IFRS Today 04. This is an example of a subtitle. Juni 2005

IFRS Today This is an example of a subtitle

04

Juni 2005

2 IFRS Today juni ‘05

Inhoud 01

Voorwoord

3

02

“Goede communicatie voorkomt speculatie in de markt” Peter Sampers, projectleider IFRS bij Philips, vertelt over transparantie, tijdige communicatie en interpretatie van standaarden

4

03

“Ook de gebruiker heeft tijd nodig om zijn systeem aan te passen op IFRS” Analist Ger den Ouden roept bedrijven op tot meer transparantie over IFRS-effecten

6

04

Balanced Reporting Meer balans in uw financiële rapportage

8

05

De invloed van IFRS op de fiscale winst De invoering van IFRS kan gevolgen hebben voor de fiscale winstbepaling

12

06

IFRS Nieuws

14

Colofon

Contact us

Contact us

IFRS Today is een uitgave van KPMG. De uitgave verschijnt vier keer per jaar en wordt verzonden aan personen die werkzaam zijn en/of geïnteresseerd zijn in het werkgebied van IFRS.

Redactie Petri Hofsté

Voor vragen kunt u terecht bij Global Conversion Services Iris Spronk

Tel. (020) 656 7351 [email protected]


www.ifrs.nl

Max Groen

Realisatie KPMG Marketing, Sales & Communicatie


Tekst Nart Wielaard, Haarlem Vormgeving In1, Rotterdam

Martijn van Wensveen

Druk Reijnen Offset, Amstelveen


© 2005 KPMG Accountants N.V.

IFRS Today juni ‘05 3

01 Ten eerste omdat behoorlijk wat ondernemingen in de afgelopen maanden extern hebben gecommuniceerd wat de effecten van IFRS zijn op de openingsbalans per 1 januari 2004. Maar de aanbeveling van CESR om in de jaarrekening 2004 de effecten van de implementatie van IFRS kwalitatief en kwantitatief toe te lichten, wordt lang niet in alle gevallen opgevolgd. Dat komt enerzijds omdat de informatie separaat wordt verstrekt aan gebruikers, anderzijds omdat er blijkbaar toch nog onvoldoende zekerheid is over de gevolgen. De praktijk laat zien dat de bedrijven die hebben gecommuniceerd over de impact van IFRS zich serieus van hun taak kwijten: ze zorgen voor een vrij goede en uitgebreide toelichting. De kwantitatieve impact verschilt echter sterk per bedrijf. Het is ook spannend omdat ondernemingen nog steeds te kampen hebben met onzekerheid over de


Voorwoord Het zijn spannende tijden voor iedereen die met IFRS te maken heeft

gevolgen van IFRS. De IASB is op dit moment bezig met aanpassingen in IAS 39 met betrekking tot de fair value optie: de optie om financiële activa of financiële verplichtingen aan te wijzen voor waardering op fair value via de winst- en verliesrekening. In Europa geldt hiervoor nu nog een zogenaamde 'carve out': financiële verplichtingen mogen niet worden aangewezen voor waardering op fair value. De wijzigingen zijn dan ook vooral van belang voor ondernemingen die bepaalde financiële verplichtingen op fair value willen waarderen. Toezichthouders lijken met de IASB overeenstemming te hebben over een wijziging in de fair value optie die ook de instemming van andere belanghebbenden heeft. De EFRAG, het adviesorgaan voor de Europese Commissie voor de beoordeling van nieuwe standaarden en aanpassingen, heeft zich ook al gebogen over de conceptveranderingen en heeft

aangegeven dat zij verwacht een positief 'endorsement advies' te geven ten aanzien van de voorgestelde veranderingen. Dat zou betekenen dat de Europese Commissie de 'carve out' met betrekking tot de fair value optie kan laten vervallen. Goed nieuws, maar waarschijnlijk zal het nog wel enige maanden vergen voordat alles formeel is geregeld. Het schrappen van deze 'carve out' zou weer een belangrijke stap zijn op weg naar meer transparantie, het thema van de IFRS Today die voor u ligt. U leest hierin onder meer hoe een analist aankijkt tegen communicatie over IFRS en ook over de uitdaging die ondernemingen de komende jaren hebben om hun interne rapportages beter af te stemmen op de externe verslaggeving. U bent inmiddels van ons gewend dat we in elk nummer van IFRS Today een klant aan het woord laten over IFRS. Ook deze keer blijken de ervaringen van een klant – Philips – weer zeer interessant en leerzaam.


