Jaargang 2012 nr 2
1 Maart 2012
Pagina 1
De Stadsheraut Van de Voorzitter
I N D I T N U M M E R :
Van de Voorzitter
1
De Vestingwerken
2
Rondleiding Stadshuis Veere
8
Commissie ouderen 9 Nieuw bestuurslid Toekomst Oranjeplein Jaarrekening 2011 en Begroting 2012
Uitnodiging ledenvergadering 12 maart
10
Het overweldigende aantal reacties op de plannen van de werkgroep Oranjeplein stemmen tot grote tevredenheid. In goed Veerse traditie is niet iedereen het met elkaar eens, maar een duidelijke richting is wel aangegeven. Hierover vindt u verderop in deze Heraut meer. Verder zijn er wat verschuivingen in het bestuur geweest. Willem Burki heeft om persoonlijke redenen zijn plaats in het bestuur opgegeven. We zullen hem en zijn tomeloze enthousiasme en werklust zeer missen. Willem, bedankt! We hebben een kandidaat vervanger gevonden in Ruud Backx die zichzelf bij u introduceert met een stukje ter kennismaking. U kunt op de komende vergadering met hem kennis maken.
Ledenvergadering 14
De komende algemene ledenvergadering wordt gehouden op
maandag 12 Maart aanvang 20:00 uur Plaats: De Korenmaat , Kapellestraat, Veere 15
Contact Verslag ledenvergadering 12 December 2011
16
Secretariaat Stadsraad Veere Ravelijn 3, 4351 TB , Veere Tel : 0118—501586 E-mail nieuw :
[email protected] Website : www.stadsraadveere.nl
Jaargang 2012 nr 2
1 Maart 2012
Pagina 2
De Vestingwerken Met de ingebruikname van de met Europese subsidie aangelegde wandelpaden op de oude stadswallen vorig jaar, is Veere weer een geweldige attractie rijker. Het plan was niet nieuw, want volgens het Zeeuwsch Dagblad van 28 februari 1962 was burgemeester Den Beer Poortugael ook al met dit idee op de proppen gekomen, en het liefst wilde hij ze omzoomd zien door bomen. De paden blijken een geweldig succes, want niet alleen de Veerenaren maken er regelmatig gebruik van, ook de toeristen hebben ze inmiddels al ontdekt. De overtocht met de twee bootjes, gebouwd naar een oud model van een prentbriefkaart van rond 1910, is zeer in trek. Helaas laten de teksten op de informatiebordjes nog wel wat te wensen over, maar er wordt hard aan gewerkt om die te verbeteren.
In de aanleg van de Veerse vestingwerken zijn drie fasen te onderscheiden: de bouw van de middeleeuwse ommuring, de aanleg van de bolwerken op het eind van de zestiende eeuw en de buitenomwalling uit de Napoleontische tijd. Veel dienst hebben de vestingwerken nooit gedaan, want in de loop van de geschiedenis is de stad slechts tweemaal belegerd, in 1572 door de Spanjaarden en in 1809 door de Engelsen. Daarom werden de vestingwerken soms decennialang verwaarloosd, met als gevolg dat bij een oorlogsdreiging met man en macht gewerkt moest worden om ze weer in staat van paraatheid te brengen. Zo'n situatie deed zich voor in 1542, kort voor het uitbreken van de vierde Franse oorlog (1542-1544). Alle mannen uit de stad werden opgetrommeld zich gewapend met een schop of een spa naar de vestingwerken te begeven. Daar moesten ze meehelpen die te versterken en de houten staketten te plaatsen. Omdat de muren niet bestand waren tegen de kracht van het moderne geschut, reden de boeren uit de naaste omgeving met hun karren klei af en aan om er een verdedigingswal tegenaan op te werpen. Meer dan een half jaar is men met het opknappen van de vestingwerken bezig geweest en daarna konden ze er weer een tijdje tegen. Toen de Republiek in 1672 een oorlog met de omringende landen vreesde en de wallen weer in allerijl in staat van paraatheid gebracht moesten worden, werden zelfs de burgemeester en de schepenen niet ontzien. Dit blijkt uit een plakkaat dat op 11 maart door het stadsbestuur werd uitgevaardigd, waarin we lezen dat ‘alle landtsaeten, onder desen resorte gehoorende werden versoght ende gelast beneffens de heeren van de regeringe haer te vervoegen op de stadts wallen, voorsien met schoppe ofte spa, om aldaer ten dienste van de stadt te wercken’.
