Gho-Go COPD ketenzorg avond 10 september 2013
Norbert IJkelenstam Kaderhuisarts astma/COPD 1
Indeling presentatie • Aandachtspunten vanuit spiegelinformatie 2013 • Het begrip “ziektelast” en de COPD ziektelastmeter • De nieuwe NHG COPD standaard 2014 wat gaat waarschijnlijk veranderen
2
1
Enkele aandachtspunten vanuit de spiegelinformatie
• Percentage “COPD” patiënten met FER < 0,7 nog te laag (88,7%) • Streven naar 100% !! 3
Percentage “COPD” patiënten met FER < 0,7 nog te laag 88,7%
Mogelijke oorzaken: • Blijkt achteraf toch astma patiënt te zijn • Onjuiste uitvoering laatste spirometrie (bijvoorbeeld FVC niet optimaal uitgeblazen) • Verkeerde patiënten gegevens gebruikt 4
2
Percentage “COPD” patiënten met FER < 0,7 nog te laag 88,7%
Enkele tips: • Controleer gegevens altijd extra goed bij onverwachte uitslagen (naam,geboortedatum,lengte, curve, getallen etc.) • Laat spirometrie herhalen meteen of na 3 maanden ter bevestiging. Bij bevestiging pt. tijdelijk uit ketenzorg halen. • Bij twijfel over juiste diagnose verwijzen longarts 5
Enkele aandachtspunten vanuit de spiegelinformatie
• Percentage indicator “mate van beweging vastgelegd” scoort te laag (47,6%) • Streven naar >80% !! 6
3
Percentage indicator “mate van beweging vastgelegd” scoort te laag (47,6%)
Mogelijke oorzaken: • “het leeft niet” • Tijdgebrek • ? N.B. : het stoppen met roken en voldoen aan goede lichaamsbeweging zijn de belangrijkste interventies die de patiënt zelf kan doen! 7
Percentage indicator “mate van beweging vastgelegd” scoort te laag (47,6%)
Enkele tips: • Laat het uitgebreid invullen van het COPD protocol in CS over aan de POH of gespecialiseerde DA !! • Vraag eens vaker tijdens het consult naar wat hij/zij zo al heeft gedaan aan beweging de afgelopen week. • Voldoet de patiënt niet aan de bewegingsnorm verwijs dan eens naar de fysiotherapeut 8
4
Enkele aandachtspunten vanuit de spiegelinformatie • Percentage indicator “controle inhalatie” scoort te laag (46 %) • Streven naar >80 % !!
9
Percentage indicator “controle inhalatie” scoort te laag (46%)
Mogelijke oorzaken: • • • •
Overgeslagen gezien tijdgebrek Men verwacht dat de ander het wel zal doen Het belang ervan wordt onderschat Percentage berekend over alle copd patiënten en niet over patiënten die inhalatiemedicatie gebruiken • ?? 10
5
Percentage indicator “controle inhalatie” scoort te laag (46 %)
Enkele tips: • Laat patiënt bij jaarcontrole alle inhalatiemedicatie meenemen • Zorg dat je dummies en placebo’s bij de hand hebt om de patiënt de inhalatie te laten voordoen • Heb checklisten voor inhalatie bij de hand • Maak goede afspraken met je apotheken • Hoe vaker je controleert hoe beter 11
copd ziektelast en de ziektelastmeter • Wat is ziektelast • Hoe onderscheid je lichte, matige en ernstige ziektelast • Hoe meet je de ziektelast nu en in de toekomst • Hoe ziet de COPD ziektelastmeter eruit 12
6
ziektelast • benoemd in de copd zorgstandaard 2010 Definitie: • Ziektelast is een fysieke, emotionele, psychologische dan wel sociale ervaring van de patiënt met COPD. Deze ervaring beïnvloedt de mogelijkheden om met de gevolgen van de ziekte en behandeling om te gaan. 13
ziektelast • Ziektelast is een nieuwe concept dat nog handen en voeten moet krijgen • De ernst van de ziektelast wordt bepaald door de integrale gezondheidssituatie en niet alleen door de mate van luchtwegonstructie (GOLD) • Onderverdeling in licht, matig en ernstig
14
7
Ziektelast hoe onderscheid je de mate van ernst ? • Cahag: voorstel voor tussenoplossing tot zorglastmeter gevalideerd is • gebruik basale parameters uit je HIS/KIS (basale assessment) • Werkwijze sluit goed aan bij de dagelijkse praktijk • Afkappunten: de criteria voor nadere analyse/verwijsindicaties naar de longarts
15
Matig ernstige ziekte last Tabel 1. Criteria voor nadere analyse bij COPD/verwijsindicaties Parameter
Afkapwaarde
Klachten/hinder/ beperkingen
MRC = of > 3 of CCQ = of > 2 (gemiddeld)
Exacerbaties
> 2 exacerbaties per jaar behandeld met orale corticosteroïden
Longfunctie
FEV1 < 50 % pred. of < 1,5 L absoluut of progressief longfunctieverlies (bijvoorbeeld achteruitgang FEV1 > 150 ml/jaar) over meerdere jaren
Voedingstoestand
Ongewenst gewichtsverlies > 5 %/1 mnd, of > 10%/6mnd, of BMI < 21 of VVMI < 16 (mannen), < 15 (vrouwen), zonder andere verklaring
Leeftijd
COPD op relatief jonge leeftijd (arbitrair < 50 jaar)
Bij aanwezigheid van één criterium voor nadere analyse ondanks adequate behandeling in de eerste lijn matig ernstige ziektelast 16