02

“Goede communicatie voorkomt speculatie in de markt”

Philips rapporteert al drie jaar volgens de waarderingsregels van US GAAP. Het elektronicaconcern kiest ervoor om de Amerikaanse boekhoudregels aan te houden als primair stelsel voor verslaggeving, en voert dan ook een 'dubbele boekhouding' totdat IFRS en US GAAP volledig zijn geconvergeerd. Peter Sampers, projectleider IFRS bij Philips International, vertelt over transparantie, tijdige communicatie en interpretatie van standaarden. Reputatie Philips heeft een naam hoog te houden op het gebied van verslaggeving. Al decennia geleden maakte het bedrijf furore met voor die tijd zeer vernieuwende waarderingsgrondslagen. Ook won het bedrijf al diverse malen prijzen voor de kwaliteit van het jaarverslag. Het woord transparantie staat dan ook met kapitalen geschreven in het beleid van de onderneming. Sampers, Vice President Policies & Directives Corporate Control bij Philips: “Transparantie staat centraal in alles wat we doen. We willen de markt zo goed mogelijk uitleggen wat we doen en streven daartoe naar de hoogste kwaliteit in onze informatievoorziening. Enkele jaren geleden was dat aanleiding om over te stappen van Dutch GAAP naar US GAAP. Onze peer group (met daarin bedrijven als Sony en Siemens, red.) rapporteerde toen al voor een groot deel op basis van US GAAP, en we vonden het belangrijk dat de cijfers van Philips goed vergelijkbaar zijn met de peer group.” Dubbele jaarrekening Philips zal ook de komende jaren US GAAP blijven hanteren als primair verslaggevingstelsel. Niettemin zal het bedrijf als een 'good corporate citizen' ook volledig voldoen aan de verplichtingen die de Europese Commissie stelt ten aanzien van de invoering van IFRS. Philips kiest er echter voor om de cijfers volgens IFRS, inclusief toelichting, toe te voegen aan de jaarrekening volgens US GAAP. De jaarrekening zal dan dus twee verschillende winstcijfers bevatten. Een van de belangrijkste verschillen in de twee winstberekeningen, is de verwerking van de kosten van onderzoek en ontwikkeling. Onder US GAAP gaan al deze kosten Peter Sampers © 2005 KPMG Accountants N.V.


direct ten laste van het resultaat, terwijl IFRS onder bepaalde voorwaarden vereist dat de kosten worden geactiveerd en in de loop der jaren afgeschreven. Dat verschil vereist ook in de interne organisatie de nodige aanpassingen. Sampers: “Om de kosten van onderzoek en ontwikkeling onder IFRS correct te verwerken, moet je in de hele organisatie informatie verzamelen over de aan ontwikkeling bestede manuren. Die informatie zit niet in onze financiële systemen, maar in systemen voor projectmanagement.”

Persbericht Het gesprek met Sampers vindt plaats enkele dagen nadat Philips een persbericht heeft verspreid over de effecten van IFRS op het resultaat en het vermogen. De impact: het nettoresultaat over 2004 zou op basis van IFRS 53 miljoen euro lager zijn uitgekomen dan de 2,8 miljard die onder US GAAP is gerapporteerd. Per saldo lijkt dat dus nogal mee te vallen, hoewel de samenstelling van dat getal laat zien dat de individuele posten heel wat groter zijn.

Kwaliteitsslag Dat klinkt niet alsof IFRS voor Philips een erg complexe klus was, en dat klopt ook, zo vertelt Sampers. “De invoering van IFRS is voor ons goed te overzien. Dat komt niet alleen omdat de verschillen tussen US GAAP en IFRS beperkt zijn, maar ook omdat we met de invoering van US GAAP destijds al een kwaliteitsslag hebben gemaakt in onze financiële processen. Al onze bedrijven werken al volgens dezelfde richtlijnen en definities, en dat scheelt ons nu een boel werk. Ik denk dat bij veel andere bedrijven juist daarin veel werk zit. Weliswaar kent IFRS ook ten aanzien van de verwerking van pensioenen een belangrijk verschil met US GAAP, maar dat kunnen we op centraal niveau afhandelen voor de hele groep, en dat maakt het veel overzichtelijker.”

Timing Philips hecht eraan om deze informatie duidelijk naar de markt te communiceren. Timing is daarbij erg belangrijk, zo vertelt Sampers: “In september 2004 hebben we voor het eerst gecommuniceerd met analisten over IFRS. De jaarrekening over 2004 bevatte vervolgens alleen een beperkte toelichting en dat is een welbewuste keuze. Het persbericht van eind maart gaat vergezeld van een uitgebreide analyse van de effecten, en we versturen dat bewust enkele weken voordat we de cijfers over het eerste kwartaal publiceren. Daarmee voorkomen we dat er onnodig onduidelijkheid ontstaat in de markt. Deze strategie voorkomt dat de markt er zelf over gaat speculeren en de foute conclusies trekt. Dat is eigenlijk het ergste wat je kan gebeuren.”

Ziet Sampers nog positieve operationele effecten in de invoering van IFRS? “Beperkt. IFRS is wel weer eens aanleiding om goed naar je financiële processen te kijken, en op kleine onderdelen ontstaan er dan mogelijkheden voor verbetering. En ten aanzien van de kosten van onderzoek en ontwikkeling krijgen we wellicht iets beter inzicht omdat we dingen optellen die we vroeger niet optelden.”

