filologisch gevormde auteurs, die eerder aan bv. T.S.Eliot herinneren dan aan Clarke of Heinlein. Zie o.m. Ursula K. LeGuin's "Winter King", Lafferty, James Sallis's "The History Makers" of Langdon Jones' "Time Machine" (een vrij overbodig tuig, maar welk een stijl). Enkele hoogtepunten uit de geboden selektie :

K. Wilhelm : "Somerset Dreams" : droom en realiteit Carol Carr : "Look, you think you got troubles" : een Israëlitisch echtpaar op bezoek bij de op Mars gehuwde dochter : "...not Jewish, he's not even human." R.A. Lafferty : "Configuration of the North Shore" : top klasse ! Aan de hand van gegevens, bij een patiënt vergaard, droomt een psychiater zich naar dat punt, waar precies elke droom ophoudt ... Philip Latham : "The Rose-Bowl Pluto Hypothesis" : zeldzaam nuchtere, en toch weer niet ? wetenschappelijke speculatie. Kit Reed : "Winston" Ondanks enkele minder-geslaagde delen, een hoogst interessante bundel, én voor wie de nieuwere SF wil volgen, én voor wie kortweg van goede SF houdt. Robert SMETS -----------------------------------------------------------------------EARTH IS ROOM ENOUGH -------------------—Fawcett Crest

Isaac ASIMOV

Signaleren wij, voor wie dit meesterwerk minder bekend zou zijn (schaamte weze zijn deel) of voor wie eventueel toevallig zijn derde exemplaar zou hebben stukgelezen, de zoveelste herdruk van deze bundel, een der allerbesten van de allerbeste der SF schrijvers, kortom een der absolute hoogtepunten van deze literaire vorm, en dit is weinig zeggen. Ondanks de toch overduidelijke titel, aarzelt een tweede-rangs illustrator natuurlijk niet de cover te sieren met een krampachtig ruimtetuig, in de beste prediluviaanse traditie. (Veel presentabeler zijn de Panther-Asimov-uitgawen !) l957 : Midden een stortvloed van galactische keizerrijken, sublight en parsecs, maakt Asimov de balans op SF succes en inventoriseert de elementen van het doorsnee SF consumptieprodukt. (An Author's Ordeal.) De aarde is ruim genoeg : ver van alle barokke creaties, waarin men vruchteloos naar wetenschap en verbeelding zoekt, een duidelijk stel gegevens; ver van alle commercieel en conventioneel effect, een logische en toch steeds onvoorziene ontwikkeling van het verhaal, zonder dikwijls holle en gecopieerde (kosmische) rethoriek en stylistiek, de ogenschijnlijke eenvoud van een perfect afgerond geheel. Burgerlijk noemen sommigen deze stijl, hierbij bv. verwijzend naar Bradbury's poëtische verbeeldingskracht, naar een ander's ongebreidelde fantasie, met ergens als onuitgesproken bijgedachte het kontrast tussen de nuchtere koele biochemicus en de midden het volle leven staande kunstenaar. Verwijzen wij nogmaals naar "An Author's Ordeal" of naar het obsederende "Nightfall" (Astounding Anthology). Anderzijds, bij welke schrijver staat de mens en de menselijkheid zo centraal ? Zij het bij de mens ("Dead Past", "The Feeling of Power" , "The Ugly Little Boy", Susan Calvin, ... ), de robot ("I Robot", "Someday"), de computer ("All the Troubles of the World") of de alien ("The gentle Vultures"). Genoeg, genoeg. Ook dit alles werd reeds meer en beter gezegd. Robert SMETS ----------------------------------------------------------------------NEBULA AWARD STORIES-NUMBER THREE --------------------------------———Pocket Books (Simon & Schuster) N.Y. 75420 - edited by Roger ZELASNY. Begin l970 gepubliceerde pocket-editie van de Nebula-winnende short stories van l967. Zoals men weet is de Nebula een bekroning, die jaarlijks, in verschillende branches (novel, novella, novelette, short-story) wordt toegekend

