IEDEREEN VERDIENT VAKANTIE
Inspiratieboek
Inhoudstafel
Inhoud Inhoudstafel ............................................................................................................................................ 2 Voorwoord .............................................................................................................................................. 3 Missie....................................................................................................................................................... 4 Getuigenissen: een bron van inspiratie ................................................................................................... 5 Rap op Stap Wommelgem ................................................................................................................... 5 Rap op Stap Beerse .............................................................................................................................. 6 Rap op Stap Bredene ........................................................................................................................... 7 Rap op Stap Berlaar/Kessel ................................................................................................................. 9 Rap op Stap Hasselt/Genk/Tongeren/Sint-Truiden/Maasland/Bilzen/Lommel ................................ 10 Rap op Stap Lokeren .......................................................................................................................... 11 Rap op Stap Brussel ........................................................................................................................... 12 Rap op Stap Sint-Niklaas ................................................................................................................... 13 Rap op Stap Blankenberge ............................................................................................................... 14 Rap op Stap Oostende ....................................................................................................................... 16 Aan de slag met Rap op Stap ................................................................................................................. 17 Wat heb je concreet nodig?............................................................................................................... 17 Waarop kan je rekenen? ................................................................................................................... 17 Zelf een Rap op Stapkantoor openen? .............................................................................................. 17 Voorbeeld Charter ................................................................................................................................. 18
2
Voorwoord “Voor mensen met een krap budget blijven veel deuren gesloten. Armoede brengt schaamte, angst en sociaal isolement met zich mee. Wij willen de deuren wagenwijd openzetten voor iedereen. Want we hebben allemaal recht op vrije tijd, ontspanning en vakantie. ‘Rap op Stap’ kan hierbij een belangrijke hefboom zijn.” (Peter De Wilde, Administrateur-Generaal Toerisme Vlaanderen) Rap op Stap is een zeer laagdrempelig reisbemiddelingskantoor voor mensen met een beperkt budget. Veel mensen zijn niet aangesloten bij een sociale organisatie en de stap zetten naar zo een organisatie is soms te groot. Net daarom bestaat Rap op Stap. Je hoeft geen lid te zijn en je hoeft geen afspraak te maken. Je stapt gewoon naar binnen! Iedereen heeft het recht om er even tussen uit te gaan, maar mensen in armoede maken er maar weinig gebruik van. Verschillende drempels, zowel materiële als immateriële, houden hen tegen om een leuke vrijetijdsbesteding te vinden. Vakantie wordt door hen en hun omstaanders al snel als een overbodige luxe beschouwd, maar niets is minder waar. Een activiteit, daguitstap of vakantie kan wonderen doen voor geest en lichaam, want het doorbreekt de dagdagelijkse sleur en iedereen heeft recht op een sociaal en cultureel leven. De positieve effecten van een vakantie mogen dan ook niet onderschat worden en net daarom willen we met Rap op Stap zinvolle vrijetijdsbesteding aanbieden aan mensen met een klein budget. Een Rap op Stapkantoor biedt een uitgebreid vrijetijdsaanbod waarin zowel toeristische uitstappen als sport en cultuur zijn opgenomen. De uitbater van een kantoor neemt contact op met verschillende organisaties die voor toeleiding kunnen zorgen, maar hij/zij neemt eveneens contact op met de lokale actoren in eigen gemeente (bv. Toeristische dienst, Cultuurdienst,…) om een interessant vrijetijdsaanbod voor klanten te verzamelen. Omdat het geheel aanbod aan vrijetijd onder een zelfde vlag wordt ondergebracht, is het voor de klanten heel erg duidelijk waar ze moeten zijn. Ook voor de organisatie in de regio is er maar één adres om mensen naar door te verwijzen, nl. Rap op Stap! De eerste belangrijke stap in dit project werd in het verleden reeds door VZW Horizont gezet. Nu is het aan mij om als ambassadeur van Rap op Stap Vlaanderen, gemandateerd door Toerisme Vlaanderen, dit verhaal verder uit zijn pioniersfase te halen. Een Rap op Stapkantoor kan verschillende vormen aannemen en weet zich perfect aan te passen aan iedere lokale situatie en realiteit. Omdat we hier met een flexibel gegeven te maken hebben, zet ik graag een aantal mogelijkheden op een rij. Deze lijst is absoluut niet limitatief, zoals reeds vermeld, kan een Rap op Stapkantoor om het eender welke vorm aannemen. Ik wens je veel leesplezier! Vriendelijke groeten, Stéphanie Thybaert Ambassadeur Rap op Stap Vlaanderen
3
