Afgiftekantoor 8500 Kortrijk 1 2de afd. - P3A9173 Afz.-V.U. Evolution Media Group Vlasstraat 17, 8710 Wielsbeke
PROFESSIONEEL MAGAZINE VOOR DE REISWERELD Maandelijks, uitgezonderd januari, april, juli, augustus en oktober - 13de jaargang nr. 110 - december 2010 - Nr. 7
≥≥≥
I-EXPERIENCE
MEXICO > PAG 18
I-SERVICE
NOORDAMERIKA > PAG 12
I-SERVICE
CARAÏBEN > PAG 15
I-FOCUS
CRUISES > PAG 20
REIZEN VERKOPEN IN ‘ABSURDISTAN’ Moeilijker voor Belgen dan voor organisaties uit andere EU-lidstaten Na Vlaanderen hebben nu ook het Waals Gewest en het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest, weliswaar bijna, hun eigen reisbureaustatuut. Drie verschillende, onderling nauwelijks compatibele statuten maken de reisbureauwerking alleen maar complexer. Voor reisbureaus uit andere EU-lidstaten is het straks gemakkelijker om in Brussel een reisbureau te starten dan voor een Vlaming in Wallonië of voor een Waal in Vlaanderen.
> PAG 24 REIZEN VERKOPEN IN ABSURDISTAN
Exclusief voor InfoTravel evalueerde mr. Jos Speybrouck, coördinator van het Kenniscentrum Reisrecht KHBO in Brugge, de verschillende reisbureaustatuten. In Vlaanderen en het Waals Gewest zijn die operationeel. In het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest werd reeds een ordonnantie uitgevaardigd maar ontbreken de uitvoeringsbesluiten nog. Reisbureaus in Brussel moeten alsnog naar keuze een vergunning hebben bij Toerisme Vlaanderen of de COCOF (Commission Communautaire Française). Wie nu een Vlaamse of een Franstalige vergunning heeft en in Brussel is gevestigd, moet binnenkort een Brusselse vergunning aanvragen. “In een klein land als België functioneren er drie vergunningssystemen. Een federaal verspreide reisbureauketen moet nu al tenminste twee vergunningen aanvragen. Omdat het toekomstige Brusselse reisbureaustatuut sterk gelijkt op het Waalse, wordt verwacht dat beide gewesten mekaars vergunning zullen erkennen. Maar dat wordt niet het geval ten opzicht van de Vlaamse regelgeving. Wanneer het Brusselse statuut eraan komt, zal wie daar actief wil zijn daar ook een vergunning moeten aanvragen. Omdat de verschillende gewesten verder uit mekaar groeien, wordt de situatie alsmaar complexer”, stelt mr. Jos Speybrouck.
Inhoudelijk heeft Vlaanderen een ‘extra large’ vergunning terwijl Wallonië en Brussel opteren voor een ‘light’vergunning. “In Vlaanderen zijn luchtvaartmaatschappijen, treinoperatoren, incoming-, incentive- en congresorganisaties vergunningsplichtig van zodra zij er een verkooppunt hebben en aan logiesbemiddeling doen. In Brussel en Wallonië is dat niet het geval, maar zien wij dat touringcarbedrijven er nog steeds vergunningsplichtig zijn, ook voor uitsluitend ad hoc-vervoer”. “Wat ook opvalt, is dat een reisorganisatie uit een andere EU-lidstaat vergunningsplichtig is in Vlaanderen van zodra men er een verkooppunt heeft. Wanneer die touroperator zich in Wallonië of Brussel vestigt, volstaat vaak een meldingsplicht. Reisorganisaties uit andere lidstaten kunnen zich beroepen op de Europese dienstenrichtlijn om zich elders te vestigen. In de huidige, complexe situatie is het voor hen zelfs gemakkelijker om zich in Brussel of Wallonië te vestigen dan voor een intra-Belgisch reisbureau om een verkooppunt in een ander gewest te openen”, merkt mr. Jos Speybrouck, coördinator van het Kenniscentrum Reisrecht KHBO nog op. GEERT VAN LIERDE
Afgiftekantoor 8500 Kortrijk 1 2de afd. - P3A9173 Afz.-V.U. Evolution Media Group Vlasstraat 17, 8710 Wielsbeke
PROFESSIONEEL MAGAZINE VOOR DE REISWERELD Maandelijks, uitgezonderd januari, april, juli, augustus en oktober - 13de jaargang nr. 110 - december 2010 - Nr. 7
≥≥≥
I-EXPERIENCE
MEXICO > PAG 18
I-SERVICE
NOORDAMERIKA > PAG 12
I-SERVICE
CARAÏBEN > PAG 15
I-FOCUS
CRUISES > PAG 20
REIZEN VERKOPEN IN ‘ABSURDISTAN’ Moeilijker voor Belgen dan voor organisaties uit andere EU-lidstaten Na Vlaanderen hebben nu ook het Waals Gewest en het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest, weliswaar bijna, hun eigen reisbureaustatuut. Drie verschillende, onderling nauwelijks compatibele statuten maken de reisbureauwerking alleen maar complexer. Voor reisbureaus uit andere EU-lidstaten is het straks gemakkelijker om in Brussel een reisbureau te starten dan voor een Vlaming in Wallonië of voor een Waal in Vlaanderen.
> PAG 24 REIZEN VERKOPEN IN ABSURDISTAN
Exclusief voor InfoTravel evalueerde mr. Jos Speybrouck, coördinator van het Kenniscentrum Reisrecht KHBO in Brugge, de verschillende reisbureaustatuten. In Vlaanderen en het Waals Gewest zijn die operationeel. In het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest werd reeds een ordonnantie uitgevaardigd maar ontbreken de uitvoeringsbesluiten nog. Reisbureaus in Brussel moeten alsnog naar keuze een vergunning hebben bij Toerisme Vlaanderen of de COCOF (Commission Communautaire Française). Wie nu een Vlaamse of een Franstalige vergunning heeft en in Brussel is gevestigd, moet binnenkort een Brusselse vergunning aanvragen. “In een klein land als België functioneren er drie vergunningssystemen. Een federaal verspreide reisbureauketen moet nu al tenminste twee vergunningen aanvragen. Omdat het toekomstige Brusselse reisbureaustatuut sterk gelijkt op het Waalse, wordt verwacht dat beide gewesten mekaars vergunning zullen erkennen. Maar dat wordt niet het geval ten opzicht van de Vlaamse regelgeving. Wanneer het Brusselse statuut eraan komt, zal wie daar actief wil zijn daar ook een vergunning moeten aanvragen. Omdat de verschillende gewesten verder uit mekaar groeien, wordt de situatie alsmaar complexer”, stelt mr. Jos Speybrouck.
Inhoudelijk heeft Vlaanderen een ‘extra large’ vergunning terwijl Wallonië en Brussel opteren voor een ‘light’vergunning. “In Vlaanderen zijn luchtvaartmaatschappijen, treinoperatoren, incoming-, incentive- en congresorganisaties vergunningsplichtig van zodra zij er een verkooppunt hebben en aan logiesbemiddeling doen. In Brussel en Wallonië is dat niet het geval, maar zien wij dat touringcarbedrijven er nog steeds vergunningsplichtig zijn, ook voor uitsluitend ad hoc-vervoer”. “Wat ook opvalt, is dat een reisorganisatie uit een andere EU-lidstaat vergunningsplichtig is in Vlaanderen van zodra men er een verkooppunt heeft. Wanneer die touroperator zich in Wallonië of Brussel vestigt, volstaat vaak een meldingsplicht. Reisorganisaties uit andere lidstaten kunnen zich beroepen op de Europese dienstenrichtlijn om zich elders te vestigen. In de huidige, complexe situatie is het voor hen zelfs gemakkelijker om zich in Brussel of Wallonië te vestigen dan voor een intra-Belgisch reisbureau om een verkooppunt in een ander gewest te openen”, merkt mr. Jos Speybrouck, coördinator van het Kenniscentrum Reisrecht KHBO nog op. GEERT VAN LIERDE
Eurostar wishes you a Merry Tripmas Brussels - London, up to 9 services a day
Eurostar wishes you a Merry Tripmas Brussels - London, up to 9 services a day
i COMMENT | GEERT VAN LIERDE Hallucinant, Kafkaïaans hoe er in dit land reizen moeten worden verkocht. Drie reisbureaustatuten die niet compatibel zijn waardoor wie federaal werkt meerdere vergunningen moet aanvragen. Het lijkt wel op de vazalstaten uit de oudheid of de middeleeuwen. Moderne reisbureaustatuten maakten komaf met wetgeving uit 1965, maar zijn blind voor de hedendaagse, economische realiteit die wordt gedicteerd door marketing, distributie, communicatie en Europese regelgeving. Een buitenlander kan gemakkelijker in België een reisbureau starten dan iemand uit een naburig gewest. De enige manier om uit de impasse te geraken, is een overeenkomst waarbij de gewesten mekaars statuten erkennen. Als zo’n initiatief er ooit komt, dan is de kans reëel dat Vlaamse reisorganisaties zich in Brussel of Wallonië zullen nestelen. Zelfs nu is dit voor sommigen een mogelijke piste, want Vlaanderen heeft een strak en breed statuut. Nochtans is er ruimte voor creativiteit. Hoe meer malafide je werkt, hoe meer je gebruik maakt van mirror-websites en doorklik-mogelijkheden – nochtans een veel gebruikt hedendaags distributiekanaal – en hoe minder je in de openbaarheid fungeert, hoe minder je in aanmerking komt voor een vergunning als reisbureau. Ronduit schaamteloos, maar het moet kunnen. De schaamte voorbij, dat lijkt wel de slagzin van het toeristisch beleid. Het meest luxueuze cruiseschip ter wereld mag aanmeren tussen opzij geschoven containers en passagiers mogen via een gammel loopbrug je hun excursie naar Brugge aanvatten. Elders worden cijfers uit 1994 opgerakeld om de band tussen toerisme, economie en tewerkstelling te duiden want recente cijfers zijn niet relevant of bijeengeschraapt op basis van simulaties. Moet kunnen! Schaamteloos, hoe er in dit land wordt omgegaan met toeristen, de toeristische industrie en de reissector.
De snelste verbindingen tussen Brussel en Vietnam. Dagelijks vanuit Brussel Zuid via Parijs CDG terminal 2, of vanuit Brussel Nationaal via Frankfurt naar Ho Chi Minh City (Saigon) en Hanoi. Van daaruit reis je naar meer dan 30 binnenlandse en regionale bestemmingen. Aan boord van de moderne Boeing 777 toestellen geniet je de traditionele vriendelijke gastvrijheid van Vietnam. Voor meer informatie, bel 02/716 00 62. www.vietnamairlines.com
INHOUD 4
I-NEWS
6
Selectair in zee met Club Med en met Touring Economische impact toerisme onvoldoende bekend
10 I-SERVICE 11
Travelcoop 2010 Treinreizen als troefkaart voor de reisagent
12
Verenigde Staten onder de loep
15
Caraïben, winterzon voor iedereen
18 I-EXPERIENCE
Maya’s en Margarita’s voor de wereld vergaat
20 I-FOCUS 24
Dossier Cruises Reisbureaustatuut
InfoTravel is een uitgave van EVOLUTION MEDIA GROUP bvba, Vlasstraat 17, 8710 Wielsbeke, België, en verschijnt 7 keer per jaar | Directie: Piet Desmyter: tel. +32 56 60 73 33, fax +32 56 61 05 83 | Hoofdredacteur: Geert Van Lierde, tel. +32 54 32 01 51, fax +32 54 33 64 27, e-mail:
[email protected] - skype geertvanlierde | Eindredacteur: Peter Van Oyen, tel. +32 55 30 55 20, gsm +32 478 83 00 26, e-mail:
[email protected] | Redactie: Georges Keters, Eric Meseure, Daniel Steevens, René Van Hoof, Patrick Van Looy, Jos Verhoogen | Advertising manager: Michèle Grassi, tel. +32 475 89 59 21, e-mail:
[email protected] | Oplage: 5.300 ex. (3.300 NL - 2.000 FR - controlled circulation) | Distributie: alle vergunde reisbureau’s in België en G.H. Luxemburg, touroperators, incentive houses, business travel managers, autocarondernemingen, luchtvaartmaatschappijen, toeristische diensten en ambassades, hotelbedrijven, cruise-, ferry, en treinmaatschappijen, dienstenbedrijven | Prepress & druk: Oranje, tel. +32 56 60 18 18 | Abonnementen (7 nummers): €28, buitenland (Europa): 43 via overschrijving op BBL 385-0451160-76 | Verantwoordelijke uitgever: Piet Desmyter, Vlasstraat 17, B-8710 Wielsbeke Overname, zelfs gedeeltelijk, van artikels en publicitaire projecten, is voorbehouden aan het copyright van het tijdschrift. Elke medewerker is verantwoordelijk voor zijn bijdrage. Edition française sur demande.
INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
|3|
i COMMENT | GEERT VAN LIERDE Hallucinant, Kafkaïaans hoe er in dit land reizen moeten worden verkocht. Drie reisbureaustatuten die niet compatibel zijn waardoor wie federaal werkt meerdere vergunningen moet aanvragen. Het lijkt wel op de vazalstaten uit de oudheid of de middeleeuwen. Moderne reisbureaustatuten maakten komaf met wetgeving uit 1965, maar zijn blind voor de hedendaagse, economische realiteit die wordt gedicteerd door marketing, distributie, communicatie en Europese regelgeving. Een buitenlander kan gemakkelijker in België een reisbureau starten dan iemand uit een naburig gewest. De enige manier om uit de impasse te geraken, is een overeenkomst waarbij de gewesten mekaars statuten erkennen. Als zo’n initiatief er ooit komt, dan is de kans reëel dat Vlaamse reisorganisaties zich in Brussel of Wallonië zullen nestelen. Zelfs nu is dit voor sommigen een mogelijke piste, want Vlaanderen heeft een strak en breed statuut. Nochtans is er ruimte voor creativiteit. Hoe meer malafide je werkt, hoe meer je gebruik maakt van mirror-websites en doorklik-mogelijkheden – nochtans een veel gebruikt hedendaags distributiekanaal – en hoe minder je in de openbaarheid fungeert, hoe minder je in aanmerking komt voor een vergunning als reisbureau. Ronduit schaamteloos, maar het moet kunnen. De schaamte voorbij, dat lijkt wel de slagzin van het toeristisch beleid. Het meest luxueuze cruiseschip ter wereld mag aanmeren tussen opzij geschoven containers en passagiers mogen via een gammel loopbrug je hun excursie naar Brugge aanvatten. Elders worden cijfers uit 1994 opgerakeld om de band tussen toerisme, economie en tewerkstelling te duiden want recente cijfers zijn niet relevant of bijeengeschraapt op basis van simulaties. Moet kunnen! Schaamteloos, hoe er in dit land wordt omgegaan met toeristen, de toeristische industrie en de reissector.
De snelste verbindingen tussen Brussel en Vietnam. Dagelijks vanuit Brussel Zuid via Parijs CDG terminal 2, of vanuit Brussel Nationaal via Frankfurt naar Ho Chi Minh City (Saigon) en Hanoi. Van daaruit reis je naar meer dan 30 binnenlandse en regionale bestemmingen. Aan boord van de moderne Boeing 777 toestellen geniet je de traditionele vriendelijke gastvrijheid van Vietnam. Voor meer informatie, bel 02/716 00 62. www.vietnamairlines.com
INHOUD 4
I-NEWS
6
Selectair in zee met Club Med en met Touring Economische impact toerisme onvoldoende bekend
10 I-SERVICE 11
Travelcoop 2010 Treinreizen als troefkaart voor de reisagent
12
Verenigde Staten onder de loep
15
Caraïben, winterzon voor iedereen
18 I-EXPERIENCE
Maya’s en Margarita’s voor de wereld vergaat
20 I-FOCUS 24
Dossier Cruises Reisbureaustatuut
InfoTravel is een uitgave van EVOLUTION MEDIA GROUP bvba, Vlasstraat 17, 8710 Wielsbeke, België, en verschijnt 7 keer per jaar | Directie: Piet Desmyter: tel. +32 56 60 73 33, fax +32 56 61 05 83 | Hoofdredacteur: Geert Van Lierde, tel. +32 54 32 01 51, fax +32 54 33 64 27, e-mail:
[email protected] - skype geertvanlierde | Eindredacteur: Peter Van Oyen, tel. +32 55 30 55 20, gsm +32 478 83 00 26, e-mail:
[email protected] | Redactie: Georges Keters, Eric Meseure, Daniel Steevens, René Van Hoof, Patrick Van Looy, Jos Verhoogen | Advertising manager: Michèle Grassi, tel. +32 475 89 59 21, e-mail:
[email protected] | Oplage: 5.300 ex. (3.300 NL - 2.000 FR - controlled circulation) | Distributie: alle vergunde reisbureau’s in België en G.H. Luxemburg, touroperators, incentive houses, business travel managers, autocarondernemingen, luchtvaartmaatschappijen, toeristische diensten en ambassades, hotelbedrijven, cruise-, ferry, en treinmaatschappijen, dienstenbedrijven | Prepress & druk: Oranje, tel. +32 56 60 18 18 | Abonnementen (7 nummers): €28, buitenland (Europa): 43 via overschrijving op BBL 385-0451160-76 | Verantwoordelijke uitgever: Piet Desmyter, Vlasstraat 17, B-8710 Wielsbeke Overname, zelfs gedeeltelijk, van artikels en publicitaire projecten, is voorbehouden aan het copyright van het tijdschrift. Elke medewerker is verantwoordelijk voor zijn bijdrage. Edition française sur demande.
INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
|3|
NEWS
CITYTRIPS KENNEN NET ALS DE “ DE VOORBIJE WINTER OOK IN DE ZO-
SELECTAIR In zee met Club Med en met Touring Onder de congrestitel ‘Innovatie!’ hebben de Selectair-reisagenten inderdaad een aantal essentiële opties geofficialiseerd. Grote blikvangers waren de veelbesproken samenwerking met Club Med, dat daardoor sterker wordt verankerd in Vlaanderen, en de
MER EEN GROEI EN DOEN HET BEDUIDEND BETER DAN DE KLASSIEKE VAKANTIES. DIT IS EEN HOOPGEVEND ELEMENT WANT WIJ BESCHOUWEN CITYTRIPS ALS EEN BAROMETER VOOR DE SECTOR.
”
Claude Pérignon, voorzitter Association of Belgian Tour Operators.
samenwerking met reisverzekeraar Touring. TOP 10
Droomvak anties
MSC Cruises peilde bij duizend Belgen naar hun reisverwachtingen. De droomvakantie voor drie op tien Belgen is een all-in reis naar een zonnige bestemming met aandacht voor cultuur en lekker eten en drinken onmisbaar. Het vakantiehuisje in het Zuiden komt op de tweede plaats (23,10%) en cruises sluiten de top 3 af (11,5%). Mannen willen vooral quality time met hun partner (52,7%), terwijl vrouwen quality time met het gezin (35,7%) en wellness (13,1%) verkiezen.
> Het bestuur van Selectair wilde zich zelfs in zijn restaurantkeuze voor de lunch een mooi uitzicht (vanop de Kemmelberg) verschaffen.
Vooral de IT-werkgroep had, bij monde van Patrick De Vos, heel wat interessante elementen te melden nopens gloednieuwe Selectair website. De mogelijkheden zijn gevoelig verhoogd, zowel voor de klant als voor de reiskantoren zelf, die over een eigen membersite beschikken. Bovendien is er nu een Business Travel Portal, waarop voorlopig 17 Selectair reiskantoren ingetekend hebben. Momenteel is hiervoor een actieplan in voorbereiding. Belangrijkste nieuws van de werkgroep Marketing, met Martine De Wispelaere als verslaggeefster, was de recent opgestarte samenwerking met Seniorennet, vooral dan via de nieuw ingevoerde Oxypas, en met de uitgeverij Concentra (Gazet van Antwerpen/Belang van Limburg). De verruimde actieradius wordt op het terrein onder meer ondersteund door de aanwerving van Tom Bossuyt die voortaan drie dagen per week als nieuwe Selectair marketing manager zal actief zijn. De grootste hap was evenwel voor de commissie TO-IATA. Daar werd een voorstel van de ticket broker Airtip afgewezen en blijft Selectair verder trouw aan Skyways. De overstap naar een nieuwe reisverzekeraar was dan weer duidelijk zwaar verteerbare kost, vermits Selectair en De Europese er een 20-jaar partnership |4|
op zitten hebben. Selectair was dan ook geen vragende partij voor een nieuwe partner, lichtte commissievoorzitter Pieter Demuynck toe, maar het was Touring dat met een voorstel op de proppen kwam. Inhoudelijk hield dat een dermate substantiële verbetering - vooral financieel en inzake marketing - in dat de verleiding bepaald groot was. Toch werd nog alle mogelijke gedaan, legde de verslaggever in geuren en kleuren uit om de vertrouwde partner tot een tegenvoorstel te brengen, maar finaal hakten 6 van de 9 leden van het bestuur de knoop door in het voordeel van Touring. Ook de onderhandelingen met Club Med zijn duidelijk van geen leien dakje verlopen, bij zoverre dat op het moment van het congres de zaak nog niet 100% rond was. Het vriendelijk verzoek van Selectair voorzitter Lieven Coppens tot de aanwezige pers om voorlopig nog niks te melden in het belang van de onderhandelingen, werd niet door iedereen gerespecteerd. Aan Selectair om hieruit de nodige conclusies te trekken. DANIËL STEEVENS
i
www.selectair.be
1 Lekker eten en drinken 2 Dagelijkse sleur vergeten 3 Totale ontspanning 4 Aandacht voor cultuur 5 Romance beleven 6 All-in vakantie naar de zon 7 Vakantiehuisje in het Zuiden 8 Sporten 9 Activiteiten voor kinderen 10 Cruises
75,6% 72,2% 66% 60% 30,6% 30,5% 23,1% 17,1% 14,5% 11,5%
35.800 Belgische vakantiegangers konden niet vertrekken als gevolg van de aswolk-perikelen in het voorjaar. Indien de aswolk er niet zou zijn geweest, dan zou de markt voor vliegvakanties dit jaar met 6% zijn gedaald tot 1.233.540 klanten en niet met 8,7% tot 1.197.740 vakanties, aldus ABTO.
326.155 Personen boekten in 2009-2010 een citytrip bij de ABTO-leden. Dat zijn er 5% meer dan het jaar voordien. Londen is op jaarbasis marktleider met +18,9%, voor Parijs (-9,2%) en Rome (+39,4%) dat Barcelona (-5,4%) van de derde plaats verdringt. Lissabon is de grote verliezer met -17,2%.
INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
NEWS
CITYTRIPS KENNEN NET ALS DE “ DE VOORBIJE WINTER OOK IN DE ZO-
SELECTAIR In zee met Club Med en met Touring Onder de congrestitel ‘Innovatie!’ hebben de Selectair-reisagenten inderdaad een aantal essentiële opties geofficialiseerd. Grote blikvangers waren de veelbesproken samenwerking met Club Med, dat daardoor sterker wordt verankerd in Vlaanderen, en de
MER EEN GROEI EN DOEN HET BEDUIDEND BETER DAN DE KLASSIEKE VAKANTIES. DIT IS EEN HOOPGEVEND ELEMENT WANT WIJ BESCHOUWEN CITYTRIPS ALS EEN BAROMETER VOOR DE SECTOR.
”
Claude Pérignon, voorzitter Association of Belgian Tour Operators.
samenwerking met reisverzekeraar Touring. TOP 10
Droomvak anties
MSC Cruises peilde bij duizend Belgen naar hun reisverwachtingen. De droomvakantie voor drie op tien Belgen is een all-in reis naar een zonnige bestemming met aandacht voor cultuur en lekker eten en drinken onmisbaar. Het vakantiehuisje in het Zuiden komt op de tweede plaats (23,10%) en cruises sluiten de top 3 af (11,5%). Mannen willen vooral quality time met hun partner (52,7%), terwijl vrouwen quality time met het gezin (35,7%) en wellness (13,1%) verkiezen.
> Het bestuur van Selectair wilde zich zelfs in zijn restaurantkeuze voor de lunch een mooi uitzicht (vanop de Kemmelberg) verschaffen.
