in Hem noch zuid noch noord... (LvdK Gez. 308) Nr. 11 November ste jaargang P verschijnt niet in augustus

Nr. 11| November 2007| 29ste jaargang verschijnt niet in augustus

P 408.654

“... in Hem noch zuid noch noord...” (LvdK Gez. 308)

Afgiftekantoor : 1050 Brussel 5 Verantw. uitgever en afzendadres : G. Liagre, Marsveldstraat 5 - 1050 Brussel

november 2007

1

Inhoud/Uit de redactie

Uit de redactie Inhoud Schriftwerk - Woord van de voorzitter Want Hij is onze vrede Verdeelde twee-eenheid

3 3

In het vizier Een scheiding: we zouden de helft van onze identiteit verliezen In Christus is noch Waal, noch Vlaming De taal is ons vaderland Getuigenissen

4 5 7 9

Coördinaties Jeugd - MP3-project Volwassenenvorming Werkgroep Christendom-Islam Oproep tot kandidaatstelling verkiezing voorzitter synodale raad

12 13 15 16

Faculteit voor Protestantse Godgeleerdheid Analecta Bruxellensia 12 17 Stem van het boek 17 Tweemaal met de buren 17 Protestantse Omroep

18

Column Paulus in Boechout

18

Zuid-Afrika Land van tegenstellingen

19

Van hier en daar 100 jaar gebedsweek Studiefonds : Ik help een kind Cantates voor Allerzielen Bijbelzondag “Thuiskomen” Ensemble “Santo Andreas” “Krediet geven aan armen” Sociale Dienst Oostende

21 21 21 22 22 22 22

In memoriam VPKB verliest een markant predikant ds. Jan Nijs (1923 - 2007) Colofoon

2

Jacqueline Lombart (redactielid van Mosaïque) interviewde ds. Judith van Vooren (redactielid Kerkmozaïek) die ooit, als Nederlandstalige predikant, voorganger was in een Waalse gemeente. Gevraagd naar een vergelijking tussen de Vlaamse en Waalse kerkgemeenten waar zij werkte vertelt ds. Van Vooren over een zelfde behoefte aan spiritualiteit, gemeenschapsleven en bekommernis voor de wereld. Dr. Eddy Van der Borght (systematisch theoloog aan de VU te Amsterdam, voorheen o.a. predikant te Boechout: van 1989 - 2003), schrijft kritisch doch prikkelend dat het “katholieke” (= wereldomvattende) gehalte van de kerk niet te rijmen is met de nationale structuren van protestantse kerken en dat wij (VPKB) teveel Vlamingen en Walen zijn en te weinig broeders en zusters in Christus over de culturele grenzen heen. Onze synodevoorzitter, dr. Guy Liagre, citeert de taalfilosoof Wittgenstein “de grenzen van mijn taal zijn de grenzen van mijn wereld” en voegt er aan toe dat de taalbarrière ook in onze kerk (“geografisch verbonden, taalkundig en cultureel gescheiden”) soms muren opwerpt. Maar hij benadrukt eveneens: Walen en Vlamingen zijn in de kerk slechts voornamen van eenzelfde familienaam: Belgen. Voorts vindt u, binnen dezelfde thematiek, nog bijdragen van ds. Marc Lombart (als Waals lid van de commissie voor het predikambt), ds. Paul Nilsson, Waals predikant te Vlaanderen (Dendermonde) en van “buitenstaander” Didier Crouzet. Tot slot is er nog het schriftwerk, de columns, een boekbespreking, aankondigingen… De genade van Christus, in wie noch zuid noch noord is (gez. 308, Liedboek voor de Kerken), zij met u allen.

23 24

november 2007

In weerwil van de beproefde politieke verhouding tussen de taalgemeenschappen in België, leggen de redacties van Mosaïque en Kerkmozaïek, op initiatief van de eerstgenoemden, dit keer een gezamenlijk nummer aan u voor. Niet om die communautaire spanning nog op te voeren, maar juist om te laten zien dat er vanuit het zuiden van ons land naar het noorden en vice versa, bruggen en begaanbare wegen liggen. Dat er, in onze kerkelijke kring, een wil is tot eenheid-in-deverscheidenheid, boven en voorbij de scheiding zuidnoord.

Namens de redactie, Ernst VEEN.

Schriftwerk / Woord van de synodevoorzitter

Want Hij is onze vrede, die de beiden één heeft gemaakt en die de tussenmuur der scheiding weggebroken heeft (Ef. 2:14) “De beiden” tussen wie Christus vrede maakt, zijn niet de Walen en de Vlamingen, maar de Joden en de Gojim (nietJoodse volken): Israel en de heidenen. Tussen hen is de scheidsmuur weggebroken. Ze zijn voortaan op elkaar aangewezen, zo u wilt: tot elkaar veroordeeld. Beide horen tot het ene lichaam van Christus, dat is de Kerk. Dat het evangelie dìt heeft bewerkstelligt is een wonder en – voor Paulus – een essentieel onderdeel van zijn verzoeningswerk. Mensen die eerste verre van elkaar stonden zijn samengebracht, vreemden zijn vertrouwd geworden, vijanden broeders. Zie ze daar nu leven, Joden en “gojim”, gewend om elk hun eigen gang te gaan, elkaar te mijden of te negeren, zie ze daar nu leven als broers en zussen in één huis, aan één tafel, onder één dak. “Vrede” betekent dus dat ze voortaan niet langer langs elkaar heen kunnen leven, laat staan ten koste van elkaar. Vrede betekent dat het bestaan van de één het bestaan van de ander ten goede komt, verrijkt. Dat is een geloofsrealiteit in Christus en dus een voortdurend appèl aan zijn lichaam, de kerk, om dat ook concreet vorm te geven: Wees, wie/wat je bent. Deze “vrede” betekent dus niet dat er “rust is in de tent”. Integendeel: Deze vrede die Christus is - en schenkt - veroorzaakt “rumor in casa”. De ander kan niet meer genegeerd worden, hij is ons toegewezen en wij aan hem. De vrede van Christus is dus geen ongestoorde rust, integendeel: Niet gehinderd, niet onderbróken willen worden door de ander, is een omkering van wat in de Bijbel met vrede is bedoeld. Die vrede heft de verschillen tussen mensen en volken niet op, maar maakt ze vruchtbaar door ze op elkaar te betrekken. Vrede met God in de Messias Jezus betekent dus dat we ons de ándere mens, die misschien wel net zoveel van ons verschilt als een “goj” van een Jood, als broer en zus in ons leven toelaten; dat we met hen gaan leven, die we van nature misschien links (noord of zuid) zouden laten liggen; dat we voor elkaars aangezicht leven en niet elkaar de rug (of de nek) toekeren. Vréde is: de ander groeten, de negatie negeren, het gesprek zoeken, nieuwsgierig zijn, de ander willen leren kennen, want: het tegenovergestelde van liefde is niet haat, maar onverschilligheid (Elie Wiesel). ds. Dick WURSTEN is predikant in Genk (met dank aan Rens Kopmels, In de Waagschaal jg 16, n° 10)

De verdeelde twee-eenheid… Het rommelt in politiek België. Met belangstelling keek de halve wereld maanden toe hoe het land er na de regeringsvorming (nog) zou uitzien. Je moet natuurlijk Belg zijn om het te begrijpen. En dan nog. Democratie als samenwerking van mensen die elkaar bestrijden is in België kennelijk als een vlot. Het zinkt niet, maar je hebt wel altijd natte voeten. Democratie als georganiseerd wantrouwen dus? Toch niet. Democratie op de dool. Ook in de kerk lijden we er soms onder. Ieder jaar op de synode opnieuw de kreten om meer “gezag”. En ieder op diezelfde synode opnieuw de roep om vooral niet te vergeten dat alle niveaus bij de besluitvormingsprocedures betrokken moeten worden. Wie zei ook weer dat Kerk en samenleving met hun gedelegeerde bevoegdheden wel op elkaar lijken? Overigens zegt dit in Kerk noch Staat iets over de loyaliteit aan de B van België. Neutraal wetenschappelijk onderzoek wijst immers uit dat Walen enerzijds een groter vertrouwen hebben in het Belgische parlement dan Vlamingen, maar toch minder tevreden zijn met de democratie en de manier waarop men het land bestuurt. Wat ik dus wil zeggen, is dat divergenties en convergenties niet noodzakelijk worden gevonden waar men ze apriori zou verwachten. En ook dat is in de Kerk niet anders. Dr. Guy LIAGRE

november 2007

3

In het vizier : “... in Hem noch zuid noch noord...”

Een scheiding : we zouden de helft van onze identiteit verliezen Judith van Vooren is predikante in Vilvoorde. Ze komt uit Nederland, maar is al lang Belgische. Na haar theologische studie in Brussel werd ze achtereenvolgens predikant in Anderlecht (NL), Bosvoorde (FR) en dan weer in het Nederlandstalige landsgedeelte. We geven haar graag het woord ... U bent redactielid van Kerkmozaïek. Hoe staat u tegenover ons voorstel om een gemeenschappelijk dossier te maken? Ik ben heel gelukkig met dit initiatief, dat een signaal uitzendt dat de eenheid wil bewaren. Voor mij is dat belangrijk omdat de VPKB m.i. nog steeds één Kerk is waar een protestants geloof met veelkleurige facetten beleefd wordt. Het is ook een knipoogje naar iedereen: ook al zijn er verschillen - tóch proberen elkaar te begrijpen en ons samenleven te bewaren en te verbeteren. U was predikante in beide taalgemeenschappen. Heeft u verschillen opgemerkt in datgene wat gemeenten en gemeenteleden beleven? Ik vergelijk wat ik kan vergelijken, nl. de drie gemeenten waar ik predikante was en ben. Ik vond overal een zelfde behoefte aan spiritualiteit en gemeenteleven, een zelfde bezorgdheid voor de wereld, een zelfde openheid van geest, engagement op het niveau van de woonplaats... Helemaal geen verschillen? Ja, toch wel. Maar dan in het beleven ervan. Een voorbeeld: kerkdiensten verlopen niet op dezelfde manier. De orde van dienst is aan Nederlandstalige zijde veel meer gestructureerd en de formulering stricter. Ook zou men zich niet kunnen voorstellen dat bij de afkondigingen iedereen zomaar zou tussen komen. Maar dat is een detail! Waar ik een groter verschil voel, is op het vlak van spiritualiteit. Ik heb dat fundamentele verschil ontdekt, maar ik kan het maar moeilijk onder woorden brengen. Mijn eigen spiritualiteit is geëvolueerd vanaf het moment dat ik de Bijbel ben gaan lezen in het Frans. Ik ontdekte andere facetten van het geloof. Ik ken nochtans Hebreeuws en Grieks... Maar in het Frans ontdekte ik nieuwe dimensies, die hetgeen ik in mijn moedertaal al ontvangen had, kwamen verrijken. Het gebeurt allemaal via woorden en toch speelt het zich af op het vlak van het onzegbare, het spreekt tot het hart. Daar ligt misschien een verband met Pinksteren.

