Horizon Traverse

Tr a v e r s e Nummer 34, januari 2014

Horizon 2020 • Backoffice ondersteuning fietsstimulering • Unieke Mbo4-opleiding tot VRI-technicus • ENERQI – Kwaliteitsmonitoring van het openbaar vervoer • Cursussen en masterclasses voorjaar 2014

fietsen en lopen

innovatie

internationaal

milieu

mobiliteitsmanagement

openbaar vervoer

openbare ruimte

parkeren

procesbegeleiding

verkeerslichten

verkeersmanagement

verkeersveiligheid

column ‘Heeft de Verkeerskunde wel toekomst?’

colofon

is een vraag die nogal plotseling actueel is geworden. Tijdens het vakdebat van het tijdschrift ­Verkeerskunde begin dit jaar werd al voorzichtig vooruit gekeken, maar sinds afgelopen september lijkt het hek van de dam. Toen kwam een groep van circa 30 ‘verkeerskundigen’ in Antwerpen bij elkaar om over de ­toekomst van het vakgebied te praten. Aanvankelijk leek het op een groep postbodes in de jaren zestig van de vorige eeuw. Ja natuurlijk was er een toekomst, brieven moeten nou eenmaal worden rondgebracht, toch? Ze krijgen mogelijk een andere vorm, kleur of dikte, maar zonder postbode zou het niets worden. Inmiddels kennen we allemaal het toekomstperspectief van deze bezorgers van het geschreven bericht! En daar aan de border van de Schelde sloop gaandeweg die septemberdag de twijfel in de groep. Het zal toch niet waar zijn …. Het vakgebied verkeerskunde is in 1972 bedacht, toen in Tilburg de opleiding tot verkeerskundige van start ging. In dat jaar werd het hoogste aantal verkeersdoden in Nederland gemeten, en moest de ongebreidelde groei van met name de automobiliteit in goede banen worden geleid. Wegbeheerders hadden behoefte aan een nieuwe functio­ naris, met specifieke kennis van een aantal relevante aanpalende disciplines. Typerend waren de beleidsmatige benadering (ruimtelijke ordening, verkeersrecht, parkeren), de technische benadering (verkeersontwerp, logistiek, automatisering, milieu) en de gedragsmatige benadering (communicatie, verkeerspsychologie, vervoerseconomie), natuurlijk gefaciliteerd door onderzoek en modellering. De afgelopen veertig jaar is de verkeerskundige praktijk echter zo complex geworden, dat allerlei specialisten zijn ontstaan, zoals verkeersontwerper, verkeersmanager, fietsambtenaar, parkeermanager, verkeersregeltechnicus, mobiliteitsmanager, vervoersplanner, et cetera. De ‘brede verkeerskundige’ tref je bij gebrek aan collega’s wellicht alleen nog in de kleinere gemeente aan. Daar is de personele bezetting dusdanig gering, dat een taakverdeling niet ­mogelijk is. Totdat ook deze gemeenten opgaan in een grotere fusiegemeente. De kwalificatie ‘verkeerskundige’ refereert tegenwoordig vooral aan de opleiding die je hebt gehad en in mindere mate door het werk dat je doet. Maar er zijn meer signalen dat de verkeerskundige een ongewisse toekomst tegemoet gaat.

Colofon

Traverse is een uitgave van DTV Consultants B.V. en verschijnt twee maal per jaar.

Op de voorzijde Willem Buijs, Directeur Sander Buningh, Teamleider Jan-Willem van der Pas, Senior adviseur Annelien Venema, Junior adviseur

Redactie-adres DTV Consultants T.a.v. Anne-Lieke Joosten Postbus 3559 4800 DN Breda Telefoon (076) 513 66 00 Fax (076) 513 66 06 E-mail: [email protected] www.dtvconsultants.nl Bezoekadres Markendaalseweg 44 4811 KC Breda

Redactie/eindredactie Anja Schievink Anne-Lieke Joosten Hans Godefrooij Marcel Kant Tanja Steenhorst

Zo hebben de hbo-opleidingen in Breda, Zwolle/Almere en Leeuwarden de term ‘verkeerskunde’ ingeruild voor ­‘mobiliteit’, waarmee ze meer studenten hopen te trekken. Ook zien we dat zeer uiteenlopende verkeerskundige expertise inmiddels in handige naslagwerken is vastgelegd, waardoor deze ‘praktische kennis, direct toepasbaar’ is voor niet-verkeerskundigen. Zoals planologen, psychologen, ­economen, elektrotechnici, juristen, wegenbouwers, informatici, et cetera. En de problemen die de auto veroorzaakt? Die worden momenteel voortvarend door de auto-industrie zelf aangepakt. De zelfrijdende auto beoogt namelijk binnen afzienbare tijd de zwakste schakel in het verkeerssysteem uit te gaan schakelen, en dat zijn u en ik. Zonder menselijke bestuurder rijden ze veel veiliger, efficiënter, - en elektrisch aangedreven - ook schoner en stiller. Dat lijkt op broodroof. De vraag wat een verkeerskundige vandaag de dag zoal doet speelde in november ook de jury van het Nationaal Verkeerskunde Congres parten. Zij bestudeerden een achttal voorgedragen eindexamenscripties en beloonden een ‘toolbox voor mobiliteitsmanagementmaatregelen’ ­uiteindelijk met de eerste prijs. Vol lof was de jury over het ‘indrukwekkend en compleet overzicht’, waarvoor maar liefst 90 maatregelen waren geanalyseerd en gerubriceerd. Maar ze had ook nog een tip voor de winnende verkeerskundigen: voor een toegankelijke ontsluiting van de informatie zou nog een webtool gebouwd kunnen worden. Tja, zo zie je maar, we kunnen in plaats van verkeerskundig ingenieur altijd nog bibliothecaris worden, of websitebouwer. De Schelde-groep gaat komend jaar zeker nog van zich laten horen. Hoe de toekomst voor de verkeerskunde er ook uit gaat zien, ik hoop dat u de afgelopen feestdagen met voldoening hebt kunnen terugkijken op het afgelopen jaar. Wellicht hebt u ook al nieuwe plannen gemaakt voor 2014. Ik wil u in ieder geval graag namens alle medewerkers van DTV Consultants een gezond en succesvol Nieuwjaar toewensen, in welke hoedanigheid u dan ook binnen de verkeerskunde actief moge zijn. En mocht u ons bij de ­uitvoering van die plannen willen betrekken, dan bent u hoe dan ook verzekerd van een vakkundige aanpak. Bo Boormans - Directeur

In deze Traverse onder andere: 3 5

Horizon 2020 Gunnen op EMVI Unieke Mbo4 opleiding tot VRI-technicus 6 Verkeerskundig onderhoud in de praktijk 7 Backoffice ondersteuning fietsstimulering DTV Consultants scoort weer in Europa 8 ENERQI – Kwaliteitsmonitoring van het openbaar vervoer 9 Eigentijdse Modelaanpak Veilig Fietsen 10 Netwerkregeling Kempenbaan Veldhoven 11 Leren op je werkplek: bijzonder maatwerk! 12 Onderzoek landbouwverkeer door dorpskern 13 Masterclasses, opleidingen en cursussen voorjaar 2014

Ontwerp en opmaak Script unlimited, Utrecht Fotografie cover Belicht!

Oplage 3.000 exemplaren

ENERqi: satisfy customers’ needs in public transport pagina 2

pagina 2

Horizon 2020 De Europese Commissie heeft haar perspectief verlegd en komt na het ­zevende Kader Programma met Horizon 2020. Dit nieuwe onderzoeksen innovatieprogramma is op 1 januari 2014 van start gegaan en moet de concurrentiekracht van Europa voor de komende zeven jaar versterken. Het onderzoeksprogramma kent drie speerpunten of hoofdthema’s: het ­versterken van de positie van Europa op het gebied van wetenschap, het versterken van het innovatieve leiderschap van het Europese b ­ edrijfsleven en het oplossen van specifieke maatschappelijke u ­ itdagingen op het gebied van milieu, m ­ obiliteit, klimaatverandering, vergrijzing en voedselveiligheid. Enerzijds moet het Horizon 2020 programma zorgen voor economische groei door meer ruimte te geven aan onderzoek en innovatie. Anderzijds moet het programma kennisinstituten en het bedrijfsleven uitdagen om met ­oplossingen te komen voor onder andere stedelijke mobiliteitsproblemen. DTV Consultants is al meer dan tien jaar actief in Europa. De projecten die DTV Consultants voor de Europese Commissie uitvoert zijn voor een groot deel pilot- en implementatieprojecten, waarbij Nederlandse gemeenten en provincies een belangrijke samenwerkingspartner vormen. Horizon 2020 biedt met een totale subsidie van meer dan 70 miljard euro veel kansen om deze actieve rol verder uit te bouwen. Dit willen we niet alleen doen, maar graag met andere partijen. Horizon 2020 concentreert zich op een groot aantal ­aspecten, waarvan mobiliteit voor ons de meeste aangrijpings­

Bike the Track

DTV Consultants is ­coördinator van het fietsproject Bike the Track dat in zeven verschillende landen sociaal-­recreatief fietsen stimuleert en monitort. In Nederland zijn zowel Helmond als Amsterdam-IJburg samen­werkingspartners waar een pilot­ plaatsvindt.