Vooral de IT-werkgroep had, bij monde van Patrick De Vos, heel wat interessante elementen te melden nopens gloednieuwe Selectair website. De mogelijkheden zijn gevoelig verhoogd, zowel voor de klant als voor de reiskantoren zelf, die over een eigen membersite beschikken. Bovendien is er nu een Business Travel Portal, waarop voorlopig 17 Selectair reiskantoren ingetekend hebben. Momenteel is hiervoor een actieplan in voorbereiding. Belangrijkste nieuws van de werkgroep Marketing, met Martine De Wispelaere als verslaggeefster, was de recent opgestarte samenwerking met Seniorennet, vooral dan via de nieuw ingevoerde Oxypas, en met de uitgeverij Concentra (Gazet van Antwerpen/Belang van Limburg). De verruimde actieradius wordt op het terrein onder meer ondersteund door de aanwerving van Tom Bossuyt die voortaan drie dagen per week als nieuwe Selectair marketing manager zal actief zijn. De grootste hap was evenwel voor de commissie TO-IATA. Daar werd een voorstel van de ticket broker Airtip afgewezen en blijft Selectair verder trouw aan Skyways. De overstap naar een nieuwe reisverzekeraar was dan weer duidelijk zwaar verteerbare kost, vermits Selectair en De Europese er een 20-jaar partnership |4|
op zitten hebben. Selectair was dan ook geen vragende partij voor een nieuwe partner, lichtte commissievoorzitter Pieter Demuynck toe, maar het was Touring dat met een voorstel op de proppen kwam. Inhoudelijk hield dat een dermate substantiële verbetering - vooral financieel en inzake marketing - in dat de verleiding bepaald groot was. Toch werd nog alle mogelijke gedaan, legde de verslaggever in geuren en kleuren uit om de vertrouwde partner tot een tegenvoorstel te brengen, maar finaal hakten 6 van de 9 leden van het bestuur de knoop door in het voordeel van Touring. Ook de onderhandelingen met Club Med zijn duidelijk van geen leien dakje verlopen, bij zoverre dat op het moment van het congres de zaak nog niet 100% rond was. Het vriendelijk verzoek van Selectair voorzitter Lieven Coppens tot de aanwezige pers om voorlopig nog niks te melden in het belang van de onderhandelingen, werd niet door iedereen gerespecteerd. Aan Selectair om hieruit de nodige conclusies te trekken. DANIËL STEEVENS
i
www.selectair.be
1 Lekker eten en drinken 2 Dagelijkse sleur vergeten 3 Totale ontspanning 4 Aandacht voor cultuur 5 Romance beleven 6 All-in vakantie naar de zon 7 Vakantiehuisje in het Zuiden 8 Sporten 9 Activiteiten voor kinderen 10 Cruises
75,6% 72,2% 66% 60% 30,6% 30,5% 23,1% 17,1% 14,5% 11,5%
35.800 Belgische vakantiegangers konden niet vertrekken als gevolg van de aswolk-perikelen in het voorjaar. Indien de aswolk er niet zou zijn geweest, dan zou de markt voor vliegvakanties dit jaar met 6% zijn gedaald tot 1.233.540 klanten en niet met 8,7% tot 1.197.740 vakanties, aldus ABTO.
326.155 Personen boekten in 2009-2010 een citytrip bij de ABTO-leden. Dat zijn er 5% meer dan het jaar voordien. Londen is op jaarbasis marktleider met +18,9%, voor Parijs (-9,2%) en Rome (+39,4%) dat Barcelona (-5,4%) van de derde plaats verdringt. Lissabon is de grote verliezer met -17,2%.
INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
Québec
Relais & Châteaux
30.000 Belgen naar Franstalig Canada
Kantoor in Brussel
Dit jaar hebben meer dan 30.000 Belgische toeristen Québec bezocht. Dat is een spectaculaire stijging van 37 % ten opzichte van 2009. Het feit dat Franstalig Canada nu gemakkelijker bereikbaar is, verklaart voor een groot deel de spectaculaire stijging. Daarnaast hebben de Toeristische Dienst van Québec en 39 toeristische ondernemingen hun beste beentje voorgezet om de bestemming extra te promoten. In juni startte Air Canada met een nieuwe lijndienst Brussel-Montréal. In de zomer is de vluchtfrequentie dagelijks. Vanaf september vliegt Air Canada vijf maal per week naar de hoofdstad van Québec. Verder is daar ook nog de vrijetijdscarrier Air Transat die tussen april en oktober vier keer per week naar Montréal vliegt. Dat de Toeristische Diensten van Québec het belang van rechtstreekse vluchten naar de provincie onderkennen, wordt bewezen door de publiciteitscampagnes die dit jaar samen met de luchtvaartmaatschappijen werden opgezet. Opvallend is hierbij de promotie van Québec als bestemming voor alle seizoenen.
Ook het duurzame toerisme wordt hoog in het vaandel gevoerd. Dat komt duidelijk tot uiting in de bouw van een nieuw toeristische hotelcomplex in het massief van Charlevoix (150 kamers) dat volgend jaar de deuren zal openen. Het ecologische bewustzijn is ook één van de belangrijkste aandachtspunten bij het spotten van walvissen op de Saint Lawrence Rivier. Hier trachten de toeristische ondernemingen een evenwicht te zoeken tussen de groeiende belangstelling bij de toerist en de levenskwaliteit van de grote zeezoogdieren. Tenslotte trachten de Toeristische Diensten ook het zakentoerisme een duwtje in de rug te geven. Zo staan er tot 2016 al 24 internationale congressen geprogrammeerd. Het gros van die congressen vindt plaats in de congrescentra van Québec en Montréal. www.bonjourquebec.com/fr
INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
PVO
De prestigieuze hotelvereniging Relais & Châteaux opent een nieuw filiaal in Brussel, aan de al even prestigieuze Louizalaan. Dit kantoor gaat de promotie verzorgen van zowel het merk Relais & Châteaux in de Benelux als van de 10 aangesloten etablissementen in België, Nederland en Luxemburg. Deze nieuwe vestiging komt onder leiding te staan van Isabelle Durighello, een Française die al 19 jaar werkt bij Relais & Châteaux en de vereniging door en door kent.
NEW ! ICE Digital Homeprint Met de nieuwe Gids 2011 viert Relais & Châteaux zijn 50ste verjaardag. Bij de vereniging, waarvan bijna 500 uitzonderlijke adressen over de hele wereld lid zijn, heeft zich dit jaar een recordaantal van 36 nieuwe leden in 6 nieuwe bestemmingen (Estland, Peru, Chili, Vanuatu, Sri Lanka en Laos en 6 nieuwe steden (Rio de Janeiro, Shangai, Kobe, Washington DC, San Diego, Casablanca) aangesloten. De bijna 700 pagina’s tellende gids wordt in 60 landen verspreid en dat in 780.000 exemplaren en 6 talen. Voor 2011 treedt als ambassadeur Richard Gere op. De wereldster is zelf eigenaar van een Relais & Châteaux vestiging, namelijk Hotel Bedford Post. Dit atypische hotel (8 kamers in een 18 e eeuwse gebouw) op een uur afstand van New York City is een domein waar levenskunst, gastronomie en erfgoedbehoud sleutelwoorden zijn. PVO
Maak het leven van u en uw klant gemakkelijker...
boek Digital Homeprint! Digital Homeprint is vandaag mogelijk voor: Thalys Eurostar TGV (enkel Prem’s tarief) NMBS treinen naar Nederland, Luxemburg en Rijsel ICE (Brussel-Frankfurt en binnenland Duitsland) Voordelen: Ş Ticket kan altijd en overal door de reiziger worden geprint Ş Gemakkelijk voor reizen van het buitenland naar België Ş Ideaal voor last minute reserveringen Ş Geen verzendingskosten Ş Ticket verloren of gestolen? Gewoon opnieuw printen! De meest recente informatie vind je steeds op www.rail1.be.
> Met de komst van Hotel Ratua Private Resort is het eilandstaatje Vanuatu in Oceanië één van de nieuwe landen waar Relais & Château nu een lid heeft.
|5|
Québec
Relais & Châteaux
30.000 Belgen naar Franstalig Canada
Kantoor in Brussel
Dit jaar hebben meer dan 30.000 Belgische toeristen Québec bezocht. Dat is een spectaculaire stijging van 37 % ten opzichte van 2009. Het feit dat Franstalig Canada nu gemakkelijker bereikbaar is, verklaart voor een groot deel de spectaculaire stijging. Daarnaast hebben de Toeristische Dienst van Québec en 39 toeristische ondernemingen hun beste beentje voorgezet om de bestemming extra te promoten. In juni startte Air Canada met een nieuwe lijndienst Brussel-Montréal. In de zomer is de vluchtfrequentie dagelijks. Vanaf september vliegt Air Canada vijf maal per week naar de hoofdstad van Québec. Verder is daar ook nog de vrijetijdscarrier Air Transat die tussen april en oktober vier keer per week naar Montréal vliegt. Dat de Toeristische Diensten van Québec het belang van rechtstreekse vluchten naar de provincie onderkennen, wordt bewezen door de publiciteitscampagnes die dit jaar samen met de luchtvaartmaatschappijen werden opgezet. Opvallend is hierbij de promotie van Québec als bestemming voor alle seizoenen.
Ook het duurzame toerisme wordt hoog in het vaandel gevoerd. Dat komt duidelijk tot uiting in de bouw van een nieuw toeristische hotelcomplex in het massief van Charlevoix (150 kamers) dat volgend jaar de deuren zal openen. Het ecologische bewustzijn is ook één van de belangrijkste aandachtspunten bij het spotten van walvissen op de Saint Lawrence Rivier. Hier trachten de toeristische ondernemingen een evenwicht te zoeken tussen de groeiende belangstelling bij de toerist en de levenskwaliteit van de grote zeezoogdieren. Tenslotte trachten de Toeristische Diensten ook het zakentoerisme een duwtje in de rug te geven. Zo staan er tot 2016 al 24 internationale congressen geprogrammeerd. Het gros van die congressen vindt plaats in de congrescentra van Québec en Montréal. www.bonjourquebec.com/fr
INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
PVO
De prestigieuze hotelvereniging Relais & Châteaux opent een nieuw filiaal in Brussel, aan de al even prestigieuze Louizalaan. Dit kantoor gaat de promotie verzorgen van zowel het merk Relais & Châteaux in de Benelux als van de 10 aangesloten etablissementen in België, Nederland en Luxemburg. Deze nieuwe vestiging komt onder leiding te staan van Isabelle Durighello, een Française die al 19 jaar werkt bij Relais & Châteaux en de vereniging door en door kent.
NEW ! ICE Digital Homeprint Met de nieuwe Gids 2011 viert Relais & Châteaux zijn 50ste verjaardag. Bij de vereniging, waarvan bijna 500 uitzonderlijke adressen over de hele wereld lid zijn, heeft zich dit jaar een recordaantal van 36 nieuwe leden in 6 nieuwe bestemmingen (Estland, Peru, Chili, Vanuatu, Sri Lanka en Laos en 6 nieuwe steden (Rio de Janeiro, Shangai, Kobe, Washington DC, San Diego, Casablanca) aangesloten. De bijna 700 pagina’s tellende gids wordt in 60 landen verspreid en dat in 780.000 exemplaren en 6 talen. Voor 2011 treedt als ambassadeur Richard Gere op. De wereldster is zelf eigenaar van een Relais & Châteaux vestiging, namelijk Hotel Bedford Post. Dit atypische hotel (8 kamers in een 18 e eeuwse gebouw) op een uur afstand van New York City is een domein waar levenskunst, gastronomie en erfgoedbehoud sleutelwoorden zijn. PVO
Maak het leven van u en uw klant gemakkelijker...
boek Digital Homeprint! Digital Homeprint is vandaag mogelijk voor: Thalys Eurostar TGV (enkel Prem’s tarief) NMBS treinen naar Nederland, Luxemburg en Rijsel ICE (Brussel-Frankfurt en binnenland Duitsland) Voordelen: Ş Ticket kan altijd en overal door de reiziger worden geprint Ş Gemakkelijk voor reizen van het buitenland naar België Ş Ideaal voor last minute reserveringen Ş Geen verzendingskosten Ş Ticket verloren of gestolen? Gewoon opnieuw printen! De meest recente informatie vind je steeds op www.rail1.be.
> Met de komst van Hotel Ratua Private Resort is het eilandstaatje Vanuatu in Oceanië één van de nieuwe landen waar Relais & Château nu een lid heeft.
|5|
NEWS
Jetair
Focus op gezinnen en luxevakanties Jetair focust voor de vliegvakanties 2011 op gezinnen en reizigers die iets meer luxe wensen tijdens hun vakantie. Daartoe wordt een pakket nieuwe initiatieven genomen zoals een selectie van hotels met ‘babykits’, met kamers aan het zwembad of hotels waar gastronomie zegeviert in samenwerking met Belgische sterrenchefs.
sief geboekt worden bij VIP Selection en Jetair. Verder is de VIP Selection-brochure een inspiratiebron voor wie extra culinair wenst te genieten. Slechts 35 van de 280 VIP Selectionhotels kunnen pronken met het logo ‘Culinair’. www.jetair.be
GVL
Gallia
Groot-Brittannië en NoordEuropa In de nieuwe Ontdek-brochure profileert Gallia zich als een gespecialiseerde reisorganisator voor originele en kwalitatieve autorondreizen op groene bestemmingen. Terwijl het Ierland-programma voor 2011 lichtjes werd aangepast, werd het aanbod op Groot-Brittannië uitgebreid met originele rondreisformules. Voor Noorwegen ontwikkelde Gallia een volwaardig programma met autorondreizen. Vanaf 2011 biedt Gallia ook IJsland aan.
In de nieuwe Jetair-brochure verwijst het ‘Babykits’-logo naar hotels met specifieke voorzieningen voor de allerkleinste gasten. Denk niet alleen aan een babybedje maar ook aan flessenverwarmer, ververskussen en dergelijke meer. Inspelend op het succes van de kamers aan het zwembad bij VIP Selection biedt nu ook een dertigtal hotels uit de Jetair-brochure zogenaamde ‘swimup’-kamers aan. Vanuit je kamer stap je rechtstreeks je eigen kleine privé-zwembad in. De ‘adults only’-formule die al langer bestaat bij VIP Selection wordt eveneens gepresenteerd bij Jetair. Deze verblijfsformule voor 18-plussers is beschikbaar in volledige hotels, dan wel in een afzonderlijk gedeelte ervan. Nieuw is het PuraVida-concept, dat wordt voorgesteld door het Ela Quality & Spa Resort in Belek aan de Turkse Riviera en in het nieuwe Blue Lagoon Village in Kos. Gasten vinden er een mix van rust en actie, onder de vorm van gastronomie, een all inclusiveformule en een uitgebreid animatieprogramma. Naast een uitbreiding van het Marmara-clubaanbod op de Franstalige markt brengt Jetair een aparte brochure uit rond de Atlantica Hotels & Resorts. Hierin wordt de nieuwe productlijn Atlantica Grand Collection voorgesteld met vijfsterrenhotels, uitgebreide spa- en wellnessfaciliteiten en een topkeuken. Daarvoor wordt overigens samengewerkt met Belgische chefs van Jeunes Restaurateurs d’Europe die twee chefs van Atlantica Hotels gaan opleiden. Bedoeling is om nieuwe maaltijden te creëren voor de à la carterestaurants in de de Atlantica Hotels op Rhodos en Kreta. Beide hotels kunnen in ons land exclu|6|
Omdat autotoeristen naar Groot-Brittannië doorgaans rondtrekken en vaak meerdere dagen op een bepaalde locatie blijven, ontwikkelde Gallia diverse ‘bouwstenen’. Verspreid over het hele eiland wordt een tiental driedaagse arrangementen voorgesteld die je vlekkeloos aan mekaar kan rijgen tot een zeven-, tien- of dertiendaagse rondreis. Succesvolle Britse televisieseries inspireerden Gallia voor rondreizen in het spoor van Barnaby, Inspecteur Morse, Miss Marple, James Herriot en Harry Potter. Gallia evolueert ook meer en meer naar een gespecialiseerde organisator voor autorondreizen in Scandinavië. Topper is Noorwegen met diverse circuits in combinatie met een unieke Hurtigruten-zeereis. Nieuw bij Gallia is een gevarieerd programma op IJsland met drie- en vierdaagse minitrips of achtdaagse rondreisconcepten. www.gallia.be
Amerika en de Bahama’s. Met een waaier aan klassieke en minder bekende locaties, van charmehotels tot lounge- en clubhotels, schuift Thomas Cook Griekenland naar voor als topbestemming. Daarvoor pakt men uit met het grootste aanbod op Lesbos, Chios, de Sporaden, de Saronische eilanden en Kreta. Tevens zijn combinaties van strand- en eilandvakanties mogelijk, en dat ook met verblijf in Athene. Op Turkije wordt het aanbod uitgebreid in BodrumKusadasi, de Egeïsche kust en de Turkse riviera. Nieuwe locatie in Turkije is het surfparadijs Cesme. Bij de verre bestemmingen worden Sri Lanka en de Malediven gepromoot met respectievelijk onder meer een natuurrondreis en een formule voor éénoudergezinnen. Voor gezinnen met kleine kinderen blijven de Junior Clubs in samenwerking met Studio 100 succesvol. In mei en juni zijn er ook Plopclubs in Turkije, Mallorca en Kos. Met een internetmodule http://usa.thomascook.be profileert Thomas Cook zich als specialist voor de VS, Canada en de Bahama’s en dat zowel voor individuele rondreizen als selfdriveformules. Nieuw bij de autovakanties is een Active Club in de Pyreneeën met buitensportactiviteiten voor families met iets oudere kinderen. Wanneer het concept aanslaat, dan wil men het verder uitbouwen. Autovakantie-liefhebbers kunnen verder kiezen uit meer dan 500 sites met bungalows en ruim 20.000 vakantiewoningen uit het aanbod van Belvilla. Bij de auto- of hotel only-vakanties worden Calabrië en de baai van Napels toegevoegd. Moskou wordt gepromoot als citytrip evenals combinaties van twee steden, waarbij de klant zich met trein of vliegtuig van de ene naar de andere stad verplaatst. Voor de dichtbij-vakanties selecteerde Thomas Cook diverse locaties in Zeeland, de Elzas en de Eifel en een bootvakantiepark in de Limburgse Maasplassen.
GVL
Thomas Cook
Op naar Griekenland en Noord-Amerika Thomas Cook ontpopt zich tot Griekenlandspecialist en actief reisorganisator voor Noord-
Thomas Cook Cruises claimt sinds een jaar het marktleiderschap als cruise-touroperator op de Belgische markt. Nieuw in het aanbod zijn Disney Cruise Line en Carnival Cruises. Grote vraag wordt genoteerd voor het Freestyle-concept van Norwegian Cruise Line. www.thomascook.be
GVL
INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
NEWS
Jetair
Focus op gezinnen en luxevakanties Jetair focust voor de vliegvakanties 2011 op gezinnen en reizigers die iets meer luxe wensen tijdens hun vakantie. Daartoe wordt een pakket nieuwe initiatieven genomen zoals een selectie van hotels met ‘babykits’, met kamers aan het zwembad of hotels waar gastronomie zegeviert in samenwerking met Belgische sterrenchefs.
sief geboekt worden bij VIP Selection en Jetair. Verder is de VIP Selection-brochure een inspiratiebron voor wie extra culinair wenst te genieten. Slechts 35 van de 280 VIP Selectionhotels kunnen pronken met het logo ‘Culinair’. www.jetair.be
GVL
Gallia
Groot-Brittannië en NoordEuropa In de nieuwe Ontdek-brochure profileert Gallia zich als een gespecialiseerde reisorganisator voor originele en kwalitatieve autorondreizen op groene bestemmingen. Terwijl het Ierland-programma voor 2011 lichtjes werd aangepast, werd het aanbod op Groot-Brittannië uitgebreid met originele rondreisformules. Voor Noorwegen ontwikkelde Gallia een volwaardig programma met autorondreizen. Vanaf 2011 biedt Gallia ook IJsland aan.
In de nieuwe Jetair-brochure verwijst het ‘Babykits’-logo naar hotels met specifieke voorzieningen voor de allerkleinste gasten. Denk niet alleen aan een babybedje maar ook aan flessenverwarmer, ververskussen en dergelijke meer. Inspelend op het succes van de kamers aan het zwembad bij VIP Selection biedt nu ook een dertigtal hotels uit de Jetair-brochure zogenaamde ‘swimup’-kamers aan. Vanuit je kamer stap je rechtstreeks je eigen kleine privé-zwembad in. De ‘adults only’-formule die al langer bestaat bij VIP Selection wordt eveneens gepresenteerd bij Jetair. Deze verblijfsformule voor 18-plussers is beschikbaar in volledige hotels, dan wel in een afzonderlijk gedeelte ervan. Nieuw is het PuraVida-concept, dat wordt voorgesteld door het Ela Quality & Spa Resort in Belek aan de Turkse Riviera en in het nieuwe Blue Lagoon Village in Kos. Gasten vinden er een mix van rust en actie, onder de vorm van gastronomie, een all inclusiveformule en een uitgebreid animatieprogramma. Naast een uitbreiding van het Marmara-clubaanbod op de Franstalige markt brengt Jetair een aparte brochure uit rond de Atlantica Hotels & Resorts. Hierin wordt de nieuwe productlijn Atlantica Grand Collection voorgesteld met vijfsterrenhotels, uitgebreide spa- en wellnessfaciliteiten en een topkeuken. Daarvoor wordt overigens samengewerkt met Belgische chefs van Jeunes Restaurateurs d’Europe die twee chefs van Atlantica Hotels gaan opleiden. Bedoeling is om nieuwe maaltijden te creëren voor de à la carterestaurants in de de Atlantica Hotels op Rhodos en Kreta. Beide hotels kunnen in ons land exclu|6|
Omdat autotoeristen naar Groot-Brittannië doorgaans rondtrekken en vaak meerdere dagen op een bepaalde locatie blijven, ontwikkelde Gallia diverse ‘bouwstenen’. Verspreid over het hele eiland wordt een tiental driedaagse arrangementen voorgesteld die je vlekkeloos aan mekaar kan rijgen tot een zeven-, tien- of dertiendaagse rondreis. Succesvolle Britse televisieseries inspireerden Gallia voor rondreizen in het spoor van Barnaby, Inspecteur Morse, Miss Marple, James Herriot en Harry Potter. Gallia evolueert ook meer en meer naar een gespecialiseerde organisator voor autorondreizen in Scandinavië. Topper is Noorwegen met diverse circuits in combinatie met een unieke Hurtigruten-zeereis. Nieuw bij Gallia is een gevarieerd programma op IJsland met drie- en vierdaagse minitrips of achtdaagse rondreisconcepten. www.gallia.be
Amerika en de Bahama’s. Met een waaier aan klassieke en minder bekende locaties, van charmehotels tot lounge- en clubhotels, schuift Thomas Cook Griekenland naar voor als topbestemming. Daarvoor pakt men uit met het grootste aanbod op Lesbos, Chios, de Sporaden, de Saronische eilanden en Kreta. Tevens zijn combinaties van strand- en eilandvakanties mogelijk, en dat ook met verblijf in Athene. Op Turkije wordt het aanbod uitgebreid in BodrumKusadasi, de Egeïsche kust en de Turkse riviera. Nieuwe locatie in Turkije is het surfparadijs Cesme. Bij de verre bestemmingen worden Sri Lanka en de Malediven gepromoot met respectievelijk onder meer een natuurrondreis en een formule voor éénoudergezinnen. Voor gezinnen met kleine kinderen blijven de Junior Clubs in samenwerking met Studio 100 succesvol. In mei en juni zijn er ook Plopclubs in Turkije, Mallorca en Kos. Met een internetmodule http://usa.thomascook.be profileert Thomas Cook zich als specialist voor de VS, Canada en de Bahama’s en dat zowel voor individuele rondreizen als selfdriveformules. Nieuw bij de autovakanties is een Active Club in de Pyreneeën met buitensportactiviteiten voor families met iets oudere kinderen. Wanneer het concept aanslaat, dan wil men het verder uitbouwen. Autovakantie-liefhebbers kunnen verder kiezen uit meer dan 500 sites met bungalows en ruim 20.000 vakantiewoningen uit het aanbod van Belvilla. Bij de auto- of hotel only-vakanties worden Calabrië en de baai van Napels toegevoegd. Moskou wordt gepromoot als citytrip evenals combinaties van twee steden, waarbij de klant zich met trein of vliegtuig van de ene naar de andere stad verplaatst. Voor de dichtbij-vakanties selecteerde Thomas Cook diverse locaties in Zeeland, de Elzas en de Eifel en een bootvakantiepark in de Limburgse Maasplassen.