Jaargang 2012 nr 2
1 Maart 2012
Pagina 3
De geschiedenis van onze vestingwerken begint al in de middeleeuwen. Nadat Veere rond 1345 stadsrecht had gekregen begon men met de bouw van een muur om de stad en het graven van een gracht. Op een enkele onderbreking na is men hiermee doorgegaan tot in 1390 de stad aan de landzijde was ommuurd, door een gracht omgeven en van vele poorten en torens voorzien. Van de oude stadsmuur is slechts een klein gedeelte in de Oudestraat in de buurt van de cisterne bewaard gebleven. Via een geheime onderaardse gang die buiten de Zandijksepoort uitkwam was het bij een belegering mogelijk uit de benarde vesting te ontsnappen. In de loop van de vijftiende eeuw kwamen er nog een paar vestingtorens bij, waaronder het Rondeel waarbij later het arsenaal verrees en in 1491 de Kruittoren bij het noorderhoofd. Nadat in 1503 vanwege een uitbreiding van de stad aan de oostzijde een nieuwe zeemuur was opgemetseld, werden hiertegen drie rondelen gebouwd, de Montfoortse toren, ook wel Gevangentoren genoemd, de Nelistoren en de Campveerse Toren. Alle drie naar een ontwerp van de Vlaamse bouwmeester Anthonis I Keldermans, die sinds 1479 nauw betrokken was bij de bouw van de Grote Kerk en al eerder torens voor de stad had ontworpen. In 1542 telde de stad acht vestingtorens en aan de landzijde zes poorten, de Arnemuidsepoort, de Zandijksepoort, de Mijnsherenpoort, de Warwijcksepoort, de Watermolenpoort en de Windmolenpoort. Tijdens de 80-jarige oorlog had de vesting in de strijd tegen de Spanjaarden in 1572 veel te lijden. Een totaal verzwakt bolwerk bij het schuitvlot aan de westzijde van de stad moest in allerijl met haringtonnen worden verstevigd, waardoor het de naam Tonnenberg kreeg. Om verdere aanvallen van de Spanjaarden te kunnen weerstaan, die over geoefende benden en schrandere krijgsbouwmeesters beschikten, werd onder leiding van vestingbouwkundig ingenieur Leon de Futere een tweetal bolwerken vernieuwd, waaronder het Warwijcksebolwerk achter de gelijknamige poort. Uit een inventarisatie van de artilleriemeester van het arsenaal van 1579 blijkt dat de stad over 91 bronzen kanonnen van verschillend kaliber beschikte. Hiervan stonden er negentien op de vestingwerken en twee voor het stadhuis. De rest lag opgeslagen in het arsenaal. Omdat in de loop van de zestiende eeuw de stenen kogels waren vervangen door ijzeren en de vuurkracht van het geschut groter was geworden, werden de vestingwerken in de meeste steden ingericht naar het gebastioneerd stelsel. Veere begon hiermee in 1582. Allereerst liet het stadsbestuur met steen van het vervallen kasteel Zandenburg een nieuwe Zandijksepoort bouwen. Twee jaar later haalde ze ingenieur Abraham Andriessen naar Veere en naar zijn ontwerp begon men met de aanleg van het Oranjebolwerk aan de noordzijde van de stad. Steen ervoor verkreeg men door de sloop van de oude stadsmuur en kalk werd geleverd door de stad. Toen alle steen van de gesloopte muur was verbruikt, werden er nog 109.000 stenen van de verwoeste kerk op Zanddijk gehaald. Omdat in het Rondeel bij het arsenaal veel kruit lag opgeslagen, maakte men de wallen hier hoger dan in de rest van het tracé. Eind 1584 was de aanleg van het Oranjebolwerk klaar. De kosten ervan werden voor een deel betaald met geleend geld van de Staten van Zeeland en enkele leningen bij gefortuneerde burgers in de stad.
Jaargang 2012 nr 2
1 Maart 2012
Pagina 4
In 1587 werd een aanvang gemaakt met de aanleg van de bolwerken aan de noordwestkant van de stad. Ze zijn ontworpen door ingenieur Johan van Rijswijck, die zich het jaar daarvoor in Middelburg had gevestigd. Het Warwijckse- en het Molenbastion werden aangelegd en toen die waren voltooid, werd in 1588 standaardmolen De Coe van een pier ten noorden van de stad naar laatst genoemd bastion overgebracht. Onder leiding van dezelfde ingenieur begon men in 1589 met de aanleg van het Mauritiusbolwerk bij de Arnemuidsepoort en het bolwerk bij de Zandijksepoort. Toen die er na twee jaar lagen, wilde het stadsbestuur geen geld meer in nieuwe bolwerken investeren. Ze gebruikte het liever voor de bouw van een nieuwe stadhuistoren met daarin een nieuw uurwerk en een nieuw carillon. Een dure grap, want de kosten ervan gingen de financiën van de stad ver te boven. Uiteindelijk moest ze twee van haar zwaarste kanonnen verkopen om de rekening te kunnen betalen. Omdat de stad nog niet helemaal rondom was versterkt, moest er toch nog het een en ander gebeuren. Zo heeft men in 1591 de singel tussen de Zandijkse- en de inmiddels afgebroken Mijnsherenpoort uitgediept en verbreed en tot slot drie jaar later een nieuwe Warwijcksepoort gebouwd. Om de stad lagen nu vijf bastions en het aantal landpoorten was teruggebracht tot drie, het kleine Arnemuidsepoortje, de Zandijksepoort en de Warwijcksepoort. Aan de zeezijde tellen we twee poorten, de Koepoort onder de Campveerse Toren en de Noorderhoofdpoort. Omdat men met de fortificatiewerken was gestopt voor het hele tracé was aangelegd, was het niet symmetrisch zoals in de meeste andere steden. Een in 1598 door Van Rijswijck opgemaakt plan om een zesde bastion aan de zuidwestzijde van de stad aan te leggen, werd niet uitgevoerd en ook het in 1616 in opdracht van de Raad van State ontworpen plan van David van Orliens, waarbij de oude asymmetrische omwalling vervangen zou worden door een op zichzelf symmetrisch tracé, bleef in de la liggen. In 1700 werden de zeemuren aan de noordzijde van de stad hersteld en in 1744 liet het stadsbestuur de zware muur aan de zeezijde versterken met een aarden talud en werd de hele omwalling voorzien van een borstwering. Daarna vonden er tot aan de Franse tijd geen ingrijpende veranderingen meer plaats. Na een kort maar hevig vuurgevecht op 31 juli 1809 werd Veere de dag erna door de Engelsen bezet. De Britten hadden een grote invasievloot naar Zeeland gestuurd omdat ze bang waren dat Napoleon Bonaparte, die in Antwerpen tientallen linieschepen liet bouwen, een aanval op hun land zou doen. Door het uitbreken van de Zeeuwse koortsen onder de soldaten moesten de Engelsen al op eerste kerstdag capituleren. Direct daarna werd Walcheren bij Frankrijk ingelijfd. Dit kreeg grote gevolgen voor de vestingwerken. Ter verdediging van het eiland moesten die in opdracht van de keizer extra worden versterkt. Kapitein Maintenay kreeg opdracht het ontwerp voor Veere te maken en generaal Chasseloup-Laubat dat voor Vlissingen. Naar het principe van de Franse vestingbouwkundige Cormontaigne ontwierp Maintenay een plan waarbij de oude asymmetrische omwalling werd gevat in een op zichzelf symmetrisch driezijdig tracé met vijf bastions.
