Aanbiedingsformulier Onderwerp
Viering Rembrandt 2006 "In Leiden zag Rembrandt het Licht" De Jonge Rembrandt, Leiden 2006
In te vullen door
Ontwerper
Parafanten
Bestuurssecretariaat
Directeuren
B&W Nr: 03.0442/25042003
Dienst
: BoWo
Agenda
Sector : Economische Zaken
Openbaar: nee
Naam : Reina de Smeth
R.V nr: 03.0064
Tst.nr
: 7116
Commissie:
Datum
: 1762003
BoWo
Portefeuilleh.
EGTV
BESLUITEN Behoudens advies van de commissie EGTVWij verzoeke
1. Kennis te nemen van de Definitiestudie Rembrandt 2006, “In Leiden zag Rembrandt het Licht” (mei 2003). De Definitiestudie schetst een mogelijke invulling van de viering van de jonge Rembrandt in Leiden. In de uitvoering zijn nog tal van variaties mogelijk. 2. In te stemmen met het starten van de noodzakelijke volgende voorbereidings- en ontwerpfase ten behoeve van de viering in 2006 van Rembrandt’s geboortejaar 1606, met een programmering lopende van 1 januari 2006 tot 1 januari 2007. 3. In te stemmen met het gemeentelijk aandeel en de daarmee samenhangende herbestemming van gelden, in de kosten van totaal € 1.278.410,-- Dit is inclusief een reserve voor een grote Rembrandt-tentoonstelling in de Lakenhal en exclusief inrichting van een (Rembrandt)bezoekerscentrum (omdat het bezoekerscentrum een onderdeel vormt van de plannen voor het Kijkplein-project), eventuele bijdrage aan het Nationaal Platform Rembrandt 400, eventuele extra openbare toiletvoorzieningen en eventueel extra onderhoud van de openbare ruimte. 4. Dit besluit te doen toekomen aan de griffie met het verzoek behandeling in de raadscommissie(s) en gemeenteraad te bevorderen. Korte overwegingen 1. Precies in 2006 is het 400 jaar geleden – 1606- dat Rembrandt in Leiden is geboren. Hij heeft er tot zijn 26ste gewoond en gewerkt. 2. Door instanties binnen en buiten de Gemeente Leiden, is onderkend dat ‘de jonge Rembrandt’ in feite de enige grote publiekstrekker is die Leiden naar voren kan schuiven. Andere onderwerpen zoals Von Siebold, Pilgrimfathers, Bio Sciene, Burcht, vele musea, doorvaarbare grachtenstelstel, Universiteit - hoe bijzonder ook voor Leiden- genieten niet bij voorbaat al die wereldwijde bekendheid. Rembrandt heeft voor vele doelgroepen in de wereld al een “top of mind” positie. 3. De toeristische koepelorganisatie Toerisme Recreatie Nederland (TRN), de ministeries OC&W en EZ, Amsterdam (vertegenwoordigd door: gemeente Economische Zaken, Rijksmuseum, Rembrandthuis, Joods Historisch Museum, Gemeentearchief, Nederlands Filmmuseum, Amsterdam Tourist Board) en het Nederlands Filmfestival en Leiden willen in 2006 een nationaal Rembrandtjaar vieren op twee locaties: Amsterdam en Leiden. De Landelijke Initiatiefgroep Rembrandt 400 ziet Leiden danook als onmisbare partner en geeft aan dat zonder een gedegen invulling van het Rembrandtjaar 2006 in Leiden, er amper sprake kan zijn van een internationale invulling en dat een nationaal Rembrandtjaar op de tocht komt te staan.