4

november 2007

Als perfect tweetalige was u moderator van de Synodevergadering. Welk beeld van de VPKB houdt u hieraan over? Ik zie een Kerk met veel gemeenschappelijke zorgen en specifieke problemen die verbonden zijn met de cultuur. Inzake homoseksualiteit, bemerk ik dat de VPKB zowel in noord als in zuid verdeeld is, voor dezelfde redenen en met dezelfde vragen. De sfeer van een synodevergadering laat zich gevoelen in de culturele verschillen. Het is niet altijd even gemakkelijk om de gedachten van een ander te begrijpen. Zelfs wanneer de simultane vertaling de woorden van de andere verstaanbaar maakt, komt toch niet alle diepte en gevoeligheid die elk woord draagt, naar voren. Ze zijn ook van een andere orde ... En dan wat na zo’n vergadering komt: langs Nederlandstalige kant respecteert men de synodebesluiten en past men ze toe omdat ze gemeenschappelijk genomen zijn. Niet op een slaafse manier, maar met een kritische geest. Maar men speelt het spel en zij die daar onderuit willen komen, worden met een scheef oog bekeken. Ik heb het gevoel dat het aan Franstalige zijde moeilijker is... Het plaatselijke belang lijkt me soms te primeren boven een meer globale samenhang en de verschillende kerkelijke niveaus spelen meermaals “cavalier seul”. Een persoonlijke balans? Vanaf het beëindigen van mijn studies wilde ik ervaringen opdoen aan Franstalige kant. Ik voelde dat er boeiende verschillen waren. Het werd echter pas later ook mogelijk... Ik ben blij dat ik in dit land woon en het zou me zeer bedroeven als we tot een scheiding zouden komen. We zouden de helft van onze identiteit verliezen. Ik voel geluk en dankbaarheid dat ik aan beide kanten mocht dienstbaar zijn. Men moet deze rijkdom beleefd hebben om zich te realiseren dat de ander tegelijkertijd fundamenteel gelijksoortig is, basis is, van een gemeenschappelijk avontuur! _________________________________________ (Interview door Jacqueline LOMBART in het Frans). (Vert: A.R. Beukenhorst)

In het vizier : “... in Hem noch zuid noch noord...”

In Christus is noch Waal, noch Vlaming Eddy VAN DER BORGHT

België, Vlaanderen en Wallonië Bovenstaande titel is een geloofsuitspraak, geen politieke uitspraak over het koninkrijk België. Ik probeer die twee ook te onderscheiden. Politiek kan ik me vinden in de resoluties van het Vlaams parlement over een nieuwe staatshervorming, gericht op homogene bevoegdheidspakketten voor de deelstaten. Concreet betekent het dat ik gewonnen ben voor een verdere overdracht van sommige bevoegdheden en financiën naar de deelstaten. Ik laat mij daarbij vooral door pragmatische overwegingen leiden. Probeer de beslissingen te laten nemen op een niveau zo dicht mogelijk bij de mensen die het aanbelangt. Daarnaast lijkt het me nodig om de federatie België te versterken, bijvoorbeeld door het invoeren van landelijke kieskringen en/of Belgische partijen voor sommige verkiezingen. Volksnationalisme dat gelooft dat ieder volk recht heeft op een eigen staat kan me niet bekoren. Ik zit dus ook niet te wachten op de republiek Vlaanderen.

Nederlands en Frans Het pijnpunt in het Belgisch verhaal is de taal. Denk maar aan de pogingen in de 60er en 70er jaren van de vorige eeuw en eigenlijk nog steeds, om van Brussel een ééntalig (Franstalige) stad te maken, of de Voer-crisis in

Jubelpark

de 80er jaren of de BHV-crisis van deze tijd die ook om taalgebruik gaat. Vlaamse kinderen leren als vanzelfsprekend Frans vanaf de lagere school. Want je leeft in een tweetalig land. (Duits laat ik voor het gemak maar even buiten beschouwing.) Dat het omgekeerde niet gebeurt (Waalse kinderen die Nederlands leren vanaf de lagere school) kan ik niet begrijpen. Dat geeft niet alleen een negatief signaal aan de Vlaamse landgenoten (gebrek aan respect), maar levert ook een economisch nadeel op. Mijn academische ervaring heeft me geleerd dat het gebrek aan talenkennis een probleem is in vele landen met een taal uit de Latijnse cultuur, bijvoorbeeld vele Latijns-Amerikaanse academici spreken alleen Spaans en Portugees. In de VPKB is het niet anders. Vergaderingen met Nederlandstaligen en Franstaligen kunnen in bijna alle gevallen alleen plaatsvinden als er vertaald wordt (meer van Nederlands naar het Frans dan omgekeerd) of als de voertaal het Frans is. Vergaderingen waarbij ieder zijn eigen taal kan gebruiken en men elkaars taal verstaat, zijn uitzonderingen. Ik ken enkele Franstalige collega’s die zich over deze toestand generen en daarom bewust hun kinderen van zo jong mogelijke leeftijd Nederlandse lessen laten volgen. Maar ik vermoed dat vele Franstaligen in de kerk het probleem niet aanvoelen. Gebrek aan kennis van het Nederlands gaat dikwijls ook gepaard met onkunde in andere talen, met als gevolg dat te veel Franstalige collega’s alleen Franstalige theologische literatuur tot zich kunnen nemen en dus dreigen een zeer versmalde theologische horizon te bezitten. Kortom, het taalprobleem in de VPKB is niet anders dan het Belgisch taalprobleem. Voor de Neder-landstaligen blijft deze toestand het verleden van ‘pour les Flamands la même chose’ oproepen.

november 2007

5

In het vizier : “... in Hem noch zuid noch noord...” In Christus is noch Jood noch Griek De apostel Paulus legt in de Galatenbrief uit dat nationaliteit, cultuur, sociale status, gender, door de doop in Jezus, de Christus, gerelativeerd worden. De doop in het water symboliseert de ondergang van het oude bestaan waarin onze identiteit bepaald wordt door taal, cultuur, burgerschap, sociale positie en geslacht en het opstaan in een nieuw bestaan dat bepaald is door een nieuwe identiteit in Christus. Het betekent verbondenheid met God en gericht zijn op de hemel. Omdat ook andere gelovigen in Christus een nieuwe identiteit hebben zijn ze kinderen van dezelfde Vader en mijn zusters en broeders geworden. Concreet: veel belangrijker dan dat ik Nederlands of Frans spreek, veel belangrijker dan dat ik een Waalse of Vlaamse achtergrond heb, is onze nieuwe identiteit in Christus die ons tot broers en zusters in Christus maakt. De verscheidenheid is geen bedreiging, maar een rijkdom. Het is principieel maar normaal dat in onze kerk mensen van andere achtergronden zitten, niet alleen Vlamingen, maar ook Walen, niet alleen Belgen, maar ook protestanten van over de hele wereld die in ons land verblijven.

Belgische kerk? Ik mag er dus niet aan denken dat indien het ooit tot een splitsing van België zou komen er twee of drie Protestantse kerken zouden ontstaan. De kerk is niet van Vlaanderen, noch van Wallonië. Deze redenering is geen pleidooi voor een kerk gemodelleerd naar de Belgische natiestaat. Hoe zeer we ook zeggen dat de Verenigde Protestantse Kerk in België en niet van België is, toch kunnen we niet om het gegeven heen dat de natiestaat België ook daadwerkelijk de grenzen van de kerk bepaalt. We stuiten hier op een probleem van de protestantse ecclesiologie. Protestantse kerken tenderen er naar kerken te zijn verbonden met de grenzen van natiestaten of in andere streken van de wereld met etnische groepen. Als “kerk van Christus” zou dat ook in haar structuur moeten blijken, een kerk die alle nationale grenzen overstijgt. Het katholieke gehalte van de kerk – dat wil zeggen dat de kerk van alle tijden en plaatsen is – is moeilijk te rijmen met de nationale structuren van protestantse kerken. Protestanten horen het niet graag, maar in dat opzicht is de rooms-KatholiekeKerk een voorbeeld.

Noch Vlaming noch Waal zijn in de VPKB Van de theologie terug naar de praktijk van het kerk zijn in VPKB. We zijn teveel Vlamingen en Walen in de kerk en te weinig zusters en broeders in Christus over de culturele grenzen heen. Daar moet dus meer aan

6

november 2007

gewerkt worden. In de eerste plaats op het niveau van het kader van de kerk. Waarom niet verplichten dat alle predikanten ook de andere landstaal minstens passief beheersen? Waarom niet een landelijk predikantenoverleg instellen? Waarom geen nationale theologische conferentie? Waarom niet veel meer uitwisseling tussen de Nederlandstalige en Franstalige docenten en studenten van de UFPG? Waarom niet zoals 20 jaar geleden opnieuw werken met partnergemeenten over de taalgrens? Ik heb het geluk gehad als predikant zo een kubusrelatie een aantal jaren te zien bloeien en ik heb er een goede collegiale relatie aan overgehouden. Jammer genoeg lijkt ook hier de VPKB te veel op de Belgische realiteit, waar we te vervreemd zijn van elkaar. De essentiële verbondenheid in Christus geeft ons een extra stimulans om daar wat aan te doen, want in Christus is noch Waal, noch Vlaming. _______________________________________ dr. Eddy Van der Borght is systematisch theoloog aan de VU te Amsterdam en coördinator Ambten Nederlandstalig in de VPKB.

In het vizier : “... in Hem noch zuid noch noord...”

