In deze nota wordt besloten tot plaatsing van camera's op een gebied op Schiphol op basis van artikel 69b APV

gemeente

Haarlemmermeer

Nota van Burgemeester Onderwerp Portefeuillehouder Datum

Inlichtingen Registratienummer

Geheim

Invoeren cameratoezicht op openbare ruimten Schiphol drs. Th.L.N. Weterings 7 mei 2009 Linda BOUW(023 567 6691)

~"oJ/

67332

Samenvatting Voor luchthavens geldt altijd een dreiging op het gebied van terrorisme. Daarnaast trekt het ook (zware) criminaliteit aan in de vorm van diefstal, mensen- en drugshandel. Op Schiphol worden diverse instrumenten ingezet om de openbare orde en veiligheid te handhaven. Denk aan surveillance, onvoorspelbare controles en preventief fouilleren. Deze middelen gaan gepaard met veel personeelsinzet. De KMar is belast met de uitvoering van de politietaak op de luchthaven Schiphol. Onderdeel van de politietaak is het uitvoeren van de oog- en oorfunctie in de openbare ruimte, ter handhaving van de openbare orde en voorkoming en opsporing van strafbare feiten. Cameratoezicht biedt de KMar de mogelijkheid om haar taak effectiever en efficiënter uit te voeren en de openbare orde en veiligheid beter te handhaven. De KMar kan nu camerabeelden van Schiphol alleen achteraf opvragen naar aanleiding van een aaqgifte of nadat de Officier van Justitie in het kader van een onderzoek op Schiphol verzoekt om beelden aan de KMar over te dragen. In deze nota wordt besloten tot plaatsing van camera's op een gebied op Schiphol op basis van artikel 69b APV.

Inleiding Op Schiphol hangen sinds een aantal jaren diverse camerasystemen op zowel openbare als niet-openbare plaatsen. Doel van deze camerasystemen is de controle van de bedrijfsprocessen en personen op Schiphol en het beveiligen van private eigendommen van Schiphol. Het is bedoeld als particuliere cameratoezicht en aangemeld bij het College Bescherming Persoonsgegevens. Op grond van de Wet beschermiqg persoonsgegevens (Wbp) zijn deze camera's rechtmatig. In december 2005 is Schiphol gestart met het project Gemeenschappelijke Meldkamer Infrastructuur (GMI). Doel van dit project is het structureel beheersen van de publieke en private beveiliging en veiligheidsoperaties op de luchthaven Schiphol door gebruik te maken van cameratoezicht. Uitgangspunt is een kwaliteit- en efficiencywinst voor alle deelnemende partijen.

