HUIDIGE CONTEXT: EVOLUTIE VAN DE SECTOR NAAR EEN GROTERE BETROKKENHEID VAN DE ACTOREN IN HET PROJECT

1

In teamverband bouwen: kwaliteit, doeltreffendheid, snelheid! Leefmilieu Brussel

HUIDIGE CONTEXT: EVOLUTIE VAN DE SECTOR NAAR EEN GROTERE BETROKKENHEID VAN DE ACTOREN IN HET PROJECT. Liesbet TEMMERMAN Facilitator Duurzaam Gebouw – Specialiste Eco-constructie

1

Inhoudstafel

1. 2. 3.

Belangrijkste actoren van een project in de gangbare praktijk: « lineaire » aanpak Verbanden tussen de actoren van een project Huidige evoluties die de beperkingen van een lineaire aanpak benadrukken

3

Inhoudstafel

1. 2. 3.


4

2

1. Belangrijkste actoren van een project in de gangbare praktijk ●

De bouwheer ►

Wenst een project te realiseren › Stelt een Programma van Eisen op (min of meer gedetailleerd) voorbeeld 1: bouw van een kinderdagverblijf voor 25 kinderen voorbeeld 2: renovatie van een eengezinswoning

› Bepaalt een budgettaire enveloppe voorbeeld 1: bouwbudget van 350.000 euro voorbeeld 2: renovatiebudget van 150.000 euro

› Legt de te behalen prestatiedoelstellingen vast (energie en/of milieu) voorbeeld 1: bouw van een passief kinderdagverblijf voor 25 kinderen met geprefabriceerde elementen voorbeeld 2: renovatie van een eengezinswoning: lage energie-peil + keuze van materialen met een beperkte milieu- en gezondheidsimpact 5


De bouwheer ►

Wenst een project te realiseren

►

Doet beroep op een architect/architectenbureau › Wedstrijd, openbare aanbesteding, rechtstreeks contact met één of meerdere ontwerpers (die met elkaar in concurrentie worden gebracht)…

6

3


De bouwheer ►


►

Doet beroep op een architect/architectenbureau

►

Komt tot een overeenkomst met (een) studiebureau(s) › Openbare aanbesteding, rechtstreeks contact met één of meerdere studiebureaus (die met elkaar in concurrentie worden gebracht)…

7


De bouwheer ►


►

Doet beroep op een architect/architectenbureau

►

Komt tot een overeenkomst met (een) studiebureau(s)

►

Komt tot een overeenkomst met (een) aannemer(s) › Openbare aanbesteding, rechtstreeks contact met één of meerdere aannemers (die met elkaar in concurrentie worden gebracht)…

8

4


De architect ►

Staat in voor het ontwerp › Analyseert het (min of meer gedetailleerde) Programme van Eisen, opgesteld door de bouwheer, rekening houdend met het voorziene budget en de (eventuele) prestatiedoelstellingen (energie en/of milieu) waaraan moet worden voldaan voorbeeld 1: bouw van een passief kinderdagverblijf voor 25 kinderen met geprefabriceerde elementen binnen een budget van 350.000 euro voorbeeld 2: renovatie van een eengezinswoning: lage energie-peil + keuze van materialen met een beperkte milieu- en gezondheidsimpact binnen een budget van 150.000 euro

› Verzorgt het ontwerp (schetsontwerp/ voorontwerp/ ontwerp/ uitvoerings-/ aanbestedings-dossier) in samenwerking met studiebureau(s) gekozen/aangeduid door de bouwheer of in samenspraak met deze. 9


De architect ►

►

Staat in voor het ontwerp

Staat de bouwheer bij tijdens de analyse van de offertes opgesteld door de aannemer(s)

10

5


De architect ►


►


►

Controleert de werken › Uitgevoerd door de aannemer(s) gekozen door de bouwheer

11


De architect ►


►


►

Controleert de werken

►

Staat de bouwheer bij bij de oplevering van de werken

12

6


De architect ►


►


►

Controleert de werken

►

Staat de bouwheer bij bij de oplevering van de werken

►

Garantie

13


Het studiebureau ►

Staat in voor specifieke studies (stabiliteit, HVAC, milieuprestatie…) › Op vraag van de bouwheer, die hij ook adviseert › In overleg met de architect

14

7


Het studiebureau ►

Staat in voor specifieke studies (stabiliteit, HVAC, milieuprestatie…)

►

Levert de documenten aan (plannen, berekingen, lastenboekclausules) eigen aan de hem gegunde opdracht: in de ontwerpfase, voor het aanbestedingsen uitvoeringsdossier

►

Staat de bouwheer bij tijdens de analyse van de offertes

►

Controle op de werf van de werken volgens contractuele bepalingen en lastenboek

15


De aannemer ►

Dient een offerte in voor de uitvoering van de werken › Op vraag van de bouwheer › Op basis van het aanbestedingsdossier en het lastenboek

16

8


De aannemer ►

Dient een offerte in voor de uitvoering van de werken

►

Voert de werken uit › Op basis van het uitvoeringsdossier en het lastenboek › Zorgt ervoor dat wordt voldaan aan de technische bepalingen vastgelegd in het lastenboek en de (eventuele) prestatiedoelstellingen die moeten worden behaald › Overlegt met de architect en studiebureau(s) (uitvoeringsdossier, werf)

17


De aannemer ►

Dient een offerte in voor de uitvoering van de werken

►

Voert de werken uit

►

Garantie

18

9

Inhoudstafel

1. 2. 3.