Jaargang 2012 nr 2
1 Maart 2012
Pagina 5
Hierbij werd de nieuwe omwalling bij de noordelijke zeedijk aan de oude gekoppeld door middel van een lunet. De oude omwalling werd op enkele punten gewijzigd. Zo kon de zeemuur aan de oostkant van de stad in het systeem worden opgenomen, terwijl een nieuwe aarden wal erachter werd opgeworpen. De twee bastions waarop de zeedijk in het oude systeem aansloot, werden beide vergroot en de aansluiting werd nu gerealiseerd door middel van een stenen beer. In tegenstelling tot de oude omwalling waarbij de bruggen in een flank van een bastion lagen, kwamen de toegangsbruggen nu midden op een courtine uit. Voor de aanleg van het nieuwe tracé moesten 32 huizen en hofsteden worden onteigend. De fortificatiewerken werden uitgevoerd door Spaanse krijgsgevangenen, waarvan de eerste groep van 776 man in juli 1812 in Veere arriveerde. Een deel ervan werd ondergebracht in een van de stad gevorderd huis op de Markt. Omdat ze ook elders op Walcheren werden ingezet, varieerde hun aantal sterk, maar kwam nooit boven het eerste aantal uit. De Spanjaarden bleven tot november 1813 in Veere, en toen zij vertrokken, was het werk nog niet helemaal klaar. Daarom gaf de sous-prefect van het Departement der Monden van de Schelde de burgemeester opdracht 38 arbeiders uit Veere aan te wijzen die het moesten voltooien. Door het overhaast vertrek van de Franse ambtenaren in april 1814 hebben zij hun loon nooit ontvangen.
gravure aankomst der Engelsen voor Veere
Jaargang 2012 nr 2
1 Maart 2012
Pagina 6
In 1859 stonden op de vestingwerken 98 kanonnen, 32 houwitsers en 30 mortieren. Datzelfde jaar werd door ingenieur H.I.A. Vredenstein een plan gemaakt om de Napoleontische omwalling af te graven en met de vrij gekomen grond de oude wallen op te hogen. De Campveerse Toren zou weer vestingtoren worden met op de bovendieping een batterij van twee kanonnen die de courtine kon bestrijken en het beklimmen ervan onmogelijk zou maken. Door de opheffing van het garnizoen twee jaar later kon het plan niet ten uitvoer worden gebracht. Het garnizoen in Veere werd opgeheven bij Koninklijk Besluit van 24 november 1861. De poorten werden gesloopt en de wallen, die sinds de Franse tijd eigendom van het rijk waren, moesten weer terug in bezit van de stad komen. Die zou ze vervolgens moeten laten slechten. Nog voor de overdracht plaatsvond werden voor de aanleg van het kanaal door Walcheren in het voorjaar van 1869 twee bastions van het zuidelijk deel der vestingwerken afgegraven en de daarbij liggende gracht gedempt. Hoewel de Fransen nooit een vergoeding voor de door hen geconfisqueerde vestingwerken hadden gegeven, moest de gemeente de wallen nu van het rijk terugkopen. De overdracht vond plaats op 25 december 1870. De koopsom bedroeg fl. 736,44, te betalen in zes jaarlijkse termijnen. Daarna had de armlastige gemeente geen geld meer in kas om de wallen te laten slechten, waardoor ze in tegenstelling tot in veel andere steden gelukkig gespaard zijn gebleven. Eind 1912 vroeg de Middelburgse fruit- en boomkweker Cornelis Jan Stomps het gemeentebestuur vergunning de wal aan het Singeltje te mogen afgraven en met de vrijgekomen grond de vest te dempen voor de aanleg van een boomgaard. Zodra dit nieuws in het stadje bekend werd, klom de Veerse kunstcriticus Albert Plasschaert meteen in de pen. In ‘Het Vaderland’ beschreef hij de grote waarde van de wallen voor de vele kunstenaars die uit heel de wereld naar Veere trokken: ‘De wallen zijn getooid met een eenvoudigen sier van boomen. Ze geven van af hun bovenvlak de gelegenheid tot het neerzien naar 't stadje. Menig inlandsch, menig buitenlandsch schilder zat daar en zag van daar de huizen rood-bepand; de tuinen vol oude steenen en omgeven door roode muren; het Hospitaal, de Groote Kerk; en de rankte die het stadhuis is, met zijn toren zich schilderen tot leevende geheelen van vorm, van kleur. Menig schilderij ontstond op deze dijken’. Het economisch belang woog echter zwaarder dan de schoonheid van het stadje en in 1913 werd de wal geslecht en de boomgaard aangelegd.
