In de straat civiel-militaire samenwerking

8852_Krnt

15-05-2007

19:17

Pagina 1

Nummer 20 | 17 mei 2007 | Uitgave Directie Voorlichting en Communicatie Ministerie van Defensie

Pagina 5 ‘Voorheen deden we maar wat’

Pagina 6-7 Planeet TITAAN als het centrum van verbindingen

Pagina 8-9 KL moet sneller van kleur verschieten’

Pagina 10 ‘Geef niet onvoorbereid een interview’

Van Middelkoop: Investeren in personeel BRUSSEL - Het personeel heeft een grote en onmisbare bijdrage geleverd aan de nagenoeg volledig expeditionaire krijgsmacht die er nu staat. Verder is het investeringspercentage in materieel omhoog gebracht tot ruim twintig. “Nederland levert mede daardoor belangrijke bijdragen aan crisisbeheersingsoperaties, zoals in het zuiden van Afghanistan. Daar mogen we als medewerkers van defensie trots op zijn en als Nederland past respect voor de prestaties van onze krijgsmacht”, zei minister Van Middelkoop tijdens een persconferentie, maandag in Brussel. De minister benadrukt echter dat daarmee nu niet kan worden achterover geleund. “De wereld staat niet stil. Defensie zal een antwoord moeten blijven geven op nieuwe ontwikkelingen. Het betreft dan andersoortige bedreigingen van onze veiligheid, zoals terrorisme, proliferatie, mensensmokkel, en zwakke staten. Maar ook de verbreding van de nationale inzet van de krijgsmacht, een sterkere relatie tussen ontwikkelingssamenwerking en de in-

zet van de krijgsmacht, het complexere karakter van operaties en het hogere dreigingsniveau tijdens uitzendingen, bijvoorbeeld door bermbommen. Er is dus extra geld nodig om de krijgsmacht geschikt te houden uitzendingen.” Daarbij komt, voegt de minister toe, dat de intensieve wijze waarop de krijgsmacht wordt ingezet een groot beslag op Defensie legt. “Er ontstaan hier en daar knelpunten. Dat

kan materieel zijn, maar het betreft vooral bepaalde categorieën personeel dat (te) vaak wordt uitgezonden. Het gevolg is dat er structurele tekorten ontstaan aan gespecialiseerde ondersteunende eenheden. Denk aan helikopters en genie. We moeten fors in personeel investeren. De werving loopt achter en is er meer aandacht nodig voor werkomstandigheden en voor opleidingen”. Lees verder op pagina 3

RAMPENBESTRIJDING MET GROENE RAND ROSMALEN - De taken van de Nederlandse krijgsmacht in eigen land krijgen speciale aandacht tijdens de Open Dagen op 2 en 9 juni van de Koninklijke Landmacht, 15 en 16 juni van de Koninklijke Luchtmacht en van de Koninklijke Marine op 13, 14 en 15 juli. De campagne met het motto ‘Ontdek wat Defensie doet voor jouw veiligheid’ ging deze week van start in het Autotron Rosmalen tijdens de Internationale Vakbeurs Incidentmanagement, Crisisbeheersing en rampenbestrijding (IVIC), die morgen afloopt. In de straat ‘civiel-militaire samenwerking’ is onder meer aandacht voor mogelijkheden bij verstoring van de openbare orde, gewondenopvang en -transport, NBCRverkenning en -ontsmetting en explosievendreiging. Tijdens een

Foto: Sjoerd Hilckmann-AVDD

CDA: Meer geld of ambities bijstellen DEN HAAG - Er zijn aanzienlijke investeringen nodig om knelpunten en tekortkomingen waar Defensie mee kampt, op te lossen. Blijven die uit, dan kan het ambitieniveau voor de toekomst niet meer volledig gegarandeerd worden. Dat staat in het rapport ‘Zo ver de wereld strekt. Ambities voor de Nederlandse krijgsmacht in een veranderende internationale omgeving’, van het Wetenschappelijk Instituut van het CDA. Fractievoorzitter Pieter van Geel nam afgelopen maandag het eerste exemplaar in ontvangst uit handen van Hans Hillen. Er wordt in gepleit volledig te

voldoen aan de NAVO-norm van twee procent van het bruto nationaal product. Volgens de politieke voorman van de partij zit dat er deze reageerperiode niet in. “Er staan duidelijke afspraken in het regeerakkoord. Ontwikkelingssamenwerking vormt de enige uitzondering en dat moeten we maar zo houden.” Van Geel acht de invoering van een maatschappelijke dienstplicht, zoals in het rapport wordt voorgesteld, “een discussie waard”. Lees verder op pagina 3

symposium, eergisteren, leverde het Commando Landstrijdkrachten een extra bijdrage aan de onderlinge samenwerking. Bovendien spraken vertegenwoordigers van gemeenten, provincies, politie, brandweer, GHOR en Defensie over gezamenlijke voorbereiding: waarop, waarom, waarmee en met wie? In 2006 maakten de ministeries van BZK, Justitie en Defensie nieuwe afspraken voor hulpverlening bij crises en rampen. De algemene capaciteit van 3.000 militairen wordt tot 2012 verhoogd met 1.600. Dit extra contingent zorgt voor specialistische capaciteit. Zo beschikt Nederland sinds 1 januari over een bataljon voor bewakings- en beveiligingstaken, twee schepen van de wacht, stafcapaciteit om een evacu-

atie aan te sturen, transportmiddelen voor de evacuatie van burgers, geneeskundige kracht (hulpposten, delen van een veldhospitaal en een ziekenautopeloton) en opvangmogelijkheden per provincie. Ook staat vanaf dit jaar capaciteit paraat voor aanleg van een noodconstructie en eventueel bruggen. Vanaf 1 januari 2008 komen daar mobiele grondradarsystemen, onbemande vliegtuigen, verbindingsmogelijkheden voor civiele actiecentra en back-up luchtverkeersleiding in Schiphol bij. Met ingang van januari 2010 volgen nog extra EOD-capaciteit, vanaf januari 2011 twee eenheden voor havenbescherming en vanaf dezelfde maand 2012 extra NBC. Foto: Hennie Keeris●

8852_Krnt

15-05-2007

19:17

Pagina 2

17 mei | Pagina 2

IN HET KORT

SLAG OM RESIDENTIE HERDACHT DEN HAAG - In Den Haag zijn vorige week de militairen herdacht die in de meidagen van 1940 vochten in de slag om die stad. Dat gebeurde bij het monument in de nabijheid van het oude luchthavengebouw van de voormalige vliegbasis Ypenburg. De plechtigheid vond plaats in bijzijn van onder anderen veteranen, familieleden van gesneuvelde militairen, defensieen civiele autoriteiten. Er werden in totaal vijftien kransen gelegd. Ook vlogen twee Harvard-toestellen van de Historische Vlucht van de luchtmacht over. Tijdens de slag om de residentie leden de oppermachtige Duitsers een nederlaag. Voorkomen werd dat parachutisten koningin Wilhelmina, de ministerraad en de legerleiding gevangen namen. Zodoende kon de vorstin de strijd vanuit Engeland voortzetten. De regie van de herdenking lag in handen van de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reserveofficieren, KVNRO. www.ypenburgnet.nl/shy.●

HR.MS. VAN NES BEPROEFT SONARSYSTEEM DEN HELDER - Hr.Ms. Van Nes heeft samen met de onderzeeboot Hr.Ms. Zeeleeuw en het torpedowerkschip Hr.Ms. Mercuur een groot aantal beproevingen uitgevoerd met een low frequency active sonar (LFAS)-systeem. Dit gebeurde onder leiding van de Defensie Materieel Organisatie, afdeling Onderwatersystemen. Binnenkort start een verwervingstraject voor dit sonarsysteem. Het bestaat uit een gesleepte array en een of meer geluidsbronnen om op grote afstand onderzeeboten op te sporen. Bij zowel de technische als de tactische beproevingen zijn uitstekende resultaten geboekt. Gebleken is dat onderzeeërs op veel grotere afstanden zijn te detecteren dan voorheen. Ook blijkt het mogelijk torpedo’s op te sporen op een afstand dat tegenmaatregelen effectief zijn. Volgens Ernest van der Spek, projectleider bij de DMO, zijn met dit LFAS systeem in zowel diep als ondiep water beduidende voordelen te behalen ten opzichte van de conventionele hull mounted sonar. Het geeft een geheel nieuwe dimensie aan onderzeebootbestrijding. Het gebruikelijke voordeel van de onderzeeboot wordt hiermee voor een belangrijk deel teniet gedaan. Het is de bedoeling om het in 2010 bij de marine in te voeren.●

BUITENLANDSE ATTACHÉS BEZOEKEN KRIJGSMACHT DEN HAAG - Ruim veertig buitenlandse attachés bezochten in de periode 7 t/m 11 mei Nederland. Een rondleiding aan boord van Hr.Ms. De Ruyter werd gevolgd door een demonstratie met de Goalkeeper en een vlucht van vliegbasis Leeuwarden naar Eindhoven. De luchtmacht bracht vooral de Groep Geleide Wapens op De Peel onder de aandacht. Hier werden de attachés bijgepraat over de huidige stand van zaken op het gebied van grondgebonden luchtverdediging en de ontwikkelingen in de toekomst. De buitenlanders bekeken een PATRIOT-systeem en bezichtigden de in aanbouw zijnde Stingerdome. Bij de Koninklijke Landmacht lag de nadruk op 13 Gemechaniseerde Brigade in Oirschot waar de attachés een boeiende briefing kregen. Foto: Robert Oosterbroek-AVDD●

mering van de hulpverlening en kalmeerde de beknelde inzittenden. Hij vertrok pas toen professionele hulp arriveerde. De familie Goedermans was heel dankbaar en wilde het optreden van de sergeant niet onopgemerkt voorbij laten gaan. Na een lange zoektocht kon zij Hoving alsnog eren. Die kreeg het rode koord omgehangen, mét assistentie van het echtpaar Goedermans.●

‘JOINT CHALLENGE 2007’ BREDA - Met 48 man een complete staf bemannen en vervolgens een grootschalige joint operatie van A tot Z plannen en uitvoeren. Voor die uitdaging stonden de studenten die aan het Instituut Defensie Leergangen de éénjarige opleiding Hogere Defensie Vorming (HDV) volgen tijdens ‘Joint Challenge 2007’, een door de computer ondersteunde, maar toch realistische oefening. De HDV, een van de loopbaanopleidingen van de Nederlandse Defensie Academie, stoomt officieren klaar om sleutelfuncties binnen de organisatie te vervullen. Het ‘spelen’ van een wargame vormt een prima middel om het planningsproces van militaire operaties onder de knie te krijgen, aldus Game Controller, kapitein-luitenant ter zee Eric Schuurmans. Joint Challenge 2007 is de eindoefening van de cluster Krijgswetenschappen. De studenten brengen hun nieuwe vaardigheden in de praktijk, door het opstellen en uitvoeren van operationele plannen. Eerder speelden ze uiteraard ook een rol bij militaire operaties. Tijdens Joint Challenge verlegden ze echter hun focus van het tactische deel naar het operationele niveau van planning en uitvoering. De oefening werd ondersteund door het Joint Operations Command and Staff Training System.●

Dat wij op deze manier werk uit handen konden nemen, is alleen maar mooi”, vult Pool aan.●

KLINKERT HOOGLERAAR UVA BREDA - Dr. Wim Klinkert, universitair hoofddocent militaire geschiedenis aan de Faculteit Militaire Wetenschappen van de Nederlandse Defensie Academie (NLDA), is per 1 mei benoemd tot hoogleraar militaire geschiedenis, in het bijzonder die van Nederland, aan de Universiteit van Amsterdam. Deze benoeming betreft een deeltijdhoogleraarschap en professor Klinkert zal zijn werk aan de NLDA combineren met een dag per week in Amsterdam. Klinkert, gespecialiseerd in de Nederlandse militaire geschiedenis tussen 1870 en 1945, zal zich aan de UvA voornamelijk richten op het verzorgen van onderwijs en het begeleiden van promovendi en masterstudenten militaire geschiedenis. Hij volgt prof. dr. Teitler op, die naast zijn aanstelling aan de UvA als hoogleraar verbonden was aan de KMA en het KIM, beide onderdeel van de NLDA.●

EERBETOON VOOR HERSTELLERS ROOD EREKOORD BORN - Sergeant 1 Hoving heeft begin mei een rood erekoord gekregen voor zijn kordate optreden op 28 oktober 2005, toen bij het Limburgse Born een ernstig verkeersongeluk was gebeurd. Een personenwagen werd met hoge snelheid in de flank geramd door een tweede auto en tegen een verkeersmast gedrukt, waardoor twee van de inzittenden bekneld raakten. Een derde, mevrouw Goedermans, werd door de zijruit half uit de auto geslingerd en raakte ernstig gewond. Zij was op dat moment buiten bewustzijn. Hoving bevrijdde haar direct uit haar levensbedreigende positie, legde haar in stabiele zijligging en verleende de noodzakelijke hulp; volgens het politierapport levensreddend. Tevens coördineerde hij de alar-

ZWOLLE - Korporaal Sander Koopman en collega Albert-Jan Pool hebben een tevredenheidsbetuiging gekregen van het politiekorps Zwolle. De militairen werden op 18 april geconfronteerd met een ernstig ongeval. Beiden twijfelden geen moment en boden de politie assistentie. “De dankbaarheid van ons korps is groot. Je ziet het helaas te weinig dat mensen zo adequaat optreden en hulp verlenen”, aldus teamchef Wiskerken op het politiebureau in Zwolle Noord waar de tevredenheidsbetuiging werd uitgereikt. Het dodelijke ongeval, waarbij een fietser onder een vrachtwagen terechtkwam, was net gebeurd toen de militairen van 320 Herstelcompagnie Logistieke Brigade, te hulp schoten “Onze medewerking bestond vooral uit het regelen van het verkeer en kijkers op afstand houden”, vertelt Koopman. “Op zo’n moment is de politie druk met het verhoren van getuigen en sporenonderzoek.