Onderwerp Volgvel

Plaatsing cameratoezicht openbare ruimte op Schiphol 2

Het beoogde eindresultaat is dat er een netwerk van security gerelateerde camerasystemen wordt ontwikkeld, met als doel informatie te delen met de meldkamers van de KMar, de Douane, Amsterdam Airport Schiphol (AAS) en de KLM. Via een autorisatieniveau krijgen partijen toegang tot beeldmateriaal, zowel real-time als opgeslagen beelden, ter ondersteuning van hun proces en wettelijke taken. Bepaling van het gebruiksrecht van de camera's zal plaatsvinden op basis van beoordeling van de per partij geldende juridisch kaders. In GMI gebruikersovereenkomsten wordt vastgelegd welke partij welke beelden mag gebruiken aan de hand van de voor hem geldende wettelijke bevoegdheden of beperkingen. Deelname aan GMI door de KMar komt voort uit het feit dat de KMar belast is met de uitvoering van de politietaak op de luchthaven. De KMar wil hierbij de mogelijkheid hebben om camerabeelden van openbare plaatsen op Schiphol direct te bekijken. De inzet van cameras draagt bij aan effectieve surveillancediensten als onderdeel van de handhaving openbare orde en veiligheid en de bestrijding van criminaliteit en terrorisme op Schiphol. Om dit mogelijk te maken dienen de openbare plaatsen op Schiphol als cameratoezichtgebieden worden aangewezen op basis van artikel 69b APV. Artikel 69b APV regelt namelijk de juridische basis voor het verwerken en opslaan van camerabeelden in de openbare ruimte. Verkregen camerabeelden kunnen vervolgens worden verwerkt op basis van de Wet politiegegevens, die regels geeft voor de verwerking van gegevens ten behoeve van de uitvoering van de politietaak. Zonder de legitimatie vanuit de Gemeentewet ontbreekt het de KMar aan een adequate wettelijke grondslag voor het uitkijken en bewaren van camerabeelden die zijn gemaakt in de openbare ruimte en kan de KMar camerabeelden van Schiphol alleen achteraf opvragen naar aanleiding van een aangifte of nadat de Officier van Justitie in het kader van een onderzoek op Schiphol verzoekt om beelden aan de KMar over te dragen. In deze nota wordt voorgesteld de camera's die gericht zijn op openbare plaatsen op Schiphol te plaatsen op basis van artikel 69b APV. Op de nota is geheimhouding ex artikel 25 lid 2 Gemeentewet gelegd tot en met 4 juni 2009. De overige partijen betrokken bij het GMI-project (o.a. Justitie, NCTb, Schiphol) hechten aan deze geheimhouding tot en met 4 juni 2009. Op die dag wordt het persbericht uitgedaan dat zal berichten over de ondertekening van de overeenkomst op 8 juni 2009 inzake plaatsing camera's op openbare plaatsen op Schiphol. Het persbericht gaat uit op dezelfde dag dat in de Informeer over de nota zal worden bericht. Context De raad heeft op 25 oktober 2007 besloten om de burgemeester de bevoegdheid te geven tot plaatsing van camera's ten behoeve van de handhaving van de openbare orde op openbare plaatsen volgens artikel 69b APV. Afgesproken is dat de burgemeester uiterst zorgvuldig gebruik maakt van zijn bevoegdheid. De burgemeester informeert en verantwoordt, indien nodig, zijn besluit tot het toepassen van cameratoezicht aan het college van B&W en de gemeenteraad. Conform afspraak wordt de Raad met deze nota van het voornemen van de burgemeester om gebruik te maken van zijn bevoegdheden ex artikel 69b APV op de hoogte gesteld.

De Gemeentewet maakt het voor gemeenten mogelijk om ook op openbare plaatsen die in particulier eigendom zijn (zoals bedrijfsterreinen en winkelcentra) gebruik te maken van particuliere camera's enlof het cameratoezicht samen met particulieren uit te voeren. Deze

Onderwerp Volgvei

Plaatsing cameratoezicht openbare ruimte op Schiphol 3

samenwerking moet dan wel voldoen aan de voorwaarden uit artikel 69b APV en gericht zijn op het handhaven van de openbare orde en veiligheid. \

Op Schiphol is er sprake van openbare plaatsen in particulier eigendom. Bij het plaatsen van camera's in de openbare ruimte op Schiphol maakt de gemeente gebruik van de mogelijkheid om cameratoezicht samen met particulieren uit te voeren om de openbare orde en veiligheid op Schiphol te handhaven. Op 10 september 2008 is de driehoek, zoals wettelijk voorgeschreven, akkoord gegaan met dit voorstel.

Probleemstelling De ingewikkelde veiligheidsproblematiek op Schiphol is aanleiding om cameratoezicht in te zetten als instrument om de veiligheid en openbare orde te handhaven. Op Schiphol geldt altijd een verhoogd dreigingsniveau voor terrorisme. De luchthaven heeft te maken met verschillende vormen van georganiseerde criminaliteit. Op dit moment gaat de KMar camerabeelden van Schiphol pas bekijken na aangifte van AAS of nadat de Officier van Justitie in het kader van een onderzoek op Schiphol verzoekt om beelden aan de KMar over te dragen. Het GMI-project biedt de KMar de technische mogelijkheid om direct de camerabeelden op Schiphol van de openbare plaatsen uit te kijken. De KMar verkrijgt een juridische grondslag om camerabeelden rechtstreeks uit te kijken en gedurende 28 dagen te bewaren voor verdere verwerking binnen de polititaak indien de camera's worden geplaatst volgens artikel 69b APV. Het rechtstreeks uitkijken van camerabeelden door de KMar biedt de mogelijkheid om de handhaving van de openbare orde en veiligheid op Schiphol verder te verbeteren. Het opslaan van beelden maakt doelgericht en effectief gebruik van de camerabeelden achteraf voor specifieke onderzoeken mogelijk.