Missie Het Rap op Stapproject is ontstaan vanuit de visie dat iedereen recht heeft op een zinvolle vrijetijdsbesteding, daguitstappen en vakantie. Rap op Stap wil dit toegankelijk maken voor mensen met een beperkt budget door: Materiële en immateriële drempels die kwetsbare groepen verhinderen om op daguitstap of vakantie te gaan weg te nemen. Vrijetijdsadvies te verzorgen voor kwetsbare groepen en de nodige omkadering te voorzien omtrent alle aspecten die te maken hebben met vakantie (bv. het nemen van trein, bus,…). Het aanbod van betaalbare en/of gratis activiteiten kenbaar te maken bij kansarme gezinnen. Hierbij wordt maximaal gebruik gemaakt van het bestaande aanbod van Steunpunt Vakantieparticipatie en het Vrijetijdsbudget. Als uitbater zelf op te treden als bemiddelaar en daar waar de mogelijkheid zich voordoet een eigen lokaal aanbod uit te werken met lokale aanbieders (bv. Dienst voor Toerisme). Er voor te zorgen dat het aanbod daadwerkelijk bij de doelgroep terecht komt. Onze missie kan maar gerealiseerd worden als er sprake is van een toegankelijke dienstverlening. Om dit te bereiken, focust een Rap op Stapkantoor zich op de vijf 5 B’s : bereikbaar, bruikbaar, begrijpbaar, betaalbaar en beschikbaar. Bereikbaar: het kantoor bevindt zich best op een centraal gelegen locatie, die vakantie en vrije tijd uitstraalt en waar een warm onthaal vanzelfsprekend is. Bruikbaar: onze dienstverlening moet aansluiten bij de noden van de mensen en dat is voor iedereen anders. Daarom is het persoonlijk contact met de gebruikers van essentieel belang zodat we hen een daguitstap/vakantie op maat kunnen bezorgen. Begrijpbaar: het is belangrijk dat de Rap op Stapmedewerker de taal van de doelgroep spreekt en begrijpt. Wat voor ons vanzelfsprekend lijkt, is dat niet altijd voor iemand met een klein budget. Betaalbaar: onze dienstverlening is gratis, maar de activiteit meestal niet. De Rap op Stapmedewerker schept voor de gebruiker een realistisch beeld van de kostprijs van zijn uitstap/vakantie. Beschikbaar: de Rap op Stapmedewerker is beschikbaar op vaste momenten, bv. iedere maandagnamiddag van 14u-17u.
4
Getuigenissen: een bron van inspiratie Deze verhalen zijn tot stand gekomen in samenwerking met en met de goedkeuring van de uitbaters van de Rap op Stapkantoren.
Rap op Stap Wommelgem Open van maandag tot vrijdag van 9u30 tot 16u30 Oprichters: dienstencentrum De Wimilingen Uitbaters: Marleen Dobbels (centrumleider) en een groep vrijwilligers Marleen Dobbels, centrumleider van het Lokaal Dienstencentrum De Wimilingen van Armonea, wilde graag haar schouders zetten onder het Rap op Stapproject. Het dienstencentrum is een ontmoetingsplaats die openstaat voor alle Wommelgemnaren. Men kan er terecht voor informatie, advies, vorming, een gevarieerd dienstverleningsaanbod en nu dus ook als Rap op Stap kantoor. “Om hier een Rap op Stapkantoor te starten was niet zo veel materiaal nodig, het meeste was immers al voorhanden in het dienstencentrum: een PC met internetverbinding en een lokaaltje waar je rustig een gesprek kan voeren. Meer heb je echt niet nodig!” “Met een ploeg van gemotiveerde vrijwilligers helpen we mensen met een beperkt budget bij het uitzoeken van een leuke uitstap. Iedereen kiest zelf met wie en wanneer men een leuke activiteit of vakantie wil maken. De activiteiten gaan van vakanties en daguitstappen tot sport- en cultuur-activiteiten, dus voor ieder wat wils. Zo hebben we onlangs een dame haar eerste vakantie aan zee helpen boeken. Als alleenstaande ouder en analfabete was het voor haar dus een kwestie van verschillende drempels te overwinnen. We hadden alle trein- en busuren vooraf op papier gezet, zodat de kinderen dit konden voorlezen. Zonder het Rap op Stap kantoor had zij waarschijnlijk die vakantie nooit geboekt! Via het fonds voor vrijetijdsparticipatie hebben we ook al mensen kunnen helpen. Zo hebben we 80% van het lidgeld van de muziekacademie aan iemand kunnen terugbetalen. Voor andere mensen is dit misschien heel gewoon, maar deze dame sprong een gat in de lucht omdat de centen die ze terugkreeg, kunnen helpen om haar rekeningen te betalen.” Een eigen lokaal aanbod genereren, is pas voor iets later in de toekomst, vertelt Marleen.” We zijn tot slot van rekening nog maar open van 9 mei. Op dit ogenblik proberen we zoveel als mogelijk reclame te maken voor Rap op Stap, zodat het begint te leven onder de mensen. Zo zijn we reeds naar het OCMW en enkele lokale sociale organisaties gestapt om onze werking bekend te maken. Ik heb op de gemeentelijke gezondheidsraad en de seniorenraad ook verteld over Rap op Stap, omdat daar personen zetelen die met heel veel mensen in contact komen: vertegenwoordigers van seniorenverenigingen, artsen…”
5
Rap op Stap Beerse Open: in opstartfase Oprichters: VZW De Schakel Uitbaters: Kamiel Boeckx (vrijwilliger) VZW De Schakel werd opgericht onder de slogan ‘Armoede uitsluiten, mensen niet’. De VZW startte met een groep vrijwilligers uit Beerse en Vlimmeren die zich wilden inzetten voor iedereen uit de buurt die hulp nodig heeft of nood heeft aan contact. Ondertussen zijn ze uitgegroeid tot een hechte groep van mensen, vrijwilligers en leden, die met elkaar optrekken, elkaar aanmoedigen en uitdagen. De VZW heeft zelfs op regelmatige basis overleg met het OCMW over het kansarmoedebeleid binnen de gemeente. Vrijwilliger Kamiel Boeckx, die het Rap op Stapkantoor voor zijn rekening zal nemen, is ervan overtuigd dat Rap op Stap perfect aansluiting zal vinden bij de bestaande activiteiten van de VZW. “Op zich is onze vereniging al actief op het vlak van het regelen van uitstappen en vakanties, dus eigenlijk beschouwen we het als evident om Rap op Stap erbij te nemen. Voor ons wordt het aanbod op die manier uitgebreid en kunnen al onze uitstappen gestroomlijnd worden onder het Rap op Stapvaandel. Het Rap op Stapgebeuren krijgt gewoon een plaatsje binnen onze organisatie. Extra kosten of inspanningen brengt dit eigenlijk voor ons niet met zich mee. ” “We proberen de mensen een totaalpakket aan te bieden waarop ze beroep kunnen doen. Zo geven wij computerlessen zowel voor jong als oud. Iedereen kan er in kleine groepjes en op zijn eigen tempo leren hoe ze een brief moeten schrijven, iets kunnen opzoeken op het internet, mailen,… Maar we hebben zelf ook een tweedehandswinkel waar mensen tegen een kleine prijzen kledij kunnen aankopen en voor de allerkleinsten verdelen we pap en pampers. Rap op Stap kadert dus echt perfect binnen onze organisatie en we hopen heel wat mensen even te helpen ontspannen en genieten van enkele leuke vrije tijdsmomenten. Het aanbod van Steunpunt Vakantieparticipatie zal heel wat mensen kunnen bekoren, want er zit voor ieder wat wils in de brochures.”