Interpretatie De toelichting op het persbericht geeft een zeer duidelijk beeld van de effecten van IFRS. Philips vertelt daarin ook heel open over een belangrijk punt van discussie: de waardering van de pensioenverplichtingen. Sampers: “Over de waardering van vooruitbetaalde pensioenpremies aan ons Nederlandse pensioenfonds bestaat geen eenduidig standpunt, ook niet na overleg met onze huisaccountant


KPMG. Het gaat om een heel technisch thema, waarover we een brief hebben gestuurd aan de IFRIC. We hopen dat deze commissie van de International Accounting Standards Board, die verantwoordelijk is voor interpretatie van verslaggevingsstandaarden, ons uitsluitsel kan geven.” Leerpunten Wat ziet Sampers als de belangrijkste leerpunten van het project? “We hebben de complexiteit van het invoeren van IFRS bij niet geconsolideerde bedrijven wat onderschat. Bij joint ventures heb je ook te maken met andere partijen en dat vergt vaak een complex onderhandelingsproces. Verder werd ik eigenlijk wat verrast door het feit dat de standaarden toch niet zo duidelijk waren als we dachten. Wij merken dat er bij de eerste toepassing toch veel vragen opkomen, zoals die over de verwerking van pensioenen.” Rust Sampers hoopt dat de IASB bedrijven de komende jaren wat rust geeft: “De IASB lijkt nu de neiging te hebben om veel standaarden verder te verbeteren. Ik denk dat het goed is om dat met mate te doen, zodat bedrijven kunnen wennen aan de standaarden en de toepassing daarvan optimaliseren.” Een andere wens van Sampers is een soepele en snelle convergentie van US GAAP met IFRS. Het streven van de IASB is dat beide stelsels binnen enkele jaren naar elkaar toe groeien, zodat er in het geval van Philips geen 'dubbele jaarrekening' meer nodig is. Sampers: “Wij dringen er bij de IASB op aan dat dat proces snel verloopt. Niet omdat wij nu extra accountingkosten hebben, maar omdat het naar de markt toe veel duidelijker is.”


03

“Ook de gebruiker heeft tijd nodig om zijn systeem aan te passen op IFRS” Analist Ger den Ouden roept bedrijven op tot meer transparantie over IFRS-effecten Beursgenoteerde ondernemingen spendeerden de afgelopen jaren veel tijd en geld aan de interne implementatie van IFRS, maar schonken nauwelijks aandacht aan de gebruikers. Dat is welbeschouwd heel merkwaardig, want de hele IFRSoperatie is juist bedoeld om hen kwalitatief betere informatie te bieden. Analist Ger den Ouden: “Geef gebruikers nu goede en gekwantificeerde informatie over de verwachte effecten, om straks eventuele imagoschade te voorkomen.” Den Ouden houdt er wel van om bedrijven een beetje te prikkelen. De titel van zijn lezing tijdens de Limperg-dag eind 2004 getuigt daar ook van: Inactieve Figuranten in een Raadselachtig Scenario. Een van de vragen die Den Ouden opwierp was of ondernemingen er wel alles aan deden om de markt goed te informeren over de effecten van IFRS. Het antwoord: nee dat doen ze niet. Veel ondernemingen zijn volgens hem vooral bezig geweest met de interne effecten van IFRS. Die zijn uiteraard niet te onderschatten: systemen moeten worden aangepast of vernieuwd, mensen moeten worden opgeleid, en accounting manuals en rekeningschema's moeten op de helling. Toch mag dat alles geen



reden zijn om de gebruiker – voor wie IFRS is bedacht – grotendeels in het ongewisse te laten over de effecten van IFRS. “Een goed product verkoopt zichzelf helaas meestal niet”, merkt Den Ouden fijntjes op. “Communicatie is wat mij betreft dan ook nadrukkelijk een onderdeel van de implementatie, en niet een element dat na afloop van de implementatie aan bod moet komen.” Helaas blijkt uit onderzoek dat hij deed onder beursgenoteerde ondernemingen die deel uitmaken van de AEX en het NextPrime- en NextEconomysegment van Euronext dat veel ondernemingen dat motto niet in de praktijk brengen. Het onderzoek bracht in kaart in hoeverre ondernemingen in hun tussentijdse berichten van 2004 melding maken van de impact van IFRS. Een krappe meerderheid van de fondsen bleek gebruikers in te lichten over de effecten van IFRS, maar slechts 16 procent kwantificeerde de effecten. Den Ouden: “Ruim een derde van de ondernemingen verstrekte geen informatie, en voldeed daarmee niet aan het voor het NextPrime- en NextEconomy-segment geldende Euronext-reglement dat toelichting van de verwachte effecten verplicht stelt.” Een gemiste kans, zo meent Den Ouden: “Gebruikers moeten worden voorbereid op een ander referentiekader. Zij hebben, net als de ondernemingen zelf, ook tijd nodig om hun systemen aan te passen.” In zijn rol als senior analist ziet Den Ouden daarvan tal van voorbeelden. Zo zijn in veel leningen ratioconvenanten afgesloten. Die ratio's kunnen er onder IFRS heel anders uit komen te zien en dus moet daar tijdig op worden geanticipeerd. Daar is echter goede kwantitatieve informatie voor nodig.


