Nieuwsbrief Narratief Netwerk Juli 2013 – nummer 5
IN DIT NUMMER PAG. 2. 2.
5. 6. 10.
AGENDA ONDERZOEKSNIEUWS 1319 - Benoeming Gerben Westerhof tot adjunct-hoogleraar narratieve psychologie 1320 - Verslag congres Narratieve Zorg 1321 - Lezing Lamers over life-review interventie met e-mailbegeleiding 1322 - Nieuw narratief onderzoek van start: sport in tijden van ziekte. 1323 - Supervisie voor Narrative Exposure Therapie 1324 - Onderzoek gestart naar traumabehandeling voor ouderen. OPROEPEN (1325-1328) CURSUSSEN, LEZINGEN, WORKSHOPS, SYMPOSIA, CONFERENTIES (1329-1334) PUBLICATIES
1
AGENDA
(voor uitgebreide beschrijvingen zie 1329 e.v.)
4-6 augustus 2013 13 september 2013 Vanaf 18 november 2013 3 december 2013 2-5 april 2014 24-26 april 2014
Workshop: Computational Models of Narrative Boekpresentatie Tapestry of memory Cursus Narratieve Exposure Therapie Studiedag over gebruik van audio-visuele getuigenissen 5e LAEMOS Colloquium (1e deadline 31 juli 2013) CCEC 2014 (deadline abstracts 20 september 2013)
ONDERZOEKSNIEUWS 1319
Benoeming Gerben Westerhof tot adjunct-hoogleraar narratieve psychologie Gerben Westerhof is benoemd tot adjunct-hoogleraar in de narratieve psychologie aan de Universiteit Twente. Zijn onderzoek in het levensverhalenlab richt zich op het verband tussen narratieven en (geestelijke) gezondheid en het gebruik van narratieve methoden in de zorg. De ontwikkeling van technologie is hierbij een belangrijk speerpunt. Technologische vernieuwingen kunnen een belangrijke impuls geven aan funderend narratief onderzoek, zoals het gebruik van ICT in dataverzameling en data-analyse, bijvoorbeeld in de geautomatiseerde analyse van nonverbaal gedrag. Technologie biedt nieuwe mogelijkheden om een verhalende benadering in de zorg te implementeren, zoals in online vormen van narratieve interventies. Ook biedt een verhalende benadering inzicht in de betekenis van nieuwe technologie, zoals e-health of biomedische technologie, en kan daarmee cliënten en patiënten ondersteunen. 1320
Verslag congres Narratieve Zorg Op 8 maart jongstleden heeft het Congres Narratieve Zorg plaatsgevonden in de Grolsch Veste. Tijdens het congres werd een pleidooi gehouden voor een zinnige en zuinige zorg waarin de verhalen van patiënten en cliënten een centrale plaats innemen. De lezingen en workshops waren erop gericht om handvaten aan te bieden voor het ontwikkelen van een visie en houding die op een professionele wijze rekening houdt met de verhalen van cliënten en patiënten. Enerzijds stond de ontwikkeling van professionele competenties centraal om vanuit het eigen verhaal naar verhalen van cliënten en patiënten te luisteren. Anderzijds werd ingegaan op de 2
toepassing van interventies die werken met verhalende methodes. Voor meer informatie en foto’s van het congres zie http://levensverhalenlab.nl/site/Column/?id=24 1321
Lezing Lamers over life-review interventie met e-mailbegeleiding Op donderdag 20 juni jl. verzorgde Sanne Lamers (werkzaam bij het Levensverhalenlab aan de Universiteit Twente) samen met Iris van Asch (werkzaam bij het Trimbos Instituut) een plenaire lezing op het voorjaarscongres van de sectie ouderenpsychologie van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP). De dag had het thema 'Behandelmethodes voor ouderen onder de loep'. Tijdens de plenaire lezing stond de ontwikkeling van internetinterventies ter bevordering van eigen regie en geestelijke gezondheid bij ouderen centraal. Sanne Lamers vertelde in deze lezing over de life review interventie Op Verhaal Komen. Binnen deze interventie staat het ophalen van herinneringen en een gestructureerde evaluatie van het eigen leven centraal, om zo vorm te geven aan de eigen toekomst. De interventie is effectief gebleken als