KANSRIJK Actuele vacatures Kansrijk Kijk voor een actueel overzicht en voorwaarden op de websites van Kansrijk. Dus jij weet risico’s goed in te schatten? De Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging (DKDB) zoekt ook voor 2007 persoonsbeveiligers. Ken jij het evenwicht tussen veiligheid en privacy? Kijk

voor de eisen op de websites van Kansrijk.

Minister Van Middelkoop en de heer Van Duyvendijk van de Raad van Bestuur TNO.

MINISTER BIJ TNO DEN HAAG - Minister Van Middelkoop heeft vorige week een bezoek gebracht aan TNO Defensie en Veiligheid, locatie Den Haag. De bewindsman kreeg onder meer te horen dat de ‘eigen’ Defensie-kennisbasis bij het instituut alleen kan blijven bestaan als het budget niet wordt aangetast. TNO pleitte daarnaast voor een apart budget van circa vijf miljoen euro per jaar voor snelle missieondersteuning. Ook ziet het veel in een Operationele Analysecel bij de Directeur Operaties ter ondersteuning van de missie in Afghanistan.●

MELDPUNT ONGEWENST GEDRAG Rutgers Nisso Groep

Vrijblijvend oriënteren op een baan buiten Defensie? Doe dan eerst de loopbaanscan SBK Defensie! Meer Kansrijkinfo op intranet: Startpagina Personeel en internet: www.kansrijk.info.●

BEREIKBAAR OP WERKDAGEN VAN 08.00 UUR TOT 20.00 UUR (OOK VANUIT HET BUITENLAND BEREIKBAAR) 0800-3333673 (GRATIS) +31 (0)71-8807118 WWW.RNG.NL/MELDPUNT

IGK BEZOCHT TROEPEN AFGHANISTAN TARIN KOWT - De Inspecteur-generaal der Krijgsmacht is op werkbezoek geweest in Afghanistan. Vice-admiraal Michiel van Maanen bezocht de Air Task Force (ATF) van de Koninklijke Luchtmacht, het Joint Support Detachement (JSD) en de Task Force Uruzgan (TFU). De IGK sprak daar met medewerkers over de dagelijkse gang van zaken, de werkzaamheden en mogelijke verbeterpunten. De IGK arriveerde vorige week donderdag op het vliegveld Kandahar. Hij vloog gelijk door naar Uruzgan. Op Tarin Kowt onderhield hij zich met leden van de TFU, waarna hij een kijkje nam in Deh Rawood. Vrijdag was de ATF aan de beurt. Van Maanen ging bij verschillende verblijven langs en liet zich op informele wijze bijpraten over de stand van zaken en eventuele knelpunten. De volgende dag bezocht de IGK de mensen op hun werkplek, waar hij opnieuw met hen in dialoog ging. Ook sprak de IGK met onder anderen de commandant ATF en de commandant JSD. Na een tussenstop in Kaboel keerde Van Maanen afgelopen maandag terug.●

s

EBF GOED VOOR I DEN HAAG - Eind 2005 tekende het ministerie van Defensie namens acht overheidsinstellingen een contract voor de uitbesteding van het inkoopproces van de Rijksoverheid. Onlangs sloot het projectteam van dit interdepartementale project, Elektronisch Bestellen en Factureren (EBF), de vijfhonderdste Defensiemedewerker aan op het centrale inkoopsysteem. Kolonel Tjerk Brouwer, programmamanager van het EBF-project, is daarmee zeer in zijn nopjes “Het systeem vergroot en professionaliseert de inkoopcapaciteit. Wie kantoorartikelen nodig had, moest tot voor kort eerst bij verwervers zijn bestelling indienen. Deze schakel is uit het proces gehaald. Met EBF hebben de medewerkers nu via het internet direct toegang tot een centraal bestelsysteem. Uit elektronische catalogi, die door de gecontracteerde leveranciers worden aangeleverd, kunnen online bestelorders worden geplaatst. Onze verwervers kunnen zich hierdoor concentre-

RECTIFICATIE

Eelde-Eefde In Defensiekrant nummer 19 wordt in het verhaal over de marechausseebeveiligers per abuis gesproken over de Detmerskazerne in Eelde. Dit moet natuurlijk Eefde zijn.●

ren op hun kerntaak: het behalen van inkoopresultaat.” Veel winst valt te boeken als ministeries samenwerken bij de aanbestedingen voor handelsgebruikelijke artikelen. Door EBF toe te passen, worden deze interdepartementale contracten makkelijk toegankelijk en voorkomt men onnodige bureaucratie. Een ander voordeel betreft de financiële afwikkeling van bestellingen. Nadat de goederen in ontvangst zijn genomen, wordt binnen het EBF-systeem via reverse billing de order gefactureerd en betaald. Hierbij stelt de ontvangende partij de factuur op, waardoor verificatie van inkooporders niet langer noodzakelijk is. Volgens Brouwer vormt dit voor de Rijksoverheid een nieuwe ontwikkeling. “Intern onderzoek wijst uit dat het afhandelen van facturen een zeer arbeidsintensief

De 500ste deelnemer geeft recht op een taart. Kolonel Tjerk Brouwer (midden), geflankeerd door Anton Slagboom (l) en Paul van de Burgt.

v

v

8852_Krnt

15-05-2007

19:17

Pagina 3

17 mei | Pagina 3

De aanschaf van maritieme Tomahawkraketten voor de LC-fregatten gaat niet door.

‘Krijgsmacht inzetbaar voor alle taken’ Vervolg van pagina 1

DEN HAAG - De krijgsmacht moet inzetbaar zijn voor alle taken in het gehele geweldsspectrum, vindt het Wetenschappelijk Vervolg van pagina 1 Instituut van het CDA in zijn rapport. “De gevechtsbereidheid van het personeel is dan ook een essentieel element van de inzetbaarheid van eenheden. BRUSSEL - Het regeerakkoord heeft extra geld opgeleverd (500 miljoen Het belang van een geover vier jaar). Dit is deels bestemd voor de uitvoering van crisisbeheersingsoperaties. “Wel moet Defensie een aandeel leveren in de algemene effi- degen opleiding voor alle militairen kan niet ciencytaakstelling uit het Regeerakkoord”, stelt minister Van Middelkoop genoeg worden ondervast. “Om de juiste balans te vinden, ligt er een aantal ruwe schetsen, zeg streept.” maar denkrichtingen, die we de komende weken uitwerken.”

‘HERSCHIKKING OP VERANTWOORDE WIJZE’

Vooruitlopend daarop maakte de bewindsman bekend dat de aanschaf van maritieme Tomahawkraketten voor de LC-fregatten niet doorgaat. Ook dient te

worden bekeken of het aantal zware wapensystemen wel in balans is met de behoefte van de krijgsmacht. “Defensie moet belangrijke investeringen doen om

R INKOOPCAPACITEIT e-

-

r

f

proces betreft. De kosten voor het inboeken van de ontvangen rekening, het controleren, het vergaren van de benodigde handtekeningen en het uiteindelijk betalen van het gefactureerde bedrag liggen per factuur tussen de vijftig en honderd euro aan arbeidsloon. Met reverse billing hoef je slechts in uitzonderlijke gevallen een inkoopfactuur te controleren, waardoor je op tijd en kosten bespaart.” Ook als het gaat om persoonlijke beschermingmiddelen als helmen of werkschoenen geldt dat het materaal moet voldoen aan de laatste Arbo-normen. “Omdat die nog wel eens worden gewijzigd, willen wij geen grote voorraden meer aanleggen. Wij hebben daarom leveranciers gecontracteerd die snel en conform deze normen kunnen leveren.” Met ingang van de volgende

maand bestelt Defensie naast kantoorartikelen dus ook persoonlijke beschermingsmiddelen decentraal via EBF. De gebruikers ervan zijn overwegend goed te spreken over het systeem. Ook de EDPauditpool, de interdepartementale auditdienst, heeft met een paar aanbevelingen een positief oordeel gegeven. “Naast Defensie werken nog 1500 gebruikers binnen de zeven andere overheidsinstellingen dagelijks met EBF. Het invoeren van zoiets nieuws vraagt vaak een stap in het onbekende; ik zeg dan altijd maar no guts, no glory. Ik vind het leuk dat Defensie binnen dit interdepartementale project een drijvende kracht is en hoop dat we snel meer producten of diensten kunnen onderbrengen in EBF. De inhuur van extern personeel bijvoorbeeld. Dat kan nu een stuk efficiënter.” Bijdrage: Lydia Verkerk/LogicaCMG●

de krijgsmacht geschikt te houden voor alle vormen van uitzendingen. Om ruimte te maken voor die investeringen is het nodig elders maatregelen te nemen”, kondigt hij aan. Verder is het nodig maatregelen te nemen om de opgelopen kosten in de hand te houden. “Dat zal op een verantwoorde manier gebeuren”, belooft de bewindsman. De capaciteit die beschikbaar is voor uitzendingen wordt niet aangetast en op onderdelen zelfs vergroot. Van Middelkoop heeft de Tweede Kamer al toegezegd nog voor het zomerreces met een hoofdlijnennotitie te komen. “Ik wil daar niet al te zeer op vooruitlopen, maar vaststaat dat we de begroting moeten herschikken om noodzakelijke investeringen ten behoeve van het gehele personeel mogelijk te maken”, aldus de bewindsman in de Belgische hoofdstad. “Dat betekent dat naast het nemen van doelmatigheidsmaatregelen ook het operationele vermogen zal worden aangepast. Hoe precies kan ik nu nog niet aangeven.” Wel is het voor Van Middelkoop duidelijk dat er geen wapensystemen volledig zullen worden geschrapt.●

Het WI denkt dat daarom zo natuurgetrouw moet worden getraind. “Live firing exercises zijn daarvan een voorbeeld. Maar ook de mentale gehardheid en een goede fysieke gesteldheid zijn belangrijke voorwaarden, evenals leiding geven onder moeilijke omstandigheden en bij slaapgebrek. Dit aspect van militair vermogen is wellicht een van de belangrijkste force multipliers.” Ook het bijbrengen van normen en waarden in de opleidingen, zoals gepresenteerd door de werkgroep van luitenant-generaal Rob Bertholee, ziet het CDAinstituut als groot goed. “De commissie onderschrijft de aanbevelingen van harte, evenals de noodzaak van de daarvoor benodigde financiering.” Het rapport stelt dat een militair behoort te worden verplicht zich voor een bepaalde periode aan Defensie te binden. In dat tijdvak mag een ontslagaanvraag worden geweigerd. “Militairen moeten zich neerleggen bij beperkingen die worden opgelegd aan hun persoonlijke vrijheid.” Er dient wel rekening te worden gehouden met de operationele leeftijd, de grens tot wan-