Jaargang 2012 nr 2
1 Maart 2012
Pagina 7
In Veere liggen nog drie paden die als toegangspad tot de vestingwerken zijn aangelegd. In oorlogstijd werden ze gebruikt voor de aan- en afvoer van geschut, munitie en manschappen en in vredestijd om onderhoud aan de vestingwerken te kunnen doen. Ook ging men erover als jaarlijks een deel van de bomen op de wallen werd gekapt en nieuwe werden aangeplant. En die stonden er nogal wat, want in 1864 tellen we er alleen al 737 populieren. Het pad naar de wal aan de noordzijde van de haven is met de sloop van de huizen, de zeepfabriek en de twee brouwerijen die daar stonden, in het eerste kwart van de negentiende eeuw verloren gegaan. Het eerste toegangspad bevindt zich in de Oudestraat tussen de huizen met de nummers 29 en 31. In de loop van de geschiedenis heeft het de naam ‘het slop’ heeft gekregen. Omdat de Oudestraat een van de oudste straten in Veere is, kan het haast niet anders of het pad moet al in de middeleeuwen zijn aangelegd. Na 1589 gaf het toegang tot de op de wal gelegen lijnbaan. Deze heette de Romeinenbaan, naar de oude naam van dit deel van de wallen. Het tweede pad ligt in de Wagenaarstraat tussen het woonhuis van de familie Geelhoed en de schuur van Van Wallenburg. Het werd vroeger aangeduid als ‘de opgang tot de wal’. Ook dit pad ligt er al sinds de middeleeuwen en is gebruikt tot de achtergelegen wal in 1913 voor de aanleg van een boomgaard werd afgegraven. In 1939 werd op het eind ervan de telefooncentrale van de PTT gebouwd. Het derde toegangspad ligt aan de Mijnsherenstraat. Velen van ons zullen zich dit pad nog wel herinneren uit de tijd dat het woninkje op het eind ervan van 1980 tot 1987 als jeugdsoos werd gebruikt. Het pad dateert uit de vijftiende eeuw en is aangelegd kort nadat graaf Philips van Bourgondië in 1439 driehonderd gemeten grond van de parochie Zanddijk aan Veere had geschonken om de stad aan de westzijde te kunnen uitbreiden. Er ontstonden nieuwe straten als de Mijnsherenstraat en de Warwijcksestraat. Eromheen kwam een muur en op het eind van de straten bouwde men nieuwe poorten, de Mijnsherenpoort die toegang gaf tot het pad naar kasteel Zandenburg en in 1470 de Warwijcksepoort waardoor men de weg naar Vrouwenpolder bereikte. Tussen de poorten lag de kreek die doorliep tot de sluis op het eind van de Kaai. Beide poorten en het toegangspad tot de vestingwerken in de Wagenaarstraat (1) en dat in de Mijnsherenstraat (2) zien we fraai afgebeeld op het panorama van Walcheren in de Zelandiae Descriptio uit 1550, getekend door Anton van den Wijngaerde. Jan Midavaine
1 Maart 2012
Jaargang 2012 nr 2
10
Pagina 8
maart rondleiding stadhuis
Peter Blom zal op 10 maart voor leden van de stadsraad een rondleiding geven door het stadhuis en stilstaan bij dit voor de Nederlandse maritieme geschiedenis unieke schilderij.
Aanvang en verzamelen om 13:45 voor het Stadshuis De rondleiding is van 14:00 t/m 15:00 uur
Overzicht van de Vierschaar, met het besproken schilderij
1 Maart 2012
Jaargang 2012 nr 2
17
Pagina 9
april informatiemiddag medische zorg
De commissie welzijn ouderen te Veere heeft een programma rond dit thema samengesteld met als gastsprekers de heer M. Rheinhoudt die over Ketenzorg op Walcheren zal informeren en de heer dr. R. van Tol die zal spreken over de Huisartsenpraktijk vandaag en morgen. Er is ruim gelegenheid voor het stellen van vragen. Ter afsluiting van de middag zal Tiny Polderman een verhandeling houden over Veere en Oranje. Bovendien zal informatie worden gegeven over de Ouderensoos, koelvers maaltijden en bezorging, vrijwillige thuishulp en fietstochten deze zomer.
