BeursBlad.com Waardevolle beurstips voor beleggers - maart 2015 - nummer 5 - jaargang 1 EDITORIAAL
I
SFXE: haalt Sillerman het concern van de beurs?
Een Griekse tragedie
n zijn Poetica stelde Aristoteles het als volgt; het onderwerp van de tragedie is altijd de lijdende mens. Aan de oorsprong van dit lijden ligt de hybris of de overmoed. In de tragedie wordt deze genadeloos afgestraft door de goden. De tragedie heeft als doel om ‘angst en medelijden’ op te wekken bij het publiek, tot een louterend effect, de catharsis, wordt bereikt. Dat de Griekse schuldencrisis in feite een tragedie is, is misschien niet meteen duidelijk. Toch zijn de gelijkenissen frappant. In 2002 voerde Griekenland, samen met 11 andere Eurolanden, de euro in. De Griekse regering heeft de staatsschuld naar eigen zeggen onder controle en de economie groeit. De invoering van de eenheidsmunt is een groot succes ... Wanneer vijf jaar later, in de naweeën van de Amerikaanse kredietcrisis, blijkt dat de Griekse staatsschuld vele malen groter was dan gedacht en dat de Griekse regering jarenlang met
de statistieken knoeide (hybris), eindigt het sprookje abrubt. De Griekse staatsschuld bedraagt plots meer dan 400 miljard euro (175% van het bnp) en het begrotingsdeficiet loopt op tot een slordige 12,7%. Vier keer meer dan wat geaccepteerd wordt binnen de eurozone. Op de reguliere kapitaalmarkten kan Griekenland niet langer terecht. De belangrijkste kredietbeoordelaars geven, als gevolg van de onthullingen, de Griekse staatsschuld een zogenaamde junk rating mee: rommel. Op kortlopend papier betaalt de Griekse overheid snel meer dan 10 procent. Onhoudbaar op lange termijn omdat de rentelasten vele malen groter zijn dan de economische groei. In de lente van 2010 springt het IMF samen met de Europese Commissie en de ECB (samen de trojka; in de tragedie vergelijkbaar met de goden) een eerste keer te hulp met een bailout-programma van ettelijke miljarden euro. De voorwaarden van de bailout zijn echter streng. Griekenland moet zijn overheidsapparaat grondig
Vorige maand deed Sillerman onverwacht een bod op SFXE. Wij kijken na wat dit betekent voor onze portefeuille ...
TRENDS & VALUE: de portefeuille van Sven Vande Broek
MTLS: beleggen in 3D, hype of sustainable business?
In 2014 ging het Leuvense Materialise naar de beurs. De vraag blijft echter of beleggen in 3D-technologie een hype is of niet. Wij kijken het na.
saneren, het belastingsstelsel hervormen en hard optreden tegen corruptie. Dit is ook broodnodig. Transparancy International, een non-profitorganisatie die corruptie wereldwijd opvolgt, plaatst Griekenland steevast in haar lijstje van probleemlanden. Belastingsontduiking is in Griekenland de regel en niet de uitzondering. Ook het omkopen van overheidspersoneel - en in het bijzonder belastingscontroleurs - blijkt in Griekenland de normaalste zaak van de wereld te zijn.
recente verkiezingen met een radicaal links programma. Tsipras beloofde een aantal eerder doorgevoerde besparingsmaatregelen terug te zullen draaien en harder te zullen onderhandelen met de trojka. De realiteit is echter dat er weinig onderhandelingsmarge bestaat. Griekenland hangt aan het infuus en kan nergens anders terecht (catharsis). Een grexit is ook geen optie. Ook Tsipras beseft dat Griekenland beter af is binnen de Eurozone dan erbuiten, al zal hij dat nooit openlijk toegeven.
In het Griekse parlement begint tegelijkertijd een stoelendans. De saneringen zijn niet populair bij de bevolking en ministers volgen elkaar in sneltempo op. Sinds 25 januari zit Alexis Tsipras als eerste minister in het zadel. Tsipras’ partij (Syrzia) won de meest
De vraag is wanneer de internationale financiële markten door deze tragiekomedie heenkijken. De situatie verbetert, maar is het echt nodig om steeds het einde van Europa aan te kondigen wanneer Tsipras en zijn ploeg zich laten opmerken met de zoveelste populistische uitspraak?
INHOUD Editoriaal
1
T&V: openstaande orders
9
ERA: mooie vooruitzichten
3
T&V: uitgevoerde orders
10
SFXE: Sillerman, meester-strateeg
6
5 psychologische valkuilen
10
WLC: Yes we can!
7
MTLS: beleggen in 3D-software
12
T&V: bespreking februari
8
Putoptie: First Solar
15
T&V: posities in portefeuille
9
Auteurs
16
COLOFON BEURSBLAD.COM geeft een onafhankelijke, maandelijkse nieuwsbrief uit over beleggen in aandelen en opties op de beurs. ©Beursblad.com 2015, alle rechten voorbehouden. De informatie in deze nieuwsbrief is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. De verstrekte informatie steunt op betrouwbare bronnen en zorgvuldige analyse. Beursblad. com kan geenszins aansprakelijk worden gesteld voor gederfde winst of verlies n. a.v. de verstrekte informatie of het gebruik ervan.
Lettertype: News Plantin - gelicentieerd door LinoType GmbH.
Layout: Michael Van de Velde
Fotografie: Klovovi - Flickr, Disqus.bbc - Flickr, IAEA imagebank - Flickr, Creative Tools - Flickr ©Fotolia, ©Sven Vande Broek, ©Michael Van de Velde.