“Bij sommige eenheden is het beroep zo groot dat veel militairen de dienst verlaten. Dat geldt vooral de kwetsbare categorieën als onderhoudspersoneel en bemanningen van heli’s en transportvliegtuigen. Foto: Richard Frigge-AVDD

neer iemand uitzendbaar is en de uitzenddruk. “Bij sommige eenheden is het beroep zo groot dat veel militairen de organisatie verlaten. Dat geldt vooral de kwetsbare categorieën als onderhoudspersoneel en bemanningen van heli’s en transportvliegtuigen. Zeker in een aantrekkende arbeidsmarkt is het behoud van gekwalificeerd personeel waarin inmiddels veel is geïnvesteerd van groot belang.” Militairen die terugkeren van een missie moeten kunnen rekenen op adequate nazorg en professionele hulp. Veteranen verdienen voortdurend aandacht. “De ingeslagen weg is goed, maar moet verder worden uitgebouwd”, meent het CDA. Er is in het rapport veel aandacht voor de reactivering van de maatschappelijke dienstplicht. De invoering heeft in de ogen

van de onderzoekers louter voordelen. De jeugd raakt bekend met de krijgsmacht en probleem- of crimineel gedrag kan de kop worden ingedrukt. De nieuwe dienstplichtigen zijn echter beperkt inzetbaar, realiseert voorzitter Hans Hillen zich. “We denken dan ook aan inzet bij nationale (beveiligings)taken.” Het CDA wil kijken naar verschillende modellen bij bondgenoten. “Alle jonge mensen zouden een jaar van hun leven beschikbaar moeten zijn voor maatschappelijke taken, waarbij een militaire invulling een optie kan zijn.” De commissie zegt dat er wel haast moet worden gemaakt met een debat over dit punt, omdat de invoering enkele jaren duurt.●

TERREIN WINKELMANKAZERNE OVERGEDRAGEN NUNSPEET - Precies 67 jaar geleden op de dag dat generaal Henri Winkelman de capitulatie van Nederland tekende, is ook het terrein van de naar hem vernoemde voormalige kazerne overgegeven. Op 15 mei droeg de commandant Regionaal Militair Commando Noord, kolonel Ben Hendriksen, het namens Defensie over via het Ministerie van Financiën, Domeinen en het Ministerie Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) aan Staatsbosbeheer. Ook het Muni-

tiecomplex Elspeet werd teruggegeven aan de natuur. Dit project vormt het sluitstuk van 15 jaar herstructurering van de krijgsmacht op de Veluwe, mogelijk gemaakt door eendrachtige samenwerking tussen Rijk, provincie, gemeenten (in het bijzonder Nunspeet) en derden. Al in 1995 begonnen de Ministeries van Defensie, Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV), Financiën en Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening & Milieubeheer (VROM),

Gelderland en Nunspeet om 80 hectare vrij te maken van meer dan honderd gebouwen, bestratingen en hekwerken. Er werd 30.000 m3 puin afgevoerd. De kosten voor sloop en sanering bedroegen rond N 5 miljoen en zijn betaald door LNV, VROM en de provincie. Defensie nam de bodemsanering voor zijn rekening. Generaal Winkelman (1876 1952) was in 1940 opperbevelhebber van de Nederlandse Strijdkrachten en na het vertrek

van Koningin en regering naar Engeland ook de hoogste Nederlandse gezagsdrager. Hij groeide uit tot nationaal symbool van verzet tegen de Duitse inval en bezetting. Zijn naam blijft behouden voor de Koninklijke Landmacht. De Legerplaats Harskamp kreeg dinsdag namelijk de nieuwe aanduiding Legerplaats Harskamp/Generaal Winkelman Kazerne. Commandant Landstrijdkrachten luitenant-generaal Peter van Uhm onthulde het nieuwe naambord.●

8852_Krnt

15-05-2007

19:17

Pagina 4

17 mei | Pagina 4

Het bedrijf achter het loonstrookje én PeoplePoint

Zij krijgen hun salaris via DC HR. Foto: Sjoerd Hilckmann AVDD

V.l.n.r: senior medewerker van de cluster ‘P&O algemeen’ Hannet Wensink, adjudant Jan Bouwma, van de cluster ‘Doorstroom, training, ontwikkeling en uitzending’ en achter zijn luchtmachtcollega adjudant Paul Engelbertink.

ENSCHEDE - De arbeidsvoorwaardenonderhandelingen met Defensie zijn in volle gang. En vandaag, morgen of wat later, wordt duidelijk wat er in het loonzakje bijkomt. De eerstvolgende salarisstrook maakt zwart op wit duidelijk om hoeveel harde euro’s het gaat. Als het geheel vervolgens op de rekening staat, en alle toelagen en inhoudingen kloppen, is het voor de ontvanger over en sluiten. Achter een simpel loonstrookje schuilt echter een hele organisatie: het Dienstencentrum Human Resources (DC HR). TEKST EN FOTO’S: MONIQUE VAN RIJEN-BOS

De Gemeenschappelijke Salarisadministratie, ooit voortgekomen uit het samenvoegen van de drie verschillende militaire salarisafdelingen plus PSA in Emmen voor de afhandeling van de burgerinkomens, telt drie bureaus. Één behandelt mutaties zoals toelagen, de spaarloon- en levensloopregeling en verstrekt jaaropgaven. Een ander bemoeit zich met vorderingen, ontvangen en betalen. En dan is er nog een die gaat over het handmatig berekenen. “Hier hoort bijvoorbeeld thuis een bevordering met terugwerkende kracht naar het jaar 2000”, vertelt het hoofd van de bijna veertig man tellende Gemeenschappelijke Salarisadministratie, Nico van der Leek. Maar ook een te laat afgesloten arbeidsvoorwaardenovereenkomst levert extra werk op. “Zo moeten bepaalde toelagen worden aangepast wanneer de lonen met terugwerkende kracht tot 1 maart van dit jaar omhooggaan.” MAATWERK

De Gemeenschappelijke Salarisadministratie valt onder het OndersteuningsCentrum (OC).

Daar vervullen ze zo goed mogelijk de wensen van klanten. “Natuurlijk alleen met goedkeuring van de Hoofddirecteur Personeel”, voegt Stephan Oudshoorn eraan toe. “De Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht bijvoorbeeld ontving klachten over vorderingen. Medewerkers werden hier plotseling mee geconfronteerd door een inhouding op hun salaris. Wij werken nu aan een procedure waarbij een personeelslid vroegtijdig wordt geïnformeerd over maatregelen met negatieve consequenties voor het inkomen. We spelen in op de behoefte van een klant. Dergelijk maatwerk leveren we dus.”

nog tien vacatures, lezen brieven, bestuderen nota’s, slaan er de ministeriële publicaties (MP-bundels) op na of grijpen naar de wet en verdiepen zich zo in de vragen die binnenkomen bij het InfomatieCentrum. Tenzij ze die dáár al kunnen afhandelen. Alle eerder verstrekte informatie, is inmiddels terug te vinden in een databank. Die bevat naar schatting van adjudant Jan Bouwma, van de cluster ‘Doorstroom, training, ontwikkeling en uitzending’, nu zeker zo’n vijftienhonderd vragen en antwoorden. Driekwart van

alle vragen kan het IC dan ook direct afhandelen en dat aantal neemt nog steeds toe. Tot er geen deskundigheid meer nodig is om de databank verder aan te vullen? “Dat gebeurt niet”, zegt Bouwma stellig. “Regelgeving verandert continu en ook komt er met enige regelmaat nieuwe. MP-bundels zijn soms best lastig te lezen, maar van het antwoord maken we, wanneer dat mogelijk en nuttig is, Jip en Janneke-taal. Daarna voegen we er goede trefwoorden aan toe, dat is natuurlijk wel belangrijk wil het InformatieCentrum het ooit weer terug vinden. Natuurlijk nemen we eerst contact op met de steller van de vraag. Iemand krijgt eigenlijk altijd binnen vijf dagen een reactie. Als dat niet het antwoord op diens vraag is, vertellen we de persoon in kwestie dat het iets langer duurt vanwege bijvoorbeeld de moeilijkheidsgraad.” Wanneer iemand binnen de gestelde termijn onbereikbaar blijkt, raakt deze niet in de vergetelheid. De vraag blijft op een overzicht staan tot de afhandeling een feit is. Het lijkt allemaal een beetje saai bureauwerk, niets is volgens Bouwma minder waar. “Werken met allemaal nieuwe collega’s in een organisatie in oprichting bevalt mij in elk geval uitstekend. In mijn ogen hebben we er echt al iets heel moois van gemaakt. Als dit het CDC-gevoel moet zijn, dan voelt het goed.” COMPLEX GEBIED

Wat niet valt onder te brengen bij de cluster van Bouwma of bij dat van zijn collega’s komt terecht bij ‘P&O algemeen’. “Reïntegratie is een hot item”, zegt senior me-

Het OndersteuningsCentrum, inzetbaar sinds 1 november vorig jaar, is de jongste telg binnen het DC HR. Beide andere takken zijn het inmiddels zeer bekende InformatieCentrum (IC), bereikbaar via *06 - 733 of 0800 - 225 57 33, optie 3 en het DeskundigheidsCentrum (DC) dat wordt gemanaged door luitenant-kolonel Jan Smits. Onder zijn leiding vallen vier clusters: ‘In -en uitstroom’, ‘Doorstroom, training, ontwikkeling en uitzending’, ‘Belonen en salaris’ en ‘P&O algemeen’. Veertig mensen, en dan zijn er ook

dewerker Hannet Wensink. “Wie daaronder vallen, kunnen door de P-dienst worden overgeplaatst, naar het DienstenCentrum Reïntegratie, dat op 1 juni van start gaat. Verder zijn we druk met de wijziging op de arbeidstijdenwet, het zogenoemde Jaegerarrest dat betrekking heeft op aanwezigheidsdiensten. We krijgen veel vragen over rusttijden. Of er bijvoorbeeld arbeid mag worden verricht tijdens rust. Ook onze antwoorden gaan met bijbehorende vraag in de databank. Als het nodig blijkt, past het DeskundigheidsCentrum ook de werkinstructies, P-documenten en formulieren op PeoplePoint aan.” Smits: “Personeel is een complex vakgebied. Er zijn steeds weer nieuwe inzichten, nieuwe problemen, maar ook nieuwe oplossingen. Toch zijn we door kennis, kunde en motivatie al heel ver.” Hetzelfde geldt voor het OC. Voorlopig vormen nu vooral de Gemeenschappelijke Salarisadministratie en personeel van de sectie Gebruiksondersteuning dit centrum, maar daar komt nog een grote brok bij. “Volgens een beleidsvoornemen gaat het tot januari 2009 om 108 functies”, merkt Oudshoorn op. Die zijn bestemd voor de sectie Human Resources Administratie. “We hebben behoefte aan burgerpersoneel in de schalen 4 tot en met 9 en militairen in de rangen van korporaal tot en met kapitein.” Bij de sectie Gebruikers Ondersteuning, kan men met enige technische handelingen allerlei cijfers te voorschijn toveren. Hoeveel BBT’ers telt de krijgsmacht bijvoorbeeld? Hoeveel sergeantmajoors zitten er in het personeelsbestand van de landmacht, hoeveel vliegers heeft de luchtmacht en hoeveel mensen bij de marine zijn gekwalificeerd om bij de Onderzeedienst te varen? Met behulp van het OC ligt het antwoord binnen handbereik. Hoewel er erg veel gebeurt achter de deuren van het DC HR, telt voor het Defensiepersoneel vooral dat alles moet kloppen. Van der Leek beklemtoont dat zijn sectie Gemeenschappelijke Salarisadministratie veel zorg besteedt aan het tijdig en juist uitbetalen van

Hoofd OndersteuningsCentrum Stephan Oudshoorn: “We spelen maximaal in op de behoefte van een klant. Dergelijk maatwerk leveren we dus.”

