8-10-2013
WELLERWAARD Workshop Wellerwaard 05-12-2011
GEOTHERMIE: ADRI KUYPER ISSO, 23-09-2013
Ekwadraat in het kort 3 vestigingen: • Leeuwarden • Groningen • Arnhem
Pijlers: - 28 specialisten - Groene parels - Regisseursrol
5 markten: • Woningbouw • MKB/Industrie • Overheid • Landbouw • Tuinbouw
Ekwadraat: Duurzame Energie en Energie Efficiency
1
8-10-2013
Hernieuwbare warmte
Wettelijk kader Geothermie Alles wat te maken heeft met opsporing en winning van aardwarmte is geregeld in wet- en regelgeving: – Mijnbouwwetgeving – BARMM – Arbowetgeving – WABO
Bevoegd gezag is Rijk, provincie of gemeente
2
8-10-2013
Voorwerk stappenplan aardwarmte • Uitvoeren Geologische QuickScan • Haalbaarheidsonderzoek uitvoeren • Aanvraag opsporingsvergunning, incl. VGzorgsysteem en operatorschap • Uitvoeren Groot Geologisch Onderzoek • Aanvraag omgevingsvergunning (WABO) putkelder en boorlocatie • Aanvraag subsidie SDE Geothermie
Aanvraag Opsporingsvergunning aardwarmte (aanvraag)-1 1) Aanvraagformulier met bijlagen: – Geologische rapportage ondergrond – Gebiedsaanduiding – Uittreksel KvK – Statuten – Jaarrekening(en) – Investering- en exploitatie begroting/ warmtebalans – Aangewezen persoon als operator – VG-document
3
8-10-2013
Aanvraag Opsporingsvergunning aardwarmte (operator)-2 2) Vergunninghouder = operator (aangewezen persoon). Eisen aan operators: • Ter zake kundig management • Vakbekwaam en ervaren (staf) personeel • Personeel bekend met Ned. wet- en regelgeving • Organisatie die adequaat kan handelen bij calamiteiten • Plan van aanpak • Voldoende financiële middelen
Aanvraag Opsporingsvergunning aardwarmte (VG-zorgsysteem)-3 3) VG-zorgsysteem met VG-document: • Omschrijving doelstelling aardwarmteproject • Risico afwegingen • Beschrijving projectorganisatie met taken en bevoegdheden • Beschrijving overlegstructuur • Beschrijving kwaliteitsbewaking Opmerking: VG-document wordt tijdens de voortgang steeds verder aangevuld
4
8-10-2013
Indiening aanvraag opsporingsvergunning aardwarmte -4 • Indienen bij SodM • Operator wordt getoetst op kennis en kunde van mijnbouw • Na indiening min. ½ jaar in behandeling • Mogelijkheid concurrerende aanvraag • Onafhankelijk advies Mijnraad • Publicatie in Staatscourant
WABO Omgevingsvergunning aanvragen: • Gemeente is bevoegd gezag • Putkelders • Fundatie boorlocatie Opmerking: • Aanvullende aanvraag omgevingsvergunning pomphuis • Tijdsduur in behandeling: max. 6 weken
5
8-10-2013
Stappenplan Ontwikkeling aardwarmteproject • • • • • • • • •
Businessplan opstellen / Financiering regelen Aanvragen garantieregeling (SEI) / verzekering Aanvullend geologisch onderzoek uitvoeren Self assessment Boorprogramma Indiening aanvulling VG-zorgsysteem BARMM melding Tendering boorbedrijf Omgevingsmanagement
Self assessment 6 maanden voor boring indienen bij SodM • Visie en eisen van de operator • Ontwerp boorgaten (Well design) • Aanleg van boorgaten (Well construction) • Beheersing en beveiliging boorgaten (Well control) • Reactie op noodsituaties (Emergency response) • Algemene aspecten
6
8-10-2013
Boorprogramma 4 weken voor start boring indienen bij SodM • Putontwerp • Second opinium putontwerp door onafhankelijke well examiner • Meet- en monitoringsplan • Testplan • Calamiteiten beheersplan • Competentiematrix, verificatie- en autorisatie schema voor de boorfase
BARRM • • • •
Betreft uitsluitend milieuaspecten Ten minste 4 weken voor start boring Melding bij ministerie EZ Voldoen aan milieuregels ten aanzien van o.a.: – Bodem – Lucht – Licht – Geluid – Externe veiligheid – Eisen boorvloeistof / afvoer boorgruis en -vloeistof
7
8-10-2013
Stappenplan boring aardwarmtedoublet • • • • • • • • • •
Aanleg boorlocatie Opbouw boortoren Boormanagement samenstellen Boren en testen van productieput Boren en testen van injectieput Afvoeren boorgruis en boorspoeling Wellheads plaatsen Aanleg bovengrondse installatie Gasafscheider plaatsen Bouw pomphuis / Afwerking putkelder locatie
Exploitatiefase Langjarig veilig en efficiënt gebruik aardwarmte: • Update VG-zorgsysteem met o.a. HAZOP studie, QRA, PED, PI&D, Explosieveiligheidsdocument. Indienen bij SodM • Winningsvergunning, aanvragen bij min. EZ • Uitbreiding WABO-vergunning, aanvragen bij gemeente of provincie
8
8-10-2013
Winningsvergunning Aanvragen winningsvergunning, met o.a.: • Winningsplan • Tijdvak • Technische gegevens mijnbouwwerk • Raming winning hoeveelheid aardwarmte • Structuurkaart reservoir • Meerjarenprogramma • Systeemontwerp
WABO • Bouwaspecten: – Pomphuis – Gasafscheider – Afwerking putlocatie
• Milieuaspecten: – Revisievergunning voor toepassing aardwarmte – VVGB van SodM – Gemeente of provincie is bevoegd gezag tuinbouw – EZ houdt haar toezichthoudende rol mijnbouw
9
8-10-2013
Boringen
Aardwarmteprojecten • • • • • • • • • •
2007: Mijnwaterproject te Heerlen 2007: v/d Bosch te Berkel en Rodenrijs 2009: v/d Bosch te Bleiswijk 2010: Ammerlaan te Pijnacker 2010: Aardwarmteproject te Den Haag 2010: Duijvesteijn te Pijnacker 2011: Greenhouse GeoPower te IJsselmuiden 2012: GeoBalanz (Wijnen) te Grubbenvorst 2012: GeoWeb Californie (Wijnen) te Grubbenvorst 2012: Greenwell te Honselersdijk
10
8-10-2013
Aardwarmteboringen 2013 • 2013: Ce-Ren Beheer te Heemskerk • 2013: Wieringermeer Geothermie te Middenmeer • 2013: Agriport Warmte te Middenmeer Opmerking: Nog 17 beschikte aanvragen SDE 2012 moeten dit jaar verplichtingen aangaan
Veranderingen/problemen • Voor aardwarmte gelden nu dezelfde regels als voor olie- en gaswinning • Aanvrager opsporingsvergunning = operator • VG-document bij aanvraag opsporingsvergunning • Bijvangst van olie en gas • Injectiviteitsverbetering • Financiering • Meervoudig grondgebruik ondergrond • Interferentie
11
8-10-2013
Meervoudig gebruik ondergrond
Interferentie met andere mijnbouwactiviteiten
12
8-10-2013
Vragen
13
