P. Voorhoeve Indonesische handschriften in de Universiteitsbibliotheek te Leiden In: Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde 108 (1952), no: 3, Leiden, 209-219
This PDF-file was downloaded from http://www.kitlv-journals.nl
INDONESISCHE HANDSCHRIFTEN IN DE UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK TE LEIDEN
D
e Oosterse handschriftenverzameling van de Leidse Universiteit, die naar een van de oudste en belangrijkste bestanddelen de naam Legatum Warnerianum draagt, ontleent haar internationale bekendheid vooral aan de in de 17de eeuw gevormde collectie Arabische, Hebreeuwse, Perzische en Turkse manuscripten. Slechts enkele handschriften in Indonesische talen en een paar uit Indonesië afkomsstige Arabische handschriften bevonden zich al in de 17de en 18de eeuw in het bezit van de bibliotheek. Dit werd anders in de 19de eeuw, toen de collectie eerst van de Delftse, later van de Leidse instelling tot opleiding van Indische ambtenaren aan de Universiteit kwam, Van der Tuuk zijn gehele handschriftenverzameling aan haar vermaakte, de Kon. Akademie van Wetenschappen en het Nederlandsch Bijbelgenootschap hun oosterse handschriften aan Leiden in bruikleen gaven. In de 20ste eeuw groeide de collectie verder aan, het meest door het grote en belangrijke legaat van C. Snouck Hurgronje. Thans zijn veel meer dan de helft van de oosterse handschriften van het Legatum Warnerianum uit Indonesië afkomstig. Een groot gedeelte is door de gedrukte catalogi toegankelijk gemaakt; ook over hetgeen na liet verschijnen daarvan verkregen werd is al veel gepubliceerd, vooral in proefschriften1). Ook voor de systematische beschrijving ervan is al heel wat werk verricht, maar het zal nog wel geruime tijd duren voor dit alles in gedrukte vorm toegankelijk wordt. Het lijkt mij daarom niet overbodig, een voorlopig overzicht over de verzameling te geven, een gids, die de weg wijst naar de gepubliceerde en de nog slechts in de bibliotheek zelf te raadplegen catalogi, en die in het bijzonder die handschriften noemt, die buiten de verschenen en geplande catalogi vallen. De nog niet door latere publicaties achterhaalde gedrukte catalogi zijn de volgende (met inbegrip van die, welke niet op Indonesië betrekking hebben): 1. Catalogus Codicum Orientalium Bibliothecae Academiae Lugduno Batavae, Vol. I, II auct. R. P. A. Dozy, 1851; III, IV auct. P. de Jong x ) Zie de bibliografie van C. Hooykaas in: Indonesische handschriften, door Poerbatjaraka e.a., KBG 1950, p. 198 evv. Dl. 108. 14
210
INDONESISCHE HANDSCHRIFTEN.
et M. J. de Goeje, 1865, 66; V auct. M. J. de Goeje, 1873; VI pars prior auct. M. Th. Houtsma, 1877. Het tweede stuk van deel VI zou de Maleise, Javaanse enz. hss. behandelen; dit is nooit verschenen. 2. Catalogus Codicum Orientalium Bibl. Academiae Regiae Scientiarum auct. C. Weyers et P- de Jong, 1862. Indon. hss. p. 285—290; ook enkele Arab. hss. uit Indonesië komen hierin voor. 3. Catalogus Codicum Hebraeorum Bibl. Acad. Lugd. Bat. auct. M. Steinschneider. 1868. 4. Kort verslag aangaande alle mij in Europa bekende Makassaarsche en Boeginesche handschriften, vooral die van het Ned. Bijbelgenootschap te Amsterdam, door B. F. Matthes, 1875; met Vervolg, 1881. 5. Catalogue de Manuscrits Arabes provenant d'une bibliothèque privée a El-Medina.... par Carlo Landberg, 1883. 6. Catalogus Codicum Arabicorum Bibl. Acad. Lugd. Bat. Ed. Ila. Vol. I auct. M. J. de Goeje et M. Th. Houtsma, 1888; II pars prior auct. M. J. de Goeje et Th. W. Juynboll, 1907. Niet verder verschenen. 7. Catalogus van de Javaansche en Madoereesche handschriften der Leidsche Universiteits-Bibliotheek door A. C. Vreede. 