4. De totale kosten voor het Leidse Rembrandtjaar zijn ca. € 7 miljoen. Ongeveer € 6 miljoen (op te brengen door sponsoring in geld en natura, de inzet van andere overheden en instellingen en fondsen en subsidies) betreft de kosten voor de (internationale) publiciteit en promotie, marketing, vormgeving, coördinatie, sponsor- en fondsenbenadering en ontwikkelen van merchandising. 5. De materiële opbrengsten bestaan uit bestedingen van 300.000 meer bezoekers in 2006 (dan in 2005). Voor Leiden is dit uitgerekend op gemiddeld € 11. 437.000,- extra bestedingen in 2006 en een gemiddelde toename van 208 arbeidsplaatsen(in toeristisch-recreatieve branche). Vanaf 2007 wordt jaarlijks gerekend op 200.000 meer bezoekers (dan in 2005) met een gemiddelde totale besteding van ruim € 5.000.000,- en een gemiddelde toename van 139 arbeidsplaatsen (in toeristisch-recreatieve branche). Meeropbrengst door toename van het aantal verblijfstoeristen in 2006, betekent ook extra inkomsten uit toeristenbelasting. Deze wordt met € 68.400,- ingezet als dekking. 6. Daarnaast immateriële opbrengsten zoals imagoverbetering, verbetering ondernemersklimaat, verlengen van verblijfsduur bezoekers, verbetering samenwerking lokaal, regionaal en landelijk. 7. In natura en in klinkende munt zijn landelijke partijen bereid veel tijd, geld en energie in het nationale Rembrandtjaar en dus ook in Leiden, te steken. Leiden kan in feite meeliften op een landelijk project, te vieren in Amsterdam en Leiden. Met een relatief beperkte inzet kan er hierdoor veel gegenereerd worden. - Het ministerie OC&W overweegt om in 2006 alle indemniteits- aanvragen (verzekeringspremie t.b.v. bruiklenen) uitsluitend te honoreren wanneer de aanvragen betrekking hebben op het themajaar. Daarbij is het voornemen dat door de direct bij het onderwerp betrokken deelnemende musea (vooralsnog Lakenhal, Rijksmuseum Amsterdam, Rembrandthuis, Gemeentearchief Amsterdam en Joods Historisch Museum) collectief indemniteit wordt aangevraagd (beschikbaar bedrag is €1,1 miljard aan te verzekeren waarde). - De ministeries OC&W en EZ overwegen gezamenlijk om de oprichting en installatie van een landelijk programmabureau Rembrandt 2006 te financieren. - TRN wil de internationale promotie gezamenlijk met hun wereldwijde netwerk van kantoren en touroperators grotendeels voor hun rekening nemen (incl. persreizen e.d.). 8. Eind 2004 dient de programmering en daarmee ook de financiering (grotendeels) rond te zijn om op tijd mee te kunnen draaien in de internationale promotie. Dit impliceert dat er direct na de besluitvorming in de raad (voor deze zomer), een projectgroep(bureau) Rembrandt 2006 bij de Gemeente opgestart moet worden. Dit projectbureau is nodig om de marketingstrategie, fondsenwerving en sponsoring voor te bereiden en uit te voeren. Daarnaast is het belangrijk dat dit projectbureau deze zomer begint met de communicatie naar de stad (bewoners, ondernemers en instellingen) om een ieder te informeren en te laten participeren. Het projectbureau participeert ook in de Landelijke Initiatiefgroep Rembrandt 2006, stuurt verder onder andere ook de vormgeving, merchandising, stadsaankleding, ontwikkeling van arrangementen (i.s.m. met VVV Holland Rijnland e.a.) en ontwikkeling van permanente onderdelen in de stad aan (zoals klaslokaal Latijnse school, Weddesteegplein, Rembrandtbezoekerscentrum, Rembrandtroute). Uiteraard behoort de ontwikkeling van het evenementenprogramma inclusief grote expositie over Rembrandt ook tot de hoofdtaken van dit bureau. Voorgesteld wordt om dit projectbureau te laten bestaan uit een medewerkers van de Gemeente uit verschillende diensten (EZ/toerisme, Communicatie BOWO (of ID), C&E, Evenementen, Financiën & Controle) i.s.m. VVV Holland Rijnland. 9. “Er is nooit een tweede kans voor een eerste indruk”. Dit impliceert dat wanneer de bezoekers door (gezamenlijke) promotie naar Leiden komen, ze niet in hun bezoek teleurgesteld mogen worden. Een onverzorgde stad, onvoldoende hotelovernachtingscapaciteit (binnen- en buiten het historisch centrum in verschillende categorieën), slechte service, onduidelijkheid, gebrekkige en/of middelmatige kwaliteit van het aanbod zal er onherroepelijk toe leiden dat Leiden niet uitnodigt tot een vervolgbezoek of positieve mond- tot –mond-reclame (internationaal). Kortom de (historische binnen-)stad en de wegen ernaar toe zouden er idealiter tip-top uit moeten zien. Bouwprojecten en onderhoud van de openbare ruimte, dienen in 2006 afgestemd te zijn op ontvangst van deze nieuwe en nieuwsgierige bezoekers. Dit betekent niet dat er niet in Leiden aan grote projecten gebouwd kan worden, maar er wel vooraf afstemming behoord te zijn in fasering (niet overal tegelijk ontwikkelen), het uiterlijk van de bouwlocatie en de bereikbaarheid van de (binnen)stad. Ook het tijdstip waarop bij voorkeur bepaalde projecten gerealiseerd zijn behoren in 2003 onder de loep genomen te worden. Voor Rembrandt 2006 is het van essentieel belang dat een bezoekerscentrum/expositieruimte in het gebied Kijkplein-Lammermarkt gereed is.