Een ander voorbeeld is het cashflowoverzicht. Den Ouden: “In tegenstelling tot wat veel mensen denken kan IFRS wel degelijk invloed hebben op het cashflowoverzicht. Zo kan de consolidatiekring veranderen, of kan de rubricering veranderen. Voor een analist is het belangrijk om inzicht te hebben in de kasstromen, en het zou dan ook goed zijn als ondernemingen informatie zouden verstrekken over wat IFRS op dat punt betekent.” Overigens zijn niet alleen ondernemingen zelf schuldig aan de beperkte communicatie over IFRS. Journalisten en analisten zijn op dit punt ook weinig actief, en velen van hen lijken IFRS te veel te zien als een nieuwe Dutch GAAP en te weinig als een compleet nieuwe manier van waardering en resultaatbepaling. Wat dat betreft zouden er nog wel eens verrassingen kunnen komen: gebruikers waren dan misschien nog figuranten, maar nu beursfondsen daadwerkelijk cijfers onder IFRS gaan produceren, kunnen ze wel eens uitgroeien tot de hoofdrolspelers van IFRS. Den Ouden hoopt dat ondernemingen er alles aan doen om de gebruikers een nieuw referentiekader bij te brengen, om verrassingen te voorkomen. Want het is bekend dat de markt niet houdt van verrassingen. Den Ouden: “Ik vergelijk een jaarrekening wel eens met een beoordelingsgesprek: voor beiden geldt dat het eigenlijk een bevestiging hoort te zijn van wat je al weet. Als er verrassingen zijn dan geeft dat in feite aan dat er in het daaraan voorafgaande traject al iets is misgegaan.” Denkt Den Ouden dat er door de invoering van IFRS een schok door de markt zal gaan, nu ondernemingen zo slecht communiceren over de impact?

“Ik denk dat het in het algemeen wel zal loslopen, maar dat er in individuele gevallen wel verrassingen zullen optreden. Een aantal bedrijven zal als gevolg daarvan imagoschade oplopen. Als ze immers met verrassingen in hun cijfers komen, dan zegt dat ook iets over hoe gemakkelijk ze in het verleden zijn omgegaan met de vrijheidsgraden die ze onder de oude boekhoudregels hadden.“ Heeft Den Ouden nog een advies voor ondernemingen? “Stap af van de gedachte dat beleggers volatiliteit in de resultaten niet aankunnen. Dat geloof ik namelijk niet. Je moet het alleen goed uitleggen. Als gebruiker heb ik er niks aan als wordt gezegd dat er valutaire tegenwind was, ik wil weten hoe en waarom die valutaire tegenwind de resultaten beïnvloedt.” Ondernemingen die alleen maar informatie verschaffen omdat de regels dat nu eenmaal voorschrijven, komen meestal met nutteloze platitudes en lege cliché formuleringen. En daar zit volgens Den Ouden nu juist de crux: velen lijken uit het oog te hebben verloren dat IFRS is ontwikkeld om meer transparantie op de financiële markt en daarmee lagere kapitaalkosten voor ondernemingen te bereiken. Den Ouden: “Bedrijven zien IFRS veelal meer als een verplichte exercitie dan als een kans om lagere vermogenskosten te realiseren door meer transparantie. Uiteindelijk zal die transparantie wel verbeteren, maar ik denk dat daar enige tijd overheen zal gaan. Het is eigenlijk net als met een mobiele telefoon: daar worden nu ook pas alle mogelijkheden van ontdekt.” Ger den Ouden is senior analist bij NIB Capital, en spreekt in dit artikel op persoonlijke titel.


04

Balanced Reporting Meer balans in uw financiële rapportage

Nederlandse beursgenoteerde bedrijven staan klaar om vanaf 2005 te gaan rapporteren onder IFRS. Een knappe prestatie waarvoor de afgelopen jaren veel werk is verricht. De invoering van IFRS moet leiden tot verhoogde transparantie en betere vergelijkbaarheid. Hierdoor zullen bedrijven nog meer dan voorheen in een glazen huis opereren. Tegelijkertijd moeten ze hun interne managementrapportages aanpassen om goede stuurinformatie op basis van IFRS te verkrijgen. Een belangrijke uitdaging voor de komende jaren is dan ook: zorgen dat er meer balans komt tussen ‘compliance’ (het naleven van regels zoals IFRS) en ‘performance’ (het kunnen verbeteren van de bedrijfsprestaties). Dit is waar Balanced Reporting om draait.

© 2005 KPMG EDP Auditors N.V.