De taal is ons vaderland… Veel nationale staten verliezen steeds maar aan bevoegdheid. Op een dubbele wijze. Naar boven, naar het supranationale Europa toe. Naar beneden, naar de taalgemeenschappen binnen de staten toe. Wij, Belgen, lopen in die vreedzame evolutie voorop. Onze staatsvorming is echter niet uniek. Elk volk zoekt naarmate Europa zwaarder doorweegt, door middel van o.a. bijzondere feestdagen en helden de eigen identiteit te markeren. Taal is hierbij in België doorslaggevend. Ze lijkt ook in de kerk echter soms rustelozer dan het leven zelf. Zal de Vlaamse marche naar de macht die zich politiek aftekent, uiteindelijk ook in de kerk voet aan de grond krijgen? Dat is de vraag waarover onze synodevoorzitter, dr. Guy Liagre, zich buigt. Guy LIAGRE

Een blik in het verleden

Een driehoeksverhouding Er bestaat in dit land en dus in de Verenigde Protestantse Kerk in België een permanente driehoeksverhouding. Er is Wallonië, er is Vlaanderen en er is België. Er zijn Franstalige communautaire coördinaties, die zich alleen inlaten met zaken die de Franstalige kant van de Kerk aanbelangen. En er zijn Nederlandstalige communautaire coördinaties, die zich alleen inlaten met zaken die de Nederlandstalige kant van de Kerk aanbelangen. Een andere taal is ook in de kerk een andere kijk op het leven. Maar er zijn ook nationale coördinaties. Soms ontstaat er discussie over zaken zoals de positie van districten en synodale raad in het kerkelijke bestel, de bevoegdheid tot het bedienen van sacramenten, de rol en taak van een kerkenraad of de ambtsopvatting, het ambtelijk statuut van een consulent. Dan is het echter altijd nog meer een strijd om macht in het nationale kerkelijke bestel, dan een pleidooi voor de oprichting van twee onafhankelijke kerken. Juist daar is men in de Verenigde Protestantse Kerk erg bang voor. Walen en Vlamingen zijn in de kerk slechts voornamen van eenzelfde familienaam: Belgen. Vandaar de driehoeksverhouding.

De protestantse kerk in België bestaat pas sinds 1839. Wat naar kerkelijke normen niet erg lang is. Brussel, waar de eerste synode tot stand kwam, telde volgens een volkstelling in 1842 in de beneden- en de middenstad nog 75% Vlaamstaligen. Toch werd in augustus 1830 – voorafgaande aan een Brabantse - aanvankelijk een Franse vlag op het Brusselse stadhuis gehesen. Ze zette de toon voor de veranderingen in de negentiende eeuw. Met de grote slopershamer die de volkswijken uit de stad verdreef, rukte ook het Frans op. En de kerk? Zij volgde. Frans was en bleef gedurende de negentiende eeuw dé voertaal op de synode. En dat bleef zo tot ver in de twintigste eeuw. Tot in de vijftiger jaren ontdekt men in de briefwisseling van Fransonkundige predikanten dat ze door de taalbarrière geen woord van de synode verstaan. En hun Franse brieven aan het hoofdbestuur staan soms bol van taalfouten. Als de taal echter volmaakt was, zou de mens dan niet ophouden te denken? De Belgicistische historici Pirenne en Picard schreven ooit dat niet een taal een volk maakt. Wat een volk aaneensmeedt is een geheel van historische omstandigheden, een gemeenschappelijke geschiedenis vooral. Daar vinden ook de Belgische protestanten hun eenheid. In de strijd om te worden aanvaard als kleine religieuze minderheid. In het gevoel samen te horen op grond van een gemeenschappelijk verleden. Het is geen toeval dat de Vereniging voor de Geschiedenis van het Belgisch Protestantisme van meet af aan (1904) tweetalig is. Het is wel een teken aan de wand dat ze dit stilaan vergeten is. Een zucht naar separatisme? Of een knieval voor de sociologische realiteit dat de VPKB verhoudingsgewijs nu eenmaal dubbel zoveel Franstalige gemeenten telt?

november 2007

7

In het vizier : “... in Hem noch zuid noch noord...” En nu? De grenzen van mijn taal zijn de grenzen van mijn wereld. Het citaat is niet van mij, maar van de filosoof Ludwig Wittgenstein. Ook in de kerk blijkt de taalbarrière soms muren op te werpen, omdat de werelden verschillend zijn. In Kerkmozaiek (Nederlandstalig) schreef ik ooit over de verschillende benaderingen van de kerkelijke democratie in noord en zuid: “Geografisch verbonden, taalkundig en cultureel gescheiden. Zo zou men de kerkvisies van noord en zuid in ons land kunnen samenvatten. Aan beide kanten van de taalgrens heerst een diep besef van verbondenheid in die lange

solistischer op. Paradoxaal genoeg (op het eerste gezicht dan toch) klinkt de roep om gelijkheid tussen predikanten en niet-predikanten in de kerkelijke structuren van Waalse kant echter veel luider. Verticaal presbyterosynodaal besef (naar het Franse democratiemodel) met een gepersonaliseerd leadership moet – opdat de situatie niet uit de hand zou lopen - immers steeds aan de wil van het volk worden getoetst. Daar waar horizontaal gevoed presbytero-synodaal besef (naar het Nederlandse democratiemodel) de garanties hiervoor als het ware in het systeem zelf heeft ingebakken. Een oordeel kan weerlegd worden, een vooroordeel nooit. Zolang beide taalgroepen in de kerk hun oordelen over elkaar niet tot vooroordelen laten uitgroeien, blijft het gesprek dus mogelijk en de gemeenschappelijke toekomst open. Of misschien is het nog beter om helemaal geen oordelen te hebben. Als je mensen beoordeelt, is er immers geen ruimte om van hen te houden. Oordeel dus nooit, en als je het toch doet, doe het met liefde in je hart. Dat betekent vanuit het besef dat je bij de ander hoort. Zolang men dat in de VPKB niet uit het oog verliest, zijn de taalverschillen secundair en blijft – ondanks vertaalinstallaties - de band onder elkaar in stand. _______________________________________ dr. Guy LIAGRE is synodevoorzitter van de VPKB

Den

Rectificatie Dern

Stadhuis Brussel democratische traditie die de calvinistische kerken eigen is. Maar door politieke en culturele invloeden is de beleving anders.” Waar ik dat vandaan haal? Kijk maar naar de kerkdiensten. In Vlaanderen krijgt de predikant bij aanvang van de kerkdienst een handdruk. Deze symboliseert de gedeelde verantwoordelijkheid. Horizontaal gezag dus. In de Franstalige kerken bestaat deze gewoonte niet. De predikant treedt in zekere zin veel

8

november 2007

In het artikel “De Oecumene op de tocht: Sibiu 2007” van de hand van dr. Guy Liagre is een fout geslopen. Op blz. 28 onder het kopje “De uitdaging” moet in regel 7 “(Graz 1997)” geschrapt worden. Met excuses van de redactie.

In het vizier : “... in Hem noch zuid noch noord...”

Getuigenissen Een weg met ontdekkingen Marc LOMBART

Een beetje geschiedenis Paul NILSSON Eind 1996 valt het besluit: de predikant en zijn vrouw verlaten de gemeente Ransart. Het is een moeilijk besluit want we laten een groot aantal vrienden achter, een fijne gemeente, waarin we ons thuis voelden. Maar de tijd is aangebroken om weg te gaan, om de gemeente de gelegenheid te geven een ander geluid te horen, om nieuwe ervaringen op te doen. Voor het predikantsechtpaar is het ook tijd voor herbronning in de contacten met een andere gemeente, om nieuwe dingen te gaan doen. Maar waar gaan we naartoe? Er moest gekeken worden buiten de grenzen van het district Oost-Henegouwen-Namen-Luxemburg! Daarom bestudeerden we aandachtig de mogelijkheden die Franstalige districten destijds te bieden hadden aan vacante predikantsplaatsen. Zelfs werden enkele mogelijkheden in het buitenland nader bekeken. Maar ook weer snel opzijgelegd. Men moet nooit wanhopen! En zo rinkelde op een bepaalde morgen de telefoon. Het was de gemeente Dendermonde. D.m.v. zijn voorzitter vroeg de kerkenraad van de gemeente mij de mogelijkheid te overwegen om bij hen predikant te worden. Mijn vrouw en ik hebben alle pro’s en contra’s op een rijtje gezet. Tenslotte kwam het tot een ontmoeting met de kerkenraad. En in september 1998 werd ik predikant van de VPKB-”Evangeliekerk” te Dendermonde. De uitdaging was aangenomen. Balans Laten we eerlijk zijn: de taal blijft dé grote uitdaging. En dat is heel normaal. Indien men goede wil betoont om te communiceren (leren) in de taal van Vondel, zijn de reacties meestal positief. Dit gezegd zijnde, is het gemeenteleven (met alle vreugden en smarten) vergelijkbaar met dat wat we in de Franstalige districten kennen. Wat mijn vrouw en ik zullen onthouden van onze Dendermondse jaren is dat met goede wil en – dat moeten we ook durven zeggen – met liefde tot de naaste, veel vooroordelen wegvallen. _______________________________________ ds. Paul NILSSON is predikant is te Dendermonde (Vert. A.R. Beukenhorst)

Meerdere mensen weten dat mijn talenkennis zeer bescheiden is niettegenstaande enkele pogingen om hierin verbetering aan te brengen. Mijn kleinkinderen lijken me meer gevat dan ik... Met een heldere blik op deze tekortkomingen zal ik dus een deel van mijn belevenissen binnen een meertalige Kerk neerschrijven. Zoals men weet kende ons land vóór de oprichting van de VPKB drie Kerken van Hervormde signatuur. Ik werd predikant in één van die kerken. Alle gemeenten waren er Franstalig, behalve twee: Antwerpen-Bexstraat en Oostende. Hun afgevaardigden toonden, wat taal betreft, veel geduld. Ik kon maar moeilijk beoordelen wat deze minderheid moest voelen en ik wist eigenlijk zeer weinig over het protestantisme in het Nederlandstalige landsgedeelte. Zelfs aan de Faculteit werden de colleges op verschillende verdiepingen gegeven... Op weg naar de VPKB Mijn eerste ervaring op het gebied van gezamenlijke arbeid was in de zeventiger jaren, toen ik gedurende zeven jaar deel uitmaakte van de Groep Structuren die o.l.v. ds Martin BEUKENHORST een groot gedeelte van de Constitutie en Kerkorde van de toekomstige VPKB opstelde. Wat een verrijking was het om te ontdekken hoe die twee andere Kerken leefden. Ik kwam in het bijzonder onder de indruk van ds Anton KOEMAN en dhr. Arie de RAAF. Wat een gedegen visie op de Kerk, wat een samenhang hadden die Gereformeerden! Wat zag ons werk er veelbelovend uit voor die toekomstige VPKB... Zending Dat was mijn tweede bijzondere ervaring die ik opdeed met deze zelfde Kerken die samenwerkten met de Presbyteriaanse Kerk in Rwanda. Bij het ontstaan van de VPKB nam de Zendingscommissie het werk over. Ik zat de werkzaamheden gedurende twaalf jaar als