Formatieve consequenties Voor de totstandkoming van een lokaal projectbureau Rembrandt 2006, zal t/m 2006 -en in afgeslankte vorm na 2006- in de werkplannen capaciteit overeengekomen worden bij de verschillende betrokken diensten/afdelingen van de Gemeente(EZ/toerisme, Communicatie BOWO (of ID), C&E, Evenementen, Financiën & Controle). Begrotingsconsequenties Zie voor een overzicht van gemeentelijk aandeel kosten en dekking, verdeeld over de jaren 2003 t/m 2007, de losse financiële bijlage bij het Raadsvoorstel en de Definitiestudie. Kosten De totale kosten voor het Leidse Rembrandtjaar worden geraamd op € 7 miljoen. Ongeveer € 6 miljoen (op te brengen door sponsoring in geld en natura, de inzet van andere overheden en instellingen en fondsen en subsidies) betreft de kosten voor de (internationale) publiciteit en promotie, marketing, vormgeving, coördinatie, sponsor- en fondsenbenadering en ontwikkelen van merchandising. Bij tegenvallende sponsoropbrengsten zullen er op het gebied van communicatie en publishing keuzes gemaakt gaan worden en tot een minimum scenario worden overgegaan. Het gemeentelijk aandeel van ca. € 1,3 miljoen betreft hoofdzakelijk investeringen in de openbare ruimte, bijdrage aan exposities waaronder een grote in de Lakenhal en startgeld voor de voorbereiding van het Rembrandtjaar. Het gemeentelijk aandeel bedraagt totaal € 1.278.410,--. Dit is inclusief een reservering voor een grote Rembrandt-tentoonstelling in de Lakenhal en exclusief bouw van een (Rembrandt)bezoekerscentrum, eventuele extra openbare toiletvoorzieningen, en eventueel een bijdrage aan het Nationaal Platform Rembrandt 400-. Het gemeentelijk aandeel is inclusief € 585.000,- investeringsgeld (zonder kapitaallasten). Dekking Het gemeentelijk aandeel wordt ingezet op de voorbereiding van het evenementenjaar Rembrandt 2006, inrichting klaslokaal Latijnse School, herinrichting Weddesteegplein, Rembrandt presentatie in bezoekerscentrum, coördinatie van het Rembrandtjaar 2006, drukwerk Rembrandt 2006 (t.b.v. promotie en fondsenwerving /sponsoring), ondersteuning Rembrandt-gelieerde exposities Leidse Musea, ondersteuning grote Rembrandt tentoonstelling in de Lakenhal, monitoring/archiefonderzoek en herinrichting Weddesteegplein. Naar aanleiding van de bespreking van de perspectiefnota in het College van B&W d.d. 26-5-03, is gekeken naar dekking te realiseren binnen de portefeuille van EGTV. Door herprioritering en herschikking van bestaande financiële middelen kan een complete dekking gevonden worden voor de kosten van het gemeentelijk aandeel. De dekking voor het gemeentelijk aandeel is als volgt opgebouwd: € 305.910 programmalijn Historische Stad GSB € 11.000 subsidie van de Provincie Zuid-Holland voor Latijnse schoolklas € 159.000 herbestemmen Waterzebra (fonds bovenwijkse voorzieningen) € 720.000 opbrengst eenmalige verhoging toeristenbelasting met € 2,- per hotelovernachting in 2006 (uitgaande van 180.000 overnachtingen; dit is het aantal overnachtingen in 2001) € 68.400 meeropbrengst toeristenbelasting (10% toename in overnachtingen=18.000 overnachtingen x € 3,80) € 14.100 exploitatie EZ
In de loop van dit najaar wordt een meerjarige begrotingswijziging opgesteld en aan de raad aangeboden ter besluitvorming.
Voor de kosten van 2004 en 2005 wordt een egalisatievoorziening getroffen. De dekking van kosten in 2004 en 2005, is namelijk deels voorzien in het jaar 2006 door meeropbrengst vanuit toeristenbelasting. Bij een negatief besluit t.a.v. het gemeentelijk aandeel voor de viering van Rembrandt 2006, dient er rekening te worden gehouden met een overschrijding van € 10.000,- in de voorbereidingskosten 2003.