19

2. Verbanden tussen de actoren van een project van de/het…

Bouwheer

Bouwheer

Architect

Aannemer

Studiebureau

/

klant

klant

klant

naar…

Architect

opdrachtgever

/

specifieke technische vragen (bestek, werf)

studies en specifieke tech.gegevens (bv. stabiliteit, HVAC)

Aannemer

opdrachtgever

controle

/

controle

opdrachtgever

studies en specifieke technische vragen (bestek, werf)


/

Studiebureau

20

10

2. Verbanden tussen de actoren van een project van de/het…

Bouwheer

naar…

Bouwheer

Architect

Aannemer

Studiebureau

Toekomstige gebruikers (indien ≠ bouwheer)

/

klant

klant

klant

klant wensen


wensen

Architect

opdrachtgever

/


Aannemer

opdrachtgever

controle

/

controle

/

Studiebureau

opdrachtgever



/

/

► Indien de toekomstige gebruikers (indien ≠ bouwheer) vòòr de uitvoering van de

werken gekend zijn, is hun inbreng in het project meestal erg beperkt. ► Het delen en overdragen van informatie naar de eindgebruikers is nochtans

essentiëel voor het gebruik van het gebouw en het behalen van de beoogde prestatieniveaus.

21

2. Verbanden tussen de actoren van een project Verbanden tussen de actoren Bouwheer

van de/het… Bouwheer

Architect

Aannemer

Studiebureau

/

klant

klant

klant

naar…

Architect

opdrachtgever

/



Aannemer

opdrachtgever

controle

/

controle

Studiebureau

opdrachtgever



/

► De bouwheer is de opdrachtgever van alle andere actoren van het project.

► Hij is de klant van elke actor afzonderlijk, maar zijn doelstelling is enig: de realisatie van het project (programma, budget, prestaties). 22

11



Architect

Aannemer

Studiebureau

/

klant

klant

klant

naar…

Architect

opdrachtgever

/



Aannemer

opdrachtgever

controle

/

controle

Studiebureau

opdrachtgever



/

► In verschillende fases van het project kan/zal een actor ertoe komen om met een

andere actor te overleggen, minstens om een antwoord te vinden voor bepaalde vraagstukken (meestal van technische aard). 23



Architect

Aannemer

Studiebureau

/

klant

klant

klant

naar…

Architect

opdrachtgever

/



Aannemer

opdrachtgever

controle

/

controle

Studiebureau

opdrachtgever



/

► In verschillende fases van het project kan/zal een actor ertoe komen om met een

andere actor te overleggen, minstens om een antwoord te vinden voor bepaalde vraagstukken (meestal van technische aard). ► Bepaalde vragen zouden kunnen worden opgelost voor ze onvermijdelijk worden door overleg eerder in het project. Dit is nog meer van toepassing wanneer aan 24 prestatiedoelstellingen moet worden voldaan.

12



Architect

Aannemer

Studiebureau

/

klant

klant

klant

naar…

Architect

opdrachtgever

/



Aannemer

opdrachtgever

controle

/

controle

Studiebureau

opdrachtgever



/

► De aannemer staat tijdens de uitvoering onder toezicht. Een verhouding

gecontroleerde/toezichthouder ontstaat. Meningsverschillen veroorzaakt door een verschillende interpretaite van de documenten (bv. lastenboek) kunnen ontstaan. 25



Architect

Aannemer

Studiebureau

/

klant

klant

klant

naar…

Architect

opdrachtgever

/



Aannemer

opdrachtgever

controle

/

controle

Studiebureau

opdrachtgever



/

► De aannemer staat tijdens de uitvoering onder toezicht.

► Een goed begrip door alle actoren (gaande van de doelstellingen van de bouwheer tot de behalen prestaties, over de technische bepalingen en uitvoeringstechnieken) kan enkel worden bekomen door (minstens) gezamenlijk overleg en (bij voorkeur) een zo groot mogelijke samenwerking zo vroeg mogelijk in het project en voor 26 aanvang van de uitvoeringsfase.

13

Inhoudstafel

1. 2. 3.


27

3. Huidige evoluties die de beperkingen van een lineaire aanpak benadrukken ●

↑ marktaandeel van formules die van bij de aanvang meerdere actoren bij het ontwerp betrekken: ►

Design & Build

►

DBFM (Design, Build, Finance & Manage)

Afkomstig uit de angelsaksische landen en Noord-Europa. Dit type projecten heeft de laatste 5 tot 10 jaar meer en meer ingang gevonden bij openbare bouwheren..