GVL
Thomas Cook
Op naar Griekenland en Noord-Amerika Thomas Cook ontpopt zich tot Griekenlandspecialist en actief reisorganisator voor Noord-
Thomas Cook Cruises claimt sinds een jaar het marktleiderschap als cruise-touroperator op de Belgische markt. Nieuw in het aanbod zijn Disney Cruise Line en Carnival Cruises. Grote vraag wordt genoteerd voor het Freestyle-concept van Norwegian Cruise Line. www.thomascook.be
GVL
INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
Onze nieuwe brochures liggen voor u klaar! Cruise, Explore, Geniet, Ontdek en Winter
O n t d e k
E x p l o r e
Rondreizen > Vakantiewoningen > Hotels > Citytrips > Themareizen > Actieve vakanties
Ve r r e b e s t e m m i n g e n
w w w. g a l l i a . b e
w w w. g a l l i a . b e
Geldig van 1 januari tot 31 december 2011
Geldig van 1 januari tot 31 december 2011
Ierland - Schotland - Engeland - Kanaaleilanden - Denemarken - Noorwegen - Zweden - Finland - IJsland
USA
G e n i e t
Charme
•
Gastronomie
•
Wellness
•
Design
•
-
Canada
W
i
n
t
e
r
Sneeuwscooter - Husky - Rendier - Sneeuwhotel & Iglo - Hotels - Cottages
w w w. g a l l i a . b e Geldig van 1 november 2010 tot 30 april 2011
-
Australië
-
Nieuw Zeeland
Fins & Noors Lapland - Spitsbergen - Hurtigruten
C r u i s e
Rondreizen
Zelf varen zonder vaarbewijs
w w w. g a l l i a . b e
w w w. g a l l i a . b e
Geldig van 1 januari 2011 tot 23 december 2011
Geldig van 1 april 2011 tot 31 oktober 2011
België - Luxemburg - Nederland - Duitsland - Frankrijk
Nederland - Duitsland - Ierland - Frankrijk - Italië
054/311 460 - www.gallia.be - Lic. 5997
Onze nieuwe brochures liggen voor u klaar! Cruise, Explore, Geniet, Ontdek en Winter
O n t d e k
E x p l o r e
Rondreizen > Vakantiewoningen > Hotels > Citytrips > Themareizen > Actieve vakanties
Ve r r e b e s t e m m i n g e n
w w w. g a l l i a . b e
w w w. g a l l i a . b e
Geldig van 1 januari tot 31 december 2011
Geldig van 1 januari tot 31 december 2011
Ierland - Schotland - Engeland - Kanaaleilanden - Denemarken - Noorwegen - Zweden - Finland - IJsland
USA
G e n i e t
Charme
•
Gastronomie
•
Wellness
•
Design
•
-
Canada
W
i
n
t
e
r
Sneeuwscooter - Husky - Rendier - Sneeuwhotel & Iglo - Hotels - Cottages
w w w. g a l l i a . b e Geldig van 1 november 2010 tot 30 april 2011
-
Australië
-
Nieuw Zeeland
Fins & Noors Lapland - Spitsbergen - Hurtigruten
C r u i s e
Rondreizen
Zelf varen zonder vaarbewijs
w w w. g a l l i a . b e
w w w. g a l l i a . b e
Geldig van 1 januari 2011 tot 23 december 2011
Geldig van 1 april 2011 tot 31 oktober 2011
België - Luxemburg - Nederland - Duitsland - Frankrijk
Nederland - Duitsland - Ierland - Frankrijk - Italië
054/311 460 - www.gallia.be - Lic. 5997
NEWS
Feder atie Toeristische Industrie
Economische impact onvoldoende bekend De economische impact van het toerisme in België is onvoldoende bekend, zo viel althans af te leiden uit een colloquium dat de Federatie Toeristische Industrie organiseerde. Waar een econoom de impact raamde op 8,1% van het bruto binnenlands product, schatte een emeritus-professor de impact in op ten hoogste 0,6%. De toegevoegde waarde van de toeristische industrie is, volgens Ivan Van de Cloot (denktank Itinera), met 8 miljard euro goed voor 2,4% van het bruto binnenlands product (BBP). Goed 115.000 jobs tekenen voor 2,6% van de tewerkstelling. Met de onrechtstreekse impact erbij geteld, wordt de impact, volgens de econoom, 3,4 maal groter, namelijk een toegevoegde waarde van 28,5 miljard of 8,1% van het BBP en een tewerkstelling van 393.000 jobs of 8,9%. Zonder meer indrukwekkende cijfers, maar die werden teruggefloten door prof. em. Norbert Van Hove, voormalig directeur van WES. Hij raamde het multiplicator-effect van de onrechtstreekse impact op maximaal 0,6% – althans volgens zijn studie uit 1994 – en noemde alle andere vermenigvuldigingsfactoren waardeloos. Het meningsverschil en het verschil in visie tussen beide sprekers, illustreerde treffend hoe er in dit land omgesprongen wordt met cijfers. Ook de Vlaamse toeristische cijfers werden gehekeld omdat bepaalde gegevens niet worden geteld of verwerkt omdat Eurostat ze niet nodig heeft. Ook rond de impact van outlet shopping villages en het feit of die nu als toerisme moeten worden beschouwd, rezen vragen. Als er uit het colloquium al conclusies konden worden getrokken, dan zijn die niet veel meer dan dat toerisme een economische activiteit is, dat exacte en werkbare cijfers ontbreken. Ook kwam – eveneens niet onbekend – de stelling naar voor dat toerisme toegevoegde (financiële) waarde en tewerkstelling creëert, dat toerisme conjunctuurgevoelig is, dat het een instrument van regionale en lokale ontwikkeling kan zijn en dat er hoge groeipercentages kunnen worden gerealiseerd. Ten slotte werd meermaals en door menig spreker het ontbreken van een geïntegreerd en positief ingesteld toeristisch beleid gehekeld, rekening houdende met de te verwachten groei van de toeristische activiteit. De oproep van FTI voorzitter Danny Van Assche dat de toeristische sector bereid is de overheid de nodige uitgewerkte ideeën aan te leveren, komt geenszins te laat. www.fit-fti.be
GVL
Horse Land Resort
Wellness voor mens en paard Begin volgend jaar opent nabij het Franse Lille de prestigieuze site Horse Land Resort. Het wordt een vijfsterrenwellnesscentrum voor mens én paard. Met Horse Land Resort willen de initiatiefnemers luxehotellerie, ontspanning, spa en alle soorten paardensport combineren. Het complex in de gemeente Prémesques bestaat uit vijftien hectare grond, waarvan elf hectare bos rond een meertje ligt. De gasten hebben dus een natuurpark tot hun beschikking, waarin ze kunnen wandelen of paardrijden zonder elkaar te storen. De wandel- en ruiterpaden worden bij valavond verlicht. Aan de rand van het bos wordt een vijfsterrenhotel neergepoot met uitzicht op het meer. Langs één kant van het meer komen ook bungalows en villa’s. Niet alleen de mensen maar ook de paarden worden er verwend. Zo biedt het ‘Centre Equestre’ onder meer hydrotherapie en zwembaden voor paarden. Via speciale monitors kunnen de gasten hun paarden gadeslaan in de stallen. Het centrum krijgt ook twee overdekte rijbanen en er worden terreinen ingericht voor jumping, polowedstrijden en horseball. Toch hoef je geen paard te bezitten of paard te rijden om je koning te rijk te voelen in Horse Land Resort. Het centrum wordt ook uitgerust met een supermodern wellnesscentrum van 530 m² met binnen- en buitenzwembad, sauna’s, jacuzzi, jetstream, massage, fitness, ijsfontein en noem maar op. Horse land Resort wil een complex zijn waar mens en paard verwend wordt. www.horselandresort.com
|8|
PVO
i VISION De reisagent: bondgenoot van de reiziger? Hans De Coninck Verbruikersunie Test-Aankoop “Reizen verkopen is handelen in beloften. Alles gebeurt op basis van vertrouwen. De bescherming van de reiziger was voor mij dan ook een prioriteit. Wie zich in Vlaanderen een reisbureau noemt, moet aan duidelijke voorwaarden voldoen, zodat de reiziger kan vertrouwen op een kwaliteitsvolle dienstverlening,” aldus minister Bourgeois over het nieuwe reisbureaudecreet van 2 maart 2007, dat inmiddels overigens op ieder reisbureau van toepassing is. De invulling van die consumentenbescherming is onder meer vervat in de “reiscontractenwet” die onder meer bepaalt dat: “Elk contract door de reisbemiddelaar gesloten met een reisorganisator of met personen die afzonderlijke prestaties verstrekken, wordt geacht gesloten te zijn door de reiziger. De reisbemiddelaar heeft naast de informatieverplichtingen (…) een algemene raadgevingsverplichting. De reisbemiddelaar is aansprakelijk voor de goede uitvoering van het contract, overeenkomstig de verwachtingen die de reiziger op grond van het contract tot reisbemiddeling redelijkerwijs mag hebben. De reisbemiddelaar is verplicht al het mogelijke te doen om de in moeilijkheden verkerende reiziger bijstand en hulp te verlenen.” Kortom, een goed reisbureau is de raadgever én bondgenoot bij uitstek van de reiziger, en dit zowel bij de verkoop van een pakketreis, als bij de verkoop van een “reis op maat” of van een afzonderlijke reisprestatie zoals een reservering van een hotelkamer, een vliegreis, autoverhuring,... Vanuit die consumentvriendelijke wettelijke optiek zouden de organisaties die de reisbureaus vertegenwoordigen, eveneens de bondgenoot bij uitstek moeten zijn van verbruikersverenigingen die de belangen van diezelfde reizigers behartigen, wat spijtig genoeg niet altijd het geval is... En toch verdedigt Test-Aankoop een aantal eisen waarin heel wat bona fide reisbureaus zich ongetwijfeld kunnen terugvinden, zoals bijvoorbeeld: - het wegwerken van tal van discriminaties in de reiswereld, zoals bij de verkoop van “dynamische reispakketten”, bij de rechtstreekse verkoop door airlines, en bij de grensoverschrijdende verkoop door allerlei brokers en in het buitenland gevestigde portaalsites; - de eis van meer concurrentie en het verkleinen van de machtspositie van het Belgische duopolie TUI-TC; - het uitbreiden van de insolvabiliteitsbescherming tot de airlines; - het beter voorkomen en beteugelen van misbruiken bij internetverkopen; - het herwaarderen van de rol én van de meerwaarde van de vakbekwame reisagent ... En dit brengt mij tot de denkpiste om ter gelegenheid van de huidige herziening en uitbreiding van het toepassingsgebied van de Europese pakketreizenrichtlijn het bondgenootschap tussen reiziger én reisbureau/bemiddelaar te concretiseren, op te waarderen en te bezegelen door, zoals ook reeds vanuit bepaalde reisbureauverenigingen wordt bepleit (bv. TOURCOM in Frankrijk en ABTA in de UK), het belang en de meerwaarde van de reisbureaus te vergroten - en met name ten opzichte van hun leveranciers en touroperators - via het wettelijk organiseren van een solidaire aansprakelijkheid en aanspreekbaarheid. De reiziger zou zich dan steeds in eerste instantie tot zijn vakbekwaam en pro-actief reisbureau kunnen richten, waarbij dit aangesproken reisbureau desgevallend de betrokken leverancier(s) op het matje kan roepen. Hetgeen uiteraard niet wegneemt dat de reiziger zich desgevallend ook rechtstreeks tot de betrokken touroperator kan richten, die dan op zijn beurt het reisbureau ter verantwoording kan roepen (bv ingeval van gedeelde verantwoordelijkheid).
INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
NEWS
Feder atie Toeristische Industrie
Economische impact onvoldoende bekend De economische impact van het toerisme in België is onvoldoende bekend, zo viel althans af te leiden uit een colloquium dat de Federatie Toeristische Industrie organiseerde. Waar een econoom de impact raamde op 8,1% van het bruto binnenlands product, schatte een emeritus-professor de impact in op ten hoogste 0,6%. De toegevoegde waarde van de toeristische industrie is, volgens Ivan Van de Cloot (denktank Itinera), met 8 miljard euro goed voor 2,4% van het bruto binnenlands product (BBP). Goed 115.000 jobs tekenen voor 2,6% van de tewerkstelling. Met de onrechtstreekse impact erbij geteld, wordt de impact, volgens de econoom, 3,4 maal groter, namelijk een toegevoegde waarde van 28,5 miljard of 8,1% van het BBP en een tewerkstelling van 393.000 jobs of 8,9%. Zonder meer indrukwekkende cijfers, maar die werden teruggefloten door prof. em. Norbert Van Hove, voormalig directeur van WES. Hij raamde het multiplicator-effect van de onrechtstreekse impact op maximaal 0,6% – althans volgens zijn studie uit 1994 – en noemde alle andere vermenigvuldigingsfactoren waardeloos. Het meningsverschil en het verschil in visie tussen beide sprekers, illustreerde treffend hoe er in dit land omgesprongen wordt met cijfers. Ook de Vlaamse toeristische cijfers werden gehekeld omdat bepaalde gegevens niet worden geteld of verwerkt omdat Eurostat ze niet nodig heeft. Ook rond de impact van outlet shopping villages en het feit of die nu als toerisme moeten worden beschouwd, rezen vragen. Als er uit het colloquium al conclusies konden worden getrokken, dan zijn die niet veel meer dan dat toerisme een economische activiteit is, dat exacte en werkbare cijfers ontbreken. Ook kwam – eveneens niet onbekend – de stelling naar voor dat toerisme toegevoegde (financiële) waarde en tewerkstelling creëert, dat toerisme conjunctuurgevoelig is, dat het een instrument van regionale en lokale ontwikkeling kan zijn en dat er hoge groeipercentages kunnen worden gerealiseerd. Ten slotte werd meermaals en door menig spreker het ontbreken van een geïntegreerd en positief ingesteld toeristisch beleid gehekeld, rekening houdende met de te verwachten groei van de toeristische activiteit. De oproep van FTI voorzitter Danny Van Assche dat de toeristische sector bereid is de overheid de nodige uitgewerkte ideeën aan te leveren, komt geenszins te laat. www.fit-fti.be
GVL
Horse Land Resort
Wellness voor mens en paard Begin volgend jaar opent nabij het Franse Lille de prestigieuze site Horse Land Resort. Het wordt een vijfsterrenwellnesscentrum voor mens én paard. Met Horse Land Resort willen de initiatiefnemers luxehotellerie, ontspanning, spa en alle soorten paardensport combineren. Het complex in de gemeente Prémesques bestaat uit vijftien hectare grond, waarvan elf hectare bos rond een meertje ligt. De gasten hebben dus een natuurpark tot hun beschikking, waarin ze kunnen wandelen of paardrijden zonder elkaar te storen. De wandel- en ruiterpaden worden bij valavond verlicht. Aan de rand van het bos wordt een vijfsterrenhotel neergepoot met uitzicht op het meer. Langs één kant van het meer komen ook bungalows en villa’s. Niet alleen de mensen maar ook de paarden worden er verwend. Zo biedt het ‘Centre Equestre’ onder meer hydrotherapie en zwembaden voor paarden. Via speciale monitors kunnen de gasten hun paarden gadeslaan in de stallen. Het centrum krijgt ook twee overdekte rijbanen en er worden terreinen ingericht voor jumping, polowedstrijden en horseball. Toch hoef je geen paard te bezitten of paard te rijden om je koning te rijk te voelen in Horse Land Resort. Het centrum wordt ook uitgerust met een supermodern wellnesscentrum van 530 m² met binnen- en buitenzwembad, sauna’s, jacuzzi, jetstream, massage, fitness, ijsfontein en noem maar op. Horse land Resort wil een complex zijn waar mens en paard verwend wordt. www.horselandresort.com
|8|
PVO
i VISION De reisagent: bondgenoot van de reiziger? Hans De Coninck Verbruikersunie Test-Aankoop “Reizen verkopen is handelen in beloften. Alles gebeurt op basis van vertrouwen. De bescherming van de reiziger was voor mij dan ook een prioriteit. Wie zich in Vlaanderen een reisbureau noemt, moet aan duidelijke voorwaarden voldoen, zodat de reiziger kan vertrouwen op een kwaliteitsvolle dienstverlening,” aldus minister Bourgeois over het nieuwe reisbureaudecreet van 2 maart 2007, dat inmiddels overigens op ieder reisbureau van toepassing is. De invulling van die consumentenbescherming is onder meer vervat in de “reiscontractenwet” die onder meer bepaalt dat: “Elk contract door de reisbemiddelaar gesloten met een reisorganisator of met personen die afzonderlijke prestaties verstrekken, wordt geacht gesloten te zijn door de reiziger. De reisbemiddelaar heeft naast de informatieverplichtingen (…) een algemene raadgevingsverplichting. De reisbemiddelaar is aansprakelijk voor de goede uitvoering van het contract, overeenkomstig de verwachtingen die de reiziger op grond van het contract tot reisbemiddeling redelijkerwijs mag hebben. De reisbemiddelaar is verplicht al het mogelijke te doen om de in moeilijkheden verkerende reiziger bijstand en hulp te verlenen.” Kortom, een goed reisbureau is de raadgever én bondgenoot bij uitstek van de reiziger, en dit zowel bij de verkoop van een pakketreis, als bij de verkoop van een “reis op maat” of van een afzonderlijke reisprestatie zoals een reservering van een hotelkamer, een vliegreis, autoverhuring,... Vanuit die consumentvriendelijke wettelijke optiek zouden de organisaties die de reisbureaus vertegenwoordigen, eveneens de bondgenoot bij uitstek moeten zijn van verbruikersverenigingen die de belangen van diezelfde reizigers behartigen, wat spijtig genoeg niet altijd het geval is... En toch verdedigt Test-Aankoop een aantal eisen waarin heel wat bona fide reisbureaus zich ongetwijfeld kunnen terugvinden, zoals bijvoorbeeld: - het wegwerken van tal van discriminaties in de reiswereld, zoals bij de verkoop van “dynamische reispakketten”, bij de rechtstreekse verkoop door airlines, en bij de grensoverschrijdende verkoop door allerlei brokers en in het buitenland gevestigde portaalsites; - de eis van meer concurrentie en het verkleinen van de machtspositie van het Belgische duopolie TUI-TC; - het uitbreiden van de insolvabiliteitsbescherming tot de airlines; - het beter voorkomen en beteugelen van misbruiken bij internetverkopen; - het herwaarderen van de rol én van de meerwaarde van de vakbekwame reisagent ... En dit brengt mij tot de denkpiste om ter gelegenheid van de huidige herziening en uitbreiding van het toepassingsgebied van de Europese pakketreizenrichtlijn het bondgenootschap tussen reiziger én reisbureau/bemiddelaar te concretiseren, op te waarderen en te bezegelen door, zoals ook reeds vanuit bepaalde reisbureauverenigingen wordt bepleit (bv. TOURCOM in Frankrijk en ABTA in de UK), het belang en de meerwaarde van de reisbureaus te vergroten - en met name ten opzichte van hun leveranciers en touroperators - via het wettelijk organiseren van een solidaire aansprakelijkheid en aanspreekbaarheid. De reiziger zou zich dan steeds in eerste instantie tot zijn vakbekwaam en pro-actief reisbureau kunnen richten, waarbij dit aangesproken reisbureau desgevallend de betrokken leverancier(s) op het matje kan roepen. Hetgeen uiteraard niet wegneemt dat de reiziger zich desgevallend ook rechtstreeks tot de betrokken touroperator kan richten, die dan op zijn beurt het reisbureau ter verantwoording kan roepen (bv ingeval van gedeelde verantwoordelijkheid).
INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
SERVICE
TRAVELCOOP 2010 deed aan introspectie tijdens congres op Malta De ongewone congrestitel ‘Code T’ gaf vooraf aanleiding tot de wildste speculaties, maar uiteindelijk bleek dit vooral een eye-catcher geweest te zijn. Samenwerkingsverband Travelcoop (momenteel 37 leden-licentiehouders) hield de eigen werking kritisch tegen het licht, maar kwam tot globaal positieve conclusies. In hoeverre het schitterend weer op Malta (ruim +20°C) – terwijl sneeuw en ijzel het deel waren van het vaderland – meegeholpen heeft aan dit bilan, weet niemand met zekerheid. Feit is dat de T bij het eind van dit 9e congres geen invulling gekregen had. Temperatuur dan maar? Of eerder Toekomst? Het was voorzitter John Pot die de tweedaagse congreswerkzaamheden opende met een referaat over het uitzetten van de lijnen voor de toekomst. “We hebben een paar bewogen jaren achter de rug, maar we zijn nog niet echt erdoor,” zei hij. “Het komt er op aan de marges in het oog te houden. Het feit dat ze meevallen is onvoldoende: de toekomst is niet gegarandeerd en daarom moeten we onze eigen toekomst durven in vraag stellen. We moeten durven ingrijpen waar het nodig is. Naast verkopen moeten we ook (meer) managen.” Gastsprekers De oefening om Travelcoop desnoods heruit te vinden werd verder gezet in 4 actieve werkgroepen. Vooraf kregen de congresgangers nog wat hersenvoedsel aangereikt van twee gerenommeerde externe sprekers. Met name had Karel Van Eetvelt, gedelegeerd bestuurder Unizo, het over de uitdagingen voor de reissector. Hij schetste deze in een breed kader, waarin hij de trends mondialisering, mobiliteit, informatisering, vergroening, vergrijzing en conjuncturele heropleving situeerde. Uiteindelijk zijn volgens Van Eetvelt specialiseren, diversifiëren en samenwerken de grote boodschappen. Wat dit laatste betreft werd de discussie plots razend interessant tijdens de vraagsessie. Moet Travelcoop het verder houden bij de losse samenwerking of naar een systeem van verticale samenwerking overstappen? Geert Sciot, Vice President Communication Brussels Airlines, was van heel nabij betrokken bij de gebeurtenissen rond de aswolk, die tussen 15 en 20 april jl. alle luchtverkeer lam legden. Hij spuide behoorlijk wat kritiek op de amateuristische besluitvorming van het betrokken vulkanisch instituut, op de té drastische maatregelen die overmatig op veilig speelden, en op het feit dat het 5 dagen duurde vooraleer de Europese transportministers bijeenkwamen. De EU-
De congresgangers met in hun midden gastspreker Karel Van Eetvelt.
| 10 |
beschermingsmaatregelen hebben te kort geschoten en voor de totaalfactuur van 15 miljoen euro heeft Brussels Airlines geen echte compensatie gezien. Welke lessen dienen hieruit getrokken? De Belgische reissector is zeer loyaal geweest, maar zal de consument wel de zwaar verschillende aanpak dan de low cost airlines indachtig zijn? Dat was voer voor een, bijwijlen zeer geanimeerde discussie met de vertegenwoordigers van alle aanwezige Travelcoop partners (Enjoy Paradise, 7Plus, Best Tours, Exclusive Destinations, Transeurope, USA Travel, Live2Travel, Lagrange, Brussels Airlines, Sunny Cars, Gateway, Skyways, TravelNote, Travelport en De Europese). Alle neuzen in dezelfde richting De 4 werkgroepen (Travelcoop 2015, Eigen organisatie, Beter onderling samenwerken en Tien prangende vragen over de sector) leidden tot rapporten (met als verslaggevers resp. Luc Deschrijver, Franke Lok, Rik Lamont en Ruddy Vinck) die behoorlijk sterk convergeerden. Als toekomstprognoses frappeerden vooral de ruime meerderheden rond het feit dat het stenen reisbureau blijft, dat de grote generalisten de intentie hebben om reiskantoren als deze uit te schakelen (!), dat daarentegen samenwerking met niche touroperators wel goed zit en dat pakketreizen zullen overleven maar er ook meer op maat zal gewerkt worden. Op de vraag naar de opportuniteit van fusies met collega’s werd dan weer verdeeld geëvalueerd. Mede zich baserend op de zeer positieve cijfers die alle partners voorlegden voor wat betreft Travelcoop, kon een tevreden voorzitter John Pot concluderen dat Travelcoop op de goede weg zit. Of: alle neuzen staan in dezelfde richting, zoals de ondertitel van het congres luidde. Er zijn wel nog wat opdrachten te vervullen, zowel voor het bestuur (werk maken van een echt kwaliteitslabel, een constructie in de richting van responsabilisering voorzien, een voordeelsysteem voor frequent travellers uitwerken een jaarkalender samenstellen), als de leden (meer engagement aan de dag leggen, als ambassadeur van de vereniging fungeren bij iedere gelegenheid en full service aan de klant geven) als de touroperators (omgekeerd de reiskantoren als preferred partners beschouwen en hen een full service geven). Wat leidde tot de samenvattende oneliner: “Travelcoop is strong today and even stronger tomorrow”. Voegen we er nog aan toe dat Ruddy Vinck de werkzaamheden coördineerde met zijn gekende bravoure en dat deze reis met een dubbele sightseeing gepaard ging. Air Malta, Malta Tourism Authority, On Site Malta (local agent) en Hotel Palace werden allemaal gehonoreerd met een typisch Belgisch cadeau onder Code C(hocolade). DANIEL STEEVENS
INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
SERVICE
TRAVELCOOP 2010 deed aan introspectie tijdens congres op Malta De ongewone congrestitel ‘Code T’ gaf vooraf aanleiding tot de wildste speculaties, maar uiteindelijk bleek dit vooral een eye-catcher geweest te zijn. Samenwerkingsverband Travelcoop (momenteel 37 leden-licentiehouders) hield de eigen werking kritisch tegen het licht, maar kwam tot globaal positieve conclusies. In hoeverre het schitterend weer op Malta (ruim +20°C) – terwijl sneeuw en ijzel het deel waren van het vaderland – meegeholpen heeft aan dit bilan, weet niemand met zekerheid. Feit is dat de T bij het eind van dit 9e congres geen invulling gekregen had. Temperatuur dan maar? Of eerder Toekomst? Het was voorzitter John Pot die de tweedaagse congreswerkzaamheden opende met een referaat over het uitzetten van de lijnen voor de toekomst. “We hebben een paar bewogen jaren achter de rug, maar we zijn nog niet echt erdoor,” zei hij. “Het komt er op aan de marges in het oog te houden. Het feit dat ze meevallen is onvoldoende: de toekomst is niet gegarandeerd en daarom moeten we onze eigen toekomst durven in vraag stellen. We moeten durven ingrijpen waar het nodig is. Naast verkopen moeten we ook (meer) managen.” Gastsprekers De oefening om Travelcoop desnoods heruit te vinden werd verder gezet in 4 actieve werkgroepen. Vooraf kregen de congresgangers nog wat hersenvoedsel aangereikt van twee gerenommeerde externe sprekers. Met name had Karel Van Eetvelt, gedelegeerd bestuurder Unizo, het over de uitdagingen voor de reissector. Hij schetste deze in een breed kader, waarin hij de trends mondialisering, mobiliteit, informatisering, vergroening, vergrijzing en conjuncturele heropleving situeerde. Uiteindelijk zijn volgens Van Eetvelt specialiseren, diversifiëren en samenwerken de grote boodschappen. Wat dit laatste betreft werd de discussie plots razend interessant tijdens de vraagsessie. Moet Travelcoop het verder houden bij de losse samenwerking of naar een systeem van verticale samenwerking overstappen? Geert Sciot, Vice President Communication Brussels Airlines, was van heel nabij betrokken bij de gebeurtenissen rond de aswolk, die tussen 15 en 20 april jl. alle luchtverkeer lam legden. Hij spuide behoorlijk wat kritiek op de amateuristische besluitvorming van het betrokken vulkanisch instituut, op de té drastische maatregelen die overmatig op veilig speelden, en op het feit dat het 5 dagen duurde vooraleer de Europese transportministers bijeenkwamen. De EU-
De congresgangers met in hun midden gastspreker Karel Van Eetvelt.