Eindredactie & v.u. : Sven Vande Broek Boomsesteenweg 189 2610 Wilrijk
[email protected]
Grafieken: Google en het Google-logo zijn geregistreerde handelsmerken van Google Inc., gebruikt met toestemming.
Online: Beursblad.com
UPDATE
ELCORA RESOURCES TSX-V: ERA
MOOIE VOORUITZICHTEN AAN DE HORIZON
O recente koers
C$0,09
sector
mijnbouw
marktkapitalisatie boekwaarde
advies
C$4,04M 0,16
kopen
horizon
3-5 jaar
koersdoel
C$0,80
risico
bovengemiddeld
ver een goede maand kennen we de uitslagen van het onlangs aangekondigde testwerk. Dat kan mooi nieuws opleveren, want Elcora bereidt op dit moment vier productsamples voor waarmee het potentiële klanten wil benaderen. Grafiet is, in tegenstelling tot bv. koper, een grondstof die klantspecifieke vereisten heeft. Het komt er met andere woorden op aan om al voor de productiestart met potentiële afnemers te spreken over de gewenste eigenschappen en toepassingsgebieden van het product. Elcora wil zich tot het hoger prijssegment in de markt richten en daarvoor zijn nabewerkingen aan het grafieterts noodzakelijk. In economische termen heet dat dan verticale integratie. De vier geplande productsamples (basisgrafiet, nucleair grafiet, batterijgrafiet en grafeen) zullen richtinggevend worden voor het uiteindelijke productgamma dat Elcora in de toekomst wil gaan aanbieden. Dat gamma zou best wel eens lucratief kunnen worden.
concurrentieel kostenvoordeel. Het maakt dat deze eerste zuiveringsstap goedkoop en eenvoudig kan worden uitgevoerd. De basisgrafiettest zal bepalend zijn voor het productieproces van de (in aanbouw zijnde) grafietverwerkingsfabriek. Vanaf de zomer van 2015 kan in deze modulaire fabriek tot 2.500 ton grafiet per jaar gezuiverd worden.
Basisgrafiettest De eerste stap in het testproces is het afleveren van basisgrafiet met een zuiverheid van 99%. Geen al te grote uitdaging als je weet dat Elcora’s ontmijnde grafieterts al een initiële zuiverheid heeft van om en bij 90%. Dat is op zich al vrij uniek en zorgt voor een
Batterijgrafiettest De derde productsample zou tot batterijgrafiet moeten leiden. De nabewerking van het basisgrafiet bestaat uit het afronden van de grafietdeeltjes. Hierdoor gaat een deel van het materiaal verloren.
Nucleaire grafiettest Met de eerste samples van het basisgrafiet kan in een volgende testfase, het laatste procentje aan onzuiverheden chemisch verwijderd worden. Een tweede reeks tests moet achterhalen of de bekomen zuiverheid vervolgens voldoende hoog is voor nucleaire toepassingen. Buiten de zeer hoge vereiste zuiverheid (> 99,97%) is ook het boorgehalte cruciaal (maximum 5 deeltjes boor per miljoen). Synthetisch nucleair grafiet wordt vandaag verhandeld aan prijzen tussen de $12.000 en $35.000 per ton.
3
De industriële toepassingen van grafeen zijn eindeloos.
Om betere elektrochemische eigenschappen te verkrijgen, kunnen die deeltjes ook nog met een lithiumverbinding (LTO) gecoat worden, al is het onduidelijk of Elcora dit ook van plan is. Na eerder contact met het management geloven we dat het produceren van natuurlijk batterijgrafiet een haalbaar plan is. Dat geloof werd onlangs nog versterkt doordat het Australische MRL Corporation, een concurrent met gelijkaardig Sri Lankaans erts, hetzelfde kon aantonen in labotesten. Elcora’s plan is met andere woorden realistisch. De productie van batterijgrafiet op commerciële schaal zou hierdoor mogelijk worden en dat vormt de hoofdmoot van onze beleggingsthesis. Battery grade graphite haalt prijzen tussen de $6.000 en $10.000 per ton. In ons waarderingsmodel gingen we echter uit van een conservatieve prijs van $4.000 (C$5.000) om ons koersdoel op middellange termijn (2019) te bepalen. Ook namen we in het model een verliesfactor van 35% mee om het grafiet na te bewerken tot een afgeronde vorm. Grafeentest Een laatste productsample zou een grafeenvariant kunnen opleveren. Hierbij is het van belang dat bij de eerste zuiveringsstap van 90% naar 99%, de kristalstructuur van het grafiet niet beschadigd wordt. Adergrafiet uit Sri Lanka heeft van al het natuurlijk grafiet de beste kristallijne structuur. Elcora heeft grootse plannen rond grafeen en ambieert om de huidige productiekost van grafeen drastisch te verlagen. Dat zou industriële toepassingen economisch haalbaar kunnen maken. Deze plannen vormden de aanleiding voor het bedijf om een naamswijziging van Elcora Resources naar Graphene Corporation door
4
te voeren. Het speculatieve en bijgevolg ook erg onzekere karakter van deze plannen, maakt echter dat we het grafeenpotentieel niet meenemen in de becijfering van ons koersdoel. Conclusie We zijn heel benieuwd naar de resultaten die de vier samples (basisgrafiet, nucleair grafiet, batterijgrafiet en grafeen) gaan opleveren. Voor het nucleaire grafiet vermoeden we dat het chemisch proces initieel nog niet toereikend genoeg zal zijn, om de vereiste zuiverheid van 99,97% te behalen. Roosteren van het grafiet is daarvoor een aannemelijker procédé, maar heeft t.o.v. het chemisch proces dan ook wel weer een veel duurder kostenplaatje. Misschien kan het bedrijf wel verrassen met de uitkomst van de test, maar we gaan er alvast niet van uit. Voor de sample van het batterijgrafiet (> 99,5%) hebben we een bijzondere belangstelling. We gaan uit van een positief scenario wat inhoudt dat Elcora in de toekomst offtake agreements kan gaan onderhandelen. Eén of meerdere overeenkomsten met afnemers zou het bedrijfsrisico van Elcora flink kunnen verlagen. Het kan dit klein bedrijf de kans geven om een relatief belangrijke grafietproducent te worden op middellange termijn. Het is daarbij aanneembaar dat Elcora dan tal van concurrenten in snelheid zal kunnen nemen. Verschillende concurrenten boeken op dit moment successen met hun samples, maar kunnen nog niet meteen op economische schaal gaan produceren. Elcora kan dat relatief snel wel. Daarbij is ook de locatie van de grafietmijn interessant voor export naar Aziatische landen, want ook voor India en China is grafiet een strategisch belangrijke grondstof.