Communicatie
Niet openbaar. Pas na goedkeuring van de Raad kan in de stad bekend gemaakt worden dat Rembrandt in 2006 groots gevierd gaat worden. Vragen en reacties naar aanleiding van de bekendmaking moeten immers door de bestuurdienst, een projectbureau en Stichting opgevangen kunnen worden. De bekendmaking hangt ook samen en moet worden afgestemd met de communicatie van de bekendmaking van Rembrandt als Nationaal themajaar in 2006 door de Initiatiefgroep Nationaal Rembrandtjaar 2006. Samenvatting Wie: Rembrandt van Rijn en Leiden In 2006 is het precies 400 jaar geleden dat de wereldberoemde schilder Rembrandt van Rijn in Leiden is geboren. Voor dat hij naar Amsterdam vertrok woonde Rembrandt 25 jaar in Leiden. In deze periode van de Gouden Eeuw heeft hij vanaf zijn 15de geëtst en geschilderd en geëxperimenteerd met zijn later beroemde licht- en donkertechniek. Gebouwen en straten uit Rembrandt’s jeugd zijn nog in Leiden terug te vinden. Wat: Feestjaar De Jonge Rembrandt, Leiden 2006 – “In Leiden zag Rembrandt het Licht” Leiden heeft besloten de 400ste verjaardag van Rembrandt groots te vieren. Hiertoe bereidt zij de komende jaren een grootschalig evenementenprogramma voor van internationale allure met een daarbij behorende kwaliteit en uitstraling van de stad. Waar: Leiden en Amsterdam (Nationaal Rembrandtjaar) Leiden viert –voornamelijk in de binnenstad- de geboorte en jonge jaren van Rembrandt. Amsterdam zijn volwassen leven. Met de ondersteuning en inbreng van diverse (landelijke) partijen buiten Leiden (waaronder de ministeries OC&W en EZ, Toerisme Recreatie Nederland, het Rembrandthuis, het Rijksmuseum Amsterdam, het Nederlands Filmfestival, Het Nederlands Filmmuseum, de gemeente Amsterdam, Amsterdam Tourist Board en het Gemeente Archief Amsterdam) wordt in 2006 Rembrandt bestempeld tot nationaal themajaar en onder de hoede van een landelijk programmabureau (inter)nationaal promotie gevoerd. Wanneer: 2006 Feestjaar: 1 januari t/m 31 december 2006 Voorbereiding & realisatie: juni 2003 t/m 31 december 2005 Waarom: Unieke kans - ‘De jonge Rembrandt’ is de enige grote publiekstrekker die Leiden naar voren kan schuiven. Andere onderwerpen zoals Von Siebold, Pilgrimfathers, Bio Sciene, Universiteit - hoe bijzonder ook voor Leiden- genieten niet bij voorbaat al die wereldwijde bekendheid. Rembrandt bekleedt voor vele doelgroepen in de wereld, in tegenstelling tot andere onderwerpen, al een “top of mind” positie. - In 2006 is het 400 jaar geleden dat Rembrandt is geboren. Aanpak verdere communicatie In de Definitiestudie wordt in verschillende hoofdstukken al enige richting gegeven aan de te voeren marketingstrategie. Tezamen met de afdeling Communicatie Gemeente Leiden, VVV Holland Rijnland en eventuele (ingehuurde) derden dient er, direct na een positief Collegebesluit, gewerkt te worden aan een gedegen marketingstrategie en promotiecampagne. voor een meer gedetailleerde beschrijving zie pagina 58 in de Definitiestudie.
2003. Nr. : 03.0064. Dnst. : BOWO “In Leiden zag Rembrandt het licht”. De jonge Rembrandt, Leiden 2006 Leiden, 13 juni 2003. Aanleiding Naar aanleiding van diverse voorstudies is het thema Rembrandt in het Meerjaren Ontwikkelings Programma (MOP)1999-2004, deelprogramma ‘Leiden Historische Stad’ opgenomen. In februari 2002 resulteerde dit in het initiatiefrapport “In Leiden zag Rembrandt het Licht”. Dit voorjaar hebben wij de hierop volgende projectfase vertaald in een gelijknamige definitiestudie die u als bijlage bij dit Raadsvoorstel is toegezonden. Breed draagvlak De toeristische koepelorganisatie Toerisme Recreatie Nederland (TRN), de ministeries OC&W en EZ, Amsterdam (vertegenwoordigd door: gemeente Economische Zaken, Rijksmuseum, Rembrandthuis, Joods Historisch Museum, Gemeentearchief, Nederlands Filmmuseum, Amsterdam Tourist Board) en het Nederlands Filmfestival willen in 2006 een nationaal Rembrandtjaar vieren op twee locaties: Amsterdam en Leiden. De in december 2002 opgerichte Landelijke Initiatiefgroep Rembrandt 400, ziet Leiden dan ook als onmisbare partner en geeft aan dat zonder een gedegen invulling van het Rembrandtjaar 2006 in Leiden, er amper sprake kan zijn van een internationale invulling en een nationaal Rembrandtjaar op de tocht komt te staan. Door instanties binnen en buiten de Gemeente Leiden (zie voor een uitgebreid overzicht pag. 57 van de Definitiestudie “In Leiden zag Rembrandt het Licht”, mei 2003), kunnen wij constateren dat ‘de Jonge Rembrandt’ in feite wordt onderkend als de enige grote (nationale en internationale) publiekstrekker, die Leiden naar voren kan schuiven. Andere onderwerpen zoals Von Siebold, Pilgrimfathers, Bio Sciene, Universiteit, Burcht, vele musea, doorvaarbare grachtenstelsel - hoe bijzonder ook voor Leiden- genieten niet bij voorbaat al die wereldwijde bekendheid. Rembrandt bekleedt voor vele doelgroepen in de wereld al een “top of mind” positie. Rembrandt als leidend thema De hoofdgedachte geformuleerd in de Definitiestudie is, om vanaf 2006 vanuit cultuur historisch toeristische optiek de jonge Rembrandt en zijn Gouden Eeuw als basisthema voor de stad te promoten. De bezoekers die aangesproken door dit thema Leiden als bestemming kiezen, vinden vervolgens bij aankomst in Leiden meer dan Rembrandt alleen. Alle eerder genoemde minder bekende onderwerpen ervaart de bezoeker vervolgens bij zijn/haar tocht door de stad.