8
lichte ziekte last Parameter
Afkapwaarde
Klachten/hinder/ beperkingen
MRC < 3 of CCQ < 2 (gemiddeld)
Exacerbaties
< 2 exacerbaties per jaar behandeld met orale corticosteroïden
Longfunctie
FEV1 > 50 % pred. of > 1,5 L absoluut en geen overmatig longfunctieverlies
Voedingstoestand
geen gewichtsverlies , BMI > 21 < 30
Leeftijd
COPD op leeftijd > 50 jaar ontdekt
Geen criteria voor nadere analyse/verwijzing dankzij adequate behandeling in de eerste lijn lichte ziektelast 17
ernstige ziekte last Tabel 1. Criteria voor nadere analyse bij COPD/verwijsindicaties Parameter
Afkapwaarde
Klachten/hinder/ beperkingen
MRC = of > 3 of CCQ = of > 2 (gemiddeld)
Exacerbaties
> 2 exacerbaties per jaar behandeld met orale corticosteroïden
Longfunctie
FEV1 < 50 % pred. of < 1,5 L absoluut of progressief longfunctieverlies (bijvoorbeeld achteruitgang FEV1 > 150 ml/jaar) over meerdere jaren
Voedingstoestand
Ongewenst gewichtsverlies > 5 %/1 mnd, of > 10%/6mnd, of BMI < 21 of VVMI < 16 (mannen), < 15 (vrouwen), zonder andere verklaring
Leeftijd
COPD op relatief jonge leeftijd (arbitrair < 50 jaar)
Bij aanwezigheid van meerdere criteria voor nadere analyse ondanks adequate behandeling in de eerste lijn ernstige ziektelast 18
9
Matig ernstige of ernstige ziektelast Bij aanwezigheid van één van deze in de NHG standaard beschreven criteria voldoet de patiënt aan voorwaarde voor matige (of ernstige) ziektelast Tabel 2. Overige indicaties voor nadere analyse/verwijsindicaties. Discrepantie tussen de ernst van de klachten en de objectieve ( o.a. spirometrische) bevindingen. Blijvende twijfel of het verminderde inspanningsvermogen het gevolg is van COPD dan wel van hartfalen Nooit gerookt en geen onderbehandeld astma Snel progressief beloop (toename dyspnoe, afname inspanningsvermogen), ondanks maximale behandeling, ook bij een FEV1 > 50 % van pred. Mogelijke indicatie voor zuurstofbehandeling of longrevalidatie Matig tot ernstige adaptieproblemen Verdenking hypoxemie: bijvoorbeeld perifere zuutstofsaturatie < 92 %, desaturatie bij inspanning > 3 % of < 90% absoluut 19
COPD ziektelast • Het is een dynamisch begrip • Er is een meetwaarde beschikbaar in de HIS en KIS • Financiering op basis van ziektelast is nog niet mogelijk en wenselijk • Criteria (voorlopig) om te spreken van een matige (tot ernstige) ziektelast komen overeen met de criteria voor nadere analyse/ verwijsindicaties naar de longarts in de NHG standaard 20
10
de COPD Ziektelastmeter
• Aan de definitieve operationalisatie van het begrip ziektelast wordt gewerkt • Een ziektelastmeter is ontwikkeld en wordt op dit moment gevalideerd
21
Randvoorwaarden ziektelastmeter •
Bevat indicatoren die inzicht geven in stoornissen, beperkingen, klachten en kwaliteit van leven.
•
Elementen bevatten die patiënt het belangrijkst vindt.
•
• •
•
Hanteerbaar voor zowel patiënt als zorgverlener: •
Korte invultijd
•
Makkelijke scoreberekening
•
Vragenlijsten zoveel mogelijk door patiënt zelf in te vullen
In staat veranderingen te meten op individueel niveau (monitoren) Visuele weergave van de uitkomsten •
Minimale + maximale variant
•
Subscores + totaalscore
Directe aanknopingspunten geven voor de behandeling
22
11
Literatuuranalyse:
23
Ziektelastmeter COPD • CCQ • Symptomen • Functionele status • Mentale status
• Aangevuld met vragen over: • Emotionele ervaringen • Vermoeidheid
24
12
Ziektelastmeter COPD
25
Department of General Practice
26
13
Department of General Practice
Department of General Practice
27
28
14
Department of General Practice
29
30
15
Department of General Practice
31
32
32
16
Nog een enkele tip voor de begeleiding van COPD patiënten • Maak gebruik van www.thuisarts.nl
copd
33
Nog een enkele tip voor de begeleiding van COPD patiënten Maak gebruik van: • www.longfonds.nl • www.cahag.nl • www.longenenleven.nl doe de COPD test 34
17
De NHG standaard COPD 2014 wat gaat er veranderen? • Men neigt naar toepassen van de LLN • Meer aandacht voor multimorbiditeit • Vervallen voorkeur voor ipratropiumbromide bij post BD test bij spirometrie boven de 60 jaar
35
De NHG standaard COPD 2014 wat gaat er veranderen? • Eerder behandelen met langwerkende i.p.v. kortwerkende luchtwegverwijders • Meer plaats voor combinatie van langwerkende luchtwegverwijders • Het begrip ziektelast wordt ingevoerd 36
18
Zo ging het vroeger
37
Zo gaat nu
of
38
19
Zo gaat het in straks in 2015
39
40
20
Bedankt voor uw aandacht
41
21