| 10 |
beschermingsmaatregelen hebben te kort geschoten en voor de totaalfactuur van 15 miljoen euro heeft Brussels Airlines geen echte compensatie gezien. Welke lessen dienen hieruit getrokken? De Belgische reissector is zeer loyaal geweest, maar zal de consument wel de zwaar verschillende aanpak dan de low cost airlines indachtig zijn? Dat was voer voor een, bijwijlen zeer geanimeerde discussie met de vertegenwoordigers van alle aanwezige Travelcoop partners (Enjoy Paradise, 7Plus, Best Tours, Exclusive Destinations, Transeurope, USA Travel, Live2Travel, Lagrange, Brussels Airlines, Sunny Cars, Gateway, Skyways, TravelNote, Travelport en De Europese). Alle neuzen in dezelfde richting De 4 werkgroepen (Travelcoop 2015, Eigen organisatie, Beter onderling samenwerken en Tien prangende vragen over de sector) leidden tot rapporten (met als verslaggevers resp. Luc Deschrijver, Franke Lok, Rik Lamont en Ruddy Vinck) die behoorlijk sterk convergeerden. Als toekomstprognoses frappeerden vooral de ruime meerderheden rond het feit dat het stenen reisbureau blijft, dat de grote generalisten de intentie hebben om reiskantoren als deze uit te schakelen (!), dat daarentegen samenwerking met niche touroperators wel goed zit en dat pakketreizen zullen overleven maar er ook meer op maat zal gewerkt worden. Op de vraag naar de opportuniteit van fusies met collega’s werd dan weer verdeeld geëvalueerd. Mede zich baserend op de zeer positieve cijfers die alle partners voorlegden voor wat betreft Travelcoop, kon een tevreden voorzitter John Pot concluderen dat Travelcoop op de goede weg zit. Of: alle neuzen staan in dezelfde richting, zoals de ondertitel van het congres luidde. Er zijn wel nog wat opdrachten te vervullen, zowel voor het bestuur (werk maken van een echt kwaliteitslabel, een constructie in de richting van responsabilisering voorzien, een voordeelsysteem voor frequent travellers uitwerken een jaarkalender samenstellen), als de leden (meer engagement aan de dag leggen, als ambassadeur van de vereniging fungeren bij iedere gelegenheid en full service aan de klant geven) als de touroperators (omgekeerd de reiskantoren als preferred partners beschouwen en hen een full service geven). Wat leidde tot de samenvattende oneliner: “Travelcoop is strong today and even stronger tomorrow”. Voegen we er nog aan toe dat Ruddy Vinck de werkzaamheden coördineerde met zijn gekende bravoure en dat deze reis met een dubbele sightseeing gepaard ging. Air Malta, Malta Tourism Authority, On Site Malta (local agent) en Hotel Palace werden allemaal gehonoreerd met een typisch Belgisch cadeau onder Code C(hocolade). DANIEL STEEVENS
INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
> Een initiatief van Rail1 en InfoTravel RAIL
Rail1 biedt meest gediversifieerde aanbod op Belgische markt
TREINREIZEN ALS TROEFKAART VOOR DE REISAGENT “Rail 1 heeft zich in 2010 geprofileerd als een kennis- en dienstencentrum voor touroperators en reisbureaus die treinreizen verkopen. Dankzij onze gediversifieerde productkennis en onze service, noteren wij een meerverkoop van 13% bij de reisbureaus”, zegt Bernard Fontenelle, manager travel trade & corporate sales. De verdere ontwikkeling van de gebruiksvriendelijke @lantisreserveringsmodule in 2010 en de integratie daarvan binnen het Global Distribution System Amadeus hebben ertoe geleid dat de Rail1-applicatie al zo’n 3.200 gebruikers telt. “Digital homeprint-tickets zijn één van de belangrijkste troeven die de reisagent kan uitspelen bij de verkoop van treinreizen aan vrijetijds- en zakenreizigers”, geeft Bernard Fontenelle, manager travel trade & corporate sales bij Rail 1 aan. “Deze ticketing-formule is beschikbaar voor ICE, Eurostar, Thalys, TGV’s (enkel de prem’s tareiven) en voor de klassieke internationale treinen naar Amsterdam, Maastricht, Rijsel en Luxemburg. Wanneer reizigers éénmaal een digital homeprint-ticket hebben gebruikt, dan kiezen zij later opnieuw voor deze ticketing-formule omwille van het gebruiksgemak”. Special products en AirRail “Hoewel treinreizen tegenwoordig meestal worden geassocieerd met hogesnelheidstreinen, bestaat er ook een uitgebreide waaier aan treinproducten. Bij onze afdeling Special Products kan men aankloppen voor nagenoeg om het even welke treinreis waar ook ter wereld. Denk aan tickets voor exclusieve cruise trains zoals The Royal Scotsman en de Oriënt Express. Maar, het kunnen even goed vouchers zijn waarmee avonturiers Noord-Amerika, Australië of Nieuw-Zeeland kunnen doorkruisen. Via het AirRail programma kan je treinen reserveren via GDS’en en dat in combinatie met een vliegtuigticket, waarbij het treinticket net zoals de vlucht in realtime wordt geboekt en niet via vooraf gecontingenteerde plaatsen”, verduidelijkt Bernard Fontenelle.
Verder biedt Rail1 tickets aan voor verplaatsingen tussen luchthavens en stadscentra of voor daguitstappen met panoramatreinen in Zwitserland. Ook kunnen tickets worden gekocht voor point-topoint-verbindingen tussen 35.000 Europese stations, of voor een reis tussen diverse steden in de Verenigde Staten of Japan. Dienstverlening ’s avonds en op zaterdag Naast het meest gediversifieerde treinaanbod op de Belgische markt, stelt Bernard Fontenelle dat dienstverlening aan de reissector een bijkomende troef is die op tafel wordt gelegd. “Inspelend op de laatavondopening van reiskantoren is het Rail1 Service Centre op weekdagen bereikbaar tot 20u. Omdat reislustigen dikwijls op zaterdag het reisbureau binnen stappen, zijn wij die dag geopend tot 16.30u. Ten aanzien van reiskantoren is niet alleen ondersteuning op het vlak van productkennis belangrijk. Technische bijstandsverlening is minstens zo belangrijk en die leveren wij zeven dagen op zeven, 24 uren op 24. Bovendien streven onze account managers persoonlijk contact na met de hun toegewezen reiskantoren, en daarvoor worden zij geruggensteund door een inside sales team”. Ten slotte schrijft Bernard Fontenelle de 13% meerverkoop die in 2010 werd opgetekend via de reisbureaus ook toe aan de positieve impact van eductours en lunchsessies tijdens dewelke reisagenten en baliemedewerkers het treinlandschap in al zijn facetten leren ontdekken. Aanvullend zorgen exclusieve promoties ervoor dat zij treinreizen ook echt kunnen ervaren en beleven. GEERT VAN LIERDE
Voor informatie en reserveringen Rail1 Service Centre - 02 528 28 30 -
[email protected] Rail1 Special Products - 02 432 38 00 -
[email protected] Rail1 Groups & incentives - 02 432 38 08 -
[email protected] Rail1 account managers kan u contacteren via www.rail1.be
i
www.rail1.be
> Kristel, Iris, Katrien en Stéphanie
INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
| 11 |
> Een initiatief van Rail1 en InfoTravel RAIL
Rail1 biedt meest gediversifieerde aanbod op Belgische markt
TREINREIZEN ALS TROEFKAART VOOR DE REISAGENT “Rail 1 heeft zich in 2010 geprofileerd als een kennis- en dienstencentrum voor touroperators en reisbureaus die treinreizen verkopen. Dankzij onze gediversifieerde productkennis en onze service, noteren wij een meerverkoop van 13% bij de reisbureaus”, zegt Bernard Fontenelle, manager travel trade & corporate sales. De verdere ontwikkeling van de gebruiksvriendelijke @lantisreserveringsmodule in 2010 en de integratie daarvan binnen het Global Distribution System Amadeus hebben ertoe geleid dat de Rail1-applicatie al zo’n 3.200 gebruikers telt. “Digital homeprint-tickets zijn één van de belangrijkste troeven die de reisagent kan uitspelen bij de verkoop van treinreizen aan vrijetijds- en zakenreizigers”, geeft Bernard Fontenelle, manager travel trade & corporate sales bij Rail 1 aan. “Deze ticketing-formule is beschikbaar voor ICE, Eurostar, Thalys, TGV’s (enkel de prem’s tareiven) en voor de klassieke internationale treinen naar Amsterdam, Maastricht, Rijsel en Luxemburg. Wanneer reizigers éénmaal een digital homeprint-ticket hebben gebruikt, dan kiezen zij later opnieuw voor deze ticketing-formule omwille van het gebruiksgemak”. Special products en AirRail “Hoewel treinreizen tegenwoordig meestal worden geassocieerd met hogesnelheidstreinen, bestaat er ook een uitgebreide waaier aan treinproducten. Bij onze afdeling Special Products kan men aankloppen voor nagenoeg om het even welke treinreis waar ook ter wereld. Denk aan tickets voor exclusieve cruise trains zoals The Royal Scotsman en de Oriënt Express. Maar, het kunnen even goed vouchers zijn waarmee avonturiers Noord-Amerika, Australië of Nieuw-Zeeland kunnen doorkruisen. Via het AirRail programma kan je treinen reserveren via GDS’en en dat in combinatie met een vliegtuigticket, waarbij het treinticket net zoals de vlucht in realtime wordt geboekt en niet via vooraf gecontingenteerde plaatsen”, verduidelijkt Bernard Fontenelle.
Verder biedt Rail1 tickets aan voor verplaatsingen tussen luchthavens en stadscentra of voor daguitstappen met panoramatreinen in Zwitserland. Ook kunnen tickets worden gekocht voor point-topoint-verbindingen tussen 35.000 Europese stations, of voor een reis tussen diverse steden in de Verenigde Staten of Japan. Dienstverlening ’s avonds en op zaterdag Naast het meest gediversifieerde treinaanbod op de Belgische markt, stelt Bernard Fontenelle dat dienstverlening aan de reissector een bijkomende troef is die op tafel wordt gelegd. “Inspelend op de laatavondopening van reiskantoren is het Rail1 Service Centre op weekdagen bereikbaar tot 20u. Omdat reislustigen dikwijls op zaterdag het reisbureau binnen stappen, zijn wij die dag geopend tot 16.30u. Ten aanzien van reiskantoren is niet alleen ondersteuning op het vlak van productkennis belangrijk. Technische bijstandsverlening is minstens zo belangrijk en die leveren wij zeven dagen op zeven, 24 uren op 24. Bovendien streven onze account managers persoonlijk contact na met de hun toegewezen reiskantoren, en daarvoor worden zij geruggensteund door een inside sales team”. Ten slotte schrijft Bernard Fontenelle de 13% meerverkoop die in 2010 werd opgetekend via de reisbureaus ook toe aan de positieve impact van eductours en lunchsessies tijdens dewelke reisagenten en baliemedewerkers het treinlandschap in al zijn facetten leren ontdekken. Aanvullend zorgen exclusieve promoties ervoor dat zij treinreizen ook echt kunnen ervaren en beleven. GEERT VAN LIERDE
Voor informatie en reserveringen Rail1 Service Centre - 02 528 28 30 -
[email protected] Rail1 Special Products - 02 432 38 00 -
[email protected] Rail1 Groups & incentives - 02 432 38 08 -
[email protected] Rail1 account managers kan u contacteren via www.rail1.be
i
www.rail1.be
> Kristel, Iris, Katrien en Stéphanie
INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
| 11 |
SERVICE
Verenigde Staten onder de loep
VRIJHEID TROEF! De Verenigde Staten blijven het erg goed doen als toeristische bestemming. Het land beschikt als geen ander over onbegrensde mogelijkheden. De VS laten niemand onberoerd en spreken tot de verbeelding. In deze marktanalyse gaat Info Travel dieper in op de uitgebreide à-la-carte mogelijkheden van deze bestemming. Transport
Atlanta
US Airways
United Airlines
Jet Airways
Delta Air Lines
01
Continental Airlines
Liefst zeven verschillende Amerikaanse bestemmingen worden rechtstreeks aangevlogen vanuit Brussels Airport (zie tabel). Daarnaast zijn er via de verschillende hubs in de Verenigde Staten of via Londen, Parijs of Amsterdam mogelijkheden zat om het land op een comfortabele manier te bereiken.
American Airlines
De het gepubliceerde aanbod op de Belgische markt al zeer omvangrijk is, worden vele vakanties richting VS op maat gemaakt. Volgens de reizigers informatie site usatourist.com behoren Las Vegas, Orlando, New York, Hawaï, Los Angeles, San Francisco, Grand Canyon, Yosemite- en Yellowstone nationaal park, Alaska, Washington DC en New Orleans tot de populairste attracties van de Verenigde Staten.
d
Chicago
d
New York JFK
d
New York EWR
d d d
d d
Philadelphia
d
San Francisco Washington
d d
d
d=Dagelijks
Huurwagens Nadat u de geschikte vluchten hebt gevonden voor uw klanten, is de tweede stap bij het op maat maken van een reis naar de VS vaak het reserveren van een huurwagen. NEW YORK Eén van de bestemmingen die het voorbije jaar een belangrijke groei heeft gekend is New York. De wereldstad blijft tot de verbeelding spreken. Een meer klassiek citytrip aanbod vind je bij Thomas Cook, Jetair en Transeurope. Liefhebbers van luxueuze citytrips kunnen best eens een kijkje nemen in het aanbod van Enjoy Paradise, Pegase en Exclusive Destinations. Begeleide rondreizen door New York (al dan niet in combinatie met andere steden) worden aangeboden door Jetair, Généraltour, Travel Worldwide en VTB. Een ruime keuze voor New York vind je ook bij Kuoni, Wings ’n Wheels, Azura Travel, Scala Travel, Gallia en Enjoy Paradise.
| 12 |
Bij alle maatschappijen is het onbeperkt aantal kilometer, lokale taksen en BTW altijd inclusief. De minimum leeftijd voor het besturen van een voertuig in de VS is 21 jaar. In de staten New York en Michigan kan het huren van een wagen al vanaf 18 jaar. Voor alle staten (uitgezonderd New York) is wel een supplement van toepassing voor chauffeurs onder de 25 jaar. Een internationaal rijbewijs is onnodig, maar het nationale bewijs dient wel al minstens één jaar geldig te zijn. De waarborg dient steeds gedekt te worden door de kredietkaart van de klant. Aan de basis dient de auto steeds teruggebracht te worden naar de plaats van opname. Zo niet wordt er een ‘drop-off’ of ‘achterlatingkost’ aangerekend. In sommige staten (zoals Florida en Californië) geldt er nooit een ‘drop-off’ kost. In andere staten wordt het supplement verrekend volgens de afstand tussen beide locaties. INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
SERVICE
Verenigde Staten onder de loep
VRIJHEID TROEF! De Verenigde Staten blijven het erg goed doen als toeristische bestemming. Het land beschikt als geen ander over onbegrensde mogelijkheden. De VS laten niemand onberoerd en spreken tot de verbeelding. In deze marktanalyse gaat Info Travel dieper in op de uitgebreide à-la-carte mogelijkheden van deze bestemming. Transport
Atlanta
US Airways
United Airlines
Jet Airways
Delta Air Lines
01
Continental Airlines
Liefst zeven verschillende Amerikaanse bestemmingen worden rechtstreeks aangevlogen vanuit Brussels Airport (zie tabel). Daarnaast zijn er via de verschillende hubs in de Verenigde Staten of via Londen, Parijs of Amsterdam mogelijkheden zat om het land op een comfortabele manier te bereiken.
American Airlines
De het gepubliceerde aanbod op de Belgische markt al zeer omvangrijk is, worden vele vakanties richting VS op maat gemaakt. Volgens de reizigers informatie site usatourist.com behoren Las Vegas, Orlando, New York, Hawaï, Los Angeles, San Francisco, Grand Canyon, Yosemite- en Yellowstone nationaal park, Alaska, Washington DC en New Orleans tot de populairste attracties van de Verenigde Staten.
d
Chicago
d
New York JFK
d
New York EWR
d d d
d d
Philadelphia
d
San Francisco Washington
d d
d
d=Dagelijks
Huurwagens Nadat u de geschikte vluchten hebt gevonden voor uw klanten, is de tweede stap bij het op maat maken van een reis naar de VS vaak het reserveren van een huurwagen. NEW YORK Eén van de bestemmingen die het voorbije jaar een belangrijke groei heeft gekend is New York. De wereldstad blijft tot de verbeelding spreken. Een meer klassiek citytrip aanbod vind je bij Thomas Cook, Jetair en Transeurope. Liefhebbers van luxueuze citytrips kunnen best eens een kijkje nemen in het aanbod van Enjoy Paradise, Pegase en Exclusive Destinations. Begeleide rondreizen door New York (al dan niet in combinatie met andere steden) worden aangeboden door Jetair, Généraltour, Travel Worldwide en VTB. Een ruime keuze voor New York vind je ook bij Kuoni, Wings ’n Wheels, Azura Travel, Scala Travel, Gallia en Enjoy Paradise.
| 12 |
Bij alle maatschappijen is het onbeperkt aantal kilometer, lokale taksen en BTW altijd inclusief. De minimum leeftijd voor het besturen van een voertuig in de VS is 21 jaar. In de staten New York en Michigan kan het huren van een wagen al vanaf 18 jaar. Voor alle staten (uitgezonderd New York) is wel een supplement van toepassing voor chauffeurs onder de 25 jaar. Een internationaal rijbewijs is onnodig, maar het nationale bewijs dient wel al minstens één jaar geldig te zijn. De waarborg dient steeds gedekt te worden door de kredietkaart van de klant. Aan de basis dient de auto steeds teruggebracht te worden naar de plaats van opname. Zo niet wordt er een ‘drop-off’ of ‘achterlatingkost’ aangerekend. In sommige staten (zoals Florida en Californië) geldt er nooit een ‘drop-off’ kost. In andere staten wordt het supplement verrekend volgens de afstand tussen beide locaties. INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
SERVICE
02
Een GPS is standaard zelden inbegrepen, maar kan wel van te voren bijgeboekt worden. Kinderstoeltjes kan u ook steeds best van te voren reserveren. Houdt er steeds rekening mee dat geen enkele verzekering dekking geeft indien u zich met de auto op onverharde wegen begeeft. De verschillende staten van de VS hanteren ieder hun eigen regels aangaande maximumsnelheden. Deze staan duidelijk aangegeven en het verdient aanbeveling deze regels nauwgezet te respecteren. Op het vlak van verzekeringen worden er door de verhuurbedrijven verschillende begrippen gehanteerd die niet bij iedereen onder dezelfde benaming worden ondergebracht. Dit maakt het voor de klant (en ook reisagent) niet altijd zo evident om een betrouwbaar vergelijk te maken. De verplichte verzekering die bij alle maatschappijen standaard inclusief is, is de BA (of Burgerlijke aansprakelijkheid). De BA-verzekering vergoedt de schade die uw voertuig bij een andere partij veroorzaakt. Deze verzekering wordt ook soms aangeduid als WA (Wettelijke aansprakelijkheid). In Europese landen is deze verzekering ruim toerijkend. In de VS biedt de verhuurder ter plaatse vaak een additionele verzekering hiervoor aan, met een verhoogde dekking (bv. EP=Extended Protection, ALI=Additional Liability Insurance, LIS=Liability Insurance Supplement of LP=Liability Protection). Bij de meeste maatschappijen zitten deze alomvattende extra verzekeringen echter meestal standaard in de prijs. De Collission Damage Waiver-verzekering (CDW) dekt de schade aan de huurwagen die is veroorzaakt door eigen schuld. Deze verzekering is meestal inbegrepen maar houdt vaak nog een eigen risico in. De diefstalverzekering wordt meestal aangeduid met TP-verzekering. Sommige maatschappijen hebben het in dit geval ook over een THW-verzekering. Ook deze verzekering is meestal inbegrepen in de prijs. Hoewel je hier ook vaak rekening moet houden met eigen risico. De PAI-verzekering staat voor de Personal Accident Insurance. Deze verzekering dekt geheel of gedeeltelijk de financiële schade van de bestuurder en/of inzittenden voor blijvend letsel of zelfs dood. Deze verzekering is meestal opgenomen in de reisverzekering van de huurder en daardoor niet opgenomen in de basis pakketten. Deze verzekering is wel inclusief bij de formule All in+ van Sunny Cars. De CPP/PersPro-verzekering dekt de schade van alle inzittenden van de huurwagen, ook als deze niet op de reisverzekeringspolis vermeldt staan. Daarnaast is bij de CPP/Perspro in de USA ook schade aan persoonlijke eigendommen meeverzekerd. INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
03
De voorwaarden hebben soms minieme verschillen maar zijn niet altijd meteen duidelijk en overzichtelijk. Info Travel nam de verschillende formules onder de loep.
01 Het Vrijheidsbeeld op Ellis Island voor New York is hét icoon van de Verenigde Staten. 02 Herfst in het Grand Teton National Park in Wyoming.
03 Golden Gate brug bij San Francisco. Sunny Cars en Holiday Auto’s zijn de gekende brokermaatschappijen waarop meestal beroep op gedaan wordt. Deze bedrijven onderscheiden zich vooral door hun all-in prijzen, waarbij de huurder niet voor extra verrassingen komt te staan op de bestemming.