1892. 8. Catalogus van de Maleische en Sundaneesche handschriften . . . . door H. H. Juynboll. 1899. 9. Beschrijving der Javaansche, Balineesche en Sasaksche handschriften aangetroffen in de nalatenschap van Dr. H. N. van der Tuuk en door hem vermaakt aan de Leidsche Universiteits-Bibliotheek, vervaardigd door ƒ. Bremdes (dl. IV bewerkt door Th. Pigeaud). 4 dln. Batavia 1901—1926. Behoudt zijn waarde, ook na de beschrijving van dezelfde handschriften in no. 10 en 11, vooral door de uitvoerige excerpten. 10. Supplement op den catalogus van de Javaansche en Madoereesche handschriften door H. H. Juynboll. 2 dln. 1907—1911. 11. Supplement op den catalogus van de Sundaneesche handschriften en Catalogus van de Balineesche en Sasaksche handschriften . . . . door H. H. Juynboll. 1912. 12. Supplement-catalogus der Maleische en Minangkabausche handschriften door Ph. S. van Ronkel. 1921. 13. Fréd. Macler, Rapport sur une mission scientif ique en Belgique, Hollande, Danemark et Suède (juillet-septembre 1922), verschenen in: Nouvelles Archives des Missions scientifiques t. XXII fase. 5 bevat op p. 295—440 een geïllustreerde catalogus van de Armeense handschriften te Leiden.
INDONESISCHE HANDSCHRIFTEN.
211
Verder moeten genoemd worden de volgende monografieën die bijna geheel berusten op (thans) tot de Leidse verzameling behorende handschriften : 14. C. Snouck Hurgronje, De Atjèhers, dl. II hoofdst. 2, De Letterkunde, 1894; 2de dr. The Achehnese, 1906. 15. P. Voorhoeve, Overzicht van de Volksverhalen der Bataks. 1927. 16. R. A. Kern, I La Galigo. Catalogus der Boegineesche, tot den I La Galigo-cyclus behoorende handschriften . . . . , 1939. Van alle niet in de catalogi 1—13 voorkomende handschriften zijn voorlopige beschrijvingen gemaakt op fiches van het formaat van de systematische catalogus van de bibliotheek, en evenals deze tot boekjes samengevoegd. Van elk handschrift zijn zoveel fiches gemaakt als het verschillende talen bevat. Een beschrijving op één zo'n fiche zal verder „titel" genoemd worden. De titels zijn ingedeeld naar talen en onder elke taal naar inventarisnummers gerangschikt. Niet alleen geschreven copieën en fotocopieën van handschriften in andere bibliotheken zijn op dezelfde wijze behandeld, maar ook de microfilmreproducties. Buiten deze wijze van beschrijving vallen: a. de Sanskrithandschriften geschonken door Prof. Kern, waarvan een geschreven catalogus bestaat van de hand van Prof. W. Catand. b. de uitgebreide collectie transcripties van Javaanse handschriften, gemaakt door de heer J. Soegiarto. c. de eveneens omvangrijke collectie transcripties van Oud-Javaanse, Balische en Sasakse teksten gemaakt bij de Kirtya Liefrinck—van der Tuuk te Singaradja. d. enkele nog niet bewerkte bruikleen-collecties. A. Handschriften in niet-Indonesische talen. ARABISCH. Het voornaamste centrum van beoefening van, bijna uitsluitend godsdienstige, Arabische literatuur in Indonesië is Banten geweest; voordien, en ook later nog in de tweede plaats, Atjèh. Representatief is de verzameling te Djakarta, beschreven door Friederich, Van den Berg en Van Ronkel. Leiden bezat slechts weinig Arabische handschriften uit Indonesië (verspreid te vinden in cat. 1, 2) voordat Snouck Hurgronje in 1906 een uit Banten afkomstige collectie schonk. Ook de meeste Arabische handschriften uit zijn legaat zijn van Indonesische herkomst. Ze zullen, met andere Arabische aanwinsten, beschreven worden in een aanvullingslijst, waarvan de bewerking thans ongeveer voor de helft voltooid is. Ook de door ruil met de Universiteit te Djakarta verkregen microfilms van Arabische hss. uit de collectie
212
INDONESISCHE HANDSCHRIFTEN.