6
Rap op Stap Bredene Open: elke woensdagnamiddag van 14u tot 17u Oprichters: Sociaal Huis Bredene Uitbaters: vrijwilligers Dominique en Fabienne Allebei hebben ze hun portie verdriet in het leven ruimschoots gehad. Hun veerkracht is bewonderenswaardig, hun engagement aanstekelijk. Dominique Van Deursen en Fabienne Defever kenden mekaar een jaar geleden nog niet. Nu zetten ze samen hun vrijwillige schouders onder de uitbouw van Rap op Stap Bredene, een kleinschalig sociaal reisbureau voor mensen in armoede. Ze hebben er geen idee van wat het gaat worden, maar timmeren toegewijd aan de weg. ‘Want iedereen moet zijn hoofd eens kunnen leegmaken en even lekker kunnen genieten.’ De drive van Fabienne, uit het hart ‘Vooral voor gezinnen met kinderen vind ik dat heel belangrijk’, vult Dominique aan. ‘Het is te pijnlijk als je kind aan zijn vriendjes nooit kan vertellen wat het op vakantie heeft beleefd.’ Fabienne baatte 21 jaar lang een café uit. ‘Maar ik heb zwarte sneeuw gezien. En als je een keer in dat straatje terecht komt, weet je hoe mensen in armoede zich voelen.’ Haar persoonlijke miserie werd haar drijfveer. Dat Rap op Stap kantoor moet van de grond komen. ‘Ik wil de mensen aanmoedigen, over de streep trekken om er toch minstens eens een dagje tussenuit te gaan. Ik probeer de mensen mee te geven dat ze zich echt niet schuldig moeten voelen daarvoor, dat iedereen recht heeft op vakantie.’ “Mensen in armoede moeten zich niet schuldig voelen. Iedereen heeft toch recht op vakantie.” - Fabienne Dominique: ideaal vrijwilligerswerk Dominique werkte jarenlang als maatschappelijk werkster op de gemeentelijke sociale dienst in Bredene. Tot ze vorig jaar haar man verloor na een lange ziekte. Ze zette haar beroepsactiviteit noodgedwongen stop. Het diensthoofd van het OCMW stelde Dominique voor om als vrijwilliger actief te blijven, en zich toe te leggen op de uitbouw van een plaatselijk Rap op Stap kantoor. ‘Dit vrijwilligerswerk voelt ideaal aan voor mij’, zegt ze. ‘Het is allemaal wel heel nieuw. Ik was vroeger gewend om alles goed onder controle te hebben. Nu zoeken we het samen wel uit, de weg is nog vrij onbekend. Dat maakt het wel wat spannend.’ Ondersteuning van OCMW-werking Rap op Stap is gehuisvest bij het OCMW van Bredene. Sinds begin februari kunnen mensen met een beperkt inkomen er op woensdagnamiddag terecht voor informatie en begeleiding bij het plannen van een uitstap of vakantie. ‘Tot voor kort deed elke maatschappelijk werker die begeleiding zelf, en daar kruipt best veel tijd in. Hun focus ligt trouwens vooral bij hun kerntaken, zoals budgetbegeleiding. Dat vraagt al zoveel aandacht, dat vakantie dan wel
7
eens als een luxeprobleem aan de kant geschoven wordt’, legt Dominique uit. Het vrijwilligerswerk van Dominique en Fabienne betekent dus een hele hulp voor de maatschappelijk werkers, en een extra kans op ontspanning voor de cliënten. “Rap op Stap kan een hele hulp zijn voor maatschappelijk werkers van het OCMW.” – Dominique Dat het maar snel ruim bekend mag worden Het moet allemaal nog een beetje op gang komen, en dat heeft wat tijd nodig. Eerst moeten de mensen weten dat Rap op Stap bestaat in Bredene. Dominique: ‘We zijn er niet alleen voor cliënten van het OCMW. We plannen daarom een actie naar alle inwoners die recht hebben op een verhoogde tegemoetkoming van hun mutualiteit. Die mensen zijn gekend bij de kruispuntenbank. De gemeente stuurt hen elk jaar een brief, en daar willen wij graag een folder van ons Rap op Stap kantoor bij stoppen. Of dat kan, weten we nog niet. We verwachten weldra een antwoord van de kruispuntenbank daarover. Ook in de gemeentelijke gids voor senioren willen we graag een plekje krijgen.’ Aanbod vakantieparticipatie aanvullen met extra’s dichtbij De basis van het vakantie-aanbod van Rap op Stap Bredene zijn de vakantiegidsen van Vakantieparticipatie. Daarin staan honderden vakantiemogelijkheden en uitstappen in eigen streek of verder weg. Dominique en Fabienne willen dat aanbod aanvullen met een eigen waaier aan lokale kansen op sport, vrijetijd, cultuur en uitstappen. ‘Want we merken dat mensen sneller de eerste stap zetten naar een uitstap dicht bij huis. Een dagje goedkoper zwemmen bij Sunparcs kan al een feest zijn voor wie niet gewend is iets buitenshuis te ondernemen.’ 