HUMANITAIRE HULP
© Italian Cooperation/Annalisa Vandelli
Levens redden en menselijk leed verlichten
EEN BLIJK VAN SOLIDARITEIT
© WFP/Rein Skullerud
Door humanitaire hulp te bieden trachten de EU en haar lidstaten levens te redden en het menselijk leed dat voortkomt uit oorlogen, conflicten, natuurrampen en andere crisissituaties, te verlichten. Volgens de Verenigde Naties zullen in 2015 wereldwijd ongeveer 75 miljoen mensen behoefte hebben aan humanitaire hulp − van Syrische oorlogsvluchtelingen en slachtoffers van seksueel geweld in gewapende conflicten over ebolapatiënten in West-Afrika tot bewoners van door tropische stormen getroffen eilanden. Uiteraard heeft ieder land de plicht zijn eigen burgers te beschermen. Maar wanneer regeringen dat niet kunnen of willen, staan de EU en haar lidstaten klaar om mensen in nood te helpen.
In Tsjaad, ondervoede kinderen krijgen voedsel en medische behandeling
WAT DOEN WE? HOE DOEN WE HET? Als antwoord op een gewapend conflict of een natuurramp verstrekken de EU en haar lidstaten financiële steun aan humanitaire partnerorganisaties die de bijstand op het terrein verlenen. Het gaat onder meer om agentschappen van de Verenigde Naties, internationale organisaties als het Rode Kruis en de Rode Halve Maan en niet-gouvernementele hulporganisaties (ngo‘s). Zij zorgen ervoor dat de hulp rechtstreeks, dus niet via regeringen, de mensen in nood bereikt. Vaak financieren ze daartoe lokale partnerorganisaties. Afhankelijk van de specifieke behoeften en de aard van elke crisis voorzien de EU en haar lidstaten in: • materiële bijstand (voedsel, kleding, medicijnen, onderdak, water, sanitaire voorzieningen, enz.), • contant geld en/of bonnen die kunnen worden ingeruild tegen voedsel of andere zaken, • technische en logistieke bijstand, • financiële middelen voor infrastructuur en personeel (vluchtelingenkampen, veldhospitalen, enz.).
DE EU − SAMEN DE GROOTSTE DONOR VAN HUMANITAIRE HULP TER WERELD Elk van de 28 EU-lidstaten verstrekt humanitaire hulp op bilaterale basis. Daarnaast verstrekt de Europese Commissie humanitaire hulp uit de begroting van de EU; dus ook hieraan betalen de lidstaten mee. In 2014 bedroeg de humanitaire hulp van regeringen wereldwijd in totaal 21,6 miljard USD. De EU was goed voor meer dan een derde daarvan. Twee derde van de EU bijdrage werd op bilaterale basis geleverd door de lidstaten. Daarmee bevestigt de EU haar status als ‘s werelds grootste donor van humanitaire hulp. EBOLA: DE EPIDEMIE SAMEN STOPPEN
© Nederlands Ministerie van Defensie
De EU en haar lidstaten hebben een cruciale rol gespeeld bij het op gang brengen van een krachtdadige internationale reactie op de epidemie, en hebben ervoor gezorgd dat de doelstelling “nul ebolagevallen” dichterbij komt. De aanzienlijke financiële bijdragen aan de internationale, door de VN geleide hulpoperatie zijn uiterst belangrijk geweest. Voorts hebben de lidstaten medisch personeel, epidemiologen, en civiel en militair personeel naar Guinee, Sierra Leone en Liberia gestuurd, en logistieke en materiële bijstand verleend. Via het mechanisme voor civiele bescherming van de EU verleenden de lidstaten steun voor ruim honderd humanitaire vluchten. Elf lidstaten bundelden in samenspraak met de Europese Commissie de krachten en verscheepten honderden containers en voertuigen en meer Hulpgoederen verschepen met dan duizend pallets met hulpgoederen de Karel Doorman naar Afrika aan boord van het Nederlandse marineschip Karel Doorman. Het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk namen de coördinatie van de hulp op zich in respectievelijk Sierra Leone en Guinee. Zweden richtte een basiskamp op voor internationale gezondheidswerkers in Monrovia, de hoofdstad van Liberia. Italië leverde een mobiel laboratorium om stalen van verdachte ebolagevallen te onderzoeken. Duitsland zorgde voor de ontwikkeling en de inzet van een evacuatievliegtuig met faciliteiten voor het bieden van intensieve zorg aan zeer besmettelijke ebolapatiënten. Om de respons van de EU nog meer kracht bij te zetten, benoemde de Europese Raad Christos Stylianides, commissaris voor Humanitaire Hulp en Crisisbeheersing, tot ebolacoördinator van de EU. Hij deelde mee dat de EU in de periode tot maart 2015 gezamenlijk al 1,4 miljard EUR had toegezegd voor de bestrijding van de crisis. Daarvan werd 1 miljard EUR op bilaterale basis verstrekt door de lidstaten.