van het Kon. Bat. Gen. zullen daar vermeld worden. PERZISCH. Zie de notitie in BKI 108 p. 92. Perzische verzen komen ook voor in de zgn. Dikir Besar, bloemlezingen van mystieke poëzie, waaruit in Banten gereciteerd werd in de maand Dhuihidjdjah (Besar). Fragmenten van zulke bundels bevinden zich in de Bantense collectie van 1906. HINDUSTANI. Bij diezelfde collectie was ook een in H. 1207 te Pondichery geschreven Hindustani-vertaling van c Attar's Mantiq at-tair (Cod. Or. 5739). Dit hs. is er echter waarschijnlijk slechts toevallig tussen geraakt en nooit in Indonesië in gebruik geweest. TAMIL. Dit is wel het geval met een Tamil-handschrif t in Arab. kar., eigendom van de gemeente Delft en momenteel in bruikleen bij de Leidse bibliotheek. Het is afkomstig uit Atjèh, maar bevat geen aantekeningen in een Indonesische taal, zal dus toebehoord hebben aan een in Atjèh gevestigde Indiër van de kust van Malabar. Opmerkelijk is de overeenkomst van het schrift en het systeem van de spelling met handschriften in Indonesische talen (Jav. pégon, Wolio enz.). NOORD-HALMAHERA-TALEN. Behalve de Ternataanse tekst van de Hikajat Ternate, vermeld cat. 8 p. 253, bevinden zich in een bruikleencollectie van J. Fortgens nog een aantal Ternataanse stukken. Aantekeningen van Van der Tuuk over deze taal staan in Cod. Or. 3263 d. B. Handschriften in Indonesische talen. AMARASISCH. Cod. Or. 6294 (18). Teksten, eigenhandig geschreven door J. C. G. Jonker. Zie L. Onvlee in TBG 76 p. 548. ATJÈHS. 343 titels, bijna alles uit de nalatenschap van C. Snouck Hurgronje. Van verschillende werken is er het handexemplaar van SH met aantekeningen van zijn hand. Van bijna alle teksten van enig belang zijn ook transcripties in Lat. kar. door Tk. Moh. Noerdin aanwezig. Een systematische catalogus, gerangschikt volgens het hoofdstuk over de letterkunde in Snouck Hurgronje's The Achehnese (cat. 14), is door P. Voorhoeve samengesteld in 1949 in opdracht van het Instituut voor Taal- en Cultuuronderzoek van de Universiteit van Indonesië, maar nog niet gepubliceerd. Deze catalogus bevat 498 nummers benevens een rubriek varia van 30 nummers, betrekking hebbende op 82 (van de 98) wèl en 52 niet in The Achehnese II, 2 genoemde werken. Sommige van deze laatste komen elders in De Atjèhers ter sprake, bijv. de ratébteksten. De 8 niet door Snouck Hurgronje vernielde romantische hikajats lijken alle tamelijk modern. Microfilms: 9, van handschriften te Djakarta en Londen.
INDONESISCHE HANDSCHRIFTEN.