november 2007

9

In het vizier : “... in Hem noch zuid noch noord...” voorzitter voor. Deze commissie bestond uit afgevaardigden van de Nederlands- en Franstalige districten. Wat een herinneringen heb ik aan zowel de vergaderingen als het beheer, waar de taal waarin gewerkt werd meestal het Frans was: heenzendings-kerkdiensten in Antwerpen, Brussel en Luik, de Zendingsdag op 15 augustus in Horebeke! En het opzetten van de KAP-kampen in ’85 en ’87, die Gentenaren, Antwerpenaren, inwoners van Charleroi en Verviers, Brusselaars... en Rwandezen bijeenbrachten. Predikanten voor een meervoudige Kerk Mijn recente engagement buiten de gemeente betreft de Commissie Predikambt (CPA). Sinds meerdere jaren werken de beide taalsecties ieder afzonderlijk. Het is waar dat een predikant voorbereiden en/of in dienst nemen specificiteiten op het vlak van taal en cultuur inhouden. Voorbeeld: op verzoek van de Franstalige sectie besloot de synodevergadering 1994 dat de CPA een

lijke inrichting van de Franstalige sectie, zagen sindsdien twee gemeenschappelijke initiatieven het licht. Oprichting van een gemeenschappelijke arbeidscel in beide secties van de CPA Sinds twee jaar komt deze cel maandelijks samen om denkwerk te verrichten voor de beide secties van de CPA of op verzoek van de synodale raad. Een voorbeeld: de Bologna-akkoorden over de universitaire studies hebben invloed op de organisatie van de studie Theologie. Daardoor moet de Kerk de stages van haar toekomstige predikanten aanpassen. Dat is dan weer een gelegenheid om de praktijk in het Noorden en in het Zuiden met elkaar te confronteren en te zoeken naar de beste punten van overeenkomst en van efficiëntie. Oprichting binnen de CPA van een cel voor permanente vorming De Franstalige sectie lanceerde dit project. Al snel zagen de Nederlandstalige verantwoordelijken voor de

Kunstberg Brussel kandidatuur die van buiten de VPKB kwam alleen zou onderzoeken indien de kandidaat al een toezegging van beroep van een vacante gemeente had ontvangen. Dat was om de kerkenraden te verplichten allerlei voorafgaand onderzoek te doen hetgeen nu net de taak van de CPA was. De Nederlandstalige sectie vond dit synodebesluit inopportuun en paste het niet toe. Na enkele negatieve ervaringen vroeg de Franstalige sectie op de laatstgehouden synodevergadering, dit besluit weer ongedaan te maken. Ander voorbeeld: naast het ambt van predikant, gewoon en bijzonder, kent de VPKB nog andere ambten waaronder diaken met bijzonder ambt, pastorale medewerker, medewerker in de gemeente, enz... De Franstalige sectie was bij het uitwerken hiervan zelden vragende partij. Maar sinds twee jaar zijn de zaken ingrijpend veranderd. Tijdens de zomer van 2005 wilde de Franstalige sectie van de CPA een ernstige evaluatie van haar arbeid ondernemen. De Nederlandstalige sectie werd uitgenodigd om hieraan mee te werken. Ds MarieClaire VANDOOREN nam deel aan deze arbeid. Het werd een wederzijdse herontdekking. Ds Eddy VAN DER BORGHT, Nederlandstalige coördinator kwam ook: hij luisterde en werd beluisterd. Naast de eigen-

10

november 2007

Ambten het belang in van het samen organiseren van zaken op het gebied van permanente vorming van predikanten en andere ambtsdragers. Zo werden er over en weer uitnodigingen verzonden voor theologische en pastorale studiedagen e.d. meer. Marie-Claire VANDOOREN werkt met deze ploeg samen en hoopt op versterking van Nederlandstalige zijde. Wat moet ik nog vertellen? Ik vind dat we, in onze taalkundige en culturele diversiteit, in de afwisseling van hetgeen we beleefd hebben en in de gevoeligheden binnen de Kerk, samen heel wat rijkdom te delen hebben en elkaar hebben te bemoedigen. Zó denk ik erover – enkele aspecten mocht ik op bescheiden wijze beleven. _______________________________________ Marc LOMBART is coördinator ‘Ambten’ Franstalige sectie in de VPKB. Hij is sinds twee jaar met emeritaat. Hij was predikant in Henegouwen, Brussel en Verviers. Indertijd was hij ook voorzitter van de VPKB-Zendingscommissie en daarna van de Commissie voor het Predikambt, Franstalige sectie. (Vert. A.R. Beukenhorst)

In het vizier : “... in Hem noch zuid noch noord...”

Belgisch Pinksteren Didier CROUZET

Een synodezitting in Torhout is voor een Hervormde Fransman een unieke ervaring. In de tijdsspanne van twee dagen doorkruist men een mozaïek van geografische, kerkelijke en taalkundige landschappen. Wanneer ik in Mons (Bergen) uit de trein stap, reis ik verder met

worden. Zonder het te beseffen, ben ik een geheimzinnige grens overgestoken. Daar, temidden van bomen, die niet doen vermoeden dat hier middenin een groot gebouw staat, voel ik me, in de vroege, grijze ochtend, een beetje vreemd. En dan plots verandert alles. Gezichten die me welkom heten, lachende gezichten en handen die zich naar me uitstrekken. De taal kan me niet veel schelen, ik bevind me tussen zusters en broeders. Dit gevoel van gemeenschap groeit tijdens de plenaire sessies. Iedereen spreekt zijn/haar eigen taal en toch verstaat iedereen elkaar. Pinksteren in Torhout! Maar een mens moet waakzaam blijven. Men weet immers nooit wie wat gaat spreken en eenzelfde persoon kan van taal verwisselen tijdens zijn/ haar tussenkomst. En zo, in de loop der dagen, bewonder ik, terwijl ik met mijn koptelefoon turnoefeningen uitvoer, de virtuositeit van de tolken en de inspanningen van eenieder om te begrijpen en begrepen te worden. In het midden van een België waar de communautaire terugtocht dreigt, heeft het eenheidsgetuigenis van de VPKB me gegrepen. Als de politici zich daar nu eens door lieten inspireren? _______________________________________ Didier Crouzet is belast met de Internationale Relaties binnen de Eglise Réformée de France (Vert. A.R. Beukenhorst)

Équipe de rédaction : Rédactrice en chef : Jacqueline LOMBART Rédacteurs : Élisabeth de BOURQUENEY, Martine WARLET, Jean-Marc DEGRÈVE.

Monument Dynastie Brussel een plaatselijke collega. Agglomeraties en autosnelwegen volgen elkaar op. Daarna worden de wegen smaller, de stad maakt plaats voor het platteland en al spoedig word ik door het bos omringd, duister en dicht. Waar ga ik uiteindelijk belanden? De aanwijzingsborden zijn voor de Franstalige die ik ben onbegrijpelijk ge-

Envoyez vos informations à la rédaction Rue du Champ de Mars 5, 1050 Bruxelles ou par courriel: [email protected] Site Internet : http://www.protestanet.be/EPUB

november 2007

11

Nederlandstalige communautaire coördinatie

Jeugd - MP3-project In Op Vrije Voeten, de protestantse jeugddienst van de VPKB is al sinds 2002 het MP3-project actief. Het is gegroeid in de schoot van het KIVOKI-project; een samenwerking tussen OVV en het PSC te Antwerpen. De bedoeling was om op o.a. woensdagnamiddag zinvolle activiteiten te organiseren voor de kinderen uit andere culturen. We willen je graag wat meer vertellen over het huidige MP3 aan de hand van enkele vragen. Wat ?

Meer info ?

MP3 staat voor Multicultureel Project voor Participatie en Partnerschap. Het is de bedoeling om via dit project de multiculturele jeugd te laten deelnemen aan activiteiten voor hun leeftijdsgroep en hun vaardigheden op een speelse wijze te doen ontwikkelen.

Wens je graag meer te weten over dit project of ken je jongeren die baat zouden hebben bij MP3, neem dan vrijblijvend contact met ons op. Frans Loos of Peter Van Cleemput Op Vrije Voeten vzw Zénobe Grammestraat 34 2018 Antwerpen [email protected] tel 03/226.91.95 www.opvrijevoeten.be

Wie ? Vanuit OVV is onze contactpersoon Frans Loos. Hij begeleidt het team om dit project in de praktijk toe te passen in onze activiteiten: weekends, kampen, spelen en ondersteuning van jeugdkerken. Ons doelpubliek zijn jongeren (6-30 jaar ) die, komend vanuit een andere cultuur, moeilijkheden kunnen ondervinden om contact te maken met het jeugdnetwerk in Vlaanderen. Daarvoor werken we samen met organisaties zoals onze Protestantse Sociale Centra of asielcentra. Ook lokale kerken doen soms een beroep op ons en geven jongerencontacten door.

Hoe ? We werken hoofdzakelijk inclusief. Dit wil zeggen dat de jongeren gewoon deelnemen aan onze andere activiteiten, maar dat we speciale aandacht voor hen hebben. Deze aandacht gaat vooral naar het zich goed voelen in de groep en het kunnen deelnemen aan de activiteiten. Soms is er extra zorg nodig. We vertalen de uitleg van een spel, we brengen een huisbezoek om ouders te informeren. Soms voorzien we ook financiële ondersteuning. Daarnaast organiseren we ook speciale activiteiten waar we een spontaan contact tussen de jongeren proberen na te streven. De jaarlijkse kerstuitstap is daar een voorbeeld van.

