REISVERHAAL
WANDELEN OP DE AZOREN
Tekst en fotografie Ronald Naar
De zwarte zee v 50
OP06_Azoren 50
E
20-08-2007 17:17:00
e vulkaan wenkt In een nat themanummer mogen de Azoren niet ontbreken. Deze 9 eilanden in de Atlantische Oceaan serveren naast fraaie wandelmogelijkheden, een breed scala aan weerdepressies. Geen plek voor kniesoren. Voor wie niet terugschrikt voor wat regendruppels, openen zich landschappen met uitbundige flora, ruige vulkanen en fenomenale zeezichten. Met als extra bonus walvissen en de zwarte zeevulkaan van Pico.
E 51
OP06_Azoren 51
20-08-2007 17:17:16
De feiten Gebied De eilanden São Miguel en Pico, onderdeel van de Azoren. De tochten Verschillende dagwandeltochten. Letterlijk hoogtepunt is de beklimming van de vulkaan op het eiland Pico. Uiteraard mag je een walvisexcursie niet missen. Zwaarte/Moeilijkheidsgraad Vaak ontspannen wandelen, afgezien van de vulkaan op Pico. Voor geoefende bergwandelaars is de Pico bij goed weer prima te beklimmen (6 uur stijgen en dalen). Op oppad.nl geeft Ronald Naar tips voor de Pico. Overnachten Een paar campings en veel hotels. Leukst is slapen op een quinta, een oud landhuis (zie www. oppad.nl voor adressen). Beste reistijd Juni - augustus. Er naar toe De Azoren liggen op zo’n 4/5 uur vliegen van Nederland. Er zijn rechtstreekse vluchten vanuit Amsterdam.
52
OP06_Azoren 52
Vanuit zee rijst de zwarte vulkaan van Pico loodrecht op uit zee. Weinig vulkanen zijn zo ongenaakbaar als de hoogste piek (2351 meter) van de Azoren. De symmetrische hellingen, de krater in de wolken en het contrast met de staalblauwe zee. Als je iets hebt met vulkanen, moet je de vulkaan van het eiland Pico een keer gezien hebben. Hij is al jaren niet meer actief, maar een korte blik volstaat om te beseffen dat hier een dreigend monster voor je ligt. Ze moeten op de Azoren maar hard bidden dat Pico zich koest houdt. ‘Ronald, what are you looking at? The pilot whales are on your right side…’ Da’s waar ook. Ik ben mijn Azoren-reis
begonnen met een walvisexcursie. Ik kijk nog even naar Pico, de zwarte keizer der Mid-Atlantische vulkanen, en bedenk dat als alles goed gaat ik daar morgen op de rand van de krater sta. Dan ruk ik mijn blik los. Pico komt later. Nu wil ik eerst de tijd nemen voor die andere sensatie van de Azoren: de walvissen.
DE GROOTSTE WALVIS TER WERELD Ooit vormden de Azoren de spil in de internationale walvisvaart. Door de diepe wateren en de vulkanische bodem vind je hier meer walvis- en dolfi jnsoorten dan waar ook ter wereld. Vanwege de
E
20-08-2007 17:17:32
Indische grienden (pilot whales) lijken op een soort grote dolfijnen en worden veelvuldig gespot voor de kust van de Azoren.
De Azoren in een notendop: kratermeren en bloeiende planten.