Sunny Cars is de grootste onafhankelijke bemiddelaar in Europa. Sunny Cars werkt enkel samen met gerenommeerde verhuurders die aan hoge kwaliteitseisen voldoen. De meerwaarde van Sunny Cars ligt in de all inclusive formule waarbij echt alle (belangrijke) verzekeringen zijn inbegrepen zonder eigen risico. De BA -verzekering dekt tot 7.5€ miljoen euro en gaat daarmee een stuk verder dan de concurrentie. In Florida en aan de westkust biedt Sunny Cars voortaan ook hybride wagens aan. In een later stadium zullen dergelijke wagens ook beschikbaar zijn in andere regio’s. Holiday autos vestigt op haar website de aandacht op het feit dat ze steeds de meest competitieve prijs aanbieden. Zij verbinden zich er bovendien toe om hun prijs aan te passen -1€ mocht u een prijs vinden die lager is dan diegene die op hun website staat vermeld. Hier zijn echter enkele (veelal logische) beperkingen op die u kunt raadplegen via de algemene voorwaarden op de website. De basisformule van Holiday autos omvat de belangrijke verzekeringen met eigen risico. De BA-verzekering dekt voor de V.S. tot 1 miljoen Usd. Met de all insurance van slechts 3€ per dag zijn uw klanten volledig verzekerd zonder eigen risico. De gold-pack formule biedt één extra chauffeur of een extra gevulde benzinetank. Touroperators werken samen met Alamo, Hertz, National of Avis. De aangeboden formules zijn ook hier zeer aan elkaar gewaagd. À la carte reizen en modulaire pakketten Het aanbod voor de VS is zo immens groot, dat het haast onbegonnen werk is om een volledige brochure te maken met kanten-klaar pakketten voor iedere consument. Daarom werken vele reisorganisaties voor de VS vooral à-la-carte. Voor de zomer 2011 introduceert Thomas Cook een nieuwe USA bookingstool. Dit uiterst gebruiksvriendelijke instrument geeft maximale keuzemogelijkheden voor uw klant. Uw klant kan hiermee zelf zijn reis zelf uitstippelen, alvorens naar u te stappen om de boeking te vervolledigen. Dit spaart u, de reisagent, heel wat tijd. Rechtstreeks boeken kunnen de klanten niet | 13 |
SERVICE
02
Een GPS is standaard zelden inbegrepen, maar kan wel van te voren bijgeboekt worden. Kinderstoeltjes kan u ook steeds best van te voren reserveren. Houdt er steeds rekening mee dat geen enkele verzekering dekking geeft indien u zich met de auto op onverharde wegen begeeft. De verschillende staten van de VS hanteren ieder hun eigen regels aangaande maximumsnelheden. Deze staan duidelijk aangegeven en het verdient aanbeveling deze regels nauwgezet te respecteren. Op het vlak van verzekeringen worden er door de verhuurbedrijven verschillende begrippen gehanteerd die niet bij iedereen onder dezelfde benaming worden ondergebracht. Dit maakt het voor de klant (en ook reisagent) niet altijd zo evident om een betrouwbaar vergelijk te maken. De verplichte verzekering die bij alle maatschappijen standaard inclusief is, is de BA (of Burgerlijke aansprakelijkheid). De BA-verzekering vergoedt de schade die uw voertuig bij een andere partij veroorzaakt. Deze verzekering wordt ook soms aangeduid als WA (Wettelijke aansprakelijkheid). In Europese landen is deze verzekering ruim toerijkend. In de VS biedt de verhuurder ter plaatse vaak een additionele verzekering hiervoor aan, met een verhoogde dekking (bv. EP=Extended Protection, ALI=Additional Liability Insurance, LIS=Liability Insurance Supplement of LP=Liability Protection). Bij de meeste maatschappijen zitten deze alomvattende extra verzekeringen echter meestal standaard in de prijs. De Collission Damage Waiver-verzekering (CDW) dekt de schade aan de huurwagen die is veroorzaakt door eigen schuld. Deze verzekering is meestal inbegrepen maar houdt vaak nog een eigen risico in. De diefstalverzekering wordt meestal aangeduid met TP-verzekering. Sommige maatschappijen hebben het in dit geval ook over een THW-verzekering. Ook deze verzekering is meestal inbegrepen in de prijs. Hoewel je hier ook vaak rekening moet houden met eigen risico. De PAI-verzekering staat voor de Personal Accident Insurance. Deze verzekering dekt geheel of gedeeltelijk de financiële schade van de bestuurder en/of inzittenden voor blijvend letsel of zelfs dood. Deze verzekering is meestal opgenomen in de reisverzekering van de huurder en daardoor niet opgenomen in de basis pakketten. Deze verzekering is wel inclusief bij de formule All in+ van Sunny Cars. De CPP/PersPro-verzekering dekt de schade van alle inzittenden van de huurwagen, ook als deze niet op de reisverzekeringspolis vermeldt staan. Daarnaast is bij de CPP/Perspro in de USA ook schade aan persoonlijke eigendommen meeverzekerd. INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
03
De voorwaarden hebben soms minieme verschillen maar zijn niet altijd meteen duidelijk en overzichtelijk. Info Travel nam de verschillende formules onder de loep.
01 Het Vrijheidsbeeld op Ellis Island voor New York is hét icoon van de Verenigde Staten. 02 Herfst in het Grand Teton National Park in Wyoming.
03 Golden Gate brug bij San Francisco. Sunny Cars en Holiday Auto’s zijn de gekende brokermaatschappijen waarop meestal beroep op gedaan wordt. Deze bedrijven onderscheiden zich vooral door hun all-in prijzen, waarbij de huurder niet voor extra verrassingen komt te staan op de bestemming.
Sunny Cars is de grootste onafhankelijke bemiddelaar in Europa. Sunny Cars werkt enkel samen met gerenommeerde verhuurders die aan hoge kwaliteitseisen voldoen. De meerwaarde van Sunny Cars ligt in de all inclusive formule waarbij echt alle (belangrijke) verzekeringen zijn inbegrepen zonder eigen risico. De BA -verzekering dekt tot 7.5€ miljoen euro en gaat daarmee een stuk verder dan de concurrentie. In Florida en aan de westkust biedt Sunny Cars voortaan ook hybride wagens aan. In een later stadium zullen dergelijke wagens ook beschikbaar zijn in andere regio’s. Holiday autos vestigt op haar website de aandacht op het feit dat ze steeds de meest competitieve prijs aanbieden. Zij verbinden zich er bovendien toe om hun prijs aan te passen -1€ mocht u een prijs vinden die lager is dan diegene die op hun website staat vermeld. Hier zijn echter enkele (veelal logische) beperkingen op die u kunt raadplegen via de algemene voorwaarden op de website. De basisformule van Holiday autos omvat de belangrijke verzekeringen met eigen risico. De BA-verzekering dekt voor de V.S. tot 1 miljoen Usd. Met de all insurance van slechts 3€ per dag zijn uw klanten volledig verzekerd zonder eigen risico. De gold-pack formule biedt één extra chauffeur of een extra gevulde benzinetank. Touroperators werken samen met Alamo, Hertz, National of Avis. De aangeboden formules zijn ook hier zeer aan elkaar gewaagd. À la carte reizen en modulaire pakketten Het aanbod voor de VS is zo immens groot, dat het haast onbegonnen werk is om een volledige brochure te maken met kanten-klaar pakketten voor iedere consument. Daarom werken vele reisorganisaties voor de VS vooral à-la-carte. Voor de zomer 2011 introduceert Thomas Cook een nieuwe USA bookingstool. Dit uiterst gebruiksvriendelijke instrument geeft maximale keuzemogelijkheden voor uw klant. Uw klant kan hiermee zelf zijn reis zelf uitstippelen, alvorens naar u te stappen om de boeking te vervolledigen. Dit spaart u, de reisagent, heel wat tijd. Rechtstreeks boeken kunnen de klanten niet | 13 |
SERVICE
via deze boekingstool. Een handig pluspunt van dit nieuwe instrument is dat de bookingstool steeds vertrekt van enkele haalbare voorstellen, zodat u nauwelijks zelf de realiseerbaarheid van het project dient na te gaan. De nieuwe Thomas Cook USA-brochure wordt begin januari geleverd. Reisagenten die USA boeken worden door Thomas Cook beloond met extra Easy Way punten en een unieke incentive te New York.
USA Travel, Kuoni, Azura, Scala Travel, Travel Worldwide en Wings ’n Wheels zijn touroperators die actief zijn op de V.S. Zij komen op de markt met een brochure, maar het aantal op maat gemaakte reizen, vormt bij deze reisorganisators een belangrijk aandeel.
Eind december komt Gallia op de markt met een nieuwe brochure ‘Gallia explore’. Gallia opteert voor een bescheiden lancering met een kleine brochure, waarin hoofdzakelijk enkele fly & drive en rondreis voorstellen zullen staan. Gallia zal echter vooral instaan voor alle à-la-carte aanvragen.
Deze reisformule is enorm in trek voor de VS. Het staat net als het land zelf dan ook synoniem voor ‘vrijheid’. De prijs van de motorhomes of ‘campers’ volgt het systeem van vraag en aanbod. (het zogenaamde flex systeem). In de meeste gevallen geldt dat hoe vroeger men boekt hoe goedkoper. Alvorens te reserveren kunt u best even het geplande traject overlopen met uw klant. Op deze manier kunt u beslissen of u kiest voor de formule ‘ongelimiteerd aantal mijlen’ of voor de formule waarbij u op voorhand een mijlenpakket aankoopt. De Belgische touroperators werken samen met de maatschappijen ‘Cruise America’, ‘Moturis’ en ‘El Monte RV’. Het verdient aanbeveling om eens te kijken naar de vele interessante vroegboek kortingen die deze organisaties aanbieden.
Euram, het technologiebedrijf uit Leuven is op het à-la-carte vlak het meest innovatief. Het door hen bedachte concept Creative packaging TM wordt, aldus CEO Peter Keijers, in toenemende maten gebruikt door de reisadviseur. De gemiddelde waarde van een dossier steeg in 2010 met zo’n 16% en dat op alle merken waar Euram actief is. Hybrid Pricing TM, de nieuwe functionaliteit van Creative Packaging TM werd in oktober vorig jaar gelanceerd en is een groot succes. Het systeem vergelijkt het aanbod van steeds meer leveranciers en weet daaruit de juiste keuze te selecteren, zowel wat kamertype, prijs als promotie aangaat. Deze tool geeft de reisagent de mogelijkheid om in alle vrijheid en met creativiteit reizen op betrouwbare wijze samen te stellen. De reisagent kan bovendien steeds beroep doen op het EurAm supportteam voor eventuele bijstand. Het geeft veelal ook de mogelijkheid om met eigen marges te werken die beduidend beter zijn dan dat hij aan commissies van tour operators kan bekomen. Met USA@CANADAONLINE biedt Jetair ook de mogelijkheid aan om zelf uw reis samen te stellen van a tot z. Het systeem biedt meer dan 5000 geselecteerde hotels in de VS, Canada en de Bahamas. Met het ‘Flight Engine Worldwide’ systeem kan u er op een eenvoudige manier steeds de meest interessante vlucht uitkiezen. Het systeem laat u toe spelenderwijs Capitol Hill in Washington en volledig vrijblijvend een eigen reisontwerp met prijDC is het machtscentrum sopgave te maken en kan u onbeperkt experimenteren. van de Verenigde Staten. <
Motorhome
Per Harley Davidson genietend van de vrijheid De uitgestrektheid van de VS -of het nu over de Route 66 gaat, de kusten van Californië of vele andere gebieden gaat- vormen bij uitstek het decor voor een rondreis op de moto. Uw klanten kunnen opteren voor volledige vrijheid, waarbij ze zelf het traject naar wens invullen of voor begeleide rondreizen. Deze vakanties worden aangeboden door onder meer USA Travel, Kuoni en Wings ’n Wheels. Treinreizen Een treinreis door de VS is een tot de verbeelding sprekende ervaring. De optimale beleving voor mensen die in alle rust en comfort willen genieten van het prachtige decor waar men doorheen reist. Bij Rail 1 kan je terecht voor de USA Rail Pass van Amtrak. Deze pas biedt de mogelijkheid gedurende 15,30 of 45 dagen te reizen met de trein. Een verwant systeem bestaat met de ‘California Rail Pass’ of de ‘North America Rail Pass’. De brochure van Kuoni omvat ook treinpassen van Amtrak of de mogelijkheid om het reserveren van afzonderlijke trajecten. Een interessant programma wordt ook voorgesteld in de Wings ’n Wheels-brochure. Hier kan je een individuele treinreis maken van Boston tot Washington DC via New York en Philadelphia. PVL
i
| 14 |
Belangrijke websites: www.magicalkenya.com | www.usatourist.com | www.thomascook.be | www.jetair.be | www.enjoyparadise.be | www.kuoni.be | www.wnw.be | www.usatravel.be | www.generaltour.be | www.scalatravel.be | www.tww.be | www.gallia.be | www.azura-travel.com
INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
SERVICE
via deze boekingstool. Een handig pluspunt van dit nieuwe instrument is dat de bookingstool steeds vertrekt van enkele haalbare voorstellen, zodat u nauwelijks zelf de realiseerbaarheid van het project dient na te gaan. De nieuwe Thomas Cook USA-brochure wordt begin januari geleverd. Reisagenten die USA boeken worden door Thomas Cook beloond met extra Easy Way punten en een unieke incentive te New York.
USA Travel, Kuoni, Azura, Scala Travel, Travel Worldwide en Wings ’n Wheels zijn touroperators die actief zijn op de V.S. Zij komen op de markt met een brochure, maar het aantal op maat gemaakte reizen, vormt bij deze reisorganisators een belangrijk aandeel.
Eind december komt Gallia op de markt met een nieuwe brochure ‘Gallia explore’. Gallia opteert voor een bescheiden lancering met een kleine brochure, waarin hoofdzakelijk enkele fly & drive en rondreis voorstellen zullen staan. Gallia zal echter vooral instaan voor alle à-la-carte aanvragen.
Deze reisformule is enorm in trek voor de VS. Het staat net als het land zelf dan ook synoniem voor ‘vrijheid’. De prijs van de motorhomes of ‘campers’ volgt het systeem van vraag en aanbod. (het zogenaamde flex systeem). In de meeste gevallen geldt dat hoe vroeger men boekt hoe goedkoper. Alvorens te reserveren kunt u best even het geplande traject overlopen met uw klant. Op deze manier kunt u beslissen of u kiest voor de formule ‘ongelimiteerd aantal mijlen’ of voor de formule waarbij u op voorhand een mijlenpakket aankoopt. De Belgische touroperators werken samen met de maatschappijen ‘Cruise America’, ‘Moturis’ en ‘El Monte RV’. Het verdient aanbeveling om eens te kijken naar de vele interessante vroegboek kortingen die deze organisaties aanbieden.
Euram, het technologiebedrijf uit Leuven is op het à-la-carte vlak het meest innovatief. Het door hen bedachte concept Creative packaging TM wordt, aldus CEO Peter Keijers, in toenemende maten gebruikt door de reisadviseur. De gemiddelde waarde van een dossier steeg in 2010 met zo’n 16% en dat op alle merken waar Euram actief is. Hybrid Pricing TM, de nieuwe functionaliteit van Creative Packaging TM werd in oktober vorig jaar gelanceerd en is een groot succes. Het systeem vergelijkt het aanbod van steeds meer leveranciers en weet daaruit de juiste keuze te selecteren, zowel wat kamertype, prijs als promotie aangaat. Deze tool geeft de reisagent de mogelijkheid om in alle vrijheid en met creativiteit reizen op betrouwbare wijze samen te stellen. De reisagent kan bovendien steeds beroep doen op het EurAm supportteam voor eventuele bijstand. Het geeft veelal ook de mogelijkheid om met eigen marges te werken die beduidend beter zijn dan dat hij aan commissies van tour operators kan bekomen. Met USA@CANADAONLINE biedt Jetair ook de mogelijkheid aan om zelf uw reis samen te stellen van a tot z. Het systeem biedt meer dan 5000 geselecteerde hotels in de VS, Canada en de Bahamas. Met het ‘Flight Engine Worldwide’ systeem kan u er op een eenvoudige manier steeds de meest interessante vlucht uitkiezen. Het systeem laat u toe spelenderwijs Capitol Hill in Washington en volledig vrijblijvend een eigen reisontwerp met prijDC is het machtscentrum sopgave te maken en kan u onbeperkt experimenteren. van de Verenigde Staten. <
Motorhome
Per Harley Davidson genietend van de vrijheid De uitgestrektheid van de VS -of het nu over de Route 66 gaat, de kusten van Californië of vele andere gebieden gaat- vormen bij uitstek het decor voor een rondreis op de moto. Uw klanten kunnen opteren voor volledige vrijheid, waarbij ze zelf het traject naar wens invullen of voor begeleide rondreizen. Deze vakanties worden aangeboden door onder meer USA Travel, Kuoni en Wings ’n Wheels. Treinreizen Een treinreis door de VS is een tot de verbeelding sprekende ervaring. De optimale beleving voor mensen die in alle rust en comfort willen genieten van het prachtige decor waar men doorheen reist. Bij Rail 1 kan je terecht voor de USA Rail Pass van Amtrak. Deze pas biedt de mogelijkheid gedurende 15,30 of 45 dagen te reizen met de trein. Een verwant systeem bestaat met de ‘California Rail Pass’ of de ‘North America Rail Pass’. De brochure van Kuoni omvat ook treinpassen van Amtrak of de mogelijkheid om het reserveren van afzonderlijke trajecten. Een interessant programma wordt ook voorgesteld in de Wings ’n Wheels-brochure. Hier kan je een individuele treinreis maken van Boston tot Washington DC via New York en Philadelphia. PVL
i
| 14 |
Belangrijke websites: www.magicalkenya.com | www.usatourist.com | www.thomascook.be | www.jetair.be | www.enjoyparadise.be | www.kuoni.be | www.wnw.be | www.usatravel.be | www.generaltour.be | www.scalatravel.be | www.tww.be | www.gallia.be | www.azura-travel.com
INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
SERVICE
CARAÏBEN winterzon voor iedereen Het Caribische gebied is dé ideale winterbestemming. Aantrekkingskracht bij uitstek zijn natuurlijk de gouden stranden, de immer schijnende zon en de indigoblauwe zee. Maar je kan er ook duiken, golfen en aan natuurexploratie doen. Er zijn all inclusive resorts voor gans de familie, maar ook charmehotels waar koppels tijd voor elkaar kunnen maken. Wie meerdere eilanden wil bezoeken doet aan island hopping of scheept in op een cruise. Mogelijkheden genoeg dus. Geen wonder dus dat veel touroperators ook deze winter massaal inzetten op deze bestemming. We neusden even rond in het aanbod van de touroperators. We vonden maar liefst 33 reisaanbieders die op één of andere wijze actief zijn in het Caribische gebied.
7 Plus 7 Plus is een nichetouroperator die gespecialiseerd is in ‘culturele rondreizen’. De rondreizen in Mexico en Guatemala brengen de reiziger tot aan de Caribische kust van deze landen. Het gaat hier wel om korte verblijven in het kader van de rondreis. www.7plus.be
rondreis te verlengen met een strandvakantie in het land. De klassieke rondreizen in Mexico kunnen afgerond worden met enkele dagen strandvakantie aan de Maya Rivièra. De mogelijkheid om een extensie van enkele dagen strandvakantie na de rondreis te breien, wordt ook geboden op Cuba in Varadero. In de brochure ‘Strandvakanties’ worden door Best Tours voor het eerst strandverblijven in Costa Rica en Panama voorgesteld.
Anders dan Anders Anders dan Anders organiseert Nederlandstalig begeleide kwaliteitsrondreizen in kleine groepen over gans de wereld. In het Caribische gebied verkent men onder meer Mexico, waar de nadruk ligt op de cultuur. De rondreis in Costa Rica staat in het teken van de overweldigende natuur. www.andersdananders.be
Club Med Club Med heeft wereldwijd op de mooiste plekken clubdorpen neergepoot. In de Caraïben vind je all inclusive clubdorpen op de Bahamas, Dominicaanse Republiek, Guadeloupe, Martinique, Yucatan en op de Turks & Caicos eilanden. Het spreekt voort zich dat deze Clubdorpen een paradijs zijn voor watersporters en duikers. www.clubmed.be
Anders Reizen Anders Reizen organiseert wandelreizen voor kleine groepen en individuele reizigers. Tijdens een wandelreis in Costa Rica kunnen de reizigers aan de Caribische kust het waterrijke natuurgebied van Tortuguero, de belangrijkste broedplaats van de groene zeeschildpad, bezoeken. Op Cuba wordt een wandelreis geprogrammeerd, waarbij de belangrijkste bezienswaardigheden worden aangedaan. Ook in Guatemala verblijven de wandelaars even aan de Caribische kust. www.andersreizen.be
Continents Insolites De Franstalige touroperator Continents Insolites uit Brussel biedt vooral reizen op maat aan. Reizen in Guatemala en Costa Rica staan op het lijstje. www.continentsinsolites.com Cosmic Travel Cosmic Travel is de Nederlandstalige LatijnsAmerika specialist die vooral werkt met mo-
Cuba is met zijn oude auto’s en koloniale steden zoals Trinidad een buitenbeentje in de Caraïben. <
Arthemarine Arthemarine is een nieuwe luxetouroperator die behoort tot de Arthema-groep. Deze reisaanbieder pakt vooral uit met strandvakanties op droomlocaties. Ook de Caraïben ontbreken niet in het aanbod. Arthemarine heeft een mooie selectie gemaakt van hotels op de Franse en Nederlandse Antillen. Verder worden ook charmehotels op kleinere eilandjes als Anguila aangeboden. In de archipel Grenadines kan jij een catamarancruise maken. Op het groene eiland Dominica wordt zelfs een kleine rondreis geprogrammeerd. www.arthemarine.be Best Tours Best Tours biedt in de brochure ‘Rondreizen’ een nieuwe unieke rondreis door Costa Rica, Nicaragua en Panama aan. Een van de hoogtepunten in Panama is een bezoek aan de Bocas del Toro archipel, waar dolfijnen gespot worden en gesnorkeld kan worden bij de koraalriffen. Er is ook een mogelijkheid om de INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
| 15 |
SERVICE
CARAÏBEN winterzon voor iedereen Het Caribische gebied is dé ideale winterbestemming. Aantrekkingskracht bij uitstek zijn natuurlijk de gouden stranden, de immer schijnende zon en de indigoblauwe zee. Maar je kan er ook duiken, golfen en aan natuurexploratie doen. Er zijn all inclusive resorts voor gans de familie, maar ook charmehotels waar koppels tijd voor elkaar kunnen maken. Wie meerdere eilanden wil bezoeken doet aan island hopping of scheept in op een cruise. Mogelijkheden genoeg dus. Geen wonder dus dat veel touroperators ook deze winter massaal inzetten op deze bestemming. We neusden even rond in het aanbod van de touroperators. We vonden maar liefst 33 reisaanbieders die op één of andere wijze actief zijn in het Caribische gebied.
7 Plus 7 Plus is een nichetouroperator die gespecialiseerd is in ‘culturele rondreizen’. De rondreizen in Mexico en Guatemala brengen de reiziger tot aan de Caribische kust van deze landen. Het gaat hier wel om korte verblijven in het kader van de rondreis. www.7plus.be
rondreis te verlengen met een strandvakantie in het land. De klassieke rondreizen in Mexico kunnen afgerond worden met enkele dagen strandvakantie aan de Maya Rivièra. De mogelijkheid om een extensie van enkele dagen strandvakantie na de rondreis te breien, wordt ook geboden op Cuba in Varadero. In de brochure ‘Strandvakanties’ worden door Best Tours voor het eerst strandverblijven in Costa Rica en Panama voorgesteld.
