illustratie: Jonker & Wu

illustratie: Jonker & Wu

Projectdocumenten Met projectdocumenten informeert Bouwen met Staal constructeurs, architecten, aannemers en studenten over Nederlandse bouwprojecten, waarin vernieuwende, onbekende of juist vergeten staalbouwconcepten zijn toegepast. De initiatiefnemers van een project vertellen waarom ze voor een bepaalde constructiewijze hebben gekozen, hoe het hen in de weerbarstige bouwpraktijk is vergaan en wat er van het project terecht is gekomen. Dit projectdocument is samengesteld door ABT Adviesbureau voor Bouwtechniek, Verburg Hoogendijk Architecten, Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting (SEV) en Bouwen met Staal.

P r o j e c t d o c u m e n t

A - M a r k t

t e

A m s t e r d a m

D e m o n s t r a t i e p r o j e c t i n

v e r n i e u w e n d e

I F D - b o u w e n

s t a a l f r a m e b o u w

De lange levensduur v a n

e e n

t i j d e l i j k e

o p l o s s i n g

2

D e v a n

l a n g e e e n

l e v e n s d u u r t i j d e l i j k e

o p l o s s i n g

3

Colofon Redactie: Kees Peterse, PANSA BV bouwjournalistiek, Nijmegen Ontwerp: Karel Ley, Fig. 84 - Reclamestudio, Amerongen Grafische productie: Multicopy, Rotterdam Afbeeldingen: Jonker & Wu (artist impressions); Verburg Hoogendijk Architecten, Amsterdam (foto's); ABT Adviesbureau voor Bouwtechniek, Delft; Padox, Warmond Uitgave:

in samenwerking met

© Bouwen met Staal, Rotterdam, november 2001 Bouwen met Staal Groothandelsgebouw A-4 194 Stationsplein 45 Postbus 29075 3001 GB Rotterdam Tel. 010 - 411 50 70 Fax 010 - 412 12 21 www.woonen.nl www.bouwenmetstaal.nl

4

A - M a r k t

t e

A m s t e r d a m

D e m o n s t r a t i e p r o j e c t i n

v e r n i e u w e n d e

I F D - b o u w e n

s t a a l f r a m e b o u w

5 illustratie: Jonker & Wu

Thijs Verburg, Verburg Hoogendijk Architecten Hein Rekveldt, ABT Adviesbureau voor Bouwtechniek Arend Dolsma, Bouwen met Staal Mic Barendsz, Bouwen met Staal Hans Vos, Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting (SEV) Jan van Hemert, Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting (SEV) Kees Peterse, Pansa BV bouwjournalistiek

6

Buurtsuper de A-Markt aan de Dwarsstraat in Amsterdam heeft een opzienbarende aanbouw gekregen. Deze voor de tijdelijkheid gebouwde bedrijfsruimte is opgetrokken in een vernieuwende techniek: staalframebouw, volgens het Corus StarFramesysteem. Bovendien voldoet de super aan alle voorwaarden die aan Industrieel, Flexibel en Demontabel bouwen worden gesteld, wat de aanbouw de status demonstratieproject IFD-bouwen 1999 heeft opgeleverd. Wanneer het volledig demontabele en daarmee flexibele gebouw volgens planning over enkele jaren zal worden gesloopt, kunnen alle onderdelen worden hergebruikt. Op de plek zelf zal geen spoor achterblijven.

De lange levensduur v a n

e e n

t i j d e l i j k e

o p l o s s i n g De A-Markt is gebouwd op de kop van een abrupt beëindigde negentiende-eeuwse straatwand. Architect Verburg heeft de tijdelijke uitbreiding bedacht vanuit moderne technieken en materialen. Het project draagt bij aan het stedenbouwkundig herstel rond het IJ-tunneltracé. (foto: Verburg Hoogendijk Architecten)