Heeft u interesse om als gemeente ook Bike the Track in te zetten, neemt u dan contact met ons op.

punten biedt. Voor de komende twee jaar (2014-2015) zijn de contouren van het p ­ rogramma bekend. Belangrijk is het program­ma “Mobility for Growth”. Hierbij is het kernwoord Smart Mobility en dit in de s­ tedelijke context. Het gaat dan met name om de connectie tussen infrastructuur, verkeer, reizigers en goederen. Een zoektocht naar slimme systemen die zorgen voor een efficiënte en effectieve mobiliteit van personen en goederen in de stedelijke o ­ mgeving. Binnen het programma Mobility for Growth is een ­aantal interessante aangrijpingsgebieden aan te wijzen voor Nederlandse gemeenten en provincies. De meest interessante ­ ­hebben we hieronder voor u op een rij gezet. Road Hier is men vooral op zoek naar innovaties rond voertuigen met minder uitstoot, geavanceerde busconcepten zodat het aandeel van het openbaar vervoer toeneemt en meer kennis omtrent verkeersonveiligheid ten einde het doel van nul verkeersslachtoffers na te streven. Coöperatieve ITS systemen om veilig, filevrij en duurzaam verkeer te realiseren, hierbij wordt gedacht aan voertuig-voertuig en voertuig-infrastructuur concepten. Urban Mobility Voor de verkeerskundige wereld is dit wellicht het meest interessante onderdeel uit Horizon 2020. Het Urban Mobility gedeelte kent als belangrijkste onderdeel CIVITAS 2020. Alle stedelijke ­mobiliteit gaat onder dit aspect vallen. Binnen stedelijke mobiliteit zijn de volgende aandachtspunten aangegeven: • Minder fossiele brandstoffen in het stedelijke verkeer: hierbij wordt gezocht naar harde en zachte beleidsmaatregelen. Hieronder verstaan we maatregelen gericht op mobiliteits­management lees verder op pagina 4

pagina 3

pagina 3

om het gebruik van minder vervuilende modaliteiten (zoals de elektrische auto) te vergroten. Aspecten als mobiliteitsgedrag, verandering van autobezit naar autogebruik, nieuwe mobiliteitspatronen en sociale media spelen een belangrijke rol. • De aanpak van stedelijke congestie: voor deze aanpak is de EC op zoek naar voorstellen die inspelen op: a) analyse van maatregelen die stedelijke congestie op lange termijn reduceren. Hierbij wil men aandacht voor mobiliteitsmanagement, de inzet van lopen en fietsen, voorkomen van mobiliteit door reallocatie, capaciteitsmanagement (beter benutten) en beprijzen van gebruik of toegang van infrastructuur. b) onderzoek naar het creëren van gunstig klimaat voor grootschalig gebruik van het openbaar vervoer, zonder dat er erg grote investeringen tegenover moeten staan. Te denken valt aan een studie naar belastingen, kosten van een reis, klant centraal en vraag management. c) onderzoek naar de mogelijkheden om lopen en fietsen een belangrijke plek te geven in de stedelijke mobiliteit. De doelen van de EC sluiten naadloos aan op de Nederlandse plannen, waaronder het Beter Benutten programma. Dit programma is voor Nederland niet nieuw en maakt participatie van Nederlandse gemeenten en regio’s alsmede openbaar vervoer organisaties zeer aantrekkelijk. Nederland kan op een aantal onderdelen prima optreden als gidsland (fietsen of beter benutten) of als proeftuin waarbij de resultaten vergeleken worden met andere regio’s en steden vanuit Europa. Via POLIS, Eurocities of CIVITAS kunnen steden hun mogelijkheden polsen voor participatie in Europa. U ­ iteraard kan DTV Consultants vanuit haar brede netwerk en ervaring in ­Europa u ook helpen bij het vormen van een consortium of het schrijven van een proposal. Onder dit onderdeel wordt bij de tweede call voor proposals ook aandacht besteed aan CIVITAS en SUMPs (Sustainable Urban Mobility Plans). CIVITAS Binnen de CIVITAS call krijgen consortia van steden de gelegenheid om voorstellen in te dienen waarbij ze gezamenlijk met een pakket van maatregelen hun steden leefbaar en duurzaam inrichten voor de toekomst. Nederland is tot nu toe vertegenwoordigd geweest met Rotterdam en Utrecht in het CIVITAS programma. Bent u als stad of regio geïnteresseerd in CIVITAS dan kunt u via C ­ IVINET Nederland en Vlaanderen meer informatie krijgen over dit programma. De netwerkmanager is sinds kort de provincie Noord-Brabant en DTV Consultants bemenst het secretariaat.

Vanuit Helsinki werkt Renske Martijnse-Hartikka voor ons aan internationale projecten en vanuit Luxemburg Patrick van Egmond. Helaas konden zij ten tijde van het maken van de coverfoto niet aanwezig zijn.

SUMP Momenteel loopt er al een groot aantal projecten die zich concentreren op SUMP, een duurzaam Verkeers- en Vervoerplan. DTV Consultants is het nationaal contactpunt voor SUMPs in ­Nederland voor het ENDURANCE project, dat één van de SUMPprojecten is. Uit een onderzoek van KPVV blijkt dat Nederland een voortrekkersrol inneemt als het gaat om integrale planvorming en het c­ yclisch plannen van beleid. Afgezet tegen de doelen van de EC blijkt dat we in Nederland nog relatief weinig aandacht besteden aan de onderdelen financiën en energie binnen de SUMP-planning. Gemeenten kunnen met behulp van subsidie van de EC hun GVVP aanscherpen tot een SUMP. Horizon 2020 biedt hiertoe een goede gelegenheid. Via het ENDURANCE project kunt u meer te weten komen over de plannen. Informatie over projecten, casestudie, s­teden en SUMPs kunt u vinden op de Eltis website: www.eltis.org.

i Bent u geïnteresseerd in subsidies vanuit Europa en weet u niet hoe hierop het handigst in te spelen? Neem dan ­gerust contact op met de afdeling Internationaal van DTV Consultants: Jan-Willem van der Pas, Annelien ­Venema, Renske Martijnse, Sander Buningh, Patrick van Egmond en Willem Buijs.

EU project MOBi DTV Consultants is momenteel trekker van het EU project MOBI. Hierbij wordt Van5naar4 ingezet in zes Europese landen. In totaal zullen duizenden medewerkers van een groot aantal bedrijven het spel inzetten om stedelijke congestie te beteugelen. In Nederland wordt MOBI ingezet in de regio Rotterdam, waar het een van de maatregelen is om de ­knelpunten in de spits terug te dringen.

pagina 4

pagina 4

Projecten

Gunnen op EMVI Sinds 1 april 2013 is de Aanbestedingswet 2012 van kracht geworden. Deze wet geeft aan dat, in principe, iedere overheids­opdracht op basis van Economisch Meest Voordelige Inschrijving (EMVI) moet worden gegund. Inmiddels heeft DTV Consultants al veel ervaring opgedaan met allerlei EMVIcriteria voor realisatiebestekken en raamcontracten. Naast veel geschikte criteria blijken er ook criteria te zijn die minder geschikt zijn. DTV Consultants begeleidt wegbeheerders bij het in de markt zetten van diverse verkeerssystemen, met name

Wij denken graag met u mee bij het vinden van de juiste kwaliteitscriteria en de daarbij behorende gewichten. Hierin speelt natuurlijk de realisatie- en b ­ eheerkosten ook een rol. Op onze website vindt u uitgebreidere informatie over gunnen op EMVI.