12

november 2007

Nederlandstalige communautaire coördinatie

Volwassenenvorming Boeddhisme Dit jaar zal het Boeddhisme in België tot de erkende erediensten behoren. De Boeddhistische Unie van België bestaat uit 16 verschillende verenigingen. In een reeks van drie namiddagen staan we stil bij de spiritualiteit en de sociale context. Niet alleen die van Boeddha, maar ook die van het hedendaagse Boeddhisme. En de betekenis van Boeddhisme voor de interreligieuze dialoog. Spreker: dr. Freek Bakker, universitair docent interculturele theologie aan de Universiteit van Utrecht. Gastspreker 3de namiddag: zen-leraar Frank Dewaele Praktisch: Data: 7, 14 en 21 november 2007 Tijdstip: 14u - 17u. Plaats: Bollandistenstraat 40, 1040 Brussel Deelname: € 18 voor de hele reeks (studenten gratis), storten op reknr. 001 2698909 57 Info: Motief vzw, 02 510 61 62 of [email protected]

Dialogisch bestaan Twee publiekslezingen aan de Protestantse Faculteit in Brussel Versteende religie Woensdag 28 november 2007 Van 14.00u tot 17.00u Europese identiteit: democratie versus religie? Woensdag 5 december 2007 Van 14.00u tot 17.00u Versteende religie Lezing naar aanleiding van het boek ‘Versteende religie’ van Hans-Dirk Van Hoogstraten. De huidige intense botsingen tussen islam en westerse opvattingen zijn terug te voeren op versteende vormen van religie. Niet alleen in de uiterlijk herkenbare verbeelding daarvan, maar ook in maatschappelijke gebruiken met (onbekende) religieuze wortels, aldus de auteur. Spreker: Hans-Dirk Van Hoogstraten (Nijmegen) Europese identiteit: democratie versus religie? Het oude continent verandert ingrijpend: de democratie is in het geding en binnen kerk en theologie staat het tweeluik ‘bidden en werken’ op de helling. Welke rol kunnen kerk en theologie spelen in de Europese identiteit vandaag? De lezing verwijst onder meer naar het boek ‘Een wiel dat draait: over ethiek en identiteits(her)vorming’ van Jurjen Wiersma. Sprekers: Jurjen Wiersma en Huub Vogelaar Praktisch Info en inschrijvingen bij vzw Motief 02/502 58 52 of [email protected] Deelnameprijs € 6 per lezing / gratis voor studenten Waar? Bollandistenstraat 40, 1040 Brussel

november 2007

13

Nederlandstalige communautaire coördinatie

Colloquium : “Het Lege Midden ?” Dit voorjaar nam vzw Motief bij 35 organisaties uit het Vlaamse middenveld een diepteinterview af over de manier, waarop zij als organisatie met levensbeschouwing omgaan, zowel intern als in standpunten naar buiten toe. Om een zo divers mogelijk beeld te krijgen, interviewde Motief organisaties uit verschillende sectoren, levensbeschouwingen, zuilen, van verschillende grootte en met uiteenlopende doelstellingen. Met het materiaal van deze interviews werd een rapport samengesteld met tendensen, knelpunten en kansen omtrent de rol en betekenis van levensbeschouwingen in het middenveld. Motief legde het rapport voor aan een aantal sociologen, politicologen en theologen. Op basis daarvan zal Motief praktische handvatten aanreiken, die organisaties kunnen helpen om visie te ontwikkelen rond de manier waarop ze met levensbeschouwing kunnen omgaan.

Programma 09.30u. 10.00u. 10.20u. 14.00u.

Onthaal Presentatie van het rapport door vzw Motief Reflecties door Dr. M. Kanmaz (sociologe), dr. P. Stouthuysen (politicoloog VUB) en J. Mampuys (hoofdredacter “Raak” en docent Soc. Hogeschool Heverlee) Drie workshops: “Eén en anders” over collectieve identiteit en interne diversiteit “Vreemd gaan als deugd” over samenwerken over levensbeschouwelijke verschillen en zuilen heen en kruispuntdenken “De stem van het midden” over de verantwoordelijkheid van middenveldorganisaties om deel te nemen aan het maatschappelijke debat over levensbeschouwing, en met levensbeschouwingen

Praktisch Datum: Plaats :

woensdag 21 november 2007, van 9.30u. tot 16.u. Provinciehuis Leuven, Provincieplein 1 - 3010 Leuven (vlakbij het station) Prijs: 25 Euro (met broodjesmaaltijd, zonder publicatie met rapport) 38 Euro (met broodjesmaaltijd, met publicatie met rapport) Betalen met opleidingscheques is mogelijk. Inschrijven tot 15 november 2007 via overschrijving op rekeningnummer 001-2698909-57 van de vzw Motief, met vermelding : Het lege midden + naam Meer info Motief-WTM, secretariaat Antwerpen (03/216.92.83)

14

november 2007

Coördinatie Bezinning en Dialoog

Werkgroep christendom/islam Islam en de joods-christelijke traditie, een verkenning. De werkgroep dialoog christendom /islam van de VPKB heeft onder andere tot doelstelling, in onze multireligieuze samenleving het wederzijdse begrip te vergroten door o.a. het bevorderen van ontmoetingen en het verdiepen van de kennis over de islam. Daartoe organiseert de werkgroep cursussen en lezingen, maar ook moedigen wij de studie over de islam aan, door u af en toe een boek voor te stellen dat bijdraagt aan een beter inzicht in de islam. Op dit moment organiseert MOTIEF een leesgroep rond een boek van Frank E. Peters, waarvan wij denken dat het niet alleen kennis verschaft over de islam, maar ook zo geschreven is, dat het positief bijdraagt en uitnodigt tot de dialoog tussen christenen en moslims. Hieronder vindt u van dit boek een korte bespreking, het mag u aanzetten tot het lezen ervan. Frank Peters is hoogleraar Geschiedenis, Religie en Midden-Oosterse studies aan de Universiteit van New York. In dit boek maakt hij zijn inzichten in de complexe en rijke godsdienst die ‘islam’ heet, toegankelijk voor wie bereid is wat tijd en energie te steken in het bestuderen ervan. Geen gemakkelijk boek dus en met veel nuanceringen. In dit boek vindt u ook geen stellingname ‘voor’ of ‘tegen’ de islam en het biedt geen eenvoudige oplossingen voor ingewikkelde problemen als het ‘botsen der culturen’. Het biedt vooral inzicht in de ontstaansgeschiedenis van de islam. Een sterk accent legt de schrijver op de destijds bestaande joodse- en christelijke ‘verhalen’. Het gaat dan ook minder om het gedrag van moslims. Peters zelf noemt het ‘een poging voor joden en christenen de geestelijke en politieke stamboom van de islam na te trekken, meer vanuit de etiologie dan vanuit het gedrag.’ Peters probeert de islam toegankelijk te maken voor westerse oren door dezelfde ingang te zoeken als waarmee indertijd Mohammed zelf de islam binnentrad, die van de joodse en christelijke tradities waarmee hij zonder enige twijfel in nauw contact stond. Zonder in ‘parallelomanie’ te vervallen, biedt Peters handvatten die mensen uit de joods-christelijke cultuur moeten toestaan een beter inzicht in en begrip van de islam te krijgen. Peters meent, en hij heeft mijns inziens gelijk, dat deze benadering van de islam tevens als spiegel werkt voor christenen en joden, waarin zij ook hun eigen tradities kritisch kunnen bekijken.

de umma, het gemenebest van Allah, uitgebreid aan de orde. In de volgende hoofdstukken gaat de aandacht uit naar de geloofsinhoud van de islam en naar de identiteit van de gelovigen en hun verhouding tot niet-moslims. Het voorlaatste hoofdstuk gaat nader in op de geloofshandelingen van de moslims, terwijl het boek wordt afgesloten met een boeiend hoofdstuk over de verhouding tussen deze wereld en de volgende. Consequent beweegt Peters zich tussen teksten en ervaringen uit de joods-christelijke traditie en die van de islam. Juist vanwege deze dialectische beweging nodigt hij uit tot dialoog. Daarom is dit boek een echte aanrader voor wie als christen of jood geïnteresseerd is in de geloofsbeleving van een moslim. Voor een heldere en beknopte begrippenlijst en voor een literatuurlijst voor verdere studie, waartoe dit boek zonder meer uitnodigt, moet de lezer helaas beroep doen op andere bronnen. Ds. Judith VAN VOOREN _______________________________________

Islam en de joods-christelijke traditie, een verkenning. Frank E. Peters. Boom 2005. 304 p. €24,50. ISBN 90 8506 165 2 _______________________________________

In dit werk gaat veel aandacht naar het heilige boek van de islam, de Koran, en naar de profeet Mohammed, de ontvanger ervan. Daarnaast komt de geschiedenis van

november 2007

15

Coördinatie Administratie en Financiën

Oproep tot kandidaatstelling verkiezing voorzitter synodale raad De Coördinatie Administratie en Financiën roept kandidaten op voor de functie van Voorzitter van de Synodale Raad. Hij/zij die voldoet aan de gestelde voorwaarden, en zich herkent in onderstaande profielschets, wordt uitgenodigd zich schriftelijk kandidaat te stellen. Aangezien de verkiezing zal plaatsvinden op de Synodevergadering van 17 mei 2008 moet uw kandidatuur binnen zijn vóór 17 januari 2008. Zij dient vergezeld te zijn van een curriculum vitae en gericht te worden aan de coördinator Administratie en Financiën: W.ten Kate, Baljuwlaan 5 - 8310 Brugge - [email protected]

Profielschets voorzitter synodale raad (per 01-01-2009) Het mandaat van de huidige voorzitter van de synodale raad, ds. Guy Liagre, loopt ten einde op 31 december 2008. In overeenstemming met het reglement inzake de voorbereiding van de verkiezing van de voorzitter van de synodale raad (aanvaard op de synodevergadering van november 2005) vindt de verkiezing plaats zes maanden vóór het verlopen van het mandaat van de zittende voorzitter. Met het oog hierop bepaalt bovengenoemd reglement dat de Coördinatie Administratie en Financiën belast is met de voorbereiding van deze verkiezing en daartoe een werkgroep opricht, samengesteld uit: de vicevoorzitters van de synodale raad, de voorzitters van de districten. De twee coördinatoren maken deel uit van deze werkgroep, zij het met raadgevende stem. Zij zitten om beurten de vergaderingen voor. Deze werkgroep, in eerste zitting bijeen, heeft de volgende profielschets opgesteld: Onze kerk zoekt iemand (m/v) die de volgende taken zal behartigen: (Ter herinnering: de taken voorgeschreven door de constitutie, artikel 30: • voorzitter synodale raad, • representatieve functies opgedragen door de synodevergadering, • vertegenwoordiger van de kerk bij de burgerlijke overheid als ‘synodevoorzitter’.) 1. die als voorzitter van de synodale raad in een collegiale geest nieuw beleid initieert en daarvoor beschikt over een reeks administratieve medewerkers o.l.v. een bureauchef; 2. die als teken van eenheid een verbindende functie uitoefent door actief aanwezig te zijn op alle niveau’s van de kerk, o.a. plaatselijke gemeenten, districten, commissies/werkgroepen en door contact te houden met de predikanten;