Tot voor kort stond er op de hoek van de Dwarsstraat en de Nieuwe Foeliestraat een houten loods, waarin de belendende buurtsuper, de A-Markt, de benodigde extra vierkante meters vond. De loods was gebouwd op de kop van een abrupt beëindigde negentiende-eeuwse straatwand. Zeker ook de hoofdstedelijke Dienst Ruimtelijke Ordening was niet gelukkig met deze situatie en van hen kwam het verzoek om de gedoogde noodvoorziening, die er ook uit zag als een noodvoorziening, te vervangen door een uitbreiding van duidelijk hogere architectonische kwaliteit. Deze zou vijf jaar op de plek mogen blijven staan. De bemoeienis van de gemeentelijke overheid met de buurtsuper was een direct gevolg van de nagestreefde herprofilering van het IJ-tunneltracé: meer dan voorheen wordt de IJ-tunnel de toegang tot de stad vanuit Amsterdam-Noord en bij deze infrastructurele ingreep zullen architectonische reparaties worden uitgevoerd in het gebied tussen het Waterlooplein en de IJ-oevers. Het A-Marktproject, waarvan de lange zijde grenst aan de toegangsweg tot de IJ-tunnel, is één van deze reparaties. Het nieuwe gebouw zou op de begane grond bestaan uit winkelruimte, terwijl - mede omwille van de economische haalbaarheid - op de verdieping in twee units bedrijfsruimten waren voorzien. Architect Thijs Verburg heeft dit programma bewust vormgegeven in moderne materialen en technieken. Opvallend is het grote uit strekmetaal gevormde scherm dat de overgang naar de publieke ruimte markeert. Verburg heeft dit element toegevoegd om de samenhang te vergroten en om vanuit het lelijk afgekapte negentiende-eeuwse

7

Ontwerpstudie A-Markt. (illustratie: Jonker & Wu)

8

blok iets terug te geven aan de stad. Hij noemt het scherm dan ook een stedenbouwkundige pleister. De ontwikkeling van het A-Marktproject kende voetangels en klemmen. Deze vergden een extra inspanning en noopten tot het vinden van niet-conventionele oplossingen. Maar mede daardoor is het nu gevierde eindresultaat bereikt. Zo kan slechts voor een periode van vijf jaar over het bouwterrein worden beschikt. Er mocht bovendien onder geen beding worden geheid in verband met kabels en leidingen. De bouwmethode moest hierop worden afgestemd. Tijdens een eerste evaluatie kwam naar voren dat alleen bouwmethoden in aanmerking konden komen die licht, sterk en economisch bouwen in meer lagen mogelijk maken. De bouwmethode moest bovendien geschikt zijn voor het bereiken van de gewenste architectonische reparatie in straat- en stadsbeeld en dit, gelet op de korte afschrijvingsduur, tegen geringe kosten.

De keuze voor staalframebouw maakte het mogelijk om iets aparts te doen met de schil aan de buitenkant van het gebouw. Op de begane grond bestaat deze uit golfplaten met

Staalframebouw als antwoord

een zilver-metallic PVDF-coating. De bedrijfsunits boven zijn aan de buitenzijde afgewerkt

Vanuit een afweging van alle beperkende, maar tegelijkertijd zeker ook uitdagende randvoorwaarden is gekozen voor staalframebouw. Deze in de dagelijkse bouwpraktijk wellicht wat minder bekende techniek is in essentie het meest verwant aan houtskeletbouw. Dit geldt zeker voor de constructie-, fabricage- en uitvoeringstechniek. Eerst worden uit verzinkte dunne staalplaat door middel van koudvervormen C- en U-profielen gewalst. Deze worden vervolgens in de hal geassembleerd tot vlakvormige frames waarop beplating wordt geschroefd.

met kunststof planken (Stokvis plastics). Het grote scherm aan de zijkant is gemaakt met precies honderd uit thermisch verzinkt strekmetaal geprefabriceerde elementen die op metalen buisprofielen zijn bevestigd. (foto: Verburg Hoogendijk Architecten)