groepscursus (onderzocht door collega Jojanneke Korte) en als zelfhulpcursus met e-mailbegeleiding. In de lezing presenteerde Lamers de ontwikkeling van een nieuwe variant, waarbij de cursus Op Verhaal Komen volledig online wordt aangeboden. Nieuw aan deze cursus is tevens dat de cursus op twee manieren wordt aangeboden: met online begeleiding van een counselor, of in contact met medecursisten via een online forum. Op dit moment volgen deelnemers aan het gerandomiseerde gecontrolleerde onderzoek de cursus en binnenkort zullen de eerste resultaten van de pilot bekend worden. Meer informatie over de dag is te vinden op de volgende website: http://www.cursussenencongressen.nl/bijeenkomsten/behandelmethodes-voor-ouderenonder-de-loep-voorjaarscongres-sectie-ouderenpsychologie-nip-1223.html 1322
Nieuw narratief onderzoek van start: sport in tijden van ziekte. Onlangs is een vierjarig onderzoek gestart naar betekenissen van sport en bewegen voor chronisch zieken. Centraal in dit onderzoek staan narratieven over sport, bewegen en ziekte van patiënten met diabetes, depressie, borstkanker en hiv/aids en de interactie met betekenissen in de (sportieve) begeleiding door (para)medici. Aangevuld met vragenlijsten onder patiënten en etnografisch onderzoek bij bestaande sport-/beweeginterventies of andere sportieve groepsactiviteiten, ligt er een cyclisch narratief design aan de studie ten grondslag.
3
Een belangrijk uitgangspunt van het project is dat het heersende vertoog ‘sport is goed voor de gezondheid’ geen recht doet aan de veelzijdige sportpraktijk en complexiteit van betekenissen van chronisch zieken. Sport heeft niet voor alle patiënten een positieve betekenis en ook voor sportliefhebbers kunnen mogelijkheden en betekenis veranderen na ziekte. Deze studie beoogt meer bekendheid te geven aan de verschillende verhalen van patiënten en bij te dragen aan de competentie van (para)medici in de sportieve begeleiding van chronisch zieken om de kwaliteit van leven te verbeteren. Het project betreft een samenwerking tussen de afdeling Metamedica van het VUmc en het Mulier Instituut. Het projectteam, bestaande uit prof. dr. Tineke Abma, dr. Agnes Elling, Mirjam Stuij, MSc. en Susan Woelders, MSc., werkt daarbij samen met een maatschappelijk consortium waarin o.a. sportorganisaties, patiëntenverenigingen en beroepsverenigingen voor paramedici zijn vertegenwoordigd. Het project maakt deel uit van het Onderzoeksprogramma Sport van NWO (2013-2017). Nieuwsgierig? Neem voor meer informatie contact op met Mirjam Stuij (
[email protected]). 1323
Supervisie voor Narrative Exposure Therapie Stichting Centrum ’45 biedt in Oegstgeest en Diemen supervisie aan voor Narratieve Exposure Therapie, ook voor externen. Voor meer informatie:
[email protected] 1324
Onderzoek gestart naar traumabehandeling voor ouderen. Deelnemers gezocht. De volledige titel van het onderzoeksproject luidt 'Naar een betere traumabehandeling voor ouderen: Van vergelijkend onderzoek tot concrete toepassing'. In dit onderzoeksproject worden de effecten onderzocht van Narratieve Exposure Therapy (NET) als traumabehandeling bij ouderen (vanaf 55 jaar) met psychische traumaklachten. Projectleider is mevrouw J.C.G. Lely. Het onderzoek is een gezamenlijk project van de Universiteit Utrecht en Stichting Arq. Promotoren zijn prof. dr. R.J. Kleber en prof. dr. J. van den Bout. Het onderzoek wordt gefinancierd door Fonds Nuts Ohra en Centrum ’45. Meer informatie Voor informatie over de voortgang van het onderzoek zie: http://www.centrum45.nl/. Contactpersonen voor het onderzoek zijn mevrouw J. C. G. Lely (
[email protected]), J.W. Knipscheer (
[email protected]) en R. Jong. 4
OPROEPEN 1325