Drukke tijden De invoering van nieuwe regelgeving zoals IFRS, maar ook Sarbanes-Oxley, Tabaksblat, Basel II voor banken en Solvency II voor verzekeraars, heeft ervoor gezorgd dat bedrijven de afgelopen jaren veel tijd, geld en energie hebben geïnvesteerd in het kunnen voldoen aan steeds meer en steeds complexere eisen ten aanzien van (financiële) rapportage en control. Met name voor grotere beursgenoteerde bedrijven is dat een aanzienlijke investering die kan oplopen tot vele tientallen miljoenen euro's. Deze projecten doen een aanslag op het financieel en IT-personeel dat naast zijn gewone werk ook verschillende projecten op het gebied van compliance moet begeleiden. Het gevaar daarvan is dat de verbetering van de business performance ondergeschikt raakt aan compliance (zie figuur 1).

aanpassingen in de bronsystemen. Het nadeel van dit soort tijdelijke oplossingen is dat ze de nare eigenschap hebben na verloop van tijd een permanente status te krijgen. Bovendien vertragen ze de afsluiting, vereisen ze additionele (handmatige) inspanning, verhogen ze de kans op menselijke fouten en schieten ze tekort qua audit trail. Harmonisatie en standaardisatie Het beoogde doel van IFRS is een verbeterde transparantie en vergelijkbaarheid. Bovendien heeft IFRS een externe uitstraling als 'kwaliteitszegel'. Desondanks, zo blijkt uit dezelfde KPMG-steekproef, ziet twee derde van de ondervraagde financiële managers (nog) geen toegevoegde waarde in IFRS. Met andere woorden: men ziet nauwelijks positieve effecten voor de eigen bedrijfsvoering. Een van de redenen is dat het enorme tijdsbeslag dat complianceprojecten vragen van een organisatie ten koste is gegaan van de aandacht voor verbetering van managementrapportages ter ondersteuning van de dagelijkse bedrijfsvoering. Daar ligt duidelijk een kans. Door de invoering van IFRS ontstaat de behoefte om de externe financiële verslaggeving beter aan te laten sluiten op de bestaande interne managementrapportages. Door harmonisatie van externe en interne verslaggeving worden tijdrovende en foutgevoelige handmatige reconciliaties namelijk overbodig. Bovendien krijgt het management sneller inzicht in de impact van 'fair value' waardeschommelingen als gevolg van IFRS en kan het beter inspelen op de gevolgen daarvan.

Figuur 1: Ontwikkeling van compliance versus business performance

Workarounds Daarbij speelt mee dat de implementatie van IFRS bij veel bedrijven in eerste instantie leidt tot een verzwakking van de kwaliteit van de hele financiële rapportageketen. Uit een steekproef onder deelnemers aan de jaarlijkse Europese KPMG IFRS-conferentie blijkt dat bijna de helft van de ondervraagden toegeeft zijn externe IFRS-rapportages in eerste instantie (vanaf 2005) met behulp van tijdelijke oplossingen ('workarounds') te doen. Pas daarna zal men meer aandacht gaan schenken aan het duurzaam verankeren van de IFRS-aanpassingen in de financiële rapportage systemen en processen van het bedrijf. Met name daar waar aanvullende IFRS-gegevens vereist zijn (zoals voor financiële instrumenten, verloopstaten, ouderdomsanalyses en segmentrapportages), wordt het rapportageproces ondersteund door spreadsheets in plaats van structurele


Reliable forecasting Het is een misvatting om te denken dat IFRS alleen maar gaat over retrospectieve rapportages. IFRS heeft ook impact op het proces van begroting en forecasting. Was het vroeger al moeilijk genoeg om een goede begroting en redelijk betrouwbare winstverwachting op te stellen, onder IFRS zal dat vanwege de toegenomen volatiliteit en complexe regels nog moeilijker zijn. Denk in dat kader bijvoorbeeld aan de gevolgen van hedge accounting en aan impairment testing. Bedrijven laten zich dan ook steeds minder vaak verleiden tot uitspraken over hun winstverwachtingen. Dat is zeer begrijpelijk: IFRS beperkt de mogelijkheden die de CFO vroeger had om een stabiel groeipatroon in de cijfers te presenteren. Bovendien zijn de fair value waarderingen die onder IFRS worden voorgeschreven afhankelijk van het dagelijkse sentiment op de (financiële) markten en individuele bedrijven hebben daar relatief weinig invloed op. De