Op de bouwplaats worden deze vlakken volgens de principes van houtskeletbouw gemonteerd tot gevels, wanden, vloeren en daken. Staalframebouw, in feite een soort schijvenbouw, verschilt hierin heel duidelijk van staalskeletbouw. Bij de laatste bouwmethode wordt immers uitgegaan van dikwandige, warmgewalste HE-profielen die aaneengelast of gebout een samenstel van lijnvormige elementen (liggers en kolommen) vormen. Aan dit skelet worden vervolgens vloeren, gevels en andere gebouwelementen gemonteerd. Met de keuze voor staalframebouw heeft het projectteam bereikt dat de A-Markt in een lichtgewichtconstructie op een lichte fundering kon worden gebouwd. De aanbouw is neergezet voor de duur van vijf jaar, waarna volledige demontage kan plaatsvinden. Dit is vooral ook te danken aan de droge bouwwijze die gekenmerkt wordt door prefabricage van alle bouwelementen. Dit heeft niet alleen een gunstige invloed gehad op de kwaliteit van de elementen - productie onder fabrieksomstandigheden - maar ook de bouwtijd on-site is er aanmerkelijk door bekort (besparing op arbeidsuren en bouwgrondrente). Doordat op de bouwplaats feitelijk alleen maar is geassembleerd, zijn omwonenden niet geconfronteerd met geluidsoverlast of hinder door trillingen. De industriële productiewijze heeft voorts geleid tot een eindresultaat met een grote maatnauwkeurigheid en maatvastheid (geringe krimp), alsmede goede thermische en akoestische prestaties. Staalframebouw bood tenslotte de mogelijkheid van volledige integratie van de installatietechniek.

s.

s.

2400

s.

s.

C200,74,66-2

2400

s.

2400

s.

1x º168,3x8,8 boven

2400

s.

2400

s.

s.

5350

2400

verticaal stabiliteitsverband verd.-dak

2400

C200,74,66-2

2400

C200,74,66-2

2400

C200,74,66-2

2400

C200,74,66-2

2400

C200,74,66-2

2400

2x C200,74,66-2


s.

2400

2x C200,74,66-2

2400

C200,74,66-2

2400

C200,74,66-2

2400

9

s.

1x º168,3x6,3 onder

Dak

s.

stabiliteitsverband

=afsteuning scherm

stabiliteitsverband

draadstang M20 + gaffel vlgs opgave architect

bk.staal= 5900+

bk.staal= 5900+

persroosters d=50 randprofiel IPE180

1200 1800

1800

1200

1600

1600

1800

1800

e es trukti pootj e kons op gend 180 rlig IPE onde naar

IPE180

IPE180

k

k

los houden

los houden

van gebouw

van gebouw koppelregel doorlopend ivm roostervloer+balusters

koppelregel doorlopend ivm roostervloer+balusters

koppelregel schermkolommen IPE180

bk.staal(IPE)=3015+ opvang randbalk Starframe

Roostervloer

nader uit te werken

IPE200

5350

C200,74,66-2

C200,74,66-2


C200,74,66-2

2x C200,74,66-2

C200,74,66-2

C200/74/66-2

2x C200/74/66-2

C200/74/66-2

C200/74/66-2

2x C200/74/66-2

C200/74/66-2

2x C200,74,66-2

C200,74,66-2

C200,74,66-2

2x C200,74,66-2

C200,74,66-2

C200,74,66-2

C200,74,66-2

C200,74,66-2


C200,74,66-2

C200,74,66-2

C200,74,66-2

k

HE200A HE120A

k

2000 dagmaat stalen trapbomen UNP180 op kolommen k º60x5

stabiliteitsverband

bk.staal= 2945+ (zie starframe)

stabiliteitsverband


3]16 betonsloof


220x300 3]10

Verdieping

8Bgls ]8-300

2000 dagmaat

nader uit te werken

2250

150

450

aansluiten op standleiding HWA ø100

300

standleiding afvoer verd. ø100

50-

50 -

- schuimbeton sterkte klasse SB 0,5 volgens CUR aanbeveling 59 - Vezelbeton sterkteklasse B25

220-

550

of Willems º12 o.g.

600 -

250 -

stabiliteitsverband ¸50x4 + spanner

of Willems º12 o.g.

OPMERKINGEN:

250

1156 250

stalen trapbomen UNP180 op kolommen k º60x5

00

250

c ø1

00

c ø1

00

kniklijn

A pv HW

k

c ø1

stabiliteitsverband ¸50x4 + spanner

A pv HW

A pv HW

00

c ø1

A pv HW

550

500

300

k

peil =0.00


schuin vlak, evt. vlak uitvoeren

ø75 standleiding afvoer verd. ø100

ø75

3000


4000

schropput

verticaal stab.verb. bg-verd

1200

verticaal stab.verb. bg-verd

5350

50 450

schropput

1200

en later schuin uitvlakken

50

3800

450

1200

staalvezelbeton 20kg/m

500

schuimbeton

2x HE120A

1200

Fundering / Beganegrond ø50 electra

ø100 afvoer hwa ø100 afvoer verd.