door de SFWA (SF writers of America), een sinds l965 optredende professionele groep, mede gecreëerd door Damon Knight. Deze bundel omvat, naast drie winners, vier verhalen die hiervoor in aanmerking kwamen, globaal genomen evenwel geen verrassingen, noch werkelijke uitblinkers. Inderdaad valt weinig bijzonders te vertellen over Ballard's "Cloud Sculptors at Coral D" (we kennen reeds wolken en ijs-beeldhouwers, doch niets van de kwaliteit van James Blish's psisculptors ...), noch m.i. van Wright's "Mirror of Ice", noch van Anne Mc.Caffrey's "Weyr Search", een middeleeuws gesol met jonkvrouwen en draken, echt waar ... Harlan Ellison's "Pretty Maggie Moneyeyes" is een briljant stuk proza, zoals deze schrijver er meer op zijn aktief heeft, meeslepend en ingoed. Evenwel geen SF, doch fantasy, in het gambler-repertoire. Hetzelfde geldt voor F. Leiber's "Gonna Roll the Bones" : fantasy en ditmaal m.i. zelfs weinig interessant. (Signaleren we terloops de vertaling van Leiber's "De Zwerver" bij Meulenhoff). Verder S. Delany's "Aye, and Gomorrah", moeilijk te resumeren, doch knap geschreven story over biologische ontregeling, en ;... Simultaan en ergens verontrustend. Dan, last but not least, Michael Moorcock's "Behold the Man". De uitgever van "New Worlds", brengt hier een zeer bekend verhaal, in een controversiële vorm : Karl Glogauer, mislukte psychiater, in een wereld van Jungiaanse beschouwingen, op zoek naar Christus, 29 A.D., zoekt en vindt wat hij zocht, misschien niet zocht ... Een story die sommigen wellicht blasmefatoir kan aandoen, anderen, zoals Zelazny zegt, voorbijgestreeft zal schijnen. Religieuze SF is zeldzaam, maar niet zelden explosief. (Clarke's "The Star", "Billion Names of God", Lester Del Rey's "For I'm a jealous God"...) Een opmerkelijk verhaal, historisch (tot op de gestelde hoogte) en menselijk interessant. Robert Smets -----------------------------------------------------------------------APEMAN, SPACEMAN ---------------—Berkley Medallion - N l8l9 - Anthropological SF; edited by Leon E. Stover en Harry Harrison. Wat denkt de wetenschaps-man van de "wetenschappelijke", of beter "speculatieve fictie"? Leon A. Stover, anthropoloog (Anthrpologie = studie van de mens in oorsprong, voorkomen en activiteit) is, wat hem betreft positief en verhaalt o.m. hoe hij studenten aanzette tot het lezen van SF. "..as a playful treatment of ideas belonging to anthropology." Een en ander bracht dan, in samenwerking met H. Harrison, een lijvig boekwerk tot stand, waarvan hier de pocket-editie. 384 blz., tientallen SF verhalen, een 5-tal korte wetenschappelijke teksten, enkele kostelijke parodiën, met korte en interessant gehouden verklaringen tussenin. Tenslotte, als afterword met L. Stover, een 50-tal blz. tellend overzicht van de huidige stand van de Anthropologie, in het licht van de door de auteurs opgeworpen ideeën, voor wie voor het onderwerp belangstelling heeft of opvatte. Zeker geen droog textbook (het geheel varieert van gedichten tot een "Peanuts"-cartoon); men kan dit gerust lezen als een SF bundel, met verhalen als Heinlein's "Goldfish Bowl" (Beware : creation took 8 days) Clarke's "The Nine Billion Names of God", Damon Knight (steeds opmerkelijk goed)'s "Second-Class Citizen", H.G. Wells, L. Sprague de Camp, Lester del Rey, Jerry Shelton ... Bij de parodiën, "Body Ritual among the Nacirema" (H. Miner) en Ward&O'Leary's "A preliminary investigation etc." Men zou een licht voorbehoud kunnen maken, in die zin dat sommige verhalen ("The Wait" van Kit Reed, "Cat City", e.a.) misschien een minder direkt verband houden met het onderwerp en een andere selektie eveneens had kunnen worden verantwoord. Een licht voorbehoud evenwel. Alleszins een belangwekkend initiatief, op een hoog peil, en ongetwij-