Grafiet wordt gebruikt om de kernsplijting te controleren.
Controlestaven uit grafiet. Waarderingsmodel Elcora heeft een belang van 40% in het Sri Lankaans grafietproject. In ons model negeren we de participaties van 20% en 30% die Elcora bovenop het 40%-belang heeft bedongen (in ruil voor de uitbating van de mijn en het verwerken van het grafiet). We vermoeden dat Elcora tegen het jaareinde alvast enkele kleine proefbatches van het basisgrafiet zal verkopen om al wat omzet te draaien. Een mogelijke verkoopprijs situeert zich daarbij ergens tussen de $1.500 en $3.000 per ton en zou ongeveer C$750.000 aan omzet kunnen opleveren. In het waarderingsmodel negeren we het potentieel van nucleair grafiet en grafeen omdat we er nog maar weinig zicht op hebben. We gaan enkel uit van een productiegroeiscenario rond het batterijgrafiet omdat dit het meest realistische scenario lijkt op korte termijn. Voor 2016 schatten we daarbij initieel de basisgrafietproductie in op net geen 2.000 ton. Het zal m.a.w. nog tot 2017 duren vooraleer de verwerkingsfabriek (van 2.500 ton/jaar) op volle capaciteit zal kunnen draaien (enkel gebruik makend van de eigen productie). In afwachting hiervan kan Elcora grafieterts van naburige mijnen tegen een vergoeding verwerken. Echter dit scenario nemen we niet op in het model. Om in 2017 tot een productietempo van 2.500 ton per jaar te komen, begroten we een kapitaalsuitgave (capex) van C$2 miljoen, een bedrag dat we in ons model op 5 jaar afschrijven. Hierna voorzien we op dezelfde wijze C$5 miljoen aan bijkomende capex om in 2019 een productietempo van 10.000 ton per jaar te behalen. In het licht van de historische productietempo’s van deze grafietmijn (die nu onder Canadese normen en met moderne technologie zal worden uitgebaat) is dat opnieuw
conservatief. De mijn draaide in de jaren ‘70 tot 18.000 ton grafieterts per jaar. Verder gaan we uit van een conservatieve verkoopprijs van $4.000/ ton (C$5.000) voor het batterijgrafiet. Additioneel nemen we nog een jaarlijkse aandelendilutie van 3% op in het model. Na belastingen van 28%, een royalty van 5% en $10 per ton grafiet aan exporttaks, bekomen we een geschatte vrije kasstroom van 9 cent per aandeel in 2019. Tegen een jaarlijkse discount van 12% op dit toekomstig cijfer en een waarderingsfactor van 15, bekomen we ons huidig koersdoel van C$0,80/ aandeel. Het aandeel Elcora is volgens ons dan ook sterk ondergewaardeerd. Advies Beursblad.com maakt van de koersval en de onbekendheid van het achterliggend businessmodel, gebruik om zijn positie in het bedrijf te verhogen. We kopen 27.000 aandelen bij aan een maximumkoers van C$0,11. Als dit order uitgevoerd is, plaatsen we alvast een opportune verkooplimiet voor 10.000 aandelen aan een limietkoers van C$0,20. Zo bouwen we bij een eventuele sterke opvering automatisch het gewicht van de positie wat af. Het is vooral het potentieel rond het batterijgrafiet dat ons in deze belegging aanspreekt. Zoals eerder in Beursblad geschreven, zien we het grafeenverhaal als een mogelijke kers op de taart. Diezelfde mening zijn we toegedaan over nucleair grafiet. Tot slot willen we nog eens benadrukken dat Elcora een klein, onbewezen bedrijf is dat een hoog risicoprofiel met zich meedraagt. SVDB
5
UPDATE
SFX ENTERTAINMENT NASDAQ: SFXE
V recente koers sector
$4,72 entertainment
marktkapitalisatie $472,48M boekwaarde
advies
$3,02
SILLERMAN, MEESTER-STRATEEG
orige week raakte bekend dat Sillerman SFX Entertainment van de beurs wil halen. Sillerman biedt $4,75 per aandeel voor de 60% van de float die hij nog niet bezit. Met het bod plaatst Sillerman een hard floor onder de koersprijs. Omdat we het aandeel onder deze floor aankochten, realiseren we sowieso winst. We beslissen echter om het aandeel niet meteen te verkopen omdat de kans reëel is dat we de komende maanden nog een extra centje aan het aandeel verdienen. Twee scenario’s kunnen zich daarbij ontplooien.
houden
horizon
1 jaar
koersdoel risico
$11 marktrisico
6
Het shortsqueeze-scenario Het is duidelijk dat een aantal shorters verrast werden door het bod van Sillerman. Wie onder het bod shortte, kijkt uit op verlies en is genoodzaakt om zijn positie te vereffenen. Na de bekendmaking van het bod, verdrievoudigde het tradingvolume en steeg de koers snel naar $4,75 (een stijging van bijna 30%). De opwaartse trend zette zich nog niet verder door. Nochans blijft de zogenaamde shortintrest aanzienlijk. Beleggers die het aandeel shortten tussen de introductieprijs en Sillermans bod, proberen hun exit trade nu vooral goed te timen. Vermoedelijk wachten ze tot het stof gaat liggen (en het tradingvolume daalt) om de geshortte aandelen terug te kopen aan de laagst mogelijke prijs (in de buurt van Sillermans bod).