200

100

ø50 PTT

omschrijving van de wijzigingen

getek.

850

850

1050

werk onderwerp schaal

architect

180

schaal 1:20

180

180

schaal 1:20

werkcode

tekeningnummer

gecontr.

Ontwerpstudie A-Markt met van onder naar boven de spanten die in de dwarsrichting voor stabiliteit zorgen, de schijfvormige elementen van het staalframe bouwsysteem en de afwerking in heldere kunststof planken. (illustratie: Jonker & Wu)

10

Industrieel, Flexibel en Demontabel De bijzondere randvoorwaarden waaraan de A-Markt moest voldoen, brachten het project in de experimentele sfeer. Met de kenmerken industrieel, flexibel en demontabel past A-Markt in het promotieinitiatief van de Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting (SEV) dat gericht is op het bouwen vanuit en volgens deze karakteristieken: het zogenaamde IFD-bouwen. Industrieel, flexibel en demontabel bouwen zijn drie begrippen die in hun onderlinge samenhang door de rijksoverheid worden gepromoot, maar die ook elk een eigen motivatie hebben. Industrieel bouwen bevordert het clean, lean en mean produceren. Bouwen wordt monteren en werkvoorbereiding wordt engineering. De bouwpartners leren elkanders taal spreken en improvisatie - een blokje hout, de klodder specie - behoort tot het verleden. De traditionele bouwwijze bestaat juist bij improvisatie en levert daardoor veel afval op en leidt tot verspilling. Flexibel bouwen impliceert het vermogen om in te spelen op uiteenlopende wensen, vandaag, maar ook volgend jaar en elke keer weer opnieuw. Een flexibel gebouw zal voor lange tijd en vele gebruikers als gegoten zitten. Om flexibiliteit te kunnen bereiken moet een gebouw in beginsel ook demontabel zijn. Demontabel bouwen op bouwdeelniveau is dan een eerste stap, die het mogelijk maakt om bijvoorbeeld een gevelelement te vervangen. De volgende stap bestaat uit de mogelijkheid van volledige demontage en hergebruik van de onderdelen op een andere plek in een ander bouwwerk.

In het grote scherm is een oog uitgespaard, waardoor de stad zicht heeft op de binnenplaats tussen de twee bedrijfsunits en vice versa. Vanaf de hoge binnenplaats zie je zowel New Metropolis van Renzo Piano als de Mozes en Aäronkerk. (foto: Verburg Hoogendijk Architecten)

In zijn abstracte perfectie verhult het scherm allerlei praktische voorzieningen, zoals de hemelwaterafvoeren die aan de zijkant van de uitbreiding zijn aangebracht. De bedrijfsunits zijn bekleed met op maat aangeleverde kunststof planken in heldere uitvoering. De naden tussen de afzonderlijke planken zijn niet afgeplakt, maar juist bewust opengelaten. Het risico van condensvorming is zo verdwenen; de ondergrond van glaswol waait gewoon droog. (foto: Verburg Hoogendijk Architecten)