feld stukken beter dan vele populair-wetenschappelijke uitgaven (waarvan sommige pijnlijk hoge oplagen halen. Maar wie had zich ook illusies gemaakt ?) Robert SMETS -----------------------------------------------------------------------THE STARS AROUND US ———————————————————Signet SF T 4202 - Edited by Robert HOSKINS Reprint van l0 verhalen, gepubliceerd tussen '5l en '68, waarbij enkele klassieken, en minstens een zestal van top-klasse. Vergeet hierbij liefst de soms onbegrijpelijke inleidingen, sommige zijn monumentaal. J. Williamson : "The Peddler's Nose" : een gecomplexeerde galactische gadget-seller landt op Sol Three, momenteel in quarantaine ... James E. Gunn : "The Listeners" : het recentste verhaal (l968) : luisterend naar radio-bronnen in het heelal, boodschappen van voorbije generaties, inwendige stemmen... Menselijke, superieure SF. A. Bester : "Fondly Fahrenheit", klassiek en ook volgens de auteur, van zijn beste werk. (cfr. Author's Choice 2, met Bester's verklaring van zijn werkmethode). Gelijktijdig vanuit 2, of 3 ?, standpunten, de odysee van een man en zijn robot. Asimov : "The feeling of power" : Ladislas Aub ontdekt het hoofdrekenen, maar de resultaten beantwoorden niet aan zijn verwachtingen ... (Zie Prisma 527 : de tijd van enkele memorabele publikaties). Poul Anderson : "The helping Hand" : eerder doorzichtige allegorie van US-Foreign Aid, galactisch Tahiti en Bundesrepublik ? Niet vrij van zwart-wit voorstelling en een zekere naïeviteit, ook als standpunt eerder "anders." De geschiedkundige kant herinnert ergens aan Asimov's "Foundation"; dit zonder verdere kommentaar. James Blish : "A Work of Art" : "Hij herinnerde zich zijn overlijden.." Zo begingt een der klassieken van de SF. Richard Strauss herschapen door de psisculptors anno 2l6l. "Richard-jetzt componiert ..." Als sluitstuk (een drietal minder interessante verhalen terzijde gelaten, waaronder Frederic Pohl). Roger Zelazny's "The Great Slow Kings" : "Drax and Dran sat in the great Throne Hall of Glan, discussing life ..." Een strikt unicum in absurde humor. Alles samen genomen, en ondanks enkele zwakkere punten, een interessante bundel, zeker voor wie sommige van deze verhalen niet zou kennen. Robert SMETS -----------------------------------------------------------------------INFINITY ONE ————————————Lancer Books -75-l08. "Science-fiction" magazine in book-form, lineair descendent of "Infinity SF", ... new writings, never before published. Dit situeert meteen min of meer het idee van deze uitgave, verzameld door Robert Hoskins. Anthologische reeksen in pocket-vorm zijn er meer; de "Nebula Awards" reeks, "New Writings in SF", verschillende jaarlijkse "..th annual edition of the best stories from .." en, last but not least, de "Orbit" serie van Damon Knight. "Infinity One" ontgoochelt echter enigszins : nieuwe verhalen, maar weinig nieuws qua inhoud, of stijl. Asimov, Anderson, Clarke, Silverberg, Lafferty ... worden buitenop aangekondigd : Asimov's introductie (een mat stukje over toekomstige ontspanningsvormen) is voorzeker niet heel nieuw, en Clarke's "The Star", weliswaar een der beste en compactste SF verhalen ooit geschreven, heeft bij mijn weten reeds in ettelijke bundels geprijkt. De inleider wijst er echter op dat dit verhaal het eerste was dat ooit in de oorspronkelijke "Infinity SF" verscheen, een afdoende reden om de vooropgezette regel van "nieuwheid" te breken. Bon. Steeds een genoegen om te herlezen, al heb je het drie of viermaal in je boekenrek.