Subsidiariteit en proportionaliteit Voordat cameratoezicht volgens de Gemeentewet ergens wordt toegepast moet een gemeente aantonen dat er een evenwichtige verhouding bestaat tussen het doel en het middel (proportionaliteit). De mate waarin de openbare orde wordt verstoord, is bepalend voor de vaststelling van de noodzaak om cameratoezicht toe te passen. Ook moeten gemeenten nagaan of het beoogde doel met minder ingrijpende maatregelen kan worden bereikt (subsidiariteit). Openbare orde problematiek op Schiphol Luchthaven Schiphol is een gebied met een diverse problematiek op het gebied van openbare orde en veiligheid. Op internationaal en nationaal gebied waren er afgelopen jaren verschillende ontwikkelingen die er toe bij hebben gedragen dat de veiligheidsmaatregelen op en rond de luchthaven zijn uitgebreid. Op het gebied van openbare orde heeft Schiphol te maken met verschillende vormen van georganiseerde criminaliteit en overlast. Veel georganiseerde criminaliteit vindt plaats in de vorm van diefstal van goederen op het terrein van de Luchthaven. De ernst en aard van de diefstallen is divers; van zakkenrollers en winkeldieven tot z.g. "ripdeals" onder rivaliserende drugssmokkelaars. Hier speelt beveiliging van het terrein in de vorm van surveillance en cameratoezicht een belangrijke rol om diefstallen tegen te gaan.

Onderwerp Volgvei

Plaatsing cameratoezicht openbare ruimte op Schiphol 4

Op Schiphol bestaat overlastproblematiek door onder andere daklozen en taxironselaars. Vooral in de winterperiode trekken zwervers naar Schiphol Plaza om warmte en onderdak te zoeken. Dit veroorzaakt overlast voor de reizigers, bezoekers en personeel op de luchthaven. Taxironselaars veroorzaken overlast door mensen aan te spreken bij de aankomsthallen. Tevens is regelmatig voorgekomen dat taxironselaars en officiële taxidiensten, of taxidiensten onderling, met elkaar in geweldadige conflicten raakten. Internationaal en nationaal is er veel aandacht voor de aanpak van drugs- en mensensmokkel. Schiphol heeft op een aantal vluchten 100% controles ingevoerd om de drugssmokkel aan te pakken. Voor de aanpak van mensensmokkel is er een team geformeerd die zich specifiek bezighoudt met het voorkomen en opsporen van deze vorm van criminaliteit. Terrorisme Na de terroristische aanslagen van 11 september 2001 is er wereldwijd meer aandacht voor beveiliging van luchthavens. Pogingen tot terroristische aanslagen in vliegtuigen en op luchthavens hebben er toe geleid dat de Internationale en Europese wetgeving voor veiligheid op luchthavens verder is aangescherpt. Schiphol is op basis van de Luchtvaartwet en Europese wetgeving verplicht de beveiliging en veiligheidsmaatregelen te intensiveren. Onderdeel van de veiligheidsmaatregelen is cameratoezicht.

Schiphol is als onderdeel van de "Sector Luchthavens" aangesloten op het nationale alertingssysteem van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTb). Hierin worden vier niveaus onderscheiden: basisniveau, lichte dreiging, matige dreiging en hoge dreiging. Het niveau wordt door de minister van Justitie, op voordracht van de NCTb, vastgesteld. Op basis van het alerteringsniveau bepaalt de gemeente, KMar en Schiphol in overleg met het NCTb welke beveiligingsmaatregelen genomen moeten worden. Ook hier is het wenselijk en noodzakelijk om de KMar de mogelijkheid te bieden om rechtstreeks gebruik te maken van camerabeelden van de openbare plaatsen op Schiphol ter beveiliging van de luchthaven. Crisisbeheersing en rampenbestrijdng Cameratoezicht op Schiphol kan ook een rol spelen bij de crisisbeheersing. Op Schiphol zijn, afhankelijk van het tijdstip van de dag en tijd van het jaar, grote groepen mensen aanwezig in en om de gebouwen. Bij een incident kan de KMar gebruik maken van de camera's om snel een beeld te vormen van de situatie op de openbare plaatsen. Deze informatie kan worden gebruikt om te bepalen welke problemen zich voordoen en welke inzet nodig is.