financiële pers waarschuwt beleggers voor winstschokken en veel bedrijven wagen zich daarom liever niet aan het doen van winstvoorspellingen. Maar omdat de kapitaalmarkt bedrijven met een stabiele winstontwikkeling positief waardeert, is de vraag hoe lang het voor een beursgenoteerd bedrijf vol te houden is om helemaal geen uitspraken te doen over de toekomst. En wat te doen als je concurrenten daar wel mee durven te komen? De uitdaging die IFRS met zich meebrengt is om transparant te zijn over het verleden én over de toekomstige performance van de organisatie. Duidelijke Managementrapportages, state-of-the-art forecasting tools en financialmodellingtechnieken zijn nodig om het verschil inzichtelijk te maken tussen de 'kunstmatige volatiliteit' als gevolg van sommige accountingregels en de werkelijke 'bedrijfseconomische volatiliteit' als gevolg van het eigen ondernemingsrisico. Zij geven voorts de gevoeligheid weer van de belangrijkste interne (waarop gestuurd kan worden) en externe (die men niet kan beïnvloeden) winstfactoren onder verschillende scenario's. Ondernemingen die dat onderscheid goed onder de knie krijgen, worden daarvoor beloond: ze onderscheiden zich van hun concurrenten met een transparante verslaggeving over het verleden, een heldere strategie en goed onderbouwde winstprognoses en plukken daarmee de vruchten van de positieve aandacht van de financiële markten. Balanced Reporting Het kan ondernemingen moeilijk kwalijk worden genomen dat ze zich vooralsnog concentreren op compliance (het voldoen aan de regelgeving). Dat is al lastig genoeg. Toch is het verstandig als CFO's zich gaan bezinnen op hoe ze de performanceaspecten beter kunnen verweven met hun IFRS-rapportages. Het momentum is nu immers goed – aandeelhouders hebben behoefte aan duidelijkheid – en ondernemingen die dat momentum weten te benutten creëren een voorsprong op de kapitaalmarkt. Bovendien: op termijn zullen aandeelhouders het gebrek aan prospectieve informatie simpelweg niet langer accepteren. Wij denken dan ook dat het nu tijd is voor Balanced Reporting, waarin retrospectieve en prospectieve informatie naadloos op elkaar aansluiten. Op deze wijze komt de waarde van de financiële informatie zowel intern (managementrapportage) als extern (financiële verslaggeving) beter tot zijn recht. Bij Balanced Reporting gaat het om een afgewogen analyse, waarin de strategische doelstellingen van de organisatie als


uitgangspunt dienen voor structurele verbeteringen binnen de financiële functie, gericht op alle relevante financiële rapportages. In zo’n verbeterprogramma staan drie doelstellingen centraal: 1 het creëren van duurzame compliance en control; 2 het realiseren van een verbeterde efficiëntie (in termen van kosten en snelheid) in de rapportageomgeving; 3 het implementeren van betere technieken voor prospectieve managementinformatie (reliable forecasting).

Figuur 2: Balanced Reporting doelstellingen

Onze aanbevolen aanpak voor Balanced Reporting kenmerkt zich verder door fasering in de werkzaamheden. Om te beginnen is het nodig om inzicht te krijgen in de ambities ten aanzien van de verbetering en integratie van bestaande rapportagestromen. Dit gebeurt middels 'executive focus interview' questionnaires en workshops. Een ideaal moment voor zo'n kritische assessment is direct na de invoering van IFRS: de analyse vormt dan de basis om IFRSinformatie beter in te bedden in de organisatie. De resultaten van deze analyse bepalen welke reporting issues het meest urgent zijn en welke verbeteringen moeten worden geïmplementeerd om deze issues op te lossen. Na priorisatie worden deze zogenaamde 'building blocks' vervolgens uitgezet in een transformatieplan. De samenstelling van het transformatieplan is afhankelijk van de geconstateerde issues en houdt rekening met de specifieke omstandigheden en beschikbare middelen. Juist om die reden is het niet mogelijk om een standaard succesrecept te geven voor Balanced Reporting. Dat zou geen recht doen aan de complexe werkelijkheid. Wilt u meer weten over Balanced Reporting of een demo zien van de Finance Integration assessment tool, neem dan contact op met Martijn van Wensveen op tel. (020) 656 4015 of stuur een e-mail naar: [email protected].



12 IFRS Today juni‘05

05

De invloed van IFRS op de fiscale winst Het begrip 'goed koopmansgebruik' staat centraal bij het bepalen van de fiscale jaarwinst. Dit begrip krijgt invulling door de jurisprudentie, waarbij bedrijfseconomische waarderingsgrondslagen uitgangspunt kunnen zijn. De invoering van IFRS kan direct en/of indirect invloed hebben op het begrip en daarmee op de fiscale winstbepaling.