Aanvang: 13.30 uur. Plaats: Nieuw Sandenburgh, Veere
Nieuw bestuurslid Zoals de voorzitter al heeft geschreven is de functie van Willem Burki vacant geworden en heeft hij mij gevraagd Willem op te volgen. Ik heb besloten op die uitnodiging in te gaan, mits de ledenvergadering daarmee instemt. Mijn vrouw en ik wonen sinds juni vorig jaar in de Oudestraat. Daarvoor woonden wij in Amsterdam, Utrecht en Breda. Maar zee en ruimte brachten ons naar Veere. Al tijdens mijn studie sociologie raakte ik betrokken bij kunstactiviteiten. Ik stichtte na mijn studie een vestzaktheater in Breda, was directeur van Theater en Filmhuis ‘tHoogt in Utrecht, werkte als eindredacteur televisie bij de VPRO en stichtte op uitnodiging van de gemeente Almere een cultureel centrum annex centrum voor beeldende kunst. Ik was commissielid bij de Raad voor de Kunst, de Rotterdamse Kunst Stichting en de Amsterdamse Kunstraad. Ik maakte deel uit van de werkgroep Oranjeplein en kwam daardoor in contact met een aantal Veerenaren dat met passie de mogelijkheden van een autoluw Veere verbond aan een nieuwe bestemming voor het Oranjeplein. Dit initiatief van de Stadsraad en de positieve reacties die het opriep sterken mij in de overtuiging dat burgerinitiatieven belangrijk zijn en dat een gemeentebestuur daar terdege rekening mee moet houden, zeker in een gemeente als Veere, dat zo’n groot aantal kernen omvat. Ik wil dan ook graag mijn kennis, ervaring en tijd steken in het werk van de Stadsraad. Ruud Backx
Jaargang 2012 nr 2
1 Maart 2012
Pagina 10
Inloopavond Oranjeplein eclatant succes Een week voor de 16de januari 2012 werd de uitnodiging voor het bijwonen van de Inloopavond “Toekomst Oranjeplein” huis aan huis verspreid. Alle inwoners van Veere, Zanddijk en Buiten de Veste, lid of geen lid van de Stadsraad, werden opgeroepen aanwezig te zijn bij de presentatie van de plannen die de Werkgroep Oranjeplein in de voorgaande weken ontwikkeld had. En de oproep had succes. Tegen achten stond een lange rij bezoekers voor de ingang van het Akkoord om zich te registreren. De zaal raakte afgeladen vol, zodat velen moesten blijven staan. In totaal telden we ruim 130 bezoekers. In de zaal waren de maquettes van de drie plannen op gestapelde pallets gezet, waardoor de ideeën op barhoogte (wat door enkelen later op de avond met een biertje in de hand bewezen werd) zichtbaar waren. De toelichtingen op de plannen waren ook te lezen op tekstborden en inzichtelijk gemaakt door dwarsprofielen. Ze werden eveneens op papier uitgereikt. Jan Paul Loeff, voorzitter van het bestuur van de Stadsraad, opende de avond met een woord van welkom en een korte uitleg over het hoe en het waarom van de werkgroep. Nadrukkelijk werd gesteld dat deze avond niet bedoeld was om een plenaire discussie te ontlokken, maar dat het accent zou liggen op het informeren. Iedereen kon kennis nemen van de plannen en middels het meningsvormingformulier zijn mening, gedachten, aanvullingen en voorstellen weergeven.
Jaargang 2012 nr 2
1 Maart 2012
Pagina 11
Daarna gaf ArndJan van Wijk, voorzitter van de Werkgroep Oranjeplein, een presentatie over de activiteiten van de werkgroep: het ontstaan daarvan, de werkwijze en tenslotte de drie plannen. Ook werden de thema’s genoemd die tijdens de plannenmakerij naar voren kwamen en waarover de mening gepeild wordt. Uiteindelijk zullen de ingeleverde formulieren de basis vormen voor een advies aan de gemeente en dat o.a. gebruikt dient te worden door het bureau dat de Placemaking van Veere zal uitvoeren. De voorzitter van de werkgroep benadrukte nog eens dat het in dit stadium gaat om de grote lijnen, de gedachtevorming, en niet om de details. Hierna schaarden de aanwezigen zich rond de maquettes, namen de papieren door en discussieerden met elkaar en de makers van de drie plannen, die nadere uitleg gaven en vragen beantwoordden. Feit is dat men het leuk en interessant vond om de verschillende maquettes te bekijken, maar eigenlijk nog niets inhoudelijk had gelezen over de verschillende plannen. Er kwamen vragen als waar de glasbakken waren gepland, waar de buurtsuper was gedacht en of de grote boom op het Oranjeplein gehandhaafd bleef of hoe de dakkapellen zouden worden gedetailleerd. Maar ook hoe eventuele huizen eruit zouden gaan zien en met hoeveel inwoners de kern Veere zou toenemen bij een dichte bebouwing. En waarom meer huizen bouwen in de huidige economische malaise? Vragen te over. Er waren ook enkele bezoekers die juist vanuit het lange termijn perspectief meer huizen een goed idee vonden en die de noodzaak onderkenden van een gefaseerde uitvoering. Zij onderstreepten het belang van een vitale kern en dat er naast woningbouw (naar appartementen was een duidelijke vraag) ook mogelijkheden worden geboden voor de ontwikkeling van kleinschalige bedrijvigheid aan huis en andere particuliere initiatieven.
Jaargang 2012 nr 2
1 Maart 2012
Pagina 12
De meeste bezoekers waren het erover eens dat deze avond een mooi begin is van de discussie over de ruimtelijke kwaliteit van Veere en waar in de toekomst de prioriteiten moeten liggen. En dat betreft dan niet alleen het Oranjeplein. Suggesties waren er als begin met de Torenwal te verlagen, een Montfoortse toren te bouwen, een nieuwe haven voor de bruine vloot aan te leggen en maak zo spoedig mogelijk een park met de afspraak dat er ondertussen nagedacht wordt over hoe het Oranjeplein zou moeten worden bebouwd. Maar anderen waren het daar totaal niet mee eens en kwamen met andere ideeën. Dat iedereen er nog eens over moest nadenken, bleek uit het feit dat er nog maar weinig ingevulde formulieren werden ingeleverd op de avond zelf. De eerste dagen na de Inloopavond druppelden de formulieren langzaam binnen, maar aan het einde van de week kwamen ze met vijftallen tegelijk. Naast het geven van de voorkeuren voor één van de plannen en het aangeven van de belangrijkheid van de diverse thema’s gaven velen aanvullend commentaar en suggesties. Hieruit blijkt wel hoe het onderwerp leeft en hoe direct het de Veerse inwoners aangaat. Wethouder Molenaar sprak in zijn slotwoord waardering uit voor dit initiatief van het bestuur van de Stadsraad en zegde toe dat de gemeente rekening zal houden met wat de inwoners van de kern Veere en overige bezoekers al of niet met eigendommen of belangen in het stadje vinden. Gezien het aantal respondenten op de meningsvorming, dat een fors deel van de gehele Veerse bevolking betreft, is dit dan ook een terechte opmerking. ArndJan van Wijk
De toekomst van het Oranjeplein De werkgroep Oranjeplein heeft zijn eindrapportage aan de Stadsraad en belangstellende bewoners gepresenteerd. Deze rapportage is ook te vinden op de website van de Stadsraad. De belangrijkste conclusies die door het bestuur van de Stadsraad getrokken zijn, en die door de gemeente Veere zouden moeten worden overgenomen, zijn de volgende: 1. De bevolking van Veere Stad heeft zich massaal (93%) uitgesproken voor een autoluw Veere, waarin het Oranjeplein nog slechts voor een gering aantal bewoners parkeerruimte biedt en een groot deel een parkachtige pleinstructuur krijgt met eventueel een vorm van lichte bebouwing (82%); 2. Gezien het grote aantal fietsers dat Veere bezoekt zal het aantal fietsenstallingen fors moeten worden uitgebreid en de overlast voor bewoners beperkt; 3. Men beschouwt het ringrijden als een van de belangrijkste toeristische activiteiten, markten op het Oranjeplein zouden de Markt minder kunnen belasten en een buurtsuper zou een welkome aanvulling op het bestaande winkelareaal zijn; 4. Meer horeca (op het Oranjeplein), maar ook het volbouwen van het plein is om meerdere redenen niet gewenst. Ook het verlagen van de Torenwal krijgt weinig bijval. 5. De Stadsraad wil nauw betrokken worden bij de besluitvorming rondom het Oranjeplein, waardoor de betrokkenheid van de bewoners gegarandeerd blijft. Ook diepgang en kwaliteit mogen niet uit het oog verloren worden.