213
BALISCH. Cat. 11 p. 73—191, en verspreid in cat. 9. Aanvullingstitels : 43, voornamelijk door F. A. Liefrinck geschonken originelen van door hem gepubliceerde paswara's en andere lontarhandschriften. De beschrijvingen zijn gemaakt door J. Soegiarto. Een groot aantal Balische teksten vindt men verder in de transcripties van de Kirtya Liefrinck— van der Tuuk, waarvan de bibliotheek na de oorlog door tussenkomst van Dr. C. Hooykaas doorslagen ontving. Deze verzameling omvat ruim 1300 stukken in oud-Javaans en Balisch. Ze komen alle onder dezelfde nummers voor in de catalogi van de Kirtya in haar Mededeelingen (laatste aanvulling in: Poerbatjaraka e.a., Indonesische handschriften, KBG 1950). Bovendien is er nog een afzonderlijke numrnerlijst en alfabetische lijst van de in de Leidse bibliotheek aanwezige exemplaren, gemaakt door J. Soegiarto. BANDJAREES. Cod. Or. 8332: Afschrift van het onvoltooide Bandjarese Idioticon van W. Kern. Cod. Or. 8310b: Drie teksten, copie in machineschrift van geschreven stukken aangetroffen in de nalatenschap van W. Kern: 1. (6 pp.) Mandi-mandi batianan, Batoembang. 2. (5 pp.) Basoenat (laki 2 ). 3. (9 pp.) 45 zinnen. BATAKS. Cat. 2 p. 288, 289. De Batakse collectie bestaat verder uit: 25 folio-delen met Batakse teksten, verzameld door H. N. van der Tuuk, en een aantal losse stukken op papier geschreven uit zijn nalatenschap. 77 schoolschriften met Mandailingse teksten verzameld door C. A. van Ophuysen. De volksverhalen in deze beide verzamelingen zijn behandeld in cat. 15; van de andere stukken bestaat een inventarislijst m|et systematisch register. Ongeveer 180 boombastboeken en geschriften op bamboe, voor het grootste deel uit de collectie Van der Tuuk. Materiaal voor de beschrijving hiervan bestaande uit een oude lijst van Van der Tuuk en aantekeningen van Pleyte en Voorhoeve is voorlopig toegankelijk gemaakt. BATJANS. Cod. Or. 7157. Ruim 2 blz. woorden met Ned. vert. (coll. Jonker). BIMANEES. Cod. Or. 6192 a: Hollandsch-Bimaneesch woordenboek, gemaakt naar het Bimaneesch-Hollandsch woordenboek van J. C. G. Jonker, 1893. BUGINEES en MAKASSAARS. Cat. 4. Aanvullingstitels: 96, waarin de gehele collectie Jonker; enkele nummers hiervan bestaan uit een groot aantal (tot ruim 200) schoolschriften met copieën van teksten. Van belang is ook een kleine collectie afkomstig van Niemann, waarin een historisch handschrift uit Luwu' (Or. 5449). Alle handschriften zijn
214
INDONESISCHE HANDSCHRIFTEN.
geïdentificeerd, sommige uitvoerig beschreven door R. A. Kern en A. A. Cense; die welke betrekking hebben op de I La Galigo-cyclus hebben, samen met de reeds door Matthes vermelde hss. en hss. van andere bibliotheken, het materiaal geleverd voor R. A. Kern's monografie over dit onderwerp (cat. 16). Microfilms: 14, naar hss. te Deventer, Djakarta, Londen en op Zuid-Celebes. BUKUS. Cod. Or. 6319: Schets van een grammatica van het Boeroesch door J. F. Schut. Met talrijke potloodaantekeningen en een bijgevoegd schrijven van Dr. S. J. Esser, waarin op uitgave van het werk wordt aangedrongen. 6320: Boeroesch-Nederlandsche woordenlijst, teksten en aantekeningen. 6321: Nederlandsch-Boeroesche woordenlijst. 6322: Een schrift met aantekeningen en talrijke schriften met door schoolkinderen geschreven verhaaltjes. 6323: Boeroesch-Nederlandsch woordenboek op fiches. Alles nagelaten werk van J. F. Schut. CERAMSE dialecten. Cod. Or. 6190: Afschrift van de woordenlijst van A. van Ekris in Med. Ned. Zend. Gen. 1864 en 1865, met omzetting Hollandsch-Ceramsch (coll. Jonker). ENDENEES. Cod. Or. 6296 a-f : Teksten en woordenlijst, van J. C. G. Jonker. Zie TBG 76 p. 548. 6183: Schrifturen op lontarblad, o.a. een opgerolde lontar met ouderwets schrift. (Zie het slot van Jonker's artikel Endehneesch in de Ene. v. Ned. Indië, 2de dr.). GAJOOS. Cod. Or. 7124: Verhalen, verzameld door C. Snouck Hurgronje en G. A. J. Hazeu, bewerkt door Hazeu. 8241: Nederlandse vertaling, sommige stukken door Snouck Hurgronje, andere door Hazeu. 8343: Kladaantekeningen van Snouck Hurgronje. (Uitgave in voorbereiding). JAVAANS. Cat. 2 p. 288; 7 p. 1—407; 9 passim; 10, I p. 107—280 en II. Aanvullingstitels: ca. 700, omvattende de collecties Snouck Hurgronje en Hazeu, transcripties van Jav. hss. ontvangen van Th. Pigeaud, en enige andere aanwinsten. De beschrijvingen zijn gemaakt door J. Soegiarto, vooral wat betreft de talrijke primbons zeer gedetailleerd. Er is een alfabetisch titelregister, waarin ook zijn opgenomen de transcripties door Soegiarto van andere dan Leidse handschriften. Op deze collectie transcripties (ongeveer 500, waarvan ruim 400 uit Leidse handschriften) bestaat ook nog een afzonderlijk register. Een aantal oud-Javaanse teksten vindt men ook onder de transcripties van de Kirtya; zie onder Balisch. Microfilms: 9, van handschriften te Djakarta, Hamburg (17de eeuws, Arab. met interl. Jav.), Londen (o.a. 18de eeuwse geïllustreerde Damar Wulan) en Manchester.