Luitenant-kolonel Jan Smits, manager DeskundigheidsCentrum en verantwoordelijk voor vier clusters vol kennis op het gebied van personeelsaangelegenheden.

de salarissen. “Wij zijn nu eenmaal het proces salarisbetaling.” Voorlopig maar even afwachten of ze nog in positieve zin veranderen. Misschien zelfs net als bij het Rijk 13,2 procent er bij in vier jaar én een dertiende maand. “Há”, grijnst Oudshoorn, “dan gaan de systemen waarschijnlijk roken, want zoveel hebben ze nog nooit te verwerken gekregen.”●

AANVRAGEN EN VERZOEKEN OP PERSONEELSGEBIED NU VIA DIGITALE SNELWEG ENSCHEDE - Werkgeversverklaring nodig of een voorschot vakantieuitkering? Toelage en gratificatie BHV/EHBO aanvragen of persoonsgegevens wijzigen? Met ingang van maandag de 21ste dienen defensiemedewerkers dergelijke aanvragen en verzoeken in te vullen via PeoplePoint. Met het ingevulde formulier kan men niet meer bij de eigen personeelsdienst terecht. Met een druk op de knop gaat het nu elektronisch naar het DienstenCentrum HR. Daar wordt de aanvraag of het verzoek verder verwerkt en afgehandeld. In eerste instantie gaat het alleen om de vier genoemde aanvragen en

verzoeken, voor al het andere blijft de eigen personeelsdienst vooralsnog het loket. Maar dat zal in de toekomst ook steeds meer rechtstreeks via het DC HR verlopen. Deze verandering maakt deel uit van de defensiebrede herinrichting van het personele functiegebied, die onder meer is gericht op vereenvoudiging van HR-processen en vermindering van administratieve werklast op P&O-gebied. Alleen defensiemedewerkers die niet in staat zijn van deze elektronische formulieren gebruik te maken, kunnen hun aanvragen en verzoeken op papier blijven doen. De benodigde formulieren zijn verkrijgbaar bij de eigen personeelsdienst, maar de werknemer moet deze zelf

voor afhandeling per post naar het DC HR sturen. Aanvragen en verzoeken via e-mail of fax neemt het DC HR niet in behandeling. Alleen de werkgeversverklaring is ook telefonisch aan te vragen. Ga voor elektronische formulieren naar: PeoplePoint peoplepoint. mindef.nl > Selfservice werknemer > Elektronische formulieren. Het DienstenCentrum Human Resources, op maandag tot en met donderdag bereikbaar van 07.00–18.00 uur en op vrijdag tot 17.00 uur, is telefonisch benaderbaar op 0800 - CALLSDD (225 57 33), intern:*06 - SDD (733) (kies optie 3). Het postadres: MPC 39R, Postbus 295, 7500 AG Enschede.●

8852_Krnt

15-05-2007

19:18

Pagina 5

17 mei | Pagina 5

op de mogelijkheden, maar ook op de onmogelijkheden. Uiteindelijk is maar één persoon belangrijk en dat ben jezelf.” GEORGANISEERD WERKEN

t.

MARECHAUSSEE EN AMERIKANEN LEIDEN HULPAGENTEN UIT CHENAR TU OP URUZGAN - Als een spannend jongensboek, zo leest het verhaal van het dorp Chenar Tu in oostelijk Uruzgan dat dapper standhoudt tegen de Tali-

r

ban. Op Kamp Holland zijn onlangs 38 rekruten uit dit oord opgeleid tot hulpagent bij de ‘Afghan National Auxiliary Police’ (ANAP).

g

Een impressie.

TEKST: GIAN SANTEGOEDS

‘VOORHEEN DEDEN WE MAAR WAT’ “Hou je wapen niet zo dicht bij je hoofd! Anders heb je straks een oog minder”, roept Darryl, de Amerikaanse ANAP-instructeur van de civiele politieorganisatie Dynacorps. Zijn pupil, een Afghaanse jongen van amper 20 jaar, blauwe pet achterstevoren op het hoofd, kijkt verdwaasd omhoog. Hij pakt na de vertaling door tolk ‘Candy’ zijn AK 47 lager vast en schiet prompt drie van de vijf patronen in het bord. “Dat is al een stuk beter”, reageert de Amerikaan enthousiast. De jongen glimlacht voorzichtig. Hij is één van de 38 ANAP-re-

kruten uit Chenar Tu die op Kamp Holland in twee weken de basisbeginselen van het politiewerk krijgen bijgebracht. Vanmiddag staat er schieten op het programma: op 25 meter welteverstaan. “Want”, zo redeneert Darryl, “laat ze eerst maar eens de juiste technieken aanleren.” VERRASSINGSAANVAL

Ruim achthonderd provinciegenoten gingen de rekruten uit Chenar Tu al voor. Sinds de start van de missie in Uruzgan leggen Amerikaanse en Nederlandse politie-instructeurs hun

ziel en zaligheid in het opleiden van de Afghaanse hulpagenten. “Dit is een bijzonder gemotiveerde club”, vertelt wachtmeester der eerste klasse Erik van de Koninklijke Marechaussee tijdens de ochtendsessie. Zijn woorden worden kracht bijgezet door de fanatieke manier waarop een klas rekruten een vehicle checkpoint controle verricht. Dat ‘fanatisme’en ‘professionaliteit’ twee verschillende begrippen zijn, blijkt enkele tellen later. Eriks collega’s Bas en René sluipen achter de hesco’s van het trainingskamp vandaan en voe-

ren een verrassingsaanval uit. “Pang, pang”, schreeuwen ze. Het tweetal weet de rekruten tot op enkele centimeters te naderen alvorens deze reageren. Erik slaat het tafereel gade zonder een spier te vertrekken. “Typisch zo’n voorbeeld dat aantoont dat deze jongens nog veel moeten leren. Nu staan er een paar te slapen, maar het tegenovergestelde gebeurt ook: dan willen ze zich tijdens een oefening bijvoorbeeld op een zelfmoordterrorist storten, terwijl het in dat geval beter is om de boel te ‘bevriezen’. Je moet ze dus wijzen

Erik maakt zich desondanks weinig zorgen over de kwaliteit van deze lichting. “Deze mannen zijn gewend om de bevolking van Chenar Tu te beschermen tegen de Taliban. Ik zou niet graag in hun schoenen staan. Het enige dat wij als instructeurs kunnen doen, is ze de skills en drills bijbrengen waardoor ze zich nog beter kunnen verdedigen.” Mir Hamza, één van de twee ANAP-commandanten, bevestigt het belang van de training. “Voorheen deden we maar wat, nu leren we om georganiseerd en gestructureerd te werken. De instructeurs gebruiken laagdrempelige methodieken, zodat wij de lesstof goed kunnen behappen.” Hamza is blij met de ISAFhulp, maar hij en zijn mannen houden het heft het liefst in eigen handen. “We hebben nu zeventig agenten in ons dorp, daar moeten er minstens zeventig bijkomen. Daarnaast bestaat er grote behoefte aan (zware) wapens. Daarmee - naast wat we hier leren - kunnen we ons in Chenar Tu staande houden.” Erik valt goed te spreken over Hamza. “Hij heeft zijn zaakjes prima voor elkaar. De man is belezen, heeft gevoel voor humor en er wordt naar hem geluisterd. Hij verzamelt ook altijd zijn beste mensen om zich heen. Zoals nu, let maar eens op nummer zeven, de beste rekruut van de klas; wijkt niet van zijn zijde.” LICHTE SPIJT

Na twee weken verdachten fouilleren en boeien, zelfverdedigingtechnieken beoefenen, schieten, doorzoeken van huizen en auto’s en het volgen van theorielessen, nadert ook deze cursus zijn einde. “Een aantal deelnemers zou zeker in aanmerking komen voor onze nieuwe upgradecursus”, concludeert Erik met lichte spijt in zijn stem. ‘Zou’, want de kersverse ANAP-rekruten worden binnenkort terug naar Chenar Tu gevlogen. Uit het oog, maar in dit geval niet uit het hart. Terug naar hun dorp, om bepakt en bezakt met praktische politievaardigheden de Taliban buiten de deur te houden.●

8852_Krnt

15-05-2007

19:18

Pagina 6

17 mei | Pagina 6

Links: “Kijk, zo werkt-ie nou.”

Rechts: Canadese handen aan een Nederlands toestel. Links: Luitenantkolonel Codi Fielmich (l) en majoor Louw van Sinderen leggen nog maar eens uit waarom ‘Combined Endeavor’ zo belangrijk is.

Leider der oefening, luitenant-kolonel James Pugh, was zeer te spreken over de Nederlandse inbreng.

Rechts: Sergeant-1 Walter van Eekelen bespreekt een probleem met een Duitse collega. Rechts: Er was veel internationale belangstelling voor de Nederlandse apparatuur en werkwijze.

Boven: De services en routers, een grote dradenbrei. Rechts: het ontwerp van luitenant Evert Wagensveld zorgde voor een eenvoudige aansluiting.

NEDERLAND LEVERT VOOR MEGA-

PLANEET TITAAN ALS HET CEN

BAUMHOLDER - Het is spitsuur in de ‘Combined Joint Command and Control Cell’ (CJ3C) op ‘Lager Aulenbach’ nabij het Duitse plaatsje Baumholder. Op allerhande manieren zoals spraak, dataverkeer en beeld worden verbindingen in stand gehouden of op gang gebracht. Met het Nederlandse TITAAN als oog van de orkaan die ‘Combined Endeavor’ heet. Voor de jaarlijkse NAVO-oefening verzorgt ons land het ‘Core Network’. “Dat gebeurt niet zomaar, we leveren hier een topprestatie en er wordt keihard gewerkt”, zegt majoor Louw van Sinderen van de Sectie G6 van het Commando Landstrijdkrachten. TEKST: EVERT BROUWER - FOTO’S: HENNIE KEERIS

Leider van de oefening, de Amerikaanse luitenant-kolonel James Pugh, staat er nog steeds versteld

van. De Nederlandse delegatie meldde zich pas twee dagen voor de oefening en ruim 24 uur voor

het startsignaal werkte alles ook nog eens een keer. “Vanaf dag een heeft het drie weken lang rock solid gestaan”, meldt de officier van USEUCOM. “Wij werken volgens het principe shoot, move and communicate (schieten, verplaatsen, verbindingen). Ik was ook bij de eerste CE in 1995 in Stuttgard. Een aantal landen komt nog met dezelfde voertuigen als toen, die horen bijna in een museum. Maar als je ziet wat er binnenin is veranderd! Dat was nooit gebeurd als we hier niet bij elkaar waren gekomen.” Het komt erop neer dat de afgelopen jaren in een enorm snel veranderende communicatiewereld - denk eens aan VoIP (voice over internet protocol) - de landen telkens weer (digitale) wegen moesten vinden om met elkaar te

kunnen praten of gegevens uit te wisselen. “Wat we willen, is volgend jaar weer in hetzelfde gaatje inpluggen en draaien”, weet luitenant-kolonel Codi Fielmich, met majoor Van Sinderen de grote initiator van de Nederlandse deelname. Beide officieren laten geen gelegenheid ongebruikt om het belang van Combined Endeavor te benadrukken. Dat overgieten ze dan ook nog eens met een roodwit-blauw verbindindingssausje. Met TITAAN - inmiddels toe aan versie 4 - heeft Nederland goud in handen en dat komt mede door het hoge niveau van de militairen. Dat weet ook sergeant-1 Walter van Eekelen van de School Verbindingsdienst, onderdeel van het Opleidings- en Trainingscentrum Manoeuvre. Hij is de architect van het Core Network en kan

ook het ‘wonder’ verklaren waardoor het centrum van de oefening zo snel draaide. “We hebben alles in elkaar gezet en getest in Ede. Dat betekende behoorlijk wat handwerk. Door die inspanningen kwam het daarna neer op verplaatsen en inpluggen.” En mocht er ergens een probleem ontstaan, dan heeft Van Eekelen een ticketing systeem waarmee de hindernissen van de respectieve landen digitaal naar een front office kunnen worden gestuurd. Dit werkt met een zogenoemd Open Source programma. “Dat functioneert goed, al moet je soms even wachten”, meldt de Zweedse kapitein Rasmus Andersen, die de Bravo Sectie vertegenwoordigt. Het centrale terrein van Lager Aulenbach is in vier delen van elk

tien landen gesplitst. Die zijn allemaal met glasvezel aan elkaar gekoppeld. De vijfde sectie zit op een flinke afstand in de Armeense hoofdstad Jerevan. “Die zijn verbonden via US SATCOM”, aldus Van Eekelen. Het moet allemaal maar werken en natuurlijk duiken hier en daar verschillen in protocollen op. Meteen melden en noteren. In deze tijden van internationale samenwerking in duistere gebieden is goed lopende communicatie een absolute must. EVACUATIE

Dat werd bijvoorbeeld bewezen rond 18 juli vorig jaar. Die datum zal niet iedereen meer in het geheugen staan gegrift, maar er kwam toen een grootscheepse evacuatie op gang in Libanon. Tienduizenden Italianen, Span-

jaa vli zo bo om de isl te we do m da wa ke lan ve de da re za ve Va m

8852_Krnt

15-05-2007

19:19

Pagina 7

17 mei | Pagina 7

Links: Mede door de zorg van eerste luitenant Evert Warnsveld blijft de apparatuur onafgebroken in bedrijf. Op de achtergrond de schotels voor de ontvangst van de satellietverbinding met Jerevan.