DE VOLLEDIGE EINDRAPPORTAGE VAN DE WERKGROEP ORANJEPLEIN KUNT U VINDEN OP DE WEBSITE: www.stadsraadveere.nl
Jaargang 2012 nr 2
Vraag
1
Nieuwe bestemming Oranjeplein
2
Mee eens, zodat Veere autoluw kan worden Niet mee eens, Oranjeplein zo laten Voor keur voor
1 Maart 2012
Percentage
Pagina 13
Gemiddelde
Standaard deviatie
93 % 7%
Plan 1 – Park
41 %
Plan 2 – Beperkte bebouwing
41 %
Plan 3 – Dichte bebouwing
9%
Zo laten
7%
Geen mening
2%
3
Parkeermogelijkheden eigen bewoners
8,0
1,9
4
Aanwezigheid buurtwinkel
6,7
2,9
5
Ontlasten markt van activiteiten
5,3
2,8
6
Stallen van fietsen
7,2
2,1
7
Herbouw Montfoortse toren
6,1
2,9
8
Aanlegplaats bruine vloot
6,5
2,5
9
Verlagen Torenwal
4,5
3,2
10
Sociale ontmoetingsplaats bewoners
6,3
2,5
11
Evenementen Markten
6,5
2,4
Concerten. Film, theater
6,0
2,7
Ringrijden
7,5
2,1
Ambachtelijk
5,1
2,9
Kunstzinnig
5,9
2,8
Horeca
5,3
2,7
Wonen
5,4
3,1
Fitness ruimte
3,5
2,9
12
Functies
1 Maart 2012
Jaargang 2012 nr 2
Pagina 14
Jaarrekening 2011 en begroting 2012 (in €)
Verlies- en winstrekening 2011 Resultaat 2011 Begroot 2011 Inkomsten Contributies Bijdrage Gemeente
2.195,25 1.363,45 3.558,70
2.000 1.300 3.300
Uitgaven Vergaderkosten Financ. Admin. Publiciteit Heraut Website Overige kosten Porti Bankkosten
156,35 800 74,30 50 1.101,12 2.000 350,46 416,64 100 41,40 200 151,48 150 2.291,75 3.300 Overschot/Verlies 1.266,95 0 3.558,70 *) vooral kosten evt. rechtsgeding, maquettes.
Begroot 2012
2.100 1.350 3.450
600 100 2.000 400 2.600 *) 100 150 5.950 - 2.500 3.450
Balans per 31-12-2011 Rabobank
3.023,07
_______ 3.023,07
Eigen vermogen per 1-1-2011 1.640,90 Overschot 2011 1.266,95 Eigen vermogen per 31-12- 2011 2.907,85 Crediteuren 115,22 3.023,07
1 Maart 2012
Jaargang 2012 nr 2
Uitnodiging Ledenvergadering 12 Maart 2012 Plaats: De Korenmaat , Veere Aanvang : 20.00 uur 1. Opening 2. Vaststellen agenda 3. Verslag algemene ledenvergadering 12 december 2011 4. Financieel jaarverslag 2011 en begroting 2012 5. Verhoging van bijdrage lidmaatschap in 2013 6. Verkiezing nieuw bestuurslid, Ruud Backx 7. Taakverdeling bestuursleden 8. Mededelingen algemeen 9. Museum perikelen 10. Plan Smederij, Kapellestraat (toelichting door Jan Mosmans) Pauze 11. De ontwikkeling van het Oranjeplein
De resultaten van de Werkgroep Conclusies en aanbevelingen van het bestuur Beschrijving werkwijze gemeente door A. Schiettekatte
12. Rondvraag 13. Sluiting
Pagina 15
1 Maart 2012
Jaargang 2012 nr 2
Pagina 16
Notulen Ledenvergadering 12 December 2011 Locatie:
Wijkvereniginggebouw ‘t Praetuus te Zanddijk
Bestuur
Aanwezig
Jan Paul Loeff (voorzitter) Henri Fagel ( penningmeester) Lieneke Kamphuis (ruimtelijke ordening) Tjeerd Kuiper (notulist) Verontschuldigd Willem Burki (verkeer en vervoer) Rob Veth
Politieke partijen
Aanwezig
Aanwezige
Mevr. L. Hamelink-Honig (DTV) De heer A. Maris (SGP/CU) De Heer L. Meijers (CDA) 24 Leden
1. Opening De voorzitter opent de vergadering om 20,00 uur Dhr. Burki is helaas verhinderd door familieomstandigheden. 2. Vaststellen agenda Wijziging: verkiezing nieuw bestuurslid naar punt 4. 3. Verslag algemene ledenvergadering 19 september 2011 Het verslag wordt zonder wijzigingen goedgekeurd. 4. Verkiezing nieuw bestuurslid. Het voorstel van het bestuur om Tjeerd Kuiper te benoemen als secretaris wordt unaniem door de vergadering goedgekeurd. 5. Mededelingen Data voor de algemene ledenvergadering in 2012: 12 maart Korenmaat 4 juni 't Praetuus 17 september Korenmaat 10 december 't Praetuus Op 13/12 is er een evaluatie van de Historische Markt in de Korenmaat. Vertegenwoordigers van de stadsraad zullen daar aanwezig zijn. De gemeente is van plan het tweede woning beleid te verruimen. Het idee is dat deeltijdbewoning beter is dan helemaal lege (te koop staande) woningen. Het gebruik van tweede woningen is in de loop der jaren veranderd met veel frequentere aanwezigheid door deeltijd werken en meer vrije dagen dan toen de regeling ingesteld werd in de zeventiger jaren. De voorzitter roept de vergadering op om na te denken over het beleid en zal het in de volgende vergadering ter discussie stellen. Stadsheraut. We betreuren de E-mail verzending van de laatste Heraut waarbij het via BCC versturen misging. Verzending per E-mail heeft echter wel onze voorkeur want de jaarlijkse kosten van het drukken van 4 Herauten kosten ons als vereniging € 12 per lid. Dat is meer dan de standaard contributie. We zullen daarom alle leden waar we geen E-mailadres van hebben nog eens benaderen met het verzoek om dit adres aan ons te verstrekken. Als u de Stadsheraut op papier wilt hebben zouden we graag zien dat u ze zelf afdrukt. Dan heeft u de Heraut ook in kleur als u dat wilt.