Wie nu naar de exit holt, verliest meer geld dan nodig. Veel hangt echter af van wat er de komende dagen en weken gebeurt en hoe er gereageerd zal worden op de cijfers van het vierde kwartaal. Indien deze cijfers positief zijn, wordt het aandeel per definitie omhooggetilt en is een shortsqueeze-scenario opnieuw mogelijk. Het Let’s go shopping!-scenario Het is niet omdat Sillerman $4,75 per aandeel biedt, dat dit bod ook aanvaard wordt. De Amerikaanse wetgeving is erg duidelijk op dit vlak. De raad van bestuur is verplicht om bij een bod de aandeelhouderswaarde te maximaliseren. Concreet betekent dit dat de raad van bestuur in de komende maanden de boer op moet met SFX Entertainment. Het is meer dan mogelijk dat er een private equity firm gevonden wordt die meer biedt dan Sillerman. Een aantal analisten en beleggingsfondsen die SFXE in portefeuille hebben, beweren dat een premie van 50% tot 100% ten opzichtte van Sillermans bod mogelijk is. Conclusie Voorlopig behouden we onze positie en wachten we geduldig op meer nieuws. Dankzij de floor van $4,75 hoeven we ons weinig zorgen te maken. MVDV
UPDATE
WESTERN LITHIUM TSX: WLC
recente koers
$0,670
sector
energie
marktkapitalisatie boekwaarde
advies
$79,94M $0,3
opbouwen
horizon
1 jaar
koersdoel
C$1,5
risico
bovengemiddeld
YES WE CAN!
O
p 24 februari maakte Western Lithium bijzonder goed nieuws bekend. Western Lithium slaagde erin om in hun pilootfabriek (in het Duitse Fernley) een kleine proefbatch zuiver lithiumcarbonaat (99,98%) te produceren. Het bijzondere aan dit bericht is dat ze hiermee effectief bewijzen dat productie van lithiumcarbonaat uit hectorietklei mogelijk is en dat is een unicum. Dit feit is nu een belangrijk argument geworden om potentiële investeerders ervan te overtuigen om een veel grotere verwerkingsfabriek te bouwen. Verschillende potentiële partners tonen interesse in het lithiumproject en volgen de voortgang van het project rustig mee op. Nu Western Lithium in staat is om lithiumcarbonaat te produceren, is de volgende stap om wat grotere testbatches te produceren en deze als sample aan te bieden aan potentiële klanten. We achten de kans groot dat na het aanbieden van samples één of meerdere offtake agreements zullen volgen. De geschiktheid van hun lithiumcarbonaat voor toepassing in lithium-ionbatterijen werd immers al in 2012 aangetoond. 2015 maakt zich verder op voor heel wat meer positief bedrijfsnieuws. Zo onderzoekt Western Lithium hoe lithiumcarbonaat kan worden omgezet naar lithiumhydroxide (LiOH).
Momenteel wordt hoofdzakelijk lithiumcarbonaat gebruikt in herlaadbare batterijen, maar verwacht wordt dat het iets duurdere LiOH op termijn meer aan belang zal winnen. Voor ons en vele andere beleggers was het goede nieuws uit Fernley eigenlijk geen verrassing. We keken al even uit naar een update van de productieproef in Duitsland. Het goede nieuws maakt het aandeel ook wat minder risicovol. Vreemd genoeg reageerde de markt de voorbije maanden vooral op de dalende olieprijs en viel het aandeel terug naar 50 cent. “Opnieuw een koopkans”, schreven we in het januarinummer van Beursblad. Intussen is de koers weer mooi opgeveerd. Advies In 2015 is het uitkijken naar een definitieve haalbaarheidsstudie, mogelijke offtake agreements en eventueel zelfs al één of meerdere partnerships. Heel binnenkort zal het bedrijf ook de allereerste omzet kunnen bekendmaken dankzij de verkoop van Hectatone aan de oliesector. We behouden dan ook het aandeel en kijken met vertrouwen uit naar de toekomst. Beleggers die nog willen instappen kunnen dat overwegen bij tussentijdse dipjes. Het bedrijf beleeft mooie tijden! SVDB
7
TRENDS & VALUE Bespreking februari
Sven Vande Broek
Western Lithium behaalde opnieuw een mooie mijlpaal door aan te tonen dat lithiumcarbonaat uit hectorietklei kan worden geproduceerd. Een unicum dat de markt dan ook enthousiast beloonde met een koersstijging van enkele tientallen procenten. Pulse Seismic hebben we vorige maand gevoelig afgebouwd omwille van de impact van de sterkgedaalde olieprijs. Het aandeel blijft wel goedkoop vanuit een perspectief op wat langere termijn.