Ze bieden een aantal voordelen, in het bijzonder door de betrekking van verschillende sleutelactoren zeer vroeg in het project:

Technische doelstellingen en prestatie-eisen worden makkelijker behaald (i.e. ↓ risico op «onaangename verrassingen » in de loop van het project).

Betere beheersing van het budget

Betere definitie van de respectievelijke verantwoordelijkheden

28

14


↑ eisen inzake energieprestatie van gebouwen: ►

Gebouwschil die de warmteverliezen sterk beperkt › Belang van een goed uitgevoerde thermische isolatie › Nood aan grondige technische kennis in hoofde van de verschillende actoren (architect, aannemer, studiebureau) of op z’n minst doorgedreven overleg en delen van kennis en ervaring

29



Gebouwschil die de warmteverliezen sterk beperkt

►

Luchtdichtheid › Uitvoering van elementen van de gebouwschil + integratie van onderdelen van de technische installaties die door de schil heen gaan › Ventilatie (dampkappen inbegrepen), systemen voor warmteproductie › Vastleggen van de verantwoordelijkheden: indien de blowerdoortest een slecht resultaat oplevert, aan wie de schuld?

30

15




►

Luchtdichtheid › Uitvoering van elementen van de gebouwschil + integratie van onderdelen van de technische installaties die door de schil heen gaan › Ventilatie (dampkappen inbegrepen), systemen voor warmteproductie

►

Technische installatie › Rendement › Optimalisatie van het geheel van de installaties binnen het project: kosten en baten › Hernieuwbare energiebronnen

31




►

Luchtdichtheid

►

Technische installatie

►

Specifieke studies › Dynamische simulaties › EPB-berekeningen › PHPP-berekening › Life Cycle Costing › Migratie van waterdamp doorheen de elementen van de gebouwschil ›… 32

16


Certificaties Duurzaam Gebouw (vb. BREEAM, HQE): ►

Definitie van de te behalen doelstellingen ›

Het Programma van Eisen en de beoogde prestaties (doorheen alle geëvalueerde thema’s) moeten van bij de start van het project duidelijk worden vastgelegd.

33



Definitie van de te behalen doelstellingen

►

Alle actoren informeren over de beoogde doelstellingen ›

In het kader van een certificatieprocedure is de doorgedreven betrokkenheid van alle actoren het sleutelelement in het behalen van het beoogde prestatieniveau.

›

« Alle neuzen in één richting zetten »: de doelstellingen moeten door alle actoren worden begrepen en gedeeld.

34

17




►

Alle actoren informeren over de beoogde doelstellingen

►

Nood aan interdisciplinaire methodologie van bij de start van het project ›

Indien de oplevering van het gebouw het eerste echte tijdpunt is waarop de globaal behaalde prestatie wordt geëvalueerd, dan is het risico dat niet wordt voldaan aan de initiële doelstellingen erg groot.

35




►

Alle actoren informeren over de beoogde doelstellingen

►

Nood aan interdisciplinaire methodologie van bij de start van het project

►

Beheersing van het budget ›

In de loop van een project een doelstelling « certificatie duurzaam gebouw » kan zorgen voor een niet te verwaarlozen meerkost: het project moet van bij het begin rond deze doelstelling worden uitgedacht en uitgewerkt.

36

18


Gebruik van geprefabriceerde elementen en « droge » bouwwijzen ►

Tijdswinst tijdens de uitvoeringsfase

►

Vergt, lang voor de werffase, een uitstekende samenwerkng en doorgedreven overleg tussen de verschillende actoren: architect, aannemer, studiebureau

►

De ontwerpfase is intensiever, door deze samenwerking.

►

Het project worden gedetailleerder uitgewerkt, omwille van de aard van de elementen: assemblagedetails, modulering, doorsnede van de elementen…

37

Te onthouden uit de uiteenzetting ●

De lineaire aanpak is de gangbare praktijk. De verbanden tussen de verschillende actoren ontstaan wanneer overleg strikt noodzakelijk is gezien de realiteit van de studies en de werf, maar zelden vroeger.

●

Nochtans toont een schematisch overzicht van de onvermijdelijke verbanden duidelijk aan dat er meer elementen zijn die de actoren verbinden dan vaak wordt gedacht, en dit in verschillende fases van het project.

38

19

Ce qu’il faut retenir de l’exposé ●

In het bijzonder binnen het gebied van duurzaam bouwen en renoveren vraagt de evolutie van de te behalen doelstellingen enerzijds om meer vakkennis en anderzijds om een transversale aanpak en het leggen van verbanden tussen de vakgebieden.

●

Teamwork wordt onvermijdelijk.

39

Contact Liesbet TEMMERMAN Facilitator Duurzaam Gebouw – Specialiste Eco-constructie Gegevens

: 0800/85.775

E-mail : [email protected] [email protected] 40

20

HUIDIGE CONTEXT: EVOLUTIE VAN DE SECTOR NAAR EEN GROTERE BETROKKENHEID VAN DE ACTOREN IN HET PROJECT

Recommend Documents