Rechts: De Zweedse kapitein Rasmus Andersen.

Meer dan veertig landen in CE

De Amerikanen brachten ook voertuigen en apparatuur met bestemming Irak in de oefening.

BAUMHOLDER - Dit jaar werd voor de dertiende maal de grootste verbindingsdienstoefening ter wereld gehouden: Combined Endeavor (CE). Meer dan veertig landen namen deel aan de jaarlijkse oefening waar NAVO-partners en PfP-landen hun communicatie-en informatiesystemen testen op interoperabiliteit. Dat gebeurde ook nu weer op Lager Aulenbach nabij Baumholder (Duitsland) en op een Forward Operating Base in Jerevan (Armenië). Ter voorbereiding op CE07 is een viertal planningsconferenties gehouden. De Concept Planning Conference had plaats in Zandvoort. Gesponsord door het United States European Command (USEUCOM) vond in 1995 de eerste Combined Endeavor plaats. In de omgeving van Stuttgart betraden tien landen de arena: Duitsland en de VS namens de NAVO en acht Partnership for Peace-landen (Oostenrijk, Bulgarije, Tsjechië, Hongarije, Polen, Roemenië, Slowa-

kije en Slovenië). Een jaar later deden ook Letland en Litouwen mee, gevolgd door Estland, Macedonië, Oekraïne en Frankrijk in 1997. Dat jaar werden alle deelnemende landen verbonden in een netwerk en voor het eerst werden de testresultaten gepubliceerd in een zogenoemde Interoperability Guide. In 1998 groeide CE explosief, toen naast Nederland ook België, Engeland, Noorwegen, Canada, Wit-Rusland, Finland, Georgië, Kazakstan, Kirgizië, Rusland, Zweden, Zwitserland en Oezbekistan besloten mee te doen. In 1999 breidde CE verder uit met de komst van Albanië, Denemarken, Moldavië en Spanje en werd ze voor de eerste keer gehouden op Lager Aulenbach om daar tot op dit moment te blijven. Van 35 landen in 2000 en 37 in 2001 is de oefening uitgegroeid tot de huidige omvang van meer dan veertig met circa 1500 deelnemers, onder wie zo’n twintig Nederlanders.●

Boven: Sergeant1 Marcel van Aken ziet alles in het rood springen.

Links: Een aantal Amerikaanse generaal wordt uitgelegd hoe CE07 in elkaar zit.

ERT ‘CORE NETWORK’ GA-OEFENING

Rechts: Het Nederlandse domein op Lager Aulenbach.

ENTRUM VAN VERBINDINGEN llegenus al -

n nde ust. en m e-

-

jaarden en Britten werden per vliegtuig of boot uit de gevarenzone gebracht nadat Israël met bombardementen was begonnen om een aantal van zijn (ontvoerde) militairen uit handen van de islamitische beweging Hezbollah te krijgen. Nog minder mensen weten dat deze operatie alleen door een perfect werkende communicatie zo goed verliep. Met dank aan Combined Endeavor waar in een periode van drie weken de ruim veertig deelnemende landen met elkaar spraak- of dataverkeer uitwisselen. En iedere deelnemer weet inmiddels wel dat deze exercitie in een veranderende wereld steeds belangrijker zal worden. “We moeten ook blijven meedoen”, betoogt sergeant Van Eekelen. “Draaien we niet mee, staan we straks als Neder-

land alleen op de planeet TITAAN. Lijkt me niet de bedoeling.” Ook overste Pugh haakt in op dat punt. “Deze oefening is essentieel in een tijd waarin steeds meer landen met elkaar optrekken. De NATO Response Force kan naar alle delen van de wereld worden uitgezonden. Dan kun je niet met communicatiesystemen aankomen waarvan je niet weet of ze in staat zijn samen te werken.” Vandaar dat Van Sinderen niet alleen de verbindingsexperts naar Baumholder haalt. “Het gaat uiteindelijk om de operationele mannen en vrouwen”, zegt hij. En dus mag sergeant-1 Marcel van Aken van de Stafstafcompagnie 13 Gemechaniseerde Brigade ruiken aan het grote werk tijdens CE07. Want zo voelt hij het wel, bekent hij. “Ik had al veel over

deze oefening gehoord en die positieve geluiden zijn allemaal terecht. Dit zijn voor een eenvoudig verbindelaar krenten uit de pap”, zegt hij bescheiden. Van Aken en collega’s van 13 Mechbrig en 101 CIS-bataljon monitoren de netwerken. Een deel daarvan staat in het rood en dat betekent niet veel goeds. Er heerst echter rust op de bureaus. “We vermoeden een voedingsprobleem. Dat is al eerder opgetreden”, legt de sergeant uit. De deputy technical director John Pipkin, al 26 jaar werkzaam in Duitsland, maakt zich er evenmin druk om. Zegt lachend naar sergeant Van Eekelen. “Ha, daar heb je weer zo’n gekke Nederlander! Nee, zonder dollen: wat jullie verbindelaars hier neerzetten, grenst aan het ongelooflijke. Deze man”, en hij slaat de verbindelaar flink

op de schouder, “heeft mij uit de problemen gehouden.” ALS EEN HUIS

In de Network Defence Cell, waar alle beveiliging van het Local Area Network (LAN) wordt geregeld - onder meer door een hardware firewall - zijn ook louter positieve geluiden te horen. De Sloveense eerste luitenant Miha Plevnik en de Poolse luitenant-kolonel Gregor Szmitt komen handen tekort, maar alle verbindingen blijven ook ondanks hun werk - internetverkeer en beveiliging leveren regelmatig conflicten op - overeind. “Dit systeem staat als een huis”, meldt Plevnik en er vallen termen als state of the art. Reden voor de Nederlandse delegatie een stapje verder te gaan,

samen met Canada en de traditionele buurman op Aulenbach, Portugal. De bewoners van het Iberische schiereiland en de KL-verbindelaars vormden ieder een bataljon, met Canada als brigadehoofdkwartier. “We praten niet meer alleen over de techniek met elkaar, maar hoe we die gebruiken,” zegt majoor Van Sinderen. Alleskunner eerste luitenant Evert Wagensveld heeft ervoor gezorgd dat alle draden goed samenkomen en eenvoudig kunnen worden ingestoken. Een stukje ouderwets handwerk. Anders is het met verticaal en horizontaal roamen tussen verschillende netwerken (WLAN, LAN en GPRS), chat, Voice-over-IP, streaming-sessies, allemaal verbindingsen IT-termen die regelmatig te horen vielen tijdens Combined Ende-

avor07. Ook MIP - mobile internet protocol - een manier om overal over hetzelfde IP-adres te kunnen beschikken, kwam uiteraard ruim aan bod. “Er wordt zeer intensief geoefend. Na de hele dag achter het scherm en constant testen en uitvoeren, is iedereen stuk in de avond. Dan moet je even ontspannen”, oppert sergeant Van Eekelen. “Na deze oefening ga ik heerlijk een paar dagen vissen in Finland. Verstand even op nul zetten na al dit hightech gebeuren.” De schermen voor hem gaan weer op groen, het probleem met de voeding is verholpen. Opeens klinkt er uit het niets een bekend geluid. Er rinkelt tussen alle computers en schermen ergens een telefoon. “Ach ja, die hebben we ook nog hoor”, zegt hij.●

8852_Krnt

15-05-2007

19:20

Pagina 8

17 mei | Pagina 8

REEK - Eerste luitenant Gert Donders zou desnoods van de daken willen schreeuwen dat op het gebied van camouflage nog veel te verbeteren valt. Maar de commandant van de Instructiegroep Camouflage en Misleiding vond slimmere manieren om zijn boodschap onder de aandacht te brengen. Zo stuurde hij in reactie op een artikel over het KL Racing Team onlangs een ingezonden brief naar de Defensiekrant. Daarin bood hij aan de drie bolides van een verantwoorde schutkleur te voorzien. Hoewel ludiek bedoeld, kwam die mededeling zondermeer over.

INSTRUCTIEGROEP CAMOUFLAGE EN MISLEIDING START OFFENSIEF

LANDMACHT MOET SNEL L

Een andere activiteit waarmee de school zich bemoeit, is het ontwerpen van het Driekleuren Vlekkenpatroon voor het gehele wagenpark van zowel landals luchtmacht. Momenteel houdt ontwerper Hans van Wiechen zich bezig met het schema voor de diverse koel- en vloeistofcontainers van het wissellaadsysteem en het nieuwe Stingerplatform MB voor de luchtdoelartillerie.

De volgende dag hing voormalig landmachtadjudant en teamcaptain Arend Brinkman aan de telefoon, die Donders gewillig aanhoorde. Natuurlijk was het niet echt de bedoeling om het duidelijk herkenbare spuitwerk van de Seats Ibiza over te doen in standaard Driekleuren Vlekkenpatroon (DKV). Dat verhaal vormde voor de luitenant slechts een kapstok om de belangstelling op zijn drie man tellende TEKST : ANDRÉ TWIGT FOTO’S: RINZE KLEINAVDD

In de provisorische aanbouw (links en rechts) past met gemak een viertonner of een pantservoertuig.

club uit Reek te vestigen. Al langer is het hem een doorn in het oog dat militairen het camoufleren van mens, materieel en onderkomens tijdens oefeningen en vredesoperaties niet altijd zorgvuldig uitvoeren of zelfs nalaten, met alle gevolgen voor de veiligheid van dien. Donders achtte daarom de tijd rijp voor een bescheiden publiciteitsoffensief, waarbij hij de oorzaken van de tekortkomingen niet onbesproken laat. Zo is volgens hem de snelheid van het huidige optreden er debet aan dat de camouflage in het slop raakt. Militairen gunnen zich hiervoor domweg te weinig tijd. Een ander argument vormt de variatie aan gebieden waarin Nederlandse militairen opereren. Door wisselende klimatologische omstandigheden hebben ze tijdens een vredesmissie soms meerdere vlekkenpatronen nodig om zich aan het zicht van de tegenstander te onttrekken. Van schutkleur veranderen, schiet er dan blijkbaar bij in, onder meer doordat men zich onvoldoende in het operatiegebied verdiept of de animo om te camoufleren ontbreekt. Ten behoeve van NATO Response Force 10 liggen er bij-

voorbeeld 1800 camouflagenetten klaar voor gebruik in de woestijn. Maar tot op heden nam niemand de moeite ermee te oefenen. Dat moet wèl, want qua vorm en opzetmethodiek verschilt dit Amerikaanse spul van de huidige netten in de inventaris. Die zijn grotendeels afgestemd op het optreden in WestEuropa. NOODOPLOSSINGEN

Ondanks het gebrek aan aandacht voor en kennis over zijn vakgebied, zit de instructiegroep niet stil. Recentelijk experimenteerden Donders met TCC, wat staat voor Tijdelijke Camouflage Coating. Met deze verf op waterbasis schilderde hij bij wijze van proef een standaard MB in een egale zandkleur. Op een ander terreinvoertuig gebruikte hij die zelfde kleur om de bruine vlekken in het DKV over te schilderen en met elkaar te verbinden. Zodoende ontstond er een toegepaste camouflage voor optreden in een woestijnachtige omgeving. Om zonder op te vallen in winterse of arctische gebieden te opereren, valt de verf ook in het wit te verkrijgen. Nadeel van de schutkleur uit een potje is dat de

tijdelijke deklaag met een speciale toxische gel wordt verwijderd. Die moet na gebruik als chemisch afval worden behandeld, wat in een crisisgebied tot problemen kan leiden. Ook heeft TCC de neiging om aan dekzeilen te plakken, waardoor er vlekken ontstaan. Maar doordat de voordelen zwaarder wegen dan de nadelen, komt een dergelijke coating toch op korte termijn beschikbaar. Noodoplossingen als het bedekken van plaatwerk met modder behoren dan tot het verleden. Ook ziet Donders wel wat in een zogenoemde peel off coating, die weliswaar nog in de kinderschoenen staat, maar waarmee je veilig en snel een goede metamorfose bewerkstelligt. Verwerken gaat heel simpel. Gewoon de verf op een schoon en vetvrij oppervlak aanbrengen en na gebruik de flexibele, kauwgomachtige laag er af trekken. Dat gebeurt zonder de onderliggende laag te beschadigen. “Waar het om gaat, is dat de landmacht sneller van kleur verschiet”, grapt Donders. VERHELDEREND

De commandant heeft er alle vertrouwen in dat het groene

v w w

w

v

8852_Krnt

15-05-2007

19:20

Pagina 9

17 mei | Pagina 9

Een paar uurtjes verven en het is meteen een heel ander gezicht.