Anders dan Anders Anders dan Anders organiseert Nederlandstalig begeleide kwaliteitsrondreizen in kleine groepen over gans de wereld. In het Caribische gebied verkent men onder meer Mexico, waar de nadruk ligt op de cultuur. De rondreis in Costa Rica staat in het teken van de overweldigende natuur. www.andersdananders.be
Club Med Club Med heeft wereldwijd op de mooiste plekken clubdorpen neergepoot. In de Caraïben vind je all inclusive clubdorpen op de Bahamas, Dominicaanse Republiek, Guadeloupe, Martinique, Yucatan en op de Turks & Caicos eilanden. Het spreekt voort zich dat deze Clubdorpen een paradijs zijn voor watersporters en duikers. www.clubmed.be
Anders Reizen Anders Reizen organiseert wandelreizen voor kleine groepen en individuele reizigers. Tijdens een wandelreis in Costa Rica kunnen de reizigers aan de Caribische kust het waterrijke natuurgebied van Tortuguero, de belangrijkste broedplaats van de groene zeeschildpad, bezoeken. Op Cuba wordt een wandelreis geprogrammeerd, waarbij de belangrijkste bezienswaardigheden worden aangedaan. Ook in Guatemala verblijven de wandelaars even aan de Caribische kust. www.andersreizen.be
Continents Insolites De Franstalige touroperator Continents Insolites uit Brussel biedt vooral reizen op maat aan. Reizen in Guatemala en Costa Rica staan op het lijstje. www.continentsinsolites.com Cosmic Travel Cosmic Travel is de Nederlandstalige LatijnsAmerika specialist die vooral werkt met mo-
Cuba is met zijn oude auto’s en koloniale steden zoals Trinidad een buitenbeentje in de Caraïben. <
Arthemarine Arthemarine is een nieuwe luxetouroperator die behoort tot de Arthema-groep. Deze reisaanbieder pakt vooral uit met strandvakanties op droomlocaties. Ook de Caraïben ontbreken niet in het aanbod. Arthemarine heeft een mooie selectie gemaakt van hotels op de Franse en Nederlandse Antillen. Verder worden ook charmehotels op kleinere eilandjes als Anguila aangeboden. In de archipel Grenadines kan jij een catamarancruise maken. Op het groene eiland Dominica wordt zelfs een kleine rondreis geprogrammeerd. www.arthemarine.be Best Tours Best Tours biedt in de brochure ‘Rondreizen’ een nieuwe unieke rondreis door Costa Rica, Nicaragua en Panama aan. Een van de hoogtepunten in Panama is een bezoek aan de Bocas del Toro archipel, waar dolfijnen gespot worden en gesnorkeld kan worden bij de koraalriffen. Er is ook een mogelijkheid om de INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
| 15 |
SERVICE
dulaire structuren, zodat de klant zijn reis zelf naar eigen wens kan samenstellen. In dit verband moet de brochure vooral gezien worden als inspiratiebron. Cosmic Travel treedt daarbij geregeld buiten de begane paden. Klanten die bijvoorbeeld weinig bezochte bestemmingen als Suriname, Frans Guyana, Guyana of Colombia willen verkennen, kunnen bij de nichetouroperator uit Geraardsbergen terecht. www.cosmic-travel.be Djoser-Divantoura De nichetouroperator Djoser-Divantoura heeft een aanbod aan actieve rondreizen, wandel-en fietsreizen en themareizen. Ook in het Caribische gebied zijn er mogelijkheden. www.djoserthemareizen.be Dynamer Dynamer is een touroperator die vaarvakanties met zeil- en motoryachten (al dan niet met bemanning), aanbiedt. In de Caraïben heb je een enorme keuze aan vertrekhavens. Vooral in Franse Antillen zijn er veel mogelijkheden. ww.dynamer.be Eigen Wijze Reizen Eigen Wijze Reizen (specialist in actieve vakanties) stelt een aantal fietsreizen op de Nederlandse Antillen voor. www.eigenwijzereizen.be Enjoy Paradise Deze luxetouroperator heeft een breed aanbod aan strandvakanties, golfvakanties, cruises, rondreizen en wellnessreizen. Enjoy Paradise slaat in de Caraïben voor de strandvakanties bijna geen enkel eiland over, zo lijkt het wel. Ook golfen kan op veel eilanden, waaronder exclusieve paradijsjes als Canouan (Grenadines) bijvoorbeeld. www.enjoyparadise.be Euram Euram is een ‘creative packaging’ specialist die een à la carte reserveringssysteem voor de reisagent heeft uitgebouwd. De Leuvense touroperator focust zich daarbij vooral op Noord-Amerika, maar heeft toch ook interessante aanbiedingen in de Caraïben. Euram staat vooral sterk in Cuba en de Bahamas. www.euram.be Exclusive Destinations In de brochure ‘Worldwide’ van deze Gentse touroperator wordt ook ruime aandacht besteedt aan luxueuze verblijfsadressen op Caribische eilanden. Opvallend bij deze touroperator is het ruime aanbod op Barbados en Saint Lucia. Nieuw dit jaar zijn de Bahamas met 4 hotels. Op Anguila wordt het gloednieuwe resort Viceroy voorgesteld. www.exclusive-destinations.be Imagine Travel De kersverse touroperator Imagine Travel programmeert een 16-daagse rondreis door Guatemala en Honduras, waarbij ook halt gehouden wordt aan de Caribische Zee. Verder stelt de touroperator ook nog enkele culturele rondreizen door Mexico voor, met als eindpunt Cancun. www.imaginetravel.be Jetair Jetair zet in het Caribische gebied vooral sterk in op de Dominicaanse Republiek. De generalist schakelt daarvoor massaal de eigen luchtvaartmaatschappij Jetairfly in. Deze winter werd het vluchtenaanbod naar dit land nog uitgebreid. Bovenop de drie vluchten | 16 |
per week uit Brussel naar Punta Cana en de wekelijkse vlucht Brussel-Puerto Plata, vliegt Jetairfly vanaf 3 november ook wekelijks naar La Romana aan de zuidkust. Dat is vooral interessant voor de klanten die een strandvakantie boeken in de regio Bayahibe. Deze vakantieregio werd voorheen aangevlogen via Punta Cana, waarna een transfer van anderhalf uur volgde. Nu zal de klant op ongeveer 20 minuten in zijn hotel in Bayahibe zijn. In de brochure Vliegvakanties worden meer dan 20 strandhotels in dit land aangeboden. In Jamaica worden nu reeds 5 vakantieplaatsen voorgesteld (Montego Bay, Runaway Bay, Lucea, Ocho Rios en Negril). Er wordt op het Reggae-eiland ook een 9-daagse combinatiereis voorgesteld (4-daagse rondreis met aansluitend strandverblijf). Ook in Mexico zijn er rondreizen in Yucatan. Strandhotels aan de Caribische kust vind je in Cancun, Puerto Morelos, Playa del Carmen, Rivièra Maya en Tulum. Nieuw zijn de individuele rondreizen. Wie een reis in Costa Rica boekt, komt enkel aan de Caribische zee als hij een grote rondreis kiest. In Cuba heb je de keuze uit strandvakanties in Varadero, een citytrip in Havana en/of een rondreis op het eiland. In de brochure Wereldreizen Latijns-Amerika vind je ook rondreizen in Costa Rica & Nicaragua en Cuba. www.jetair.be Joker Joker is een jongerentouroperator die soms met verrassende reisprogramma’s komt aanzetten. Beslist origineel is de reis New York- Puerto Rico, waarbij je een combinatie maakt tussen een wereldstad en de hagelwitte stranden van het Caribische overzeese Amerikaanse gebied. Verder zijn er nog avontuurlijke rondreizen in onder meer Guatemala & Honduras en Cuba. www.joker.be Koning Aap Koning Aap programmeert groepsreizen door Cuba en Costa Rica en heeft ook een 23-daags reis waarbij Mexico, Guatemala en Honduras worden aangedaan. www.koningaap.be Kuoni In de aparte Cuba-brochure biedt Kuoni een grote keuze aan reizen, in groepsverband, privé of individueel per auto aan. Er is ook een grote keuze aan verblijfsadressen. De Gentse reisaanbieder heeft ook nog een brochure Costa Rica & Mexico. Mogelijkheden zijn er hier genoeg. Rondreizen in groep of individueel, combinaties met Nicaragua en Panama en verder ook strandvakanties. www.kuoni.be Montana Gedurende het hele jaar kan men bij de nichetouroperator voor een reeks zonnige bestemmingen in Latijns-Amerika en de Caraiben. De reisaanbieder was daarbij één van de eerste om Panama als bestemming voor te stellen. In Venezuela werd de rondreis helemaal hertekend. www.montana.be Mulquet Mulquet is een Antwerpse reisaanbieder dat onder meer gespecialiseerd is in ski- en surfvakanties. De reisaanbieder stelt surfvakanties op Isla Margarita, Barbados en de Dominicaanse Republiek voor. www.mulquetski.be Odysseus Odysseus Travel organiseert op maat gemaakte exclusieve luxereizen naar de mooiste bestemmingen ter wereld. In de Caraïben werd INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
SERVICE
dulaire structuren, zodat de klant zijn reis zelf naar eigen wens kan samenstellen. In dit verband moet de brochure vooral gezien worden als inspiratiebron. Cosmic Travel treedt daarbij geregeld buiten de begane paden. Klanten die bijvoorbeeld weinig bezochte bestemmingen als Suriname, Frans Guyana, Guyana of Colombia willen verkennen, kunnen bij de nichetouroperator uit Geraardsbergen terecht. www.cosmic-travel.be Djoser-Divantoura De nichetouroperator Djoser-Divantoura heeft een aanbod aan actieve rondreizen, wandel-en fietsreizen en themareizen. Ook in het Caribische gebied zijn er mogelijkheden. www.djoserthemareizen.be Dynamer Dynamer is een touroperator die vaarvakanties met zeil- en motoryachten (al dan niet met bemanning), aanbiedt. In de Caraïben heb je een enorme keuze aan vertrekhavens. Vooral in Franse Antillen zijn er veel mogelijkheden. ww.dynamer.be Eigen Wijze Reizen Eigen Wijze Reizen (specialist in actieve vakanties) stelt een aantal fietsreizen op de Nederlandse Antillen voor. www.eigenwijzereizen.be Enjoy Paradise Deze luxetouroperator heeft een breed aanbod aan strandvakanties, golfvakanties, cruises, rondreizen en wellnessreizen. Enjoy Paradise slaat in de Caraïben voor de strandvakanties bijna geen enkel eiland over, zo lijkt het wel. Ook golfen kan op veel eilanden, waaronder exclusieve paradijsjes als Canouan (Grenadines) bijvoorbeeld. www.enjoyparadise.be Euram Euram is een ‘creative packaging’ specialist die een à la carte reserveringssysteem voor de reisagent heeft uitgebouwd. De Leuvense touroperator focust zich daarbij vooral op Noord-Amerika, maar heeft toch ook interessante aanbiedingen in de Caraïben. Euram staat vooral sterk in Cuba en de Bahamas. www.euram.be Exclusive Destinations In de brochure ‘Worldwide’ van deze Gentse touroperator wordt ook ruime aandacht besteedt aan luxueuze verblijfsadressen op Caribische eilanden. Opvallend bij deze touroperator is het ruime aanbod op Barbados en Saint Lucia. Nieuw dit jaar zijn de Bahamas met 4 hotels. Op Anguila wordt het gloednieuwe resort Viceroy voorgesteld. www.exclusive-destinations.be Imagine Travel De kersverse touroperator Imagine Travel programmeert een 16-daagse rondreis door Guatemala en Honduras, waarbij ook halt gehouden wordt aan de Caribische Zee. Verder stelt de touroperator ook nog enkele culturele rondreizen door Mexico voor, met als eindpunt Cancun. www.imaginetravel.be Jetair Jetair zet in het Caribische gebied vooral sterk in op de Dominicaanse Republiek. De generalist schakelt daarvoor massaal de eigen luchtvaartmaatschappij Jetairfly in. Deze winter werd het vluchtenaanbod naar dit land nog uitgebreid. Bovenop de drie vluchten | 16 |
per week uit Brussel naar Punta Cana en de wekelijkse vlucht Brussel-Puerto Plata, vliegt Jetairfly vanaf 3 november ook wekelijks naar La Romana aan de zuidkust. Dat is vooral interessant voor de klanten die een strandvakantie boeken in de regio Bayahibe. Deze vakantieregio werd voorheen aangevlogen via Punta Cana, waarna een transfer van anderhalf uur volgde. Nu zal de klant op ongeveer 20 minuten in zijn hotel in Bayahibe zijn. In de brochure Vliegvakanties worden meer dan 20 strandhotels in dit land aangeboden. In Jamaica worden nu reeds 5 vakantieplaatsen voorgesteld (Montego Bay, Runaway Bay, Lucea, Ocho Rios en Negril). Er wordt op het Reggae-eiland ook een 9-daagse combinatiereis voorgesteld (4-daagse rondreis met aansluitend strandverblijf). Ook in Mexico zijn er rondreizen in Yucatan. Strandhotels aan de Caribische kust vind je in Cancun, Puerto Morelos, Playa del Carmen, Rivièra Maya en Tulum. Nieuw zijn de individuele rondreizen. Wie een reis in Costa Rica boekt, komt enkel aan de Caribische zee als hij een grote rondreis kiest. In Cuba heb je de keuze uit strandvakanties in Varadero, een citytrip in Havana en/of een rondreis op het eiland. In de brochure Wereldreizen Latijns-Amerika vind je ook rondreizen in Costa Rica & Nicaragua en Cuba. www.jetair.be Joker Joker is een jongerentouroperator die soms met verrassende reisprogramma’s komt aanzetten. Beslist origineel is de reis New York- Puerto Rico, waarbij je een combinatie maakt tussen een wereldstad en de hagelwitte stranden van het Caribische overzeese Amerikaanse gebied. Verder zijn er nog avontuurlijke rondreizen in onder meer Guatemala & Honduras en Cuba. www.joker.be Koning Aap Koning Aap programmeert groepsreizen door Cuba en Costa Rica en heeft ook een 23-daags reis waarbij Mexico, Guatemala en Honduras worden aangedaan. www.koningaap.be Kuoni In de aparte Cuba-brochure biedt Kuoni een grote keuze aan reizen, in groepsverband, privé of individueel per auto aan. Er is ook een grote keuze aan verblijfsadressen. De Gentse reisaanbieder heeft ook nog een brochure Costa Rica & Mexico. Mogelijkheden zijn er hier genoeg. Rondreizen in groep of individueel, combinaties met Nicaragua en Panama en verder ook strandvakanties. www.kuoni.be Montana Gedurende het hele jaar kan men bij de nichetouroperator voor een reeks zonnige bestemmingen in Latijns-Amerika en de Caraiben. De reisaanbieder was daarbij één van de eerste om Panama als bestemming voor te stellen. In Venezuela werd de rondreis helemaal hertekend. www.montana.be Mulquet Mulquet is een Antwerpse reisaanbieder dat onder meer gespecialiseerd is in ski- en surfvakanties. De reisaanbieder stelt surfvakanties op Isla Margarita, Barbados en de Dominicaanse Republiek voor. www.mulquetski.be Odysseus Odysseus Travel organiseert op maat gemaakte exclusieve luxereizen naar de mooiste bestemmingen ter wereld. In de Caraïben werd INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
SERVICE
het neusje van de zalm geselecteerd inzake strandhotels. Vaak ook op weinig bekende paradijselijke eilandjes. Nieuw is onder meer het vijfsterrenhotel Carl Gustaf op St. Barth. www.odysseus.be Pegase Ook Pegase heeft een neus voor mooie hotels op droomstranden. Daarbij tracht de touroperator die hotels te selecteren die de gasten een bijzondere reiservaring kunnen meegeven. In de brochure Exotische vakanties vindt uw klant deze bijzondere hotels terug op bestemmingen als Aruba, Cuba, Dominicaanse Republiek en Jamaica. www.pegase.be Rainbow Rainbow is ook een luxetouroperator die luxe- of charmehotels op droombestemmingen aanbiedt. Deze droomstranden vindt de reisaanbieder vooral op de Franse en Nederlandse Antillen, maar er zijn ook adresjes op de Grenadines en Saint Lucia en andere minder bekende eilandjes. Nieuw voor 2011 is dat je het aanbod in de Caraïben nu vindt in een aparte brochure. De Brusselse touroperator heeft de grote brochure opgesplitst in 5 aparte brochures, waaronder dus één voor de Caraïben. www.rainbow-to.be Travel Sensations Travel Sensations organiseert Franstalige rondreizen met respect voor de plaatselijke bevolking en de natuur. Vrij uniek op de Belgische markt is een 15-daagse rondreis door Frans Guyana. Reizen in onder meer Costa Rica zijn ook mogelijk. www.travel-sensations.com SudAmerica Tours SudAmerica Tours organiseert al 2 decennia individuele en begeleide rondreizen door Latijns-Amerika. In de streek rond de Caribische zee is de Brusselse touroperator onder meer actief in landen als Venezuela, Costa Rica, Guatemala, Cuba en Mexico. Fly & Drive’s zijn ook mogelijk. SudAmerica Tours is één van de weinige touroperators in ons land die strandvakanties in Belize voorstelt. www.sudamericatours.be Thomas Cook Aangezien Thomas Cook voor zijn vluchten naar het Caribische gebied samenwerkt met Tui Airlines, vliegt de Gentse touroperator vanaf het winterseizoen ook naar drie luchthavens op de Dominicaanse Republiek. Met La Romana ligt de hotelregio Bayahibe dichtbij. Een nieuw hotel in deze streek in de Thomas Cook brochure is Gran Bahia Principe La Romana aan een 2.5 kilometer lange baai. Een vlucht naar La Romana is ook ideaal voor de reizigers die willen inschepen op een cruise langs de Antilliaanse Parels met de Costa Mediterranea. De cruise van 1 week kan gecombineerd worden met 1 week strandvakantie in Bayahibe. Thomas Cook biedt verder in de brochure Exotische Vakanties nog circuits en/of strandvakanties aan in Mexico, Cuba en Jamaica. Thomas Cook Discover verkent de Midden-Amerikaanse landen Mexico, Guatemala, Honduras, Costa Rica en Nicaragua, waarna strandextensies mogelijk zijn. www.thomascook.be
Travel World Travel World is uitgegroeid tot de specialist van de Nederlandse Antillen. In een aparte brochure worden zeer veel mogelijkheden op Aruba, Bonaire en Curaçao voorgesteld. Andere eilanden in het gebied vind je terug in de Verre Reizen brochure. Travelworld heeft zich ook opgewerkt als organisator van ‘weddingmoons’ (trouwen in het buitenland). De Nederlandse Antillen en de Caraïben zijn daarbij zeer gewild. www.travelworld.be Uniclam Uniclam biedt in de brochure Plages Exotiques vooral strandhotels aan op de Franse Antillen. Een individuele fly & drive in Cuba is één van de mogelijkheden in de brochure ‘Circuits à la carte. www.uniclam.be VIP Selection VIP Selection viert dit jaar haar 20-jarige bestaan. In de Caraiben biedt de touroperator strandvakanties aan in de Dominicaanse Republiek, Cuba en Jamaica. Veel hotels hebben een all inclusive regime. www.vip-selection.be Vreemde Kontinenten Vreemde Kontinenten biedt groeps- en individuele actieve vakanties aan in Costa Rica en Guatemala waarbij ook de Caribische kust bezocht wordt. www.vreemdekontinenten.be VTB Reizen VTB Reizen organiseert kwaliteitsvolle Nederlandstalige rondreizen. In het Caribische gebied worden klassieke rondreizen in Costa Rica, Cuba en Mexico geprogrammeerd. De touroperator biedt echter ook een reis in Venezuela aan. Echt speciaal is de reis in Colombia, een onbekende maar boeiende bestemming. In dit land wordt uiteraard ook Cartagena aan de Caribische zee bezocht, naar verluidt één van de mooiste historische steden van Latijns-Amerika. Wings & Wheels Wings & Wheels, vooral bekend van de fly & drive’s in de VSA, biedt ook verblijfshotels op Puerto Rico en de Bahamas aan. www.wnw.be PETER VAN OYEN
01
02
01 Voor de zon en de hagelwitte stranden (hier op Isla Saona op de Dominicaanse Republiek) komen veel toeristen naar de Caraiben. (foto pvo) 02 Caribische cocktails maken deel uit van het vakantiegevoel.
INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
| 17 |
SERVICE
het neusje van de zalm geselecteerd inzake strandhotels. Vaak ook op weinig bekende paradijselijke eilandjes. Nieuw is onder meer het vijfsterrenhotel Carl Gustaf op St. Barth. www.odysseus.be Pegase Ook Pegase heeft een neus voor mooie hotels op droomstranden. Daarbij tracht de touroperator die hotels te selecteren die de gasten een bijzondere reiservaring kunnen meegeven. In de brochure Exotische vakanties vindt uw klant deze bijzondere hotels terug op bestemmingen als Aruba, Cuba, Dominicaanse Republiek en Jamaica. www.pegase.be Rainbow Rainbow is ook een luxetouroperator die luxe- of charmehotels op droombestemmingen aanbiedt. Deze droomstranden vindt de reisaanbieder vooral op de Franse en Nederlandse Antillen, maar er zijn ook adresjes op de Grenadines en Saint Lucia en andere minder bekende eilandjes. Nieuw voor 2011 is dat je het aanbod in de Caraïben nu vindt in een aparte brochure. De Brusselse touroperator heeft de grote brochure opgesplitst in 5 aparte brochures, waaronder dus één voor de Caraïben. www.rainbow-to.be Travel Sensations Travel Sensations organiseert Franstalige rondreizen met respect voor de plaatselijke bevolking en de natuur. Vrij uniek op de Belgische markt is een 15-daagse rondreis door Frans Guyana. Reizen in onder meer Costa Rica zijn ook mogelijk. www.travel-sensations.com SudAmerica Tours SudAmerica Tours organiseert al 2 decennia individuele en begeleide rondreizen door Latijns-Amerika. In de streek rond de Caribische zee is de Brusselse touroperator onder meer actief in landen als Venezuela, Costa Rica, Guatemala, Cuba en Mexico. Fly & Drive’s zijn ook mogelijk. SudAmerica Tours is één van de weinige touroperators in ons land die strandvakanties in Belize voorstelt. www.sudamericatours.be Thomas Cook Aangezien Thomas Cook voor zijn vluchten naar het Caribische gebied samenwerkt met Tui Airlines, vliegt de Gentse touroperator vanaf het winterseizoen ook naar drie luchthavens op de Dominicaanse Republiek. Met La Romana ligt de hotelregio Bayahibe dichtbij. Een nieuw hotel in deze streek in de Thomas Cook brochure is Gran Bahia Principe La Romana aan een 2.5 kilometer lange baai. Een vlucht naar La Romana is ook ideaal voor de reizigers die willen inschepen op een cruise langs de Antilliaanse Parels met de Costa Mediterranea. De cruise van 1 week kan gecombineerd worden met 1 week strandvakantie in Bayahibe. Thomas Cook biedt verder in de brochure Exotische Vakanties nog circuits en/of strandvakanties aan in Mexico, Cuba en Jamaica. Thomas Cook Discover verkent de Midden-Amerikaanse landen Mexico, Guatemala, Honduras, Costa Rica en Nicaragua, waarna strandextensies mogelijk zijn. www.thomascook.be
Travel World Travel World is uitgegroeid tot de specialist van de Nederlandse Antillen. In een aparte brochure worden zeer veel mogelijkheden op Aruba, Bonaire en Curaçao voorgesteld. Andere eilanden in het gebied vind je terug in de Verre Reizen brochure. Travelworld heeft zich ook opgewerkt als organisator van ‘weddingmoons’ (trouwen in het buitenland). De Nederlandse Antillen en de Caraïben zijn daarbij zeer gewild. www.travelworld.be Uniclam Uniclam biedt in de brochure Plages Exotiques vooral strandhotels aan op de Franse Antillen. Een individuele fly & drive in Cuba is één van de mogelijkheden in de brochure ‘Circuits à la carte. www.uniclam.be VIP Selection VIP Selection viert dit jaar haar 20-jarige bestaan. In de Caraiben biedt de touroperator strandvakanties aan in de Dominicaanse Republiek, Cuba en Jamaica. Veel hotels hebben een all inclusive regime. www.vip-selection.be Vreemde Kontinenten Vreemde Kontinenten biedt groeps- en individuele actieve vakanties aan in Costa Rica en Guatemala waarbij ook de Caribische kust bezocht wordt. www.vreemdekontinenten.be VTB Reizen VTB Reizen organiseert kwaliteitsvolle Nederlandstalige rondreizen. In het Caribische gebied worden klassieke rondreizen in Costa Rica, Cuba en Mexico geprogrammeerd. De touroperator biedt echter ook een reis in Venezuela aan. Echt speciaal is de reis in Colombia, een onbekende maar boeiende bestemming. In dit land wordt uiteraard ook Cartagena aan de Caribische zee bezocht, naar verluidt één van de mooiste historische steden van Latijns-Amerika. Wings & Wheels Wings & Wheels, vooral bekend van de fly & drive’s in de VSA, biedt ook verblijfshotels op Puerto Rico en de Bahamas aan. www.wnw.be PETER VAN OYEN
01
02
01 Voor de zon en de hagelwitte stranden (hier op Isla Saona op de Dominicaanse Republiek) komen veel toeristen naar de Caraiben. (foto pvo) 02 Caribische cocktails maken deel uit van het vakantiegevoel.
INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
| 17 |
EXPERIENCE
Yucatan voor de wereld vergaat
MAYA’S EN MARGARITA’S Maya-hogepriesters voorspelden in lang vervlogen tijden dat de wereld in 2012 zou vergaan. Hun nakomelingen in het Mexicaanse Yucatan blijken zich daar voorlopig niet veel van aan te trekken. Wel liggen er in de jungle nog veel Maya-mysteries verscholen. Maar aan de parelwitte stranden aan de Caribische zee spelen dan weer andere verleidingen. Voor alle zekerheid bezochten we Yucatan nog snel voor het misschien te laat is. Het werd een verhaal van resorts, ruïnes en rumcocktails. In een hangmat op het strand van mijn resort in Playa del Carmen is de nakende Apocalyps wel heel ver weg. Hagelwit zand van een kussenachtige zachtheid, fotogenieke palmbomen, een azuurblauwe zee en af en toe een blik op een schoonheid in bi01
02
kini; eerlijk gezegd lijkt de tuin van Eden mij dan toch veel dichter bij de waarheid. De all-in formule met zijn onbeperkte toegang tot lekker eten en feestelijke cocktails doen er nog het spreekwoordelijke schepje boven op . De mij zelf opgelegde discipline (geen Cuba Libres of Margarita’s voor zonsondergang!) ondergaat dan ook hetzelfde lot als mijn traditionele Nieuwjaarsvoornemens: nog maar net uitgesproken en ze worden al vrolijk aan de laars gelapt. De verleiding om geen voet buiten het hotelcomplex te zetten is inderdaad zeer groot. Maar dan leer je de streek en zijn wonderlijke Maya-bevolking niet kennen. En dat zou zonde zijn, want de Rivièra Maya is nu net interessant door zijn unieke combinatie van strandgenoegens en cultuur. Snel nog een tequila (‘one for the road’) en we gaan op pad. Zover ik kan kijken zie ik een egaal groene oceaan van regenwoud, met hier en daar puntige uitstulpsels, die niet anders kunnen zijn dan andere oude Maya-tempels. Ik heb een prachtig uitzicht, omdat ikzelf hoog in de hemel zit, bovenop de steile 42 meter hoge Nohoch Mul piramide van de oude Mayastad Coba. Deze stad bleef lang verborgen in de jungle en werd nog maar recentelijk voor het publiek opengesteld. Zeer veel ruïnes zijn dan ook nog overwoekerd, wat het mysterie alleen maar groter maakt. Om de piramide te bereiken moet je ook de vochtige hitte van het oerwoud trotseren. Om de afstanden te overbruggen, kan jij een fiets huren of je met een bakfiets laten vervoeren. Zwijgzame ruïnes In Yucatan ontsnap je niet aan de stenen van het verleden, aan die zwijgzame ruïnes van de oude Maya’s. Soms zijn ze overwoekerd door lianen en wortels en nauwelijks vindbaar. Anderen zijn imposant en overweldigend en vlak naast de weg. In de buurt van de stad Merida schitteren twee klassiekers op het toeristische circuit. Het wonderlijke Uxmal ligt in een zee van groen, met herkenbare mozaïeken en maskers met haakneuzen van de regengod Chac. Blikvanger is de mysterieuze tempel van de Tovenaar, de enige ellipsvormige tempel van de Maya’s. De uiterst steile trappen eisten ieder jaar weer een dodentol onder de toeristen, waardoor deze piramide niet meer beklommen mag worden. Dat is ook het geval voor El Castillo, de 30 meter hoge centrale piramide ter ere van de gevederde slangengod Kukulcan in de druk bezochte Mayastad Chichen Itza. Deze piramide is het ultieme bewijs dat de oude Maya’s meesters waren op het vlak van wiskunde en astrologie. Twee keer per jaar, op de langste en kortste dag, zorgt een spel van licht en schaduw ervoor dat de indrukwekkende
03 | 18 |
INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
EXPERIENCE
Yucatan voor de wereld vergaat
MAYA’S EN MARGARITA’S Maya-hogepriesters voorspelden in lang vervlogen tijden dat de wereld in 2012 zou vergaan. Hun nakomelingen in het Mexicaanse Yucatan blijken zich daar voorlopig niet veel van aan te trekken. Wel liggen er in de jungle nog veel Maya-mysteries verscholen. Maar aan de parelwitte stranden aan de Caribische zee spelen dan weer andere verleidingen. Voor alle zekerheid bezochten we Yucatan nog snel voor het misschien te laat is. Het werd een verhaal van resorts, ruïnes en rumcocktails. In een hangmat op het strand van mijn resort in Playa del Carmen is de nakende Apocalyps wel heel ver weg. Hagelwit zand van een kussenachtige zachtheid, fotogenieke palmbomen, een azuurblauwe zee en af en toe een blik op een schoonheid in bi01
02
kini; eerlijk gezegd lijkt de tuin van Eden mij dan toch veel dichter bij de waarheid. De all-in formule met zijn onbeperkte toegang tot lekker eten en feestelijke cocktails doen er nog het spreekwoordelijke schepje boven op . De mij zelf opgelegde discipline (geen Cuba Libres of Margarita’s voor zonsondergang!) ondergaat dan ook hetzelfde lot als mijn traditionele Nieuwjaarsvoornemens: nog maar net uitgesproken en ze worden al vrolijk aan de laars gelapt. De verleiding om geen voet buiten het hotelcomplex te zetten is inderdaad zeer groot. Maar dan leer je de streek en zijn wonderlijke Maya-bevolking niet kennen. En dat zou zonde zijn, want de Rivièra Maya is nu net interessant door zijn unieke combinatie van strandgenoegens en cultuur. Snel nog een tequila (‘one for the road’) en we gaan op pad. Zover ik kan kijken zie ik een egaal groene oceaan van regenwoud, met hier en daar puntige uitstulpsels, die niet anders kunnen zijn dan andere oude Maya-tempels. Ik heb een prachtig uitzicht, omdat ikzelf hoog in de hemel zit, bovenop de steile 42 meter hoge Nohoch Mul piramide van de oude Mayastad Coba. Deze stad bleef lang verborgen in de jungle en werd nog maar recentelijk voor het publiek opengesteld. Zeer veel ruïnes zijn dan ook nog overwoekerd, wat het mysterie alleen maar groter maakt. Om de piramide te bereiken moet je ook de vochtige hitte van het oerwoud trotseren. Om de afstanden te overbruggen, kan jij een fiets huren of je met een bakfiets laten vervoeren. Zwijgzame ruïnes In Yucatan ontsnap je niet aan de stenen van het verleden, aan die zwijgzame ruïnes van de oude Maya’s. Soms zijn ze overwoekerd door lianen en wortels en nauwelijks vindbaar. Anderen zijn imposant en overweldigend en vlak naast de weg. In de buurt van de stad Merida schitteren twee klassiekers op het toeristische circuit. Het wonderlijke Uxmal ligt in een zee van groen, met herkenbare mozaïeken en maskers met haakneuzen van de regengod Chac. Blikvanger is de mysterieuze tempel van de Tovenaar, de enige ellipsvormige tempel van de Maya’s. De uiterst steile trappen eisten ieder jaar weer een dodentol onder de toeristen, waardoor deze piramide niet meer beklommen mag worden. Dat is ook het geval voor El Castillo, de 30 meter hoge centrale piramide ter ere van de gevederde slangengod Kukulcan in de druk bezochte Mayastad Chichen Itza. Deze piramide is het ultieme bewijs dat de oude Maya’s meesters waren op het vlak van wiskunde en astrologie. Twee keer per jaar, op de langste en kortste dag, zorgt een spel van licht en schaduw ervoor dat de indrukwekkende
03 | 18 |
INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
EXPERIENCE
04
slang langs de trap naar beneden kronkelt. Fascinerend zijn ook de Tempel van de Krijgers met zijn 1.000 zuilen, het mysterieuze balspeelveld en het ronde observatorium (El Caracol). Nu ik de gezichten van de oude Maya’s heb gezien op de stèles en hiërogliefen op de muren van eeuwenoude piramides en tempels, wil ik weten wat er is geworden van hun nakomelingen. In Mérida, de mooie koloniale hoofdstad van Yucatan, zie je vooral Spaans uitziende types (afstammelingen van de veroveraars) en mestiezen (gemengd blank en Indiaans bloed). Het stadje Izamal wordt gedomineerd door het grote eigeelkleurig Convento de San Antonio de Padua, dat gebouwd werd op meerdere met de grond gemaakte tempels. Het is het symbool van de overwinning van één enkele god op de talrijke goden van woud en hemel.
DE COMBINATIE VAN STRAND, CULTUUR EN NATUUR MAAKT VAN EEN VAKANTIE IN YUCATAN EEN ECHTE AANRADER Echte Maya-indianen Toch zijn er nog echte Maya-indianen op het schiereiland te vinden (men schat dat er verspreid over Mexico, Belize, Guatemala, Honduras en El Salvador tussen de 6 en 8 miljoen Maya’s leven). Ze wonen vooral in kleine, vaak armoedige dorpen in het oerwoud en leven daar van de land- en bosbouw. Stilaan worden die nederzettingen ‘ontdekt’ door het toerisme. Vanuit de Rivièra Maya vertrekken dagelijks excursies naar ‘authentieke’ Mayadorpen. Meestal is het programma op Amerikaanse leest geschoeid, waardoor de nadruk ligt op ‘adventure’ en ‘fun’. Het contact met de plaatselijke bevolking (die duidelijk toeristen gewoon zijn) is bijkomstig; de meeste tijd gaat bijvoorbeeld naar kajakken, met een kabelbaan over de toppen van de bomen zweven of zwemmen in cenotes (onderaardse grotten en putten die water opvangen in het rivierloze kalkplateau van Yucatan). In dorpen die het dichtst bij de kust liggen, zijn ook circuits voor quads uitgestippeld. Voor de meeste toeristen die in de talrijke resorts aan de Rivièra Maya verblijven, zijn zo’n excursies met de oppervlakkige kennismaking met de Maya’s meer dan genoeg. Wie meer authenticiteit wil, heeft meer tijd nodig en moet dieper de brousse van het binnenland in. Omwille van deze combinatie van strand, natuur en cultuur is een vakantie in deze uithoek van Mexico een echte aanrader. Zeker als je weet dat er momenteel scherpe prijzen worden gehanteerd (die staan onder druk als gevolg van de terugval van het INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
05
aantal toeristen die bang gemaakt werden voor de Mexicaanse griep). Bovendien vlieg je rechtstreeks vanuit Brussel naar Cancun. Languit in een hangmat, snorkelen aan het rif, mysterieuze piramides beklimmen en slenteren in koloniale stadjes of slaperige maya-dorpjes. En om het af te leren slurpen aan een Tequila of een Margarita. Ja, ik weet het, de zon is nog niet onder, maar er zijn verzachtende omstandigheden. Staan me daar toch enkele Mariachi’s met sombrero’s te kwelen op het strand. Ik zing zowaar mee en hef het glas op Yucatan en zijn vele wonderen.
01 De excursies in het binnenland leggen de nadruk op ‘adventure’ en ‘fun’. 02 Maya-priester voert rituelen uit in het oerwoud. 03 De 30 meter hoge piramide ‘El Castillo’ is de blikvanger in de oude Maya-stad Chitzen Itza. 04 In het Riu Palace Rivièra Maya hotel aan de Caribische Zee ontbreekt het echt aan niets. 05 Bakfietsen zijn het vervoermiddel bij uitstek in de Maya-dorpjes in het binnenland.
TEKST EN FOTO’S: PETER VAN OYEN
PRAKTISCH Hoe erheen: Jetairfly (TUI Airlines) vliegt van Brussel naar Cancun, met tussenstop in Varadero. www.jetairfly.com Logies: Wij logeerden in Riu Palace Rivièra Maya (5*), 1 week all inclusive vanaf 1676 euro. De keten biedt in Cancun 3 hotels aan, in Playa del Carmen heeft de klant keuze uit 5 Riu-hotels. www.riu.com In het binnenland verbleven we in Hotel Mayaland op een boogscheut van Chichen Itza (www.mayaland.com) en in Hotel Gran Real Yucatan in Merida (www.granrealyucatan.com) Touroperator: Wij reisden met Jetair en Riu naar Yucatan. De tour operator biedt in de streek strandvakanties aan in Cancun, Puerto Morelos, Playa del Carmen, Tulum, Playacar en Rivièra Maya. Er is keuze uit een 20-tal hotels. Verder zijn er ook nog 3 rondreizen (2 per autocar en 1 selfdrive); al dan niet verlengbaar met een strandvakantie. Vip Selection stelt een 10-tal luxehotels voor. www.jetair.be, www.vip-selection.be Excursies: Vanuit de hotels worden regelmatig excursies naar het binnenland georganiseerd. Prijsvoorbeelden: Chichen Itza + cenote: 82 USD; Coba + bezoek Maya-dorp Pacchen: 119 USD; Quadtocht: 155 USD Klimaat: De temperaturen in Cancun liggen vrijwel het hele jaar rond de 30 graden overdag en rond de 20-22 graden ‘s nachts. In de maanden augustus, september en oktober kans op tropische stormen. Geld: Mexicaanse peso, maar bijna overal wordt de Amerikaanse dollar aanvaard. Formaliteiten: International paspoort, geldig tot 6 maanden na terugkeer Tijdzone: België – 7 uur Gezondheid: geen inentingen vereist. Wel muggenmelk meenemen.
| 19 |
EXPERIENCE
04
slang langs de trap naar beneden kronkelt. Fascinerend zijn ook de Tempel van de Krijgers met zijn 1.000 zuilen, het mysterieuze balspeelveld en het ronde observatorium (El Caracol). Nu ik de gezichten van de oude Maya’s heb gezien op de stèles en hiërogliefen op de muren van eeuwenoude piramides en tempels, wil ik weten wat er is geworden van hun nakomelingen. In Mérida, de mooie koloniale hoofdstad van Yucatan, zie je vooral Spaans uitziende types (afstammelingen van de veroveraars) en mestiezen (gemengd blank en Indiaans bloed). Het stadje Izamal wordt gedomineerd door het grote eigeelkleurig Convento de San Antonio de Padua, dat gebouwd werd op meerdere met de grond gemaakte tempels. Het is het symbool van de overwinning van één enkele god op de talrijke goden van woud en hemel.
DE COMBINATIE VAN STRAND, CULTUUR EN NATUUR MAAKT VAN EEN VAKANTIE IN YUCATAN EEN ECHTE AANRADER Echte Maya-indianen Toch zijn er nog echte Maya-indianen op het schiereiland te vinden (men schat dat er verspreid over Mexico, Belize, Guatemala, Honduras en El Salvador tussen de 6 en 8 miljoen Maya’s leven). Ze wonen vooral in kleine, vaak armoedige dorpen in het oerwoud en leven daar van de land- en bosbouw. Stilaan worden die nederzettingen ‘ontdekt’ door het toerisme. Vanuit de Rivièra Maya vertrekken dagelijks excursies naar ‘authentieke’ Mayadorpen. Meestal is het programma op Amerikaanse leest geschoeid, waardoor de nadruk ligt op ‘adventure’ en ‘fun’. Het contact met de plaatselijke bevolking (die duidelijk toeristen gewoon zijn) is bijkomstig; de meeste tijd gaat bijvoorbeeld naar kajakken, met een kabelbaan over de toppen van de bomen zweven of zwemmen in cenotes (onderaardse grotten en putten die water opvangen in het rivierloze kalkplateau van Yucatan). In dorpen die het dichtst bij de kust liggen, zijn ook circuits voor quads uitgestippeld. Voor de meeste toeristen die in de talrijke resorts aan de Rivièra Maya verblijven, zijn zo’n excursies met de oppervlakkige kennismaking met de Maya’s meer dan genoeg. Wie meer authenticiteit wil, heeft meer tijd nodig en moet dieper de brousse van het binnenland in. Omwille van deze combinatie van strand, natuur en cultuur is een vakantie in deze uithoek van Mexico een echte aanrader. Zeker als je weet dat er momenteel scherpe prijzen worden gehanteerd (die staan onder druk als gevolg van de terugval van het INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
05
aantal toeristen die bang gemaakt werden voor de Mexicaanse griep). Bovendien vlieg je rechtstreeks vanuit Brussel naar Cancun. Languit in een hangmat, snorkelen aan het rif, mysterieuze piramides beklimmen en slenteren in koloniale stadjes of slaperige maya-dorpjes. En om het af te leren slurpen aan een Tequila of een Margarita. Ja, ik weet het, de zon is nog niet onder, maar er zijn verzachtende omstandigheden. Staan me daar toch enkele Mariachi’s met sombrero’s te kwelen op het strand. Ik zing zowaar mee en hef het glas op Yucatan en zijn vele wonderen.
01 De excursies in het binnenland leggen de nadruk op ‘adventure’ en ‘fun’. 02 Maya-priester voert rituelen uit in het oerwoud. 03 De 30 meter hoge piramide ‘El Castillo’ is de blikvanger in de oude Maya-stad Chitzen Itza. 04 In het Riu Palace Rivièra Maya hotel aan de Caribische Zee ontbreekt het echt aan niets. 05 Bakfietsen zijn het vervoermiddel bij uitstek in de Maya-dorpjes in het binnenland.
TEKST EN FOTO’S: PETER VAN OYEN
PRAKTISCH Hoe erheen: Jetairfly (TUI Airlines) vliegt van Brussel naar Cancun, met tussenstop in Varadero. www.jetairfly.com Logies: Wij logeerden in Riu Palace Rivièra Maya (5*), 1 week all inclusive vanaf 1676 euro. De keten biedt in Cancun 3 hotels aan, in Playa del Carmen heeft de klant keuze uit 5 Riu-hotels. www.riu.com In het binnenland verbleven we in Hotel Mayaland op een boogscheut van Chichen Itza (www.mayaland.com) en in Hotel Gran Real Yucatan in Merida (www.granrealyucatan.com) Touroperator: Wij reisden met Jetair en Riu naar Yucatan. De tour operator biedt in de streek strandvakanties aan in Cancun, Puerto Morelos, Playa del Carmen, Tulum, Playacar en Rivièra Maya. Er is keuze uit een 20-tal hotels. Verder zijn er ook nog 3 rondreizen (2 per autocar en 1 selfdrive); al dan niet verlengbaar met een strandvakantie. Vip Selection stelt een 10-tal luxehotels voor. www.jetair.be, www.vip-selection.be Excursies: Vanuit de hotels worden regelmatig excursies naar het binnenland georganiseerd. Prijsvoorbeelden: Chichen Itza + cenote: 82 USD; Coba + bezoek Maya-dorp Pacchen: 119 USD; Quadtocht: 155 USD Klimaat: De temperaturen in Cancun liggen vrijwel het hele jaar rond de 30 graden overdag en rond de 20-22 graden ‘s nachts. In de maanden augustus, september en oktober kans op tropische stormen. Geld: Mexicaanse peso, maar bijna overal wordt de Amerikaanse dollar aanvaard. Formaliteiten: International paspoort, geldig tot 6 maanden na terugkeer Tijdzone: België – 7 uur Gezondheid: geen inentingen vereist. Wel muggenmelk meenemen.
| 19 |
FOCUS
Vraag en antwoord
REIZEN VERKOPEN IN ‘ABSURDISTAN’ Onze reisbureauwetgeving is ontaard in een jungle van definities, regelgeving en uiteenlopende interpretaties en visies, zelfs binnen eenzelfde gewest. Er wordt zelfs al luidop gesproken van mogelijke ‘reparatie-decreten’ om onduidelijkheden, misvattingen en tekortkomingen weg te werken. Statutair reizen verkopen in ‘Absurdistan’ is geenszins evident. In samenspraak met mr. Jos Speybrouck, coördinator van het Kenniscentrum Reisrecht KHBO Brugge, geeft InfoTravel antwoord op tien pertinente vragen, waar nodig aangevuld met reacties van op het terrein. 1 | Mag ik als ‘Belgisch’ reisbureau actief zijn in het andere gewest dan datgene waarin ik ben gevestigd?
Mr. Jos Speybrouck.: “Een Waals reisbureau moet een Vlaamse vergunning aanvragen als het er een reisbureau wil openen. Vlaanderen hanteert een brede definitie van reisbureaus en legt een vergunningsplicht van zodra er sprake is van een verkooppunt waarin minstens sprake is van reisbemiddeling Omdat wordt gesproken over ‘bemiddelen’ kunnen ook de luchtvaartmaatschappijen en incentive-kantoren eronder vallen. Volgens art. 2.3. betekent ‘bemiddelen’ het ‘aanbieden, voorstellen of voorbereidend werk realiseren tot het sluiten van een overeenkomst’. Vanuit die omschrijving kan wellicht ook het aanbieden van selecties van bv. hotels waarnaar men kan doorklikken naar andere websites beschouwd worden als ‘bemiddelen’. Hoe ver dit bemiddelen wel reikt is alvast geheel onduidelijk.” “Als een Vlaams reisbureau een kantoor wil openen in Wallonië, dan moet het daar eveneens een vergunning aanvragen als het activiteiten uitoefent zoals omschreven voor een ‘reisbureau’. In Wallonië en in Brussel wordt immers een andere definitie gehanteerd van een reisagentschap. Deze Franstalige definitie die overigens overgenomen is van de oude wet van 1965 gebruikt geen dergelijke
ruime definitie van ‘bemiddelen’. Indien men er niet organiseert en niet fysiek verkoopt, is er geen vergunning nodig. Wellicht wordt een louter promotiekantoor of een call centre in Wallonië niet aanzien als een “bureau de voyage”. De Babylonische spraakverwarring wordt helemaal compleet als men dient vast te stellen dat het Waalse en het Brusselse begrip en definitie op een andere wijze werden vertaald naar het Nederlands. Een Brusselse agence de voyage is een reisagentschap en een agence in Wallonië is een reisbureau. Reactie Belgian Travel Organization: “Dynamische KMO’s binnen onze sector expanderen over de gewestgrenzen. Daarom is het bestaan van drie statuten met telkens een aparte vergunning een hinderlijke zaak. BTO is voorstander van administratieve vereenvoudiging en dat kan op eenvoudige wijze, zonder de drie statuten te veranderen. Het volstaat dat de drie gewesten een overeenkomst - die nauwelijks één pagina lang is – maken dat zij mekaars statuut wederzijds erkennen. Deze methode is binnen de EU al meermaals succesvol toegepast. Na intern BTO-overleg en formele goedkeuring zou dit kunnen gebeuren naar aanleiding van bijvoorbeeld de evaluatie van het Vlaamse decreet, zoals die nu lopende is. Het kan een bedrijfsvriendelijk alternatief zijn voor het initiëren van een hersteldecreet”. 2 | Is het voor een reisbureau zinvol om uit te vlaggen naar een ander gewest?
J.S.: “Het kan zinvol zijn van zodra de Brusselse ordonnantie uitvoerbaar is verklaard omdat het gaat om een ‘light’-statuut. Voor een touroperator die zelf niet over een eigen distributienetwerk beschikt volstaat dan een Brusselse vergunning. Van zodra er evenwel een verkoopspunt in Vlaanderen wordt geopend zal er ook een Vlaamse vergunning moeten worden aangevraagd. Het Vlaamse Adviescomité van de reisbureaus onderkent deze situatie en heeft in een advies van 16 maart 2010 zelfs toegegeven dat deze situatie ‘kan resulteren in een delocalisatie van Vlaamse reisbureaus waardoor Vlaamse economische activiteit zal verschuiven richting Brussel.” 3 | Is een luchtvaartmaatschappij ermee gebaat om uit te vlaggen?
> Jos Speybrouck, coördinator van het Kenniscentrum Reisrecht KHBO Brugge
| 24 |
J.S.: “Wanneer de luchtvaartmaatschappij in Vlaanderen (Zaventem) is gevestigd dan kan men er in de toekomst wellicht aan denken om uit te vlaggen naar Brussel of Wallonië. Voorwaarde is wel dat men dan geen verkooppunt in Vlaanderen aanhoudt. INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
FOCUS
Vraag en antwoord
REIZEN VERKOPEN IN ‘ABSURDISTAN’ Onze reisbureauwetgeving is ontaard in een jungle van definities, regelgeving en uiteenlopende interpretaties en visies, zelfs binnen eenzelfde gewest. Er wordt zelfs al luidop gesproken van mogelijke ‘reparatie-decreten’ om onduidelijkheden, misvattingen en tekortkomingen weg te werken. Statutair reizen verkopen in ‘Absurdistan’ is geenszins evident. In samenspraak met mr. Jos Speybrouck, coördinator van het Kenniscentrum Reisrecht KHBO Brugge, geeft InfoTravel antwoord op tien pertinente vragen, waar nodig aangevuld met reacties van op het terrein. 1 | Mag ik als ‘Belgisch’ reisbureau actief zijn in het andere gewest dan datgene waarin ik ben gevestigd?
Mr. Jos Speybrouck.: “Een Waals reisbureau moet een Vlaamse vergunning aanvragen als het er een reisbureau wil openen. Vlaanderen hanteert een brede definitie van reisbureaus en legt een vergunningsplicht van zodra er sprake is van een verkooppunt waarin minstens sprake is van reisbemiddeling Omdat wordt gesproken over ‘bemiddelen’ kunnen ook de luchtvaartmaatschappijen en incentive-kantoren eronder vallen. Volgens art. 2.3. betekent ‘bemiddelen’ het ‘aanbieden, voorstellen of voorbereidend werk realiseren tot het sluiten van een overeenkomst’. Vanuit die omschrijving kan wellicht ook het aanbieden van selecties van bv. hotels waarnaar men kan doorklikken naar andere websites beschouwd worden als ‘bemiddelen’. Hoe ver dit bemiddelen wel reikt is alvast geheel onduidelijk.” “Als een Vlaams reisbureau een kantoor wil openen in Wallonië, dan moet het daar eveneens een vergunning aanvragen als het activiteiten uitoefent zoals omschreven voor een ‘reisbureau’. In Wallonië en in Brussel wordt immers een andere definitie gehanteerd van een reisagentschap. Deze Franstalige definitie die overigens overgenomen is van de oude wet van 1965 gebruikt geen dergelijke
ruime definitie van ‘bemiddelen’. Indien men er niet organiseert en niet fysiek verkoopt, is er geen vergunning nodig. Wellicht wordt een louter promotiekantoor of een call centre in Wallonië niet aanzien als een “bureau de voyage”. De Babylonische spraakverwarring wordt helemaal compleet als men dient vast te stellen dat het Waalse en het Brusselse begrip en definitie op een andere wijze werden vertaald naar het Nederlands. Een Brusselse agence de voyage is een reisagentschap en een agence in Wallonië is een reisbureau. Reactie Belgian Travel Organization: “Dynamische KMO’s binnen onze sector expanderen over de gewestgrenzen. Daarom is het bestaan van drie statuten met telkens een aparte vergunning een hinderlijke zaak. BTO is voorstander van administratieve vereenvoudiging en dat kan op eenvoudige wijze, zonder de drie statuten te veranderen. Het volstaat dat de drie gewesten een overeenkomst - die nauwelijks één pagina lang is – maken dat zij mekaars statuut wederzijds erkennen. Deze methode is binnen de EU al meermaals succesvol toegepast. Na intern BTO-overleg en formele goedkeuring zou dit kunnen gebeuren naar aanleiding van bijvoorbeeld de evaluatie van het Vlaamse decreet, zoals die nu lopende is. Het kan een bedrijfsvriendelijk alternatief zijn voor het initiëren van een hersteldecreet”. 2 | Is het voor een reisbureau zinvol om uit te vlaggen naar een ander gewest?