Demonstratieproject Om het IFD-bouwen in de praktijk verder te stimuleren is het Programma Demonstratieprojecten Industrieel, Flexibel en Demontabel Bouwen opgezet. Dit is gebeurd in een gezamenlijk initiatief van de ministeries van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer en Economische Zaken. De SEV werft via een brede oproep aan de marktpartijen in drie ronden demonstratieprojecten. Tijdens de eerste twee ronden zijn 181 projecten aangemeld. Hiervan ontvingen er uiteindelijk 46 (waaronder 3 haalbaarheidsstudies) de status van demonstratieproject. De derde ronde heeft onlangs plaatsgevonden. Om de erkenning van demonstratieproject IFD-bouwen te kunnen krijgen, moet een werk uiteraard aan de drie basiskenmerken voldoen. Maar verder wordt bovenal ook belang gehecht aan het vernieuwende karakter van het project. Dit betekent dat met het project nieuwe ervaringen zijn opgedaan die van belang zijn voor het IFDbouwen in het algemeen. Tegelijkertijd heeft het vereiste vernieuwende karakter een gunstige invloed op de belangstelling waarin het IFD-bouwen zich mag verheugen. Het A-Marktproject voldoet aan al deze eisen en is dan ook als demonstratieproject aangemerkt. Wim Verburg van het Staalbouw Instituut (nu Bouwen met Staal) onderkende al in 1999 het potentieel van het A-Marktproject en zei daarover: "Dit project rekent af met de stelling dat tijdelijke architectuur er per definitie niet uitziet. Er zijn maar een paar van dit soort voorbeeldprojecten nodig om een ontwikkeling in gang te zetten die het voor de fabrikant van het hier gebruikte merk Star-Frame aantrekkelijk maakt om het systeem verder

11

14,0

Fscherm

5

11

7

1

200

12

6

8

9

10

2

3

4

2,0

3,0 6,0 0,33 kNm -2

0,33 kNm -2

z

3,0

x

Fdak

Fverd

dak

verdieping

Aan de zijkant van de uitbreiding is een scherm geplaatst dat tegen het gebouw is afgesteund. Het scherm is voorzien van roosterpanelen uit strekmetaal en is voor de windbelasting op het gebouw als half-doorlatend in de berekeningen meegenomen. De windbelasting wordt via de vloerschijf over de spanten verdeeld. Vanuit dit constructieprincipe is per spant een maximale belasting berekend van Fdak = 10 kN en F verd = 14 kN.

12

2400

2400

2400

2400

2400

2400

2400

2400

2400

2400

2400

2400

2400

2400

2400

2400

º168,3x8,8

8016+

º168,3x6,3

2.

º168,3x6,3

1.

ø25

º168,3x6,3 8016+

2. º168,3x6,3

8x1002 = 8016

º168,3x6,3

B.K. IPE180 3015+

1. koppelregel schermkolommen IPE180

º168,3x6,3

o.k. eerste rooster= 0.00+

0.00+

250-

voor opbouw stalen scherm zie tekening architect

Aanzicht stalen scherm

5350

5350

8016+

5350

8016+

8016+

5350

8016+

º168,3x8,8

º168,3x6,3

º168,3x6,3 º168,3x6,3

5900+

º168,3x6,3

s.

5900+

2x C200,74,66-2

s.

2x C200,74,66-2

IPE180 koppelprofiel tbv. stalen scherm tevens tbv. bevestiging balusters en oplegging persroosters Zie Starframe

IPE insnijden t.p.v. dakrand

IPE insnijden t.p.v. dakrand

balusters op IPE 180

(zie ook tekening Starframe)

(zie ook tekening Starframe)

persroosters d=50

persroosters d=50

2945+

3065+

2945+ 2x C200,74,66-2

2x C200,74,66-2

voor profielen en stabiliteit zie tekeningen Starframe

Zie Starframe

Doorsnede A-A

150

600-

Doorsnede B-B

langswapening 8 Dekking onder 50mm kolomvoet 4x lijmanker M12

s.

=afsteuning scherm draadstang M20 + gaffel vlgs opgave architect

voor profielen en stabiliteit zie tekeningen Starframe C100,50-1.5

Peil=0

Peil=0

450

Peil=0

600-

350

Peil=0

2x C200,74,66-2

B.K. BALK 2435+ IPE200

º168,3x6,3

C100,50-1.5

IPE180 op pootjes naar onderkonstruktie

2635+ C200,74,66-2 hoh.600

C100,50-1.5

3065+

IPE180 op pootjes naar onderkonstruktie

Doorsnede C-C

Doorsnede D-D

windbokken uit te voeren in starframe profielen

windbokken uit te voeren in starframe profielen

volgens opgave leverancier

volgens opgave leverancier

Zie Starframe

M

te ontwikkelen. In dat opzicht kan dit bescheiden, tijdelijke gebouw de katalysator zijn voor een verdere ontwikkeling van IFD-bouwen."