16

november 2007

3. die als vertegenwoordiger van de VPKB volgende representatieve functies waarneemt: covoorzitter Protestants-Evangelische Eredienst (ARPEE-CACPE), aparte belangenverdediging VPKB naar de diverse overheden, bij andere kerken en denominaties in binnenen buitenland. We hebben nood aan iemand (m/v) die over volgende kundigheden en vaardigheden beschikt: (Ter herinnering: de voorwaarden vermeld in de kerkorde, art. 30.3: • predikant, • licentiaat Protestantse godgeleerdheid, • een 10 jaar actieve ambtsperiode, waarvan minstens vijf als verkozen predikant van een plaatselijke gemeente.) 1. een bekwaam theoloog die gedragen door een persoonlijke spiritualiteit de bijbelse boodschap vertaalt in een visie en een plan voor de VPKB in de 21e eeuw, 2. een persoon met bestuurlijke kwaliteiten die vergaderingen kan leiden, die in team verband kan werken, die kan delegeren, 3. een communicatieve persoonlijkheid, die zichtbaar aanwezig is, zich duidelijk uitdrukt, open, luistervaardig, meedenkend, met empathie, die actief tweetalig is of wordt (Nederlands – Frans). Kennis van Duits en Engels is sterk aanbevolen. Kortom een persoon met een motiverende, bezielende en samenbindende persoonlijkheid, die als voortrekker nieuwe wegen durft te wijzen en te gaan met de nodige creativiteit en souplesse, in samenwerking met de synodale raad, de districten en gemeenten.

Faculteit

Faculteit voor Protestantse Godgeleerdheid Analecta Bruxellensia 12 Het wordt een mooie traditie: de nieuwe editie van Analecta Bruxellensia, het jaarboek van de Faculteit, kon tijdens de opening van het academisch jaar op 4 oktober jl. weer worden gepresenteerd. Hulde aan eindredacteur Peter Tomson. Aflevering 12 begint met een lijvig dossier van ruim honderd bladzijden. Het bevat de inleidingen van het colloquium van het Institutum Judaicum over ‘Music and Judaism’, dat plaatsvond in 2003. Eén voorbeeld van het gebodene moet binnen dit bestek volstaan. Het is van de hand van Frans C. Lemaire, van huis uit ingenieur, en handelt over ‘Les Juifs dans la liturgie romaine et les passions luthériennes’. Vijf opstellen gaan vervolgens over verschillende onderwerpen. Het thema van Anne Marie Reijnen is ‘Confessing Jesus as the Christ after the Shoah’, Christian Peeters werpt licht op ‘Linguistique historique et théologie: l’origine et la parenté des langues’, Jean-Loup Seban behandelt ‘La fortune de Bayle: de l’éloge des savants à l’universelle mémoire’, Jurjen Wiersma’s bijdrage cirkelt rondom een spreuk van Erasmus: ‘Waar je vrienden zijn daar is je rijkdom’, Guy Liagre schrijft onder de titel ‘Tolle, lege!’ over bijbelverspreiding, christelijke genootschappelijkheid en vrijmetselarij bij de aanvang van de negentiende eeuw, Christian Rouvière sluit de rij met een stuk, getiteld ‘Sur la pastorale du trouble ancieux géneralisé’. Samenvattingen en personalia zijn toegevoegd. Het jaarboek kan worden besteld bij het secretariaat van de Faculteit (Bollandistenstraat 40 - 1040 Brussel). Het kost € 15 euro; studenten betalen € 10. Exclusief portokosten. Van vorige afleveringen zijn nog enige exemplaren beschikbaar.

Stem van het Boek De Stem van het Boek, 2007/3, rolde einde september van de pers. Anne Marie Reijnen schreef het hoofdartikel. Zij belicht het werk van Joseph Moingt, SJ, geboren in 1915 in Salbris en werkzaam als universitair theoloog in Lyon en Parijs. Deze cultuurtheoloog was en is vooral in de weer met de vraag naar de ‘naissance de Dieu’, de geboorte van God, ook hic et nunc. Vertrekpunt van haar kanttekeningen is de studie ‘L’Homme qui venait de Dieu’ (1993). Opvallend aan Moingts methode is dat hij regelmatig in de ik-vorm schrijft: ‘...wat gebeurt er, in concreto, met de theoloog die volop thuis was in de ongebroken traditie, die nog Latijn sprak

en leerde, en die na het Concilie zo veel zekerheden heeft moeten laten varen? Zo heeft Moingt volgens eigen zeggen twéé keer theologie gestudeerd’. Ook in deze editie zijn de vaste rubrieken voorzien van interessante boekbesprekingen en -aankondigingen. Het spectrum gaat van Hitlers religie tot Métaphysique de l’être. Vier bladzijden zijn uitgetrokken voor een overzicht van diverse tijdschriften.

Tweemaal met de buren Het Mennonietencentrum Brussel organiseert samen met de Faculteit een gastcollege over en tegen geweld. Spreker: Hans-Ulrich Gerber, coördinator van ‘Decade Overcoming Violence’ van de Werelraad van Kerken Thema : “Geweld niet gewild”. Welke rol spelen Europese kerken bij het proces voor vrede en het overwinnen van geweld, wereldwijd? Wanneer : donderdag 8 november 2007, 15u30 - 17u00 Plaats: Bollandistenstraat 40, 1040 Brussel (inlichtingen dr. Jurjen Wiersma, tel. 02-527.47.23 of e-mail [email protected])

•

Het Mennonietencentrum Brussel organiseert samen met Motief een bijeenkomst die ook warme belangstelling verdient van de faculteitsgemeenschap. Thema : “Colombia: militarisering, actieve geweldloosheid en gewetensbezwaren” Wanneer : dinsdag 13 november 2007, 13u00 - 15u00 Plaats : Franklinstraat 112, 1000 Brussel (bij metrohalte Schuman) In het kader van de opbouw van een internationaal solidariteitsnetwerk organiseren twee Colombianen, Alba Milena Roméro en Lucas Pardo van het ACOOC, samen met het Brussel Mennonietencentrum (BMC) en de Aktie Vredesbelasting (VRAK), op dinsdag 13 november een bijeenkomst over militarisering, actieve geweldloosheid en gewetensbezwaar in Colombia, met als doel de Belgische bevolking te sensibiliseren en te motiveren om hun acties op te volgen en te ondersteunen. (inlichtingen [email protected] of Peter Crossman [email protected])

•

november 2007

17

Column

Paulus in Boechout Truus SCHOUTEN

November 2007

Radio: VRT over Radio 1 op woensdag om 20.03u. productie Frank Marivoet 14 november Mens voor de mensen zijn over tijd en afstand heen 28 november Advent 2007 Wat of wie verwachten wij ? ds. T. Schouten

TV-Erediensten: VRT op ‘één’ productie Lena Demeester 18 november vanuit Mechelen-Noord voorganger ds. J. Brouwer _______________________ Contact: Frank Marivoet, C. Meunierstraat 85/0002, 3000 Leuven http://www.vpkb.be/pro

Wie Boechout binnen rijdt, ziet twee torens. Nu zijn er meer dorpen in Vlaanderen met twee kerktorens, maar deze zijn van verschillende kerkelijke signatuur. De kerken staan op een pleintje: de parochiekerk “St. Bavo” op het St. Bavoplein en de naamloze Protestantse Kerk aan het OnzeLieve-Vrouwe plein. Beide pleintjes zijn verbonden door een straatje en vormen samen het centrum van het dorp. De kerkgebouwen hebben geen huisnummer en geen brievenbus. Geen nood, de postbode stopt alle kerkelijke correspondentie in de brievenbus van de desbetreffende pastorie. Zelfs in deze e-mail-tijd is dat nog heel wat. Zoals zoveel Protestantse Kerken heeft “Boechout” een v.z.w. Meestal hebben die mooie historische namen. Maar de gereformeerde vaderen kozen destijds voor de naam “Paulus”. Dat zorgt voor heel wat misverstand. De penningmeester heeft in de loop der tijd eindeloos veel brieven geschreven met de vraag om een juiste adressering. Maar computers of liever administraties zijn buitengewoon koppig. De post is nog steeds bestemd voor: de familie Paulus, de heer en mevrouw Paulus, de heer Paulus, - nooit mevrouw! - , de gebroeders Paulus… Onlangs was er een nieuwe variant. In mijn bus viel een brief voor: St. Paulus, OLV, 2530 – Boechout. Die brief werd trouwhartig bij mij bezorgd. Op zich al een wonder! Je zou kunnen zeggen dat deze briefschrijver “iets” begrepen heeft. Deze firma snapt dat “Paulus” niet slaat op levende mensen, maar op een briefschrijvende apostel. Onze protestantse penningmeester was echter niet gelukkig met die sintekraam! Trouwens, bij mijn weten heeft de apostel nooit ingewoond bij Maria. Volgens de traditie was dat bij Johannes. Overigens begon deze brief met de volzin: “In antwoord op uw schrijven..” Voor de rest was de inhoud heel prozaïsch. Zo’n brief geeft te denken! Hoe zouden de gemeenten destijds hun brieven begonnen zijn? En hoe hadden zij die geadresseerd? Uit Paulus’ brieven maken we op dat die, heel omslachtig, doorgaans gebracht werden. En alle brieven beginnen met wat wij de ondertekening noemen: “Van Paulus….”. Vervolgens lezen we voor wie de brief bestemd is: “voor de heiligen in Achaje, Efese, Philippi ….. Je mag aannemen dat – omgekeerd – de gemeenten ook zo hun brief begonnen. Stelt u zich eens voor dat wij “van Boechout” naar u het volgende schreven: “Van de gemeente van Boechout. Aan alle heiligen in de V.P.K.B., die één zijn in Christus Jezus. Genade zij u en vrede!” Als we elkaar in dit paulinische licht zouden zien, zouden wij ons dan niet meer met elkaar verbonden voelen? En waarom alléén als V.P.K.B.? Waarom ook niet met de Pinksterkerken en de Evangelische Gemeenten? En met de parochie? Voor een groet aan hen zou ik zelfs geen postbode nodig hebben. Ik stop onze brief gewoon in de bus van de pastorie op dat andere pleintje. ____________________________________________________ Ds. Truus SCHOUTEN is predikant te Boechout.