8
SFX Entertainment verraste ons met een heel fascinerend maneuver. De immer hippe CEO stelde onverwachts een bod voor van $4,75 op alle nog beschikbare aandelen. Voor deze wending had Beursblad al een koersdoel van $11. We vinden zijn bod dan ook ruim te laag. Het is niet ondenkbaar dat short covering of een hoger tegenbod het aandeel de komende weken of maanden nog wat hoger stuurt. Ook als het bod uiteindelijk niet zou doorgaan, dan kunnen positieve ontwikkelingen in de bedrijfsresultaten het aandeel meer in de buurt van ons koersdoel brengen. We zijn in een luxepositie beland en behouden zonder meer het aandeel. Elcora
Resources
kondigde
enkele
eerste stappen aan die moeten bijdragen aan het in kaart brengen van de potentiële reserves van de grafietmijn. Op termijn kunnen reserveschattingen meer credibiliteit geven aan het project bij beleggers. Ook wordt middels een ventilatiestudie onderzocht hoe men de dieper gelegen grafietaders veilig kan ontginnen. De oude grafietmijn bevat aders die tot enkele honderden meters diep kunnen lopen, maar in het verleden werd door het ontbreken van ventilatie nooit zo diep ontgind. Op een haar na hebben we de aankooplimiet van de calloptie op Cameco gemist en de optie ging even 60% hoger. We wachten een kleine terugval in het aandeel af en verhogen daarom onze aankooplimiet naar $2,40. Het behalen van de aankooplimiet op de putoptie op de S&P 500 was dan weer geen enkel probleem en we kochten uiteindelijk aan $4. Ironisch genoeg (t.o.v. de call op Cameco) zakte deze optie 46% in waarde nadat de S&P 500 een erg sterke maand kon optekenen. De putoptie kochten we enkel om wat markrisico af te dekken en is voor ons een (beperkte) verzekering tegen algemeen beursonheil. We kopen 2 opties bij aan maximum $2,5.
Posities in portefeuille
rating koersdoel
grafiek
aantal
slot
prestatie gewicht
Kivalliq (TSX-V: KIV)
2B
C$0,90
23.415
C$0,145
-23%
16%
SFX Entertainment (NASDAQ: SFXE)
3A
C$11
550
$4,76
21%
15%
Western Lithium (TSX: WLC)
2B
C$1,5
4.194
C$0,69
33%
14%
Pulse Seismic (TSX: PSD)
3A
C$4,5
629
C$3,08
-
6%
Elcora Resources (TSX-V: ERA)
1B
C$0,80
17.474
C$0,105
-37%
8%
SPDR P160 JAN 2016
2C
-
2
$2,67
-46%
1%
Tri-Tech Holding (OTC: TRITF)
2C
-
699
$0,39
-70%
1%
-
rendement sinds 01/01/2015 0,60% cash €5.669 40% rendement sinds 15/11/2012 40,76% totaal €14.076 100% samengesteld rendement 16,14%
Uitgevoerde orders
rating koersdoel Pulse Seismic (TSX: PSD)
3A
C$4,5
SPDR P160 JAN 2016
2C
-
grafiek
-
type
aantal
limiet
totaal
Verkoop
1.258
C$3,08
€2767
Aankoop
2
$4
€571
aantal
limiet
totaal
Openstaande orders
rating koersdoel
grafiek
type
CCJ C17 JAN 2017
2C
$6
-
Aankoop
5
$2,40
€857
FSLR P50 JAN 2017
2C
$12
-
Aankoop
1
$7,50
€536
SPDR P160 JAN 2016
2C
-
-
Aankoop
2
$2,5
€450
Elcora Res. (TSX-V: ERA)
1B
C$0,80
Aankoop
27.000
C$0,11
€2121
Rating: 1 kopen, 2 opbouwen, 3 houden, 4 afbouwen, 5 verkopen Risico: A marktrisico, B bovengemiddeld, C hoog
9
5 psychologische valkuilen voor elke belegger #1 Zelfoverschatting (self-serving bias) Elke belegger slaat de bal wel eens mis. De vraag is echter hoe je met je fouten omgaat. Om het ego te beschermen, schrijven een heleboel beleggers hun verliezen toe aan externe oncontroleerbare factoren. “Het aandeel daalde omdat de centrale bank de rente verlaagde en dat zag echt niemand aankomen.” Aan de andere kant worden positieve evoluties vaak toegeschreven aan het eigen superieure inzicht. Op die manier leer je echter weinig bij. Wie blind is voor zijn eigen tekortkomingen
en ze afwimpelt op externe factoren zal dezelfde fouten blijven herhalen. Ook bij Beursblad maken we fouten. Een tijd terug belegden we in een Chinese holding en dat liep grondig mis. Het aandeel Tri-tech werd van de beurs gehaald na een bizarre samenloop van omstandigheden en werd onverhandelbaar. In het overzicht van de portefeuille komen we hier ook voor uit. Op die manier herinneren we onszelf eraan dat Chinese holdings bijzonder risicovolle investeringen zijn en dat je je er lelijk aan kan verbranden.
#2 Afkeer van verlies (loss aversion) Om evolutionaire redenen hecht het menselijke brein meer belang aan het beperken van verliezen dan aan het maximaliseren van winsten. Veel beleggers beperken om die reden het risico wanneer de portefeuille het goed doet en zoeken meer risico op wanneer de portefeuille het slecht doet. In
10
feite moet je net het omgekeerde doen. Wanneer de portefeuille goed presteert, is het niet onzinnig om de risicoblootstelling te verhogen. Stel jezelf immers de volgende vraag: “Hoeveel wedstrijden zal een F1piloot winnen wanneer hij steeds de remmen toeknijpt wanneer hij de leiding heeft?”.