Ze slurpen in één slok meer naar binnen, dan jij in tien jaar kunt drinken
walvisjacht werden op de meeste eilanden uitkijkposten gebouwd. Tijdens de hoogtijdagen van de jacht werden hier oudere mannen met arendsogen geposteerd. Uren achtereen, dagen lang speurden ze met kijkers de Atlantische Oceaan af, op zoek naar een bultrug of een spuitende potvis. Zagen ze iets, dan schoten ze een vuurpijl af waarmee ze de jagers in de nabij gelegen haven alarmeerden. In open boten roeiden de vissers vervolgens de oceaan op. Wij doen het net iets moderner. Met volle snelheid koersen we met de rubberboot van onze gids Norberto de oceaan op. Drie kilometer buiten de kust stui-
ten we al op een school dolfi jnen. We vergapen ons een halfuur aan de tientallen springende dolfi jnen en zijn al heel tevreden met het geboden spektakel. Zo niet Norberto. Hij ziet twee boten dobberen aan de horizon. ‘Vermoedelijk zijn die al bij een stel walvissen...’ Norberto telefoneert met de wal. Post 1 ziet niets; er hangt mist op de flanken van de vulkaan Pico. Post 2 ziet veel golven, maar geen walvissen. Post 3, die een steenworp verder op hetzelfde eiland vertoeft, brengt het verlossende woord: zo’n vijf kilometer buiten de kust is gezien de opwinding blijkbaar iets bijzonders te zien. We hebben waanzinnig veel geluk: het
blijken blauwe vinvissen te zijn, de grootste van alle walvissen. Logge kolossen die als een omgeslagen boot door het oppervlak van de oceaan glijden. Af en toe klinkt een luid proesten, alsof ze stoom afblazen. ‘De dieren voeden zich met krill en inktvissen,’ verklaart Norberto. ‘Tijdens het eten slurpen ze in één slok meer zeewater naar binnen dan jij in tien jaar tijd aan bier kan wegklokken.’ De giganten verdwijnen uiteindelijk in de zwarte diepte van de oceaan. Ook op Pico is alles zwart. De stranden zijn zwart, de wijnvelden zijn zwart en zelfs de huizen zijn van E 53
OP06_Azoren 53
20-08-2007 17:18:01
De stranden zijn zwart, de wijnvelden zijn zwart en zelfs de huizen op Pico zijn van zwart puimsteen
zwart puimsteen gebouwd. De vulkaan van Pico heerst over het eiland. Het wispelturige weer kan het beklimmen van de vulkaankegel tot een gevaarlijke onderneming maken. En wij treffen een natte en winderige dag. Dus ik pak mijn rugzak in alsof ik een Himalaya-piek ga beklimmen: reservekleding, bivakzak, navigatieapparatuur, extra voedsel voor noodgevallen. Ik lijk wel gek, niet in de laatste plaats omdat we een lokale gids hebben ingehuurd. Dat is verplicht voor toeristen met topaspiraties sinds er enkele jarengeleden bij slecht weer buitenlanders op de Pico omkwamen. Geen berg om te onderschatten dus. We starten onze beklimming van de vulkaan Pico op een kleine duizend meter boven de zeespiegel, aan het
einde van de verharde weg. Met onze gids Bento Silva hebben we daar om half acht ’s ochtends afgesproken. De vulkaan zelf kunnen we vandaag niet zien, wolken hebben zich zoals zo vaak over de top gedrapeerd. Bento Silva wijst naar boven en murmelt iets tegen me. ‘Proeoehaoe zoaoe foedoe doe Picoe...’ Of iets dergelijks. Een mooie taal dat Portugees, maar wel knap onverstaanbaar. Ik begin maar met lopen en hoop dat hij bedoelde dat we moeten vertrekken…
SLALOMMEN TUSSEN LAVASTROMEN Heuphoge heidebomen flankeren het pad. Wind streelt de prehistorische tak-
ken van miniatuurplanten die elders in Europa al lang zijn uitgestorven. Vogels huppen tussen de jeneverbesstruiken en zijn het carillon van de Pico. We passeren een kleine zijkrater waar een muur van gestapelde brokken puimsteen omheen is geplaatst. Uit de paar woorden Engels die Bento spreekt, maak ik op dat hier wel eens bergbeklimmers slapen. Maar een bivak in de topkrater is volgens hem veel mooier. Als het zomer is althans. Wakker worden met de archipel van de Azoren aan je voeten, de vuurrode zon die uit zee opklimt. Vandaag is er echter geen zon. Wolkenflarden trekken langs de vulkaanflanken. Gerafelde plukken mist glijden langs kraters en gestolde lavaruggen, kleven
AZOREN
Een uitstekend klimaat voor windmolens 54
OP06_Azoren 54
E
20-08-2007 17:18:32
Rillen in een koude rotsspleet Roetzwarte rots, gifgroen mos en blauw water. Ik sta midden in een beek die met fors geweld omlaag stroomt vanaf een krater die hoog boven me in de mist zit. Met mijn volle gewicht hang ik aan het touw, mijn lichaam hangt iets achterover, terwijl ik de lijnen langzaam door mijn handen laat glijden. Als ik achterom kijk, zie ik dertig meter lager een klein azuurblauw poeltje. Als ik opkijk, slaat het water me met kracht in het gezicht. Het lijkt wel ijswater. Ondanks een dik wetsuite voel ik het vlijmscherpe prikken van de koude er dwars doorheen. Canyoning – het glijden over gladgeschuurde beekbeddingen, het abseilen door en langs watervallen, en het waden en zwemmen door poeltjes is enkele jaren geleden ook op de Azoren ontdekt. Het is koud, maar spectaculair. De neerslagrijke archipel, met zijn steile kraterranden, blijkt een paradijs voor deze activiteit, in het bijzonder het afgelegen eiland Flores. Maar ook op São Miguel, waar ik deze foto heb gemaakt. Op oppad.nl vind je in de interactieve pdf bij dit artikel meer informatie over canyoning op de Azoren plus contactadressen.