18

november 2007

Zuid-Afrika

Zuid-Afrika: land van tegenstellingen In februari 1990 voltrok er zich een wonderbaarlijke verandering in Zuid-Afrika (ZA): alle verboden organisaties werden opgeheven en Nelson Mandela mocht na 27 jaar gevangenis vrij. Apartheid zou voorbijgaan. Een nieuw, democratisch land zou geboren worden. De ‘terroristen’ en ‘communisten’ van vroeger – en iedereen die tegen het apartheidsregime was werd zo genoemd – mochten nu gaan regeren! Toen in april 1994 er vrije verkiezingen waren, konden miljoenen zwarten voor het eerst in hun leven gaan kiezen. Feest was het, hoop voor een nieuwe toekomst. Met ‘Madiba’ – de koosnaam voor Nelson Mandela – als de nieuwe, charismatische leider. Egbert ROOZE

Madiba Madiba was vlak voor deze verkiezingen ook aanwezig op de vereniging van onze zusterkerk, de Verenigende Gereformeerde Kerk in SuiderAfrika (VGKSA). De zwarte en gekleurde kerk nu samen eengeworden. De blanke Nederduitse Gereformeerde kerk (NGK) had dat in gang gezet, samen met de regering: er moet een scheiding komen tussen de bevolking en de kerken, men mag niet huwen met elkaar: blank, Indiër, gekleurd en zwart, alles apart. Zo waren er in die gereformeerde kerk die eerst één was, 4 verschillende kerken. In 1994 nam de VGKSA het initiatief om daadwerkelijk te verenigen met zwart en gekleurd. Nelson Mandela was persoonlijk aanwezig om dit teken van hoop voor ZA te bevestigen en ondersteunen. Jammer genoeg wilden blank en Indiër niet meedoen. Niet getreurd, we zaten toen in een verwachtingsvolle periode. Het zou allemaal toch kunnen veranderen? In de maatschappij, in de kerk, met arm en rijk...

Partnerschapsbanden versterken Ik ben drie maanden in Zuid-Afrika geweest. Dertien weken vrolijk meedraaien met onze zusterkerk, de VGKSA. Een bijzonder voorrecht dat ik mocht genieten. In het kader van de Partnerschaps-Overeenkomst die wij met de twee kerken gesloten hebben in 2000, hadden we naast uitwisseling van jeugd (Kap-kamp), diaconaat (projecten), lokale partnerschappen ontwikkelen en op nationaal gebied elkaar informeren en steunen, ook een paragraaf ingevoegd over uitwisseling van

predikanten en doctores. Zo kon men elkaar wederzijds versterken en verrijken. In dit verband ben ik nu gegaan, eigenlijk als eerste predikant en doctor.

Samenvattend Hier volgt een samenvatting van wat ik mocht doen: • Ik ben heel het land doorgereisd: meer dan 6.000 km zelf gereden, 2.000 km samen gereden en 4.000 km gevlogen • Meer dan 5.000 mensen ontmoet van alle lagen van de kerk • Met meer dan 100 gemeentes van de VGKSA contact gehad • Elke zondag gepreekt, gemiddeld voor meer dan 200 mensen, dus voor zeker 2.500 mensen • Veel bijbelse inleidingen en workshops gegeven: voor districtsvergaderingen, voor commissies van regionale synodes, voor vrouwenverenigingen, voor jeugdafdelingen, voor predikanten, voor bijbel- en bidgroepen: in totaal wel een 40-tal gegeven • Werkwinkels over ‘Administratie en financiën’ gegeven, een 3-tal • Les gegeven aan theologische studenten van hun kerk (7x) • De historie van het land en de kerk nog beter leren begrijpen • 30x van bed verwisseld en bagage meegenomen Zoals U ziet, is er heel wat gebeurd.

Positief Het meest positieve vind ik, dat onze zusterkerk een levende en groeiende kerk is. Ik heb zeer regelmatig voor 50-150 mensen lezingen en bijbelse inleidingen gehouden. Er zijn veel plaatselijke kerken met gemak-

november 2007

19

Zuid-Afrika kelijk 500 tot 1.000 mensen in hun kerk, elke zondag. Sommige kerkenraden bestaan uit 25 tot 80 leden! Er bruist van alles. Ondanks het feit dat de maatschappelijke toestand niet zo rooskleurig is voor onze zusterkerk, hebben ze een diep, vroom en sterk geloof.

Kerkdienst Als je een kerkdienst meemaakt of een biduur op een woensdagavond met soms meer dan 200 mensen, dan gonst er meestal wat. Soms komt de gemeente helemaal los bij de collecte. Het eerste gedeelte is nog redelijk ingetogen. De schuldbelijdenis en genadeverkondiging en daarna de geloofsbelijdenis als vaste bestanddelen verlopen vrij sereen. Na de preek – en soms merk je het tijdens een preek al, omdat ze reageren en wel eens lachen – beginnen ze te zingen. Soms ook spontaan. Er heft iemand een lied aan en de gemeente valt in en zingt vrolijk mee. Zonder probleem zingen ze in 3 of 4 stemmen. Het klinkt bijzonder mooi. Ze hebben geen orgel nodig, ze zingen met hun lichaam en hun handen: ze staan recht, klappen op een boek of een handkussen en ‘dansen’ op het ritme van de melodie.

Bouwen en verbouwen Ik ben bijna geen kerk tegen gekomen, waar ze geen verbouw- of bouwplannen hadden. Nieuwe intitiatieven, uitbreiding in een nieuwe wijk, een gebouw voor bijactiviteiten oprichten... Ze zijn ook zeer alert op een nieuwe buurt waar nog geen kerk van hen staat. Vele mensen zijn te arm om een auto aan te schaffen en gaan geen 5 km tevoet wandelen. Dus, redeneren zij: we brengen de kerk bij hen. Zo heb ik in verschillende kerken gepreekt, die uit golfplaten zijn opgebouwd. Indrukwekkend eigenlijk. Qua enthousiasme laat men het niet aan zijn hart komen, maar het zou geen overbodige luxe zijn, mocht daar water, electriciteit en een stenen gebouw komen! Nu nog het geld!!

zegenen (zie ook ons perscommuniqué van de zomer), zijn we toch nog ver van huis!? Deze kerk heeft nu in september van dit jaar een synode gehouden en geweigerd een schuldbelijdenis uit te spreken in verband met hun ondersteuning van apartheid. De blanke protestanten worden vaak niet voor niets ‘verkrampten’ genoemd. Ook heeft de NGK nog steeds niet de Belhar-belijdenis kunnen aanvaarden. Hoewel geschreven in de apartheidstijd, dat God juist geen scheiding wil maken tussen zwart en blank, ziet de NGK geen plaats voor Belhar.

Tegenstelling tussen arm en rijk Wat me ook erg verontrust is de maatschappelijke omstandigheid: de kloof tussen rijk en arm was de grootste van de hele wereld in ZA, nu is die kloof sinds de afschaffing van apartheid niet kleiner, maar groter geworden!! Er is nog veel armoede. Laten we zeggen: economische apartheid. Pijnlijk. De nieuwe president, Thabo Mbeki, heeft 10 jaar geleden gezegd: noem mij een volgeling van Margaret Thatcher! Met deze neoliberale economie van haar weten we voldoende. Dat is ook de reden, dat er geen herverdeling van rijkdom plaatsvindt: 95% van de beursaandelen is nog in handen van de blanken en 82% van het grote land! Ook geen landhervorming. Het ANC had dat altijd in zijn programma’s gesteld, maar heeft het niet in praktijk omgezet! Eigenlijk is dat heel erg. Ik heb het gezien aan de kerken van de zwarten, de laagste groep van de bevolking.

Solidariteit Een stukje meer solidariteit zou vanwege onze kerken een belangrijke stap zijn om met onze zusterkerk VGKSA mee te leven. Jezus zei toch: wat ge aan de minste van de mijnen hebt gedaan, hebt ge aan Mij gedaan? Ik vroeg aan de mensen: wat betekent in jullie taal ‘solidariteit’. Na enig zoeken zeiden ze mij: Mahata mocho. Laten we jou ook maar noemen: Moruti mahata mocho. Moruti betekent ‘dominee’!

Contacten met de blanke kerk Het meest trieste is, vind ik, dat de NGK nog steeds heel gescheiden van de zwarte kerk optrekt, op enkele uitzonderingen na. Ik heb in geen enkele zwarte VGKkerk een leuke vermenging van zwart en blank gezien. Dat doet pijn. Als er in de maatschappij wel die mix plaatsvindt – in de winkels, op het werk, in de woongebieden meer en meer: een regenboognatie! – waarom kan zich dat dan niet doorzetten in de kerk? Die zouden voorop moeten lopen! Als er zelfs nu nog in de Nederduits Hervormde Kerk een regel bestaat, die de predikanten verbiedt om een interraciaal huwelijk in te

20

november 2007

In het kader van het partnerschap tussen de VPKB en de Verenigende Gereformeerde Kerk in Suider-Afrika was dr. Egbert Rooze uit de gemeente Antwerpen-Noord vanaf 20 juni jl. voor drie maanden op werkbezoek in Zuid-Afrika. De redactie van Kerkmozaïek biedt u de komende maanden hierover graag een verslaggeving in vijf delen aan. In dit nummer brengt dr. Rooze eerst een algemeen verslag, later gevolgd door vier colums met persoonlijke ervaringen.

Nieuws van hier en daar

100 jaar Gebedsweek voor de Eenheid van de Christenen Kerken over heel de wereld bereiden de Gebedsweek voor de Eenheid van de Christenen voor. Dit jaar viert men het 100-jarig bestaan van deze beweging. Liturgisch materiaal in drie talen staat al ter beschikking op de website van de Wereldraad van Kerken (WRK) Het was in 1908 in Graymoor, New York, Verenigde Staten, dat gelovigen voor het eerst gebeden organiseerden gedurende de week tussen Sint-Petrus en SintPaulus. Sindsdien heeft men in het noordelijk halfrond de week van 18 tot 25 januari aangehouden om deze gebedsweek te organiseren, terwijl men in het zuidelijk halfrond de voorkeur gaf aan de periode rond Pinksteren, een ander symbolisch moment van eenheid onder christenen. “Bid onophoudelijk” - Deze oproep van de apostel Paulus in 1Tessalonicenzen is het thema voor de Gebedweek 2008. Hiermee wil men onderstrepen dat het gebed integraal deel uitmaakt van het leven van christenen, meer in het bijzonder wanneer zij uiting willen geven aan de eenheid, die hen gegeven is door Christus.