INDONESISCHE HANDSCHRIFTEN.
215
KUPANGS. Cod. Or. 6294: teksten en woordenlijsten, door J. C. G. Jonker en P. Mollè. Zie TBG 76 p. 546 ew. LAMPONGS. Cod. Or. 3392 a, b. Woordenboek van H. N. van der Tuuk, in twee redacties. Adatrechttermen hieruit zijn gepubliceerd door O. L. Helfrich in Adatrechtbundel XII (1916). Van de uitvoerigste redactie is indertijd te Batavia een zuiver alfabetisch afschrift gemaakt in 4 exemplaren, die alle tijdens de oorlog-verloren schijnen te zijn geraakt. 3387: Doosmand met handschriften van Van der Tuuk, sommige in zuiver Lampongs, andere (de tetimbai's) in de Lampongse variant van het Zuid-Sumatraanse literatuur-Maleis. De voornaamste teksten zijn: a-c Si Dajang Rindu; d-g Anak Dalom; h. Kuntara Radjaniti; i, j Surat Undang; k, 1 Tangguh; m-s Hiwang; t, u Minneliedjes enz. Verder bevat de mand allerlei aantekeningen van Van der Tuuk (o.a. ook over Midden-Maleis, Redjangs, Maleis, Malagasy, Bataks, Javaans) en brieven (o.a. Sundaas). 3391 b : „Les manuscrits lampongs", exemplaar in losse vellen met aantekeningen van Van der Tuuk. c-i: Aantekeningen van Van der Tuuk over het Lampongs, o.a. transcriptie van Anak Dalom en Si Dajang Rindu en een stukje dagboek van zijn verblijf in de Lampongs. 7154: Nederlandsch-Lampongsche woordenlijst, naar de Proeve van een Lampongsch-Nederlandsche woordenlijst van O. L. Helfrich, 1891 (coll. Jonker). Microfilm: Or. A 18(1) Si Dajang Rindu, hs. uit de collectie van William Marsden (School of Oriental and Afr. Studies, Londen, no. 41516). LANDAK-DAJAKS. Cod. Or. 3257: woordenlijst (coll. Van der Tuuk). LETTINEES, MOAAS en KISSERS. Cod. Or. 6897. Het ms. van de Lettineesche Taalstudiën van J. C. G. Jonker, gedrukt in Verh. K.B.G. 69 (1932), en materiaal daarvoor. 6295 a: Moase woordenlijst; b, c vragen van Jonker over het Moaas, gedeeltelijk beantwoord door E. Malaihollo; d, ,e Kisserse woordenlijst. Zie BKI 92 p. 212 n. 1. MADUREES. Cat. 7 p. 409—420; 10 I p. 1—104. Aanwinsten: 18 titels, de meeste nog niet geïdentificeerd.