i

Marcel Heijkoop en Michiel Coppens

Unieke Mbo4-opleiding tot VRI-technicus In samenwerking met het Koning Willem I College (KW1C) in ’s-Hertogenbosch biedt DTV Consultants vanaf 23 januari 2014 de deeltijd opleiding VRI-technicus aan: een volwaardige Mbo4-opleiding van 1,5 jaar. Deze nieuwe opleiding komt voort uit de behoefte van het werkveld aan gecertificeerde verkeersregeltechnici. Volgens wegbeheerders leidt vakbekwamer personeel tot een betere werkkwaliteit en een ­hogere veiligheid voor de weggebruikers. Onderdelen en opbrengst In de opleiding VRI-technicus ligt de nadruk op de relevante elektrotechniek en op de verkeerskundige prestaties die je van verkeerslichten mag verwachten. De deelnemers leren de werking van een verkeerslichtenregeling te beoordelen, pakken storingen gerichter aan en ze worden een betere gesprekspartner voor fabrikanten en weg­beheerders. Ze verwerven naast inhoudelijke kennis ook taal- en rekenvaardig­ heden. Deelnemers krijgen na het volgen van de opleiding het erkende Mbo4-diploma ‘Service Technicus Elektro crebo 94331 - specialisatie VRI.’ Programma De opleiding wordt één dag in de twee weken verzorgd op het KW1C in ’s-Hertogenbosch. In het ochtendprogramma staan de volgende drie VRI-modules centraal: • Inspectie van VRI’s. • Aanleg en in bedrijf stellen van VRI’s. • Storingsanalyse van VRI’s. Elke middag wordt er aandacht besteed aan onder andere meet- en regeltechniek, besturingstechniek, vermogenselektronica, rapporteren, inspectie en voorschriften. Tenslotte wordt geoefend met relevante taal- en rekenvaardigheden.

zaken! Deze Mbo4-opleiding sluit naadloos aan op deze behoefte, wanneer je dagelijks in het veld staat. Gedegen theorie wordt afgewisseld met de specifieke praktijk van werken aan VRI’s. Warm aanbevolen!”

i Allard Visser

Certificaat VRI-technicus De drie VRI-modules zijn ook geschikt voor elektrotechnici die al een Mbo4-opleiding hebben afgerond, maar nog geen ervaring hebben met verkeersregelinstallaties. Zij volgen alleen het ochtendprogramma en ronden elke module af met een praktijkopdracht. Diverse leden van zowel CVN als IVER verwachten dat het certificaat VRItechnicus in de toekomst verplicht wordt gesteld voor technici die werkzaamheden aan verkeersregelinstallaties verrichten. Warm aanbevolen Henny Timmermans, opleidingscoördinator bij Heijmans Wegen, verwacht dat wegbeheerders al op korte termijn eisen gaan stellen aan het kennisniveau van uitvoerende medewerkers. “Dat sluit goed aan bij de doelstelling van Heijmans Wegen: verder ontwikkelen naar een kennisorganisatie met vakbekwame medewerkers,” a­ ldus Henny Timmermans. Volgens Anja van Santvoort, HR Business Partner van Ziut, is deze opleiding het keurmerk dat afgegeven kan worden naar de aanbestedende wegbeheerders. Collega Jan Croes, manager aanbestedingen bij Ziut, vult aan: “Een goede monteur heeft goed gereedschap nodig om gedegen, veilig en effectief te kunnen werken. Gereedschap, dat is ook: kennis van

pagina 5

pagina 5

P ro j e c t e n

Ervaringen “Het credo in deze wet is: EMVI, tenzij…”. Veel wegbeheerders zien hierin het woord “tenzij” onbewust over het hoofd en zoeken krampachtig naar kwaliteitscriteria om te gunnen op EMVI. Het is echter nog steeds mogelijk om te gunnen op laagste prijs, ­zolang dit maar gemotiveerd wordt.

verkeersregelinstallaties, verkeerscentrales en wegkantsystemen.

Projecten

Verkeerskundig onderhoud in de praktijk

P ro j e c t e n

Het afgelopen jaar hebben wij voor meerdere wegbeheerders de werking van hun verkeersregelinstallaties geëvalueerd. Het hoe en waarom verschilde per weg­ beheerder. Zo heeft de gemeente Vlaardingen in 2012 haar Nota verkeerslichten vastgesteld, waarin is opgenomen dat verkeerslichten periodiek verkeerskundig moeten worden geëvalueerd. Om op dit gebied een inhaalslag te maken, zijn meerdere kruispunten beoordeeld. De provincie Noord-Brabant kreeg te maken met gewijzigde verkeersstromen op een route en signaleerde een toename van klachten. Zij hadden het idee dat de verkeersafwikkeling ter plaatse is te verbeteren door de regelingen beter af te stellen. De provincie Zeeland wilde de doorstroming op twee trajecten laten beoordelen. Zij waren daarbij vooral benieuwd naar de invloed van de afwikkeling van het openbaar vervoer op deze kruispunten. Wisselend beeld Op sommige kruispunten bleek de regeling uitstekend te functioneren. Op andere plekken liet de verkeersafwikkeling en/of de verkeersveiligheid te wensen over en bleken aanpassingen noodzakelijk. Het betrof zowel aanpassingen die direct zijn te realiseren en meteen leiden tot een zichtbare verbetering, als aanpassingen waarvoor een wijziging van het regelprogramma noodzakelijk is. Tot de eerste categorie behoort bijvoorbeeld het aanpassen van een groen-

tijd zodat een richting het verkeersaanbod volledig kan verwerken tijdens groen. Bij de tweede categorie kan worden gedacht aan het conflictvrij maken van de regeling. Enkele resultaten uit de praktijk Over het geheel genomen viel op dat problemen met de afhandeling van het openbaar vervoer met stip op één staat. Op meerdere kruispunten meldden bussen zich niet goed in dan wel uit, waardoor al het

overige verkeer nodeloos stond te wachten op een bus die niet kwam of allang voorbij was. Daarnaast bleek dat maatregelen die zorgen voor een betere doorstroming gedurende de spitsperioden, buiten deze perioden juist zorgen voor een minder efficiënte regeling. Zo bleek op een kruispunt dat in de spits een ruimere instelling van hiaattijden is gewenst om al het verkeer binnen de groenfase af te wikkelen. Buiten de spits zorgt dit ervoor dat het licht onnodig lang groen blijft; in dat geval moeten er keuzes worden gemaakt. Verder bleek dat veel parameters standaard zijn ingesteld en dat deze niet zijn aangepast aan de daadwerkelijke situatie op straat. Maatwerk ontbreekt, terwijl kruispunten wel degelijk verschillen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan rijgedrag, ligging van het detectieveld of de aanwezigheid van veel zwaar verkeer. Tenslotte signaleren we een spanningsveld tussen efficiency enerzijds en comfort en verkeersveiligheid anderzijds. Regelingen worden tegenwoordig zo scherp afgesteld dat regelmatig conflictsituaties ontstaan. Efficiency is, vooral in de spitsen op zwaarbelaste kruispunten, zeer belangrijk. Maar op veel kruispunten adviseren we toch om een beter evenwicht te zoeken.

i

Hanneke Welten

Ondersteuning Jeroen Bosch Ziekenhuis bij mobiliteitsplan Het Jeroen Bosch Ziekenhuis wilde inzicht krijgen in de manier waarop mede­ werkers naar het werk reizen en de mogelijkheid onderzoeken om slim reizen te stimuleren. De uitkomsten gebruikt het ziekenhuis voor het nieuw op te zetten ­mobiliteitsbeleid. In september heeft DTV Consultants daarom voor het Jeroen Bosch Ziekenhuis het reisgedrag van hun medewerkers in kaart gebracht en geanalyseerd wat de mogelijkheden van duurzaam reizen zijn voor de medewerkers. In totaal hebben 2.250 medewerkers meegewerkt aan het onderzoek. De onderzoeksmedewerkers hebben werknemers geïnterviewd, maar de enquête kon ook online worden ingevuld. Hiernaast zijn ook patiënten en bezoekers gevraagd naar hun mening over de bereikbaarheid van het ziekenhuis.

Een respons van 57% maakt duidelijk dat het onderwerp leeft in de organisatie. Ruud Vink, adviseur Management Advies & C­ontrol van het ziekenhuis zegt hierover: “De hoge respons heeft ons ook ­positief verrast. Veel medewerkers hebben gebruik gemaakt van de mogelijkheid de enquête online in te vullen. De resultaten zijn prima bruikbaar voor het opstellen van een nieuw mobiliteitsbeleid.” “Verder ben ik blij dat onze patiënten en bezoekers goed te spreken zijn over de bereikbaarheid van onze nieuwe l­ocatie. DTV Consultants heeft ons hiermee goed geholpen.”

Benieuwd wat wij voor uw ziekenhuis of organisatie kunnen betekenen? Vraag vrijblijvend een kennismakingsgesprek aan.

i Ruben van den Hamsvoort

pagina 6

Projecten

Backoffice ondersteuning fietsstimulering

Heeft u ons ook op het netvlies wanneer u hoort van B-riders of Helpdesk Tweewielers? Als adviesbureau breiden wij namelijk ons werkgebied steeds verder uit en begeven we ons, naast advisering en campagneorganisatie, te­ genwoordig ook op het terrein van het bieden van backoffice activiteiten. Helpdesk Tweewielers regio Rotterdam In de vorige Traverse berichtten wij u dat wij de backoffice en monitoring van de kort­ingsregeling Tweewielers, namens De Verkeersonderneming en de Stadsregio Rotterdam, verzorgen. De Helpdesk is het eerste contactpunt voor werknemers in de regio Rotterdam die de overstap willen maken van de auto naar de (E-)fiets en (E-)scooter voor hun woonwerkverkeer. Inmiddels zijn we een jaar bezig en kunnen we u melden dat de Helpdesk op volle toeren draait. Wij ontvangen wekelijks gemiddeld twintig aanvragen, zorgen voor een juiste beoordeling daarvan en verzorgen de gehele communicatie met en betaling aan de deelnemers. Onze projectmedewerkers zijn exact op de hoogte van de kortingsregeling en zorgen voor een adequate en vriendelijke afhandeling van deelnemersvragen.