De in de Definitiestudie geformuleerde ambitie is om, behalve de bewoners van Leiden trots te laten zijn op hun beroemde inwoner (zij zijn immers de ambassadeurs), Rembrandt blijvend in te zetten als kwaliteitslabel dat Leiden positioneert als cultuurtoeristische A-bestemming. Dit impliceert dat er niet alleen ingezet wordt op de viering van Rembrandt’s 400ste verjaardag in 2006, maar ook geïnvesteerd wordt in blijvende zichtbaarheid van de Jonge Rembrandt in Leiden. Een goed ingezette viering van zijn geboortejaar 1606 in 2006, kan perfect benut worden om landelijk en internationale publiciteit te genereren. Zeker nu er een landelijk themajaar Rembrandt in 2006 gaat komen, waarin Leiden als volwaardige partner wordt gezien, staan straks de publicitaire en promotionele kanalen wijd open. Zonder deze landelijke inzet is dat voor Leiden op dergelijke schaal financieel en organisatorisch niet haalbaar. Zie voor toelichting doelstellingen & ambities, de pagina’s 3 en 6 van de Definitiestudie.
Wat hebben we voor ogen? Binnen het thema Rembrandt onderscheidt Leiden zich van Amsterdam door het gegeven dat Rembrandt hier geboren is en tot zijn 26ste heeft gewoond en gewerkt. Amsterdam claimt terecht zijn volwassen leven. In Leiden zullen de jonge voetstappen en de ondernemende geest van Rembrandt in zijn Gouden eeuw centraal staan. Over deze ‘rolverdeling’ heeft, middels het nationaal platform Rembrandt 400, afstemming met Amsterdam plaatsgevonden. Voor een sfeerschets van 2006 zie pagina 10 van de Definitiestudie. Kortweg valt het programmavoorstel voor 2006 in drie delen uiteen: 1. Vaste onderdelen: permanente producten en structurele kwaliteitsverbetering van de (beleving van) de historische stad, met een focus op Rembrandt in de Gouden eeuw. Deze onderdelen vormen de kern van het verhaal tijdens Rembrandt 2006 en dé manier om een duurzame ruimtelijke- en toeristische kwaliteitsverbetering te waarborgen. De vaste onderdelen (heringericht Weddesteegplein, Rembrandt ‘Ontvangsthal’, klaslokaal Latijnse School, Rembrandtroute) bepalen het karakter en de beleving van het verblijf in Leiden in 2006. Voor een meer gedetailleerde beschrijving zie pagina’s 16 t/m 25 in de Definitiestudie. 2. Tijdelijke onderdelen: evenementen, educatieve programma’s en exposities gedurende het gehele themajaar Rembrandt 2006, lopende van 1 januari t/m 31 december. Deels speciaal te ontwikkelen, deels thematisering van bestaande evenementen. Verschillende looptijden binnen het jaar. Bepaalt de dynamiek en diversiteit in het aanbod in 2006. Door een uitgekiende timing krijgt het jaar een sterk publicitair profiel. Voor een meer gedetailleerde beschrijving zie pagina’s 26 t/m 43 in de Definitiestudie. 3. Communicatie & publishing: marketingcommunicatie, stadsaankleding, arrangementen, internet en publicaties. Cruciaal voor het halen van bezoekersdoelstellingen en het vertellen van het verhaal voordat het publiek überhaupt in Leiden is geweest. In 2006 maximaal en divers ingezet. Vanaf 2007 op meer structurele basis. Dient enerzijds om de koppeling stad – kunstenaar als merk neer te zetten volgt anderzijds de dynamiek van de programmering. Start in feite als eerste, reeds in 2003. Bij aankomst in de stad spelen ook merchandising en stadsaankleding een prikkelende rol. Voor een meer gedetailleerde beschrijving zie pagina’s 44 t/m 49 en bijlage 6 pag. 58 in de Definitiestudie. Monitoring wordt ingezet om te weten of gestelde doelstellingen worden behaald en om tussentijds bij te kunnen sturen. Monitoring is tevens een handig promotie instrument. Voor een meer gedetailleerde beschrijving zie pagina 56 in de Definitiestudie. Tijdspad Om in Leiden ervoor te kunnen zorgen dat de Jonge Rembrandt in 2006 internationaal voor het voetlicht kan treden en ook na 2006 in de (inter)nationale toeristenbranche een bekende trekpleister blijft, zullen er voor januari 2006 flink wat stappen gezet moeten worden. Een belangrijk tijdsgegeven is dat, om deel te kunnen nemen in de internationale promotie, eind 2004 de programmering en grotendeels de totale financiering voor 2006 rond behoren te zijn. Zaken die specifiek betrekking hebben op de viering in 2006 (zoals een projectbureau, programmering, merchandising, archiefonderzoek, publicaties, promotie, stadsaankleding, marketing, sponsoring- en fondsenwerving) en onderdelen die behalve in 2006 ook hun waarde behouden in de jaren erna (herinrichting van het Weddesteegplein, klaslokaal Latijnse School, Rembrandt bezoekerscentrum en Rembrandtroute) zouden binnen 2003 en 2004
hiertoe al in een vergevorderd stadium van voorbereiding behoren te zijn. In 2005 wordt alles gereed gemaakt om 1 januari 2006 een ‘druk op de knop te kunnen geven’. Voor een meer gedetailleerde planning zie pagina 59 in de Definitiestudie.
