Advies van de Commissie van Advies voor Plantenbereidingen i.v.m. de aanbevolen analysemethoden in het kader van het koninklijk besluit van 29 augustus 1997 betreffende de fabricage van en de handel in voedingsmiddelen die uit planten of uit plantenbereidingen samengesteld zijn of deze bevatten Doel De in onderstaande lijst aanbevolen analysemethoden dienen bij voorkeur gebruikt te worden bij het vervaardigen van voedingssupplementen waaraan de bepaalde planten werden toegevoegd. Eerste keuze methoden zijn methoden zoals opgenomen en gedetailleerd beschreven in de Europese farmacopee of in de artikels vermeld in de tabel hieronder. Dit zijn gevalideerde methoden, die geldig zijn per enkelvoudige plant. Wanneer producten bestaan uit mengsels of wanneer andere analysemethoden gebruikt worden, moet door het analyserende laboratorium een validatie worden uitgevoerd.
Definitie lot eindproduct In het K.B. van 9 februari 1990 betreffende de vermelding van de partij waartoe een voedingsmiddel behoort, wordt een “partij” als volgt omschreven: “ Onder partij wordt verstaan een verzameling verkoopeenheden van een voedingsmiddel die onder vrijwel identieke omstandigheden zijn geproduceerd, vervaardigd of verpakt.“ Naar analogie met bovenstaande definitie kan voor voedingssupplementen in het kader van KB van 29 augustus 1997 een lot als volgt omschreven worden: Onder lot wordt verstaan een verzameling verkoopseenheden van een voedingssupplement, geproduceerd met eenzelfde lot grondstof 12 van plant of plantenpreparaat waarvoor de analyse in het KB van 29 augustus 1997 is vereist, en geproduceerd onder nagenoeg identieke omstandigheden via een bepaald proces en op een bepaalde 3 plaats en conform de wettelijke eisen ivm autocontrole . De autocontrole-gids voor de sector is in dit kader zeer belangrijk
Werkwijze analyses •
Wanneer een eindproduct planten bevat waarvoor expliciet in het M.B. vermeld staat dat een analyse op elk lot eindproduct vereist wordt (cursief aangeduid in bijgaande lijst), dient op elk lot eindproduct (zoals hierboven gedefinieerd) een analyse te gebeuren. In dit geval dient ieder bedrijf na te gaan of de in bijlage voorgestelde analysemethoden ook als dusdanig toepasbaar zijn op hun eindproduct.
•
Wanneer een eindproduct de overige planten van de bijgaande lijst bevat dient steeds een analyse op de grondstof gekoppeld te worden aan de naleving van autocontrole-eisen.
Het is noodzakelijk het belang van de grondstofcontrole en de controle van het productieproces te onderstrepen, omdat het niet steeds mogelijk is op een eindproduct, of het nu enkelvoudig of complex is, een sluitende analytische controle uit te voeren (Bv. eindproducten die Echinacea, Orthosiphon , e.d. bevatten; mengsels van Crataegus met Passiflora, OPC, …).
1
EU-Verordening 852/2004 van 29.04.2004 inzake levensmiddelenhygiëne. K.B. 3.01.1975 betreffende voedingswaren en –stoffen die gelden als schadelijk verklaard. 3 K.B. 14.11.2003 betreffende autocontrole, meldingsplicht en traceerbaarheid in de voedselketen. 2
1
Naam plant
Deel
Vereisten
Aanbevolen analyse(s)
Type analyse
Opmerkingen
Aesculus hippocastanum Cassia fistula
zaden
75 mg aescine 18 mg hydroxyanthrace nen als sennoside B
Spectrofotometrische bepaling Spectrofotometrische bepaling
Weinig specifieke methode
Peulen en/of bladeren
Cimicifuga racemosa
wortelstok
UV spectrophotometric method
Weinig specifieke methode
Crataegus laevigata
Bladeren en/of bloeiende toppen
3.0 mg triterpeenglycosi den als 27deoxyacteine 2.6 mg flavonoiden 22.5 mg oligomere procyanidines
• Extrait de marron d’inde (sec) Ph. Fr. 10 ième édition, januari 1992 • Senna leaf, Eur. Ph. valid edition • Senna leaf dry extract standardised, Eur. Ph. valid edition • Senna pods, Alexandrian, Eur. Ph. valid edition • Senna pods, tinnevelly, Eur. Ph. valid edition • Black cohosh pharmeuropa 14.2 (april 2002) p353
• Hawthorn leaf and flower, Eur Ph. valid edition (flavonoiden) • Hawthorn berries, Eur. Ph. valid edition (procyanidines)
Spectrofotometrische bepaling Spectrofotometrsche bepaling
Flavonoiden uitgedrukt als hyperoside Procyanidines uitgedrukt als cyanidine chloride Weinig specifieke inhoudsstoffen, moeilijk te bepalen op eindproduct in combinatie met andere planten. HACCP
Crataegus monogyna
Echinacea angustifolia Echinacea pallida Echinacea purpurea
2.4 g gedroogde wortel 720 mg gedroogde wortel 2 g gedroogd kruid
Weinig specifiek, anthrachinonen andere oorsprong ook deels meebepaald, behalve de Cglucosiden (andere hydrolyse methode nodig)
HACCP HACCP
2
Naam plant
Deel
Vereisten
Aanbevolen analyse(s)
Type analyse
Opmerkingen
Foeniculum vulgare
vrucht
0.05 mg estragol/kg lichaamsgewicht voor kinderen jonger dan 12 jaar
• Fennel bitter, fennel sweet Eur. Ph. valid edition
Eerst bepaling hoeveelheid essentiële olie op poeder of extract en vervolgens bepaling hoeveelheid estragol op de bekomen essentiële olie. Omrekenen om de hoeveelheid estragol per gewichtseenheid poeder of extract te bepalen.