8 “De eerste stap naar vakantie zetten mensen vaak makkelijkst dicht bij huis.” - Fabienne Engagement groeit Voor heel wat activiteiten in het Cultureel Centrum (MEC Staf Versluys) krijgt Rap op Stap gratis kaarten. Bovendien is er net een overeenkomst rond dat het MEC Staf Versluys op alle activiteiten een korting van 20% aanbiedt voor mensen met een beperkt inkomen . Dominique: ‘Basketbal Club Oostende is ook akkoord om mensen met een beperkt inkomen een korting te geven van bijna 50%. Volwassenen betalen nog 8 in plaats van 15 euro. Voor kinderen wordt dat 4 in plaats van 8 euro. Voor het volgende speelseizoen willen we graag iets gelijkaardig bekomen bij de Voetbal van Oostende. En we kijken ook rond naar gratis of goedkope musea, optredens en zomeractiviteiten in Bredene en andere kustgemeenten.’ Als het aanbod genoeg divers is, met veel lokale mogelijkheden en betaalbare prijzen, gaat het vanzelf groeien, denken Dominique en Fabienne. Dan vinden de inwoners die het nodig hebben wel de weg. ‘Trouwens, mensen uit de doelgroep van overal in het land die hier hun vakantie doorbrengen, zijn ook welkom. We willen dat het Rap op Stap kantoor op de zomerkalender terecht komt die gemaakt wordt voor alle toeristen. Dan bereiken we ineens een pak extra mensen.’ Door Griet Bouwen, voor Steunpunt Vakantieparticipatie.
Rap op Stap Berlaar/Kessel Open: elke woensdag van 14u tot 18u Oprichters: VZW ‘t Vlammeke Uitbaters: Leona Van den Berghe VZW ‘t Vlammeke helpt mensen die het financieel minder breed hebben. De achterliggende gedachte van de VZW is om mensen de mogelijkheid te bieden om te genieten van een volwaardig & menswaardig sociaal leven. Leona Van den Berghe, voorzitter van ’t Vlammeke, vertelt ons er meer over. “ ’t Vlammeke is mijn kindje, ik ben er van ‘s morgenvroeg tot ’s avonds laat mee bezig. De VZW werd opgestart in Kessel, maar we zijn enige tijd geleden verhuisd naar Berlaar omdat we hier via de steun van het OCMW een vaste locatie ter beschikking krijgen. Iedere woensdag organiseren we in zaal Kwarto van 12u tot 16u een praatcafé met pannenkoeken, tussen 14u en 16u delen we voedselpakketten uit en van 17u tot 19u kunnen de mensen hier lekker komen eten. De bedoeling is om deze mensen uit hun huis en isolement te krijgen en in dit opzet zijn we dus al gedeeltelijk geslaagd. Onze VZW een Rap op Stapkantoor laten uitbaten, was voor ons eigenlijk een logische volgende stap. Iedereen verdient het om er even tussenuit te kunnen en op die manier halen we de mensen ook uit hun huis! Dus vanaf nu kunnen de mensen iedere woensdag bij ons terecht van 14u tot 18u om een leuke uitstap te boeken. We laten de mensen zelf kiezen uit het ruime aanbod van Steunpunt Vakantieparticipatie, het Fonds Vrijetijdsparticipatie en heel wat lokale activiteiten.” Heel wat mensen hebben reeds van het aanbod gebruikt gemaakt. “Op tijd en stond organiseren we ook gezamenlijke uitstappen en meestal trekken we er dan op uit met een groep van 10 tot 40 personen. Zo zijn we al in groep naar Bokrijk en Plopsaland geweest. Als de mensen nadien komen vertellen hoe leuk ze het wel vonden en dat alles tot in het kleinste detail in orde was, daar haal ik echt voldoening uit. We hebben zelf in de miserie gezeten en weten dus maar al te goed hoe belangrijk het is om er even tussen uit te kunnen en te kunnen genieten van de dingen die anderen als vanzelfsprekend beschouwen, ook al is het maar voor even. Daarom proberen we ons aanbod zo goed als mogelijk onder de mensen te verspreiden. Dat doen we via onze website, maar ook door onze folder te leggen daar waar onze doelgroep over de vloer komt, zoals bijvoorbeeld in de lokale kringloopwinkels.” VZW ’t Vlammeke ontvangt, op de zaal na die ze ter beschikking krijgen, geen structurele subsidies. “Alle middelen die we hebben, komen ofwel uit activiteiten die we zelf organiseren ofwel uit giften van de private sector. Mijn leuze ‘een nee heb je, een ja kan je krijgen’ heeft al vruchten afgeworpen. ’t Vlammeke is een merk geworden en het feit dat zoveel private partners iets schenken, betekent in mijn ogen dat we goed bezig zijn. Alles wat we bijeensprokkelen, komt dan ook bij de mensen terecht die het echt nodig hebben en daar waak ik ook over. Ieder jaar in januari moeten onze mensen een bewijs van de mutualiteit binnenbrengen dat aangeeft dat ze nog steeds nood hebben aan onze ondersteuning.”