J.S.: “Het kan zinvol zijn van zodra de Brusselse ordonnantie uitvoerbaar is verklaard omdat het gaat om een ‘light’-statuut. Voor een touroperator die zelf niet over een eigen distributienetwerk beschikt volstaat dan een Brusselse vergunning. Van zodra er evenwel een verkoopspunt in Vlaanderen wordt geopend zal er ook een Vlaamse vergunning moeten worden aangevraagd. Het Vlaamse Adviescomité van de reisbureaus onderkent deze situatie en heeft in een advies van 16 maart 2010 zelfs toegegeven dat deze situatie ‘kan resulteren in een delocalisatie van Vlaamse reisbureaus waardoor Vlaamse economische activiteit zal verschuiven richting Brussel.” 3 | Is een luchtvaartmaatschappij ermee gebaat om uit te vlaggen?
> Jos Speybrouck, coördinator van het Kenniscentrum Reisrecht KHBO Brugge
| 24 |
J.S.: “Wanneer de luchtvaartmaatschappij in Vlaanderen (Zaventem) is gevestigd dan kan men er in de toekomst wellicht aan denken om uit te vlaggen naar Brussel of Wallonië. Voorwaarde is wel dat men dan geen verkooppunt in Vlaanderen aanhoudt. INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
FOCUS
DE REISBUREAUVERGUNNINGEN IN BELGIË VLAANDEREN
WALLONIË
BRUSSEL
VERGUNNINGSPLICHT Principiële verplichting voor:
elk reisbureau met één of meer verkooppunten in Vlaanderen
elk reisbureau in Wallonië
elk reisagentschap in Brussel
Concreet vergunningsplichtig of niet?: Luchtvaartmaatschappij
Ja, (indien zij ook ‘bemiddelen’)
Neen
Autocaronderneming
Neen, tenzij de onderneming pakketreizen aanbiedt
Ja (C- vergunning)
Incoming, Incentive en Congresorganisatie
Ja
Buitenlandse TO met vestiging in een ander Europees land
Ja, van zodra er een verkooppunt wordt geopend in Vlaanderen.
Neen Neen, niet vergunningsplichtig (wel meldingsplicht als dienstverrichters): -indien die TO beschikt over een buitenlandse vergunning of -indien er geen vergunningsplicht bestaat in het land van oorsprong, dan dient de reisbureauactiviteit aldaar reeds 2 jaar te worden uitgeoefend
VOORWAARDEN ( TOT HET BEKOMEN VAN EEN VERGUNNING): Duurzaamheid
vergunning mogelijk als hoofdbezigheid en als bijverdienste
vergunning enkel mogelijk als hoofdbezigheid
Persoonsvoorwaarde (persoon belast met de dagelijkse leiding)
- kennis Nederlands - beroepskennis
-beroepskennis
Financiële voorwaarden
EV 50.000 € 1
vaste lokalen die publiek toegankelijk zijn
Borgstelling
Min. 25.000 € Max. 300.000 €
Min. 7.500 € +/- per 10 bedienden: + 25.000 € 2
Werd (voorlopig nog) niet uitgewerkt
Technische uitrusting Verzekeringen
beroepsverzekering + verzekering financieel onvermogen AARD VD VERGUNNING Enige vergunning
A (reisorganisator) / B (reisbemiddelaar) / C- vergunning (autocarist)
Werd (voorlopig nog) niet uitgewerkt
DE VERGUNNINGSTOEKENNING (TOEKENNING, WEIGERING, SCHORSING, INTREKKING) verplicht advies Technisch Comité bij aanvragen
Neen (wel mededeling aan een adviescomité)
Ja
Ja
beslissing
Toerisme Vlaanderen
Commissaris-generaal voor Toerisme
Regeringsambtenaar
beroepsmogelijkheid
Ja, Toerismeminister (na verplicht advies van een beroepscommissie)
Ja, Waalse regering
Ja, Brusselse regering
SANCTIONERING IGV NIET-NALEVING Gevangenisstraf 8d < 1mnd + geldboete 100 < 10.000 €
strafrechtelijk administratieve geldboete
250 ><25.000 €
< 25.000 € GEVOLGEN VD VERGUNNING
deontologie
Ja (beperkt)
Ja (uitgebreid)
verkoop op beurzen
Ja, mogelijk
Ja, mogelijk mits voorafgaande mededeling
schild
Werd (voorlopig nog) niet uitgewerkt
Werd (voorlopig nog) niet uitgewerkt
WETTELIJKE BASIS VD VERGUNNINGSPLICHT Decreet 2 maart 2007, verder uitgewerkt bij besluit 19 juli 2007 (Correcties: 12 december 2008 + 15 mei 2009)
Decreet 22 april 2010, verder uitgewerkt bij Besluit 27 mei 2010
Ordonnantie 22 april 2010
MODUS operationeel sinds 1 september 2007 1
2
operationeel sinds 16 juni 2010
nog niet operationeel
Het minimum Eigen Vermogen (EV) werd vastgelegd op 50.000 €. Ter ondersteuning van de starters bedraagt het vereiste minimum aanvankelijk 25.000 €, en pas drie jaar na het verkrijgen van de vergunning 50.000 €. In fine, zie hiervoor art. 7 van het Waalse uitvoeringsbesluit. © Jos Speybrouck
INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
| 25 |
FOCUS
DE REISBUREAUVERGUNNINGEN IN BELGIË VLAANDEREN
WALLONIË
BRUSSEL
VERGUNNINGSPLICHT Principiële verplichting voor:
elk reisbureau met één of meer verkooppunten in Vlaanderen
elk reisbureau in Wallonië
elk reisagentschap in Brussel
Concreet vergunningsplichtig of niet?: Luchtvaartmaatschappij
Ja, (indien zij ook ‘bemiddelen’)
Neen
Autocaronderneming
Neen, tenzij de onderneming pakketreizen aanbiedt
Ja (C- vergunning)
Incoming, Incentive en Congresorganisatie
Ja
Buitenlandse TO met vestiging in een ander Europees land
Ja, van zodra er een verkooppunt wordt geopend in Vlaanderen.
Neen Neen, niet vergunningsplichtig (wel meldingsplicht als dienstverrichters): -indien die TO beschikt over een buitenlandse vergunning of -indien er geen vergunningsplicht bestaat in het land van oorsprong, dan dient de reisbureauactiviteit aldaar reeds 2 jaar te worden uitgeoefend
VOORWAARDEN ( TOT HET BEKOMEN VAN EEN VERGUNNING): Duurzaamheid
vergunning mogelijk als hoofdbezigheid en als bijverdienste
vergunning enkel mogelijk als hoofdbezigheid
Persoonsvoorwaarde (persoon belast met de dagelijkse leiding)
- kennis Nederlands - beroepskennis
-beroepskennis
Financiële voorwaarden
EV 50.000 € 1
vaste lokalen die publiek toegankelijk zijn
Borgstelling
Min. 25.000 € Max. 300.000 €
Min. 7.500 € +/- per 10 bedienden: + 25.000 € 2
Werd (voorlopig nog) niet uitgewerkt
Technische uitrusting Verzekeringen
beroepsverzekering + verzekering financieel onvermogen AARD VD VERGUNNING Enige vergunning
A (reisorganisator) / B (reisbemiddelaar) / C- vergunning (autocarist)
Werd (voorlopig nog) niet uitgewerkt
DE VERGUNNINGSTOEKENNING (TOEKENNING, WEIGERING, SCHORSING, INTREKKING) verplicht advies Technisch Comité bij aanvragen
Neen (wel mededeling aan een adviescomité)
Ja
Ja
beslissing
Toerisme Vlaanderen
Commissaris-generaal voor Toerisme
Regeringsambtenaar
beroepsmogelijkheid
Ja, Toerismeminister (na verplicht advies van een beroepscommissie)
Ja, Waalse regering
Ja, Brusselse regering
SANCTIONERING IGV NIET-NALEVING Gevangenisstraf 8d < 1mnd + geldboete 100 < 10.000 €
strafrechtelijk administratieve geldboete
250 ><25.000 €
< 25.000 € GEVOLGEN VD VERGUNNING
deontologie
Ja (beperkt)
Ja (uitgebreid)
verkoop op beurzen
Ja, mogelijk
Ja, mogelijk mits voorafgaande mededeling
schild
Werd (voorlopig nog) niet uitgewerkt
Werd (voorlopig nog) niet uitgewerkt
WETTELIJKE BASIS VD VERGUNNINGSPLICHT Decreet 2 maart 2007, verder uitgewerkt bij besluit 19 juli 2007 (Correcties: 12 december 2008 + 15 mei 2009)
Decreet 22 april 2010, verder uitgewerkt bij Besluit 27 mei 2010
Ordonnantie 22 april 2010
MODUS operationeel sinds 1 september 2007 1
2
operationeel sinds 16 juni 2010
nog niet operationeel
Het minimum Eigen Vermogen (EV) werd vastgelegd op 50.000 €. Ter ondersteuning van de starters bedraagt het vereiste minimum aanvankelijk 25.000 €, en pas drie jaar na het verkrijgen van de vergunning 50.000 €. In fine, zie hiervoor art. 7 van het Waalse uitvoeringsbesluit. © Jos Speybrouck
INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
| 25 |
FOCUS
Men zou dan nog enkel ticketverkoop mogen organiseren op Brussels Airport. Voor louter airline-activiteit is immers geen reisbureauvergunning nodig. Van zodra men als carrier ‘bemiddelt’ en dus ook ‘packaging’ aanbiedt, moet men in principe wel beschikken over een Vlaamse vergunning. In een advies drong de Vlaamse Adviesraad er bij Minister Peeters op aan: ‘de bevoegde administratie en ambtenaren er toe aan te zetten, om zonder uitstel op te treden tegen alle luchtvaartmaatschappijen die een verkooppunt op het grondgebied van het Vlaamse Gewest exploiteren en andere diensten verkopen of hiervoor bemiddelen dan door hun eigen maatschappij uitgevoerde vervoerovereenkomsten’. Het eventuele resultaat van dergelijke demarches is mij evenwel onbekend.” Reactie: De Board of Airline Representatives (BAR), die de voornaamste luchtvaartmaatschappijen op Zaventem groepeert, waaronder Brussels Airlines, heeft de huidige vergunningsplicht aangeklaagd bij Europa omdat ze in strijd zou zijn met de Europese dienstenrichtlijn. De BAR wacht het resultaat van deze procedure af en beperkt zich daarom op dit ogenblik tot deze commentaar. 4 | Geldt dit ook voor treinoperatoren?
J.S.: “Het Vlaamse decreet spreekt geenszins letterlijk over luchtvaartmaatschappijen. Wel hanteert men een bijzonder ruime definitie van ‘bemiddelen’, en eenieder die volgens die definitie bemiddelt, moet in principe een vergunning hebben. Als Thalys of Eurostar aan logiesbemiddeling doen, dan moeten ze wellicht ook over een vergunning beschikken. Immers in dit geval vallen zij niet onder de uitzonderingscategorie van art. 3 § 2, 1°. Dat bepaalt dat de vergunningsplicht niet geldt voor ‘wiens reisbureau-activiteit enkel betrekking heeft op reizen die geen logies behelzen, zich niet uitstrekken over een tijdspanne van meer dan vierentwintig uur en geen vliegvervoer inhouden’. Thalys, Eurostar of andere treinoperatoren zijn enkel vergunningsplichtig wanneer zij een verkooppunt hebben in Vlaanderen en er bemiddelen. In Wallonië en Brussel moeten zij geen vergunning aanvragen”. Reactie van Toerisme Vlaanderen: “Luchtvaartmaatschappijen, treinexploitanten of ferry-rederijen die meer aanbieden dan de vliegtickets van de eigen maatschappij, dienen over een reisbureauvergunning te beschikken. Indien men tickets van andere maatschappijen (codeshare) verkoopt en/of bemiddelt bij het aanbieden van hotels is men vergunningsplichtig mits men een vestiging heeft in het Vlaamse Gewest. In het algemeen is Toerisme Vlaanderen van oordeel dat als men enkel via een doorklikmogelijkheid op een andere website van een andere onderneming terecht komt (zoals bvb. www.booking.com), men niet vergunningsplichtig is. Indien men echter op zijn website zelf een selectie van b.v. hotels gaat voorzien waar men naar kan doorklikken is men wel vergunningsplichtig”. Reactie van Commisariat Général au Tourisme: “Artikel 2 van het decreet van 22 april 2010 stelt dat ‘niemand een reisbureau-activiteit kan uitoefenen als het niet in hoofdberoep is, op permanente wijze en met de noodzakelijke toelating. Touringcarbedrijven, treinoperatoren, luchtvaartmaatschappijen en rederijen mogen reisbureauactiviteiten uitoefenen ook als dit niet hun hoofdactiviteit is en niet op permanente wijze gebeurt. Dit betekent dus duidelijk dat deze operatoren niet verplicht zijn om een vergunning te hebben, tenzij zij hun reisbureauwerking een hoofdactiviteit op permanente wijze is”. | 26 |
5 | Zijn er ook consequenties voor touringcarbedrijven?
J.S.: “In het oude reisbureaustatuut moesten touringcarbedrijven minimaal over een C-vergunning beschikken voor ad hoc-vervoer. Touringcarbedrijven die zelf pakketreizen organiseerden, moesten een A-vergunning aanvragen. Vlaanderen heeft de C-vergunning afgeschaft. Touringcarbedrijven die enkel ad hoc-vervoer organiseren in opdracht van derden zijn in Vlaanderen vrijgesteld van een vergunning. Wallonië en Brussel behouden de C-vergunning. Touringcarbedrijven die eigen pakketreizen samenstellen en verkopen, moeten in alle gewesten een vergunning aanvragen”.
Het antwoord op onderstaande vragen, vindt u in het dossier ‘statuut van de reisbureaus’ op www.infotravel.be 6 | Springt er één decreet of ordonnantie uit als het ‘beste statuut’? 7 | Er zijn ook verschillende persoonsvoorwaarden, financiële voorwaarden en borgstellingen? 8 | Wat met buitenlandse reisorganisaties die zich via internet of een call centre in ‘België’ manifesteren? 9 | Kunnen ‘Belgische’ reisbureaus zich niet beroepen op de Europese dienstenrichtlijn om actief te zijn in een ander gewest? 10 | Buitenlandse verhuurkantoren of agenten werken vaak met marketing- of promotiekantoren op de Belgische markt terwijl de reserveringen gebeuren op een buitenlandse website. Hoe zit het daarmee? GEERT VAN LIERDE
i
Vlaams decreet: http://staatsbladclip.zita.be/staatsblad/ wetten/2007/04/05/wet-2007035475.html Departement Internationaal Vlaanderen: http://iv.vlaanderen.be/nlapps/docs/default. asp?id=1007 Waals decreet: http://cgt.tourismewallonie.be/default. aspx?pg=6fa575b2-c9d5-42d0-b2ab-4cec95e25489 Brusselse ordonnantie: http://staatsbladclip.zita.be/staatsblad/ wetten/2010/05/03/wet-2010031202-print.html http://www.lexalert.net/FR/index.php?page=65&det ail=312&4af48829039402bc59fe830eff765264a99e5c 6b=8551c29de46671cd8b2428f85cc8a70a EU-dienstenrichtlijn: http://europa.eu/legislation_summaries/ employment_and_social_policy/job_creation_ measures/l33237_nl.htm Kenniscentrum Reisrecht KHBO: www.khbo.be/trm INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
FOCUS
Men zou dan nog enkel ticketverkoop mogen organiseren op Brussels Airport. Voor louter airline-activiteit is immers geen reisbureauvergunning nodig. Van zodra men als carrier ‘bemiddelt’ en dus ook ‘packaging’ aanbiedt, moet men in principe wel beschikken over een Vlaamse vergunning. In een advies drong de Vlaamse Adviesraad er bij Minister Peeters op aan: ‘de bevoegde administratie en ambtenaren er toe aan te zetten, om zonder uitstel op te treden tegen alle luchtvaartmaatschappijen die een verkooppunt op het grondgebied van het Vlaamse Gewest exploiteren en andere diensten verkopen of hiervoor bemiddelen dan door hun eigen maatschappij uitgevoerde vervoerovereenkomsten’. Het eventuele resultaat van dergelijke demarches is mij evenwel onbekend.” Reactie: De Board of Airline Representatives (BAR), die de voornaamste luchtvaartmaatschappijen op Zaventem groepeert, waaronder Brussels Airlines, heeft de huidige vergunningsplicht aangeklaagd bij Europa omdat ze in strijd zou zijn met de Europese dienstenrichtlijn. De BAR wacht het resultaat van deze procedure af en beperkt zich daarom op dit ogenblik tot deze commentaar. 4 | Geldt dit ook voor treinoperatoren?
J.S.: “Het Vlaamse decreet spreekt geenszins letterlijk over luchtvaartmaatschappijen. Wel hanteert men een bijzonder ruime definitie van ‘bemiddelen’, en eenieder die volgens die definitie bemiddelt, moet in principe een vergunning hebben. Als Thalys of Eurostar aan logiesbemiddeling doen, dan moeten ze wellicht ook over een vergunning beschikken. Immers in dit geval vallen zij niet onder de uitzonderingscategorie van art. 3 § 2, 1°. Dat bepaalt dat de vergunningsplicht niet geldt voor ‘wiens reisbureau-activiteit enkel betrekking heeft op reizen die geen logies behelzen, zich niet uitstrekken over een tijdspanne van meer dan vierentwintig uur en geen vliegvervoer inhouden’. Thalys, Eurostar of andere treinoperatoren zijn enkel vergunningsplichtig wanneer zij een verkooppunt hebben in Vlaanderen en er bemiddelen. In Wallonië en Brussel moeten zij geen vergunning aanvragen”. Reactie van Toerisme Vlaanderen: “Luchtvaartmaatschappijen, treinexploitanten of ferry-rederijen die meer aanbieden dan de vliegtickets van de eigen maatschappij, dienen over een reisbureauvergunning te beschikken. Indien men tickets van andere maatschappijen (codeshare) verkoopt en/of bemiddelt bij het aanbieden van hotels is men vergunningsplichtig mits men een vestiging heeft in het Vlaamse Gewest. In het algemeen is Toerisme Vlaanderen van oordeel dat als men enkel via een doorklikmogelijkheid op een andere website van een andere onderneming terecht komt (zoals bvb. www.booking.com), men niet vergunningsplichtig is. Indien men echter op zijn website zelf een selectie van b.v. hotels gaat voorzien waar men naar kan doorklikken is men wel vergunningsplichtig”. Reactie van Commisariat Général au Tourisme: “Artikel 2 van het decreet van 22 april 2010 stelt dat ‘niemand een reisbureau-activiteit kan uitoefenen als het niet in hoofdberoep is, op permanente wijze en met de noodzakelijke toelating. Touringcarbedrijven, treinoperatoren, luchtvaartmaatschappijen en rederijen mogen reisbureauactiviteiten uitoefenen ook als dit niet hun hoofdactiviteit is en niet op permanente wijze gebeurt. Dit betekent dus duidelijk dat deze operatoren niet verplicht zijn om een vergunning te hebben, tenzij zij hun reisbureauwerking een hoofdactiviteit op permanente wijze is”. | 26 |
5 | Zijn er ook consequenties voor touringcarbedrijven?
J.S.: “In het oude reisbureaustatuut moesten touringcarbedrijven minimaal over een C-vergunning beschikken voor ad hoc-vervoer. Touringcarbedrijven die zelf pakketreizen organiseerden, moesten een A-vergunning aanvragen. Vlaanderen heeft de C-vergunning afgeschaft. Touringcarbedrijven die enkel ad hoc-vervoer organiseren in opdracht van derden zijn in Vlaanderen vrijgesteld van een vergunning. Wallonië en Brussel behouden de C-vergunning. Touringcarbedrijven die eigen pakketreizen samenstellen en verkopen, moeten in alle gewesten een vergunning aanvragen”.
Het antwoord op onderstaande vragen, vindt u in het dossier ‘statuut van de reisbureaus’ op www.infotravel.be 6 | Springt er één decreet of ordonnantie uit als het ‘beste statuut’? 7 | Er zijn ook verschillende persoonsvoorwaarden, financiële voorwaarden en borgstellingen? 8 | Wat met buitenlandse reisorganisaties die zich via internet of een call centre in ‘België’ manifesteren? 9 | Kunnen ‘Belgische’ reisbureaus zich niet beroepen op de Europese dienstenrichtlijn om actief te zijn in een ander gewest? 10 | Buitenlandse verhuurkantoren of agenten werken vaak met marketing- of promotiekantoren op de Belgische markt terwijl de reserveringen gebeuren op een buitenlandse website. Hoe zit het daarmee? GEERT VAN LIERDE
i
Vlaams decreet: http://staatsbladclip.zita.be/staatsblad/ wetten/2007/04/05/wet-2007035475.html Departement Internationaal Vlaanderen: http://iv.vlaanderen.be/nlapps/docs/default. asp?id=1007 Waals decreet: http://cgt.tourismewallonie.be/default. aspx?pg=6fa575b2-c9d5-42d0-b2ab-4cec95e25489 Brusselse ordonnantie: http://staatsbladclip.zita.be/staatsblad/ wetten/2010/05/03/wet-2010031202-print.html http://www.lexalert.net/FR/index.php?page=65&det ail=312&4af48829039402bc59fe830eff765264a99e5c 6b=8551c29de46671cd8b2428f85cc8a70a EU-dienstenrichtlijn: http://europa.eu/legislation_summaries/ employment_and_social_policy/job_creation_ measures/l33237_nl.htm Kenniscentrum Reisrecht KHBO: www.khbo.be/trm INFOTRAVEL | DECEMBER 2010
Brighter, Bolder, Better
At Amadeus we aspire to be Brighter, Bolder, Better Amadeus people all around the world are working together, helping you be brighter. Our bolder approach to innovation is enabling every step of the travel chain. We aspire to deliver better service and solutions to drive your business results. Together we can build a Brighter, Bolder, Better future for the travel industry.
www.benelux.amadeus.com
Brighter, Bolder, Better
At Amadeus we aspire to be Brighter, Bolder, Better Amadeus people all around the world are working together, helping you be brighter. Our bolder approach to innovation is enabling every step of the travel chain. We aspire to deliver better service and solutions to drive your business results. Together we can build a Brighter, Bolder, Better future for the travel industry.
www.benelux.amadeus.com
9OLHJYDNDQWLHV
:DDURP(J\SWH
-HWDLUQYOLF
=RPHUVHWHPSHUDWXUHQKHWKHOHMDDUGRRU 'HRXGH(J\SWLVFKHEHVFKDYLQJLQHHQQRWHQGRS 6WUDQGYDNDQWLHVPHWDOOHVHURSHQHUDDQ 2QGHUZDWHUSDUDGLMVYRRUGXLNHUV 2QWGHNGHPDJLHYDQGH1LMO YDQRSXZFUXLVHVFKLS
DIUHL]HQSHUZHHNYDQXLW%UXVVHO
9OLHJYDNDQWLHV
:DDURP(J\SWH
-HWDLUQYOLF
=RPHUVHWHPSHUDWXUHQKHWKHOHMDDUGRRU 'HRXGH(J\SWLVFKHEHVFKDYLQJLQHHQQRWHQGRS 6WUDQGYDNDQWLHVPHWDOOHVHURSHQHUDDQ 2QGHUZDWHUSDUDGLMVYRRUGXLNHUV 2QWGHNGHPDJLHYDQGH1LMO YDQRSXZFUXLVHVFKLS
DIUHL]HQSHUZHHNYDQXLW%UXVVHO