#3 Kuddegedrag (herd behavior) Het is niet omdat De Witte van Sichem in de beek springt, dat wij dat ook moeten doen. Toch blijken beleggers erg veel aandacht te geven aan wat andere beleggers doen. Een aandeel kopen dat door de markt massaal geshort wordt, is voor vele beleggers een echte uitdaging. Toch kan een contrarian approach zijn
vruchten afwerpen. Dat hebben we al meerdere malen bewezen met Beursblad. Het belangrijkste hierbij is om steeds naar de zogenaamde fundamentals te kijken. Dit zijn de onderliggende cijfers of feiten die de aan- of verkoop van een bepaald aandeel onderbouwen.
#4 Verankeringseffect (anchoring) Beleggers beoordelen aandelen doorgaans ten aanzien van een referentiekoers. Of het nu de aankoopprijs betreft, de gemiddelde koers over een periode van een aantal weken of de koers waarop het aandeel werd aanbevolen, doet er niet toe. Het is een getal dat zich in je hoofd nestelt en op basis hiervan beoordeel je of het aandeel duur of goedkoop is. Het ligt voor de hand dat dit verankeringseffect voor de nodige
problemen kan zorgen. De factoren die de koers beïnvloeden kunnen immers veranderen. Wie vasthoudt aan verkeerde referentiepunten zal op die manier steeds bedrogen uitkomen. Bij Beursblad proberen we dit op te vangen door regelmatig onze beleggingshypothese te controleren. In onze updates passen we het koersdoel (dat vaak als referentiepunt fungeert) aan indien dat nodig blijkt.
#5 De paradox van keuzes (The paradox of choice) In het gelijknamige boek toont de Amerikaanse psycholoog Barry Schwartz aan dat te veel keuze verlammend kan werken. Dit inzicht kan ook geëxtrapoleerd worden op de psychologie van de belegger. Meer dan 3.000 aandelen noteren bijvoorbeeld op de NASDAQ en veel beleggers weten niet in welk aandeel ze moeten
beleggen. Bij gevolg worden ofwel te veel aandelen opgenomen in de portefeuille of wordt al het geld in één positie geïnvesteerd. Geen van beide scenario’s is wenselijk. Uit ervaring weten we dat een tiental posities gemakkelijk opgevolgd kunnen worden en dat je met deze tien posities het portefeuillerisico redelijk kan spreiden.
11
ANALYSE
BELEGGEN IN 3D-SOFTWARE
MATERIALISE NASDAQ: MTLS
recente koers sector
$7,68 software
marktkapitalisatie $373,78M boekwaarde
advies
$2,03
wachten
horizon risico
6 - 9 maanden
T
drie kerncompetenties bouwde Materialise drie divisies uit: software, medical en industrial production.
Innovatief businessmodel Het is met zijn innovatief businessmodel dat Materialise zich differentieert van de andere spelers in de 3D-printingindustrie. In feite is Materialise een softwarebedrijf. Over de jaren heen vergaarde Materialise echter ook een pak knowhow op het vlak van engineering en het 3D-printingproces. Rond deze
De eerste divisie is de softwaredivisie. Materialise biedt onder meer een software-interface aan die toelaat om verschillende 3D-printers, al dan niet van verschillende fabrikanten, centraal aan te sturen. Op die manier kunnen productiebedrijven hun workflow centraal beheren. Materialise ontwikkelt daarnaast ook oplossingen om bestaande 3D-ontwerpbestanden te herstellen en te optimaliseren vooraleer ze geprint worden. Het management geeft aan dat de gebruikersbasis of installed userbase, uit meer dan 8.000 licenties bestaat. Onder hen een aantal grote namen zoals Airbus, Ford Motor Company en Boeing. Het aantal verkochte licenties steeg ook spectaculair sinds de beursgang. Vorig jaar kon de softwaredivisie een groei van ongeveer 17% voorleggen al was dit wel ten koste van de EBITDA -marge: deze daalde in 2014 van 39,1% naar 34,2%. Toch blijft de marge erg gezond, zeker als je weet dat de gemiddelde marge in de
oen het Leuvense Materialise in 2013 naar de Amerikaanse NASDAQ trok om vers kapitaal op te halen, werd daar verdacht weinig aandacht aan gegeven in de Vlaamse pers. Ten onrechte, Materialise is een innovatief bedrijf, actief in de boeiende en groeiende 3D-printingindustrie (additive manufacturing). Hier mogen we als Vlamingen en Belgen best wel trots op zijn. Materialise ontstond in 1990 als een spin-off aan de KU Leuven. Het bedrijf wordt sinds jaar en dag geleid door Wilfried Vancraen die met een duidelijke visie, gestaag aan het succes van Materialise bouwt. Vandaag stelt het bedrijf wereldwijd bijna 1000 fte’s tewerk, een aantal dat blijft groeien.