In de toonkamer houdt Donders er een aanzienlijke collectie camouflagepatronen op na.

L LER VAN KLEUR VERSCHIETEN d.

n

-

krijgsbedrijf er uiteindelijk in slaagt om mens en materieel consequent en effectief aan het zicht van de tegenstander te onttrekken. Dat vereist alleen wel een indringende campagne. Een fikse bijdrage daaraan levert de cursus Kerninstructeur Camouflage en Misleiding, die de instructiegroep een aantal keer per jaar houdt en die vooral wordt bezocht door afvaardigingen van land- en luchtmacht. Tijdens de één week durende training in Reek krijgt de deelnemer onder meer de grondslagen van camoufleren bijgebracht en maakt hij kennis met waarneming en tegenmaatregelen, waarbij hij geregeld verrekijker, warmtebeeld- en helderheidsversterker hanteert. Ook leert hij het nodige over verhullende constructies en hoe het camoufleren in arctische omstandigheden, in de woestijn en in de jungle werkt. Het optreden in verstedelijkt gebied komt eveneens aan bod, net als het verkennen, betrekken, verblijven en verlaten van een verzamelgebied. In de toonkamer gaat de instructeur in op de infrarood-signatuur van typisch militaire materialen, zoals jute, kleding en dergelijke. “Deze Donders (linksonder) temidden van een klas kerninstructeurs camouflage en misleiding

les werkt altijd heel verhelderend”, verzekert Donders. KRIJGSKUNST

Voor het onderdeel misleiding stropen de cursisten de mouwen op en tijgen ze op het oefen- en springterrein Reek aan de slag. Maken ze bijvoorbeeld het dek en geschutstoren van een tank na, of knutselen met een camouflagenet, zandzakken en PVC-pijp een stuk artillerie in elkaar. Van dichtbij doet een dergelijk bouwsel misschien wat amateuristisch aan, maar Donders zweert dat het op afstand niet van echt valt te onderscheiden. Om daarvan een goede indruk te krijgen, gaat de klas vanuit de lucht (per helikopter, red.) zijn maaksels bekijken. ”Zo kruip je als het ware in de huid van de waarnemer en zie je hoe hij objecten waarneemt. Bedenk dat de doorsnee camouflage het beste op een afstand van vijf- tot achthonderd meter tot zijn recht komt.” Om zijn bewering te onderbouwen, haalt Donders de nepScuds aan, die de Iraakse troepen tijdens de Eerste Golfoorlog gebruikten. Die waren vervaardigd uit niet meer dan een paar tientjes aan hout en karton en

verleidden de coalitietroepen om er tonnen peperdure vliegtuigmunitie op af te schieten. Tijdens de cursus gaat Donders ook graag terug in de tijd met de legende van het Paard van Troje. Of hij duikt met het Turfschip van Breda in de vaderlandse geschiedenis. Beide verhalen tonen aan dat camouflage door de eeuwen heen deel uitmaakt van de krijgskunst. Na afloop van de opleiding tot kerninstructeur drukt de luitenant cursisten op het hart hun kennis en ervaring zoveel mogelijk te delen met alle personeel. Tenslotte zijn camoufleren en misleiden vaak een kwestie van teamwork. Maar de instructiegroep Camouflage en Misleiding heeft meer pijlen op zijn boog dan het louter geven van onderricht. Voor advies komt Donders eventueel bij een eenheid langs of nodigt die uit voor een bezoek aan de Mineursschool in Reek. Om de raderen in gang te zetten, is een belletje voldoende. Donders: “Wel even daarna de afspraak via de hiërarchieke weg formaliseren en er gaat een heel nieuwe wereld voor je open.”●

8852_Krnt

15-05-2007

19:21

Pagina 10

17 mei | Pagina 10

MEDIATRAINER WILL SIMON LEERT DEFENSIEPERSONEEL OM TE GAAN MET DE MEDIA

‘Geef niet onvoorbereid een interview’ APELDOORN - Regelmatig wordt oud-journalist Will Simon ingehuurd om militairen en Defensieburgers om te leren gaan met de media. In een aantal sessies brengt hij hen de kneepjes van het vak bij. Niet zo moeilijk voor de man die jarenlang televisieprogramma’s presenteerde en deze trainingen inmiddels alweer enige tijd verzorgt. En dat nog steeds met plezier. Aan stoppen denkt hij voorlopig nog niet. “Ben je mal zeg, ik ga nog wel even door.” TEKST: FRANS LIMBERTIE

Tik het woord mediatraining in op Google en je krijgt vele sites en verwijzingen die hieraan relateren. Mediatraining is hot en veel oud-journalisten (met name uit de audiovisuele hoek) doen eraan mee. Simon begint over het algemeen met een inleidend praatje, waarna hij nog even wat feiten geeft over het nut ervan. “Onvoorbereide interviews zijn de meest vervelende die je kunt treffen”, zegt hij. “Niet doen dus. Het gaat erom jouw unique selling point naar voren te brengen. Onvoorbereid krijg je hiervoor geen kans en mis je uiteindelijk je referentiekader. Bij een interview voor de camera zie je niet meer wat er om je heen gebeurt. Je kijkt dus als het ware alleen maar tegen die camera aan. De zoge-

noemde jampot, zoals we die plegen te noemen. Probeer dit ook altijd te vermijden en waak voor onnodige paniek en stemmingmakerij. Zeg desnoods als er haast bij is geboden op een vriendelijke toon dat je nog even een half uurtje nodig hebt. Jij bepaalt waar en wanneer. Zorg dat je zelf de regie voert. De verslaggever wacht wel, want hij heeft nou eenmaal z’n nieuws hard nodig.” INTERVIEW OP LOCATIE

Tijd voor de eerste oefening. Simon speelt een presentator van het journaal die vanuit de studio een interview doet met een militair op locatie. Er is een ernstig ongeluk gebeurd. In het vraaggesprek wordt een luitenant-kolonel het vuur aan de schenen gelegd. Hij zegt het te betreuren dat af en toe ongelukken plaats-

vinden. “Af en toe? Het is schering en inslag”, riposteert de presentator. De overste blijft rustig en raakt niet in paniek. Na afloop is er tijd voor feedback en bestudering van de video-opnamen. Ook geeft Simon nog wat handige tips: “Blijf bij het onderwerp Simon: “Wees kort en bondig en spreek begrijpelijke taal. Zo gelooft het publiek je.” Foto: Henry Westendorp-AVDD en ga niet in op onschuldige vragen die alleen maar leiden tot on- beuren. Wanneer je geïnterrumKARAKTERISTIEK STEMGELUID regisseur met speels gemak en enkele soepele aanwijzingen het nodig praten. Zeg het eerlijk als peerd wordt door de journalist Na de pauze gaat de vroegere allerbeste uit zijn spelers weet te je op dat moment niet meer kunt laat je hem gewoon uitpraten. tv-presentator in op het dieptehalen. vertellen. Journalisten vragen Daarna kun je rustig de draad interview. In tegenstelling tot de nou eenmaal graag door. Pas op, weer opppakken. Laat je dus vorige oefening hebben de deelZijn televisietijd ligt al weer want zodra de toon bits wordt, nooit verleiden meer te zeggen nemers nu wel enige voorbereigaat het vaak verkeerd. Altijd dan nodig is.” dingstijd gekregen. Het is prettig even achter hem, maar recentelijk was Will Simon nog kort te vriendelijk en beleefd blijven en te zien hoe Simon nog steeds gast in de laatste officiële show het negatieve aspect niet herhaWanneer de cursisten in twee met veel bezieling te werk gaat. van Sonja Barend. “Tja, dat was len. Het allerbelangrijkste is dat minuten voor de camera hun ver- Met zijn vertrouwde en karaktenog wel even aardig”, zegt hij, jij jouw organisatie goed verhaal moeten vertellen, komt Siristieke stem geeft hij een hel“maar bij het bekijken van de uittegenwoordigt en dat je geen onmon ook weer met goed advies. dere en verfrissende presentatie. zending besefte ik pas hoeveel erwaarheden vertelt. Leg alles “Wees kort en bondig en spreek Zijn training doet zo nu en dan uit was gesneden van wat ik in vooral simpel en duidelijk uit en begrijpelijke taal. Zo begrijpt en denken aan een generale toneelfeite had gezegd. Daardoor werd zeg dat het niet had mogen gegelooft het publiek je.” repetitie, waarbij hij als volleerd

CURSUS ’TRAIN DE TRAINER’ SPOORT AAN TOT KRITISCH (NA)DENKEN OVER ETHISCHE KWESTIES

v

v

w

w

DE REIKWIJDTE VAN PERSOONLIJKE VORMING

Aan de jongste cursus Militaire Ethiek deden onderofficieren vanuit alle hoeken en gaten van de krijgsmacht mee.

LEUSDEN - Sommigen hebben het op of in de nabijheid van hun werkplek wel eens meegemaakt. Of erger, ze fungeerden als ‘lijdend voorwerp’ van pesten, intimidatie, of een andere vorm van ongewenst gedrag. Maar het kan ook zijn dat je in een vredesoperatie met een moreel dilemma te maken krijgt. Sinds kort bestaat voor onderofficieren-instructeur van alle ‘bloedgroepen’ van de krijgsmacht de mogelijkheid mee te doen aan een cursus Militaire Ethiek. Het motto: Train de Trainer. Voor het initiatief tekent het Bureau voor Ethiek en de Krijgsmacht en de Sectie Militaire Gedragswetenschappen en Filosofie van de Faculteit Militaire Wetenschappen van de Nederlandse Defensie Academie. TEKST: JACK OOSTHOEK - FOTO’S: PETER VAN DER REE-AVDD

Het ‘epicentrum’ voor de opleiding ligt op een passende locatie, de Internationale School voor Wijsbegeerte in Leusden, aan de groenbruine boorden van de Veluwe. Een vredige plek met een allesbehalve militaire uitstraling.

En laat dit nou precies de opzet wezen. Drs. Eva Wortel en drs. Jolanda Bosch, trainers/begeleiders van de Sectie Militaire Gedragswetenschappen en Filosofie: “Door de cursus buiten de werkomgeving te houden, voelen de

cursisten zich vrijer.” Om deze reden ook vertonen ze zich in een burgergarderobe. Bovendien blijven rangen en standen zo verborgen, want hiërarchie speelt bij Train de Trainer geen rol, vertellen Wortel en

Bosch. “Ook kom je in eerste aanleg niet te weten tot welk krijgsmachtdeel iemand behoort. Dat voorkomt vooroordelen en denken vanuit de eigen werkplek. Iedereen neemt op gelijke voet deel; elk individu is uniek.” En wat wordt onder ethiek verstaan? Het denken over moraal en het geheel van normen en waarden. Waarbij de laatste woorden ten onrechte vaak in één adem worden genoemd, tekent Bosch aan. “Normen gaan over regels, richtlijnen en gedragscodes. Waarden betreffen idealen; zaken die waardevol zijn voor iemand. Het gaat daarbij bijvoorbeeld over rechtvaardigheid, trouw, gelijkheid, broederschap. Ze zijn meer aan de persoon gebonden. Het denken erover kan van mens tot mens verschillen, hoewel het ook over gemeenschappelijke waarden kan gaan. Verder lopen ze soms in locatie en tijd uiteen. Zo verschillen de maatschappelijke waarden met tien jaar geleden, en gaapt er een kloof tussen de zeden in Afghanistan en Nederland.” PISPAAL