Organisatie Vorenstaande vereist een besluitvorming in de gemeenteraad (voor deze zomer) omtrent de keuze voor deelname. Eind 2004 dient de programmering en daarmee ook de financiering door externe partijen (grotendeels) rond te zijn om op tijd mee te kunnen draaien in de internationale promotie. Dit impliceert dat er direct na de besluitvorming in de raad (voor deze zomer), een projectgroep(bureau) Rembrandt 2006 bij de Gemeente opgestart moet worden. Dit projectbureau is nodig om de marketingstrategie, fondsenwerving en sponsoring voor te bereiden en uit te voeren. Daarnaast is het belangrijk dat dit projectbureau deze zomer begint met de communicatie naar de stad (bewoners, ondernemers en instellingen) om een ieder te informeren en te laten participeren. Het projectbureau participeert ook in de Landelijke Initiatiefgroep Rembrandt 400, stuurt verder onder andere ook de vormgeving, merchandising, stadsaankleding, ontwikkeling van arrangementen (in samenwerking met VVV Holland Rijnland e.a.) en ontwikkeling van permanente onderdelen in de stad aan (zoals klaslokaal Latijnse school, Weddesteegplein, Rembrandtbezoekerscentrum, Rembrandtroute). Uiteraard behoort de zorg voor een hoogwaardig evenementenprogramma inclusief grote expositie over Rembrandt, ook tot de hoofdtaken van dit bureau. Voorgesteld wordt om dit projectbureau te laten bestaan uit medewerkers van de Gemeente uit verschillende diensten (zoals EZ/toerisme, Communicatie BOWO (of ID), C&E, Evenementen, Financiën & Controle) in samenwerking met VVV Holland Rijnland. Voor een meer gedetailleerde beschrijving opzet organisatie zie pagina 57 in de Definitiestudie. Randvoorwaarde “Er is nooit een tweede kans voor een eerste indruk”. Dit impliceert dat wanneer de bezoekers door (gezamenlijke) promotie naar Leiden komen, ze niet in hun bezoek teleurgesteld mogen worden. Een onverzorgde stad, onvoldoende hotelovernachtingscapaciteit (binnen- en buiten het historisch centrum in verschillende categorieën), slechte service, onduidelijkheid, gebrekkige en/of middelmatige kwaliteit van het aanbod zal er onherroepelijk toe leiden dat Leiden niet uitnodigt tot een vervolgbezoek of positieve mond-tot-mond-reclame (internationaal). Kortom de (historische binnen-)stad en de wegen ernaar toe zouden er idealiter tip-top uit moeten zien. Bouwprojecten en onderhoud van de openbare ruimte dienen in 2006 afgestemd te zijn op ontvangst van deze nieuwe en nieuwsgierige bezoekers. Dit betekent niet dat er niet in Leiden aan grote projecten gebouwd kan worden, maar er wel vooraf afstemming behoord te zijn in fasering (niet overal tegelijk ontwikkelen), het uiterlijk van de bouwlocatie en de bereikbaarheid van de (binnen)stad. Ook het tijdstip waarop bij voorkeur bepaalde projecten gerealiseerd zijn, behoren in 2003 onder de loep genomen te worden. Voor Rembrandt 2006 is het van essentieel belang dat een bezoekerscentrum/expositieruimte in het gebied Kijkplein-Lammermarkt gereed is. Wat betekent het als de gemeenteraad niet besluit tot viering van Rembrandt 2006? Wanneer de gemeenteraad negatief besluit ten aanzien van de viering en permanente aandacht voor de Jonge Rembrandt in Leiden leidt dit tot de volgende verwachting: Leiden mist een toeristisch economische impuls van 300.000 extra bezoekers (ten opzichte van 2005), circa € 11.000.000,-- extra bestedingen en 200 extra arbeidsplaatsen in 2006.