Op dit moment zijn ruim 600 aanvragen ­ingediend, is er inmiddels voor een kleine twee ton aan subsidie verschaft en monitoren wij wekelijkse de ritregistraties van ruim 500 deelnemers. En er zitten nog veel aanvragen in de pijplijn. De E-bike neemt in de regio Rotterdam echt een vlucht; ruim 70% van de aanvragen betreft een E-bike aanvraag. Met een aanschafsubsidie van maximaal e 550,00 wordt het de inwoners van de regio erg aantrekkelijk gemaakt. Ruim 80% van de deelnemers gebruikt meer dan twee keer per week de fiets. De meeste deelnemers fietsen twee tot drie dagen per week naar het werk. Weers­omstandigheden of inefficiëntie zijn de meest genoemde redenen om alsnog voor een ander vervoermiddel te kiezen. B-riders B-riders, een fietsstimuleringsproject van de provincie Noord-Brabant, heeft een lange voorbereidingstijd nodig gehad, maar is nu dan toch echt voor alle deelnemers gestart. En dat is merkbaar op de Deelnemershelpdesk B-riders, waarvoor DTV Consultants aan de lat staat. Het B-Riders-programma werkt met een Online Fietscoach, die deelnemers stimuleert bij het fietsen, en een E-bike Bonus, de

P ro j e c t e n

De fiets heeft momenteel de volle aandacht in verkeers- en vervoerland, dat blijkt uit de vele fietsprojecten die op dit moment lopen. De fiets is een doeltreffende ­invulling voor de ­diverse bereikbaarheid- en duurzaamheiddoelstellingen, ­waar­voor subsidie beschikbaar is uit het ­Beter Benutten-programma en EU-­ programma’s.

vergoeding voor het gebruik van de elektrische fiets bij het woon-werkverkeer. Door middel van een app die de tijden en kilometers bijhoudt, wordt deze E-Bike Bonus bepaald. Door het overweldigende aantal deelnemers is de inschrijving van het E-bike Bonusprogramma inmiddels gesloten. DTV Consultants is het persoonlijke contactpunt voor allerhande vragen vanuit de deelnemers. Dagelijks verwerken onze projectmedewerkers vele telefoontjes en emails en staan ze de deelnemers zo goed mogelijk te woord. Bovendien verzorgen wij voor inmiddels 2.100 deelnemers de uitbetaling van de door hen bij elkaar gefietste vergoeding. B-riders loopt tot en met oktober 2014.

i

Tanja Steenhost en Paul van den Bosch

DTV Consultants scoort weer in Europa Onlangs is DTV Consultants weer met twee nieuwe Europese projecten van start gegaan. Wellicht dat onderstaande i­nformatie voor u een kans biedt om aan te haken en uw plannen gerealiseerd te krijgen! ELTIS voor duurzame mobiliteit ELTIS is een bekende naam voor iedereen die wel eens verkeerskundige best practices in binnen- en buitenland op wilde zoeken. De ELTIS website, www.eltis.org, is hét ­Europese portal voor duurzame mobiliteit en wordt binnen dit project in een nieuw jasje gegoten, uitgebreid en nog gebruiksvriende­ lijker gemaakt. Wilt u ook uw ­successen op dit platform presenteren, neem dan contact met ons op.

i

CAPITAL voor het delen van kennis CIVITAS CAPITAL, het tweede nieuwe project, is onderdeel van de inmiddels al elf jaar bestaande CIVITAS “familie” over duurzame mobi­li­ teitsprojecten in Europese steden. CAPITAL richt zich op het delen van de kennis die in al die jaren is opgedaan. DTV Consultants leidt het onderdeel over trainingen en opleidingen en hiervoor wordt gebruik gemaakt van onze ruime kennis en ervaring op dit gebied. Wilt u meer weten over dit project, neem dan contact met ons op.

i

CAPITAL: Renske Martijnse en Marjolein van de Nadort

Naast ELTIS en CAPITAL zullen begin 2014 nog twee nieuwe EU projecten van start gaan: de Europese Verkeersslang en ­Velo­Citta over deelfietsen. Daarover in de volgende Traverse meer!

ELTIS: Jan-Willem van der Pas

pagina 7

pagina 7

Projecten

P ro j e c t e n

ENERQI – Kwaliteitsmonitoring van het openbaar vervoer

teitsverbeteringen worden doorgevoerd met zeer korte doorlooptijden. Het effect van de verbetering kan weer gelijk worden gemeten.

In mei 2010 is DTV Consultants gestart met het Europese project ENERQI. Het drie jaar durende project is in de zomer van 2013 afgerond. Het uitgangspunt van het ENERQI project was het meten van de klantenwaardering om zo het openbaar vervoer aantrekkelijker te maken. Wie weet nou beter wat de klant wil, dan de klant zelf?

ENERQI is in de afgelopen drie jaar succes­ vol getest en is klaar om ook bij andere openbaar vervoerders te worden ingezet. Er zijn al een aantal geïnteresseerde partijen in Europa. Wilt u ook meer weten over ENERQI, dan kunt u contact met ons opnemen of op de website www.enerqi-online.eu kijken. Hier vindt u ook alle geleerde lessen, resultaten en andere bruikbare documenten.

EU opzet ENERQI was gericht op het testen en verbeteren van een internationale versie van onze eigen Kwaliteitsverkenner. Deze software en kwaliteitsmonitoringmethode staat het toe om dagelijks de kwaliteit van het openbaar vervoer te meten. Dit is gedaan binnen een consortium van dertien Europese partners, met DTV Consultants als coördinator van het project. ENERQI is in acht verschillende landen getest: Bulgarije, Frankrijk, Griekenland, Groot-Brittannië, Nederland, Oostenrijk, Portugal en Roemenië. Het instrument is dan ook in al deze talen beschikbaar. ENERQI is medegefinancierd door het Intelligent Energy Europe programma van de Europese Commissie, dat jaarlijks geld beschikbaar stelt voor projecten die CO2-reductie en duurzamer vervoer bevorderen. Kwaliteitsmonitoring ENERQI meet de waardering, behoefte en verwachtingen van de klant. Vrijwillig deel-

nemende openbaarvervoerklanten zetten zich in om continu de kwaliteit van het OV te meten. Hierbij wordt gebruik gemaakt van het online ENERQI instrument, waar de vrijwilligers zich kunnen registreren en een enquête invullen na het maken van hun dagelijkse rit in het openbaar vervoer. Flexibiliteit is een grote waarde van de ENERQI software. De ENERQI database bevat een grote bibliotheek met vragen, maar staat het ook toe om eigen vragen aan, een in het systeem samengestelde enquête, toe te voegen. Bijvoorbeeld: een openbaar vervoerder kan besluiten om één enquête met slechts één vraag over de zojuist doorgevoerde ­tariefverhoging naar een specifieke groep van deelnemende klanten op één specifieke lijn te sturen. Of een volledige enquête naar alle klanten, de keuze kan men zelf maken.



i Willem Buijs en

www.enerqi-online.eu­

ENERqi: satisfy customers’ needs in public transport

Het ENERQI instrument biedt ook de mogelijkheid om de ontvangen informatie te analyseren. Doordat de kwaliteit continue wordt gemeten, kunnen er gerichte kwali­

energy efficiency by using daily customers’ quality observations to improve public transport

Terugkomdag Verkeersveiligheidauditoren Op 10 oktober 2013 is er, voor de verkeersveiligheidauditors voor het rijkswegennet, die in 2012 en 2013 zijn gecertificeerd, een terugkomdag georganiseerd. De laatste ontwikkelingen op het gebied van wegontwerp, gebruik van spits­stroken, Human Factors en het uitwisselen van ervaringen stonden op deze dag centraal. Het bijwonen van de terugkomdag is voor de auditors verplicht, zodat de kennis en kunde van de auditors actueel blijft. Verkeersveiligheid blijft een begrip, dat moeilijk valt te categoriseren, zo bleek tijdens de onderlinge discussies. Welke effecten hebben bijvoorbeeld combinaties van minimale ontwerpelementen nu echt op de verkeersveiligheid? Wanneer categoriseer je een constatering als een A (afwijking) en wanneer als een EA (ernstige afwijking). “De dag maakte voor mij vooral het verschil duidelijk tussen de audit in theorie en de audit in de praktijk”, zegt één van de deelne-

pagina 8

mers van het certificeringtraject. “Zo is het bijvoorbeeld voor de auditors vrij complex om een goede audit vlak voor openstelling van een weg uit te voeren, omdat aannemers nog tot het laatste moment aan het werk zijn.”