kip

Constructief ontwerp M M

M

Vanwege het tijdelijke karakter van het bouwwerk is gezocht naar een constructief systeem dat eenvoudige montage en demontage toestaat. De constructie moest bovendien licht van gewicht zijn, omdat er op staal (grondslag) moest worden gefundeerd. Om aan deze randvoorwaarden te kunnen voldoen is gekozen voor staalframebouw en in het bijzonder de gepatenteerde variant die onder de merknaam Corus Star-Frame door diverse licentiehouders wordt geleverd (bijlage). Vooral vanaf de jaren ‘90 is veel gepubliceerd over bouwen in lichtgewicht staalconstructies, zoals ook met staalframebouw gebeurt. De belangrijkste algemene kenmerken van de bouwmethode zijn: • De constructie is in beginsel statisch bepaald. • Liggers en stijlen bestaan uit koudgevormde dunwandige (0,5 tot 2 mm) profielen die op een hart-op-hart-afstand van 600 mm staan, want dat is de standaardbreedte van multiplex- en gipsplaten die respectievelijk als vloeren wandbekleding dienen. • De stabiliteit wordt ontleend aan de schijfwerking van vloeren en de aanwezigheid van voldoende dwarswanden. • Er wordt voorzien in de kip- en knikstabiliteit van profielen, alsmede in de schijfwerking van de diverse onderdelen door constructieve samenwerking tussen de lichtgewicht profielen en de gips- of multiplexplaten die daarop zijn aangebracht. • Overspanningen zijn in de regel niet groter dan 5 à 6 m. Grotere vrije overspanningen tot 7,5 m worden mogelijk door hogere vloerliggers toe te passen, of door de vloerliggers op een kleinere hart-op-hart-afstand te leggen. Bij het A-Marktproject speelden de kenmerken met betrekking tot eventuele trillingen en de geluidsisolatie geen rol van betekenis. Het feit dat het terrein eerder bebouwd was geweest en bij aanvang van de bouwactiviteiten al ongeveer twintig jaar braak lag, gaf het projectteam het vertrouwen dat de nieuwe lichte opbouw niet of nauwelijks tot additionele zettingen zou leiden. Deze veronderstelling blijkt tot op heden gerechtvaardigd te zijn. De fundering is zo licht mogelijk gehouden, hetgeen betekende dat het gewicht van de bovenbouw, binnen de gestelde grens, maximaal kon zijn. Er is uiteindelijk gekozen voor een pakket van 300 mm schuimbeton dat wordt afgedekt met een laag gewapend beton van 150 mm dikte. Bij de constructieve invulling en uitwerking van de stalen bovenbouw golden er beperkingen. Zo mochten er in de als supermarkt bestemde ruimte op de begane grond geen dwarswanden worden geplaatst. Alleen schotten met een diepte niet groter dan 600 mm vanuit de zijwanden werden toegestaan. Deze konden worden geïntegreerd in schappenwanden. Vanuit de beperkingen is het constructief ontwerp in eerste instantie als volgt opgezet:

13



2400

2400

2400

A

C200,74,66-2

2400

2x C200,74,66-2

Vervolgens heeft leverancier Hoogovens Star-Frame detailberekeningen gemaakt. Hieruit bleek dat de stijlen van de stabiliteitsspanten ook konden worden samengesteld uit koudgevormde dubbele U-profielen voorzien van multiplexbeplating. Dit is de oplossing die is uitgevoerd. Het was niet nodig om de verbindingen in detail te tekenen, omdat ze standaard werden uitgevoerd (zie literatuur). Alleen de verbinding van de stabiliteitsschotten vormde een uitzondering. De weerstand tegen bezwijken van de hoofddraagconstructie als gevolg van brand kon beperkt blijven tot 30 minuten. De aanbouw heeft immers maar twee lagen en is niet bestemd voor wonen. Aan deze eis kon met de aan de binnenzijde aangebrachte gipsplaten worden voldaan.