Bijdragen gevraagd voor nieuwe rubriek in tijdschrift Kwalon. Het tijdschrift Kwalon start een nieuwe rubriek getiteld 'narratief kwalitatief onderzoek'. Het gaat om bijdragen van 2250 woorden. De redacteur van deze rubriek is Anneke Sools. Voorstellen voor bijdragen kunnen ingediend worden via
[email protected] Selectiecriteria: uitstekende wetenschappelijke kwaliteit, vernieuwend karakter en geexpliciteerde meerwaarde, spreiding van onderwerpen en disciplines binnen het narratief kwalitatieve onderzoek. 1326
Call for papers Het levensverhalenlab neemt het initiatief tot twee themanummers in internationale tijdschriften: - narrative health psychology - advanced qualitative change process research Meer informatie:
[email protected] 1327
Oproep voor deelname en samenwerking in onderzoek naar narratieve toekomstverbeelding Dit onderzoek richt zich op de theoretische en empirische onderbouwing van het verbeelden van de toekomst via verhalen om zo de veerkracht en gezondheid van mensen te vergroten. Zowel individuele als groepsgewijze narratieve toekomstverbeelding wordt ontwikkeld en onderzocht, waarbij specifiek aandacht is voor verschillende doelgroepen (studenten, psychiatrische patiënten, weeskinderen), toepassingsgebieden (coaching, loopbaantraining, geestelijke begeleiding, teambuilding) en culturele contexten (Nederland, Duitsland en Griekenland). Voor dit onderzoek worden toekomstbrieven verzameld via www.levensverhalenlab.nl en via www.utwente.nl/lifestorylab Binnen deze onderzoekslijn zoeken we samenwerking met professionals die in hun praktijk willen experimenteren met narratieve toekomstverbeelding om zo de werking van het
5
ontwikkelde instrument in verschillende contexten, met verschillende doelgroepen en voor verschillende doeleinden te onderzoeken. Daarnaast zoeken we onderzoeksdeelnemers van verschillende achtergronden die hun toekomstbrief willen delen. Dit kan in het Nederlands, maar ook in het Duits of Engels. Meer informatie:
[email protected] 1328
Authentieke verhalen gezocht voor website Mij is gevraagd om te zoeken naar verrassende verhalen over de identiteit van Overijsselaren. Die verhalen kan ik vervolgens noteren en verwerken en uiteindelijk komen die dan op www.jijenoverijssel.nl, een website van de provincie Overijssel. Mooier is het als betrokkenen zelf (regelmatig) bijdragen zelf publiceren zodat er een soort virtueel verhalennetwerk kan groeien rond uniciteit in Overijssel. Het gaat dan om niet over verhalen van 'the usual suspects', zoals mensen die al actief bezig zijn met streekverhalen, dialecten, oudheidskamers en dergelijke maar meer om de verhalen van bij de kapper, uit de voetbalkantine, van op scholen en vanuit bushokjes of de Vechtdallijn trein. Het gaat dus ook niet om marketing of PR, of om verhalen die mensen van iets moeten overtuigen; zelfs niet om bestaande verhalen of poëzie. Aan de volgende onderwerpen wordt gedacht: Natuur/ landschap/ruimte; mobiliteit/ wegen/ reizen; werken/ economie/ ondernemen; water; cultuur/ cultureel erfgoed/ geschiedenis; leven, wonen en werken/ leefbaarheid. Neem voor meer informatie en suggesties contact op met: Jan Swagerman /
[email protected] / tel 038 45 46 436 / www.narratievecoaching.nl
CURSUSSEN, LEZINGEN, WORKSHOPS, SYMPOSIA 1329
Workshop: Computational Models of Narrative Data: 4-6 augustus 2013 Locatie: Hamburg Informatie en aanmelden: http://narrative.csail.mit.edu/ws13/
6
Workshop Aims Narratives are ubiquitous in human experience. We use them to communicate, convince, explain, and entertain. As far as we know, every society in the world has narratives, which suggests they are rooted in our psychology and serve an important cognitive function. It is becoming increasingly clear that, to truly understand and explain human intelligence, beliefs, and behaviors, we will have to understand why and to what extent narrative is universal and explain (or explain away) the function it serves. The aim of this workshop series is to address key questions that advance our understanding of narrative and our ability to model it computationally. 1330