kennis tussen de auditors en het Kwaliteits­ orgaan Verkeersveiligheidsauditor (KoVa) is. Het KoVa hecht namelijk veel waarde aan een uniforme aanpak van de audits en­ dergelijke praktijkuitdagingen maken inzichtelijk op welke punten procedures en afspraken kunnen worden verbeterd. De onderlinge discussies werden als zeer nuttig ervaren, waardoor besloten is om de ­frequentie van de terugkomdagen te verhogen van één keer naar twee keer per jaar.

i Anja Schievink

Auditors hebben deze uitdaging creatief opgelost, bijvoorbeeld door vlak na openstelling nog een keer het hele traject af te rijden, op te nemen met camera’s en deze filmbeelden te auditen. Dit voorbeeld geeft aan hoe belangrijk een goede uitwisseling van

Vervolg cursusaanbod op pagina 11

Projecten

Mogelijkheden voor openstelling fietstunnel Amsterdam CS onderzocht Dagelijks zullen naar schatting 15.000 fietsers de LVP gaan gebruiken. Zowel aan de noord- als aan de zuidzijde wordt echter nog druk gewerkt aan onder andere de IJhal, het busplatform, de autotunnel, de fietsenstalling en de verplaatsing van de taxistandplaats. De wens is echter om de LVP zo snel mogelijk in gebruik te nemen. Maatregelen voor vervroegde openstelling Hoofdafdeling Projecten van de Dienst Infrastructuur Verkeer en Vervoer van de gemeente Amsterdam wilde weten wat de verkeerskundige en technische mogelijk­heden zijn om de LVP zo snel mogelijk veilig in gebruik te kunnen nemen en welke kosten daarmee samenhangen. Zij heeft DTV Consultants een onderzoek uit laten voeren dat antwoord geeft op deze vraag. Samen met R&L Consultants is een aantal inrichtingsvarianten opgesteld en voorgelegd aan een groep van meer dan 20 stakeholders. Mede op basis van hun input is een voorkeursvariant uitgewerkt in een bestekstekening en een gedetailleerde kostenraming. De gemeente weet nu welke maatregelen nodig zijn voor een vroegtijdige openstelling, wat daarvan de voor- en nadelen zijn en hoeveel deze maatregelen kosten.

i Hans Godefrooij

Eigentijdse Modelaanpak Veilig Fietsen Naar aanleiding van de door het Ministerie van Infrastructuur en Milieu, het Fietsberaad en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten opgestelde Modelaanpak Veilig Fietsen, heeft ­DTV Consultants een Quickscanmethode ontwikkeld om een gemeentelijk fietsveiligheidsbeleid op te stellen. De methode zorgt ervoor dat snel, eenvoudig en vooral laagdrempelig invulling kan worden gegeven aan lokaal ­beleid ten aanzien van de fietsveiligheid. De opzet is, om via een (online) enquête onder enkele sleutelfiguren binnen een gemeente, vast te leggen hoe de huidige stand van zaken is op het gebied van veilig fietsen. Daarnaast wordt ook het ambitieniveau van een gemeente vastgelegd. Alle sleutel­ figuren vullen de enquête individueel in. Na de enquête volgt een werksessie waarin de uitkomst van de enquête wordt besproken. Punten waar iedereen het over eens is, worden genoteerd en over de verschillen van inzicht wordt onder begeleiding discussie gevoerd. Wanneer overeenstemming is bereikt over de huidige stand van zaken en de ambitie voor de toekomst, wordt besproken waar de focus van het fietsveiligheidsbeleid moet liggen. Tot slot worden concrete acties benoemd om de ambitie waar te maken. Hierbij worden lokale successen benut en worden landelijke voorbeelden als inspiratiebron gebruikt.

De quickscan De quickscan is gebaseerd op de Model­ aanpak Veilig Fietsen en geeft voornamelijk invulling aan het formuleren van de daadwerkelijke lokale aanpak voor fietsveiligheid. Net als in de Modelaanpak wordt zoveel ­mogelijk gebruik gemaakt van No regret maatregelen en wordt het beleid in samenspraak met belanghebbenden opgesteld. De Quickscanmethode zorgt er bovendien voor dat de maatregelenmix zich voorna-

melijk richt op die zaken die voor de betreffende gemeente van belang zijn. Kaderdocument voor Drechsteden Inmiddels is dit een beproefde methodiek. De Regionale Projectgroep Verkeersveiligheid Drechtsteden heeft DTV Consultants gevraagd om de lokale aanpak op te stellen volgens de Modelaanpak Veilig Fietsen voor de gemeente Alblasserdam, Dordrecht, Hendrik-Ido-Ambacht, Papendrecht, Sliedrecht en Zwijndrecht. DTV Consultants stelt voor deze gemeenten één gezamenlijk kader­ document op en doorloopt met elk van de zes gemeenten het proces om te ­komen tot een ­lokale aanpak. De Drechtsteden lopen hiermee voorop in Nederland in het opstellen van een lokale aanpak voor veilig fietsen.

i

Arno Jonker en Hans Godefrooij

pagina 9

P ro j e c t e n

Onder het Centraal Station in Amsterdam is een tunnel voor fietsers en voetgangers gerealiseerd; de zogenaamde Langzaam Verkeer Passage (LVP). Deze nieuwe tunnel moet zorgen voor een snelle en veilige verbinding tussen de binnenstad en (de veerboten aan) het IJ. Onderzoek moet uitwijzen of de ­tunnel snel opengesteld kan worden.

Projecten

Netwerkregeling Kempenbaan Veldhoven

P ro j e c t e n

Dit jaar gaat de schop in de grond op het eerste deel van de Kempenbaan, gelegen in de gemeente Veldhoven. Aan de ene kant sluit de Kempenbaan aan op de N2 en gaat de weg in Eindhoven verder als de Karel de Grotelaan. Aan de andere kant wordt een nieuwe aansluiting gerealiseerd op de A67, waarbij de Kempenbaan over het hele traject twee maal twee rijstroken krijgt. De Kempenbaan is de ontsluiting van het bedrijventerrein De Run, waar onder anderen het Maxima Medisch Centrum en ASML gevestigd zijn.

Kempenbaan Midden Als eerste wordt dit jaar de Kempenbaan “Midden” aangepakt, mede mogelijk gemaakt door subsidie vanuit Beter Benutten Brabant*. Er is voor de werkzaamheden een geïntegreerd contract opgesteld. DTV Consultants heeft het programma van eisen opgesteld voor de verkeersregeltechnische onderdelen en heeft VRI-tekeningen gemaakt. Verder zijn berekeningen uitge-

voerd naar de optimale regelfilosofie op de hele Kempenbaan. Inclusief Kempenbaan Oost en Kempenbaan West gaat het in het project om vijftien kruispunten met verkeerslichten. Inzet scenariomanager Vanwege de omvang van de verkeersstromen en de onderlinge afstanden tussen de kruispunten moeten de kruispunten op

de Kempenbaan worden geregeld met een halfstarre regelstructuur. Met behulp van de, door DTV Consultants ontwikkelde, scenariomanager wordt op meerdere locaties realtime verkeersdrukte gemeten. De combinatie van triggers leidt tot een maatregel. Op netwerkniveau kan de maatregel zijn om de cyclustijd te variëren en een maatregel op lokaal niveau kan zijn dat de groentijden worden aangepast. De basisinstellingen van de signaalplannen zijn met behulp van het programma TRANSYT ontworpen. Op basis van onze ervaring met deze structuur en een VISSIM-simulatie worden de instellingen van alle plannen vooraf geoptimaliseerd. Als het heel rustig is, dan wordt automatisch omgeschakeld naar voertuigafhankelijke regelingen met vrije koppelingen tussen de kruispunten. In zo’n geval is een halfstarre regelstructuur namelijk vaak ­ongeloofwaardig. M ­ omenteel zijn we bezig met het programmeren en simuleren. Eind dit jaar moeten de eerste regelingen op straat draaien.

i Marcel Kant * Het programma Beter Benutten Brabant maakt onderdeel uit van een het landelijke programma Beter Benutten van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu.