9
Rap op Stap Hasselt/Genk/Tongeren/Sint-Truiden/Maasland/Bilzen/Lommel Open: Hasselt: woensdag van 09.00 tot 12.30 en 13.00 tot 16.00 iedere eerste woensdag van de maand van 09.00 tot 12.30 en van 13.00 tot 18.45 Genk: donderdag van 9u00 tot 12u30 en van 13u00 tot 16u00 Tongeren: donderdag van 13u00 tot 18u30 Sint-Truiden: maandag van 9u00 tot 11u30 en van 13u00 tot 16u00 Maasland: woensdag 9u00 tot 11u30 en van 13u30 tot 16u00 Bilzen: elke even week op dinsdag van 9u00 tot 12u00 en van 13u30 tot 16u00 Lommel: iedere vrijdag van 9u-12u en van 13u-16u Oprichters en uitbaters: Horizont VZW Horizont VZW baat in Limburg 5 Rap op Stapkantoren uit. Horizont VZW voorziet in betaalbare, zinvolle vrijetijdsbesteding onder de vorm van vakanties en daguitstappen voor iedereen die er behoefte aan heeft en die niet over de nodige middelen beschikt. Horizont heeft 4 deelwerkingen die ervoor zorgen dat iedereen op maat kan geholpen worden. In februari 2008 ging Horizont vzw van start met een nieuw experiment, nl. Rap op Stap. Dit project heeft als belangrijkste doel het toegankelijk maken van het toeristisch aanbod voor Limburgers met een beperkt budget. In september 2008 sloot Horizont VZW een samenwerkingsovereenkomst af met de Stad Hasselt en zo werd de eerste Rap op Stap-antenne opgestart in Hasselt. Vanaf juni 2010 werkt ook de stad SintTruiden samen met Horizont vzw, met een tweede Rap op Stap-antenne als resultaat. Gaandeweg kwamen daar ook nog Genk, Tongeren en Maasland bij. Coördinator Roeland Schaeken vertelt ons graag meer over de werking van zijn lokale Rap op Stappunten. “Onze kantoren worden bemand door mensen die door Horizont VZW in dienst werden genomen. Op die manier zijn we zeker van de continuïteit van onze kantoren. Ieder Rap op Stappunt heeft één eigen zitdag waar telkens dezelfde medewerker zit. Het feit dat het telkens dezelfde persoon is die je verder helpt, schept een soort vertrouwensband. Naast die ene zitdag zijn we ook altijd telefonisch bereikbaar in het hoofdkantoor te Hasselt. Ons kantoor in Hasselt is uitgerust met 2 tafels, zodat mensen op hun gemak even kunnen bladeren in de brochures en hun tijd kunnen nemen om de juiste plek voor hun vakantie uit te kiezen. We voorzien ook altijd wat speelgoed voor de allerkleinsten zodat ze zich kunnen bezighouden terwijl de ouders de vakantie boeken.”
10
Rap op Stap Lokeren Open: elke vrijdag van 9u tot 12u Oprichters: De Moazoart, Bram Verbiest & Bert Reniers Uitbaters: een team vrijwilligers Ook in Lokeren is het Rap op Stap verhaal reeds van start gegaan. Bezieler Bram Verbiest, die tewerkgesteld is binnen het Ontmoetingshuis de Moazoart, kan beroep doen op een team vrijwillige reisadviseurs. “Onze VZW beschikte reeds over een clubhuis waar we een aparte hoek hebben ingericht om ons Rap op Stapkantoor uit te baten. Onze vrijwilligers kregen een opleiding over het vakantieaanbod van het Steunpunt Vakantieparticipatie, over het computeren registratiesysteem en de manier van werken. Zij toetsen ook zelf af of de mensen die langskomen aanspraak kunnen maken op het verminderde tarief.”. Het uitgangspunt van de Moazoart is dat mensen zelf hun vakantieplannen kunnen vormgeven. “Wij organiseren zelf geen vakanties, maar we ondersteunen de mensen wel bij het plannen van het hun uitstap. Om hen een uitgebreide keuzemogelijkheden te geven, hebben wij een samenwerking uitgebouwd met de provincie, de stad en andere lokale partners. Weinig mensen in onze doelgroep kennen immers het lokale aanbod. Ik denk maar aan het gigantische natuurreservaat het Molsbroek en het provinciaal domein Wachtebeke. Sinds 1 juni werken we hier met de kansenpas. Dat is een pasje waarmee onze doelgroep een korting van 80 procent kan genieten op het gehele vrijetijdsaanbod van de stad. We proberen mensen zo goed mogelijk in te lichten over het aanbod in Vlaanderen en zoeken samen met hen naar een geschikte uitstap binnen hun budget. Ook mensen die er voor het eerst op uit willen trachten we van begin tot eind te begeleiden. Door hen zelf te laten zoeken en plannen te laten maken, dragen we eigenlijk ook bij aan de competenties van onze doelgroep. Het geeft dus ook een zekere vorm van empowerment”. “Het leuke aan Rap op Stap is het feit dat het gaat om een leuk onderwerp. Wie krijgt nu geen positieve gedachten als het gaat om het plannen van een vakantie? Bovendien zorgt Rap op Stap ervoor dat we de klassieke hulpverlening overstijgen. Daar komt dan nog eens bij dat het de ideale manier blijkt te zijn om mensen naar onze organisatie toe te leiden. Het vakantieverhaal haalt heel wat drempels weg bij nieuwe bezoekers van de Moazoart! Ondertussen hebben wij reeds ruim 50-tal gezinnen een leuke vakantie kunnen bezorgen en dat aantal zal alleen maar toenemen, naar mate we meer bekendheid krijgen en de mensen nog meer vertrouwd raken met het principe.”