hoog
12
software-industrie tussen de 17% en 20% ligt. De softwaredivisie is goed voor ongeveer een vijfde van de omzet. De tweede divisie focust op medische toepassingen rond 3D-printingtechnologie. Ook hier staat software centraal. Materialise biedt een softwarepakket aan dat gebruikt kan worden om operaties voor te bereiden of simulaties met implantaten te maken in een 3D-omgeving. De installed userbase bedraagt ongeveer een 2.000tal licenties. Het gaat vooral om ziekenhuizen en universiteiten. Naast de software biedt Materialise echter ook zogenaamde klinische diensten aan. 3D-scans worden op vraag geanalyseerd en er worden op maat protheses, implantaten en operatiehulpmiddelen aangeboden. Deze bijkomende diensten wegen uiteraard op de marges. De productie van protheses, implantaten en operatiehulpmiddelen is een arbeidsintensief proces en blijft duur omwille van materiaalkosten. Voor de hele medische divisie ligt de marge onder de 10% (een daling van 7% ten opzichte van vorig, een gevolg van oplopende R&D-kosten). De divisie in zijn geheel is echter wel goed voor 40% van de omzet. De laatste afdeling is de divisie industrial production. Net als de medische, is deze divisie goed voor 40% van de omzet. De focus ligt hier vooral op het printen van 3D-modellen voor industriële toepassingen. Deze afdeling kan vergeleken worden met de kopieerwinkel om de
hoek. In totaal heeft Materialise een honderdtal 3D-printers in gebruik. Sommige modellen zijn gebaseerd op eigen interne ontwikkelingen en werden gepatenteerd. Het is echter belangrijk om weten dat Materialise geen 3D-printers fabriceert. Er wordt enkel in opdracht geprint. Binnen deze divisie incuberen ook twee startups: RapidFit+ en i.Materialise. RapidFit+ maakt gebruik van 3D-printtechnologie om op maat gemaakte klemtafels (fixtures) aan te bieden aan industriële klanten. Met i.Materialise boort het bedrijf de consumentenmarkt aan. Wie thuis een 3D-ontwerpbestand tekent, kan die opladen en door hen laten afdrukken. De marges in industrial production liggen aan de lage kant, zeker wanneer RapidFit+ en i.Materialise hierin meegeteld worden. De derde en laatste afdeling van Materialise klokt af op een EBITDA-marge van 9,2%. Hype of sustainable business? De laatste jaren daalde de prijs van 3D-printing aanzienlijk. Een heleboel start-ups brachten printers op de markt voor een franctie van wat ze tien jaar geleden kostten. Begin vorig jaar leek het even of 3D-printing ook zou doorbreken als een nieuwe en baanbrekende consumententechnologie. De aandelen van bedrijven zoals 3D Systems (NYSE: DDD), Stratasys (NASDAQ: SSYS), ExOne (NASDAQ: XONE), allen actief als producenten van 3D-printers, werden naar recordhoogtes getild.
Wie in de zomer van 2012 instapte in het 3D-verhaal kon een jaar later een winst van meer dan 80% opstrijken. Halfweg 2013 zakte de markt echter in elkaar. De consumententoepassing waar verschillende investeerders op gehoopt hadden, bleek een illusie te zijn. Zowel ExOne en Stratasys misten hun winstprojecties en de respectievelijke koersen kregen rake klappen. Even leek de IPO van Materialise hierdoor in het gedrang te komen. Wanneer het beursklimaat afkoelt, wordt een IPO vaak uitgesteld. Materialise besloot om zijn laatste kwartaalcijfers af te wachten en toen die meevielen, trok het bedrijf alsnog naar de beurs. De IPO was een gemengd succes. Alle aandelen werden welliswaar geplaatst, maar dat gebeurde aan de onderkant van de prijsvork. In totaal werd iets minder dan $100 miljoen opgehaald aan $12 per aandeel.
Nigro (senior vice president for inkjet and graphics solutions) liet in een recent interview met Forbes verstaan dat HP de markt zal verrassen: “[Our] scientists took a close look at other 3D printing methods, but ultimately decided they could get the best results by extending their own home-grown approach. The result, are 3D print heads that can operate 10,000 nozzles at once, while tracking designs to a five-micron precision. With that many nozzles in action simultaneously HP’s printers will be able to crank out objects 10 times faster than any machine that’s on the market today.” Indien HP er in slaagt om deze beloftevolle nieuwe technologie succesvol te commercialiseren, is het niet uitgesloten dat ze meteen het marktleiderschap naar zich zal toetrekken en andere producenten van 3D-printers uit de markt duwt. Een dergelijk scenario is in feite goed nieuws voor bedrijven zoals Materialise, want ook de nieuwe printers van HP zullen moeten aangestuurd worden ...
Na de introductie steeg Materialise kort naar $14,48 per aandeel. Meteen ook de hoogste prijs waaraan het aandeel tot hiertoe heeft genoteerd. Nadien verloor Materialise bijna de helft van zijn beurswaarde. Op zich kunnen daar geen echte verklaringen voor gevonden worden, behalve dan dat de hele industrie in een negatieve spiraal gevangen zit. Stratasys verloor 30% van zijn beurswaarde toen het begin februari een winstwaarschuwing de wereld instuurde. ExOne miste eind december, voor de zoveelste keer, de winstprognoses en noteert aan een historisch dieptepunt. Ook 3D systems zit gevangen in een neerwaartse spiraal. De winstprojecties die begin dit jaar vrijgegeven werden, bleken echter beter te zijn dan verwacht en hierdoor werd het ergste vermeden.
Conclusie Vandaag beleggen in 3D-aandelen doe je wellicht beter niet. Zelfs Materialise dat strikt genomen niet concurreert met bedrijven zoals Stratasys, ExOne is een erg dubbelzinnig aandeel. Alhoewel het bedrijf blijft groeien dankzij de diversificatie in drie divisies, zit het tegelijkertijd gevangen in de negatieve spiraal die de hele industrie plaagt. Combineer dit met een duidelijk wisselkoersrisico (MTLS noteert op de NASDAQ maar verkoopt in euros) en het ligt voor de hand dat de langetermijnbelegger het aandeel voorlopig beter links laat liggen. Mogelijks biedt zich binnen een paar kwartalen een interessante instapkans aan, maar vandaag is dit niet het geval.