MAKASSAARS, zie Buginees. MALAGASY. Cod. Or. 3037. Stuk runderhuid beschreven met Arab. kar., wschl. dialect v. d. Oostkust v. Madagascar. Het is de band van een handschrift; het hs. zelf (op papier geschreven) ontbreekt. 3263 c en 3264: Materiaal van Van der Tuuk voor zijn publicatie over het Malagasy in JRAS 1865; hierin o.a. stukjes tekst. 6879: Vocabulaire comparé de 26 dialectes malgaches, anoniem. MALEIS. Cat. 2 p. 285—288; 8 p. 1—315; 12 p. 1—179, 270—297. De belangrijkste handschriften uit het legaat Snouck Hurgronje zijn
216
INDONESISCHE HANDSCHRIFTEN.
reeds in cat. 12 als bruikleen S.H. beschreven. Aanvullingstitels: 323. Hierbij zijn nog een 5O-tal Maleise handschriften uit het legaat S.H., Maleise stukken uit Atjèhse, Arabische enz. hss., en aanwinsten van andere herkomst. De beschrijvingen zijn gemaakt door Ph. S.van Ronkel en P. Voorhoeve. De verdeling over de rubrieken van de catalogus is als volgt: I. Verhalen: 25, waaronder De Hollander's hs. van de Hikajat Kalila dan Damina (Cod. Or. 7642 SH) en een Hikajat Bachtiar (Or. 6552 Hazeu). II. Mohammedaanse legenden: 11. III. Geschiedenis: 32, waaronder enkele stambomen, Tromp's transcriptie van de Salasilah Kutai (Or. 7949 SH) en het door Van Ronkel in BKI 100 beschreven exemplaar (Or. 6825), en een legendarische genealogie der vorsten van Bima, overeenkomend met Den Haag no. 633 en Berlijn Cat. S. H. LX (Or. 6727). IV. Wet en adat: 21, o.a. een uitvoerige redactie van het Atjèhse havenrecht in lat. transcriptie (Or. 6501, te vergelijken met Suppl. v. Ronkel no. 147). V. Gedichten: 12. VI. Islam en religieuse superstitie: 126. Vele hiervan zijn kleine, op zichzelf onbeduidende stukjes, maar er zijn ook uitvoerige werken bij : Djawahir al-culüm boek IV en V, van ar-Ramrï (Or. 6481 Hazeu); een oud hs. van Mir'at at-tullab van Abdurrauf van Singkel (Or. 7651 SH); copie van een in Atjèh aangetroffen exemplaar van Sullam al-mustafïdïn (Or. 8210 SH). VII. Varia: 46, waaronder Snouck Hurgronje's catalogus van de Maleise hss. te Berlijn, die in 1950 in lichtdruk vermenigvuldigd is (Or. 8015) en de daarop betrekking hebbende aantekeningen (Or. 7648). (VIII). Woordenboeken: 9, o.a. twee Arabisch-Maleise woordenlijsten uit de collectie Van der Tuuk (Or. 3231 en 3233) en een lijst van Minahasa-Maleise woorden met notities van S. J. Esser (Or. 8311). (IX). Afzonderlijk te vermelden zijn nog 40 handschriften in rèntjongschrift, waarvan nog geen beschrijvingen zijn gemaakt. Hierbij bevindt zich de bundel aftekeningen door E. Jacobson van rèntjong-inscripties in Kerintji. Een inventarislijst van ongeveer 200 van deze stukken, in 1941 gemaakt, is in mijn bezit; de transcripties zijn helaas in de oorlog verloren gegaan. Microfilms: 55, van handschriften te Amsterdam, Berlijn (Tübingen),
INDONESISCHE HANDSCHRIFTEN.
