Informatiekunde
Randapparatuur
De nieuwe generatie computers zijn zogenaamde multimedia computers: •
ze kunnen goed overweg met beeld en geluid
•
snel genoeg voor video en dvd en uitgerust met 2 of meer speakers
In dit hoofdstuk is een greep gedaan uit de randapparatuur die aangesloten kan worden op de computer:
invoer
uitvoer
toetsenbord
beeldscherm
muis
printer
cd-rom speler
cd-writer
microfoon
beamer
digitale fotocamera
luidsprekers
Let bij de aanschaf van een mircosetje op de
web-cam
aansluitmogelijkheid van een extra apparaat
leespen, scanner
(AUX) zoals een MP3-speler of een computer. Bron: http://www.jvc.nl/product-
touchscreen
list.php?id=223 (UX-G355)
modem Basis randapparatuur van een computer Invoer én uitvoer!
Sommige apparaten kun je zowel voor invoer als voor uitvoer gebruiken. Een touchscreen is een uitvoerapparaat (monitor), maar door aanraken kun je de computer ook opdrachten geven en dat is invoer. Twee voorbeelden van een touchscreen: kassa en Iphone. Waarom nog interfacekaarten gebruiken? Tegenwoordig zit zowat alles “onboard” (= op het moederbord zelf): •
Geluid
-
Netwerk
-
Videokaart (voor het beeldscherm)
Soms wil men wat extra’s of wil men de oude computer pimpen, dan zijn interfacekaarten (= uitbreidingskaarten) handig. Ze worden dus alleen nog maar aangeschaft als men iets bijzonders wil, zoals: •
Extra USB-aansluitingen, zoals hiernaast
•
Supergeluid met 5 tot 8 luidsprekers
•
Krachtiger videokaart, die je nodig hebt om b.v. Vista goed te benutten
Emmauscollege
Pagina 1 van 8
Informatiekunde
Randapparatuur
Zo’n kaart steek je in een aansluiting van het moederbord. De kaart komt uit op de achterkant van de computer, zodat je daar de randapparaten kunt aansluiten. Videokaart uitbreiden De videokaart zorgt voor het beeld op het beeldscherm. De naam is verwarrend, want het heeft niets te maken met de video van de TV. Beter spreek je van grafische kaart. Spellen, grafische 3D programma’s en Vista stellen nogal hoge eisen aan de grafische kaart. De aanschaf van een nieuwe grafische kaart kan de prestaties behoorlijk verbeteren, want er moet voor ingewikkelde figuren veel gerekend worden. De extra ventilator en de bijbehorende herrie zijn bij de koop inbegrepen! Wat is een modem? Computers maken voor internet gebruik van de telefoonlijn of de kabel. Met een slimme techniek kan je over zo’n aansluiting meerdere signalen tegelijk verzenden. Bij de ADSL-provider wordt het signaal samengesteld, klaar voor transport. Thuis kan je dit dan weer uitsplitsen naar de telefoon, radio/tv en de computer (internet). Het is een proces van MOduleren en DEModuleren: elektrische signalen slim samenvoegen en kunnen ontwarren. Dat is de taak van de modem. Meestal ontvang je van een internetprovider een (multimedia)modem die de volgende mogelijkheden kan hebben: •
Draadloos (wireless)
•
Switch (4 poorten of uitgangen), zodat je meerdere computers aan kunt sluiten
•
Router zorgt voor de verbinding van het netwerk, zo kan je met meerdere computers gebruik maken van één internetaansluiting.
•
Telefoonaansluiting (soms 2 lijnen, dus 2 nummers)
4 poorten: (LAN1, LAN2 enz..) dit type modem dient dus ook als switch om meerdere computers aan te sluiten
De wireless modems zijn op dit moment zeer in trek. Een zogenaamd accesspoint is een hoofdzender die met aan een aantal computers draadloos verbinding kan maken. Op de verpakking staat, dat je wel 50 meter (buiten 300 m) kan overbruggen, maar in de praktijk blijkt dat 10 meter soms al te veel is. Dat hangt heel erg af van de
Emmauscollege
Pagina 2 van 8
Informatiekunde
Randapparatuur
metalen voorwerpen die de radiografische straling tegenkomt. Om teleurstellingen te voorkomen, moet je dus bedenken dat zo’n signaal moeite heeft met (bewapende) betonvloeren en wanden. Huishoudelijke apparaten, zoals koelkasten en wasmachines verzwakken het signaal, door hun metalen behuizing. ADSL en de providers Je betaalt een bepaald bedrag per maand, afhankelijk van de snelheid van de verbindingen eventuele extra’s, zoals telefoon of radio en TV. Bij de snelheid wordt een onderscheid gemaakt in download/upload: •
Download is de informatie die je binnen haalt (webpagina’s bekijken of ontvangen van email)
•
Upload stuur je weg (b.v. verzenden van email of het “vullen” van een website)
Een hoge downloadsnelheid is voor de meeste mensen veel belangrijker dan de uploadsnelheid. De gemiddelde downloadsnelheid ligt tussen de 20 en 50Mb/s. De uploadsnelheiden zijn aanmerkelijk lager, rond de 2 Mb/s.