Studiefonds : Ik help een kind Dit is de naam van het studiefonds van de Coördinatie Kerk en Wereld. Daaruit ontvangen jongeren van de Presbyteriaanse Kerk in Rwanda financiële steun voor hun secundaire studies. Vele donateurs geven al jaren trouw. Met nieuwe donateurs zijn we erg blij. En met elke eenmalige gift! Giften kunt u storten op rekeningnummer 1259302045-30 van Protestantse Solidariteit o.v.v. ‘Ik help een kind’ (fiscaal attest vanaf 30 Euro) Contactpersoon: Jean Lenders -tel. 03-666.24.99 E-mail: [email protected]

Elk jaar dragen christenen uit een bepaalde streek of bepaald land bij tot het samenstellen van de brochure. Voor 2008 stellen de oecumenische partners van de Verenigde Staten gebeden en liturgisch materiaal voor. In België is het Interkerkelijk Comité Brussel verantwoordelijke voor een specifieke Belgische publicatie.

Interkerkelijk Comité voor Brussel Adolphe Maxlaan 55 1000 Brussel Tel: +32 (0)2 218 63 77 Permanantie: woensdag 14.00-16.00u

Cantates voor Allerzielen en andere levensdagen Johann Sebastian Bach: Gottes Zeit ist die allerbeste Zeit solisten, 2 blokfluiten, 2 gamba’s, contrabas & orgel Georg Philipp Telemann: Du aber, Daniel, gehe hin und ruhe... solisten, koor, blokfluit, hobo, viool, 2 gamba’s, fagot, cello, contrabas, orgel Johann Gottlieb Goldberg: Hilf, Herr, die Heiligen haben abgenommen... solisten, koor, strijkers, orgel, clavecimbel zondag 28 oktober, 17u00, St-Pieterskerk, Jette vrijdag 2 november 20u00, St. Cordulakerk, Schoten zondag 4 november 15u00, Virga-Jesse basiliek Hasselt koor en orkest van het Antwerps Collegium Musicum o.l.v. Willem Ceuleers sopraan: Daniëlle Van de Vloet, Frieda Vermeulen, Gertie Lindemans alt: Agnes de Graaff tenor: Hans Van den Broeck bas: Willem Ceuleers

november 2007

21

Nieuws van hier en daar

Bijbelzondag met als thema ‘thuiskomen’ 18 november 2007 Bijbelzondag Vlaanderen op 18 november 2007 is de startzondag voor het Bijbels themajaar: De vreemdeling en de Bijbel. Het onderwerp Thuiskomen geeft aan dit thema een bijzonder accent. Thuiskomen roept een positief gevoel op, na een lange vakantie of een drukke werkdag. Thuis kun je jezelf zijn. Waar we ook zijn, we willen ons graag thuis voelen. Voor christenen heeft het begrip ‘thuiskomen’ ook een diepere betekenis. Op aarde zijn we slechts ‘vreemdelingen en gasten’, zeg maar ‘asielzoekers’, want we hebben geen stad die blijvend is (Hebreeën 13:14). We zijn er ‘ellendig’ aan toe. Het woord ‘ellende’ komt namelijk van ‘elders’ en ‘land’. Ellende is ‘uitlandig zijn’. Thuiskomen betekent dus letterlijk ‘het einde van de ellende’. En zo zijn we samen op weg naar de dag van Christus. Samen komen we thuis. Achtergrondinformatie over het jaarthema en de Bijbelzondag op : www.bijbelvlaanderen.be

“Krediet geven aan armen” 2 de Oikocredit-ontmoetingsnamiddag zondag 18 november ‘07 Rabotkerk - Begijnhoflaan 31 - Gent Op het programma o.a. een begeleide wandeling doorheen de Rabotbuurt (duur +/- 1.15 uur), “Oikocredit geeft krediet aan armen” (een getuigenis uit Azië) en een oecumenische gebedsviering. De deelname is gratis, uitgezonderd het middagmaal. Voor de maaltijd en wandeling is de inschrijving op voorhand noodzakelijk. Aan de activiteiten vanaf 14 uur kan men vrij deelnemen naar eigen keuze. Verdere informatie op www.oikocredit.org/sa/be of via [email protected] - Oikocredit-be cvso – Groenenborgerlaan 149 - 2020 Antwerpen - tel/fax: 03/287 35 78

Sociale Dienst voor Vreemdelingen Oostende bestaat 25 jaar vrijdag 23 november 2007

Ensemble ‘Santo Andreas’ (orthodox) uit Bulgarije zondag 18 november 2007 om 15u00 in de Hemelvaartskerk (VPKB), Bredestraat 82, Ronse Tickets in voorverkoop: 9 €. Aan de kassa: 12 €. Maximaal 150 zitplaatsen. Verlichte parking achter de kerk. Informatie en voorverkoop: 0478-287013 / 055-212974 email: [email protected]

22

november 2007

Vanaf 14 uur zijn er open deuren in de lokalen van de SDV Oostende. In een fototentoonstelling blikt men terug op 25 jaar werking. Er is animatie voor de kinderen en er kan gesmuld worden van een multiculturele desserttafel. Vanaf 19 uur is iedereen welkom op het avondprogramma in de zaal PAX, Schilderstraat 5 te Oostende. In het Art-café zijn er optredens van allerlei artiesten uit verschillende landen zoals Kazakstan, Rusland, Georgië... Voor meer info : Sociale Dienst voor Vreemdelingen vzw St. Catharinapolderstraat 33 - 8400 Oostende Tel. 059/50.78.51 - [email protected]

In memoriam

VPKB verliest een markant predikant ds. Jan Nijs (04/03/1923 - 22/09/2007) Dick WURSTEN Op 22 september 2007, Jom Kippoer, overleed ds. Jan Nijs sr. Met hem verliest het Vlaams Protestantisme een van haar meest spraakmakende voorgangers. Spraakmakend, want hij was verzot op het Woord en op het woord. En hij articuleerde al zijn woorden (ook rondom het Woord) bij voorkeur zo, dat ze wel wederwoord moesten oproepen. Als hij ergens een hekel aan had dan was het aan mensen die enkel een mening hebben om van het onderwerp af te zijn. Jan Nijs was zijn leven nochtans begonnen als een ijverig rooms-katholiek, een gedreven KAJotter. Pas de kennismaking met zijn vrouw (een Noord-Ierse protestantse) en enkele cruciale ervaringen als geallieerd soldaat in Duitsland (m.n. het voorlezen van de Stuttgarter Erklärung in 1945) deden hem op zoek gaan naar een alternatieve vormgeving van de katholieke kerk, los van Rome, dicht bij de Heilige Schrift, de protestantse dus. Na een periode als colporteur-evangelist te Mechelen, en godsdienstleerkracht te Kortrijk werd hij in november 1964 predikant te Genk in een gemeenschap die in eerste instantie uit Duitse mijnwerkers, soms ex-krijgsgevangenen, bestond. Al snel vervlaamste - pardon: verlimburgste - de gemeenschap en wat men vaak kortweg aanduidde als “de kerk van Jan Nijs” werd een begrip in Genk. Reeds in Mechelen was hij socialist geworden en voorzitter-medeoprichter van de Werkgemeenschap van Christenen in de Belgische Socialistische Partij (de “Doorbraak”). Hierover schreef hij trouwens een geruchtmakende brochure: “Protestantisme en Socialisme in Vlaams-België”. In Genk was hij o.a. raadslid van het OCMW en voorzitter van de socialistische gepensioneerden. Als leider van de Rasji-kring (“Christenen zijn tweedehands Joden.” placht hij te zeggen en: “Alleen wie Hebreeuws kent, kan zeggen dat hij het Woord van God kan lezen.”) genoot hij internationale bekendheid en als vast spreker voor de Protestantse Radio had hij veel aandachtige luisteraars, gezien de vele boze brieven die de redactie binnenkreeg na afloop van weer eens

een originele, gedurfde of uitdagende radiotoespraak. Inderdaad: een dialektisch theoloog. Een Joodse spreuk luidt: “Een man moet in zijn leven drie dingen doen: een boom planten, een zoon verwekken, een boek schrijven.” Dat laatste is nog maar enkele maanden geleden voltooid: “Perikopen der Vaderen”, een vertaling en commentaar op de Pirqe Avot, uitgebreid besproken in dit blad. Toen dit boek gedrukt was, kon hij gaan; niet dat hij wilde, maar zijn lichaam begon het steeds meer af te laten weten. Een TV-uitzending van de PRO in februari liet nog een laatste maal op indrukwekkende wijze zien hoe hij in leven en sterven zich toevertrouwde aan Christus, zijn Goede Herder en Leraar. Op 29 september vond de uitvaartdienst plaats vanuit de Johanneskerk te Genk, die te klein was voor allen die de laatste eer wilden bewijzen aan deze “dienaar des goddelijken Woords”. Dick WURSTEN is predikant te Genk

november 2007

23

Colofon Prijzen Kerkmozaïek Verantwoordelijke uitgever Dr. Guy Liagre

Redactieteam Judith van Vooren Bea Smetryns-Baetens Steven Fuite Ernst Veen Dick Wursten

Redactieadres: Marsveldstraat 5 - 1050 Brussel tel.: +32-(0)2-511 44 71 fax.: +32-(0)2-511 28 90 E-mail: [email protected]

Web-site Internet: http://www.protestanet.be/VPKB

24

november 2007

• • •

Individueel abonnement: 12,50 Euro Groepsabonnement: 10,50 Euro (vanaf minimum 5 exemplaren naar éénzelfde adres) Steunabonnement: 14,00 Euro

Storten kan op rekeningnummer 068-0715800-64 van de Verenigde Protestantse Kerk in België, Marsveldstraat 5, 1050 Brussel. De redactie behoudt zich het recht voor om bepaalde artikels niet te publiceren, indien nodig in te korten en/of redactioneel te bewerken. Zij is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de artikels en slechts ten dele voor de stijl. Organisaties en tijdschriften, niet behorend tot de VPKB, die artikelen uit het maandblad Kerkmozaïek geheel of gedeeltelijk wensen over te nemen of te bewerken, dienen dit schriftelijk aan te vragen op het redactieadres. Sluitingsdatum volgende Kerkmozaïek : 12 november 2007

Creatie cover: Drukkerij N. de Jonge n.v., 1000 Brussel