Jaargang 2012 nr 2
1 Maart 2012
Pagina 17
We hebben contact met de gemeente gehad over de Kerkhofring in Zanddijk. Tijdelijk tweerichting verkeer door de verbouwing van de Zanddijksestraat en parkeren leek niet samen te gaan. De Zanddijksestraat is op 23 december klaar dus het blijft nog even oppassen. Voor die korte periode gaat de gemeente niets aan het parkeren doen. We zijn bij wethouder Molenaar op bezoek geweest over het Museum beleid. We hebben de startnotitie van de gemeente afgelopen vrijdag meegekregen en die moet nog bestudeerd worden. Kort gezegd komt het erop neer dat de gemeente de structurele subsidie voor de Schotse Huizen wil opheffen juist op het moment dat het rijk de huur verhoogt. Er zouden commerciële exploitanten in de rij staan voor het museum volgens de wethouder. In het Stadhuis moet de museumfunctie verdwijnen voor meer betalende functies zoals huwelijken, gemeentelijke promotie en dergelijke. De musea kunnen hun collectie in de Grote Kerk onderbrengen. Volgens de Stadsraad is die daar echter volkomen ongeschikt voor. De vrijwilligers die de musea ondersteunen voelen er ook weinig voor. Dhr. Den Beer Poortugael roept het bestuur op om acties te ondersteunen voor het behoud van de musea. De rechtszaak tegen de instellingsbeschikking van de Historische Markt staat nog niet op de agenda. De gemeente heeft een enorme stapel papier ingestuurd om aan te tonen dat ze in haar recht staat. Dat bestrijden we niet. Waar we wel bezwaar tegen hebben is de mogelijkheid die de gemeente neemt om de frequentie en plaats van de markt naar eigen believen aan te passen. 6. Toelichting van de inspraak op 10 november op de raadsvergadering Betaald parkeren. We hebben bezwaar gemaakt tegen het plan om betaald parkeren op het nieuwe parkeerterrein (kanaalzijde) in te stellen omdat het extra verkeersdrukte geeft in de stad. Nu kan je (nog) gratis parkeren op dit nieuwe parkeerterrein. Dat was het afgelopen seizoen succesvol want het betekende minder verkeer in de stad. De gemeente heeft onze mening gedeeltelijk overgenomen. De oude helft van het parkeerterrein langs het kanaal blijft gratis, de nieuwe helft krijgt een laag dagtarief (€2,50/dag). In de stad zelf wordt het mogelijk met kraskaarten op het Oranjeplein te parkeren. De mogelijkheid om dagkaarten te kopen op Kaai en Oranjeplein vervalt. In de Gedempte Haven en op het Bastion blijft dit mogelijk. Dhr. De Meester merkt op dat het parkeerbeleid fnuikend is voor ontmoediging van parkeren in het centrum en de daarmee gepaard gaande verkeersdrukte. Parkeertarieven. We hebben een pleidooi afgestoken om de tarieven voor de bewoners niet te verhogen. Hier hebben we geen succes mee gehad. Voortbestaan Musea. We hebben onze zorgen geuit bij het inspreken. Gevolg was een uitnodiging om met de wethouder te praten. Zie hierboven. Restauratie Stadshuis. We hebben de gemeente aangemoedigd de bestrijding van de bonte knaagkever ter hand te nemen. De rest van de restauratie kan dan wachten. 7. Plannen Oranjeplein, informatie van de werkgroep Dhr. ArndJan van Wijk, voorzitter van de Werkgroep Oranjeplein (de WOP), geeft een interessante presentatie over de vorderingen van de werkgroep. Er wordt gewerkt aan drie opties voor de invulling van het Oranjeplein te weten: een park, lage bebouwing en hoge bebouwing. Begin volgend jaar worden die opties aan de leden voorgelegd. Dhr. Geelhoed: Worden alle drie de opties te zijner tijd aan de gemeente voorgelegd? Voorzitter: we zullen de beste optie aan de gemeente voorleggen. Dhr. Boender: Het uiteindelijke plan moet ervoor zorgen dat drie belangen goed in balans zijn; dit zijn wonen, commercie en