217
Breda, Cambridge, Djakarta, Den Haag (Mus. Meerm. Westhr.), Hamburg, Kopenhagen, Londen, Manchester, Oxford en Parijs. MENTAWEIS. Cod. Or. 8335. Ms. van N. Adriani, Spraakkunstige schets van de taal der Mëntawai-eilanden, gepubliceerd in BKI 84 (1928), met enig materiaal, n.1. 4 teksten van O. Westerman, 1923, en een gedrukt leesboekje met bijgeschreven Maleise vertaling. MINAHASA-TALEN. Cod. Or. 3271 en 3272 bevatten lijsten van woorden uit Minahasa-talen aangelegd door Van der Tuuk. Or. 5818: Concept v.e. woordenboek van het Tonsea's door J. ten Hove. (Een ander exemplaar berust bij Dr. A. A. Cense). MINANGKABAUS. Cat. 12 p. 180—269, 298. Aanwinst (afgezien van de bij Maleis ingedeelde Undang-undang Minangkabau en enkele andere stukken in gemengde taal) slechts één exemplaar van de Kaba Tjindur Mato (Or. 8215 SH). In een bundel Sundase Kebajan-verhalen van Snouck Hurgronje (Or. 7694) liggen enkele door hem opgeschreven Minangkabause volksvertellingen. NGADJU-DAJAKS. Cod. Or. 2260: Daijaksch-hollandsch woordenboekje, wschl. uit de tijd vóór Hardeland. Or. 7127: Duits-Ngadjudajaks register op het woordenboek van A. Hardeland, door Mevr. Jonker-Lapère. REDJANGS. Cod. Or. 3263: enkele aantekeningen van Van der Tuuk. 3391a: Woordenlijst van C. A. van Vloten (zie Not. Bat. Gen. X, 150 en XI, 69). 7646: Blanco woordenlijst van Holle, uitg. 1894, ingevuld door het Redjangs. 8321: Woordenlijst Nederlands-Redjangs (Moesidialect) uit het archief te Kepahiang; overgetypt uit een exemplaar in de bibl. van het Kon. Inst. te Den Haag (zie BKI 103 p. 578 hs. CXLI, VIII). ROTTINEES. Cod. Or. 6191: Hollandsch-Rottineesch woordenboek, gemaakt naar het Rottineesch-Hollandsche woordenboek van J. C. G. Jonker, 1908. Geheel persklaar. SANGIREES. Cod. Or. 7160: Met Jonker's hand geschreven woordenlijst, getiteld: Sangihë Wdl. van Dr. Brandes. 6287: Catechismus (uit de nalatenschap van Dr. Brandes). SASAKS. Cat. 9 (verspreid); 11 p. 195—203. Aanvullingstitels: 12, de meeste nog zonder beschrijving van de inhoud. In de collectie transcripties van de Kirtya bevinden zich 96 Sasakse teksten, vermeld in een inventarislijst, en onder dezelfde nummers te vinden in de catalogi van de Kirtya (zie onder Balisch). SAWUNEES. Cod. Or. 6293: Grammatica, woordenlijst en teksten door J.-C. G. Jonker. Zie TBG 76 p. 546.
218
INDONESISCHE HANDSCHRIFTEN.
SIMALURS. Cod. Or. 6703: Woordenlijst, teksten en aantekeningen van E. Jacobson. 7674: Woordenlijst van W. Baerts. SUMBAAS. Cod. Or. 6301: Sumbaneesche woordenlijst door J. C. G. Jonker, en teksten door hem verzameld, de laatste grotendeels gepubliceerd in de dissertatie van L. Onvlee, 1925. Or. 6196: een exemplaar van de Blanco-woordenlij st van Holle, uitg. 1894, ingevuld voor het Sumbaas. 6297: Laoraneesch-Maleisch-Hollandsche en HollandschMaleisch-Laoraneesche woordenlijst door Am. J. H. van der Velden. SUMBAWAREES. Cod. Or. 6300: Jonker's teksten met vertaling, die gepubliceerd zijn in BKI 92 (1934) en ander materiaal, o.a. zijn Sumbawarese Woordenlijst. Als bruikleen van A. A. Cense bevindt zich in de bibliotheek een Sumbawarees lontarhandschrift in Makassaars letterschrift. SUNDAAS. Cat. 8 p. 319—341; 11 p. 1—71. Aanvullingstitels: 242, waaronder een bundeltje stukken afkomstig van Koorders; een kleine collectie van Grashuis; meer van Hazeu; en het leeuwendeel van Snouck Hurgronje. De godsdienstige literatuur is goed vertegenwoordigd (o.a. niet minder dan 6 exemplaren van de in BKI 108 p. 208 gesignaleerde "Umdat al-ansüb). Hamzah-verhalen zijn talrijk, evenals andere romantische wawatjans. Van de oorspronkelijk slechts mondeling overgeleverde dongengs zijn er op initiatief van Snouck Hurgronje een aantal op schrift gebracht; een gedeelte hiervan is uitgegeven in het proefschrift van L. M. Coster-Wijsman, 1929. Pantun-teksten bevat de collectie slechts enkele. Te betreuren is het geheel ontbreken van oudSundase handschriften (ook in het reeds in de catalogi beschreven gedeelte van de collectie). Er zijn slechts een aantal afschriften in Jav. kar. (Or. 6566), een gebrekkige filmcopie van een hs. te Djakarta, en een fotocopie van enkele bladzijden uit een oud-Jav. hs. in Sund. letter* schrift te Parijs (mal.