Emmauscollege
Pagina 3 van 8
Informatiekunde
Randapparatuur
Waar worden netwerken gebruikt? In kantoren en scholen staan computers in een netwerk. Die computers maken samen gebruik van het internet en een server. De server is een centrale computer die men samen kan delen. De map “Informatiekunde” wordt bijvoorbeeld gedeeld, d.w.z. daar kan iedereen bij. Alleen lezen, je kunt er niets opzetten. De systeembeheerders zijn de baas over het netwerk, ze kunnen vrijwel alles instellen wat je kunt bedenken.
Server
In het plaatje zie je wat PC’s, de server en een stapel switches, waar uiteindelijk een dradenbos naar toe gaat. Voor de aansluitingen van een netwerk worden UTPkabels gebruikt De stekkers zijn een maatje groter dan van een telefoon en hebben 8 contacten. Deze zogenaamde RJ 45 stekker kan je met een speciale tang aan de kabel bevestigen. Kant-en klare kabels zijn te koop bij de bouwmarkt. Grote afstanden, bijvoorbeeld 80 meter, vormen voor zo’n UTP-kabel geen probleem!
NAS Network-attached storage Hiernaast zie je een slim apparaat. Zo langzamerhand is het vrij normaal, dat er in één huishouden meerdere computers zijn. Een NAS kan je in een netwerk plaatsen, zodat het hele gezin van af één centrale plek informatie kan delen, zoals muziek, films en foto’s. Een NAS is dus een soort minicomputertje met een grote harde schijf.
Emmauscollege
Pagina 4 van 8
Informatiekunde
Randapparatuur
Invoerapparaten Toetsenbord Er zijn vele soorten toetsenborden. Draadloos, met laptop toetsen, verlicht enz… In internetcafé’s in het buitenland kan je voor verrassingen komen te staan! In België en Frankrijk verschillen de letters zelfs! Wij gebruiken QWERTY en onze onderburen gebruiken AZERETY. Muis Draadloos? Comfortabel? Superlicht? Geschikt voor de laptop? Een knop voor elke vinger? Wat je ook zoekt, er is altijd een geschikte muis te vinden. Mensen die last hebben van een (beginnende) muisarm, kunnen een ander type muis kopen. Met een trackball, waarbij de cursor op het scherm met een bal bediend wordt.
Scanner Met een scanner aan de computer maak je een digitale afbeelding van een foto, tekening of tekst. De scanner legt de afbeelding vast in puntjes (pixels). Als je wilt kun je de digitale afbeelding met de computer bewerken. Dit is trouwens erg handig: Met een zogenaamd OCR-programma kan je tekst scannen, die automatisch wordt omgezet naar “echte” tekst. Je kunt de tekst met Word bewerken. (OCR = Optical Character Recognition optisch (met licht) worden karakters herkend) Barcodelezer In supermarkten zijn barcodelezers niet meer weg te denken. Deze zijn ingebouwd in de kassa. Als de streepjescode van een artikel wordt gelezen, weet de computer direct welk artikel het is en wat de prijs ervan is. Bovendien wordt de voorraad op deze manier bijgehouden.
Er zijn ook barcodelezers als handmodel. Een leespen werkt op een vergelijkbare manier. In leeszalen of mediatheken wordt een lichtpen of barcodelezer, gebruikt om de streepjescode te lezen als een boek wordt uitgeleend of ingenomen. Emmauscollege
Pagina 5 van 8
Informatiekunde
Randapparatuur
Synthesizer/keyboard Met een synthesizer maak je digitale muziek. Als je de synthesizer aansluit op je computer, kun je de muziek die je maakt direct opslaan op de vaste schijf. Je kunt de muziek daarna bewerken met een speciaal programma. Joystick Een joystick is onmisbaar bij het spelen van spelletjes op de computer. Je kunt er figuurtjes op het scherm mee verplaatsen door de stick te bewegen of laten springen door op de knoppen te drukken. Er zijn ook apparaten met een stuur en pedalen waarmee je in een racespel een (digitale) auto kunt besturen. Sensoren Om metingen te doen met de computer, gebruik je sensoren (= “voelers”) om de gegevens te registreren. Je moet hierbij denken aan een ziekenhuis of een school waar men een natuurkundeproef kan demonstreren. Er zijn allerlei sensoren, bijvoorbeeld voor geluid (microfoon), licht (fotocel) of warmte (temperatuurmeter). USB aansluitingen Vrijwel alle apparaten, behalve monitoren, sluit je aan met een USB stekker. De platte USB stekker gaat in de computer en de vierkante gaat in het apparaat (bv. printer of scanner) •
USB is “hot-pluggable”, je kunt de stekker inpluggen terwijl ‘t apparaat aanstaat. (De meeste apparatuur zoals b.v. een geluidsversterker, kan je beter even uitzetten!)