Een standaard verkeerslicht voor heel Limburg?­ In Limburg staan op ongeveer 400 kruispunten verkeerslichten. Deze worden ­beheerd door vijftien ­wegbeheerders, met evenzoveel eigen inzichten, eisen en wensen. Om de doorstroming op het Limburgse wegennet te verbeteren, is ten eerste samenwerking belangrijk. Daarnaast is het van belang dat de verkeers­ regelinstallaties geschikt zijn voor hun taak binnen regionaal verkeersmanagement. Binnen de regiegroep Verkeerslichten, met vertegenwoordigers van de provincie ­Limburg, Rijkswaterstaat en de gemeenten Venlo, Weert, Roermond, Sittard-Geleen, Heerlen en Maastricht, was de wens om ­verder te kijken dan alleen deze aspecten. Daarom zijn de mogelijkheden voor een verdere standaardisatie van de verkeers­ regelinstallaties onderzocht.

pagina 10

Nota verkeerslichten Samen met de regiegroep Verkeerslichten leveren wij begin 2014 één Nota verkeerslichten op, waarin het wensbeeld voor de komende jaren is vastgelegd. Beschreven is hoe nieuwe verkeerslichten worden gebouwd, onderhouden en beheerd. Daarnaast is het lokale beleid vertaald naar een regelstrategie. Hierin is opgenomen met welke prioritering iedere modaliteit op een kruispunt wordt afgewikkeld en welk ­kwaliteitsniveau hierbij hoort.

Win-win situatie Het proces dat is doorlopen, leidt niet ­alleen tot de beschrijving van een gezamenlijke werkwijze, maar heeft als positief neveneffect dat de wegbeheerders nog meer gebruik gaan maken van elkaars expertise. Zo wordt de onderlinge uitwisselbaarheid vergroot. Ook zijn de eerste afspraken gemaakt om op grotere schaal samen te gaan werken, zoals bij aanbestedingen en het aansluiten van verkeerslichten op de centrale van een andere wegbeheerder.

i Marcel Willekens en Hanneke Welten

Vervolg cursusaanbod op pagina 11

Projecten

Metamorfose voor website Verkeersslang De website van de Verkeersslang is volledig vernieuwd door de nieuwe web­designer van DTV Consultants. De oude website voldeed niet meer aan de ­moderne standaarden en gaf geen goed beeld van de inhoud van het spel­concept. af, waardoor de schoolomgeving veiliger wordt. Bovendien draagt het project bij aan verbetering van de luchtkwaliteit en wordt bewegen onder kinderen gestimuleerd. Gedurende een spelweek verzamelen deelnemende scholen de resultaten van het

www.verkeersslang.nl De vernieuwde site van de Verkeersslang: speelsheid met een zakelijke insteek.

Het project TSG Network (TrafficSnakeGame Network) is met inzet van de Verkeersslang in 20 EU-landen van start

gegaan. Wij zijn nog op zoek naar gemeentes die in 2014 de Verkeersslang ­tegen gereduceerd tarief in willen zetten bij de scholen in hun gemeente.

i

Lisette de Wildt en Gert-Jan Jacobs

Leren op je werkplek: bijzonder maatwerk! Binnen het werkveld merken we een stijgende behoefte om op hele korte termijn en binnen een beperkte tijd te worden ingewerkt binnen een bepaald verkeerskundig thema. Bij DTV Consultants springen we hierop in door een nieuwe vorm van leren te introduceren: de één op één trajecten. Wat houdt een één op één traject in? Een docent komt naar de werkplek van de cursist en in één of twee dagen wordt een bepaald onderdeel van het vakgebied behandeld. Daarbij gaan we meteen in op de dagelijkse praktijk van de deelnemer en worden voorbeelden gebruikt uit het eigen werk. Desgewenst gaan we ook buiten situaties op straat bekijken met de cursist. Een voorbeeld Eén van de cursisten die afgelopen najaar een één op één traject heeft gevolgd is Niels Reyngoud van de provincie Gelderland. Niels is adviseur GEO-informatie en werkt nauw samen met de verkeerskundigen van de provincie. Hij heeft zelf geen verkeerskundige achtergrond, waardoor het voor hem niet altijd helder is waar zijn collega’s nu precies mee bezig zijn of hoe hij hen het

beste kan ondersteunen met GEO-informatie. In één dag is Niels wegwijs gemaakt in het vakgebied. “Ik vond het een zeer geslaagde cursus of beter gezegd een gesprek. In één dag heb ik een hoop nieuwe kennis opgedaan over een interessant vakgebied”, aldus Niels Reijngoud. Hij kijkt dan ook uit naar een vervolg op dit traject, zoals het volgen van de basismodule Verkeersveiligheid.

wijs. Denk bijvoorbeeld aan persoonlijke begeleiding versus groepsonderwijs en ­e-learning v­ ersus klassikaal onderwijs. Uit de resultaten blijkt bijvoorbeeld dat 42% van de geënquêteerden persoonlijke begeleiding op het werk een aantrekkelijke vorm van onderwijs vindt. Wilt u op (hele) korte termijn worden ­ingewijd in een specifiek thema binnen de v­ erkeerskunde? Neem dan contact met ons op. Wij helpen u graag!

i Natalie Veenkamp

Enquête Tijdens de Dag van Verkeer en Mobiliteit op 28 november hebben wij een enquête gehouden onder de aanwezigen om de opleidingsbehoefte in het werkveld te ­peilen. Zo is onder andere gevraagd naar de bereidheid om thuis tijd te besteden aan een cursus (zelfstudie) en naar de voorkeur voor verschillende vormen van onder-

pagina 11

P ro j e c t e n

De Verkeersslang is een concept waarbij kinderen spelenderwijs worden gestimuleerd en gemotiveerd om lopend of fietsend naar school te gaan. Positieve emoties bij de kinderen worden doorvertaald naar positief gedrag bij de ouders. Hierdoor neemt het aantal auto’s in de schoolomgeving

aantal milieuvriendelijke en verkeersveilige verplaatsingen. De resultaten worden vervolgens op de website van de Verkeersslang getoond. De oude website had een gedateerd uiterlijk en de structuur was achterhaald. De nieuwe webdesigner van DTV Consultants, die verantwoordelijk is voor het ontwerp en de bouw van web-based producten, heeft de website daarom volledig op de schop genomen. Het eindresultaat is een dynamische omgeving die speelsheid combineert met een zakelijke insteek en die bezoekers uitnodigt tot het bekijken van de resultaten. Elke school heeft nu zijn eigen plekje op de site en elke school kan gemakkelijk haar ­resultaten, foto’s en ervaringen delen.

Projecten

Onderzoek landbouwverkeer door dorpskern

P ro j e c t e n

In opdracht van de provincie Noord-Brabant en in samenwerking met de gemeente Hilvarenbeek heeft DTV Consultants een onderzoek uitgevoerd naar de hoeveelheid doorgaand landbouwverkeer in de kern van Hilvarenbeek. De gemeente ervaart overlast van landbouwverkeer dat dwars door de kern rijdt. Met behulp van camera’s is gedurende twee aaneengesloten weken bepaald ­hoeveel landbouwvoertuigen de kern in- en uitrijden en hoeveel doorgaand verkeer het ­betreft. Doel van het project was enerzijds het vaststellen van de hoeveelheid (doorgaand) land­bouwverkeer. Anderzijds moest worden bepaald of de onderzoeksmethodiek geschikt is om op andere locaties in te zetten. Omdat landbouwvoertuigen geen kentekens hebben, kunnen voertuigen niet met behulp van kentekenherkenning worden geïdentificeerd.

voertuig is geautomatiseerd een snapshot gemaakt. Deze foto’s zijn vervolgens geclassificeerd in verschillende voertuigcategorieën, waaronder landbouwverkeer. Op basis van de kenmerken van de landbouwvoertuigen, zoals kleur, hoekigheid, strepen, dakvorm en uitlaat, blijkt het goed mogelijk om verschillende voertuigen van elkaar te onderscheiden.