De cursus, drie blokken van even zovele dagen, borduurt voort op het boek Militaire Ethiek. Centraal staan modules over onder meer integriteit, ongewenst gedrag, macht, normvervaging, mensenrechten, gender. Deftig uitgedrukt, beoogt de opleiding de ‘morele competenties’ van de deelnemers op te krikken. Die

steunen op vijf pijlers. Om te beginnen moet je in staat zijn de morele dimensie van een situatie te herkennen en kunnen zien welke waarden op het spel staan, en overtreden of geschonden dreigen te worden. Ook moet je een oordeel kunnen geven over een morele vraag of dilemma. Ten derde dien je over dit oordeel te kunnen communiceren. Verder moet je op een moreel verantwoorde manier kunnen en willen handelen naar dit oordeel. Ten slotte moet je verantwoording willen of kunnen afleggen naar jezelf en anderen. Wortel: “Wordt iemand in een groep als pispaal

gebruikt, dan raken waarden in het geding. Hij krijgt een onrechtvaardige behandeling en zijn vrijheid staat op de tocht. Iemand werkplek is een hel geworden. Iedereen moet zich in dit geval kritisch afvragen wat er ‘speelt’, zich een mening vormen en de kwestie zo mogelijk met de groep bespreken. Er hoort actie te komen, wat morele moed vergt. Het is echter niet altijd makkelijk om te willen en kunnen handelen naar een moreel oordeel en daar vervolgens ook nog verantwoording over af te willen en kunnen leggen.” De cursusleiding heeft de vijf

v v w

8852_Krnt

15-05-2007

19:21

Pagina 11

17 mei | Pagina 11

-

n e e k n

het een heel onsamenhangend verhaal. Geen beste eindregie dus. Ik had er beter aan gedaan om daar niet te gaan zitten.” Simon houdt nog altijd van zijn vak. “Ik blijf nou eenmaal graag mensen trainen. Het geeft een goed gevoel wanneer ik ze op televisie zie. Als ze het prima doen, voel ik me eigenlijk wel een beetje trots.” Nog één tip heeft Simon voor militairen: “De baret en pet moeten natuurlijk wel af voor de camera, maar dat spreekt vanzelf.”●

Will Simon werd geboren in Hamburg. Na een opleiding aan de fotovakschool en de filmacademie werkte hij als cameraman en regisseur. Hij kreeg landelijke bekendheid als presentator van televisieprogramma’s als ‘Opsporing Verzocht’ en ‘Avro’s Televizier Magazine’. Deze programma’s bepaalde jaren het televisieaanbod van de actualiteitenrubrieken in Nederland. Met beide behaalde hij ook enkele prijzen in de journalistiek. Na zijn pensionering wijdde hij zich aan het schrijven van politiethrillers. Sinds enkele jaren is hij tevens werkzaam als mediatrainer.●

genoemde ingrediënten ‘vertaald’ in concrete ontwikkeldoelen. Dat zijn zelfonderzoek, kritische reflectie, het herkennen en omgaan met weerstand, empathie en een Socratische houding. Ook leren ze normvervaging herkennen en daar tegen op te treden. “Het draait allemaal om levenskunst, ofwel het ontwikkelen van eigen deugden, om ‘levend leren’ en het werken in een ‘lerende’ organisatie.” En hoe staat het binnen Defensie met ‘ethiekbeleving’? Volgens Bosch en Wortel zit de aandacht in de lift, het gevolg van onder meer de vredesmissies en de nieuwe gedragscode. Aan de andere kant richt vorming zich soms nog te veel op ‘fysieke’ aspecten als doorzettingsvermogen en discipline. Met andere woorden: persoonlijke, ofwel karaktervorming, staat nog min of meer op het tweede plan. “De cursus legt daar juist de nadruk op”, aldus Bosch.

DEKAATJES heten de gratis advertenties in de Defensiekrant. De tekst van een Dekaatje mag niet langer zijn dan veertig woorden en kan alleen schriftelijk of per e-mail worden ingediend. Plaatsing geschiedt zo spoedig mogelijk. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud, noch voor de gevolgen van de plaatsing. Op de envelop of in de e-mail graag ‘Dekaatje’ vermelden. Dekaatjes kunnen worden ingestuurd naar de Defensiekrant, postbus 20701, 2500 ES Den Haag of [email protected], onder vermelding van naam, adres, woonplaats eventueel telefoonnummer, onderdeel en registratienummer.

WONINGEN

Nederland kwam in Diekirch in alle opzichten goed voor de dag. Foto: M. de Vries

Voetballers eervol ten onder tegen Duitsland: 2-0 DIEKIRCH (LUX.) - Het militair mannenvoetbalelftal heeft in de finale van een vierdaags vierlandentoernooi in Diekirch, Luxemburg, met 2-0 van Duitsland verloren. Die stand stond bij rust al op het bord. Nederland bereikte de eindstrijd door in de eerste wedstrijd soepel met 3-0 van Luxemburg te winnen. De doelpunten kwamen op naam van soldaat (KL) Dennie Banda (2x) en wachtmeester (KMar) Kevin Liefhebber. België was de vierde deelnemer aan het toernooi. Duitsland-Nederland stond volgens ingewijden tactisch en technisch op een hoog peil. De elftallen hadden hun zaakjes in het veld organisatorisch goed voor elkaar. Maar juist daardoor was het aantal doelkansen op één hand te tellen. Het bleef bij speldenprikken. Uiteindelijk doelpuntte Duitsland voor rust via een vrije trap en uit een dubieuze strafschop. Hoewel Oranje vlak voor de pauze door een rode kaart (twee keer geel) met tien man kwam te staan, had de brigade van trainer-coach adjudant Peter Peters in de tweede helft het beste van het spel. Dat lever-

WEGBEREIDER

Compagniesadjudant Harry Hanenburg van 410 Geneeskundige Opvang- en Afvoercompagnie, vindt Militaire Ethiek een nuttige zaak. “Het zet je aan tot kritisch nadenken over belangrijke beslissingen, de consequenties daarvan en tot zelfreflectie.” Wat luitenant-ter-zee 2 Rob van Putten betreft, geeft de cursus handen en voeten aan het zwaarwegende aspect ethiek. “Er wordt veel over normen en waarden gesproken, maar nu leer je wat dat inhoudt. Zodoende ga je anders tegen zaken aankijken.” Van Puttens collega, luitenant-terzee 2oc Teco Boerman, eveneens trainer op de School voor Maritieme Vorming, Bedrijfsvoering en Onderwijskunde, hoopt op zijn werkplek een prominentere rol te gaan spelen; een soort wegbereider te worden. “Nu preek ik bij lessen nog te veel en moet ik mijn leerlingen overtuigen van het nut van ethiekonderwijs. Ze hebben nog weinig met het onderwerp te maken gehad en er nauwelijks over nagedacht. Terwijl het door alle uitzendingen juist zwaar weegt.”● De luitenants-ter-zee Teco Boerman en Rob van Putten (rechts) ervaren de cursus Militaire Ethiek als een steun in de rug.

Het elftal dat het in Luxemburg nipt moest afleggen tegen Duitsland. Foto: M. de Vries

de weliswaar kansen op, maar gescoord werd er (net) niet. Ondanks de nederlaag leverde Nederland volgens de ploegleiding een prima prestatie. Immers, door de dienstplicht in de Bondsrepubliek kan de Mannschaft beroepsvoetballers opstellen. De Duitsers hebben zich in tegenstelling tot ons land wel gekwalificeerd voor de militaire wereldspelen in oktober in India. De militaire selectie bestaat momenteel uit de volgende spelers: eerste luitenant (KLu) Twan Relou, wachtmeester 1 (KMar) Emile Aalbers, marechaussee 1 Bjorn Boersma, wachtmeester (KMar) Glenn Vakkers, sergeant (KL) Mike de Windt, kapitein (KMar) Dimitri Schuivens, sergeant (KL) Ronald Langenhuizen,

sergeant (KL) Dave Heesakkers, sergeant (KL) Sander Poll, wachtmeester (KMar) Guido Beurskens, marechaussee 1 Rick van de Graaf, soldaat 1 (KL) Dennie Banda, korporaal (KL) Bart Dammers, wachtmeester (KMar) Kevin Liefhebber, wachtmeester (KMar) Marco Bol-Es, opperwachtmeester (KMar) Joop van Dijk, korporaal 1 (KLu) Dennis van de Beukering, marechaussee 1 Niels Dolstra, sergeant (KL) Niels van Woerkum.●

Het militair elftal zoekt voortdurend naar versterking. Wie denkt het niveau aan te kunnen, neemt contact op met de volgende personen: chef d’ equipe luitenant-kolonel Bas Vos, e-mail: [email protected], tel. 06 227 907 58; trainer/coach adjudant Peter Peters, e-mail PGA.Peters01 @mindef.nl, tel. 06 - 200 138 98.●

Te koop: Amersfoort, drive-in woning, Goede en nette staat, ruim en licht. Vr.pr. N 239.500,- k.k. Zie: http://kolkrijst53. tripod.com Te koop: Arnhem, Naell Tynnegieterstraat 9, Sonsbeekkwartier, bovenwoning. Opp. 90m2. 2 slpkmrs, badkmr, grote leefkeuken. Zeer goed onderhouden. Vr.pr. N 189.500,- k.k. Inl.:06 - 223 797 01. Te koop: Harlingen, Raamstraat 8, Goed onderhouden karakteristieke 3-kmr woning met dakterras gelegen in het centrum. Klassiek balkenplafond en houten vloer. Twee jaar geleden voorzien van dubbelglas. Vr.pr. N 164.500 ,-. www. funda.nl Te koop: Hoek van Holland , Ruyterstraat 19, doorzonwoning, zeer geliefde rustige kindv. wijk, sfeervolle eengezinswoning, eigen grond, loopafstand strand, zee, bos, duinen. Inb.keuken met app., schuifpui naar tuin op Z. 1ste verd.: 2 slpkmrs en badkmr met douche/stoomcabine en wandcloset en wasbak. Vr.pr. N 220.000,- k.k. Tel. 0174 - 38 70 02 www.Oga-makelaars.nl Te koop: Nabij Vlb Leeuwarden, landelijk gelegen huis aan open vaarwater, met eigen aanleg. Incl. garage met verdieping en een grote tuin. Vr.pr. N 200.000,- k.k. Inf.: 0519 - 33 26 54. Te koop: Oldenzaal, Morslaan 144. Op kindvr. locatie gelegen goed onderh. middenwoning met berging en tuin op Z.. Bjr. 1972. Ind.: hal, woonkmr, open keuken, 1e verd: 4 slpkmrs, bdkmr, 2e verd: zolder, wasruimte, HR-CV inst. Loopafst. van winkelcentrum en recreatiegebied ‘Het Hulsbeek’. Vr.pr. N 159.000,- k.k. info www.winkelhorstmakelaardij.nl 0541 - 53 34 64. Te koop: Wormerveer (Zaanstad), Lijsterstraat 206, ruim 3-kamer hoekappartement. Opp. 80 m2, woonkmr 35 m2. Zonnige ligging op het zuiden op bovenste verdieping in keurig complex nabij park en water. Vr.pr. N 162.500,- k.k. Info 06 - 251 750 91 of zie www.funda.nl Te koop: Zwolle-Zuid, Schellerweg 31A, gerenoveerde vrijstaande woning, grote garage, perceel 364 m2, woonkmr, moderne keuken, zonnige tuin met privacy, overdekt terras, 3 slpkmrs, luxe badkmr., Opl. in overleg, foto’s beschikbaar, Vr.pr. N 329.000,- k.k. Inl. 06 534 098 32 Te huur per 1 juni a.s.: Lelystad, de Landerijen, vrijst. villa. Bjr. 2001. Zeer energiearm, stadsverwarming. Woonkmr op 1e verd. Op beg.gr. woonkeuken met kookeiland, natuurstenen bladen, 5-pits smeg. Quooker. Kersenhouten vloer, schuifpuien naar XL-terras. 3 slpkmrs, inp. garage, fietsenschuur, parkeerpl. voor 3 auto’s. Huur N 1.495,- excl. p.m. Tel: 06 - 502 283 88.

DIVERSEN Gezocht:Technisch onderofficieren met FLO. Woonachtig in de regio Den Haag/Rotterdam of in de omgeving van Soesterberg, die graag nog enkele dagen per week willen werken in de techniek/horecabranche. Zie: www.deurrubbers.nl, meer info: H. van Rhee 06 - 534 374 95. Gevraagd: Wie is nog in het bezit van een niet gebruikt brilmontuur van de laatste/huidige defensiebril. Een postactief militair wil hiervan graag een bril voor zichzelf laten maken. Info: A.A.Kriesch; Tel: 0562 - 45 35 03 of 06 - 125 118 25.