Boekpresentatie Datum: 13 september 2013: 15:00 – 16:45, aansluitend receptive. Plaats: NIOD, Herengracht 380, Amsterdam Inschrijven:
[email protected] Het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies en het Huizinga Instituut nodigen u van harte uit aanwezig te zijn bij de boekpresentatie van: Tapestry of Memory: Evidence and Testimony in Life Story Narratives Nanci Adler & Selma Leydesdorff (eds.) Het verschil tussen de herinnering en het afleggen van een getuigenis is cruciaal in oral history. Het geheugen, hoe selectief ook, vormt de basis van de getuigenis. De getuigenis vormt de informatie die als bewijs gaat dienen voor wat men heeft gezien of ervaren. Dit bewijs kan ten grondslag liggen aan een nieuwe, juridische waarheid. In Tapestry of Memory onderzoeken twaalf onderzoekers uit verschillende vakgebieden hoe ‘het verhaal’ ons beeld van het verleden beïnvloedt. Prof. dr. Frank van Vree, Decaan van de Faculteit der Geesteswetenschappen ontvangt het eerste exemplaar. NIOD directeur prof. dr. Marjan Schwegman treedt op als voorzitter van een panel met prof. dr. Arnoud-Jan Bijsterveld (Universiteit Tilburg) en dr. Ihab Saloul (UvA). 1331
Cursus: Narratieve Exposure Therapie Data: 18 & 25 november 2013 en 14 maart 2014: 9:30 – 17:00 uur Locatie: Rino Noord-Holland, Leidseplein 5, Amsterdam 7
Inschrijven: www.rino.nl Kosten: € 750,Docenten: R.A. Jongedijk en G.E. Eiting Inhoud Narratieve Exposure Therapie (NET) is een kortdurende, evidence based behandelvorm, specifiek ontworpen voor de behandeling van de (complexe) posttraumatische stress stoornis (PTSS) ten gevolge van meervoudige traumatiserende gebeurtenissen (bijvoorbeeld bij vluchtelingen, militairen of getroffenen van vroegkinderlijk seksueel misbruik). Bij NET staan de exposure, de levenslijn en de context waarin het trauma plaatsvond centraal. In de behandeling wordt een levenslijn gecreëerd, waarbij alle belangrijke (positieve en negatieve) gebeurtenissen chronologisch gereconstrueerd en doorgewerkt worden. Het weer verbinden van de traumaherinneringen en de context-herinneringen zorgt voor integratie van de trauma's in het biografisch geheugen. Tevens wordt van iedere bijeenkomst een verslag opgesteld, dat als document aan het einde van de therapie wordt afgerond. Hierdoor biedt NET ook de functie van een getuigenis, hetgeen de cliënt helpt betekenis te geven aan wat hij of zij heeft meegemaakt. Deze getuigenis kan ook leiden tot (meer) erkenning en begrip in de omgeving van de cliënt. Doelgroep De training is bedoeld voor hulpverleners met academisch of gespecialiseerd HBO niveau en met ervaring op het gebied van de behandeling van getraumatiseerde cliënten. Cursisten moeten in staat zijn om actuele casuïstiek in te brengen. Doelstelling Aan het eind van de training heeft men theoretische kennis van de belangrijke elementen van NET en is in staat om, bij voorkeur onder supervisie, NET behandelingen uit te voeren bij getraumatiseerde cliënten. Certificatie als NET-therapeut is in voorbereiding. Programma De NET basistraining bestaat uit drie dagen. De eerste twee aaneengesloten dagen worden besteed aan theorie, demonstratie en oefening. Na een aantal maanden vindt de derde cursusdag plaats. Dan worden ervaringen met NET uitgewisseld, casuïstiek besproken en vindt er een verdieping van bestaande kennis plaats. Literatuur Vooraf zal enige literatuur worden toegezonden. 1332