© Italian Cooperation / Annalisa Vandelli
SYRIË: STEUN VOOR MENSEN MET GEWELD- EN OORLOGSTRAUMA’S
De EU en haar lidstaten nemen het voortouw in de reactie op ‘s werelds grootste humanitaire crisis sinds de Tweede Wereldoorlog. Begin 2015 hadden zij al 3,6 miljard EUR vrijgemaakt voor noodhulp en hulp bij het herstel voor miljoenen Syriërs in eigen land en voor de bijna 4 miljoen Syrische vluchtelingen en hun gastgemeenschappen in Libanon, Jordanië, Irak, Turkije en Egypte. Op de donorconferentie in Koeweit in maart 2015 zegden de EU-lidstaten en de Europese Commissie samen nog eens 1,1 miljard EUR aan humanitaire bijstand en ontwikkelings-hulp toe. De EU en haar lidstaten zien het als hun morele plicht hulp te bieden aan de onschuldige slachtoffers van deze verschrikkelijke oorlog. Uiteindelijk dient de oplossing voor het conflict uit politieke hoek te komen.
COÖRDINATIE BINNEN DE RAAD
De luchthaven van Tacloban op de Filipijnen, waar de tyfoon Haiyan heeft toegeslagen. Een meisje eet in afwachting van haar evacuatie een energiekoekje van het Wereldvoedselprogramma
© WFP/Marco Frattini
De EU-lidstaten en de Europese Commissie trachten te waarborgen dat hun humanitaire acties complementair zijn en elkaar versterken, en steunen de algehele crisisrespons onder leiding van de VN (via het Bureau voor de Coördinatie van Humanitaire Aangelegenheden - OCHA). Voor deze coördinatie zorgt de Groep humanitaire hulp en voedselhulp van de Raad (COHAFA), onder leiding van de lidstaat die het voorzitterschap van de Raad bekleedt. De groep zorgt ook voor de coördinatie van de activiteiten van de EU als belangenbehartiger, en bevordert het in kaart brengen van betere methoden voor de bescherming van kwetsbare groepen, waarbij synergieën met civielebeschermingsinstanties worden benut, de veerkracht van crisisgevoelige landen wordt versterkt, en de overgang van noodhulp naar ontwikkelingshulp op lange termijn wordt gestimuleerd.
DE HUMANITAIRE BEGINSELEN
© UNHCR/Y.Gusyev
De humanitaire hulp die de EU en haar lidstaten verstrekken, stoelt op de vier internationale humanitaire beginselen die ook verankerd zijn in de Europese consensus over humanitaire hulp van 2007: • Humane behandeling: mensen die lijden moeten onder alle omstandigheden worden geholpen, met bijzondere aandacht voor de meest kwetsbaren. • Onpartijdigheid: humanitaire hulp mag uitsluitend uitgaan van behoeften en niet worden gebaseerd op nationaliteit, religie, geslacht, etnische origine of politieke opvattingen. • Neutraliteit: bij humanitaire hulp mag geen partij worden gekozen in een gewapend of andersoortig conflict. • Onafhankelijkheid: humanitaire doelstellingen staan los van politieke, economische, militaire of andere doelstellingen: het enige oogmerk bestaat in het verlichten en voorkomen van het leed van crisisslachtoffers.
Ondersteuning van intern ontheemden in het oosten van Oekraïne
Het is essentieel dat deze beginselen worden geëerbiedigd, niet alleen als blijk van solidariteit met alle mensen die met lijden en vernietiging geconfronteerd worden, maar ook om de humanitaire hulpverlening zelf te vrijwaren en de hulpverleners te beschermen. Als hulporganisaties niet onpartijdig, neutraal en onafhankelijk te werk gingen en de perceptie bestond dat ze alleen “de andere kant” hielpen, zouden ze nog meer het risico lopen om een doelwit in een gewapend conflict te worden of zou hun de toegang tot de mensen in nood ontzegd worden. Het is dan ook van cruciaal belang dat aan alle partijen in een conflict wordt uitgelegd dat de hulp wordt verstrekt met volledige inachtneming van de humanitaire beginselen. Humanitaire hulp en alle andere vormen van extern optreden kunnen, zonder dat aan deze beginselen wordt getornd, baat hebben bij informatie-uitwisseling en gezamenlijke analyse van de oorzaken en dynamiek van een crisis. Dat werd onderstreept in de conclusies van de Raad over de brede aanpak van de EU in 2014.
Deze publicatie is opgesteld door het secretariaat-generaal van de Raad en is uitsluitend ter informatie. Zij valt niet onder de verantwoordelijkheid van de instellingen van de EU of van de lidstaten. Voorblad: Syrisch meisje in het vluchtelingenkamp Zaatari, Jordanië
© Europese Unie, 2015
Print: ISBN 978-92-824-5364-3, doi:10.2860/851700, QC-04-15-260-NL-C – PDF: ISBN 978-92-824-5353-7, doi:10.2860/025510, QC-04-15-260-NL-N
Rue de la Loi/Wetstraat 175 1048 Bruxelles/Brussel BELGIQUE/BELGIË Tel. +32 (0)2 281 61 11 www.consilium.europa.eu