illustratie: Padox

C200,74,66-2

• Dragende gevelstijlen in koudgevormde profielen hart-op-hart 600 mm met gipsbeplating binnen en buiten. • Vloerliggers in koudgevormde profielen hart-op-hart 600 mm afgedekt met multiplexbeplating. • Voor de verdeling van de wind- en stabiliteitskrachten over de dwarsspanten worden de vloeren als schijven beschouwd. • Voor de stabiliteit in de langsrichting zijn in de lange gevels kruisverbanden tot stand gebracht. De stabiliteit in de dwarsrichting wordt ontleend aan spanten die met een hart-op-hart-afstand van 4800 mm zijn geplaatst. Ze bestaan uit stijlen, samengesteld uit kokerprofielen 120 x 60 x 5 hart-op-hart 500 mm met schoren van stripstaal, en dubbele regels van koudgevormde profielen. De stijlen en regels vormen tezamen telkens een portaal.

C200,74,66-2

14

B

Snelle montage De staalframebouw zou aanvankelijk worden geleverd door Starframe Hoogovens, maar de betreffende activiteiten werden in de werkvoorbereidingsfase van A-Markt evenwel beëindigd. Het systeem is daarna gefabriceerd door Padox uit Warmond. Vervolgens heeft Bouwbedrijf Nieuwe Maten uit Koog aan de Zaan zorggedragen voor de montage. Daarbij gold als voorwaarde dat de supermarkt gewoon in bedrijf moest kunnen blijven. Niettemin is de gehele stalen bovenbouw in nagenoeg één week gemonteerd en afgewerkt.


15

illustratie: Padox

2400

2400

2400

2400

2400

2400

2400

2400

2400

2400

2400

2400

roostervloer

5350

C200,74,66-2

C200,74,66-2

C200,74,66-2 C200,74,66-2

C200,74,66-2 2x C200,74,66-2

2x C200/74/66-2

C200/74/66-2

2x C200/74/66-2

2x C200/74/66-2

C200/74/66-2

C200/74/66-2 2x C200/74/66-2

2x C200,74,66-2

IPE200

C200,74,66-2

stabiliteitsverband

C

D

stabiliteitsverband


6500 +

5900 +

OSB-plaat 18 mm dik C200/2-profiel h.o.h. 600 mm solatie (steenwol) 50 mm dik Dampremmende folie Omega-profiel Gipskartonplaat 15 mm dik Gipskartonplaat 12.5 mm dik Dampremmende folie C100-profiel / vol isolatie (glaswol) Isolatie (systemboard) 28 mm dik Omega-profiel t.b.v. gevelbekleding Gevelbekleding Waterkerende folie

2945 +

2745 + Underlayment 18 mm dik C200/2-profiel h.o.h. 600 mm Isolatie (steenwol) 50 mm dik Omega-profiel Gipskartonplaat 15 mm dik Oplegvilt Gipskartonplaat 12.5 mm dik Dampremmende folie C100-profiel / vol isolatie (glaswol) Isolatie (systemboard) 28 mm dik Gevelbekleding Gipskartonplaat 12.5 mm dik Dampremmende folie C100-profiel / vol isolatie (glaswol) Isolatie (systemboard) 28 mm dik Gevelbekleding

DPC-slabbe

P=0 M.V. =100-

550

150

16

WBP dik 18 mm

OSB-plaat 18 mm dik C200/2-profiel h.o.h. 600 mm Isolatie (steenwol) 50 mm dik Omega-profiel Gipskartonplaat 15 mm dik

17

Underlayment 18 mm dik C200/2-profiel h.o.h. 600 mm Isolatie (steenwol) 100 mm dik Omega-profiel Gipskartonplaat 15 mm dik

Oplegvilt

50

Gipskartonplaat 12,5 mm dik Dampremmende folie C100-profiel / vol isolatie (glaswol) Isolatie (systemboard) 28 mm dik Gevelbekleding

De keuze voor staalframebouw maakte het mogelijk om iets aparts te doen met de schil aan de buitenkant van het gebouw. Op de begane grond bestaat deze uit golfplaten met een zilver-metallic PVDF-coating. De bedrijfsunits boven zijn aan de buitenzijde afgewerkt met kunststof planken.