Een woordje over enkele der verhalen : Silverberg's "The pleasure of our company" (een gevlucht heerser in gesprek met zijn principes, en met Ovidius, Goethe, Attila...) Katherine Maclean : "Echo", brillant geschreven verhaal over de reaktie van een planten-samenleving op menselijke intrusie. Fantasy in Neville-O'Donnell's "Pacem Est" en Goulart's "Keeping an Eye on Janey". Verder, kort en bijzonder droog-humoristisch : "Operation P. Button" (G.R.Dickson)(een pluimpje) en een typische con-story van R.A.Lafferty ("Hands of the Man"). Tenslotte, niet onaardig, doch ergens onbevredigend : "These our actors" (Wellen) en "The Communicators" van Poul Anderson. Deze opmerking moge voor de ganse bundel gelden. Robert SMETS --------------------------------------------------------------------NIEUWE LEDEN -----------François LAMBRECHT A.de Laetstraat 8/24 2020 ANTWERPEN Adriaan GOOSSENAARTS Falconpoort 5 2000 ANTWERPEN François VAN DEN EYNDE Dambruggestraat l05 2000 ANTWERPEN Georges TUFFIN Emiel Vloorstraat 35 2020 ANTWERPEN --------------------------------------------------------------------NIEUWE PUBLICATIES, ons medegedeeld door André DE RYCKE. Bron : "Current Literature"; list of Books published in october l970. ANDERSON, Poul. War of Two Worlds. Dobson. AVALLONE, Michael. Beneath the Planet of the Apes. Bantam. BALLARD, J.G. Crystal World. Panther. BARJAVEL, Rene; Ice People. C.L.Markham. BRUNNER, John. Productions of Time. Penguin. DICK, Philip K. Omnibus. Sidg.&J. FARMER, Philip Jose. Alley God, The. Sidg.&J. KNIGHT, Damon (Ed). Orbit n° 2. Panther n° 5. Rapp & W KUTTNER, Henry. Best of Kuttner. n° l. Mayflower LEINSTER, Murray, etc. Science Fiction Special. Sidg.&J. LOVECRAFT, H.P. Lurker at the Treshold. Panther. MOORCOCK, Michael (Ed). Traps of Time. Penguin. PANSHIN, Alexei. Rite of Passage. Sphere. STURGEON, Theodore. In Orbit. Gollancz. VOGT, A.E. Van. Players of Nul-A. Dobson. WORLDS Best Science Fiction. Ed. D.A. Wolheim & T. Carr. Gollancz. ZELAZNY, Roger. Isle of the Dead. Rapp & W. --------------------------------------------------------------------PLUS VITE QUE LA LUMIERE ? La nébuleuse du Crabe, dont nous sommes éloignés par 5.000 années de lumière, est constituée par les débris d'une ancienne étoile. En son centre se trouve un pulsar, astre curieux dont les premiers exemplaires ont été découverts récemment (voir Par-delà, nr. 67, p.53). Il ne mesure que l6 kilomètres de diamètre, mais dégage cent fois plus d'énergie que le soleil et son poids est fabuleux (un fragment de la taille d'un morceau de sucre pèserait l00 millions de tonnes). Ce débris stellaire tourne sur lui-même trente fois par seconde, imprimant une accéleration prodigieuse aux champs magnétiques qu'il émet. Deux astronomes d'Oxford, MM. Allen et Endean, pensent même que la vitesse de ces champs serait de 600.000 km/s. Si cela est vrai, Einstein s'est trompé en affirmant qu'aucune particule ne peut se déplacer plus vite que la lumière (300.000 km/s). A moins que, comme le prétendent certains savants, les champs magnétiques ne soient pas composés de particules malgré leur masse et leur énergie. Par-Delà, n°86,(l2/70) ______________________________________________________________________