Studiedag over gebruik van audio-visuele getuigenissen Datum: 3 december 2013 Plaats: Koninklijke Academie van Wetenschappen, Amsterdam
8
Inschrijven: De wijze van inschrijven wordt in het najaar via de oral historywebsite van het Huizinga Instituut bekend gemaakt. Inhoud Op 3 december organiseert de Commissie voor de Geschiedenis en Cultuur van Joden in Nederland in samenwerking het het instituut voor Cultuurgeschiedenis Huizinga een studiedag over het gebruik van audio-visuele bronnen gemaakt met Joodse overlevenden. Thema's die aan de orde komen zijn: - wat voegen dergelijke getuigenissen toe? - welke zijn de problemen die de onderzoeker ondervindt bij het werken met en het maken van dergelijke getraumatiseerde verhalen? - hoe moeten we werken met getuigenissen die gedurende een lange periode in verschillende contexten gemaakt zijn? Beoogde sprekers zijn: Dori Laub (Yale, een van de mensen die de Fortunof collectie startten), Noah Shenker (Melbourne, vroeger werkzaam bij het USHMM in Washington), Denis Peschanski (Parijs, uitgever van de franse vertaling van de interviews van Broder, verantwoordelijke voor vele projecten op dit terrein), Rob van der Laarse (Westerborkleerstoel VU), Dienke Hondius (geschiedenis VU, al jaren werkzaam op dit terrein), Paula Witkamp (DANS), Puck Huitsing (NIOD), Lonnie Steggink (JHM/HS), Selma Leydesdorff (UvA) 1333
5th LAEMOS Colloquium: Latin American and European Meeting on Organization Studies Constructing Alternatives: How can we organize for alternative social, economic, and ecological balance? CALL FOR PAPERS Datum: 2-5 april 2014 Locatie: La Havana, Cuba Deadlines: 31 juli 2013 - Subtheme Proposal 15 november 2013 - Abstract submission (1,000 words)
Meer informatie: www.laemos.com Inhoud The purpose of this 5th LAEMOS Colloquium is to share empirical and theoretical research on the dynamics of development, resistance, and innovation with the aim to promote alternative forms of organization in Latin American and European societies. Those topics are clearly 9
inscribed in the long term EGOS and LAEMOS research agendas. Under the general theme of the meeting, the aim is to collect and connect a broad variety of studies, narratives and discourses on initiatives for alternative forms of development and innovation. We also welcome studies and reflections about the redefinition of boundaries, collaboration, and conflict among government, business, and civil society, in shaping social change, organizational (re-) configuration, and developmental action. 1334
CCEC 2014. 10ème Conference Internationale d’Ethique Clinique: “La voix du patient / 10th International Conference for Clinical Ethics Consultation: “The Patient’s Voice”. CALL FOR PAPERS Datum: 24 t/m 26 april 2014 Locatie: Parijs, Frankrijk Deadline (abstracts): 20 september 2013 Meer informatie: www.iccec2014.fr
PUBLICATIES Adler, Nanci & Selma Leydesdorff (eds) (2013) Tapestry of Memory. Evidence and Testimony in Life-Story Narratives. Piscataway: Transaction Publishers The publication presents narratives and explores the way they influence the perception of the past. While acknowledging the debate about the validity of qualitative research based on narratives, this book illuminates how truth and evidence form part of a much wider debate on the representation of history. Although it includes the work of historians, the interdisciplinary nature of the contributions shows that the validity debate also applies to the broader fields of cultural studies, sociology, and other social sciences. The distinction between memory and testimony is a crucial theme. Memory, though selective, is the basis of testimony. Testimony provides an audience with information that becomes evidence of what was seen or experienced. Such evidence can form the basis of legal truth.