Cameratoezicht is hier een instrument om informatie te leveren voor de crisisbeheersing op en rond Schiphol. De tijdens calamiteiten opgeslagen beelden kunnen daarnaast een zeer waardevolle bijdrage leveren bij evaluatie en onderzoek achteraf. Instrumenten aanpak openbare orde en veiligheid Om de openbare orde en veiligheid op Schiphol te handhaven en zorg te dragen voor de bescherming van de bedrijfsprocessen en personen op Schiphol en het beveiligen van private eigendommen worden diverse instrumenten ingezet door de KMar. Op dit moment zijn deze: Surveillance Onvoorspelbare controles

Onderwerp

volgvel

Plaatsing cameratoezicht openbare ruimte op Schiphol 5

Preventief fouilleren Conclusie proportionaliteit en subsidiariteit De veiligheidsproblematiek op Schiphol is dusdanig dat er diverse instrumenten worden ingezet om de openbare orde en veiligheid op het vliegveld te handhaven. Schiphol wordt ook door internationale en nationale regelgeving verplicht om extra veiligheidsmaatregelen te nemen om de bedrijfsprocessen en personen op Schiphol te beschermen tegen mogelijke terroristische aanvallen en andere veiligheidsproblemen. Het middel cameratoezicht sluit aan op en ondersteunt de andere instrumenten die worden ingezet voor het handhaven van de openbare orde en veiligheid. Cameratoezicht gericht op de openbare orde en veiligheid in de openbare ruimten op Schiphol voldoet aan de eisen van proportionaliteit en subsidiariteit gelet op de bestaande veiligheidsproblematiek en de instrumenten die reeds worden ingezet. Doelstellingen cameratoezic ht Het cameratoezicht op basis van artikel 69b APV heeft het volgende doel: k handhaven van de openbare orde en veiligheid op Schiphol; k beelden onder bepaalde voorwaarden gebruiken voor opsporing en vervolging van strafbare feiten; k de inzet van de KMar en andere hulpdiensten te verbeteren en ondersteuning bij rampenbestrijding en crisisbeheersing. Juridische aspecten Bij het plaatsen van camera's op openbare plaatsen op Schiphol moet worden voldaan aan de eisen van artikel 69b APV. Deze eisen gaan onder andere over het plaatsen van camera's, de duur van cameratoezicht, het uitkijken van de beelden, kenbaarheid van cameratoezicht en specifieke eisen voor het camerasysteem, de toezichtcentrale en cameraobservanten. Hieronder wordt ingegaan hoe invulling wordt gegeven aan de gestelde eisen. Cameratoezichtgebied Artikel 69b APV is van toepassing op cameratoezicht op openbare plaatsen. De locaties waar op Schiphol camera's worden geplaatst zijn allemaal locaties die voldoen aan het begrip openbare plaats zoals beschreven in de Wet openbare manifestaties (WOM).

Bij een openbare plaats in particulier eigendom, zoals bij Schiphol, kan de gemeente in overleg met de eigenaar cameratoezicht toepassen voor de handhaving van de openbare orde. De Gemeentewet maakt het daarbij ook mogelijk om gebruik te maken van particuliere camera's, voorwaarde is dat deze camera's voldoen aan de regelgeving in de Gemeentewet. Dit is van toepassing op de volgende openbare plaatsen waar camera's worden de publiek toegankelijke delen van de terminals: onder andere Schipholplaza, de aankomsthallen tot aan de ordegrens, de vertrekhallen tot aan het incheckgebied, het panoramaterras en WTC-traverse Jan Dellaertplein De publieks toegankelijke delen van de taxistandplaatsen De openbare toegangswegen naar en van Schiphol-West (de terminals): 1

Zie ook de bijgevoegde kaart.