E 55
OP06_Azoren 55
20-08-2007 17:18:51
Actief op de Azoren Op alle negen eilanden van de Azoren kun je fraaie wandelingen maken, variërend van erg kort tot tamelijk lang. Dit zijn wel vrijwel zonder uitzondering dagwandelingen omdat op de Azoren wildkamperen niet is toegestaan. In principe is het grootste eiland São Miguel het meest geschikt vanwege haar afwisselende landschap (kraters, meren, watervallen, theeplantages, bossen, kale plateaus, boerenlandschap, kustkliffen), maar ook op Pico en São Jorge kun je prachtig wandelen (meer info over wandelen op de Azoren vind je in de interactieve pdf bij dit artikel op oppad.nl). Andere activiteiten die de moeite waard zijn: canyoning, zeekajakken, walvisspotten en zeilen.
korte tijd aan het lage groen, en trekken dan weer verder, om uiteindelijk iets verderop in lucht op te lossen. Naarmate we hoger komen. verdwijnen de heidestruiken en verschijnen kale rotsen die zijn gestoffeerd met hoogpolig mos. Het gesnerp van vogels is op deze hoogte verstomd, in plaats daarvan hoor je het ruisen van de wind. Het landschap wordt onvriendelijker. We slalommen tussen versteende lavastromen omhoog. De wolken scheuren even uiteen. De zon schijnt ons een fractie van een seconde in het gezicht, maar voordat ze haar warmte bij ons heeft kunnen achterlaten, is de mist alweer terug. Ik plaats mijn profielzolen plat op het ruwe lava. Kleine pasjes, diep inhalen. Heel af en toe meen ik een vleugje sulfer op te snuiven. Drie uur later bereiken we de kraterrand en kijken we loodrecht omlaag in de ‘caldera’ . ‘Te steil om hier af te dalen,’ zegt 56
OP06_Azoren 56
A koe with a view.
Dreigend en imponerend tegelijk: de vulkaan van Pico.
Bento, en hij wijst in de richting die door de mist verborgen wordt gehouden. ‘We moeten die kant uit, verder naar het zuiden, om in de caldera te kunnen afdalen.’
BOVEN HET GROTE NIETS Boven me worden grote plekken vaal blauw in de mist zichtbaar. De warmte van de zon wordt voelbaar. Via een pas in de kraterrand glip ik de caldera binnen. We passeren bulten van gestapelde, platte rotsen – schuilhutjes die hier door bergwandelaars zijn gebouwd. Vanwege de zonsopgang. De nevels rafelen uiteen; voor ons tekent de kegel van Pico Piquinho zich in de dunne fi lm van waterdamp. Een vulkaan in een vulkaan. Het slingerpad loopt temidden van massieve ribbels roodbruin basalt. Alsof het lava hier pas gisteren of eergisteren is gestold. De oerkrachten van Moeder
Aarde worden tastbaar en wandelen wordt klauteren. Met mijn handen pak ik de lavaribbels en mijn voeten plaats ik plat op de gestolde drollen. In een kloof ruik ik sulfergas – rotte eierenlucht. Witte damp ontsnapt sissend uit de poriën van de vulkaan. In die magische ambiance bereiken we de top. En dan zit alles opeens mee. De allerlaatste nevelflard lost op. De hemel verkleurt van vaalblauw in donkerblauw. Om ons heen tekenen zich de contouren van het eiland af: de kustlijn en de felgroene mozaïeken van de wijnvelden. In de verte zie ik de andere Azoren-eilanden liggen. Ik sta op het hoogste punt in het middelpunt van de Atlantische Oceaan. Rondom me alleen maar het diepste blauw tot aan de horizon. Ik sta op de top van het grote niets.
E
20-08-2007 17:19:23
Een magisch moment: ik sta op het hoogste punt en in het middelpunt van de Atlantische Oceaan
@
Grillige en steile lavahellingen voeren naar de top van Pico.
Download op oppad.nl een pdf-bestand met meer informatie over wandelen op de Azoren. Met info over accommodatie, kaarten en gidsen, adressen voor walvisexcursies, sites, georganiseerde wandelreizen en tips van Ronald Naar hoe je de vulkaan Pico het best kunt beklimmen.
E 57
OP06_Azoren 57
20-08-2007 17:19:58