11
Rap op Stap Brussel Open: - VZW Wijkpartenariaat De Schakel, elke woensdag van 9u-12u - Steunpunt Vakantieparticipatie, elke dinsdag van 10u-12u
Regio Brussel telt sinds kort 2 Rap op Stapkantoren. Het ene kantoor bevindt zich in Schaarbeek en wordt uitgebaat door Cani Nas van VZW Wijkpartenariaat De Schakel. Voor De Schakel was het een evidentie om de stap te zetten naar Rap op Stap, want vrijetijdsbemiddeling was reeds een onderdeel van hun werking. Cani Nas, coördinator van De Schakel, legt het belang van ontspanning graag nog even uit. “Sommigen denken dat wie schulden heeft niet op reis moet gaan, omdat die dat niet verdient. Maar iedereen mag toch even op adem komen? Wie in een klein, bouwvallig appartement in de stad woont, kan er enorm deugd van hebben om even met de kinderen aan zee of in de Ardennen te wandelen. Een beetje rust werkt genezend voor iedereen. En dankzij onze nieuwe dienst, is dat voortaan voor iedereen een optie. Iedereen verdient vakantie, dat is het motto waaronder wij werken. De positieve effecten die er even tussenuit zijn teweeg kan brengen, mag allesbehalve onderschat worden.” 12
Het andere Rap op Stappunt werd in juni 2015 officieel geopend in het internationaal infokantoor van Toerisme Vlaanderen aan de Grasmarkt in Brussel, het eerste in het centrum van Brussel. De uitbating is in handen van vrijwilligers van omliggende verenigingen en medewerkers van het Steunpunt Vakantieparticipatie. De vrijwilligers van de verenigingen zijn tevreden dat ze de werking van een Rap op Stappunt kunnen leren kennen. Er zijn er zelfs een paar die overwegen om zelf een punt op te starten binnen hun eigen vereniging eens ze het volledig onder de knie hebben.
Rap op Stap Sint-Niklaas Open: elke maandagnamiddag van 13u30 tot 16u30 elke woensdagvoormiddag van 8u30 tot 12u elke vrijdagnamiddag van 13u30 tot 16u30 Oprichters: OCMW Sint-Niklaas Uitbaters: Erna Foubert (OCMW) begeleidt een groep vrijwilligers Het Rap op Stapkantoor in Sint-Niklaas werkt met 5 Sint-Niklase vrijwilligers-ervaringsdeskundigen die de leefwereld van mensen met een klein budget goed kennen. Erna Foubert, maatschappelijk werker, coördineert het kantoor en vertelt er ons graag meer over. “Wij bieden veel meer dan enkel reisadvies. We zoeken niet alleen samen naar een leuke activiteit of vakantie, maar helpen ook bij de praktische kant van een uitstap, zoals bijvoorbeeld vervoer. Voor veel mensen is dit een evidentie, maar voor mensen met een beperkt budget vormt dit één van de grote drempels. Die drempels willen wij wegnemen zodat men met een gerust gevoel kan vertrekken en genieten van een zorgeloze tijd.” “Doordat het Rap op Stapkantoor is ingebed in het OCMW-gebouw van Sint-Niklaas en we werken met zeer gemotiveerde vrijwilligers kost dit project ons op zich niets. Onze vrijwilligers zijn ervaringsdeskundigen en daardoor kunnen ze de klanten goed adviseren. Ze proberen goed te luisteren en te achterhalen wat de mensen exact willen, zodat we hen een vakantie op maat kunnen aanbieden. Niet alleen onze klanten maar dus ook onze vrijwilligers voelen zich super goed bij dit project. Bovendien werken onze vrijwilligers in duo’s. Ze vullen mekaar perfect aan. Zo kan de ene beter met de computer werken terwijl de andere het dan weer beter kan uitleggen.” De favoriete reisbestemming van hun klanten blijkt de kust. “De meeste mensen linken het idee van vakantie vanzelf aan zee en strand. Blankenberge staat bovenaan de lijst. De trein rijdt helemaal tot in het centrum, zonder overstap. Dat is voor veel mensen een belangrijk argument”, zegt Erna. Bovendien speelt ook de onderlinge tamtam een rol. “Mensen die tevreden zijn over hun vakantieverblijf, vertellen dat onderling door. Ook dat zorgt er natuurlijk voor dat veel van onze reizigers uiteindelijk voor Blankenberge kiezen. De kracht van goede mond-op-mond reclame mag dus zeker niet onderschat worden. Een Rap op Stapkantoor moet organisch groeien en heeft dus ook de tijd nodig om goed op gang te komen.”