Track landbouwverkeer DTV Consultants heeft daarom, in samenwerking met de provincie Noord-Brabant, Track Landbouwverkeer ontwikkeld. Op drie locaties zijn gedurende twee weken camerabeelden gemaakt. Van elk passerend

Het onderzoek gaf een betrouwbaar beeld van de hoeveelheid landbouwverkeer in de kern van Hilvarenbeek en de herkomst- en bestemmingsrelaties van de voertuigen. De resultaten kunnen nu worden gebruikt door de provincie Noord-Brabant en de

gemeente Hilvarenbeek om te kijken welke oplossingsrichtingen er zijn voor het probleem van het doorgaand landbouw­ verkeer. Track Landbouwverkeer maakt deel uit van de Track productfamilie waarvan bijvoorbeeld ook Track Rotondeteller en Track Conflictobservaties deel uitmaken.

i

Carl Stolz

Europese fietspromotie op lagere en middelbare scholen Meer leerlingen op de fiets naar school. Dat is het doel van het Europese ­­pro­ject STARS (Sustainable Travel Accreditation and Recognition for Schools) dat DTV ­Consultants samen met twaalf Europese partners op 275 scholen uitvoert in ondermeer Londen, Edinburgh, Boedapest, Milaan en Madrid. Het project STARS loopt tot en met februari 2016. Fietsen of lopen naar school leidt tot minder verkeersproblemen rondom scholen, betere luchtkwaliteit en leerlingen die meer bewegen. Meer kinderen op de fiets is dus goed voor het milieu en de gezondheid, maar het moet wel veilig. Binnen STARS staan daarom twee initiatieven centraal. Voor lagere scholen ontwikkelt STARS een Europees accreditatiesysteem. Scholen binnen het voortgezet onderwijs zullen elkaar uitdagen in een Cycle Challenge, waarbij leerlingen op basis van campagnes elkaar aansporen om meer te gaan fietsen. Het Europees accreditatiesysteem voor basisscholen Voor de basisscholen bestaan beproefde producten om duurzaamheid en veiligheid onder de aandacht te brengen. Het ontbreekt vaak aan de structurele inbedding.

pagina 12

Via de accreditatiesite en een handleiding helpen we de scholen op een handzame manier naar een bronzen, zilveren of gouden ster voor het jaarprogramma. Dit is niet alleen goed voor de school zelf maar ook een mooi uithangbord naar (nieuwe) ouders. De Cycle Challenge voor middelbare scholen De campagnes op de middelbare scholen worden door leerlingen zelf bedacht en uitgevoerd op de scholen onder medeleer-

lingen. Zo hebben ze zelf de hoofdrol en kunnen ze het gewenste gedrag overbrengen. DTV Consultants heeft al uit eerdere projecten ervaring met de doelgroep 12 tot 18 jaar en maakt daarom gebruik van competitie, keuzevrijheid en autonomie van de doelgroep in plaats van ze voor te schrijven wat ze wel en niet moeten doen! De Cycle Challenge wordt door DTV Consultants uitgezet in acht landen en zal naast een hoop fietskilometers ook overall winnaars opleveren voor de school die in een maand tijd de meeste kilometers heeft gefietst of het meeste progressie heeft gemaakt.

i

Sander Buningh

Educatie

Masterclasses voor professionals De masterclasses zijn interessant voor hbo’ers en academici die bijvoorbeeld als projectleider, beleidsmedewerker of (toekomstig) omgevingsmanager betrokken zijn bij mobiliteit. effectief omgevingsmanagement

verkenner mobiliteitseffecten

human factors

regievoering

parkeren

actief in Europa

Educatie

2 dagen

Concessiemanagement Openbaar Vervoer 3 dagen

Vraagt u zich ook wel eens af waarom weggebruikers net iets anders doen dan u had verwacht? Wilt u graag weten hoe u bij het ontwerpen, beheren en onderhoud van de wegen het beste rekening kunt houden met de weggebruiker? Of bent u simpelweg geïnteresseerd in het gedrag van de weggebruiker?

De concessie is gegund, de bus rijdt. Maar hoe zorgt u ervoor dat ook ‘tijdens de rit’ de kwaliteit van het Openbaar Vervoer op peil blijft? Dat u samen met de vervoerder, wegbeheerders en reizigers een aantrekkelijk product neerzet? Deze driedaagse masterclass geeft OV-professionals tools om hun opdrachtgeversrol goed te vervullen.

Human Factors

U bent niet de enige, want steeds vaker blijkt het belang van de consequenties van de menselijke factor in het verkeer. Hoe goed we het allemaal ook bedoelen en hoe mooi het met technische hoogstandjes ook is gemaakt, uiteindelijk komt het allemaal aan op het gedrag van de weggebruiker. Dit geldt niet alleen voor de verkeersveiligheid en de doorstroming, maar ook voor de effec­ ten voor milieu en het draagvlak bij het publiek. In deze Master­ class komen zowel de belangrijkste theoretische aspecten vanuit verkeerspsychologie aan de orde als de toepassing ervan in de praktijk. U ontdekt en ervaart zelf wat de rol is van Human Factors binnen verkeer. Dit maakt het voor u mogelijk om in (toekom­stige) projecten eigen vakkennis aan te vullen met kennis van Human Factors.

We besteden aandacht aan de volgende kerntaken: monitoren van de uitvoering, beoordelen en bijsturen van de kwaliteit, ­signaleren van nieuwe ontwikkelingen en analyseren van de impact, afwegen van maatregelen voor de verdere ontwikkeling van het OV, creëren van draagvlak voor maatregelen en omgaan met ­incidenten. 

Onderstaande Masterclasses vinden plaats in 2014: • Actief in Europa

Effectief omgevingsmanagement in geïntegreerde contracten

2 dagen

De Masterclass is bedoeld voor (toekomstig) omgevingsmanagers en medewerkers die aan EMVI producten werken. Zij worden getraind om ‘het werk’ te bezien in haar projectomgeving. Via praktijkvoorbeelden maken zij kennis met de scope van omge­ vingsmanagement. Hoe bepaal ik de stakeholders en hoe verhoog ik de acceptatie van de werkzaamheden? Een goede voorbereiding en organisatie van omgevingsrisico’s voorkomt immers vertraging, (imago)schade en andere faalkosten tijdens de  realisatie en dient belangen en samenwerking van beide partijen. Wat is ‘hinder’  en hoe handhaaf ik bereikbaarheid, leefbaarheid en veiligheid voor de omgeving?  De uitdaging is om een K A T A L I S T optimum te vinden in geld en kwaliteit, in ruimte - management hinder en uitvoerbaarheid.

• Concessiemanagement Openbaar Vervoer • Effectief omgevingsmanagement in geïntegreerde contracten • Human Factors • Parkeren anno 2020: kennis, strategie en beleid • Regievoering en bestuurlijke processen • Verkenner Mobiliteitseffecten

Voor meer informatie over onze Masterclasses ga naar:

www.dtvconsultants.nl/edu

pagina 13

Educatie

Highlights cursusaanbod voorjaar 2014 Modules Parkeren, Ontwerp en Verkeers­ management binnen de Leergang Verkeerskunde

Educatie

De Leergang Verkeerskunde bestaat uit zes verkeerskundige thema’s, die elk in twee dagen worden behandeld. Dit voorjaar worden de modules Parkeren, Ontwerp en Verkeersmanagement aangeboden.

BABW

Parkeren

2 dagen

Een auto staat gemiddeld 23 uur per dag stil en steeds meer gezin­ nen hebben twee of zelfs nog meer auto’s. Geen wonder dat het een hele opgave is om aan al deze auto’s ruimte te bieden. Efficiënt en ­effectief parkeerbeleid bestaat uit een uitgekiende mix van maatrege­ len om zoveel mogelijk aan de wensen van de verschillende doelgroe­ pen ­tegemoet te komen zonder dat dit leidt tot grote overlast voor de omgeving. Om te kunnen bepalen welke maatregel effectief kan zijn, is het echter wel noodzakelijk om een goed beeld te hebben van de omvang en de wensen van de verschillende doelgroepen. Het juiste onderzoek kan helpen om dit inzicht te verkrijgen en om op basis daar­ van de juiste maatregelen te treffen.

Verkeerskundig ontwerp 

2 dagen

Verkeerskundig ontwerp is meer dan het maken van een tekening met behulp van beschikbare richtlijnen. Voordat een maatregel wordt uit­ gewerkt, is al een heel afwegingsproces tussen mogelijke ontwerpva­ rianten doorlopen. Een goede onderbouwing van keuzes die gemaakt worden tijdens dit proces, is daarbij essentieel. Een ontwerpvariant wordt vervolgens uitgewerkt tot een gedetailleerde tekening, die aan technische eisen en richtlijnen vanuit bijvoorbeeld Duurzaam Veilig moet voldoen. Dat dit in de praktijk niet altijd mogelijk is, zorgt voor een uitdaging voor de verkeerskundige, die toch tot een goed bruik­ bare en voor gebruikers duidelijke oplossing moet komen.

Verkeersmanagement

5 dagen

Wilt u meer inzicht in het Reglement Verkeersregels en Verkeers­ tekens (RVV) en het Besluit Administratieve Bepalingen inzake het Wegverkeer (BABW) en meer weten over de besluitvorming van ver­ keersmaatregelen? Tijdens de cursus ‘BABW voor wegbeheerders’ maakt u kennis met de wettelijke voorschriften en bepalingen voor het nemen van verkeersbesluiten. U krijgt inzicht in het RVV en het BABW. Na afloop van de cursus BABW voor wegbeheerders bent u in staat vast te stellen of u een verkeersmaatregel juridisch mag nemen en of deze te handhaven is (inclusief het risico van aansprakelijkheid van de wegbeheerder). U kent de wettelijke voorschriften en bepa­ lingen voor het nemen van verkeersbesluiten en krijgt inzicht in het RVV 1990 en het BABW.

Verkeerslichten; goed geregeld?