•
Kabels langer dan 5 meter kunnen voor problemen gaan zorgen
•
In het snoer zitten 4 draden (2 voor voeding en 2 voor data)
USB 2.0 is nu standaard. (USB 3.0 is in aantocht en veel sneller.) LCD of flatpanel Een Liquid Cristal Display bestaat uit tienduizenden kristallen. Die kristallen nemen een kleur aan, maar daarachter zit een backlight. Die zorgt voor de lichtopbrengst, dus niet de kristallen zelf. De grootte van flatscreens wordt uitgedrukt in inch (2,54 cm). Men bedoelt dan de diagonaal. •
Tip voor een TV: diagonaal = 5x de kijkafstand
•
Dus 32 inch = 82 cm kijkafstand is ongeveer 4 meter.
Op de meeste computers kan je 2 schermen aansluiten. Als je dat eenmaal gewend bent, dan wil je nooit meer anders…
Emmauscollege
Pagina 6 van 8
Informatiekunde
Randapparatuur
Resolutie Met resolutie wordt het aantal pixels bedoeld. Hoe meer pixels, hoe meer beeldinformatie. Gangbare resoluties voor widescreen schermen zijn: 19 inch 1440 x 900 (zoals in de computerlokalen) 22 inch 1920 x 1080 (HD=High Definition) De beeldschermresolutie aangepast worden: Rechter muisklik op het bureaublad => Eigenschappen => Instellingen
Het is echter wel de bedoeling om niet zomaar een resolutie te kiezen, maar je keuze overeen te laten komen met de eigenschappen van het beeldscherm. Beamer Een beamer is projector met een zeer sterke lamp. De prijzen en technieken verschillen enorm, het is ook de vraag of je ‘m voor presentaties gebruikt of voor films. Het is vaak een dure hobby, want de levensduur van de lamp is beperkt en de lamp is bijna net zo duur als de hele beamer. Goedkope beamers geven bij films een “regenboogeffect”’, als je je hoofd beweegt of met je ogen knippert. Witte dingen, zoals ondertiteling, krijgen dan de kleuren van de regenboog. Voor sommige mensen is de lol er dan gauw af! Inkjetprinters en laserprinters Afdrukkwaliteit De kwaliteit van een afdruk wordt bepaald door het aantal pixels per inch (dpi: dots per inch). Tegenwoordig is 600 dpi gebruikelijk. Je kunt al vrij goede resultaten krijgen met 300 dpi. Het is ook afhankelijk van de papiersoort die je gebruikt. (Hoe minder dpi, hoe kleiner de bestanden) Bij afdruk centrales voor foto’s worden vaak richtlijnen gegeven, zodat je geen beroerde vergroting laat maken van een foto. (200 dpi is nog acceptabel)
In een netwerk worden meestal printers gebruikt met een hoge afdruksnelheid (veel pagina's per minuut) omdat het anders te lang duurt voordat je met afdrukken aan de beurt bent. Ook heeft zo'n printer meestal een hoge afdrukkwaliteit vanwege de eisen die door gebruikers aan het drukwerk gesteld worden. Aan een lokale printer, die maar aan één computer is gekoppeld, worden meestal minder hoge eisen gesteld.
Emmauscollege
Pagina 7 van 8
Informatiekunde
Randapparatuur
Inkjetprinter In een inkjetprinter beweegt een printkop langs het papier. Uit deze kop worden uiterst fijne druppeltjes inkt op het papier gespoten. De kwaliteit is erg goed, maar de afdrukken zijn wel gevoelig voor vocht. Één druppel water geeft al een vlek. De cartridges zijn erg duur en dan is het handig als de printer met losse inktpatronen werkt: is er 1 kleur op dan hoef je de rest niet weg te mikken. Hiernaast zie je losse cartridges: Cyaan, Magenta, Geel en Zwart. CMYK (Cyaan, Magenta, Yellow, Key) is een systeem om met vier basiskleuren, inclusief zwart(Key), een groot aantal kleuren te kunnen verkrijgen door subtractieve kleurmenging. Dit systeem wordt vooral gebruikt bij drukinkten.
Laserprinter Een laserprinter wordt zakelijk veel gebruikt, zeker als kleur is niet perse nodig is. (Kleuren-laser kan wel, maar het kost ook wat…) Omdat een laserprinter met toner werkt, veroorzaakt water geen vlekken. Toner is heel fijn plastic poeder, dat op het papier vastgebakken wordt. De toner zit in een speciale houder, een cartridge. De meeste laserprinters werken in zwart-wit. Een laserprinter die vaag print, omdat de toner bijna op is, kun je vaak weer een tijdje aan de praat krijgen, door de tonercassette heen en weer te schudden. (Haal ‘m eerst uit het apparaat.) Plotter Een plotter is te vergelijken met een hele grote inkjet-printer. Ook hier bewegen de printkoppen dwars op de papierrichting. Met plotters kun je zo heel grote tekeningen maken, zoals posters. Ze worden ook veel gebruikt bij het afdrukken van technische tekeningen.
Emmauscollege
Pagina 8 van 8