Vanaf 2007 wordt jaarlijks een extra bezoekersstroom van 200.000 mensen, een extra besteding van ruim € 5.000.000,-- en 139 extra banen berekend.
De landelijke viering komt op de tocht te staan. Een themajaar uitsluitend ingevuld door de ‘producent’ Amsterdam is te mager. Ondernemers zullen toch activiteiten gaan ontplooien in 2006. Alleen zullen deze ongecoördineerd verlopen en door gebrek aan eenduidigheid en controle over kwaliteit, inhoud en spreiding over het jaar, niet het gewenste effect bereiken om Leiden (inter)nationaal op de toeristische kaart te kunnen verankeren. Aandacht voor de jonge Rembrandt na 2006 in de openbare ruimte (Weddesteegplein, Latijnse School, Bezoekerscentrum en route) zal door wegvallen van gemeentelijke financiële steun niet haalbaar zijn. De mogelijkheid om Leiden te positioneren als cultuurtoeristische A-bestemming komt te vervallen.
Kosten De totale kosten voor het Leidse Rembrandtjaar worden geraamd op € 7 miljoen. Ongeveer € 6 miljoen (op te brengen door sponsoring in geld en natura, de inzet van andere overheden en instellingen en fondsen en subsidies) betreft de kosten voor de (internationale) publiciteit en promotie, marketing, vormgeving, coördinatie, sponsor- en fondsenbenadering en ontwikkelen van merchandising. Bij tegenvallende sponsoropbrengsten zullen er op het gebied van communicatie en publishing keuzes gemaakt gaan worden en tot een minimum scenario worden overgegaan. Het gemeentelijk aandeel van circa € 1,3 miljoen betreft hoofdzakelijk investeringen in de openbare ruimte, bijdrage aan exposities waaronder een grote in de Lakenhal en startgeld voor de voorbereiding van het Rembrandtjaar. Zie voor een overzicht van gemeentelijk aandeel kosten en dekking verdeeld over de jaren 2003 t/m 2007, de losse financiële bijlage bij de Definitiestudie. Zie voor meer achtergrond over sponsoring bijlage 3 op pagina 55 en 56 van de Definitiestudie. In natura en in klinkende munt zijn landelijke partijen bereid veel tijd, geld en energie in het nationale Rembrandtjaar en dus ook in Leiden, te steken. Leiden kan in feite meeliften op een landelijk project, te vieren in Amsterdam en Leiden. Met een relatief beperkte inzet kan er hierdoor veel gegenereerd worden. Het ministerie OC&W overweegt om in 2006 alle indemniteits-aanvragen (verzekeringspremie ten behoeve van bruiklenen) uitsluitend te honoreren wanneer de aanvragen betrekking hebben op het themajaar. Daarbij is het voornemen dat door de direct bij het onderwerp betrokken deelnemende musea (vooralsnog Lakenhal, Rijksmuseum Amsterdam, Rembrandthuis, Gemeentearchief Amsterdam en Joods Historisch Museum) collectief indemniteit wordt aangevraagd (beschikbaar bedrag is €1,1 miljard aan te verzekeren waarde). Daarnaast overwegen de ministeries OC&W en EZ gezamenlijk om de oprichting en installatie van een landelijk programmabureau Rembrandt 400 te financieren. Toerisme Recreatie Nederland wil de internationale promotie gezamenlijk met hun wereldwijde netwerk van kantoren en touroperators grotendeels voor hun rekening nemen (inclusief persreizen en dergelijke). Wat is de meerwaarde voor de stad? Materiële opbrengsten
Naar aanleiding van verschillende onderzoeken over gedrag van toeristische bezoekers in Nederland, rapportages van vergelijkbare evenementen en recente trendindicaties hebben we een goed inzicht in de verwachting die we kunnen hebben ten aanzien van bezoekers en bestedingen. Kortweg komt de uitkomst van de berekening voor Leiden op het volgende neer: De opbrengsten voor Leiden bestaan uit bestedingen van 300.000 meer bezoekers in 2006 (dan in 2005). Voor Leiden is dit uitgerekend op gemiddeld € 11. 