Verkeerslichten zijn belangrijke hulpmiddelen bij de optimalisatie van de verkeersafwikkeling op kruisingen (kruispunten) van wegen. Ze worden ingezet om de verkeersafwikkeling voor alle verkeersdeel­ nemers veilig, snel en comfortabel te laten verlopen. Toch vormen ze voor velen een onbegrijpelijk stuk techniek. Tijdens deze cursus wordt op een niet-technische wijze uitgelegd wat u wel en niet mag verwachten van verkeerslichten. De werking van verkeersregelin­ stallaties wordt behandeld aan de hand van praktijkvoorbeelden en ­casussen. U leert hoe u op relatief eenvoudige wijze het functioneren van een bestaande verkeerslichtenregeling op straat kunt beoor­ delen. De cursus is onder andere geschikt voor iedereen die in de praktijk betrokken is bij de uitvoering van verkeersregeltechnische projecten en de werking van verkeerslichtenregelingen moet kunnen beoordelen.

2 dagen

Iedereen die zich van A naar B verplaatst, maakt diverse keuzes, zowel voorafgaand als tijdens een reis. Met verkeersmanagement speelt een wegbeheerder in op deze keuzes. Door goede informatie of alternatie­ ve routes aan te bieden, het verkeer veilig te regelen of extra rijstroken beschikbaar te stellen, probeert een wegbeheerder de beschikbare infrastructuur zo goed mogelijk te benutten, zonder dat dit ten koste gaat van de veiligheid. Wat weggebruikers zien en ervaren is slechts een topje van de ijsberg. Er ligt een grote hoeveelheid afspraken, methoden en technieken onder het wateroppervlak. Het programma bevat twee hoofdonderwerpen namelijk verkeers­management en ­verkeerslichten.

De leergang is bedoeld voor personen die in korte tijd wegwijs willen worden binnen de verkeerskunde. De andere modules zijn Verkeersveiligheid, Verkeers­ onderzoek en Mobiliteit & Openbaar Vervoer.

Dit voorjaar worden ook de volgende cursussen aangeboden: •

Functioneel onderhoud voor verkeerslichten

• Verkeerslichten van bestek tot beheer • Kosten van verkeersmaatregelen • Civiele techniek voor verkeerskundigen • Introductiecursus Wegwijs in de ­Verkeerskunde

Kijk voor uitgebreide informatie op:

www.dtvconsultants.nl/edu Hier vindt u ook de prijs en locatie

pagina 14

4 dagen

v e r k e e r s k u n d i g e

o p l e i d i n g e n

Eerst nog afstuderen Elke student van NOVI Verkeersacademie sluit zijn opleiding af met het maken van een afstudeerscriptie. Die scriptie is het sluitstuk van de opleiding, waarmee studenten laten zien dat zij in staat zijn als ­volwaardige en zelfstandige verkeerskundigen aan de slag te kunnen gaan. We laten twee studenten aan het woord over hun ervaringen.

Opbrengst “Het maken van de scriptie heeft mij vooral geleerd steviger in mijn schoenen te staan”, zegt Edward van Schooten. “Het werkveld van de verkeerskundige is niet zwart-wit. De ene partij heeft andere belangen dan een andere en als verkeerskundige moet je objectief blijven, maar ook je verkeerskundige mening durven geven. De opleiding heeft mij daarvoor een brede theoretische basis gegeven.” Dat je door de opleiding breder naar het verkeerskundige werkveld gaat kijken, beaamt Michel van Dijk: “Tijdens mijn afstuderen ben ik juist tot een originele oplossing gekomen, doordat ik het probleem heb aangepakt met input vanuit de verschillende vakken van de opleiding. Door verder te kijken dan het ­specifieke onderwerp van het

NOVI Verkeersacademie biedt samen met DTV Consultants de volgende opleidingen aan met een wettelijk erkend diploma en titel:

­ robleem, in mijn geval verkeers­ p onveiligheid, ben ik tot een integrale en creatieve oplossing gekomen.” De afstudeerscriptie van Michel van Dijk is dan ook genomineerd voor de Verkeerskunde Scriptieprijs, die jaarlijks op de Dag van Verkeer en Mobiliteit wordt uitgereikt. Michel: “Het HBO Verkeerskunde diploma behalen was al een prestatie, en om mijn scriptie te mogen ­presenteren op het Nationaal Verkeerskunde Congres was zeker een mooie afsluiting van de studie.”

Combineren van werken en leren NOVI Verkeersacademie bereidt de studenten al vanaf het eerste studiejaar voor op het maken van een afstudeerscriptie door vakken als schrijfvaardigheid en methoden en technieken. Michel van Dijk zegt hierover: “Je werkt tijdens je studie al naar het afstuderen toe. In het derde studiejaar begin je al met een stage, waardoor je al ongeveer weet wat je te wachten staat bij het afstuderen.” Tijdens het afstuderen worden studenten begeleid door

Deeltijdopleiding Associate degree Verkeerskunde • Je hebt al een mbo-4 diploma • Je volgt de eerste 2 jaar van de hbo-opleiding Deeltijd Hbo bachelor opleiding Verkeerskunde • Je leert acteren en adviseren op ­beleids­niveau • Je wordt in 4 jaar ­een allround ­verkeerskundige

Michel van Dijk, werkzaam bij Tauw b.v.

NOVI Verkeersacademie. Zij merken dat het voor studenten vooral een uitdaging is om thuis, werk en studie goed te combineren. “Het afstuderen kost veel tijd, maar vergt nog méér discipline. Je kunt dat niet zonder de steun van mensen om je heen”, zegt Van Schooten. Van Dijk benadrukt dat je de opleiding vooral voor jezelf moet doen: “Voor mij was het studeren bijna een soort van hobby. Ik vond het echt leuk om meer over de verkeerskunde te weten te komen. Dat is volgens mij ook wel nodig, anders valt het wel erg zwaar om er elke week tijd in te steken.”

Doorlopend leren Na de opleiding gaat het leren in het werk voor beide heren gewoon door. “Dankzij de opleiding heb ik andere taken gekregen in mijn werk”, geeft Edward van Schooten aan. “Eerder was ik vooral ontwerptechnisch bezig, maar nu draai ik ook als projectleider zelfstandig projecten. Deze nieuwe uitdagingen in het werk leveren weer een hoop leermomenten voor mij op.” Michel van Dijk heeft een soortgelijke ontwikkeling doorgemaakt op zijn werk, waar hij van ontwerper naar adviseur is doorgegroeid.

Edward van Schooten, werkzaam bij gemeente Purmerend en 3dE Visual

www.verkeersacademie.com

pagina 15

september

2013

Aanbod cursussen, opleidingen en masterclasses najaar 2013

Post-hbo opleiding Verkeerskunde

Studiedag Verkeerslichten

Start 24 januari 2014

12 februari 2014, Jaarbeurs Utrecht

Deze opleiding leidt studenten op tot beleidsadviseurs ­verkeer. U krijgt zicht op de ontwikkelingen binnen de ver­ keerskunde en op de relatie met aangrenzende vakgebieden. U leert verkeerskundige vraagstukken zelfstandig en inte­ graal op te pakken en komt vanuit verschillende invalshoeken tot gedegen oplossingen. U krijgt inzicht in besluitvormings­ processen en kunt daardoor een goede belangenafweging maken en betere adviezen geven.

In februari is het weer zover; dan organiseert DTV Consultants voor de negende keer de Studiedag Verkeerslichten. We heb­ ben een aantrekkelijk programma voor u samengesteld, dat u kunt vinden op onze website. Graag ontmoeten wij u, als expert op dit vakgebied, tijdens de Studiedag!

In samenwerking met:

Opleidingen

Cursussen

In samenwerking met partners in het werkveld bieden wij diverse opleidingen aan:

Wij bieden diverse cursussen aan binnen het vakgebied verkeer en vervoer, met de volgende thema’s:

• • • •

Mbo4 VRI-technicus met ROC Koning Willem I College Post-hbo Verkeerskunde met NHTV Post-hbo Parkeermanager met CROW en VEXPAN Opleiding verkeerskundig medewerker (Ad) met NOVI Verkeersacademie • Opleiding Verkeerskundige (Hbo) met NOVI Verkeerscademie

Koning Willem I College ‘s-HERTOGENBOSCH

• • • • • • • •

Algemeen Verkeerskunde Beleid en evaluatie Juridisch Ontwerp Parkeren Verkeerslichten Verkeersmanagement Verkeersveiligheid

Daarnaast bieden wij diverse masterclasses aan. U vindt een aantal van deze masterclasses uitgelicht op pagina 14.

Meer weten? Voor meer informatie over de cursussen, opleidingen, masterclasses, data, prijzen en voorwaarden kijk op www.dtvconsultants.nl/edu of mail [email protected]. Wijzigingen voorbehouden. Of bel voor een persoonlijk advies naar 076 - 513 66 00.