RECREATIE Te huur: Texel, langs de duinen, 6 persoons bungalow v.v. alle luxe en vrije toegang tot binnen-/buitenbad. Nog enkele voordelige weken vrij o.a. in juni. Inl.: 06 - 167 920 00 liefst na 18.00 uur. Of via [email protected] Te huur: De Waal, Texel, vakantiehuisje voor 2 volw. en 2 kind. V.v. 2 slpkmrs, CV, KTV, keuken, zithoek. Geen luxe wel alles aanw. Huisdieren toegestaan. Week 33 voor N 395,- Juni/sept midweek of langweekend N 139,-, week 249,-. Inl.: 0222 - 31 26 71 of 06 239 788 85. Te huur: Mooie ruime vakantiewoning met 3 slpkmrs op 1000m2 eigen grond in Hongarije, west van Balatonmeer. Heuvelachtig gebied op loopafstand van thermaalbadcomplex, met groot binnen bad (glijbaan 100m) en div. buitenbaden. In hoogseizoen (juli/aug) N 400,- p.w. all-in, Buiten seizoen N 300,- p.w. Inf.: [email protected] Te huur: Spanje, Alella (ca. 15 km van Barcelona). In de maanden, mei, juni, juli, aug., sept. en okt. een 5 pers. luxueus appartement met twee slpkmrs. en badkmr, groot zonneterras en gebruik van zwembad. Op ca.5 km van het strand. Inl. of brochure 0223 - 64 27 11 of [email protected] Te koop: zeer goed onderhouden ETAP 22 met unieke ligplaats aan De Kaag. Voorzien van complete zeiluitrusting en vele accessoires. In jachthaven ook ruimte voor eventuele winterstalling. Vr.pr. N 9.500,-. Tel.: 06 - 300 573 89 of 025 - 221 18 53. Te koop: Grote caravan op ruime plek aan het Hollands Diep in Numansdorp. Ind.: zithoek, keukenblok, eethoek en slpkmr met tweepersoonsbed. Caravan is op leeftijd maar heeft veel extra’s o.a. nieuwe kussens en berging. Vr.pr.: N 895,- (excl. stageld). Info: 070 - 325 45 24.●

8852_Krnt

15-05-2007

19:21

Pagina 12

17 mei | Pagina 12

STILLE FINALE

Colofon De Defensiekrant is een wekelijkse uitgave van de directie Voorlichting & Communicatie van het Ministerie van Defensie bestemd voor het gehele Defensiepersoneel.

DEN HAAG Jacob van Zuiden en zijn tweelingbroer Abraham overleven als enigen van de Joodse gemeenschap uit Elburg het concentratiekamp Auschwitz II-Birkenau. Jacob krijgt na de oorlog weliswaar zijn vrijheid terug, maar is getraumatiseerd door de vergassingen, het ruimen van overleden medemensen in de barakken en het vele andere leed. Natuurlijk zijn beide jonge mannen blij wanneer de bevrijding zich aandient, maar aan het lijden van Jacob blijkt geen einde te komen. Herinneringen en depressies achtervolgen hem zijn hele leven en vormen het centrale thema van de ‘Stille Finale’, een boek van Henk Vaessen. Na de oorlog trouwt Jacob met Saar en krijgen ze vier kinderen, onder wie Benjamin. Hij verdiept zich het meeest in het oorlogsverleden van zijn vader, wiens broer naar Israël verhuisde. Waarom overleefde niemand het kamp, maar de tweeling wél, wat heeft Jacob daar allemaal gezien en niet kunnen verwerken? Wie zijn ‘Ischie’ en ‘De schim’, die hem achtervolgen? En wat roept de naam Hamburger bij hem op? De oude Van Zuiden heeft zich altijd voorgenomen zijn kinderen niet te belasten met zijn trauma’s, maar na verloop van jaren blijkt hij toch een deel van zijn emoties in te kunnen leveren bij Benjamin.

Van de joden die tussen 1945 en 1962 zijn geboren, heeft 53 procent psychosociale hulp gezocht. Dat las Esther, een dochter van Abraham, tijdens een stage bij het Joods Maatschappelijk Werk in een onderzoeksrapport van het Instituut voor Psychotrauma, uitgevoerd in opdracht van het ministerie van WVC. Dat betekent dat er gemiddeld genomen, in ieder gezin minimaal één van de kinderen opdraait voor de onverwerkte traumatische gebeurtenissen die zich in het leven van de ouders hebben voorgedaan. Ben ontdekt tijdens een vakantie van Esther in Nederland dat

niet alleen hij kampt met depressies. Ook Esther blijkt, ver weg in Israël, een angst van haar vader te hebben over genomen. Vanwege de afstand tussen neef en nicht waren zij zich tot voor kort amper bewust van het bestaan van de ander. In Nederland groeit een oppervlakkig contact tussen beiden echter uit tot nieuwsgierigheid naar elkaar. Raakvlakken komen spontaan bovendrijven, maar veel tijd is er niet. Esther vliegt alweer terug naar Israël. Benjamin, getrouwd met de katholieke Nant en inmiddels vader van vier kinderen, houdt zich in de jaren die volgen vooral bezig met de opvoeding van zijn kroost

Hoofdredacteur a.i.: Wiebren Tabak (070 - 318 66 77) Redactie: Evert Brouwer (070 - 318 83 30) Jack Oosthoek (070 - 318 83 41) Monique van Rijen-Bos (070 - 318 83 74) André Twigt (070 - 318 83 36) Redactiesecretariaat en administratie: Marianne Beck Telefoon: (070) 318 83 26, via het militaire net: 501, tst. 88326 Fax (070) 318 74 32 Defensiesite: www.mindef.nl E-mail: [email protected] Bezoekadres: Kalvermarkt 38, 2511 CB Den Haag

en zijn werk. Maar dan blijkt dat zelfs zijn jongste zoon Robert is geïnfecteerd met het oorlogsleed. Verdwijnen de ellende, de marte-

Onthulling gedenkzuil militaire luchtvarenden SOESTERBERG - De militaire luchtvaart heeft in haar korte historie honderden slachtoffers moeten betreuren. Om de herinnering aan hen levend te houden, wordt dit najaar op de Vliegbasis Soesterberg een gedenkzuil met hun namen onthuld. Nabestaanden kunnen de ceremonie bijwonen. Na de Tweede Wereldoorlog en vooral tijdens de opkomst van het straaltijdperk, zijn bij verschillende missies vliegers en bemanningen omgekomen. In totaal betreft het circa driehonderd verongelukte straalvliegers en nog ruim tachtig

vliegers en KLu-bemanningsleden in toestellen als de C-47 Dakota en in diverse helikopters. De meesten gingen met de Gloster Meteor en de F-84G Thunderjet ten onder. Maar ook met naoorlogse ‘schroefjagers’ van het type Spitfire, Mustang en Kittyhawk in toenmalig Nederlands Indië. De doctrine van on the edge vliegen bleef in de Koude Oorlog en het straaltijdperk tot de beginperiode van de F-16 doorgaan. Pas gaandeweg ontstond meer begrip voor de noodzakelijke vliegveiligheid en werden straaljagers technisch steeds betrouwbaarder. Om de herinnering aan de

slachtoffers levend te houden, wordt op de Vliegbasis Soesterberg een gedenkzuil met gegraveerde namen van de gecrashte vliegtuigbemanningen geplaatst. Commodore b.d. Steve Netto, zelf oud-vlieger, hoopt met een dergelijk gebaar weduwen en naasten nog wat troost te kunnen geven. “Deze jongens, die ons land verdedigden tijdens de spanningen met het Sovjet-Blok en ook in latere jaren bij de peacekeeping taken, mogen niet worden vergeten”, zegt hij. “Zij stierven voor onze vrijheid. Ik heb heel wat begrafenissen afgelopen. Het gaat nu om erkenning, vooral voor de

nabestaanden, die daar duidelijk behoefte aan hebben.” Om ervoor te zorgen dat alle nabestaanden bij de onthulling aanwezig kunnen zijn, is de Koninklijke Luchtmacht op zoek naar hun contactgegevens. Ter bespoediging van de administratieve afhandeling dienen alle adressen en eventuele correspondentie hierover vóór 2 juli te worden gestuurd aan: Kabinet Commando Luchtstrijdkrachten, t.a.v. Evenementen Bureau KLu, Antwoordnummer 12013, 4800 VD Breda. E-mail: [email protected]●

lingen, de honger, de dood van miljoenen andere joden, de trauma’s en de op het netvlies vastgelegde gruwelen dan nooit uit de joodse genen? “Wat geweest is, is niet voorbij, maar bepaalt heden en toekomst”, zegt een vrouw op een dag tegen Robert, die deze zin niet meer vergeet. Uiteindelijk blijkt het een sjabloon voor zijn leven. Op zoek naar zijn bron van angst besluit Robert naar Auschwitz en Birkenau te gaan. Op weg daarheen ontmoet hij Deborah Hamburger. Samen worden ze geconfronteerd met het joodse verleden in de kampen, waar onderbroeken voor Duitse militairen werden gemaakt van mensenhaar en waar blok 11 fungeerde als kampgevangenis, waar in ter dood veroordeelden naakt tegen de muur werden gezet en geëxecuteerd. Op weg naar de uitgang horen Robert en Deborah, overmand door emoties, ineens vioolklanken die een prachtig einde van het aangrijpende verhaal inluiden, waarvan vooral het tweede deel een brok in de keel oplevert. ‘Stille Finale’ is een paperback van uitgeverij Aspekt. Auteur Henk Vaessen neemt de lezer mee in het leven van een joodse familie, op een manier die soms het gevoel geeft er zelf deel van uit te maken. Door een nietjoods huwelijk ontstaat bovendien een intensief contact met christenen en hun visie op het geloof. Het boek vormt een belangrijke bijdrage aan de dialoog tussen joden en christenen. Het telt 380 pagina’s en kost N 19,95. ISBN: 90-5911-496-5. Tekst: Monique

Postadres: Postbus 20701, 2500 ES Den Haag, MPC 58B De inhoud van de artikelen in de Defensiekrant hoeft niet noodzakelijkerwijs de mening van de minister van Defensie of de krijgsmachtleiding weer te geven. Ingezonden brieven dienen betrekking te hebben op eerder in de Defensiekrant geplaatste artikelen. Zij geven uitsluitend de mening van de inzender weer en kunnen door de redactie worden bekort. Overname van artikelen of delen daarvan is alleen toegestaan met toestemming van de redactie. Aan rechtspositionele informatie kan geen recht worden ontleend. Deze informatie wordt in algemene bewoordingen en met terzijde lating van details weergegeven. Voor volledige informatie wordt verwezen naar de officiële stukken. Abonnementen: Per jaar N 13,61. Voor het buitenland N 15,88. Opgave schriftelijk bij administratie Defensiekrant (zie boven), in het geval van een dienstabonnement. Particuliere abonnees kunnen zich opgeven bij: Abonnementenland, postbus 20, 1910 AA Uitgeest, tel. 0251-31 39 39, waarna een acceptgirokaart wordt toegezonden. Adreswijziging: Het verdient aanbeveling adreswijzigingen vroegtijdig en uitsluitend schriftelijk op te geven; het kost enkele weken voor het nieuwe adres in het verzendbestand is opgenomen. Layout: Theo Olsthoorn (UnitedGraphics, postbus 659, 2700 AR Zoetermeer)

van Rijen-Bos●

DEFENSIE EVENEMENTENKALENDER De verkorte versie van de Defensie Evenementenkalender vermeldt voor de komende tijd de volgende evenementen: 18 mei: ‘Beatles in concert’ door het orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Drachten 19 mei: ‘Beatles in concert’ door het orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Rotterdam 23 mei: Kinderworkshop Vliegen in het

Militaire Luchtvaartmuseum, Soesterberg 24 mei: Nationaal Militair Kampioenschap Zwemmen, Eindhoven 25 mei: ‘Beatles in concert’ door het orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Capelle a/d IJssel 26 mei: ‘Beatles in concert’ door het orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Cuijk

28 mei: Voorstelling ‘Dutchie, met Bob van Staeveren naar Engeland’ in het Militaire Luchtvaarmuseum, Soesterberg 31 mei: ‘Beatles in concert’ door het orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Bergen op Zoom 1 juni: ‘Beatles in concert’ door het orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Uden

2 juni: Landmachtdagen op de Prinses Margrietkazerne, Wezep 2 juni: ‘Beatles in concert’ door het orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Uden Surf voor meer informatie naar www.defensie.nl en klik via ‘Actueel’ op de link Evenementen. Voor veel medewerkers van Defensie ook bereikbaar via intranet.●

Druk: DeltaHage, Den Haag ISSN: 0167-0808