Directe invloed De Wet op de Vennootschapsbelasting (Vpb) verwijst op een aantal punten naar het jaarrekeningenrecht van Titel 9, Boek 2, Burgerlijk Wetboek (BW). Dat betekent dat de invoering van IFRS op die punten direct invloed kan hebben op de bepaling van de fiscale jaarwinst. Het gaat om de volgende artikelen: Artikel 13d, lid 3, letter b, Wet Vpb gaat in op het bepalen van een liquidatieverlies. Het artikel bepaalt dat de positieve voordelen uit hoofde van de deelneming in het zesde tot en met het tiende jaar voorafgaande aan staking behoren tot de liquidatieuitkeringen. Daarbij is de jaarrekening, opgemaakt volgens Titel 9, Boek 2 BW, bepalend. Deze bepaling kan ertoe

leiden dat het fiscaal aftrekbare liquidatieverlies door IFRS wordt beperkt of verruimd. Artikel 10d, Wet Vpb bepaalt dat bij een teveel aan fiscaal vreemd vermogen, berekend volgens een bepaalde ratio, (een deel van) de rente die betaald wordt op een lening verkregen van een gelieerde vennootschap, fiscaal niet in aftrek kan komen. Als alternatief mag worden gekeken naar de vermogensverhouding van de groep. Het vreemd vermogen en het eigen vermogen worden in dat geval bepaald aan de hand van de jaarrekening die is opgemaakt volgens de bepalingen Titel 9, Boek 2 BW. Indirecte invloed IFRS kan dus op een aantal punten direct invloed hebben op de bepaling van de fiscale jaarwinst. Bovendien kan IFRS ook een indirecte invloed hebben. Dat komt omdat in jurisprudentie voor de invulling van het begrip goed koopmansgebruik – dat aan de basis ligt van de fiscale winstbepaling – onder meer wordt teruggegrepen naar de bedrijfseconomische waarderingsgrondslagen. Een tweede element van de indirecte invloed betreft de verschillen tussen de waardering volgens de geldende jaarverslaggevingsregels enerzijds en de


fiscale waardering op basis van goed koopmansgebruik anderzijds. Deze verschillen bestonden ook al voor IFRS, maar zullen onder IFRS waarschijnlijk wel toenemen in aantal. Balansposten waar deze verschillen ontstaan zijn onder meer pensioenverplichtingen, financiële instrumenten (in het bijzonder derivaten) en verplichtingen uit hoofde van unit linked levensverzekeringen. De verschillen hebben effect op de post 'latente belastingen' in de jaarrekening. Om deze op de juiste wijze te waarderen is nauwe samenwerking nodig tussen controller en accountant enerzijds en de fiscale afdeling en belastingadviseur anderzijds. Een derde aspect van de indirecte invloed van IFRS op de fiscale jaarwinst is de vraag of de Nederlandse overheid de fiscale wettelijke bepalingen zal aanpassen zodat deze (meer) aansluiten bij de IFRS-waarderingsgrondslagen. Dit valt te betwijfelen. Ook nu volgt fiscale regelgeving zijn eigen weg waarbij sporadisch aansluiting wordt gezocht bij de commerciële waarderingsgrondslagen die volgens het jaarrekeningrecht acceptabel zijn. Voor vragen kunt u contact opnemen met Hans Regter, tel. (020) 656 1282 of e-mail: [email protected].


06 KPMG publicatie ‘IFRS Illustrative Interim Financial Statements 2005’ Medio april heeft KPMG de publicatie ‘IFRS Illustrative Interim Financial Statements 2005’ uitgebracht. Deze publicatie richt zich met name op de vereisten met betrekking tot de tussentijdse berichtgeving op basis van IFRS. Opgenomen is een voorbeeld van een tussentijds bericht op basis van IAS 34 Interim Reporting, inclusief de door IFRS 1 verplichte toelichtingen (zie IFRS 1.45 en 46). De publicatie is een handig naslagwerk met een overzichtelijke structuur en verhelderende voorbeelden en kan als leidraad dienen voor het opstellen van de tussentijdse berichten. Wilt u deze publicatie bestellen, neem dan contact op met Iris Spronk, zie pagina 2 voor contactgegevens. Jaarlijkse IFRS Conferentie 2005 in Berlijn Op 29 en 30 september organiseert KPMG in samenwerking met de IASB haar jaarlijkse Europese conferentie


IFRS Nieuws

over IFRS. De conferentie vindt dit jaar plaats in Berlijn en is van bijzonder belang voor CFO's, Controllers en Financieel managers van aan Europese beurzen genoteerde ondernemingen die verplicht zijn om hun geconsolideerde jaarrekening vanaf 2005 op basis van IFRS op te maken. Ook bedrijven die overwegen om vrijwillig IFRS toe te passen hebben baat bij deelname.

KPMG seminar ‘IFRS in de praktijk’ voor banken en verzekeraars KPMG organiseert twee seminars over de problematiek van invoering en toepassing van IFRS in de dagelijkse praktijk voor banken (15 juni) en voor verzekeraars (16 juni). Door onze branche-ervaringen en aan de hand van vragen van aanwezigen zorgen we ervoor dat het seminar een praktisch karakter heeft.

De conferentie vindt plaats in The Ritz Carlton Hotel in het centrum van Berlijn en start op 29 september om 19.00 uur met een cocktailreceptie en een speech van een bestuurslid van de IASB. Op de tweede dag zijn er zowel plenaire presentaties als breakoutsessies met o.a. sprekers van KPMG, de IASB en FASB. De conference fee bedraagt € 1.200 excl. BTW en reis- en verblijfkosten.