13
Rap op Stap Blankenberge Open: elke woensdagnamiddag van 13.30 tot 16.30 uur Oprichters: OCMW Blankenberge Uitbaters: Medewerker van het Sociaal Huis Rap op Stap, een groeiend netwerk van lokaal verankerde sociale reisbureautjes, schrijft in Blankenberge wel een heel bijzonder verhaal. Met achter dat verhaal een gedreven man. Kurt Penninck, diensthoofd van het Blankenbergse Sociaal Huis ziet – met veel trots en vreugde overigens – hoe de hoop en deskundigheid van lokale diensten en organisaties zich verbinden tot één sterke drive: vrijetijd en vakantie toegankelijk maken voor alle inwoners, hoe bescheiden ook hun gezinsbudget. Rap op Stap is een open concept: een naam, een logo, een missie en een groeiend Vlaams netwerk van lokale initiatieven die mensen met een beperkt inkomen toegang bieden tot ontspanning, vrijetijd en vakantie. Nu blijkt dat net die conceptuele openheid en het herkenbare merk ijzersterke breekijzers zijn. Rap op Stap kan katalysator zijn om alle lokale bronnen te verbinden tot één aantrekkelijk aanbod, onder één kleurrijke paraplu. Want Rap op Stap is warm, hartelijk en vrolijk. Net zoals vakantie en vrijetijd dat is. Het Blankenbergse Sociaal Huis werkt al langer met het aanbod van de Vlaamse steunpunten Vrijetijdsparticipatie en Vakantieparticipatie. Het aanbod werd bekend gemaakt via de website van het Sociaal Huis, en van tijd tot tijd vonden mensen de weg naar betaalbare vrijetijdsactiviteiten en vakantie. ‘Maar er was iets te kort om dat aanbod duidelijk te profileren naar de inwoners toe. En we wilden ook het lokale aanbod aan vrijetijdsactiviteiten toe voegen aan die korf. Het Rap op Stap concept biedt daar een antwoord op. Het kan de duidelijke vlag worden die we nodig hebben’, zegt Kurt. En er is meer. De identiteit en missie van Rap op Stap betekenen bovenal een hefboom om alle lokale inspanningen op vlak van vrijetijdsparticipatie af te stemmen op de leefwereld van mensen in armoede. In Blankenberge schaarden de stedelijke diensten voor sport, jeugd en preventie, de bibliotheek en het cultuurcentrum zich rond het Rap op Stap concept. ‘Al deze diensten hebben in hun beleidsplannen opgenomen dat ze ook toegankelijk willen zijn voor mensen in armoede. Ze zijn daartoe trouwens verplicht en hun subsidies hangen er deels van af. Alleen weten ze vaak niet hoe dat aan te pakken en hebben ze niet de kanalen om de mensen te bereiken. Een partnerschap met verenigingen waar armen het woord nemen en met organisaties die werken met mensen in armoede kan daar soelaas bieden. Zoals het Sociaal Huis, de Sint Vincentiusvereniging, het CAW en dagcentra.’ Op initiatief van het Sociaal Huis kwamen deze diensten en organisaties, inclusief bevoegde schepenen en diensthoofden, samen om hun krachten te bundelen. Samen werken zij aan een lokale afsprakennota vrijetijdsparticipatie. ‘Het enthousiasme is groot en dat heeft volgens mij met twee dingen te maken. Er is ten eerste het eigenbelang van elke partner, die doelstellingen op vlak van participatie van mensen in armoede moet behalen. En ten tweede helpt het enorm dat het Rap op Stap concept zo concreet en herkenbaar is. We delen het gevoel echt samen naar iets sterk toe te werken, en dat enthousiasmeert’, zegt Kurt.
14
De mensen komen graag naar het lokaal overleg, zegt Kurt. ‘Want iedereen zat op zijn eigen eiland wat te worstelen met dezelfde kwestie, en door samen te komen en af te stemmen begint dat nu echt wel goed te zitten. Ik zie zelden vergaderingen waar zoveel enthousiasme is. Ze ontdekken nu elkaars aanbod, beginnen dat op elkaar en op doelgroepen af te stemmen, brengen dat bijeen in één duidelijk kader. En dat aanbod gaan wij dan samen – vanuit het Sociaal huis gecoördineerd – in één herkenbaar concept – Rap op Stap – tot bij de mensen brengen.’ Dat heeft het voordeel dat lokale aanbieders van vrijetijdsactiviteiten, zoals de sportdienst of de bib, niet langer hun hoofd moeten breken over hoe ze mensen in armoede kunnen bereiken. Want dat is nu net de expertise die Rap op Stap en het Sociaal Huis inbrengen. ‘Wij hebben met het Sociaal Huis bovendien een paar stevig ingeburgerde communicatiekanalen met een jarenlange traditie. Onze website telt om en bij de 6000 bezoekers per maand en elk jaar komen er minstens 2000 gezinnen bij ons over de vloer om onze brochure op te halen. Een brochure waarin alle sociale voordelen voor onze inwoners gebundeld zijn, en die heel populair is bij de mensen.’ De fundamenten van Rap op Stap Blankenberge zien er stevig uit. Op dit moment maakt het lokaal overleg het aanbod van activiteiten, vrijkaarten, bestemmingen heel concreet. Ze bereiden een informatiecampagne voor en timmeren aan een goede achterliggende organisatie. ‘Vanaf januari willen we er samen echt staan. En dan gaat het enthousiasme zeker nog groeien, want als de partners ervaren dat het werkt, dan geeft dat nog meer courage om te blijven investeren in het netwerk. Want daar waar je het leven voor mensen beter en mooier kunt maken met bescheiden middelen, moet je dat ook echt doen. Dan voel je hoe je maatschappelijk kunt bijdragen’, besluit Kurt. Door Griet Bouwen, voor Steunpunt Vakantieparticipatie.
