123 IDEA, AKTIVITI & PERMAINAN SERONOKNYA
USRAH 1
Kandungan:
Maklumat Penulis
m/s 3
Pendahuluan
m/s 4
25 Ta’aruf
m/s 5
25 Ukhuwwah
m/s 33
10 Media Sosial
m/s 61
10 Komunikasi
m/s 72
10 Berfikir
m/s 89
20 Projek Usrah
m/s 100
23 Idea Seronoknya Usrah
m/s 113
2
Maklumat Penulis
Mohd Yusry Mohamad Yusopp merupakan penulis buku Tip & Trik Usrah terbitan Pelima Media. Beliau juga mengeluarkan e-buku bertajuk ‘200 Aktiviti & Permainan Islami’. Beliau merupakan seorang jurulatih kreativiti dan inovasi. Beliau bertugas di ABS AInon Holdings Sdn. Bhd. Sebagai Ketua Pegawai Pemasaran. Beliau terlibat dalam usrah bermula dari tahun 2001.
Salita Jamaluddin merupakan seorang guru yang bertugas di Sekolah Menengah di Selangor. Beliau berpengalaman mengajar subjek Pendidikan Islam, Tasawwur Islam dan Al-Qur’an & As-Sunnah. Beliau merupakan lulusan Universiti Malaya dalam bidang Usulluddin (Alam Hayat).
3
Pendahuluan
Kemunculan naskah ini dengan satu harapan. Semoga usrah dapat dijalankan dengan lebih menyeronokkan. Saya akui usrah bukanlah tempat untuk bergelak ketawa. Namun, bagi menarik ahli usrah yang masih berat untuk ke usrah, sesuatu perlu dilakukan. Ilmu dapat diterima dan difahami apabila hubungan mula terbentuk. Semoga naskah ini memberi manfaat kepada yang menggunakannya.
Yusry Yusopp Salita Jamaluddin 2015
4
25 TA’ARUF
5
1 Rumah Saya di Sini
Penerangan: Modul ini sesuai dilakukan dalam kumpulan kecil. Objektif: Berta’aruf dengan rakan bagi mengetahui sedikit berkaitan diri. Material: Kertas A4 dan pen.
Perlaksanaan: 1.
2.
Naqib memberi arahan kepada ahli usrah,”Dalam masa 5 minit, lukis sebuah peta dari sini ke rumah saudara.” Ahli usrah diminta bercerita mengenai peta yang dilukiskan secara ringkas.
Variasi: Bagi ahli usrah ya rumahnya jauh atau berada di negeri lain. Boleh melukis peta bermula dari lebuhraya atau jalan utama yang terdekat.
Kesimpulan: Mengetahui mengenai rakan tidak terhad kepada nama sahaja. Lebih bagus jika mempunyai kesempatan berkenalan dengan ahli keluarga bagi memahami lagi rakan usrah kita.
6
2 Tentang Dia
Penerangan: Aktiviti ini dilakukan secara berpasangan. Objektif: Mengenali rakan dengan lebih lanjut. Material: Tiada.
Perlaksanaan: 1. 2. 3.
Naqib meminta ahli usrah mencari pasangan masing-masing. Setiap pasangan diminta saling menemubual antara satu sama lain. Setiap ahli usrah diberikan masa sebanyak 3 minit untuk menceritakan berkaitan pasangan masingmasing.
Variasi: Penceritaan boleh difokuskan kepada topik tertentu seperti latar belakang, kegemaran dan asal-usul.
Kesimpulan: Kita mestilah mengenali rakan dan mampu menceritakan mengenai rakan untuk menyemai ukhuwwah.
7
25 UKHUWWAH
33
1 Apabila Si Bisu Bercerita
Penerangan: Modul ini sesuai dimainkan dalam kumpulan kecil. Objektif: Memberi perhatian kepada percakapan rakan Material: Kertas, pen
Perlaksanaan: 1.
2.
3.
4.
Naqib menulis satu cerita pendek. Setiap ahli usrah dipanggil ke hadapan dan diminta membacakan cerita tersebut. Syarat yang dikenakan kepada ahli usrah ialah ahli usrah dikehendaki menggunakan bahasa isyarat untuk bercerita. Ahli usrah yang lain akan dipanggil untuk menceritakan semula kefahaman terhadap bahasa isyarat tadi. Bincangkan bagaimana mereka boleh menambah baik komunikasi.