Onderwerpen die aan bod komen zijn onder meer recente ontwikkelingen in IFRS en interpretaties en standaarden die van belang zijn voor de financiële sector. Voorbeelden daarvan zijn het probleem van accounting mismatch en shadow accounting (verzekeraars), IAS 19 (employee benefits/pensioenen) en de samenhang tussen IFRS 4 (verzekeringscontracten) en IAS 39 (financiële instrumenten). Ook de resultaten van een recent empirisch onderzoek van KPMG naar het effect van de implementatie van IFRS op de openingsbalansen van financiële instellingen zullen worden gepresenteerd.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Iris Spronk, zie pagina 2 voor contactgegevens.


(zoals de jaarrekening en fiscale aangifte), maar ook ten behoeve van statistiekverplichtingen (CBS). Het project – onder leiding van de ministeries van Financiën en Justitie – gebruikt hiervoor de open standaard XBRL (Extensible Business Reporting Language). KPMG is nauw betrokken bij dit project.

Niet alleen specialisten van KPMG delen ervaringen, maar ook een branchegenoot zal de ervaringen inzake toepassing van IFRS delen met de aanwezigen. Hierbij bestaat de mogelijkheid om vragen te stellen over deze praktijkcasus. Ter afsluiting richten we onze blik op de toekomst en lichten wij onze visie op het IFRSinbeddingsvraagstuk toe. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Suzanne Vink, onder nummer (020) 656 7992 of e-mail: [email protected]. Jaarrekening onder XBRL dringt administratieve lasten terug Het Nederlands Taxonomie Project richt zich op het vergemakkelijken van het verzamelen en aanleveren van gegevens door ondernemingen ten behoeve van financiële rapportages


Toepassing van XBRL in het jaarrekeningenrecht moet volgens het ministerie van Financiën op termijn 350 miljoen euro aan reductie van administratieve lasten gaan opleveren voor het bedrijfsleven en betrokken instanties. De daarvoor benodigde – op IFRS gebaseerde – taxonomie moet in mei van dit jaar worden opgeleverd, zo meldde minister Donner van Justitie in een brief aan de Kamer van medio maart. Verder wordt er druk gewerkt aan het op één lijn brengen van de fiscale en de commerciële jaarrekening. Deze maatregelen moeten vooral bij MKB-ondernemingen tot echte besparingen leiden. Men verwacht dan ook dat steeds meer bedrijven interesse gaan tonen voor toepassing van XBRL in hun financiële verslaggeving. Hebt u vragen over XBRL of het Nederlands Taxonomie Project, neem dan contact op met Max Groen, onder nummer (020) 656 7331 of e-mail: [email protected] of met Martijn van Wensveen, onder nummer (020) 656 4015 of e-mail: [email protected].

KPMG Seminar ‘Comprehensive reporting – Fictie of werkelijkheid?’ Het verzamelen en aggregeren van informatie (financieel en niet-financieel) voor rapportagedoeleinden is voor vele ondernemingen een arbeidsintensief proces. Dat heeft onder meer te maken met hogere eisen en snelle veranderingen op het gebied van IFRS, Corporate Governance en fiscaliteit. Ondernemingen hebben dan ook behoefte aan efficiënte en effectieve ondersteuning op dit gebied. KPMG ontwikkelde op basis van praktijkervaringen een aanpak om de verschillende rapportagestromen meer en beter te integreren op het niveau van de topholding. In deze aanpak zijn diverse klantspecifieke deeloplossingen samengebracht in een allesomvattende informatiearchitectuur. Deze architectuur is gerealiseerd in een demonstratieomgeving gebaseerd op Hyperion-componenten. Begin september organiseren wij een seminar voor financieel bestuurders en groepscontrollers van grotere ondernemingen. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Rob Peters, onder nummer (020) 656 8485 of e-mail: [email protected].

kpmg.nl

Contact us KPMG Burgemeester Rijnderslaan 10-20 1185 MC Amstelveen Postbus 74555 1070 DC Amsterdam Tel. (020) 656 7890 Fax (020) 656 7700

De in dit document vervatte informatie is van algemene aard en is niet toegespitst op de specifieke omstandigheden van een bepaalde persoon of entiteit. Wij streven ernaar juiste en tijdige informatie te verstrekken. Wij kunnen echter geen garantie geven dat dergelijke informatie op de datum waarop zij wordt ontvangen nog juist is of dit in de toekomst blijft. Daarom adviseren wij u op grond van deze informatie geen beslissingen te nemen behoudens op grond van advies van deskundigen na een grondig onderzoek van de desbetreffende situatie.

© 2005 KPMG Accountants N.V., lid van KPMG International, een Zwitserse coöperatie. Alle rechten voorbehouden. Gedrukt in Nederland. 1253/0505

IFRS Today 04. This is an example of a subtitle. Juni 2005

Recommend Documents