437.000,-- extra bestedingen in 2006 en een gemiddelde toename van 208 arbeidsplaatsen(in toeristischrecreatieve branche). Vanaf 2007 wordt jaarlijks gerekend op 200.000 meer bezoekers (dan in 2005) met een gemiddelde totale besteding van ruim € 5.000.000,-- en een gemiddelde toename van 139 arbeidsplaatsen (in toeristisch-recreatieve branche). Meeropbrengst door toename van het aantal verblijfstoeristen in 2006, betekent ook extra inkomsten uit toeristenbelasting. Deze wordt met € 68.400,-- ingezet als dekking. Voor uitgebreidere informatie zie bijlage 4 op pagina 50 t/m 53 van de Definitiestudie. Immateriële opbrengsten Belangrijk is de verbetering van de bekendheid en het imago van Leiden als bezoekwaardige stad door een nationaal en internationaal publiek. De bezoeker vindt meer redenen om het verblijf te verlengen en/of om nogmaals te komen. Daarnaast zorgt de spin-off ook voor een verbetering van het culturele- en ondernemersklimaat. De weg naar de totstandkoming van het grootschalige Rembrandtjaar 2006 leidt ook tot bredere en intensievere samenwerking tussen instanties lokaal, regionaal en landelijk. Voor uitgebreidere informatie zie de pagina’s 7,8 en bijlage 2 op pagina 54 van de Definitiestudie. Dekking Het gemeentelijk aandeel bedraagt totaal € 1.278.410,--. Dit is inclusief een reservering voor een grote Rembrandt tentoonstelling in de Lakenhal en exclusief bouw van een (Rembrandt)bezoekerscentrum (is onderdeel van Kijkplein-project), eventuele extra openbare toiletvoorzieningen en een eventuele bijdrage aan het Nationaal Platform Rembrandt 400. Het gemeentelijk aandeel is inclusief € 585.000,-- investeringsgeld (zonder kapitaallasten). Nogmaals: de totale kosten voor Rembrandt 2006 worden begroot op € 7.000.000,--. Het gemeentelijk aandeel wordt ingezet op de voorbereiding van het evenementenjaar Rembrandt 2006, inrichting klaslokaal Latijnse School, herinrichting Weddesteegplein, Rembrandt presentatie in bezoekerscentrum, coördinatie van het Rembrandtjaar 2006, drukwerk Rembrandt 2006 (ten behoeve van promotie en fondsenwerving/sponsoring), ondersteuning Rembrandt-gelieerde exposities in Leidse Musea, ondersteuning grote Rembrandt tentoonstelling in de Lakenhal, monitoring/archiefonderzoek en herinrichting Weddesteegplein. Binnen de portefeuille van EGTV kan door herprioritering en herschikking van bestaande financiële middelen een complete dekking gevonden worden voor de kosten van het gemeentelijk aandeel. De dekking voor het gemeentelijk aandeel is als volgt opgebouwd: € 305.910,-programmalijn Historische Stad GSB; € 11.000,-subsidie van de Provincie Zuid-Holland voor Latijnse schoolklas; € 159.000,-herbestemmen Waterzebra (fonds bovenwijkse voorzieningen);
€ 720.000,--
opbrengst eenmalige en tijdelijke verhoging toeristenbelasting met € 2,-
per hotelovernachting in 2006; € 68.400,-meeropbrengst toeristenbelasting (10% toename in overnachtingen=18.000 overnachtingen x € 3,80); € 14.100,-exploitatie EZ.
In de loop van dit najaar wordt een meerjarige begrotingwijziging aan de Raad ter besluitvorming voorgelegd. Voor de kosten van 2004 en 2005 wordt een egalisatievoorziening getroffen. De dekking van kosten in 2004 en 2005, is namelijk deels voorzien in het jaar 2006 door meeropbrengst vanuit toeristenbelasting. Zie voor toelichting dekking, de pagina’s 8 en 9 van de Definitiestudie.
Wij stellen uw Raad voor het hierna in ontwerp afgedrukte besluit te nemen.
Burgemeester en Wethouders van Leiden, de Secretaris, de Burgemeester, P.I.M. v.d. WIJNGAART. H.J.J. LENFERINK. De Raad der gemeente Leiden; Gezien het voorstel van Burgemeester en Wethouders (raadsvoorstel nr. 03.0064 van 2003); B E S L U I T: 1. kennis te nemen van de Definitiestudie Rembrandt 2006, “In Leiden zag Rembrandt het Licht” (mei 2003). De Definitiestudie schetst een mogelijke invulling van de viering van de jonge Rembrandt in Leiden. In de uitvoering zijn nog tal van variaties mogelijk; 2. in te stemmen met het starten van de noodzakelijke volgende voorbereidings- en ontwerpfase ten behoeve van de viering in 2006 van Rembrandt’s geboortejaar 1606, met een programmering lopende van 1 januari 2006 tot 1 januari 2007; 3. in te stemmen met het gemeentelijk aandeel en de daarmee samenhangende
herbestemming van gelden, in de kosten van totaal € 1.278.410,--. Dit is inclusief een reserve voor een grote Rembrandt-tentoonstelling in de Lakenhal en exclusief inrichting van een (Rembrandt)bezoekerscentrum (omdat het bezoekerscentrum een onderdeel vormt van de plannen voor het Kijkplein-project), eventuele bijdrage aan het Nationaal Platform Rembrandt 400, eventuele extra openbare toiletvoorzieningen en eventueel extra onderhoud van de openbare ruimte. Gedaan ter openbare vergadering van de Griffier,
de Voorzitter,
bw030442