-pol. 161, voor £ojsrj^-%ek€rIo^Tï^.e»»ge--vair deze aard buiten In'doaéflië). De handschriften uit de collectie Snouck Hurgronje zijn geïnventariseerd door Van Ronkel en beschreven door R. A. Kern; de andere door Soegiarto en Voorhoeve. TETTUMS. Cod. Or. 6298: Hollandsch-Tettumsche woordenlijst, naar A. Mathijsen. Zie TBG 76 p. 548 ev. TIMOREES. Cod. Or. 6299: Timorees woordenboek door J. C. G. Jonker, en een grote verzameling teksten, sommige door Jonker zelf opgenomen, andere geschreven door Petrus Mollè. Zie TBG 76 p. 549. ZEE-DAJAKS. Cod. Or. 3268 bevat de door R. Rost aan Van der Tuuk gezonden, gedeeltelijk gedrukte, Zee-Dajakse woordenlijst met daarop betrekking hebbende stukken (zie Not. Bat. Gen. XV p. 63 —
INDONESISCHE HANDSCHRIFTEN.
219
XVI p. 73). Or. 3275: woordenlijst door Van der Tuuk gemaakt, berustend op de in 1864 te Nottingham uitgegeven vertaling van het Evangelie van Marcus. (Van het zeldzame woordenboek van Howell en Bailey bezit de bibliotheek een microfilm-reproductie; van de als aanhangsel daarbij gevoegde teksten een getypt afschrift). C. Diversen. Niet onder een bepaalde taal onder te brengen is een afgietsel van een inscriptie in de Padangse Bovenlanden uit de nalatenschap van Prof. Mr. P. A. van der Lith. Onder Arabisch had genoemd kunnen zijn de uitgebreide verzameling abklatschen van inscripties op grafstenen in Atjèh die behoren tot de collectie Snouck Hurgronje. In geen der catalogi vermeld zijn nog de volgende stukken: Bruikleencollectie Van Ophuysen Sr. no. 12: Instellingen en gebruiken in de XIII en IX kotta's; no. 70: Over het grondbezit.... in de XIII kotta's; 28: Sumatraanse alfabetten. Collectie Van der Tuuk: Cod. Or. 3257-59, 3263, 3267, 3273, 3363 allerlei aantekeningen, meest verouderd; 3329: 45 photographieën van oudheden van Bali (gedeeltelijk door Nieuwenkamp gebruikt). De collectie wajangpoppen is aan het Museum v. Volkenkunde overgedragen. Collectie J. G. H. Gunning: Or. 6203 d en 6204 g aantekeningen van weinig betekenis. Cod. Or. 6242: C. Leipoldt, Kurzer Abriss einer vergleichenden Grammatik einiger malaischen Sprachen. Collectie J. C. G. Jonker: Cod. Or. 6141 en 6145 vertaling van een Maleise fabel in vele talen en dialecten, en enige varia. Collectie G. A. J. Hazeu: Cod. Or. 6309: aantekeningen over vergelijkende taalkunde; 6313: over ethnografie en folklore; 6314: over diverse onderwerpen; 6613: lijst van brieven 1739-1757. Collectie Snouck Hurgronje: Cod. Or. 7119: college-aantekeningen over Vestiging en uitbreiding van den Islam in den O.I. Archipel. 7117(7): over adatgrondenrecht in verschillende streken van Indonesië. 7938: aantekeningen te Penang gemaakt over literatuur en volksgebruiken, en aantekeningen over Mal. hss. in de Logan Library te Singapore. 7673: gegevens voor een taalkaart van Borneo. 7112: aantekeningen over verblijf te Djeddah, o.a. ook daar verkregen inlichtingen over geleerden in Indonesië. 7931 (2 bundels en 4 cahiers): Het reisjournaal over Java, waaruit door Van Ronkel het een en ander is meegedeeld in BKI 101 (1942). 7933: Aantekeningen over pesantrèns. 7932: Aantekeningen over Atjèh. p V O O R H O E V E -