Kesimpulan: Walau bagaimanapun kelemahan rakan dalam bercakap atau menyampaikan sesuatu, kita mestilah menunjukkan minat untuk mendengar.
34
2 Tukar Hati
Penerangan: Dilakukan pada hari-hari tertentu seperti akhir tahun, tahun baru dan hari raya. Objektif: Merapatkan ukhwah sesama ahli usrah Material: Hadiah/Barang, gulungan kertas
Perlaksanaan: 1.
2.
Naqib menetapkan satu tarikh untuk membawa hadiah. Nilaian bagi hadiah itu ditetapkan. Bernilai RM3 minimum dan maksimum RM5. Nama ahli usrah ditulis dan digulung dalam kertas. Setiap ahli perlu mencabut satu nama dan menukar hadiahnya dengan hadiah rakan tersebut. Setiap ahli yang menukar hadiah diminta mengucapkan “ Saya berikan hati saya ini kepada saudara. Tolong jaga baik-baik ya."
Variasi: Nilaian hadiah boleh ditukar mengikut kemampuan ahli usrah.
Kesimpulan: Hadiah yang nilainya sedikit atau banyak tidak menjadi ukuran. Yang menjadi ukuran adalah keikhlasan di sisi Allah.
35
10 MEDIA SOSIAL
61
1. Blog
Penerangan: Blog adalah medium kita meluah apa yang kita fikir, menulis idea kita dan berkongsi apa sahaja yang kita mahu. Ahli usrah perlu memulakan blog mereka sendiri. Objektif: Memulakan satu media bagi menulis idea, buah fikiran dan apa sahaja yang dimahukan. Material: Blog di Wordpress atau Blogger.com Perlaksanaan: 1. Ahli usrah diminta membuat blog mereka masingmasing. Mereka dibenarkan menulis apa sahaja jenis penulisan yang mereka mahukan. 2. Ahli usrah diberikan masa sekurang-kurang sebulan bagi membuat 10 post. Setiap post tidak boleh kurang dari 20 patah perkataan. 3. Ahli usrah menunjukkan kepada Naqib blog dan posting mereka. 4. Naqib memberikan komen penambahbaikan. 5. Naqib boleh mencadangkan agar setiap perkara yang ditulis adalah perkara bermanfaat.
Kesimpulan: Setiap perkara yang bermanfaat jika dibaca dan menyebabkan orang itu berbuat kebaikan pula mereka akan mendapat pahala seperti orang itu tanpa dikurangi. Fikirkan bagaimana blog boleh menjadi medium menyebarkan kebaikan. Naqib boleh membantu mereka merealisasikannya. 62
2. Facebook Page
Penerangan: Facebook adalah medium yang banyak digunakan sekarang bagi berkomunikasi. Semakin ramai orang yang berjinak-jinak dengan Facebook. Ini bermakna semakin banyak peluang untuk berdakwah di alam maya ini. Objektif: Mewujudkan sebuah Facebook Page untuk orang belajar tentang Islam. Terutama bagi mereka yang mahu berubah. Material: Komputer, tablet atau smartphone untuk menggunakan Facebook Perlaksanaan: 1. Ahli usrah diminta membuka sebuah page. Mereka dibenarkan menulis apa sahaja jenis penulisan yang mereka mahukan. 2. Ahli usrah diberikan masa sekurang-kurang sebulan bagi membuat 30 post. Setiap posting di page boleh mengandungi gambar, humor, perkongsian, share video bermanfaat dana lain-lain perkara yang difikrkan sesuai. 3. Ahli usrah menunjukkan kepada Naqib page mereka. Naqib memberikan cadangan penambahbaikan. 4. Ahli usrah perlu mendapatkan sekurang-kurang 100 like dalam masa seminggu. Kesimpulan: Setiap perkara yang bermanfaat jika dibaca dan menyebabkan orang itu berbuat kebaikan pula mereka akan mendapat pahala seperti orang itu tanpa dikurangi. 63
10 KOMUNIKASI
72
1 Kandungan Kreatif (Creative Content)
Penerangan: Aktiviti ini memerlukan ahli usrah memilih membaca material yang sama dan menyusun satu pembentangan. Dalam aktiviti ini ahli usrah akan mengundi siapakah yang akan terpilih menyusun kandungan bacaan mereka dalam bentuk komik, infografik, powerpoint atau video.