10
Nanci Adler and Selma Leydesdorff divide the volume into three core sections: Official Testimony and Other “Facts and Evidence”; The Creation of New History and the Integration of Collective Memory in the Story of One’s Self; and Claims Based on Narratives vs. Official History. After a comprehensive introduction by the editors, the volume offers twelve essays by leading scholars. Butler, Kelly Jean (2013) Witnessing Australian Stories. History, Testimony, and Memory in Contemporary Culture. Piscataway: Transaction Publishers This publication describes how Australians have responded to stories about suffering and injustice in Australia, presented in a range of public media, including literature, history, films, and television. Those who have responded are both ordinary and prominent Australians – politicians, writers, and scholars. All have sought to come to terms with Australia’s history by responding empathetically to stories of its marginalised citizens. Drawing upon international scholarship on collective memory, public history, testimony, and witnessing, this book represents a cultural history of contemporary Australia. It examines the forms of witnessing that dominated Australian public culture at the turn of the millennium. Since the late 1980s, witnessing has developed in Australia in response to the increasingly audible voices of indigenous peoples, migrants, and more recently, asylum seekers. As these voices became public, they posed a challenge not only to scholars and politicians, but also, most importantly, to ordinary citizens. When former Prime Minister Kevin Rudd delivered his historic apology to Australia’s indigenous peoples in February 2008, he performed an act of collective witnessing that affirmed the testimony and experiences of Aboriginal Australians. The phenomenon of witnessing became crucial, not only to the recognition and reparation of past injustices, but to efforts to create a more cosmopolitan Australia in the present. Duyndam, Joachim (11-06-2013) De veerkacht van Natascha Kampusch. Blog over narratieve weerbaarheid: http://www.talktoaletta.nu/blog/de-veerkracht-vannatascha-kampusch Huizing, Wout (20-04-2013) Je levensverhaal brengt je dichter bij de ander. http://www.hetgoedeleven.com/Geloven/Gelovendetail/tabid/240/IndexID/191350/Defaul t.aspx Geestelijk verzorgers en het levensverhaal van cliënten, het is een haast vanzelfsprekende combinatie geworden. Luce, centrum voor religieuze communicatie en Reliëf hielden er in Utrecht een studiemiddag over. Een verslag op de website Het goede leven. 11
Postel, Gitte (2013) “Ancestors and Title Deeds: Rural Transformation in 20th Century South Africa and the Consolidation of Ethnic-Based Identities.” In: Sandra J.T.M. Evers, Caroline Seagle, Froukje Krijtenburg (eds) Africa for Sale? Positioning the State, Land and Society in Foreign Large-Scale Land Acquisitions in Africa. Leiden: Brill Publishers Traditions can only thrive when they convincingly suggest continuity. Like history, fiction is a powerful tool to lend continuity to traditions and to interpret reality. In the first half of the 20th century, South African historians and novelists worked together to create a past and present that fitted the political plans of the emerging Nationalist Party and also accompanied the state’s legitimation and dispute resolution regulations around land policy. This paper explores the links between literary, historical and political narratives, and the slowly emerging conflicts and internal ideological and historical contradictions that were ignored or denied by the state, such as South Africa’s history of local farmers losing (access to) land, and of contesting land claims and their accompanying cultural paradigms. Shevchenko, Olga (ed.) (2014) Double Exposure. Memory and Photography. Piscataway: Transaction Publishers Brings together historians, sociologists, anthropologists, and media and visual scholars to articulate how photography, as a practice and as a visual medium, can provide insights into national memory, collective identities, and the historical imagination. It allows the reader to trace parallel conceptual developments occurring in the sociology and anthropology of memory and in the history and theory of photography, and to illustrate the unique “angles of vision” these disciplines offer. Photographic images commonly accompany historical accounts, from documentaries to family scrapbooks, and since the early days of commercial photography, pictures have been viewed as tools to capture memories. Later critical writing has challenged this equation by inverting it: photos, along with other archival practices, were often viewed as falling short of their supposed function as vessels of memory and at times even denounced as devices that distorted memories. How does photography participate in the formation and maintenance of collective identities and shared memory discourses, from the family to the nation? Furthermore, how can we begin to conceptualize photography’s effects on the historical imagination of individuals and groups? Double Exposure endeavours to answer these questions by calling attention to the variety of contexts in which images circulate and to the narratives from which they spring and which they, in turn, shape.
12