Onderwerp Volgvei

Plaatsing cameratoezicht openbare ruimte op Schiphol 6

Ceintuurbaan Noord, Ceintuurbaan Zuid, Loevesteinse Randweg en Rijkerstreek De openbare wegen zoals aangegeven op de bijgevoegde kaart: o.a. Vertrekpassage, Aankomstpassage, Schipholboulevard, Westelijke Randweg, Handelskade, Havenmeesterweg en Retourbaan De NS-perrons van Station Schiphol vallen niet onder het gebied waar camera's worden geplaatst omdat het geen openbare plaats is. Het station en NS-perrons mogen in principe alleen betreden worden indien men in het bezit is van een treinkaartje. Overigens worden stations bewaakt door cameratoezicht van de NS. Hier is spraken van particuliere cameratoezicht. Het project Gemeenschappelijke Meldkamer Infrastructuur (GMI) krijgt een vervolg in een tweede fase. Voor fase 2 moet nog een plan van aanpak worden gemaakt en zal het hoofdzakelijk gaan om cameratoezicht op niet-openbare plaatsen. Indien in fase 2 cameratoezicht op nieuwe openbare plaatsen aan het GMI-netwerk wordt gekoppeld zal de gemeente opnieuw, in overleg met de KMar, nagaan of ook op deze locaties camera's moeten worden geplaatst op basis van artikel 69b APV. Duur van het cameratoezicht Voor een periode van 4 jaar wordt op openbare plaatsen op Schiphol cameratoezicht toegepast. Over drie jaar vindt een evaluatie plaats. Op basis van de evaluatie wordt besloten of het cameratoezicht op basis van artikel 69b APV wordt voortgezet enlof wordt uitgebreid naar andere openbare plaatsen op Schiphol of juist wordt beperkt. Uitkijken van de camera's en camerabeelden Zoals gemeld, is op Schiphol sprake van openbare plaatsen in particulier eigendom. De Gemeentewet staat toe om op openbare plaatsen die in particulier eigendom zijn (zoals bedrijfsterreinen en winkelcentra) gebruik te maken van particuliere camera's enlof het cameratoezicht samen met particulieren uit te voeren. Er ontstaat hierdoor een samenloop van taken en bevoegdheden ten aanzien van het toepassen van cameratoezicht. Gelet op het bepaalde in de toepasselijke privacy wetgeving, dienen de verschillende grondslagen voor het maken en bekijken van de camerabeelden als gescheiden verwerkingen te worden beschouwd. Het uitkijken van de beelden die in het kader van de handhaving van de openbare orde worden gemaakt, gebeurt in de meldkamer van de Koninklijke Marechaussee. Zoals reeds aangehaald vindt deze verwerking plaats binnen de bepalingen van de Gemeentewet en de Wet Politiegegevens. De samenwerkingsstructuur van de GMI is zo ontworpen dat ook andere partijen zoals AAS, de KLM en de Douane gebruik maken van de camera's op de (semi-)openbare plaatsen ter bescherming van de bedrijfsprocessen en personen op Schiphol en het beveiligen van private eigendommen. In een raam- en gebruikersovereenkomstwordt op basis van wet- en regelgeving vastgelegd welke partij welke beelden mag uitkijken. Dit houdt bijvoorbeeld in dat de KLM beelden op basis van de gemeentewet niet mag uitkijken. Camera gebruik ter bewaking van bedrijfsprocessen of beveiliging van eigendommen heeft een eigen wettelijke grondslag krachtens de Wet Bescherming Persoonsgegevens. Het College Bescherming Persoonsgegevens is hier de toezichthouder.