Projectgegevens Locatie: Dwarsstraat, Amsterdam. Opdracht: J. van Kempen, Amsterdam. Architect: Verburg Hoogendijk Architecten, Amsterdam. Projectarchitect: Thijs Verburg. Constructeur: ABT Adviesbureau voor Bouwtechniek, Delft. Projectconstructeur: Hein Rekveldt. Montage: Bouwbedrijf Nieuwe Maten BV, Koog aan de Zaan. Contactpersoon montage: Krijn van der Voorn. Aannemer bouwkundig: Aannemersbedrijf Van Baar, Lopik. Contactpersoon bouwkundig: Gerrit van Baar. Fabrikant staalframe: Padox, Warmond (licentiehouder Star-Frame). Overige participanten: Academie voor Bouwkunst, Rotterdam; Bouwen met Staal, Rotterdam. Start bouw: december 2000. Oplevering: januari 2001.

Kernbegrippen Tijdelijke bedrijfsruimte - staalframebouw - demontabele bouwdelen - herbruikbare elementen.

18 Literatuur • TNO-Rapport 95-BBI-R0581: The Application of Steel in Urban Habitat. Indoor Climate during Summer in Dwellings with Lightweight Steelframe Constructions. A Case Study, 1995, Rijswijk. • TNO-Rapport 95-CON-R0986-5: The Application of Steel in Urban Habitat. Structural Design of Optopped Housing. Archetypes 1 and 2, 1995, Rijswijk. • Verburg, W.H., 2000: Bouwen op toplocaties. Optoppen met staalframebouw, Bouwen met Staal, Rotterdam.

Diverse artikelen in Bouwen met Staal in PDF-formaat te downloaden via www.woonen.nl

Licentiehouders Corus Star-Frame

Overige leveranciers KS Profiel

Corus Star-Frame is een gepatenteerd bouw-

Postbus 1250

systeem van koudgevormde profielen

3330 CG ZWIJNDRECHT tel: 078 - 610 09 33

Padox staalframe

fax: 078 - 610 19 40

Postbus 41

www.ksprofiel.com

2360 AA WARMOND

KS Profiel is producent van koudgewalste profielen

tel: 071 - 301 92 04 fax: 071 - 301 21 03

SADEF W. Witsenplein 4

IBC Timmerfabriek

2596 BK DEN HAAG

Postbus 7

tel: 070 - 324 28 02

5680 AA BEST

fax: 070 -- 328 20 92

tel: 0499 - 399 565

www.sadef.be

fax: 0499 - 395 385

SADEF is leverancier van bouwsystemen die bestaan uit koud-

e-mail: [email protected]

gewalste profielen

FeNB2 Staalframebouw

Dingemans Elementenbouw BV

Leeuwerikstraat 36

Postbus 65

1742 BC SCHAGEN

5170 AB KAATSHEUVEL

tel: 0224 - 290 619

tel: 0416 - 275 081

fax: 0224 - 290 516

fax: 0416 - 277 241 www.dingemanselem.nl

Trio Bouwsystemen Postbus 14

Lindab Profil AB

4214 ZJ VUREN

269 82 B stad, Zweden

tel: 0183 - 658 400

tel: +46 431 850 00

fax: 0183 - 658 401

fax: +46 431 -517 34

e-mail: [email protected] of [email protected]

www.lindab.com/lindabprofil/profil.htm Lindab is leverancier van staalframebouwcomponenten, waar-

GeNieConsult en Partners

onder thermoprofielen

Aalhorst 14 2402 PL ALPHEN AAN DEN RIJN

Gyproc Benelux NV

tel: 0172 - 420 423

Merksemsebaan 270

fax 0172 - 440 900

B-2110 Wijnegem, België

e-mail: [email protected]

tel: +32 3 360 22 11 fax: +32 3 360 23 80

MAT Afbouw BV

www.gyproc.com

Postbus 2035

Gyproc is de leverancier van verschillende wandsystemen,

5300 CA ZALTBOMMEL

zoals Metal Stud voor rechte, en Vertebra voor gebogen schei-

tel: 0418 - 514 344

dingswanden

fax: 0418 - 514 322 e-mail: [email protected]

Rigips Benelux BV Stuartweg 1b Postbus 73 4130 EB VIANEN tel: 0347 - 325 100 fax: 0347 - 325 125 www.rigips.com Rigips is leverancier van stalen binnenwandsystemen

19

illustratie: Jonker & Wu

Recommend Documents