15
Rap op Stap Oostende Open van maandag tot vrijdag van 9u tot 18u Oprichters: CKG Kapoentje Uitbaters: medewerker CKG Kapoentje en vrijwilliger Het Rap op Stap verhaal in Oostende is gegroeid vanuit De Repoo. Deze VZW is ontstaan vanuit het Centrum voor Kinderzorg en Gezinsondersteuning (CKG) Kapoentje vzw. Beide organisaties waren op hun deelgebied reeds bezig met de thematiek en de doelgroep. De Repoo betekent letterlijk even tot rust komen. Vanuit deze filosofie groeide het idee om een uitgebreid vrijetijdsaanbod te creëren voor mensen met een klein budget. “De Repoo was daar eigenlijk al voor een stuk mee bezig, dus voor ons was het een logische stap om het integrale aanbod te stroomlijnen onder de vlag Rap op Stap, vertelt Kevin Pierloot, mede-initiatiefnemer van Rap op Stap Oostende. Rap op Stap heeft zijn plek gekregen binnen het Ontmoetingshuis Oostende. “De locatie is centraal gelegen in het centrum van de stad en de mensen voor wie het initiatief bedoeld is, komen hier toch al over de vloer. De toeleiding van mensen naar Rap op Stap is dus geen enkel probleem. De vooropgestelde doelgroep wordt zeker en vast bereikt. Wij hebben één medewerker die dit bij haar takenpakket op zich neemt. Ze wordt daarbij ondersteund door een vrijwilliger”, aldus Patrick Blondé. In het kantoor te Oostende werd een Rap op Stappas ontwikkeld, zodat de administratieve rompslomp voor de mensen wordt beperkt. Op die manier moeten ze ook maar één maal hun verhaal vertellen. Als ze dan hun pasje tonen, kunnen ze direct een uitstap boeken. Om buiten het aanbod van Steunpunt Vakantieparticipatie nog meer te kunnen aanbieden, gaan de uitbaters van het kantoor actief op zoek naar lokale opportuniteiten. “Wij zijn enkele interessante partnerships aangegaan met diverse lokale actoren, zoals de dienst voor Toerisme van de stad Oostende, de Cultuurdienst,… maar ook met verscheidene private partners hebben we een vertrouwensband gecreëerd waardoor we vlot en zonder vragen voor bepaalde zaken tickets kunnen krijgen of plaatsen reserveren aan verminderd tarief. De grootste uitdaging die we hebben gehad, was het bereiken van de doelgroep, maar door goede mond-tot-mond reclame is ons klantenbestand enorm gegroeid. Op een jaartje tijd hebben wij meer dan 400 personen een leuke uitstap of vakantie kunnen bezorgen en dat doet deugd, want iedereen heeft het recht om zijn zorgen even te vergeten en te genieten van een vakantie. Als we zien dat, via deze formule, heel wat gezinnen genieten, dan denken we dat het een maatschappelijke meerwaarde vormt!”.
16
Aan de slag met Rap op Stap Zoals je gelezen hebt, hoef je dus helemaal geen apart kantoor in te richten en zijn de mogelijkheden eigenlijk eindeloos. Rap op Stap moet gezien worden als een label en kan gebruikt worden om het aanbod optimaal te stroomlijnen en de doelgroep maximaal te bereiken.
Wat heb je concreet nodig?
Gemotiveerde medewerkers. Computer met internetverbinding en printer. Gezellige locatie die goed bereikbaar is. Een link naar de doelgroep.
Waarop kan je rekenen? Je beschikt over het aanbod van Toerisme Vlaanderen - Steunpunt Vakantieparticipatie (daguitstappen en vakanties) De Rap op Staptoolkit: Gebruik van de methodiek van Rap op Stap. Gebruik van het beeldmerk van Rap op Stap. Gebruik van sjablonen, voorstellingsfolder, nieuwsbrief. Gebruik van registratiesysteem. Ondersteuning bij de opstart en bij de lokale uitbouw. Vormings- en netwerkmomenten. Een eigen plek op de website van Rap op Stap. Ondersteuning op het vlak van communicatie.
Zelf een Rap op Stapkantoor openen? Contacteer Stéphanie Thybaert, ambassadeur Rap op Stap Vlaanderen Tel: 0492/72.25.51 Mail:
[email protected] Facebook: https://www.facebook.com/rapopstapvlaanderen LinkedIn: https://www.linkedin.com/pub/stephanie-thybaert/21/a30/a22
17
Voorbeeld Charter
18