Objektif: Belajar mempelbagaikan pendekatan dalam pembentangan satu-satu kandungan. Material: Artikel dari majalah.
Perlaksanaan: 1. Setiap ahli usrah mendapat salinan satu bab daripada buku-buku berkaitan aqidah, ibadah, atau manamana artikel daripada majalah islami. 2. Setiap orang perlu memilih sama ada mereka akan menukarkan persembahan mereka kepada komik, powerpoint, drama sebabak atau apa-apa sahaja selain yang berbentuk teks sahaja. 1. 3.Setiap ahli usrah diberikan masa 2 minggu untuk menyelesaikan tugasan. 3. Pada hari pembentangan, setiap orang akan diberikan masa 10-15 minit bagi membuat pembentangan. 4. Selepas semua seleasi pembentangan cadangkan penambahbaikan. 73
Variasi: Boleh juga menggunakan petikan daripada video kuliah agama kemudian disusun dalam bentuk yang dibincangkan tadi.
Kesimpulan: Dalam Islam kita mempunyai kandungan yang terbaik. Belajar cara mempersembahkan kandungan kita dengan menarik perhatian orang untuk mendengarnya. Ia menarik minat, membuatkan mereka memberi perhatian dan akhir sekali mesej yang ingin dikemukakan sampai kepada audiens.
74
10 BERFIKIR
89
1 Pelbagai Kegunaan
Pilih satu alat atau benda yang berada di sekeliling kita. Bermula dengan kegunaan asalnya, kemudian tambah lagi kegunaan baru. Sebagai contoh: Berikan 20 kegunaan pensel. Pada kebiasaannya ahli usrah akan menjawab, menconteng, menulis, melakar dan perkara yang masih dalam lingkungan kegunaan pensel. Naqib perlu membantu ahli usrah dengan memberi contoh lain seperti pensel itu boleh dicabut tengah-tengahnya. Bahagian pensel yang kosong itu boleh menjadi straw minuman. Bahagian karbon pen itu boleh digunakan untuk mengalirkan elektrik. Pensel itu boleh dihancurkan. Bahagian berkayu boleh dijadikan habuk bagi mengelakkan ais mencair dengan cepat. Bahagian pensel yang menjadi sebruk halus berwarna hitam boleh dijadikan celak. Jangan fikirkan pensel itu satu. Pensel itu mungkin ada dua batang, 3 batang atau banyak tidak terkira.
90
2 Herot Perot
Cara berfikir herot-perot adalah menyonsangkan sesuatu idea. Bayangkan. Secara kebiasaannya apabila kita pergi ke restoran untuk menikmati sesuatu hidangan. Kita akan melalui proses begini: 1. Pelayan restoran mengambil pesanan. 2. Makanan dipilih berdasarkan menu yang ada. 3. Tukang masak berdasarkan pesanan berdasarkan menu yang ada. 4. Makanan dihidangkan kepada pelanggan. Dalam pemikiran Herot-Perot kita akan menyonsangkan idea menjadi begini: 1. Pelanggan yang menentukan apa yang dia mahu makan, tukang masak akan masak berdasarkan permintaannya. 2. Tiada menu yang tetap. Hanya ada 10 menu baru setiap kali datang dan menu itu tidak akan diulang lagi pada minggu akan datang. 3. Kalau sebelum ini tukang masak yang memasakkan makanan, kali ini pelanggan akan dibantu oleh tukang masak untuk menyediakan masakan.
Penyonsangan Idea melalui Herot-Perot banyak menghasilkan ciptaan-ciptaan baru. 91
20 PROJEK USRAH
100
1 Projek Sumbangan Naqib menetapkan satu projek sumbangan kecil yang akan dilaksanakan dalam tempoh 1 bulan. Setiap ahli usrah diberikan tugasan masing-masing untuk projek ini. Contoh tugasan: Mengumpul sumbangan, mendapatkan sumbangan. Tugasan yang ditetapkan mengikut kemampuan ahli usrah. Di akhir projek, sumbangan akan diberikan kepada individu atau masyarakat yang memerlukan. Projek boleh disesuaikan mengikut keperluan.