Onderwerp Volgvei

Plaatsing cameratoezicht openbare ruimte op Schiphol 7

Opslag van de camerabeelden Camerabeelden die zijn verwerkt ten behoeve van de handhaving openbare orde mogen hoogstens vier weken (28 dagen) worden bewaard. In verband met de veiligheidsproblematiek op Schiphol wordt er voor gekozen om de camerabeelden de maximale periode van 28 dagen te bewaren. Na deze periode worden de beelden automatisch vernietigd, tenzij de beelden gedurende deze periode verder zijn verwerkt in een onderzoek ten behoeve van de opsporing en vervolging van een bepaald strafbaar feit. Kenbaarheid cameratoezicht Op grond van de Gemeentewet moeten burgers in kennis worden gesteld van de mogelijkheid dat zij op beelden kunnen voorkomen zodra zij het gebied betreden dat valt binnen het bereik van de camera's. Op basis van de Wet bescherming persoonsgegevens was Schiphol al verplicht om iedereen te informeren over de aanwezigheid van cameratoezicht. Op Schiphol wordt op diverse plaatsen kenbaar gemaakt dat cameratoezicht wordt uitgevoerd. Op de toegangswegen naar Schiphol, op alle publiekstoegankelijkewegen, bij het betreden van de terminal en in de terminal zelf wordt door middel van borden en stickers gemeld dat cameratoezicht wordt uitgevoerd. Op de borden en stickers wordt een pictogram van een camera afgebeeld. Op sommige borden en stickers wordt de pictogram vergezeld van Nederlandse en Engelse tekst dat cameratoezicht wordt uitgevoerd. Met het aanwijzen van het gebied is het niet noodzakelijk om extra borden enlof stickers te plaatsen. Wettelijke eisen camerasysteem, de toezichtcentrale en de cameraobservant In het Besluit cameratoezicht op openbare plaatsen zijn specifieke regels gesteld over het camerasysteem, de toezichtcentrale van de KMar en de cameraobservanten van de KMar. Deze regels zijn uitgewerkt in een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB). Het camerasysteem, de toezichtcentrale en cameraobservanten zijn gecontroleerd of zij voldoen aan de AMvB. De GMI-techniek en infrastructuur voldoet aan de voorwaarden die worden gesteld in de AMvB. Schiphol en de KMar dragen zorg voor dat het camerasysteem en de meldkamer van de KMar gecertificeerd is op basis van de AMvB. Middelen Het camerasysteern en het GMI-netwerk zijn eigendom van Schiphol. De gemeente zal zelf geen camera's plaatsen in het gebied of middelen investeren in het systeem. Ook na het plaatsen van de camera's op basis van artikel 69b APV blijven het camerasysteem en het netwerk eigendom van Schiphol. Indien voor de uitvoering van haar taak de KMar behoefte heeft aan extra camera's wordt dit voorgelegd en beoordeeld in de stuurgroep Beveiliging en Publieke Veiligheid Schiphol. In onderling overleg wordt bepaald of en hoeveel extra camera's worden geplaatst en hoe de camera's worden gefinancierd.

Onderwerp Volgvei

Plaatsing cameratoezicht openbare ruimte op Schiphol 8

In- en externe communicatie Het besluit van de Burgemeester wordt openbaar gemaakt tegelijk met de aankondiging van de persconferentie over ondertekening overeenkomst GMI-project. Er zal een persbericht worden uitgevaardigd en publicatie plaatsvinden in de gemeentekrant.

Onderwerp Volgvei

Plaatsing cameratoezicht openbare ruimte op Schiphol 9

Besluit Op grond van het voorgaande heb ik besloten om: 1. Op de volgende openbare plaatsen op Schiphol camera's te plaatsen volgens artikel 69b APV (zie ook bijgevoegde kaart): o de publiek toegankelijke delen van de terminals: onder andere Schipholplaza, de aankomsthallen tot aan de ordegrens, de vertrekhallen tot aan het incheckgebied, het panoramaterras en WTCtraverse o Jan Dellaertplein o De publieks toegankelijke delen van de taxistandplaatsen o De openbare toegarigswegen naar en van Schiphol-West (de terminals): Ceintuurbaan Noord, Ceintuurbaan Zuid, Loevesteinse Randweg en Rijkerstreek o De openbare wegen zoals aangegeven op de bijgevoegde kaart: o.a. Vertrekpassage, Aankomstpassage, Schipholboulevard,Westelijke Randweg, Handelskade, Havenmeesterweg en Retourbaan 2. Camera's te plaatsen met ingang van 8 juni 2009 voor een periode van vier jaar en over drie jaar in samenwerking met de KMar een evaluatie uit te voeren 3. Geheimhouding ex artikel 25 lid 2 Gemeentewet op deze nota van de burgemeester te leggen tot en met 4 juni 2009. 4. Dit besluit ter informatie naar de raad te zenden

Bijiage(n)

L '

Kaart cameratoezicht.