De vraag blijft dus of de 3D-industrie meer is dan een hype. De huidige koersen doen msschien vermoeden van niet, maar de realiteit is iets complexer. Zo plant HP (NYSE: HP) een mogelijke toetreding in de 3D-industrie voor. Stephen
Aan de andere kant vermoeden we wel dat de swingtrader een aardig centje kan verdienen door het aandeel voor de earnings call van 3 april aan te kopen. Dit met de bedoeling om snel weer te verkopen. MVDV
14
ANALYSE
PUTOPTIE OP FIRST SOLAR
Z
onne-energie vinden we een heel interessant thema bij Beursblad. Steeds beter kan zonne-energie de concurrentie aangaan met conventionele energiebronnen en dat vinden we een goede zaak. Op lange termijn zullen de ‘zonnewinners’ de klassieke energiesectoren het vuur steeds feller aan de schenen leggen en voor disruptie zorgen. Maar het succes van zonneenergie is niet enkel toe te schrijven aan innovatie en disruptie. Voor een belangrijk stuk is het dit succes ook te danken aan allerlei subsidies ... Net zoals tot voor kort in België het geval was, wordt in de Verenigde Staten een aardig stukje geïnvesteerd in zonne-energie. De Amerikaanse overheid steunt indirect de zonne-energiesector door zowel aan particulieren als bedrijven een zogenaamde Solar Investment Tax Credit (ITC) toe te kennen. Net zoals in België, zal ook in de Verenigde Staten deze subsidie flink worden teruggeschroefd. En wat doet een Amerikaan dan? Precies hetzelfde als wat vele Belgen deden: snel nog wat zonnepanelen bestellen! Goed nieuws, die extra vraag en zowel makers als installateurs van zonnepanelen gaat het voor de wind. Maar het vervolg laat zich ook raden: als de knip in de subsidies een feit wordt, heeft de sector plots een pak minder werk voor de boeg. Dat is in een notedop onze thesis voor First Solar. Op dit moment subsidieert de Amerikaanse overheid zonne-energieprojecten door de toekenning van een ITC. Deze belastingsaftrek bedraagt 30% en dit zowel voor bedrijven als particulieren. Vanaf 2017 zal de belastingsaftrek
voor bedrijven echter terugvallen van 30% naar 10%. Voor particulieren verdwijnt de aftrek zelfs volledig. Nu ligt 2017 nog wel even in de toekomst en heeft de sector nog wel de tijd om zich aan dit veranderend gegeven aan te passen. Maar de tijd is First Solar toch niet al te gunstig gezind. De Amerikaanse maker van zonnepanelen sloot in 2011 en 2012 enkele grote contracten af en kon dat toen nog doen aan erg interessante voorwaarden. Zo mocht First Solar het Topaz- en het Desert Sunlightproject bouwen, elk goed voor 550 MW capaciteit. Beide projecten werden recent opgeleverd, wat financieel betekent dat de bijdrage aan de resultaten van deze projecten op hun einde lopen. Vandaag kan men niet langer contracten winnen aan de prachtige voorwaarden van 2011 en 2012. Conclusie Een stijging van het aandeel van 50%, het opleveren van 2 van hun grootste projecten, een leeg orderboekje na 2016 en wellicht (veel) minder animo op de markt door het terugschroeven van het ITC. Dat zijn allen elementen die maken dat we een eerste, beperkte aankoop van een putoptie wel zien zitten. We leggen een aankooporder in om, bij een iets verdere stijging van het aandeel, 1 putoptie te kopen. De putoptie die wij kiezen, heeft een uitoefenprijs van $50 en expireert op 20 januari 2017. We kopen aan een limietkoers van $7,5. SVDB
15
BeursBlad.com Waardevolle beurstips voor beleggers
S
ven Vande Broek is een 37-jarige informaticus uit Antwerpen. Als consultant deed hij heel wat financiële en technische kennis op met binnen- en buitenlandse projecten voor start-ups, banken, vermogensbeheerders, farmabedrijven en technologiegiganten. Hij schreef aandelenanalyses en achtergrondartikels voor enkele financiële adviesbrieven en werkte als analist op de derivatenafdeling van een investeringsbank. In 1999 schreef hij in zijn eerste beurscolumn dat beleggers in Lernout & Hauspie bedrogen gingen uitkomen. Bankaandelen vermijdt hij al sinds 2006, vlak voordat de bankencrisis uitbrak. De gemiddelde fondsenbelegger draagt tijdens zijn carrière 57% van zijn vermogen af aan de beleggingsindustrie. De industrie houdt hen mét plezier een sterke illusie voor. De actieve belegger, die probeert de markt te timen of de volgende beurswinnaars te selecteren, is nog slechter af. Zelfbeleggers die zich laten adviseren, doen het dan weer goed op lange termijn. Met Beursblad.com wil Sven Vande Broek zijn 20-jarige passie voor de financiële markten vertalen naar concrete, winstgevende beurstips voor particuliere beleggers. Sinds de start van dit project in 2012, verkocht hij 13 winstgevende posities op een rij.
M
ichael Van de Velde (29 jaar) studeerde Filosofie en Toegepaste Economische wetenschappen aan de Vrije Universiteit Brussel. Tijdens zijn studentenjaren publiceerde hij in zowel De Moeial, Blauwzuur (LVSV) als diverse andere universitaire publicaties. Begin 2014 emigreerde Michael naar Ierland waar hij vandaag aan de slag is als account executive voor het beursgenoteerde LinkedIn. Met Beursblad.com wil Michael zijn interesse en passie in het beurswezen delen met een breder publiek. Vanuit Dublin heeft Michael een bijzondere en soms gepriviligeerde invalshoek op nieuwe ontwikkelingen in het technologielandschap. De analyses en tips van Michael beperken zich echter niet tot groeiaandelen in de technologiesector. De onderliggende gehanteerde beleggingsfilosofie isimmers steeds deze van de value investor. Michael volgt in deze optiek Graham, Buffett en Icahn.