2 Musafir Ilmu Rancang satu perjalanan bertemu dengan tokoh-tokoh agama untuk belajar dengan mereka. Pertemuan itu boleh dirancang bersama guru atau senior. Bertemu dengan orang alim bukan sahaja menambah ilmu tetapi dapat memberi motivasi kepada kita untuk terus menuntut ilmu.
101
3 Lawatan Luar Naqib merancang satu tempat yang akan dilawati bersamasama ahli usrah. Sebelum membuat lawatan, ahli usrah diberikan tugasan untuk mengkaji tempat yang dilawati Hasil lawatan akan dibentangkan pada sesi perjumpaan akan datang. Mereka perlu membentangkan kenapa tempat itu perlu dilawati? Apakah pengajaran yang boleh dipelajari daripada lawatan itu? Akhir sekali mereka boleh mengundi tempat manakah yang mahu dilawati terlebih dahulu. Lawatan boleh menambah pengalaman ahli usrah dan mengeratkan silaturrahim.
4 Sains Dan Islam Naqib meminta ahli usrah merujuk ayat Al Quran berkaitan sains. Ahli usrah diminta berkongsi kefahaman mereka berkaitan ayat al-Qur'an. Bagi tujuan kajian ini, ahli usrah boleh menggunakan internet atau rujukan di perpustakaan bagi mendapatkan maklumat. Ahli usrah perlu menyusun pembentangan dalam bentuk pameran kecil atau slide powerpoint. 102
23 IDEA SERONOKNYA USRAH
114
1. Al-Qur'an Pelik satu-satu usrah yang tidak membincangkan ayatayat Allah. Penggunaan Al-Qur'an dalam perlaksanaan usrah pada saya adalah wajib. Walaupun kita hanya membicarakan walaupun sepotong ayat ia sudah cukup. Paling penting adalah pelajaran yang kita dapat dan bagaimana kita mahu mengaplikasikannya dalam hidup kita sehabis baik. Saya mencadangkan beberapa cara penggunaan AlQur'an dalam sesi usrah: 1. Tadarus bersama 2. Taddabur maksud ayat-ayat al-quran 3. Membaca petikan dari kitab tafsir (cadangan Tafsir al-munir: Juz Amma) 4. Bagi ayat-ayat Al-Qur'an yang fokus kepada kisah-kisah kaum terdahulu kita boleh membincangkan apakah ibrah (pengajaran) yang boleh kita pelajari.
115
2. Al-Hadith Selepas membincangkan al-Qur'an. Al-Hadith merupakan salah satu perkara yang bagus dibincangkan dalam sesi usrah. Saya mencadangkan 'Hadis 40' karangan Imam Nawawi. Bagus kalau kita dapat mencari buku ini yang mempunyai syarahnya sekali. Pilih satu hadith dan bincangkan. Selain dari pada itu, bagus juga jika kita dapat belajar sejarah pembukuan hadith. Sejarah pembukuan hadith itu sendiri sangat menarik kerana ia menunjukkan bagaimana berhati-hatinya ilmuan Islam dalam menjaga keaslian hadith-hadith kerana ada di antaranya bercampur dengan hadith palsu. Kita boleh mempelajari sejarah imam-imam hadith seperti Imam Bukhari, Imam Muslim, Imam Tarmizi, Imam Abu Dawud, Imam Nasai, Imam Ibnu Majah, dan Imam Ahmad. Yang mana mereka ini komited dalam perjuangan mereka melakukan usaha pembukuan hadith.
116
Kita selalu bercakap tentang mahu menguasai ekonomi. Semuanya bermula dengan usaha kecil seperti ini.
23. Rakam dan Hargai Setiap Masa dalam Usrah Kumpulkan gambar dan video. Compile semua gambar yang diambil oleh ahli-ahli yang lain juga. Usrah bukan tentang perjalanan ilmu, kerohanian buat ahli usrah sahaja. Ia juga adalah berkaitan diri Naqib sendiri. Sesungguhnya orang paling banyak belajar adalah Naqib. Rancanglah setiap usrah agar ia menjadi satu kenangan yang tidak boleh dilupakan. Semoga Allah melorongkan kita dalam memudahkan urusan tarbiyyah kita.
Sekian.
128