Ginkgo biloba
blad
• Ginkgo dry extract standardised, Pharmeuropa vol 11 n°2 199 333-336
Glycine max
boon
Glycyrrhiza glabra Harpagophytum procumbens
wortelstok
21.6 mg flavonolglycoside 5.4 mg terpeenlactonen 40 mg isoflavonen uitgedrukt als glycoside van de hoofdcomponent 100 mg glycyrhizinezuur 40 mg iridoïden berekend als harpagoside
Bepaling hoeveelheid essentiële olie (stoomdestillatie) en vervolgens gaschromatografische bepaling estragol op de bekomen essentiële olie (zoals vermeld onder tests) HPLC + UV-detectie (flavonolglycosiden) HPLC + RI detector (terpeenlactonen) HPLC + UV detectie
• Devil’s claw root, Eur. Ph. valid edition
HPLC + UV detectie
400 µg 8prenylnaringenine 700 µg hypericine
• Possemiers S. et al. , J. Agric. Food chem., 2005, 53, 6281-6288 • St. John’s wort dry extract quantified, Pharmaeuropa vol 16 n°1, January 2004: 97-98
HPLC + UV detectie
Harpagophytum zeyheri Humulus lupulus Hypericum perforatum
Secundair e wortel
plant plant
• Apers, S. Journal of chromatography A , 1038 (2004): 107-112 • Song T. et al. (1998) Am. J. Clin. Nutr. 68 : 1474S-9S • Liquorice root , Eur. Ph. valid edition
3
HPLC + UV detectie
HPLC + UV detectie
Bepaling aglyconen en glycosiden, snelle methode
Naam plant
Deel
Vereisten
Aanbevolen analyse(s)
Type analyse
Opmerkingen
Matricaria recutita
bloem
1.9 mg alfabisabolol (levomenol)
• Matricaria oil, Eur. Ph. valid edition
GC
• Matricaria flower, Eur. Ph. valid edition
HPLC + UV detectie
Eerst bepaling hoeveelheid essentiële olie op poeder of extract en vervolgens bepaling hoeveelheid levomenol op de bekomen essentiële olie. Omrekenen om de hoeveelheid levomenol per gewichtseenheid poeder of extract te bepalen.
5.6 mg Apigenine-7glucoside 5.5 g gedroogde bladeren 25 mg rheine
Orthosiphon stamineus Rheum officinale
Wortelstok
Rheum palmatum
wortelstok
Senna alexandrina
Peulen en/of bladeren
18 mg hydroxyanthrace nen als sennoside B
vrucht
256 mg vetoplosbare bestanddelen 4 g gedroogd kruid 3.2 g gedroogde wortelstok 192 mg ethanol extract (60 %)
Senna angustifolia
Serenoa repens
Thymus vulgaris Urtica dioica
HACCP • Rhubarb, Eur. Ph. valid edition
UV spectrofotometrie
• Senna leaf, Eur. Ph. valid edition • Senna leaf dry extract standardised, Eur. Ph. valid edition • Senna pods, Alexandrian, Eur. Ph. valid edition • Senna pods, tinnevelly, Eur. Ph. valid edition • Saw palmetto fruit, Eur. Ph. valid edition
Spectrofotometrische bepaling
Weinig specifiek, anthrachinonen andere oorsprong ook deels meebepaald, behalve de Cglucosiden (andere hydrolyse methode nodig) Weinig specifiek, anthrachinonen andere oorsprong ook deels meebepaald, behalve de Cglucosiden (andere hydrolyse methode nodig)
GC
HACCP HACCP
4
Naam plant
Valeriana officinalis
Deel
Vereisten
Aanbevolen analyse(s)
Geen valepotriaten
• Valepotriaten (epoxiden) kunnen voorkomen in de wortel, maar zijn zeer onstabiel en het is zeer onwaarschijnlijk dat ze voorkomen in het eindproduct (ESCOP second edition) • “extrait de valériane” Ph. Fr. 10 de editie janvier 1994, grensreactie op valepotriaten
3,6 g gedroogde wortel Vitex agnuscastus Zingiber officinale
96 mg gedroogde vrucht 190 mg gedroogde wortelstok
Type analyse
Opmerkingen
HACCP
Colorimetrische reactie HACCP HACCP
5