beleven. Integratie van de drie opties tot 1 plan is belangrijk. Dat moeten we niet uitbesteden aan het placemaking bureau maar is aan de Stadsraad en de leden. Dhr. Van Wijk zal deze suggestie meenemen. Dhr. De Meester: Betekent “autoluw” maken dat bewoners ook niet meer de stad in kunnen komen met hun auto? Voorzitter: de bedoeling is dat bewoners gewoon de stad in mogen. Dhr. De Meester is bezorgd over de handhaving van een autoluw Veere. Toeristen hebben lak aan zulke regels en accepteren boetes als onderdeel van de vakantie-uitgaven. Wellicht kunnen slagbomen helpen? Dhr. De Looff: Overweegt de gemeente het Oranjeplein als parkeerterrein te behouden? Voorzitter: Neen. 8. De programma begroting van de Gemeente Veere 2012 en de betekenis van dit programma voor de kernen Veere en Zanddijk is te vinden op www.veere.nl/document.php. We hebben een kort overzicht in de Heraut afgedrukt. De belangrijkste punten zijn het bestemmingsplan en het placemaking proces dat in gang gezet wordt. De wethouder heeft ons toegezegd dat we hierover mee kunnen praten. We zullen de plannen voor het Oranjeplein in die discussie naar voren brengen.
Jaargang 2012 nr 2
1 Maart 2012
Pagina 18
9. Rondvraag Dhr. Den Beer Poortugael: 1) Parkeren op het nieuwe parkeerterrein is geen probleem voor hem. Hij pakt de fiets om daar te komen. 2) Kan ringsteken doorgaan? Voorzitter: In alle opties voor het Oranjeplein kan het ringsteken doorgaan. 3) Vanuit de markt komend is het verkeer vanuit Oudestraat slecht zichtbaar door de nieuwe muur die daar gebouwd is. De verkeersveiligheid is in het geding. Voorzitter: beaamt dat daar voorzichtig moet worden gereden maar acht verdere maatregelen niet nodig. Dhr. Geelhoed: De woningwet schrijft 1 parkeerplaats per woning voor. Hoe wordt dat meegenomen in de opties voor het Oranjeplein? Dit wordt later besloten in de discussie over het Oranjeplein. Alle plannen voorzien echter in parkeerplaatsen voor alle huizen die er in geprojecteerd staan. Mevr. Vierhout: Is er een parkeerplaats gepland bij Veere aan de Polredijk richting Vrouwenpolder? Voorzitter: het wegkappen van bomen en struiken daar is bedoeld om het zicht op Veere te verbeteren; niet om een parkeerterrein aan te leggen. Mevr. De Iongh. Er staan al zoveel woningen leeg in Veere. Moet er dan op het Oranjeplein nog meer gebouwd worden? Dhr. Boender is van mening dat deeltijd wonen binnen en buiten de veste heel belangrijk is. Voor private investering als wel voor de bewoonbaarheid van het stadje (leegstand). Dhr. Boender vraagt de stadsraad om een uitspraak hierover te doen. Voorzitter: volgende keer wordt de mening van de leden hierover gevraagd. Dhr. Geelhoed: Wat is het verschil tussen een recreatie en deeltijdwoning? Dit is afhankelijk van inschrijving bij de gemeente. Moet verder uitgezocht worden door de gemeente. Mevr. Mohrman uit haar zorgen over de toeloop van fietsen en het chaotisch parkeren daarvan. Toeristen willen hun fietsen in het zicht houden (diefstal). Is een bewaakte parkeergelegenheid voor fietsers mogelijk? Het pad langs de parkeerplaats kanaalzijde is verboden voor fietsers maar daar wordt slecht gehoor aan gegeven. Is het mogelijk beter te handhaven? Mevr. De Iongh: Connexion rijdt met een standaard grote bus door de Wagenaarstraat. Is het niet mogelijk Connexion te bewegen een kleinere bus te gebruiken? Voorzitter: De stadsraad ziet geen mogelijkheid Connexion te overtuigen. Dhr. Kasse: Wat te doen met de gedenksteen gelegd ter gelegenheid van de opening van het kanaal. Dhr. Boender suggereert om een prijsvraag uit te schrijven ten aanzien van de bestemming. Voorzitter: we moeten eerst uitzoeken wie de bezitter is. Nader: De gedenksteen is van de provincie. Mevr. Brikkenaar van Dijk: In verband met eventuele verhuisplannen van de musea is het belangrijk te weten wie eigenaren zijn van de diverse voorwerpen die tentoongesteld worden. Voorzitter: Een deel is van het rijk, maar er zijn ook andere eigenaren. Veel voorwerpen zijn in bruikleen. Dhr. Verwijs: Uit zijn zorgen over de plannen voor een nieuwe kerncentrale met 170 meter hoge koeltorens. Zeeland wordt er niet mooier op! 10 . Sluiting
